|
MOBILITEIT
|
PROGRAMMA VAN DE METROPOOL
|
LANDSCHAP
|
Vereniging Deltametropool
Kabinetsinformateurs drs. W. J. Bos en dhr. H.G.J. Kamp p/a Tweede Kamer Postbus 20018 2500 EA Den Haag
Groothandelsgebouw, unit E7.188, 3013AK Rotterdam Postbus 600, 3000AP Rotterdam T 010 – 204 15 99 secretariaat@deltametropool.nl www.deltametropool.nl Datum Woensdag 26 september 2012 Kenmerk 2012-078-DS
Aanbiedingsbrief Aan de kabinetsinformateurs Bos en Kamp, in afschrift aan de fractievoorzitters van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Geachte heren Bos en Kamp, Geachte fractievoorzitters,
Vereniging Deltametropool is van oordeel dat de ontwikkeling van Metropolitaan Nederland een onderwerp is dat nadrukkelijk de aandacht behoeft van het nieuw te vormen kabinet. Met het oog daarop heeft de vereniging bijgaand memorandum opgesteld. Hierin wordt een voorstel gedaan voor een paragraaf in het Regeerakkoord. In de toelichting worden de achtergronden van dit voorstel uitgebreider belicht. Wij hopen hiermee een zinvolle bijdrage te hebben geleverd aan de opstelling van een Regeerakkoord en zijn te allen tijde bereid een nadere toelichting op het memorandum te geven.
Hoogachtend, namens het voltallige bestuur
drs. D.B. Stadig voorzitter Vereniging Deltametropool
Bijlagen: -
Memorandum “Nederland ontbeert visie voor metropolitane ontwikkeling en mist de grootstedelijke slag” Overzicht Leden & Organisatie, Vereniging Deltametropool
Vereniging Deltametropool – onafhankelijk netwerk voor metropolitane ontwikkeling
- Memorandum voor de kabinetsformatie 2012 ‐
“Nederland ontbeert visie voor metropolitane ontwikkeling en mist de grootstedelijke slag”
Vereniging Deltametropool beveelt aan de volgende passage in het Regeerakkoord op te nemen:
“ Het kabinet zet zich de komende regeerperiode in voor de ontwikkeling van een metropolitane strategie voor Nederland, om de internationale positionering van Nederland te versterken en zo optimaal te profiteren van de wereldwijde urbane economische groei. ” Toelichting
Metropolitane strategie voor Nederland, een nieuwe rijksrol gewenst De hoofdopgave voor het komende kabinet is sterker uit de crisis komen. Nederland heeft daarbij naast de grote hervormingen ook behoefte aan een nieuw perspectief, gericht op ontwikkeling. Meer dan ooit vertaalt zich dat in een strategie waarmee Nederland zijn menselijk kapitaal kan verzilveren en zich sterk internationaal kan positioneren: een metropolitane strategie. De Nederlandse overheid moet sturing geven aan de uitwerking van een dergelijke strategie. Ook het Rijk draagt hiervoor verantwoordelijkheid. Het zou moeten inzetten op: selectiviteit en sturing op samenhangende hoofdnetwerken, grensoverschrijdende samenwerking, ruimte bieden voor lokale en regionale middelen, publieke data en kennis toegankelijk krijgen en metropolitane projecten en programma’s agenderen. Concreet leidt dit tot de volgende vijf aanbevelingen: 1. Het Rijk dient versterkt verantwoordelijkheid te nemen nemen voor alle hoofdnetwerken, de onderlinge afstemming ertussen en de internationale aantakking ervan: •
• •
• •
Behalve voor hoofdsnelwegen-, hoofdspoorwegen- en waterwegennetwerk, neemt het Rijk ook verantwoordelijkheid voor een Landschappelijke Hoofdstructuur als belangrijke metropolitane waarde, Het Rijk dient in de definitie van deze hoofdnetwerken selectiever te zijn, Het Rijk maakt voor deze netwerken ontwikkelingsbeelden gericht op sterkere onderlinge afstemming en beter gebaseerd op de economische en culturele netwerken en hun stedelijke omgeving, De drie voorgenoemde punten leiden tot een amendering van de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte, Naast een sterkere structuurvisie resulteert dit ook in ontschotting van middelen die voor de hoofdstructuren noodzakelijk zijn.
2. Het Rijk dient ruimte te creëren voor lokale en regionale belastinggebieden, dan wel het budget voor gemeenten en provincies niet-geoormerkt over te hevelen, zodat afwegingen voor de versterking van de stedelijke regio’s werkelijk decentraal kunnen worden gemaakt. 3. Het Rijk dient grensoverschrijdende samenwerking en ontwikkeling met onze directe buren te versterken, vooral waar stedelijke gebieden reeds grensoverschrijdend functioneren: richting het zuiden (Antwerpen, België) en oosten (Noordrijn-Westfalen, Duitsland).
Vereniging Deltametropool – onafhankelijk netwerk voor metropolitane ontwikkeling
4. Het Rijk dient de stedelijke ontwikkeling te versnellen door toegang tot accurate en actuele data en kennis: •
•
Borgen van openbaarheid van data en ontwikkelde kennis gegenereerd uit openbare middelen, door dit te eisen in alle rijksopdrachten. Dit heeft onder meer directe gevolgen voor de invulling van de hoofdrailnetconcessie; voor wat betreft bijvoorbeeld de gebruiksgegevens, Stimuleren van toepassing van innovaties in de praktijk en in samenhang daarmee monitoring op de prestaties van regio’s, door de tijd én in internationale vergelijking.
5. Het Rijk dient de ontwikkeling van nieuwe metropolitane projecten en programma’s verder te agenderen en te inspireren, zoals: • •
Doorontwikkeling van een knooppuntenstrategie tot visie en strategie voor een grootstedelijk netwerk, Gezamenlijke aanpak van de ontwikkeling van nieuwe stedelijke brandpunten, waar bovenregionale programma’s, stedelijke plekken en hoofdnetwerken samenkomen.
Onderbouwing
Metropolen zijn de nieuwe powerhouses en startpunt voor een duurzame toekomst Wereldwijd concentreert innovatie en economische groei zich steeds sterker in grote stedelijke conglomeraties, de metropolen. Het zijn de powerhouses van de wereld voor zowel handel, innovatie, logistiek als bestuur, die in onderlinge competitie en samenwerking steeds meer de wereldmacht uitmaken. In de worsteling om deel uit te maken van de welvaart die hieruit voortkomt, woont al meer dan de helft van de wereldbevolking in stedelijke gebieden en lijkt deze trek naar de stad niet aflatend. Ook voor Nederland geldt dat de grote uitdagingen van onze tijd: verandering van klimaat, stagnerende economische groei en demografische ontwikkeling, kunnen worden aangegaan als het Rijk de komende decennia haar sterkste troeven optimaal benut: het menselijk kapitaal in kennis en innovatie en daarbij ten volle gebruik maakt van onze geografische positie, infrastructuur en de stedelijke en landschappelijke leefomgeving.
Een Hollandse Metropool De opbouw van het Nederlandse stedelijke systeem heeft ons, wat betreft metropolitane betekenis, in de afgelopen eeuw op achterstand gezet. Door nadrukkelijk beleid is concentratie van de stedelijke groei op één plek voorkomen; dat werd lange tijd als nadeel gezien in verband met het missen van het agglomeratie-effect – de winst op omvang, die daaruit te behalen viel. De afgelopen tien jaar is dit nadeel mogelijk in een voordeel aan het omslaan. Door stijgende welvaart, verandering van leefpatronen en technologische ontwikkeling is een schaalsprong mogelijk, waardoor steden die eerst los van elkaar stonden in een onderling sterk netwerk als één geheel gaan functioneren. Deze netwerkstad heeft alle voordelen van een grote metropool, maar ontloopt veel van haar nadelen. In een recente studie van het Planbureau voor de Leefomgeving is het effect van deze netwerkstad omschreven als “borrowed size”. Relatief kleine steden weten door onderlinge verbanden, zowel in fysieke infrastructuren als in de vorm van onderlinge economische, culturele en bestuursrelaties, de voordelen van grote metropolen te behalen. Tegelijkertijd voorkomt deze structuur de nadelen die sterk geconcentreerde metropolen hebben: congestie, uitsluiting, anonimiteit, maar ook bijvoorbeeld het gebrek aan toegang tot open groene landschappen en meren, plassen en natuurgebieden. Vereniging Deltametropool is van mening dat het Rijk een actieve rol moet spelen bij de ontwikkeling van deze ontluikende metropolitane realiteit, door de ontwikkeling van een “Metropolitane Strategie voor Nederland”.
Vereniging Deltametropool – onafhankelijk netwerk voor metropolitane ontwikkeling
Noot voor beleidsmedewerkers en fractiespecialisten
Vereniging Deltametropool De onafhankelijke Vereniging Deltametropool is een brede publieke organisatie die zich inzet voor de metropolitane ontwikkeling in Nederland. In de vereniging komen bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen, publieke belangengroepen en overheden samen. Vereniging Deltametropool maakt het mogelijk te werken aan een maatschappelijk gedragen ontwerp van het grootstedelijk gebied van Nederland, gericht op welzijn, welvaart en de versterking van onze internationale concurrentiepositie. Meer informatie over de vereniging, haar bestuur en leden vindt u op http://www.deltametropool.nl/nl/vereniging.
Meer informatie Voor vragen en meer informatie kunt u terecht bij Paul Gerretsen via 06-24737131 (agent).
Publicatieverwijzingen • • • •
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren, Planbureau v/d Leefomgeving (2012) European Tech Cities Ranking, Buck Consultants International (2012) tIP rapport: A Metropolitan Strategy for the Netherlands, Vereniging Deltametropool (2012) De Hollandse Metropool, Maurits de Hoog (2012)
Vereniging Deltametropool – onafhankelijk netwerk voor metropolitane ontwikkeling