Vereniging Deltametropool - Retrospectief 2017

Retrospectief 2017 vereniging

delta --------- metropool

Beste betrokkene ----------

Aan het begin van het nieuwe jaar nemen we u graag mee in de resultaten van afgelopen jaar bij Vereniging Deltametropool. In dit retrospectief zijn de highlights opgenomen en geven we alvast een aantal belangrijke speerpunten voor het komend jaar mee zodat we ook in 2018 op uw betrokkenheid kunnen rekenen.

Afgelopen jaar was een veelbewogen en inte­ ressant jaar bij Vereniging Deltametropool. Met de Landschapstriënnale stond in september het landschap centraal. Landschap als het kapitaal dat lang is veronachtzaamd, waarvan we niet alleen de intrinsieke kwaliteit kunnen waarde­ ren, maar waarvan we ook veel tastbare zaken moeten verwachten de komende decennia. Van schoon water, frisse lucht, hernieuwbare energie, bio-based grondstoffen, voedsel en klimaat­ regulering tot een fantastische kwaliteit van leven en economisch vestigingsklimaat, alles moet groten­deels geleverd worden door het landschap.

Voor ons sterk verstedelijkte land, zo merken we, steeds meer een levensvoorwaarde.

In deze uitdagende tijden viert Vereniging Delta­metropool innovatie en creativiteit en zijn we trots op onze gezamenlijk behaalde resultaten. De highlights van 2017, bijvoorbeeld de resultaten van de Landschapstriënnale waar we als vereniging een stevige rol mochten hebben, de publicatie Energie & Ruimte en het met de provincies en steden gemaakte beeld van onze nationale verstedelijkingspopgave, vindt u hierin overzichtelijk gepresenteerd.

Dit werk is alleen mogelijk dankzij u, als lid of betrokkene bij de vereniging. We zijn u dan ook heel dankbaar voor uw betrokkenheid en enthousiasme het afgelopen jaar. Met uw steun zorgen we ervoor dat Vereniging Deltametropool een inspirerend netwerk is. Samen zorgen we voor een internationaal sterk gepositioneerd Nederland: klaar voor grote opgaven!

Paul Gerretsen Agent Vereniging Deltametropool

Energie & Ruimte Hoe veel ruimte vraagt het duurzaam opwekken van onze energie? Wat betekent dat dan voor onze steden en ons landschap?

Dit zijn voor de hand liggende vragen die nu voor het eerst zijn uitgewerkt en voor heel Nederland op kaart zijn gezet. De publicatie ’Energie & Ruimte – een nationaal perspectief’ schetst een mogelijk antwoord en laat zien welke keuzes er voorliggen. Na een succesvolle eerste uitgave in september volgde in november een tweede druk.

Als lid kunt u, als u hem nog niet heeft ontvangen, de publicatie bij ons aanvragen. Voor niet-leden is hij voor € 29,50 te bestellen.

Energie en Ruimte, een nationaal perspectief is tot stand gekomen in een samenwerkingsverband van Vereniging Deltametropool, FABRICations, H+N+S Landschapsarchitecten, POSAD spatial strategies, Studio Marco Vermeulen en NRGlab/Wageningen Universiteit onder penvoering van Dirk Sijmons.

Download hier de digitale versie

Spot On – het landschap als vestigingsvoorwaarde Spot On – het landschap als vestigingsvoorwaarde: over hoe Nederlandse regio’s met ons landschap een vestigingsklimaat creëren met internationale allure.

Dat een goed vestigingsklimaat goed is voor onze economie en dat daarbij een mooie omgeving een belangrijke rol speelt werd al onderbouwd in ‘Blind Spot - metropolitan landscape in the global battle for talent’.

In SPOT ON staat de vraag centraal hóe ons landschap het vestigingsklimaat kan laten meten aan grote internationale metropolen. In 12 pilotprojecten in regio’s verspreid over Nederland werd dat op verschillende manieren onderzocht. Het resultaat, een magazine, is een verslag van deze pilots, aangevuld met interviews en feiten. Het geeft een spannend beeld van de mogelijkheden die gesignaleerd zijn in ons bijzondere landschap en het geeft inzicht in de manier van samenwerken die ontstaat tussen regio’s onderling om gebiedsoverschrijdende visies te kunnen agenderen.

Als lid kunt u, als u hem nog niet heeft ontvangen, de publicatie bij ons aanvragen. Voor niet-leden is hij voor € 9,95 te bestellen.

Spot On – het landschap als vestigings­ voorwaarde is een initiatief van Vereni­ ging Deltametropool i.s.m. Wageningen UR, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Staatsbosbeheer, Wageningen Economic Research, TU Delft, Ministerie van Economische Zaken en verschillende provincies, metropoolregio’s, gemeenten, ontwerpers en onderzoekers.

Download hier de digitale versie

Samenwerking in de Eurodelta-metropool Bicycle Landscape – why the Netherlands looks like this Voor ‘Bicycle Landscape – why the Netherlands looks like this’ fietste Yorit Kluitman door alle 388 Nederlandse gemeenten en fotografeerde het open landschap, zonder mensen of bebouwing: een dwarsdoorsnede van het geordende Nederland. Uitgerust met zijn camera bestudeerde Kluitman de doelmatigheid, het ritme, de compositie, het lijnenspel, de vlakverdeling en de ordening van het landschap van Nederland.

Vereniging Deltametropool zorgde voor het verhaal bij de ondertitel ‘why the Nederands looks like this’. Met bijdragen van diverse specialisten, van landschapsarchitect Adriaan Geuze tot voormalig museumdirecteur Wim Pijbes, brengt Bicycle Landscape een ode aan het Nederlandse gemaakte landschap.

Dit boek inspireert om op een andere wijze naar ons land te kijken, hoewel het perspectief oerNederlands is: vanaf het zadel van een fiets.

‘Bicycle Landscape - why the Netherlands looks like this’ werd gerealiseerd door nai010 publishers in samenwerking met Vereniging Deltametropool.

Bestel hier het boek

In drie uur reizen, kunnen ruim 40 miljoen mensen worden bereikt. Dit maakt de Eurodelta-metropool, behalve tot een aantrekkelijke plek om te wonen en leven ook tot een wereldwijde draaischijf voor goederen, diensten en kennis. Verder kent dit gebied, historisch en in het huidige beleid, een sterke wil tot samenwerking aan grensoverschrijdende opgaves. ‘Samenwerking in de Eurodelta-metropool’ onderzocht hoe de internationale slagkracht te versterken van dit gebied. Dit gebied is opgebouwd uit drie economische kernregio’s: de Randstad, het Ruhrgebied en de Vlaamse Ruimte en het tussengelegen gebied. Als de toegangspoort van Europa kon deze Eurodelta-metropool doorgroeien tot een dichtbevolkt en economisch krachtig gebied.

Het onderzoek resulteert in negen concrete kansen en bijbehorende adviezen voor de verbetering van de internationale samenwerking tussen de regio’s voor drie grensoverschrijdende netwerken in dit gebied, namelijk het Water, het Energie- en het Stedelijk Netwerk.

STEDELIJKE PATRONEN IN NEDERLAND Er zijn vele kaarten die de Nederlandse stedelijke hoofdstructuur verbeelden.

Deze kaart maakt gebruik van bestaande kennis en onderzoek maar doet ook een stap verder: Nederland bestaat uit metropolitane gebieden, stedennetwerken, nationale landschappen en landbouw gebieden. Nederland is een natie met diverse vormen van verstedelijking.

Verstedelijkingsopgave van Nederland Vanaf 2019 treedt de nieuwe Omgevingswet in werking.

Daarbij hoort ook één Rijksvisie op de leefomgeving: de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Provincies en gemeenten zijn verantwoordelijk voor de inrichting van de fysieke leefomgeving. In het voorjaar van 2017 is op initiatief van het Interprovinciaal Overleg (IPO) en in samenwerking met de grote steden uit het G4-netwerk en de middelgrote uit het G32-netwerk een ronde bestuurlijke gesprekken gehouden onder leiding van Joost Schrijnen en Paul Gerretsen over de verstedelijkingsopgave als belangrijke gezamenlijke bijdrage van de totstandkoming van de NOVI. Het gaat niet om één verstedelijkingsstrategie voor heel Nederland, maar om een reeks verschillende benaderingen die recht doen aan de regionale verschillen.

De bevindingen zijn gebundeld in de publicatie ‘Verstedelijkingsopgave van Nederland - naar een gezamenlijke aanpak’.

Download hier de digitale versie

Opportunistic Urbanism: Melbourne vs de Zuidelijke Randstad Opportunistic Urbanism is een uitwisselingstraject tussen twee contrasterende metropolen: de Zuidelijke Randstad, een polycentrische stedelijke regio aangestuurd door een door de overheid gereguleerd model, en Melbourne, een ‘sprawling’ monocentrische stad met meer flexibiliteit en ‘spontane’ private woningbouw ontwikkeling.

Landschapstriennale Vereniging Deltametropool is trots om één van de curatoren te zijn geweest van de Landschapstriennale 2017. Ruim 11.000 bezoekers vonden in september hun weg naar Nieuw Vennep. Tijdens de 30 dagen durende triënnale werden meer dan 60 evenementen gehouden.

Vereniging Deltametropool bood daarbinnen een rijke variatie aan activiteiten zoals de Manifestatie Het landschap als vestigingsvoorwaarde, het Internationale Symposium, de dag Energielandschappen en de boekpresentatie Bicycle Landscape why the Netherlands looks like this.

Twee weken hebben we intensief samengewerkt met studenten van Melbourne School of Design, ambtenaren en lokale ontwikkelaars, op vier binnenstedelijke locaties in de Zuidelijke Randstad. We sloten het programma af met een debat om samen naar mogelijkheden te zoeken voor een nieuw model van opportunistisch stedelijke ontwikkeling.

De discussie werd verrijkt door het panel met o.a. Stephan Bekx -vertegenwoordiging van de gemeente Rotterdam, Nathalie van Hoeven - BPDi ontwikkelaars en Willemijn Lofvers onderzoeker van Hogeschool Rotterdam.

Opportunistic Urbanism is een samenwerking van Vereniging Deltametropool, Melbourne School of Design en de TU Delft.

Het maritieme cluster – werklandschap in transitie NL CS Utrecht heeft met haar centrale ligging een bijzondere positie in Nederland. Het is een bruisende regio die veel te bieden heeft: een diversiteit aan landschappen, cultuur, innovatiegebieden en woonkwaliteit. Het is dé ontmoetingsplek van onze metropool. Maar deze positie is niet vanzelfsprekend. Huidige trends zoals de ‘trek naar de stad’ en de groeiende vraag naar mobiliteit zetten het hoog gewaardeerde Utrechtse landschap onder druk.

Anticiperend op de aankomende opgaven stedelijke bereikbaarheid, verstedelijking en energietransitie rees de vraag: “Hoe ontwikkelen we een integrale aanpak die de ruimtelijke kwaliteiten van de regio behoudt en versterkt?”. Om op deze vraag een antwoord te vinden, startten afgelopen zomer de provincie Utrecht, de U10 en Vereniging Deltametropool een project met elkaar: NL CS. Samen onderzoeken we ontwikkelkansen voor 44 geselecteerde OVknooppunten in Utrecht.

Het maritieme cluster bevindt zich in transitie. Het cluster voert al jaren voort op een structuur die in de naoorlogse periode tot wasdom is gekomen. De watergebonden terreinen waar het cluster zich concentreert bezitten nog steeds het profiel en de specialisaties uit die beginperiode.

Het van nature sterk internationaal georiënteerde cluster is niet alleen onderhevig aan grote mondiale veranderingen en uitdagingen, het ligt ook in een in de afgelopen halve eeuw sterk verstedelijkt gebied. Dat stelt voorwaarden aan een duurzame transitie en daarbij komen ook andere gebieden als centrum van het maritieme cluster in het vizier. Niet langer ligt het zwaartepunt alleen maar langs de rivier, maar steeds vaker zijn kennis- en innovatiegebieden elders in de regio onderdeel van het cluster. Het gebied staat voor de opgave om een kwaliteitssprong te maken voor de hele leefomgeving, niet alleen voor de bestaande bevolking maar ook om van nieuwe getalenteerde mensen aan te trekken. Deze regionale ruimtelijke ontwikkeling kan hand in hand gaan met de transitie in het maritiem cluster en de ruimtelijke impact daarvan.

De resultaten van deze studie vormen de aanzet voor een regionale ruimtelijke strategie, die is vertaald in een aantal no-regret pilots, die bijdragen aan de begeleiding van het transitieproces dat het maritieme cluster doormaakt.

Jacopo Gennari Feslikenian

Vooruitblik 2018

Ook 2018 belooft een actief jaar te worden voor Vereniging Deltametropool. Vanaf de fantastische nieuwe locatie in het gebouw van het Nieuwe Instituut, aan het Museumpark 25 in Rotterdam, zijn we onderdeel van een nieuwe werkomgeving van creatieve en op de toekomst gerichte partijen. We hebben daarbij ook de beschikking over faciliteiten die uw betrokkenheid bij het werk van de vereniging kunnen versterken. De hernieuwd gevonden spirit in Nederland om de toekomst weer naar onze hand te zetten zullen we met uw hulp ook komend jaar stevig ondersteunen.

De vereniging richt zich komend jaar op het betrekken van de afzonderlijke transities, zoals de energietransitie, klimaatadaptatie, economie, bereikbaarheid en werkgelegenheid, op het verstedelijkte land en daarbij te verkennen hoe ze elkaar kunnen versterken.

Zo werken wij samen met BNA Onderzoek en TU Delft aan de ontwerpstudie ‘De stad van de toekomst’, waarin we in de 5 grootste steden grootschalige transitie van het stedelijk gebied ontwerpend gaan onderzoeken. In totaal 10 teams zullen op 5 locaties in korte tijd voor beelden uitwerken hoe we huidige druk op de steden anders kunnen gaan inzetten.

Werken aan meer duurzame vormen van bereikbaarheid blijft voor de vereniging van belang in de uiteengelegde metropool die Nederland is. Hoe beïnvloeden nieuwe vormen van mobiliteit onze stedelijke situatie en welke kansen komen er uit voort?

Inzet is ook stevig door te pakken met de resultaten uit Energie & Ruimte – een nationaal perspectief. Hoe raken en versterken de regionale en nationale schaalniveaus elkaar en welke stappen zijn nodig om het verband tussen de lange termijn strategie en de korte termijn actie te maken?

Het schaalniveau van de Eurodeltametropool, de Noordwest Europese mega stedelijke regio, wordt komend jaar gericht op het tot stand brengen van een strategische agenda en grensoverschrijdende samenwerking tussen regio’s.

Met het thema nieuwe werklandschappen en betrokkenheid bij onder andere het REOS-traject (ruimtelijke economische ontwikkel strategie) willen we de focus richten op de rol van arbeid en de ruimtelijke footprint die het heeft.

Onze bijdragen zullen ook dit jaar niet gericht zijn op afzonderlijke projecten maar zich op de verankering van de innovatie bij de steden, regio’s, provincies en het Rijk.

En ook het verenigingsleven biedt in 2018 weer veel met onder andere een nieuwe website, diverse evenementen en het Metropoolforum 2018.

Vereniging Deltametropool Museumpark 25 3015 CB Rotterdam Postbus 600 3000 AP Rotterdam +3110 737 0340 www.deltametropool.nl secretariaat@deltametropool.nl