Σεναριο διατροφη β γυμνασιου

Διδακτικό Σενάριο

Οι Διατροφικές συνήθειες των προγόνων μας – τα οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής

Καθοδήγηση: Σχολική Σύμβουλος, Δρ. Μακρή Δ.

Εκπαιδευτικός: Παπαναστασάτου Ευσταθία, ΠΕ15

Σχ. Έτος 2014-2015

Μάθημα: Οικιακή Οικονομία Τάξη: Β΄ Γυμνασίου Τίτλος Μαθήματος: Οι Διατροφικές συνήθειες των προγόνων μας – τα οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής Χρονική διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες Σκοπός μαθήματος: Ως προς το γνωστικό αντικείμενο

ο σκοπός είναι οι μαθητές να

αναγνωρίσουν τη σχέση ανάμεσα στις διατροφικές συνήθειες του παρελθόντος στη διαμόρφωση του Μεσογειακού μοντέλου διατροφής. Ως προς τις ΤΠΕ ο σκοπός είναι διττός πρώτον να ενισχυθεί η αρχή της εποπτικότητας ώστε να διευκολυνθεί η κατανόηση του μαθήματος και δεύτερον να εξοικειωθούν περαιτέρω οι μαθητές με τη χρήση των λογισμικών και την αξιοποίηση τους στην κατάκτηση της γνώσης. Συνδέσεις με τα προηγούμενα: Ως προς το περιεχόμενο Οι μαθητές από την Α΄ Γυμνασίου γνωρίζουν το μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφής και τις ομάδες τροφίμων και με το παρόν σενάριο δίνεται η δυνατότητα για επανάληψη. Ταυτόχρονα συνδέεται η Μεσογειακή διατροφή με τον ελληνικό πολιτισμό. Ως προς της δεξιότητες Οι μαθητές από την Α΄ Γυμνασίου είναι εξοικειωμένοι: 

με την χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών και με την αξιοποίηση

του διαδικτύου 

με

τη

διαδικασία

«πρόβλεψη/

παρατήρηση/ επιβεβαίωση / συμπέρασμα»

διατύπωση

απόψεων

–



με τον χειρισμό των ηλεκτρονικών υπολογιστών και τη χρήση

ελεύθερων και ασφαλών λογισμικών 

με την ομαδοσυνεργατική μάθηση

Ως προς τα υλικά: Οι μαθητές είναι ήδη εξοικειωμένοι με τη διδασκαλία με χρήση ΤΠΕ έχουν κατανοήσει την προσφορά της τεχνολογίας στην εξοικονόμηση διδακτικού χρόνου και είναι θετικοί στο να προσεγγίζουν το γνωστικό αντικείμενο προσαρμοσμένοι στις σύγχρονες κοινωνικές απαιτήσεις. Στόχοι του μαθήματος: 1η διδακτική ώρα Ο μαθητής επιδιώκεται να:  Ανακαλύψει τις διατροφικές συνήθειες στα Αρχαία και Βυζαντινά χρόνια.  Συνδυάσει τη διατροφή με την τοπική ιστορία.  Διευρύνει την κοινωνικοποίησή του, συνεργαζόμενος με άλλα μέλη του σχολικού περιβάλλοντος.

2η διδακτική ώρα Ο μαθητής επιδιώκεται να:  Βελτιώσει τις γνώσεις του σχετικά με τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών.  Διερευνήσει τις ψηφιακές εκπαιδευτικές πηγές.  Μάθει πώς να κάνει αναζήτηση με βάση μια συγκεκριμένη μεθοδολογία σε αξιόπιστους δικτυακούς τόπους.  Συγκρίνει και να ταξινομεί πληροφορίες.

3η διδακτική ώρα Ο μαθητής επιδιώκεται να:  Γνωρίσει την ελληνική παραδοσιακή διατροφή.  Μελετήσει την Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής.  Ευαισθητοποιηθεί σε θέματα γύρω από την προάσπιση της υγείας του.

4η διδακτική ώρα Ο μαθητής επιδιώκεται να:  Αντιληφθεί τη σημασία του πρωινού γεύματος.  Σχεδιάσει τα ημερήσια γεύματα με βάση τη Μεσογειακή Διατροφή.  Εξοικειωθεί με τις δυνατότητες του web 2.0. Προαπαιτούμενη γνώση: Οδηγίες: Οι μαθητές ξέρουν να εργάζονται σε ομάδες και ταυτόχρονα να ακολουθούν τις οδηγίες του διδάσκοντα ώστε να υλοποιούν τις προγραμματισμένες δραστηριότητες. Διαδικασία: Οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο. Διαβάζουν και συζητούν μεταξύ τους τις ερωτήσεις, γράφουν τις υποθέσεις τους, παρακολουθούν την παρουσίαση των πληροφοριών από τον καθηγητή, απαντούν στις ερωτήσεις του καθηγητή και στο τέλος συζητούν και εξάγουν συμπεράσματα. Διδακτική προσέγγιση: Οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι με τη διατύπωση υποθέσεων, με τη συλλογή και καταγραφή δεδομένων, το συνδυασμό και υλοποίηση κατάλληλων ενεργειών για την διερεύνηση και την ερμηνεία τους και την διεξαγωγή συμπερασμάτων. Μέθοδοι και τεχνικές: Κατά τη διάρκεια μιας διδακτικής ώρας ακολουθείται η δομή: αφόρμηση, επεξεργασία – ανάλυση – ανάπτυξη του θέματος, συζήτηση με βάση τους επιμέρους διδακτικούς στόχους – αποτίμηση – συμπεράσματα. Ειδικότερα, αξιοποιούνται:

o καταιγισμός ιδεών για

την διατύπωση υποθέσεων, η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, η αποκαλυπτική και διερευνητική μέθοδος στην επαφή των μαθητών με τη νέα γνώση, η μετωπική διδασκαλία στην παρουσίαση της νέας

γνώσης με την χρήση του λογισμικού power point και ο παρωθητικός κατευθυνόμενος διάλογος για την διεξαγωγή συμπερασμάτων. Δραστηριότητες και διαδικασίες: Για την διεξαγωγή του σεναρίου απαιτείται τουλάχιστον ένας Η/Υ με σύνδεση στο διαδίκτυο και εγκατεστημένο το λογισμικό παρουσιάσεων Power Point και προβολέας. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες 3 -4 παιδιών. Ο συντονισμός των μαθητών εκ μέρους του εκπαιδευτικού κρίνετε απαραίτητος ώστε να μπορούν οι ομάδες να συγκρίνουν τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα τους. Ταυτόχρονα οι μαθητές διατυπώνουν τις απόψεις τους και τις ιδέες τους και λειτουργούν ομαδικά με αποτέλεσμα να ενισχύεται το ενδιαφέρον τους για συμμετοχή και συνεργασία. Ανασύρουν ήδη κατακτημένες γνώσεις, τις συσχετίσουν προσεγγίσουν ολιστικά τη γνώση του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου. Υλικά που θα χρειαστούν: ψηφιακές και έντυπες φωτογραφίες, κόλλες Α4, χαρτόνια, μαρκαδόροι. Βαθμός δυσκολίας του μαθήματος: Οι συγκεκριμένες ενότητες είναι μέτριας δυσκολίας για το μέσο όρο των μαθητών καθώς στηρίζονται σε προηγούμενες γνώσεις και το γνωστικό αντικείμενο κατακτάται με τη ενεργό συμμετοχή των μαθητών. Αξιολόγηση μαθήματος: Οι μαθητές ελέγχουν τις γνώσεις τους με τη βοήθεια ερωτήσεων με ερωτήσεις ανοικτού τύπου και κλειστού τύπου με τη βοήθεια του λογισμικού «Hot Potatoes». Η Αξιολόγηση των μαθητών επιτυγχάνετε με τη βοήθεια των παρακάτω Ρουμπρίκων αξιολόγησης όπως περιγράφετε στους πίνακες που ακολουθούν:

Πίνακες 1,2 : Κριτήρια ατομικής αξιολόγησης Εξαιρετική Πολύ Ικανοποιητική Αδύνατη Πολύ καλή

Σύνολο

Αδύνατη

Κριτήρια συμβολής στο κλίμα συλλογικότητας Συμμετοχή στις συζητήσεις

ν

Δημιουργική συμμετοχή στο

ν

έργο Συμβολή

στη

δημιουργία

ν

θετικού κλίματος Έγκαιρη ολοκλήρωση

ν

των ευθυνών

Πίνακας 3: Κριτήρια Συλλογικής Αξιολόγησης της ομάδας Εξαιρετική

Πολύ Ικανοποιητική Αδύνατη Πολύ καλή

Αδύνατη

Κριτήρια Συλλογικής Αξιολόγησης του έργου της ομάδας

Προγραμματισμός

ν

Ανάληψη ρόλων

ν

Σύνολο

Συγκέντρωση

–

πληροφοριών Ταξινόμηση

ν

δεδομένων Παρουσίαση

ν

δεδομένων Απαντήσεις

ν

στα

ερευνητικά

ν

ερωτήματα Ανατροφοδότηση

ν

Αυτοαξιολόγηση εκπαιδευτικού: Μετά την ολοκλήρωση της διδακτικής διαδικασίας η φάση της αξιολόγησης έχει εξαιρετική σημασία τόσο για τον εκπαιδευτικό όσο και για το μαθητή. Οι παρακάτω ερωτήσεις διευκολύνουν την αξιολόγηση της πορείας εργασίας του εκπαιδευτικού: Η γλώσσα των κειμένων είναι απλή και κατανοητή; Ακολουθείται κατάλληλη και ομοιόμορφη διδακτική και παιδαγωγική προσέγγιση – μεθοδολογία για τη συγκεκριμένη βαθμίδα εκπαίδευσης και θεματική ενότητα; Υπάρχει ποιότητα λογικής οργάνωσης, δομής, αλληλουχίας; Δίνεται η δυνατότητα αναφοράς στο διαδίκτυο; Παρέχεται πληροφορία κατάλληλη σε ποσότητα και πυκνότητα για τη συγκεκριμένη ηλικιακή τάξη; Ενθαρρύνεται η δημιουργική συμμετοχή του μαθητή, κεντρίζεται

το ενδιαφέρον του, καλλιεργείται η συνεργατική προσέγγιση; Παρέχεται – όταν χρειάζεται – κατάλληλη βοήθεια;

Πηγές:  Αρβανιτόπουλος Κ. (2013) «Οδηγίες για τις Βιωματικές Δράσεις της Α΄ τάξης Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου για το σχ. έτος 20132014», Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, 01-10-2013  Βιβλιοθήκη Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων «Ιφιγένεια» http://ifigeneia.cti.gr/reposit, Εκπαιδευτικά Σενάρια Γυμνασίου  Επιμορφωτικό Υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, τεύχος 5: κλάδος ΠΕ04, Β έκδοση, Αναθεωρημένη και Εμπλουτισμένη, Πάτρα, Δεκέμβριος 2010  Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη, Τεύχος 1, Γενικό μέρος, Β έκδοση Αναθεωρημένη και Εμπλουτισμένη, Πάτρα, Ιανουάριος 2011  Πρακτικά 3ου Σεμιναρίου Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας "Διατροφή: Υγεία & Πολιτισμός" 27/9/2008  Πρακτικά Συνεδρίου «Από τις Βυζαντινές Μαγερείες στη Σύγχρονη Μεσογειακή Διατροφή» 24/10/2011  Βιβλία μαθητή Οικιακή Οικονομία Α΄και Β΄Γυμνασίου  http://eyzin.minedu.gov.gr/Pages/Home.aspx

1η διδακτική ώρα «Η διατροφή στα Αρχαία και Βυζαντινά χρόνια» Η διδασκαλία ξεκινάει με την Ερώτηση Αφόρμησης: «Ποιες τροφές κατανάλωναν οι Αρχαίοι Έλληνες και οι βυζαντινοί;» Με την παρούσα ερώτηση οι μαθητές θα προσπαθήσουν να ανασύρουν στη μνήμη τους γνώσεις και εικόνες από την ζωή των αρχαίων Ελλήνων και των Βυζαντινών από τα βιβλία της Ιστορίας των προηγούμενων τάξεων. Αφού διατυπώσουν κάποιες υποθέσεις ο καθηγητής προβάλει τις διαφάνειες με τις εικόνες από την καθημερινή ζωή στα Αρχαία και στα Βυζαντινά χρόνια. Οι μαθητές τις παρατηρούν συζητούν με τα μέλη της ομάδας

τους και

καταγράφουν τις τροφές που απεικονίζονται.

Στη συνέχεια

με κατευθυνόμενο διάλογο ο καθηγητής τονίζει λεπτομέρειες από τις φωτογραφίες που ίσως δεν έχουν επισημανθεί από τους μαθητές και ξεκινά μετωπική διδασκαλία για τις διατροφικές συνήθειες του παρελθόντος. Στη

συνέχεια

οι

μαθητές

καλούνται

να

συμπληρώσουν

την

δραστηριότητα «Σχεδιάστε ένα γεύμα με βάση την αρχαία ελληνική διατροφή και ένα με βάση την διατροφή των Βυζαντινών». Στη συνέχεια παρουσιάζεται η διαφάνεια με θέματα για έρευνα σχετικά με τα τρόφιμα στην Αρχαία Ελλάδα. Ως εργασία για το σπίτι δίνετε η δραστηριότητα: «Επιλέξτε ένα θέμα να ερευνήσετε μαζί με την ομάδα σας και να το παρουσιάσετε στην τάξη την επόμενη φορά». Για την εκπόνηση της έρευνας δίδονται οι εξής οδηγίες: Αναζητήστε πληροφορίες στο διαδίκτυο, σημειώστε τις ποιο σημαντικές ηλεκτρονικά ή στο τετράδιο σας και καταγράψτε τις πηγές σας. Στο

επόμενο μάθημα οι μαθητές θα δουλέψουν ομαδικά και θα επεξεργαστούν τις πληροφορίες. Ακολουθούν ερωτήσεις κλειστού τύπου ψηφιοποιημένες με το λογισμικό Hot Potatoes σχετικά με την διατροφή στων Αρχαίων Ελλήνων και των Βυζαντινών ώστε οι μαθητές να ελέγξουν τις γνώσεις που απέκτησαν. Η διδακτική ώρα ολοκληρώνεται με την διεξαγωγή συμπερασμάτων.

2η Διδακτική ώρα «Παρουσιάσεις ομαδικών εργασιών» Οι μαθητές κάθονται σε ομάδες και επεξεργάζονται τις πληροφορίες που έχουν συγκεντρώσει για τα τρόφιμα την Αρχαία Ελλάδα. Στη συνέχεια κάθε ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα την τάξη. Ως εργασία για το σπίτι οι μαθητές καλούνται να ετοιμάσουν ηλεκτρονική παρουσίαση της εργασίας τους και να την στείλουν με email για διορθώσεις και αξιολόγηση.

3η Διδακτική ώρα «Μεσογειακή Διατροφή – Ομάδες τροφίμων» Στη αρχή της διδακτικής ώρας ως αφόρμηση τίθεται στους μαθητές το ερώτημα «Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής παραδοσιακής διατροφής;» Οι μαθητές ανακαλούν τις γνώσεις από την Ενότητα της «Μεσογειακής Διατροφής» της Α΄ Γυμνασίου. Ο

καθηγητής

διαφάνειες διατροφή χρόνια

και

παρουσιάζει σχετικά

στα την

με

τις τη

μεταβυζαντινά παραδοσιακή

διατροφή ώστε να συνεχιστεί η ιστορική αναδρομή που ξεκίνησε στο προηγούμενο μάθημα από τα

αρχαία χρόνια στην δημιουργία του μοντέλου της «Μεσογειακής Διατροφής». Παρουσιάζεται η διαφάνεια με την πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής

και

οι

μαθητές

απαντούν

στην

δραστηριότητα:

«Παρατηρείστε την πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής. Ποια είναι τα βασικά της τρόφιμα και με ποια συχνότητα προτείνεται να τα καταναλώνουμε;» Στη

συνέχεια

παρουσιάζονται

οι

διαφάνειες

με

τα

βασικά

χαρακτηριστικά του μοντέλου της Μεσογειακής Διατροφής και της συνεισφορά της στην πρόληψη ασθενειών. Ακολουθεί η ερώτηση «Ακολουθούμε σήμερα το διατροφικό μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφής;» Η συγκεκριμένη ερώτηση είναι κυρίως ρητορική καθώς έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές σχετικά με τις λάθος διατροφικές επιλογές της σύγχρονης κοινωνίας. Ακολουθεί προβολή βίντεο animation με τίτλο «Τόσο λάθος διατροφή» https://www.youtube.com/watch?v=HnwBsScwvZk Για να γίνει πιο διασκεδαστική η επανάληψη στις ομάδες τροφίμων χρησιμοποιείτε το πρόγραμμα zooburst http://www.zooburst.com/zb_books-viewerembed.php?book_id=zb01_531c9a3ae6b3d&bw=600&bh=438&fw=600 &fh=538"ώστε να θυμηθούν οι μαθητές τις βασικές τροφές της κάθε ομάδας.

Στη

συνέχεια

παρουσιάζονται

οι

διαφάνειες με τα χαρακτηριστικά των ομάδων τροφίμων. Οι μαθητές έχουν φέρει μαζί τους εικόνες με τρόφιμα όπως

τους έχει ζητηθεί από το προηγούμενο μάθημα. Στη συνέχεια εργάζονται σε ομάδες και τις ομαδοποιούν ώστε να δημιουργήσουν ένα κολλάζ με τις ομάδες τροφίμων. Ως εργασία για το σπίτι οι μαθητές θα σχεδιάζουν στο τετράδιο τους την πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής.

4η διδακτική ώρα «Σχεδιασμός γευμάτων» Ως αφόρμηση οι μαθητές θα παρακολουθήσουν το βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=ry1E1uzPSU0 με θέμα τα πρωινά γεύματα σε διάφορες χώρες του κόσμου ώστε να αντιληφτεί ο μαθητής τη σημασία της λήψης του πρωινού γεύματος σε διεθνή επίπεδο. Μετά την παρακολούθηση του βίντεο τίθεται η ερώτηση: «Ποια τρόφιμα θα μας εξασφάλισαν ένα πλήρες υγιεινό και μεσογειακό πρωινό» Στη συνέχεια προβάλλονται οι διαφάνειες του προγράμματος «ΕΥ ΖΗΝ» που αφορούν το σχεδιασμό γευμάτων. από

Πριν την

διαφάνεια με τα σνακ

οι

μαθητές

απαντούν

στην

δραστηριότητα: «Καταγράψτε ορισμένες ιδέες για υγιεινά σνακ!» και στη συνέχεια συγκρίνουν την απάντηση τους με τις υγιεινές προτάσεις της επόμενης διαφάνειας.

Τέλος, οι μαθητές ανοίγουν τα τετράδια τους, συζητούν σε ομάδες και σχεδιάζουν υγιεινά γεύματα.

Το μάθημα κλείνει με το βίντεο “Hungry Planet” https://www.youtube.com/watch?v=osSpWbmEYF4 που παρουσιάζει την εβδομαδιαία κατανάλωση τροφίμων σε διαφορετικές χώρες του κόσμου ώστε οι μαθητές να αντιληφτούν τα διαφορετικά επίπεδα κατανάλωσης τροφίμων σε διεθνές επίπεδο και να γίνει και μια εισαγωγή για την ενότητα «Αγωγή Καταναλωτή». Ως εργασία για το σπίτι οι μαθητές θα επισκεφτούν τον ηλεκτρονικό τοίχο http://padlet.com/papanastasatou/breakfast που δημιουργήθηκε για τη συγκεκριμένη διδασκαλία και θα καταγράψουν τις ιδέες τους για το «Πιο υγιεινό μεσογειακό πρωινό»