Dieta

Co i jak jeść, gdy pali w przełyku

pytamy eksperta

BARBARA LASOTA mgr inż. żywienia człowieka

absolwentka wydziału Żywienia Człowieka SGGW Znów dopadła cię zgaga? Może podejrzewasz tłusty twarożek z dodatkiem śmietany, pikantne leczo lub ciasto czekoladowe? To bardzo prawdopodobne, ale smakowitych winowajców może być więcej. Warto sprawdzić, czego unikać, a co można jeść bez narażania się na tę przykrą dolegliwość.Znów dopadła Cię zgaga i czu

Gdy zgaga jest dotkliwa, zamiast normalnego posiłku zjedz 1—2 jajka na miękko. Są lekkostrawne i nie powodują nadkwaśności

Każdego dnia zgaga zatruwa życie co najmniej kilku tysiącom ludzi w naszym kraju. Cierpią na nią zwłaszcza osoby po pięćdziesiątce i chorzy przyjmujący na stałe kilka leków, ale ta dolegliwość może się pojawić także u ludzi młodych. Niektórzy miewają pieczenie w przełyku, kwaśne lub gorzkie odbijanie i nudności sporadycznie, a inni nawet kilka razy w tygodniu. Zwykle objawy zaczynają się tuż po posiłku lub w nocy, gdy późno jemy kolację.

Jak dochodzi do zgagi

Żołądek każdego z nas wydziela żrący kwas solny. Jest on niezbędny do trawienia pokarmów. Ponieważ ściany żołądka pokrywa ochronna warstwa śluzu, kwas nie szkodzi zdrowej osobie. Jednak długotrwały stres, papierosy, alkohol, leki, a nawet zła dieta mogą doprowadzić do uszkodzenia bariery ochronnej. Wtedy dochodzi do nadkwaśności i uszkodzenia śluzówki, a to powoduje zgagę. Częstą przyczyną jest również choroba refluksowa, czyli zaburzenie funkcjonowania dolnego zwieracza przełyku. To rodzaj klapki, która otwiera się, by pokarm dostał się do żołądka, i zamyka, aby się nie cofnął. Gdy klapka szwankuje, wtedy kwaśna zawartość trafia do przełyku, powodując pieczenie. Refluks trzeba leczyć. Jednak zmiana diety w każdym przy-

12 ziół

Herbatka ziołowa w torebkach do zaparzania. Subtelnie łączy w sobie delikatność rooibosa, rumianku, werbeny oraz wyrazisty charakter mięty, goździków i cynamonu. Torebki, 20 szt.

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS ŁAGODZĄCY OBJAWY

ŚNIADANIE pieczywo mieszane, chudy pieczony schab, sałata masłowa, rozcieńczony sok z marchwi i jabłka

II ŚNIADANIE budyń z chudego mleka z musem gruszkowym

OBIAD zupa krem z kalafiora, duszony gulasz z indyka i jarzyn (bez cebuli i bez obsmażania), ziemniaki gotowane z koperkiem

PODWIECZOREK pieczony banan z sosem z jogurtu i miodu

KOLACJA omlet na parze, kajzerka, sałatka jarzynowa z olejem, bez majonezu

padku zgagi ma duże znaczenie. Poprawia komfort życia i wspomaga terapię.

Podstawowe zasady diety

• Małe posiłki. Nie lekceważmy tej rady. Gdy jemy dużo, ścianki żołądka są mocno napięte. To przyczynia się do produkcji dużej ilości kwasu. Gdy jemy mało, co 3‒4 godziny, treść żołądka jest mniej kwaśna. A zatem 5 niewielkich posiłków co mniej więcej 3 godziny to optymalne rozwiązanie. • Rozdrabniajmy pokarmy. Dobrym wyborem będą miksowane zupy, ziemniaki i warzywa w postaci purée oraz dania z mielonego i siekanego mięsa. • Jedzmy wolno. Im dłużej żujemy każdy kęs, tym większe prawdopodobieństwo, że pokarm nie cofnie się do przełyku i unikniemy zgagi. • Obniżmy kaloryczność potraw. Dotyczy to osób z nadwagą. Zdaniem lekarzy, otyłość, zwłaszcza brzuszna, prawie dwukrotnie zwiększa ryzyko refluksowego zapalenia przełyku i potęguje zgagę. Najłatwiejsza do wprowadzenia jest dieta odchudzająca 1200‒15000 kcal. • Unikajmy smażenia. Przy zgadze, nawet jeśli pojawia się sporadycznie, najlepiej jeść potrawy gotowane w wodzie i na parze, pieczone w folii i duszone bez obsmażania. • Starannie wybierajmy tłuszcz. Zrezygnujmy z bardzo tłustych mięs i słoniny, natomiast wzboga-

Mięta

Mięta (roślina zielarska z Polski) pozytywnie wpływa na organizm. Wspomaga prawidłowy przebieg procesów trawiennych układu pokarmowego oraz pomaga w odprężęniu organizmu. Torebki, 30 szt.

cajmy posiłki o niewielką ilość dobrych tłuszczów roślinnych i odrobinę masła. ● Kontrolujmy ilość błonnika. Bogate w ten składnik warzywa i owoce trzeba jeść, ale nieco mniej niż zaleca się to osobom zdrowym. Przynajmniej część z nich należy gotować. Także potrawy z razowej mąki warto w tym przypadku ograniczyć.

Zalecane produkty

Starajmy się właśnie z nich komponować urozmaicone i smaczne posiki, aby uniknąć dolegliwości. ● Produkty zbożowe. Wybierajmy jasne pieczywo i graham, drobny makaron, drobne kasze i ryż. Osoby z mniej nasiloną zgagą mogą jeść rozgotowane grube kasze. ● Chude mięso, wędliny i ryby. Dobrze tolerowane są: drób, królik, cielęcina, schab, chuda szynka i wędliny drobiowe. Z ryb poleca się wszystkie, byleby nie były smażone i wędzone. ● Nabiał. Sięgajmy po chude i półtłuste twarogi, mleko 2%, jogurty, kefiry i zisadłe mleko. ● Warzywa i woce. Najlepszymi warzywami są: marchew, buraki, ziemniaki, kalafior, brokuł, dobrze ugotowane szparagi. Dietetycy polecają także soki warzywne. Wiele osób toleruje również sałaty i szpinak. Spośród owoców wybierajmy te dobrze dojrzałe: jabłka, banany, gruszki, morele, brzoskwinie, melony i mango.

6 domowych sposobów na zgagę

MLEKO

•Gdy poczujemy pieczenie, wypijmy małymi łykami szklankę chudego, lekko ogrzanego mleka lub słabą herbatę z mlekiem.

MARCHEW

•Pijmy małe porcje soku lub zjedzmy purée marchewkowe. To warzywo ma odczyn zasadowy i neutralizuje kwasy.

ZIOŁA

• Warto wypróbować napary z rumianku, melisy i kopru włoskiego. Zaleca się pić je 2 razy dziennie, aby uniknąć zgagi.

SIEMIĘ LNIANE

•Skuteczny bywa kisiel. Robi się go z łyżki nasion i szklanki wody. Gotujemy miksturę pod przykryciem kilka minut i studzimy. Kisiel powleka ścianki przełyku i łagodzi pieczenie.

MIGDAŁY

•Mogą zapobiec pojawieniu się zgagi, gdy schrupiemy kilka po posiłku. Pamiętajmy tylko, by je starannie pogryźć.

IMBIR

•Aby złagodzić pieczenie, żujmy świeży plasterek przez kilka minut lub wypijmy ciepły napar z kilku plasterków i szklanki wody.