OMSLAG VERHAAL
Eten en drinken in de Kempen
Over verkenskop en kermenaaien HOOGSTRATEN - Dat de uitheemse keuken in opmars is, kan je niet ontkennen. Van Italië tot China, van Mexico over Japan tot Afrika Noem een regio, en we hebben er iets van geproefd! Erg is dat niet. Tenminste zolang we onze streekeigen keuken niet uit het oog verliezen. Want wie verder wil kijken dan de clichés, zal merken dat de pot ook bij ons heel wat lekkers schaft. Maar hoe smaakt die authentieke Kempense keuken dan precies? Daarvoor ging De Hoogstraatse Maand te rade bij GUST LAURYSSEN, voormalig directeur van hotelschool Spijker. Het werd een smakelijk gesprek, doorspekt met streekgebonden anekdotes. ...
August Lauryssen (01941) werd geboren in Achtel. Destijds nog quasi volledig dooi' landbouwers bevolkt. Ergens is het logisch dat oude gewoontes in zo'n afgezonderd gehucht langer standhouden. Nu heeft Gust dit nooit als een straf ervaren. Want daardoor kon hij als bevoorrechte getuige nog 'genieten' van de echte Kempense levenswijze. Hij herinnert zich bijvoorbeeld nog goed hoeveel moeite het de boeren kostte om hun schrale gronden te verbouwen. Zoals hij ook nog weet dat er - eens het harde labeur geleden was - ook duchtig gefeest mocht worden. En hoe gans de gemeenschap dan danste op de prachtigste volksdansen, die door Louis Doms voor het nageslacht werden vastgelegd. Na zijn humaniora trok Gust naar Leuven, waar hij enkele jaren later als germanist afstudeerde. In 1963 begon hij les te geven aan de humaniora van het Spijker. In 1976 werd hij directeur van het VTI Spijker. Bij zijn aantreden telde de school 269 leerlingen, waarvan 39 in de hotel-
OUOOSEL. - ZICHT OP SINT-QUIRINUS KAPEL.
afdeling. In de loop derjaren kwamen er heel wat nieuwe afdelingen bij: hotel TSO, kantoor, toerisme en brood- & banketbakkerij. Toen Gust in 2001 met pensioen ging, was het leerlingenaantal opgelopen tot 1111. Vanuit zijn job raakte hij geboeid door de keuken en gans haar geschiedenis. Daarbij lieten zijn Kempense roots hem nooit los. Tijdens zijn zoektocht ontdekte hij de sterke band van de natLiurlijke omgeving van een streek met haar plaatselijke keuken. Gust heeft verschillende lezingen over het onderwerp gegeven. En tussen 1980 en 1985 schreef hij zo'n 150 stukjes voor De Hoogstraatse Gazet, de voorloper van onze huidige De Hoogstraatse Maand. Onder de titel "oud goed" liet hij op sappige wijze tientallen volksgebruiken en eetgewoonten herleven. In zijn artikels vertrok hij telkens van een anekdote, om van daaruit tot de wetenschappelijke achtergrond te komen. Eens de juiste informatie gevonden, probeerde Gust vanuit de eet- en drinkgewoonten de volksaard van de mens af te leiden.
Lig. l...V. iknLflneIno.
Postkaart van Meersel-Dreef verstuurd in 1905. Noeste arbeid was nodig om de dorre zandhodem vruchtbaar te maken. Tijd om. uitgebreid te kokke rellen zal de boerin op deJto niet hebben gehad.
1/1
/
De Vlaamsche keuken Eén van de weinige geslaagde werken over de geschiedenis van eten en drinken in Vlaanderen, is het boek "De Vlaamse Keuken" van lrène Jordaens. Naar ieders verwachting proeft u er gerechten als Vlaamse stoofkarbonaden, Gentse waterzooi. witlof op zijn Brussels en konijn op zijn Vlaams (met pruimen en rozijnen). Toch mogen we niet vergeten dat Jordaens zich vooral op feestmaaltijden heeft gebaseerd. De dagelijkse kost was dikwijls heel wat eenvoudiger. En bepaalde gerechten— fazant op zijn Brabants bijvoorbeeld - werden doorgaans alleen gegeten door heren, pastoors en later notarissen. Bovendien verschillende eet- en drinkgewoonten binnen Vlaanderen nog sterk van streek tot streek. Soms liggen hier menselijke factoren aan de basis. Limburg bijvoorbeeld leunde qua mentaliteit sterk bij Luik aan, waar men al wat meer met de Franse slag leefde. Daarnaast mag ook het fysische milieu niet onderschat worden. Voor Limburg is de aanwezigheid van de Maas van groot belang geweest. Maaspalingen en forellen groeiden uit tot plaatselijke lekkernijen. En van de konijnen, die langs de oevers leefden, zijn er ook heel wat in een Limburgse kookpot aan hun eind gekomen. Ook op andere plaatsen is er een verband met de natuurlijke omgeving. Dichter bij de huidige provincie Brahant bijvoorbeeld, was de bodem vruchtbaarder dan bij ons. In de diepere rivierdalen heerste bovendien een iets zachter microklimaat, dat toeliet om op de zuidelijke helling wijndruiven te verbouwen (Aarschot. Kampenhout, Leuven). Oost-Vlaanderen werd door enkele grotere rivieren doorsneden. West-Vlaanderen grensde dan weer aan de Noordzee. Het zal