is; doe voorstellen voor wateropvang en tegen bodemdaling in het veengebied; verbindt stad en land beter; en doe dit alles met oog voor de eigen kenmerken en kwaliteiten van het landschap. Het was vooraf al een unieke oefening, doordat het voor het eerst alle grote opgaven in één ontwerpstudie bijeenbracht. Sectorale studies naar toekomstige ontwikkelingen zijn er al, maar hier ontmoetten ze elkaar, en moesten ze samen een plaats vinden in een ruimtelijk ontwerp. De opdracht is ook uniek doordat ze op een welkome manier bestuurlijke grenzen negeert; de deelgebieden hebben een behoorlijke maat en ze zijn naar landschappelijke logica gekozen. [ * ] In eigen gebied
61
h e t vo lg e n d e l a n d s c h a p
De opdracht bevatte tenslotte een ontsnappingsclausule die interessant is omdat-ie niet is gebruikt. Als een team meende dat het vereiste programma onmogelijk in het eigen gebied kon Foto’s: Daniel Nicolas worden ondergebracht, mocht het met anderen onderhandelen over een uitruil. Niemand heeft dat gedaan. Het lijkt erop dat de studenten er een is: 38 windturbines (van elk 3,3 megawatt), of eer in stelden om de spelregels als een gegeven 251 hectare zonnepanelen, of ruim honderdaan te nemen, en de opdracht hoe dan ook in het duizend woningen met zonnedaken. De energieeigen gebied uit te voeren. behoefte van de metropool in 2040 staat dus gelijk aan de capaciteit van meer dan 7.700 wind- Het deed me denken aan de opmerking van turbines. Het aantal windturbines kan omlaag als een game-maakster van IJsfontein, eerder deze week tijdens de bijeenkomst over data en lander grotere exemplaren worden gebruikt, maar in schap (zie Kroniek #3). Deze nieuwe generatie alle gevallen zijn ze prominent in het landschap is gewend aan games met duidelijke spelregels, aanwezig. merkte zij op. Ze accepteren de spelregels en Het uitgangspunt van de Summer School was onderzoeken wat daarbinnen mogelijk is. Zo dat de helft van de totale energiebehoefte (101,7 PT ging het ook in de Summer School: er werd niet om precies te zijn) in het landelijk gebied moet worden opgewekt. Dat zal vooral moeten gebeuren gezeurd over de moeilijke spelregels, ze werden in de vorm van wind- en zonne-energie, aangevuld benut om de ontwerpoefening aan te jagen. Een sleutelmoment viel dan ook in de discussie met biomassa. Elk van de acht groepen moest na afloop. In de tien presentaties kwamen stee13 PJ aan energieproductie in het eigen gebied vast grote aantallen windturbines voor, ook op onderbrengen. Van de twee overkoepelende plaatsen die als gevoelig en kwetsbaar bekend teams kon het ene team uitgaan van een laag staan. Vanuit de zaal kwam de vraag of het ook scenario, 95 PJ, en het andere van een hoog anders kon: ‘Krijg je een aangenaam landschap scenario, 110 PJ. als je het hele energieprogramma in dit gebied Andere eisen waren: plaats 62.000 woningen concentreert? Zou je dat niet liever in bijvoorin het landelijk gebied; zorg dat de helft van de beeld de provincie Groningen neerzetten?’ landbouwproductie duurzaam en regiogericht