DUIC Krant NR 199 - 18 november

Utrecht gaat ondergronds, althans er komt 600 miljoen euro onze kant op voor een metrolijn. Hoewel een me tro in Utrecht lang als een fantasieverhaal klonk, wordt er met het geld vanuit Den Haag toch echt een belangrijke stap gezet. Er wordt overigens niet gesproken van een me tro, maar een ondergrondse tramlijn. Maar dat lijkt toch echt veel op een metro als je het mij vraagt. De Merwedelijn moet straks van Utrecht Centraal via de Merwedekanaalzone naar Nieuwegein en IJsselstein lopen, met nog een gewenste ver takking naar Papendorp. Die tramlijn is nu eigenlijk nog niet eens per se nodig, maar als Utrecht straks groeit met tien duizenden woningen moeten al die mensen zich toch een beetje kunnen vervoeren. Laten we hopen dat er nog wat

spreken. Overigens is de komst van de Merwedelijn nog niet rond, want zoals de wethouder zegt, er ontbreekt nog wel een puzzelstukje. Laten we ons ook realiseren dat we al een van de duurste tramlijnen van de wereld hebben. Die Merwe delijn zal ook vast duurder worden dan we nu voor mogelijk houden. Er ontbreken vast nog wel een paar puzzelstukken. Maar dan hebben we straks wel echt onze eigen metro, of ondergrondse tramlijn.

Robert Oosterbroek

DE VERANDERENDE STAD IN BEELD

NEUDE

Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.

DUIC IN BEELD

De intocht van Sinterklaas is natuurlijk altijd een span nende aangelegenheid; weet hij de weg te vinden? Is hij de ca deautjes niet vergeten? Klopt de in formatie in zijn grote boek wel? In Utrecht was er in 2020 en in 2021 helemaal geen intocht vanwege de coronamaatregelen die destijds golden. Dit jaar kon er echter weer groots uitgepakt worden. Vanaf het Ledig Erf voeren Sinterklaas

en zijn pieten over de Oudegracht naar de Weerdsluis. Daar werd de Goedheiligman opgewacht door onder meer burgemeester Sharon Dijksma. Vervolgens klom de Sint bij de Monicabrug op zijn paard om na een optocht door de stad te ein digen op het Domplein. Langs de route stonden duizenden kinderen en het was de hele dag zonnig. Ik denk dat we kunnen concluderen dat dit keer alles goed is gegaan.

Fotogra e: Bas van Setten

Veel Utrechters hebben recht op € 1.300 voor energiekosten.

Kijk of je de energievergoeding kunt krijgen De energievergoeding van € 1.300 is er nu ook als je wat meer verdient dan het minimum inkomen. Kijk op utrecht.nl/rondkomen voor de voorwaarden en aanvragen.

Is de energievergoeding van € 1.300 niet genoeg? Of heb je er geen recht op? Dan kun je misschien de aanvullende energievergoeding krijgen.

Liever persoonlijk iemand spreken? Op de volgende plekken krijg je hulp en advies: Bel naar de gemeente via 14030

Ga naar de Geldzaak op weekdagen op Steenweg 20. Of bel of whatsapp naar de Geldzaak via 030 236 17 66

Neem contact op met het buurtteam. Vind jouw buurtteam via buurtteamsutrecht.nl

16 C Maak er gebruik van !

Heel veel Utrechters kunnen hulp en geld krijgen van de gemeente. Lang niet iedereen maakt er gebruik van. Jammer toch? Weet jij waar je recht op hebt? Kijk op utrecht.nl/rondkomen

utrecht.nl/ rondkomen

Viveste en Mitros gaan per 1 januari 2023 samen verder als Woonin.

Woningcorporaties

Woonin is makkelijk en goed bereikbaar. We staan dichtbij de huurder, we weten wat er leeft en we werken samen met onze maatschappelijke partners. Huurders kunnen straks terecht bij de balie van Woonin Houten, Woonin Wijk bij Duurstede, Woonin Utrecht. En op een later moment in 2023 ook bij Woonin Nieuwegein en Woonin Overvecht. De openingstijden worden verruimd.

Woonin wil een grote stap zetten in het aanpakken van de woning nood. Door nieuwe bouwlocaties te vinden en door slimmer te bouwen.

Meer informatie over de nieuwe corporatie Woonin vindt u op mitros.nl/woonin en viveste.nl/woonin

CAROLINE DE BRUIN HOUDT INLOOPSPREEKUUR VOOR STUDENTEN

Utrechtse studenten zitten ook na de coronacrisis nog ernstig met zichzelf in de knoop

Caroline de Bruin is sinds begin van dit jaar inhouse coach bij Unitas SR. Op donderdagen staat de deur bij haar open, op het adres van de vereniging aan het Lucasbolwerk. Studenten kunnen ver volgens tijdens een wandeling, in de stad of in de natuur, met haar in gesprek over alles waar een student mee kan rondlopen. Nu De Bruin een aantal maanden met de studenten heeft gewerkt, is haar iets opgevallen. Er zijn in Nederland veel studenten die zichzelf van het leven beroven. In het afgelopen halfjaar is ze al zes gevallen van zelfdoding tegengeko men. In alle zes de gevallen ging het om jonge mannen.

Hoe gaat het?

Over de mentale gezondheid van jongvolwas senen zijn veel gegevens beschikbaar, over een breed aantal aspecten. Maar tegelijker tijd zijn de gegevens gefragmenteerd en af komstig uit een groot aantal bronnen, con cludeerde het RIVM eerder dit jaar. Het kan zorgen voor gaten in de gegevens, of het is door verschillende onderzoeksmethoden onmogelijk om gegevens te vergelijken. Ook zou het nog ontbreken aan een helder be grippenkader. Het is daarom lastig antwoord te geven op de vraag hoe het nu gaat met de mentale gezondheid van studenten als je er zelf niet regelmatig mee te maken hebt, zoals Caroline de Bruin.

Onderzoek

Zo is het bijvoorbeeld niet bekend op wel ke leeftijd suïcidaal gedrag meestal voor het eerst opdoemt. Dit is nog nooit onderzocht over de gehele Nederlandse bevolking, merk te Trimbos een jaar geleden op. Wel is be kend dat Nederlanders van tussen de 18 en

64 jaar die kampen met suïcidale gedachten, daar gemiddeld op hun 26ste voor het eerst last van krijgen. Een eerste poging tot zelf doding is gemiddeld op dezelfde leeftijd. Vol gens de meest recente cijfers van het CBS uit 2021 overleden er in Nederland 1.859 mensen door zelfdoding; 1.295 van hen waren man nen en 564 waren vrouwen. Het waren er 36 meer dan in 2020. Vooral in de leeftijdscate gorie 20- tot 30-jarigen nam het aantal zelf dodingen toe. De toename was er alleen bij mannen. Waarom?

Zorgeloos

“Juist nu alles na twee jaar corona weer open is gegaan, zou je hopen dat het beter gaat met de mentale gezondheid van veel studenten. Maar je moet niet onderschatten dat ook de coronacrisis veel impact op studenten heeft gehad en dat gaat niet zomaar weg. Wat ik veel zie, is dat studenten zich voortdurend met anderen vergelijken. Ze willen overal aan meedoen en overal naartoe. Dat betekent dat er veel wordt gefeest, wat vaak gepaard gaat met drank en drugs. Studeren vraagt ondertussen ook veel aandacht, en studen ten ondervinden ook nog druk op sociaal en denten dat zij al een burn-out hebben gehad, of dat zij al langdurig depressief zijn geweest. En dat terwijl studeren een zorgeloze tijd zou moeten zijn.”

Speedboot

“Als ik het vergelijk met mijn eigen studen tentijd, is het heel anders”, zegt De Bruin. “Ik leefde veel meer in het moment. Ik had geen idee wat iedereen deed en als ik de deur uit was, dan wisten zij ook niet wat ik deed. Nu lijkt iedereen van elkaar op de hoogte en is ie

dereen bezig met elkaar bijhouden. Ik verge lijk het zelf wel eens met een trein die steeds doordendert, maar tijdens een lezing hoorde ik een beter voorbeeld. Iemand zei: ‘Het is net als een speedboot waar je met z’n allen op zit. En stuk voor stuk vallen er mensen af die het niet meer volhouden.’”

Veerkracht

Net als veel andere Utrechters, kregen Utrechtse studenten tijdens en na de coro nacrisis te maken met grote veranderingen. “Deze veranderingen zetten de gezondheid van Utrechters onder druk en ontwrichten het dagelijkse leven van veel van hen”, zo blijkt uit recent onderzoek van de Volksgezond heidsmonitor in Utrecht. Om met de veran deringen om te gaan, is veerkracht nodig. En die werd nou juist erg op de proef gesteld. “Veerkracht blijkt de uitkomst van een com plex en dynamisch proces. Of en hoe veer krachtig iemand kan zijn, verschilt tussen si tuaties en levensfasen.”

Veerkracht kan ontstaan uit hulpbron nen. Die kunnen individueel zijn, zoals je maar die kunnen ook vanbuiten komen, zoals zorg- en hulpverlening. Ze kunnen zekerheid geven en ze maken het makkelijker om met uitdagingen om te gaan.

Andere belangrijke elementen van veer kracht zijn levenservaring en een goe de balans tussen uitdagingen enerzijds en hulpbronnen anderzijds. En daar zou het studenten nog wel eens wat aan kunnen ont breken.

Piekeren

Veel Utrechters hadden volgens de Volksge zondheidsmonitor daarbij meer gevoelens

van eenzaamheid. “In coronatijd verminder de bij bijna alle geïnterviewde Utrechters het aantal sociale contacten door de coro namaatregelen. Veel inwoners hadden hier moeite mee en ervaarden gevoelens van een zaamheid, minder verbinding met hun om geving en minder sociale steun.” Ook gaven Utrechters aan meer te piekeren tijdens de coronacrisis. “Gevoelens van somberheid werden ook veroorzaakt door een gevoel van uitzichtloosheid, eenzaamheid en gebrek aan zingeving. Veel mensen gaven aan dat het steeds veranderende beleid en het gebrek aan een langetermijnperspectief sterk bij droegen aan het gevoel van uitzichtloosheid.”

Gelukkig merkt De Bruin ook dat het on der de studenten die bij Unitas SR rondlo pen niet zo heel gek meer is om met elkaar over gevoelens te praten. Regelmatig stelt ze zich voor aan een grotere groep studenten, en daaruit komen altijd wel een paar nieuwe met De Bruin te praten. Ze heeft inmiddels met zo’n zestig studenten gepraat. Bij som migen blijft het bij een keertje en anderen ko men vaker terug. “Maar het taboe is er nog niet af”, zegt ze, met een ernstige blik. Het zou goed zijn om wat vaker bij jezelf stil te staan en eens uit die ‘speedboot’ te stappen, denkt De Bruin. “Om even na te denken over: wat past bij mij, wat geeft mij energie? Waar word ík blij en gelukkig van?”

Denk jij aan zelfdoding? Je bent niet alleen. Neem contact op met 113 Zelfmoordpreven tie via www.113.nl of bel 113 (lokaal tarief) of 0800-0113 (gratis).

Tekst: Charlie van Dijk / Fotogra e: Bas van Setten

Wonen in De Erven

betekent ruim en landelijk wonen in een nieuw dorp aan de Lek, een plek waar je je thuis voelt. Hier woon je in het groen met de voorzieningen van Hoef en Haag en Vianen om de hoek. De Erven fase 4d is een perfecte mix van landelijke afwisseling welke het tot een aantrekkelijke woonbuurt maakt.

Kom ook en bekijk ons woningaanbod

IN DE ERVEN

In De Erven fase 4d woon je met plezier én direct compleet in je nieuwe woning. Bouwnummers 40, 43 en 44 zijn standaard voorzien van: • Een keuken met kookeiland en moderne apparatuur • Badkamer met fraai sanitair en tegelwerk • Bodemwarmtepomp met vloerverwarming en -koeling

23 NOVEMBER VAN 15.00 TOT 17.00 UUR

Kom op 23 november aanstaande de sfeer proeven van wonen in De Erven in Hoef en Haag.

Tussen 15.00 en 17.00 uur ben je van harte welkom aan de Skimmiaerf in Hoef en Haag Samen met de verkoopadviseurs en makelaar loop je door de ruime geschakelde of vrijstaande woningen.

WÉL ALLEEN A - MERKEN, ÉCHT DE GOEDKOOPSTE!

Close

Waar: Hoogt in Bieb Neude

Wanneer: vrijdag 18, zaterdag 19 en dinsdag 22 november

Prijs: 8 tot 10 euro

Leo en Remi (13) zijn vrienden zolang ze zich kunnen herinneren. De vriendschap is vrolijk, intens en bovenal onafscheidelijk. Toch lijkt een ogenschijnlijk onschuldige gebeurtenis genoeg om hen uit elkaar te drijven. Lukas Dhont maakte met Close een tedere en aangrijpende lm over vriendschap en verantwoordelijkheid. Bereid je voor om een traantje (of meer) weg te pinken bij dit coming of age-drama van de Belgische regisseur, dat beloond werd met de prestigieuze Grand Prix op het Film Festival Cannes 2022.

Banji

Waar: De Helling

Wanneer: vrijdag 18 november Prijs: 14,50 euro

Utrechtse alternatieve pop-sensatie Banji staat vrijdag in De Helling. De band gooide al hoge ogen als voorprogramma van Balthazar, DI-RECT en De Staat en bracht vorige maand hun debuutalbum uit, Freshcakes. Verwacht een combinatie van Beck, The Dandy Warhols en Darwin Deez met puntige gitaren, 8-bit bliepjes en sardonische teksten. GUYY, de vijfkoppige indiepop band uit Haarlem met een liefde voor eighties sounds en grove hiphop beats, komt met Banji mee naar De Helling.

Smartlappenfestival

Waar: diverse locaties in Utrecht

Wanneer: vrijdag 18 t/m zondag 20 november

Prijs: gratis

Liefhebbers van het levenslied opgelet: het grootste Smartlappenfestival van Nederland is weer terug! Het Smartlappenfestival Utrecht is een jaarlijks terugkerend muziekfestival waarbij de binnenstad van Utrecht voor drie dagen in het teken staat van het levenslied. Ook dit jaar doen veel kroegen mee aan het festival door een podium te geven aan bands en artiesten die zich gespecialiseerd hebben in de smartlap. Daarnaast kunnen bezoekers in de stad bij verschillende restaurants terecht voor een speciaal Smartlappenmenu. Dit jaar wordt het een bijzondere editie omdat het Smartlappenfestival voor de dertigste keer wordt georganiseerd.

PRESENT!

Waar: Kunstliefde Wanneer: zaterdag 19 november t/m donderdag 23 december Prijs: gratis

Ben je nog op zoek naar cadeaus voor de komende feestdagen? Bij Kunstliefde kun je weer decembershoppen. Tijdens de jaarlijkse tentoonstelling PRESENT! gaan expositie en verkoop hand in hand, met werken van kunstenaars en ontwerpers uit Utrecht, maar ook uit andere delen van het land. Speciaal voor de feestdagen worden betaalbare kunstwerken tentoongesteld, voor maximaal 500 euro. Ook maakten de kunstenaars van Kunstliefde werk dat past in een doosje van 15 x 15 x 15 cm. Deze werken zijn te vinden op een centrale plek in de tentoonstelling.

Simba Ngoma Festival

Waar: dB’s

Wanneer: zaterdag 19 t/m zondag 20 november

Prijs: varieert

What You See

Waar: diverse locaties in Utrecht

Wanneer: donderdag 17 t/m zondag 20 november Prijs: varieert

Met dans, theater, exposities, muziek, workshops, feesten en symposia bevraagt en kantelt dit jaarlijkse festival de diep in onze samenleving verankerde normen over gender en identiteit. Positief activistisch, uitnodigend en verbindend omarmt het festival ongemak en viert het de veelkleurigheid van gender en identiteit. Onder het motto MY BODY, MY PROTEST, nodigt What You See deze editie kunstenaars uit die hun lichaam inzetten om de ruimte te claimen en de norm te bevragen. Met voorstellingen en workshops in onder andere Theater Kikker en de Stadsschouwburg en een clubavond in EKKO.

Storytrail Spookwandeling

Waar: Domplein

Wanneer: zaterdag 19 november om 20.00 uur Prijs: 19 euro

Degenen die nog in de Halloweensferen zijn blijven hangen kunnen dit weekend terecht bij de Storytrail Spookwandeling voor een extra portie griezel en gruwel. Verteller Bastiaan de Zwitser, gehuld in zwarte cape en zwarte hoed, neemt je mee langs de plekken in Utrecht die het daglicht niet kunnen verdragen. Om een voorbeeld te noemen: in een van de donkerste stegen van de stad is, eeuwen geleden, een wrede moord gepleegd. De moordenaar schijnt nog in het steegje rond te waren. Wees niet bang en duik in het duistere stadsverleden van Utrecht.

Simba Ngoma Festival is twee dagen vol Afrikaanse vibes in dB’s, met workshops, verteltheater en op zaterdagavond een feest met optredens van Afrikaanse bands en een afterparty. Te zien zijn onder andere Omar Ka Orchestra, met roots in muziek uit alle windstreken, en Moribayassa, de band onder leiding van meesterpercussionist Ousmane Seye. Na a oop is er een afterparty met DJ Erick en DJ Kalongo. Verwacht hier afro-funk, highlife, afrobeat, ndombolo en nieuwe urban afromusic. Op zondag is er een dansworkshop met live percussie in de gymzaal aan de Burgemeester Fockema Andreaelaan.

UTRECHT VOLGENS POLITIEVLOGGER JAN WILLEM SCHUT

‘Ik ben trots op het politiewerk’

De Utrechtse politievlogger Jan-Willem Schut maakt al vanaf 2015 vlogs over het werk van de politie. Ook Utrecht is regelmatig te zien in de video’s. Zijn YouTube-kanaal heeft ruim 300.000 abonnees en zijn vlogs worden honderdduizenden keren bekeken. Elke week plaatst hij een nieuwe video waarin hij laat zien hoe hij en zijn collega’s te werk gaan: wat er bijvoorbeeld allemaal gebeurt als ze afgaan op een melding in de stad. In september werd JanWillem voor de tweede keer genomineerd voor de Televizier-Ster Online-videoserie. We vroegen hem waarom hij zeven jaar geleden begon met het maken van de vlogs en wanneer hij voor het eerst in Utrecht was.

Honderdduizenden abonnees en views op YouTube en tienduizenden volgers op social media. Wat vind je daarvan?

“Toen ik begon met video’s maken, voelde dat heel onwennig. Nu ben ik er wel aan ge wend. Het is nu vooral heel leuk als mensen op straat je herkennen. Als politieagent kom je in nare situaties terecht en is er negatief contact, zoals bij een aanhouding of bij het geven van een bekeuring. Nu spreek je men sen vaker als er niks aan de hand is: voor een praatje en een foto. Soms is dat zelfs met ie mand die een bekeuring krijgt.”

Waarom ben je begonnen met vlogs over het politiewerk maken?

“Ik was toen nog agent in Almere en zag veel hadden alleen maar beeld van agenten die geweld gebruikten of bekeuringen schreven.

Er gaan namelijk ook veel dingen heel erg goed. Die andere kant van het verhaal wilde ik laten zien en vertellen. Ik ben trots op het werk zien zoals het echt is en wat we allemaal doen. Ik wil meer context geven. Tot nu toe lukt dat goed.”

Waar merk je dat aan?

“Ik krijg bijvoorbeeld veel reacties van jon geren die wel eens een negatieve ervaring hebben gehad met de politie. Na het zien van mijn video’s zeggen ze dat ze beter snappen

ONDERNEMER UITGELICHT

waarom je als agent bepaalde keuzes maakt. Sommige jonge kijkers vonden de politie eng, maar vertrouwen agenten nu beter. Ik merk dat mensen meer begrip hebben. Ik leg in de video’s ook uit hoe bepaalde processen wer ken: dat een aangifte doen tijd kost bijvoor beeld en wat daar allemaal bij komt kijken. Of alleen te zien is dat agenten een wapenstok gebruiken, wil ik duidelijk maken dat daar vaak een heel traject aan vooraf gaat. Geweld gebruiken doen we niet zomaar. Vervolgens krijg ik dan reacties als: ‘Jullie mogen ze wel wat harder aanpakken’. Ook is het leuk om actuele onderwerpen aan te kaarten, zoals lachgas en nepvuurwapens, en daar uitleg bij te geven. Over de gevaren en consequenties. Een stukje voorlichting dus.”

Vind je ook iets moeilijk aan het vloggen? “Toen ik net begon, was het vloggen een we reld die ik nog niet kende. Het was een beetje zoeken. In het begin zijn we dan ook een paar keer op onze bek gegaan, bijvoorbeeld met de Algemene verordening gegevensbescher ming (AVG) die sinds 2018 geldt. Ik hield en houd er altijd rekening mee en inmiddels gaat het vanzelf. Je blijft leren. Het is best arbeids intensief om vlogs te maken, maar verder is er weinig lastig. Inmiddels heb ik er genoeg ervaring mee en gevoel voor.”

Hoelang wil je nog video’s blijven maken?

“Als het aan mij ligt, wil ik dit nog heel lang

blijven doen. Ik wil in ieder geval tien jaar vol maken. Het lijkt me ook leuk om diepgaan dere video’s te maken: experts te spreken en wat meer onderzoek ergens naar doen. Voor lopig heb ik genoeg ideeën en enthousiasme. Politiewerk blijft interessant, nieuw en ac tueel. Dat vind ik heel gaaf. Ook lees ik altijd heel veel reacties onder de video’s. Als er een bepaalde vraag steeds terugkomt, probeer ik daarover wat meer uit te leggen in een vol gende video.”

Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht? “Een van de eerste keren was toen ik een ho recadienst meedraaide als agent met de ho recacoördinator in het weekend. Ik werkte toen nog in Almere. Vroeger ging ik regelma tig stappen in Utrecht en nu liep ik er rond als agent. Dat was leuk en interessant. Het zorgt voor een andere dynamiek. Nu kreeg ik wel mee wat er buiten allemaal gebeurde tijdens zo’n stapavond.”

Mariastraat schittert in donkere winterdagen door initiatief van juwelier JWLS Utrecht

Fonkelende lichtkunstwerken geven sinds 11 november een sprookjesachtige sfeer aan de Mariastraat in de binnenstad van Utrecht. Iedere avond zodra het donker begint te worden, is hier een ‘kleurrijk spel van licht en schaduw’ te bewonderen. De lichtwerken zijn gemaakt door kunstenaar Irma de Vries van Studio Irma. Zij kwam naar de Mariastraat op initiatief van juwelier en goudsmid Anne Boerema van JWLS Utrecht. Daarmee versiert ze niet alleen haar eigen winkel, maar ook de leegstaande panden in de straat.

Waar beleef je de leukste avond in Utrecht?

“In TivoliVredenburg of op een terrasje op Janskerkhof of de Neude. Het is leuk om daar te zitten en mensen te kijken. Ook vermaak ik me altijd goed bij Café Olivier. De rest van de avond komt dan vanzelf.”

Wat is je lievelingsplek in Utrecht?

“Het oude en nieuwe Tivoli hebben een re laxte setting, maar ook de binnenstad en na

Utrecht is… “...de stad die mij gemaakt heeft tot wie ik ben.”

In de rubriek staat een creatief, ambachtelijk of historisch product uit de stad centraal. In deze editie: JWLS Utrecht

“I

k ben heel trots op Utrecht. Daar wil ik graag iets aan bijdragen”, zegt Boerema. Ze zit aan tafel in haar winkel aan de goudkleurige diamanten. In iedere zijde van de diamanten zijn uitsparingen te zien. Die vormen worden zichtbaar op de muren van de winkel wanneer het buiten donker wordt en de lamp in de diamant aangaat. Het is het werk van Studio Irma. “Via Utrecht 900 kreeg ik een subsidie. Daarmee wilde ik Studio Irma

um in Amsterdam. Die installatie maakte op dat moment veel indruk op mij, ik vond het erg mooi. Ik besloot daarna een berichtje naar Irma te sturen.”

Anne Boerema zit al twintig jaar met

is er best wel wat veranderd. Het winkel landschap probeert zich aan te passen aan de nieuwe realiteit waarin online winkelen steeds populairder wordt. In Utrecht, en

ik de mensen weer naar buiten halen”, gaat Boerema verder. “We leven in een roerige tijd en de stad ziet er in de donkere uren, vaak gezeten, maar moeten er nu ook weer uit. Ik astraat trekken.”

“Het was een ontzettend geluk”, vertelt De Vries lachend. “Wij zaten net met ons team te vergaderen over wat we zouden gaan doen, welke plannen er op tafel lagen, toen

ik het berichtje van Anne binnenkreeg. We hadden juist de plannen om iets met de leeg stand in de steden te gaan doen. Dat heeft een enorme invloed op het straatbeeld. En andersom is er op veel plekken kunst te zien zoals in musea, chique restaurants en hotels. Dat is niet echt toegankelijk, niet zoals een straat dat is. Wat we ook niet moeten on derschatten is de impact van twee jaar geen evenementen. We moeten elkaar juist weer stimuleren om naar buiten te gaan.”

het is mooi om te zien dat het meteen zoveel bekijks trekt. Wat wij bij Studio Irma eigenlijk ken er automatisch naartoe.”

Waar ben je trots op als Utrechter?

“Vroeger was het de grote stad waar het ook dorps gezellig was. Ik vind Amsterdam echt wel drukker geworden. Dat vind ik jammer.”

In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.

Tekst: Bo Steehouwer

En tot zover is het kleurrijke lichtspel een succes. Irma de Vries laat enkele foto’s zien. Groepen met bezoekers staan met hun neu zen tegen de winkelruiten gedrukt, gefasci neerd door de mooi gekleurde en bewegen

Tekst: Charlie van Dijk / Fotogra e: Bas van Setten

Rondje Lucasbolwerk

De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Dit keer lopen we langs en over het Lucasbolwerk.

Het Lucasbolwerk was niet het enige bolwerk in Utrecht. Willem van Oranje (1533-1584), die ook van Utrecht stadhouder was, wilde een sterkere stadsverdediging bouwen. De Tachtigjarige Oorlog woedde in het land en daarom werden er tussen 1578 en 1580 onder meer vijf aarden bolwerken toegevoegd aan de stadsmuur: het Mariabolwerk, het Begijnebolwerk, Lepelenburg, Wolvenburg en het Lucasbolwerk. Een bolwerk moest de verdediging van de stadsmuur versterken. Door vanaf het bolwerk te vuren, kon de stad vanaf de zijkanten extra beschermd worden. Voor de aanleg van het Lucasbolwerk werden molens en huizen gesloopt. In die tijd was het er evenwel niet zo druk als nu; het stuk land lag buiten de stad. De naam ‘Lucas’ kreeg het bolwerk pas een kleine eeuw later en is een vernoeming naar Lucas Aertsz die een van de eerste pachters was van het erf onder de stadsverdediging.

Van Wittevrouwenpoort naar Suikerhuis

Vanaf de Wittevrouwenbrug zien we de stadsbuitengracht afbuigen naar links. Het bolwerk lag in het water en liep in een punt. De vorm is nog zichtbaar. Over de brug stond ooit een van de vier Utrechtse stadspoorten, de Wittevrouwenpoort. In 1508 werd de poort

gemoderniseerd om bestand te zijn tegen de kanonnen die steeds verder konden schieten. In 1648 werd de oude poort afgebroken en vervangen door een nieuwe, die op haar beurt in 1858 is gesloopt. Brug en straat liggen niet in elkaars verlengde en de poortdoorgangen vroeger ook niet. Daar is over nagedacht toen de poort werd gebouwd. Mocht een kanonskogel toch door de poort geschoten worden, dan ketste die af in de poort of in de straat.

Na de brug te zijn overgegaan gaan we linksaf, langs het Lucasbolwerk en het plantsoen. Rechts staan chique panden waar wordt gewerkt, gewoond en gegeten. Tot ongeveer 1840 stond hier de metershoge stadsmuur met erachter een aarden wal. Geen straat te zien, zoals nu, maar een brede verdedigingsgracht. Het bolwerk was bereikbaar via een houten brug. Gaandeweg verdween de verdedigende functie en veranderde het Lucasbolwerk in een bedrijventerrein. Rond 1722 stond hier de sui1844 kwam er een tegelbakkerij in het pand.

Sloop voor een park Toen Hubert van Asch van Wijck burgemeester was van Utrecht van 1827 tot 1839, zette hij zich in voor het verbeteren van het leefkli-

maat in de stad. Hij liet de stadswal met poorten, torens en muren slopen om er voor een groot deel een wandelpark aan te laten leggen. De gracht tussen het bolwerk en de stad werd gedempt voor de aanleg van een straat. Vader Jan David en zoon Louis Paul Zocher hebben van 1850 tot 1870 aan het park gewerkt. Het Lucasbolwerk vormde een plantsoen dat verbonden was met andere delen van de getransformeerde Utrechtse stadswal. Hoogteverschillen werden gebruikt

ren. Voor de aanleg van het latere Zocherpark is het grootste gedeelte van de stadsverdediging verdwenen. Het stadsbeeld veranderde onomkeerbaar. Maar er kwam iets voor terug.

Stadsschouwburg

Op het oude bolwerk staat de opburg, ontworpen door Willem Dudok (1884-1974). De oude stond op het Vredenburg en was door een gasexplosie beschadigd. In 1930 besloot de gemeente dat er een nieuwe schouwburg moest komen op een nieuwe locatie. In 1937 be-

gon men met de bouw. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het splinternieuwe gebouw gebruikt teloos. Na de oorlog is zijn naam van alle blaam gezuiverd.

Voor de schouwburg spuit een fontein klaterend water over het beeldhouwwerk ‘Feest der Muzen’ dat onthuld is in 1959 en vervaardigd door de Utrechter Joop Hekschouwburg prijkt een beeld in goud, genaamd ‘Muze’. De edelsmid Leo Brom maakte het tussen 1940 en 1941. Een ander heel toepasselijk kunstwerk, ‘De Acteur’ van Frans kel in het gras. Zijn broer Jos – de schonk het aan de stad. Het is onthuld in 2017.

Kikvors maakt rare sprongen We zijn aanbeland bij de Lucasbrug. Tijdens de inrichting van het plantsoen door vader en zoon Zocher, werden eveneens nieuwe verkeersverbindingen naar de buitenwijken aangelegd. De houten Lucasbrug was de eerste brug die werd vervangen door een stenen exemplaar.

In 1859 werd deze geopend en in 1957 vervangen door de bredere huidige brug. Het plantsoen gaat aan de overkant van de weg verder. Ongeveer op deze plek stond de waltoren de Kikvors. Deze verdedigingstoren werd in 1830 gesloopt. Utrecht kende tientallen verdedigingstorens waarvan sommige net als de Kikvors een dierennaam hadden. In de laatste jaren voor de afbraak had de toren een ‘recreatieve functie’; er zat een bordeel in.

Het Lucasbolwerk nu

Al is het bordeel inmiddels verdwenen, toch heeft het Lucasbolwerk als tegenwoordige straat nog steeds een belangrijke uitgaansfunctie. Mensen zoeken hun vertier in de schouwburg. Behalve de vele cafés zijn er twee studentenverenigingen gevestigd. Helaas heeft het Lucasbolwerk ook een wat minder prettige reputatie gekregen door de overlast die verslaafden soms veroorzaken. De wandeling ‘Rondje Lucasbolwerk’ kan daarom het best bij daglicht gemaakt worden.

Tekst: Ester Smit / Fotogra e: Het Utrechts Archief

Wil je meeschrijven met 'Op pad met Oud- Utrecht'? Mail dan redactie.nieuwsbrief@naar oud-utrecht.nl

Foto gemaakt in 1853-1858 van de Wittevrouwenpoort vanaf de Biltstraat. Fotograaf onbekend

Gezicht op de Stadsschouwburg, 1947. Fotograaf: JosPé.

Gezicht over de stadsbuitengracht met rechts het Lucasbolwerk. Links Kikvors. Op de achtergrond de Wittevrouwenpoort. Door D. Verrijk, 1775.

‘Italië is een feel good-land’

In het hoekpand op de Parijsboulevard kun nen voorbijgangers goed naar binnen kijken door de grote glazen gevels. Binnen zien ze dan allerlei Italiaanse lekkernijen, voor bij de borrel of complete maaltijden om mee naar huis te nemen. De maaltijden worden vers bereid in de keuken van de zaak. Ook worden er verse broodjes verkocht en kan je aan de hoge bar aan het raam een kopje Italiaanse

Bas en zijn vrouw Barbara zijn erg tevre den over de eerste paar weken. “Het gaat boven verwachting goed”, zegt Bas. “We zijn overdonderd door de drukte deze eerste weken. Het is altijd spannend en je zult altijd krijgen al ontzettend leuke reacties. Ook van vaste gasten die we kennen uit onze ande re zaken. Het is leuk om te zien dat mensen inmiddels al meerdere keren langs zijn geko men. Elke ochtend als we net open zijn, wan delen er al mensen naar binnen. Het is een heel hartelijk welkom.”

In hun nieuwe trattoria verkopen ze al leen maar producten uit Italië. “We zijn zelf gek op Italië. Het is een feel good-land met lekker eten. Elk jaar gaan we er wel heen. Dat speelde zeker mee”, zegt Bas. “Maar wat ook meespeelde, was dat er nog niet zoiets was in Leidsche Rijn.” De Italiaanse groothandels waar ze mee samenwerken, werken alleen maar met Italianen. Mooi om te zien, vinden Barbara en Bas.

in Leidsche Rijn van het Utrechtse stel. “We willen Leidsche Rijn een beetje mooier ma ken”, zegt Bas. Ze begonnen in het voorjaar van 2018 met het kiprestaurant Alan & Pim’s op het Brusselplein. Eind 2020 moest in die zelfde straat ook Eetcafé De Baron erbij ko men, maar door de coronalockdown moest die opening wachten tot de zomer van vorig jaar. Ook met deze twee zaken gaat het goed, zegt Bas. “We willen dingen verkopen en ho reca creëren waar we zelf honderd procent achter staan. En we vinden het vooral leuk om te ondernemen.”

Ze focussen zich vooral op broodjes, maaltijden en alles wat er bij een borrel komt kijken. Hun vers gemaakte tiramisu ‘is niet aan te slepen’, maar ook de cannoli zijn po pulair. “Dat hadden we niet verwacht.” Verder merken ze dat er veel vraag is naar cadeaus en cadeaupakketten. “We zien wat onze gasten leuk vinden en daar leren we van. Zo kunnen we het assortiment weer een beet je bijschaven.” Ook is het idee om catering te verzorgen bij kantoren in de buurt.

Barbara is drijvende kracht achter alles wat er in de keuken wordt gemaakt en is re gelmatig in de winkel te vinden. Bas noemt haar ‘de spin in het web’. “Samen met een aantal medewerkers bedenkt zij de gerech ten.”

ciën en de marketing. In totaal bestaat hun team uit ongeveer vijftig man. “Het is leuk dat ons team kan rouleren tussen onze onderne zo kan iemand bijvoorbeeld ook doorgroei

en bij een andere zaak. We hebben gelukkig geen last van een personeelstekort.”

Eerste restaurant Inmiddels werkt Bas al 32 jaar in de horeca. Toen hij 26 was, kocht hij zijn eerste restau rant. Met hun huidige zaken hopen ze hun personeel aan zich te binden, om ze zo kan sen te kunnen geven in de toekomst. “Het is moeilijk om een nieuwe zaak te beginnen. En als er goede mensen bij ons werken die dat ook graag zouden willen, zouden wij het leuk vinden om hen daarbij te helpen en te bege

leiden. Bijvoorbeeld als ze een van onze za ken gaan runnen of mede-eigenaar worden.” Bas sluit niet uit dat er ooit een vierde ho recaonderneming in Leidsche Rijn bij zal ko men. “Daarvoor is genoeg animo in Leidsche Rijn, maar dan moet je wel wat leuks en goeds bedenken. Een plek waar mensen zich thuis voelen. Dan komen ze vanzelf. Als het alleen op vrijdag en zaterdag druk is, red je het niet. Je moet elke dag mensen over de vloer heb ben. En dan is het de vraag of het bij jou goed en lekker genoeg is om wat mee te nemen of wat te eten.”

Op 1 november opende Mamma Mia Trattoria de deuren op de Parijsboulevard in Leidsche Rijn. De Italiaanse delicatessenwinkel verkoopt vers belegde broodjes, vers gemaakte maaltijden en Italiaanse producten als olijfolie, cannoli, allerlei vleeswaren en kazen, wijnen en bieren. Na het kiprestaurant Alan & Pim's en Eetcafé De Baron is dit de derde zaak van eigenaren Barbara en Bas. En alle drie zijn ze te vinden in Leidsche Rijn.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotogra e: Bas van Setten

‘Tiramisu niet aan te slepen’ Mamma Mia Trattoria is dus de derde zaak

Straatnamen

Wie een dagje gaat shoppen in Utrecht komt al gauw in de Zadel straat en de Steenweg terecht. Eer der schreven we in deze rubriek al over de herkomst van de naam van de Zadelstraat. Deze week is de straat aan de beurt die parallel loopt aan de Zadelstraat en ooit zijn naam deelde met die straat: de Steenweg. Lees hieronder meer over de drukke winkelstraat waar in coronatijd een heuse voetgangersrotonde lag.

De Steenweg loopt van de Choor straat via de Lange Elisabethstraat over in het Vredenburg. Het is een van de populairste winkelstraten van Utrecht, met veel kledingwinkels van bekende merken. De straat wordt zoveel belopen dat de gemeente het in coronatijd noodzakelijk vond om

een voetgangersrotonde aan te leg gen op het kruispunt met de Mari astraat, zodat mensen beter afstand konden houden. Die rotonde is in middels al een tijdje verdwenen uit het straatbeeld.

De Steenweg is ook een van de oudste straten van Utrecht. T.J. Hoekstra, stadsarcheoloog van Utrecht van 1972 tot 2001, schreef in zijn Archeologische Kroniek van Utrecht dat de Steenweg zijn huizen en bestrating rond 1300 heeft ge kregen, maar dat de weg zelf waar schijnlijk al veel ouder is. Aan de huidige Steenweg grensde namelijk de Buurkerk, waar nu het Museum Speelklok huist. Deze kerk werd al genoemd in geschriften uit de tien de eeuw. Ook het Schoonhuis, de

In other news

plek waar de Utrechtse raad vanaf 1196 bijeenkwam, grensde aan de Steenweg. De Steenweg vormde in deze tijd de kern van de handelswijk die in de achtste eeuw op de deze plek ontstond, genaamd ‘Stathe’. Hier verzamelden zich veel Utrecht se handelaren, die zich veelal bezig hielden met de Rijnhandel.

De Zadelstraat en de Steenweg deelden in eerste instantie dezelfde naam. De Zadelstraat was de eerste weg in Utrecht die werd bestraat en heette sindsdien de Steenweg. Later kwam er nog een Steenweg bij, die de Nieuwe Steenweg werd genoemd. De oude Steenweg werd toen omgedoopt tot de Zadelstraat en de Nieuwe Steenweg werd uit eindelijk gewoon Steenweg.

Netherlands’ lesser-known city of canals’

Ook bij National Geographic is het doorgedrongen dat Utrecht 900 jaar stadsrechten heeft en dat is voor het tijdschrift reden om aandacht te besteden aan ‘the Netherlands’ lesser-known city of canals’. “How to spend a weekend in Utrecht?” is de vraag die National Geographic voor de lezers heeft be antwoord.

“Despite celebrating its 900th anniversary as a city this year, the fourth-biggest Dutch centre hasn’t turned its back on its small-town ways, rooted in its past as a Roman outpost. Daily activities still revolve around the medieval centre, where

bikes rattle on cobblestones and the the rhythm for an unhurried pace of life”, is het misschien iets te romanti sche beeld dat National Geographic schetst van de Domstad. Wat volgt is een tweedaagse citytrip agenda inclusief invulling. Wat kun je doen tijdens een weekend in Utrecht?

Op dag één komen onder meer de lapjesmarkt, de bloemenmarkt en natuurlijk de Domtoren aan bod.

Lunchen kan volgens National Geo graphic het best bij Ruby Rose of Streetfood Club, terwijl Stadsjochies voor het diner op de planning staat. En ’s avonds? Dansen in TivoliVre

denburg is wat de klok slaat. Dag twee staat in het teken van het Cen traal Museum en ‘a private boat tour with Sloepdelen’. Deze avond vult National Geographic met Utrecht Lumen. Een bijzondere vermelding is er voor de Inktpot en de Theepot. Onder het kopje ‘unusual sights’ ko men de twee Utrechts iconen aan bod. “On a walk around the Stads buitengracht, look out for a UFO ba lancing on the Dutch Railways head quarters, or a giant teapot on the Hoog Catharijne shopping centre. Pieces left behind from past openair exhibitions, they’re proof the city doesn’t take itself too seriously.”

Advertenties

Unieke concertreeks in Gasthuis Leeuwenbergh

De muzikale wereldsterren van morgen zijn nu tijdelijk te zien in Gasthuis Leeuwenbergh. DUIC nodigt u van harte uit om op 25, 26 en 27 november deze concerten mee te komen beleven.

In een van de oudste gebouwen van Utrecht, Gasthuis Leeuwenbergh aan het Servaasbolwerk, is een concertzaal te vinden met een prachtige akoestiek. Hier vindt u een grote variatie muziek, van klassiek tot jazz, van wereldmuziek tot barok, van hedendaagse composities tot singer-songwriters. Het is topklasse, het is akoestisch, het is nieuw en u bent de eerste die het hoort.

We ontvangen u, de DUIC-lezer, met bijzondere aandacht: we bieden u een feestelijk glas bubbels aan bij aankomst. Meer informatie over deze bijzondere avonden vindt u via deze website. Daar zijn de kaarten voor 25, 26 en 27 november (van 20.15 tot 22.15 uur) te koop. Met de kortingscode CLFduic22 kunt u voor € 20,- op één avond naar drie concerten op wereldniveau. Een glaasje bubbels is bij deze prijs inbegrepen.

praten over afscheid geeft

rust

U bent altijd welkom voor een open gesprek.

Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/ utrecht

Utrecht

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we uit.

‘The

Berna Hofmans

I.s.m. Concertlab Foundation

DUIC LEZERS ACTIE

Pep en Frans gaan lekker de winterstop in: ‘Het is allemaal weer geneuzel om niks’

“Met het bord op schoot een palink je achteroverslaan en drie pun ten ophalen. Dat is het lekkerste dat er is”, zo begint Pep. “Het was niet dat FC Utrecht zaterdagmiddag zo goed was. FC Volendam was vreselijk slecht. Het is dat de wedstrijd om 16.30 uur werd gespeeld. Later op de avond waren supporters gewoon in slaapgevallen.’’

Frans reageert voor het eerst op zijn broer. “Fraser heeft de afgelopen weken ge noeg kritiek gehad, maar complimenten zijn nu ook op zijn plaats. Hij heeft er wel echt een team van gemaakt en er wordt veel meer vanuit dezelfde opstelling gespeeld. Dat zorgt toch voor bepaalde automatismen en ze strijden voor elke meter. Drie weken gele den waren negen punten uit drie wedstrijden een illusie. Een kleine 21 dagen later is die droom werkelijkheid. Dat is erg knap gedaan.’’

Sinterklaasje kom maar binnen met je… De mannen zijn positief over de resultaten. Toch is Pep ook kritisch. “Deze week stond in het teken van de aankomst van Sinterklaas. In het stadion van Volendam zaten een paar

mensen verkleed als zwarte piet. Door de verkleedactie wilden enkele supporters een zwarte piet. Henk Fraser liet zich erover uit. Die man mag zeggen wat hij wil hoor, maar hij moet zich lekker zorgen maken om welke opstelling hij hanteert. Dit soort verhalen zijn nergens voor nodig. Het is allemaal weer ge neuzel om niks.”

Vechtend vissersdorp

Het was niet het enige incident dat plaats naal ging het namelijk mis op de Volendam se Dijk. “Supporters gingen met elkaar op de vuist en een enkeling moest zwemmen, zo bevestigt Frans. “Er zat van Utrechtzijde een mannetje of vijftien in een lokale kroeg in het vissersdorp. Enkele supporters hadden een hotelletje geboekt en wilden er een leuk weekend van maken. Zonder dat ze kaartjes voor de wedstrijd hadden.” Pep neemt het stokje over. “Na de wedstrijd werd er wat over en weer geroepen en dook er opeens een groep van vijftig Volendammers op. De Utrechters zijn op de vlucht geslagen, want

na enkele minuten liep het hele dorp uit. Ge weldsincidenten zijn nooit goed te praten, maar het ergste is dat de hele wereld meteen aanneemt dat het FC Utrecht-supporters zijn. Deze mensen hadden niet eens kaart jes en hebben alleen een weekendje doorge bracht in Volendam en daar de wedstrijd ge keken. Iedereen schaart het dan automatisch onder de term FC Utrecht-hooligans. Het is snel en makkelijk oordelen."

Sylla mag vertrekken Dan kijken de mannen nog even vooruit naar de aankomende winterperiode. “Het

is te hopen dat het allemaal rustig blijft, zo zegt Frans. Jongens zoals Sylla mogen wel vertrekken en er zal wel wat interesse voor Boussaid komen. Als Jordy Zuidam het slot op de deur houdt gaan we een leuke tweede seizoenshelft tegemoet. Er staat een team en Nick Viergever en Bart Ramselaar komen nog terug van blessures. We hebben nog twintig wedstrijden te gaan. De jongens moeten deze periode lekker doortrainen en dan goed de winterstop uitkomen Het gat naar de nummer negen is inmiddels al zeven punten. We gaan dus alvast de speeldata van de play-offs in onze agenda zetten.”

FC Utrecht gaat met een lekker gevoel de winterstop in. In Volendam werd 0-4 van de plaatselijke FC gewonnen. Er kunnen nog veel dingen beter, maar met negen punten uit de laatste drie wedstrijden zijn Pep en Frans meer dan tevreden. Verder zagen de broers een zwarte pieten-statement en een opstootje op de Volendamse dijk.

Pep en Frans, twee broers die al sinds jaar en dag iedere wedstrijd van FC Utrecht volgen, maken een column voor DUIC. In de column wordt de week van FC Utrecht doorgenomen. Martijn Kramer schrijft het verhaal op.

PEP

STEENGOEDE EXPOSITIE IN AMERSFOORT

Baksteen is overal om je heen. Ook het mooie Amersfoort is daar geen uitzondering op. Museum Kunsthal KAdE brengt een ode aan dit bouwmateriaal met een eigen tentoonstelling vol keiharde kunstwerken, genaamd BAKSTEEN | BRICK. Laat je verrassen door de schoonheid van gebakken steen. Beleef het met al je zintuigen!