SÁNG KIẾN SỬ DỤNG KĨ THUẬT DẠY HỌC KWL VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC PHÂN TÍCH PHIM ĐỐI VỚI MÔN VẬT LÍ 11

CHƯƠNG I. MỞ ĐẦ

1. Lí do chọn đề tài

2. Đóng góp mới của biện pháp

3. Phương pháp thực hiệ

a. Các phương pháp nghiên cứu lí luậ

b. Phương pháp thực nghi

4. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi

a. Đối tượng nghiên cứ

b. Phạm vi áp dụng

ng d

CHƯƠNG 2. NỘI DUNG.....................................................................................

1. Kĩ thuật dạy học KWL 4

a. KWL là gì?

b. Ưu điểm của kĩ thuật dạy học KWL......................................................

c. Cách thức sử dụng kĩ thuật dạy học KWL

2. Kĩ thuậ

a.

b.

c.

4

CHƯƠNGI.MỞ

ọc sinh.

Các phương pháp dạy và học tích cực đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo, thể chế hóa thông qua các văn bản, hướng dẫn giáo viên áp dụng vào thực tế dạy và học. Các phương pháp, kĩ thuật dạy học như sử dụng sơ đồ tư duy, kĩ thuật mảnh ghép, kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật KWL, dạy học theo nhóm, dạy theo góc, dạy học theo hợp đồng, dạy học theo dự án.. được giáo viên tích cực đưa vào ứng dụng trong dạy học nhằm phát huy tối đa năng lực của học sinh. Cuộc cách mạng 4.0 đã đem đến cho học sinh nhiều cơ hội học tập,

dụng, các nhà giáo dục phát hiện rằng, kĩ thuật dạy học KWL cũng phát huy hiệu quả cho các môn toán, khoa học tự nhiên và xã hội.

Đối với môn Vật lí, sử dụng kĩ thuật dạy học KWL sẽ có các ưu điểm như sau:

Bảng KWL là công cụ đắc lực cho giáo viên khi muốn kích hoạt kiến thức nền của học sinh về một chủ đề, chủ điểm nào đó. Nhờ thế, học sinh có cơ hội liên hệ, mở rộng, nâng cao những gì đã biết.

Bảng KWL giúp khơi gợi sự tò mò khám phá, làm cho hoạt động học trở nên chủ động hơn và đặc biệt có ích khi học sinh được giao nhiệm vụ nghiên cứu chủ đề, chủ điểm nào đó.

KWL còn là một phương pháp hữu ích được sử dụng khi đọc, đối với các văn bản dạng mô tả, giải thích. Nhờ đó, học sinh có thể định hướng việc đọc của mình, như:

+ Học sinh muốn tìm hiểu điều gì trong văn bản (trước khi đọc);

+ Học sinh sẽ tập trung vào những điểm gì trong văn bản để làm rõ điều muốn tìm hiểu (trong khi đọc)

+ Học sinh đã làm sáng tỏ được những điều muốn tìm hiểu như thế nào; đã rút ra được kết luận gì (sau khi đọc).

Học sinh sử dụng bảng KWL khi học sẽ giúp giáo viên đánh giá được khả năng, mức độ kiến thức của học sinh và đưa ra những điều chỉnh cần thiết.

c. Cách thức

dụng kĩ thuật dạy học KWL

Trong dạy học truyền thống, giáo viên thường đặt vấn đề liên hệ bài mới theo dạng đàm thoại hoặc đặt câu hỏi cho học sinh. Ví dụ: trong bài 32. Kính lúp, vật lí 11. Để vào bài mới, giáo viên thường đặt vấn đề dạng câu hỏi như: “Các em đã nhìn thấy kính lúp trong đời sống chưa? Em biết kính lúp có những công dụng nào?...” Việc đặt câu hỏi dồn dập đôi khi làm học sinh bị “rơi” mất thông tin trong quá trình vấn đáp với giáo viên. Để học sinh có thể bám sát được chủ đề của buổi học, bảng KWL là một trợ thủ đắc lực và phát huy được việc dạy và học tích cực ngay trên lớp.

Trong tiến trình dạy học, kĩ thuật KWL có thể được áp dụng cho các giai đoạn của hoạt động học: từ hoạt động khởi động, hoạt động hình thành kiến thức và hoạt động củng cố. Trong quá trình dạy học, kĩ thuật KWL thường được tiến hành như sau:

1. Chọn bài học hoặc chủ đề. Giáo viên sẽ chọn một bài học hoặc một chủ đề cụ thể. Hoạt động này thường được tiến hành lồng ghép trong hoạt động khởi động đầu giờ học.

2. Tạo bảng KWL. Giáo viên vẽ một bảng KWL lên bảng. Ngoài ra, mỗi học sinh cũng có một mẫu bảng của các em [bảng 1]. Ở bước này, giáo viên có thể linh động ứng dụng powerpoint để trình chiếu bảng KWL trên màn hình thông minh. Lợi ích là sẽ giúp lưu giữ được toàn bộ sản phẩm của quá trình học mà không chiếm quá nhiều không gian bảng.

3. Đề nghị học sinh động não nhanh và nêu ra các từ, cụm từ có liên quan đến chủ đề. Giáo viên dẫn dắt vào bài học, gợi ý và đề nghị học sinh động não nhanh tất cả những gì mà họ biết về chủ đề/bài học. Thông tin này được ghi vào cột K của sơ đồ bằng các từ, cụm từ. Để khuyến khích học sinh chủ động tham gia vào quá trình học tập, giáo viên nên chuẩn bị những câu hỏi gợi ý để giúp học sinh động não, bởi vì, có thể các em chưa kịp hồi tưởng những gì đã biết. Điều này cũng muốn nhắc nhở giáo viên đầu tư nhiều cho bài giảng và không nên chỉ gợi ý bằng câu nói “Hãy nói ra những điều mà các em biết về ….”.

4. Giáo viên hỏi học sinh xem các em muốn biết thêm điều gì về bài học/chủ đề. Nếu học sinh đưa ra câu nói bình thường, giáo viên nên chuyển các câu đó thành câu hỏi và ghi nhận vào cột W. Đây là bước quan trọng trong giảng dạy, thể hiện sự tôn trọng ý tưởng của học sinh cũng như hiểu được chuẩn đầu ra mà các em mong muốn. Vì vậy, để khuyến khích các em chủ động tìm hiểu và đi đúng trọng tâm bài học, người dạy nên gợi mở ý tưởng, hoặc chuẩn bị sẵn một

Hình thức 2: GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm để thống nhất ý kiến chung của cả nhóm về những điều các em biết và những điều các em muốn biết. Sau đó, đại diện nhóm sẽ trình bày trước lớp. 5. Giáo viên giảng bài, tổ chức các hoạt động khác cho học sinh tham gia hoặc học sinh tự đọc tài liệu theo hướng dẫn của giáo viên. Sau khi đã giảng xong bài học/chủ đề, nếu là bài đọc thì sau khi giáo viên đọc xong, giáo viên yêu cầu học sinh tóm tắt những gì đã được học/đã đọc và tự điền câu trả lời cho câu hỏi ở cột W mà học sinh tìm được (trong quá trình học tập/tự đọc). Thông tin từ các câu trả lời được ghi vào cột L. Ngoài ra, chúng ta nên khuyến khích các em đánh dấu vào cột L những điều các em cảm thấy tâm đắc nhất. Giáo viên tiếp tục điều phối cho người học thảo luận những thông tin ghi nhận ở cột L, đây là cuộc thảo luận để sinh viên hiểu sâu bài học. Nhằm tăng cường tính hợp tác, làm việc nhóm tích cực, chủ động. Giáo viên có thể sử dụng các kỹ thuật dạy học khác để học sinh thảo luận, củng cố nội dung chính của bài học/chủ đề. 6. Sau khi củng cố bài học, giáo viên khuyến khích sinh viên nghiên cứu thêm về những câu hỏi đã nêu ở cột W nhưng chưa tìm được câu trả lời từ bài học. Bước này, yêu cầu người học suy nghĩ cách giải quyết các câu hỏi, nêu biện pháp tìm kiếm nhằm mở rộng thông tin hay đưa ra định hướng tự học, tự nghiên cứu và vận dụng bài học vào thực tiễn.

Bảng 1. Bảng kĩ thuật dạy học KWL

bài học/chủ

n thực tế giáo viên không thực hiện được hay các kiến thức quá trừu tượng, khó hiểu đối với học sinh.

Video là công cụ hỗ trợ đắc lực cho các

Câu

Câu 2.

Câu 3. Tiêu cự

Kính

Kính

Các từ khóa: thấu kính hội tụ; tiêu cự nhỏ; ảnh ảo; kính lúp; góc trông ảnh; góc trông vật; tiêu diện, số bội giác; phóng đại; ngắm chừng, điểm cực cận, điểm cực viễn Bước 2. Tạo tình huống học tập Giáo viên phát cho mỗi nhóm 1 chiếc kính lúp và một bảng KWL và yêu cầ

HS làm việc nhóm để thống nhất ý kiến chung.

2. Nội dung:

HS sẽ được xem một đoạn phim về kính lúp.

HS thảo luận nhóm để hoàn thành phiếu học tập số 1. Nhóm điều chỉnh lại các thông tin trong bảng KWL.

3. Sản phẩm học tập: Phiếu học tập số 1 đã hoàn thành.

Bảng KLW sửa đổi và bổ sung (nếu có)

4. Tổ chức hoạt động

Bước 1. Chuyể

kí

Bước 2. HS xem phim và ghi tốc kí.

Thời gian: 6 phút

Bước 3. HS làm việc nhóm

HS thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập số 1

Thời gian: 2 phút.

Bước 4.

2. Nội dung:

GV tổng kết kiến thức mà HS học được trong cột L

HS làm việc cá nhân và làm việc nhóm để hoàn thành phiếu ghi chép của mình.

GV đánh giá ngẫu nhiên mức độ hiểu bài của HS thông qua phiếu ghi chép của HS.

3.

Phiếu ghi chép của HS đã được hoàn thành.

4.

Bước 1. H

GV ghi nhậ

thống ki

nh

n thức trong cột L

nội dung mà HS đã thu nhận được vào cột L.

Bước 2. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV phát phiếu ghi chép cho HS.

Bước 2. HS

Bướ

GV

HS

Thời gian:

Báo cáo sả

phút

ph

Các nhóm trưng bày sản ph

c

nhóm.

GV cho các nhóm góp ý, bổ sung cho nhau.

GV công

GV cung

GV

V. HO

1. Mục tiêu:

Giúp học sinh

sâu các

tâm của bài V

Câu 3. Khi dùng kính lúp có tiêu cự

A.

B. nh

Câu 4. Số bội giác của kính lúp là tỉ số

A.  là góc trông trực tiếp vật, 0

G

cách kính

trong đó:

là góc trông ảnh của vật

D. lớn hơn 2f.

Nhiệm v

1: Kính lúp bên cạnh giúp chúng ta quan sát các vật nhỏ, còn giúp chúng ta t

ra

a. Gi

định, em b

c ở một nơi hoang vắng, và chỉ đem theo 1 vật dụng duy nhất (không phải là kính lúp). Với những kiến thức đã được học trong chương 7, các nhóm thảo luận, chế tạo một kính lúp và dùng nó để tạo ra lửa. Các nhóm quay lại video và nộ

Câu 1. Kể tên các dụng cụ được sử dụng trong thí nghiệm.

Câu 2. Trong thí nghiệm, người thực hiện đã tiến hành những thao tác nào?

Câu 3. Trong thí nghiệm, quan sát thấy kim điện kế bị lệch khi nào?

OFFICIAL

Câu 4. Nhận xét chiều lệch của kim điện kế khi đưa nam châm lại gần hoặc ra xa vòng dây.

Câu 5. Nhận xét mối liên hệ

Dựa vào kiến thức, sách giáo khoa. Nhóm hãy thảo luận và giải thích nguyên nhân kim

điệ

k

ch khi di chuyển nam châm ra xa vòng dây.

Nhóm:

Dựa vào kiến thức, sách giáo khoa. Nhóm hãy thảo luận và giải thích nguyên nhân kim

điện k

ch khi di chuyển nam châm lại gần vòng dây.

Nhóm:

D

PHI

sách giáo khoa. Nhóm hãy thả

luận và giải thích nguyên nhân kim

(ít) khi di chuyển nam châm nhanh (chậm).

PHI

V U O N G G O C

- Câu hỏi hàng ngang:

1. Đây là dạng vật chất tồn tại xung quanh nam châm hoặc dòng điện.

2. Đại lượng vật lí nào đặc trưng cho tác dụng mạnh hay yếu của từ trường

3. Hình dạng đường sức từ của dòng điện thẳng.

4. Hình dạng đường sức từ bên trong lòng ông dây có dòng điện chạy qua.

5. Tên gọi của lực từ tác dụng lên một điện tích chuyển động.

6. Tên qui tắc xác định chiều cảm ứng từ của dòng điện.

7. Vecto lực từ và vecto cảm ứng từ có phương như thế nào?

O N T H A N G L O R E N X O B A N T A Y P H A I

HS

HS

T1

vào những yếu tố nào?

H2: Dựa vào SGK, em hãy cho biết từ thông được kí hiệu là chữ gì?

H3: Dựa vào SGK, em hãy cho biết công thức tính từ thông và chú

GV cung c

thông và giớ

T

thông tin đơn vị c

thiệu nhà vật lí học Vêbe.

công thức tính từ thông,

Ho

đánh

Câu 1: Từ thông phụ thuộc vào các yếu t

A. Điện trở suất dây dẫn làm khung.

B. Đường kính dây dẫn làm khung.

nào sau đây?

C. Hình dạng và kích thước của khung dây dẫn.

D. Điện trở của dây dẫn.

Câu 2: Chọn câu đúng.

A. Số đường sức và từ thông là hai khái niệm khác nhau, vì vậy không thể có mối quan hệ gì với nhau.

B. Từ thông qua một diện tích bằng với số đường sức qua diện tích đó.

C.Từ thông qua diện tích S chính là giá trị của cảm ứng từ tại đó.

D. Người ta dùng khái niệm từ thông để diễn tả số đường sức từ qua một diện tích nào đó.

Câu 3: Đơn vị của từ thông là

A. Tesla (T).

B. Ampe (A).

C. Vêbe (Wb).

D. Vôn (V).

Câu 5: Trong hình vẽ nào sau đây, từ thông gửi qua diện tích của khung dây dẫn có giá trị lớn nhất?

A. Hình 1. B. Hình 2. C. Hình 3. D. Hình 4. Câu 6: Một khung dây có diện tích 5 cm2 gồm 50 vòng dây. Đặt khung dây trong từ trường đều có

thông qua khung có giá

A. 0,2 T. B. 0,02 T. C. 2,5 T. D. 0,25 T.

III. HO

1. Mục

và quay khung theo mọi hướng. T

Bướ

Th

Bướ

nhiệ

gian:

GV m

lên trình bày kế

ki

làm việc c

nhóm. Các nhóm khác bổ

GV

1.

tiêu:

Đánh giá mức độ hiểu bài của từng học sinh thông qua phiếu ghi chép của HS.

2. Nội dung:

GV tổng kết kiến thức mà HS học được trong cột L HS làm việc cá nhân để hoàn thành phiếu ghi chép của mình. GV đánh giá ngẫu nhiên mức độ hiểu bài của học sinh thông qua phiếu ghi chép của một vài HS.

3.

Phiếu ghi chép của HS đã được

Câu 1. Chọn phát biểu SAI về hiện tượng cảm ứng điện từ.

A. Khi số đường sức từ qua mạch kín biến thiên thì trong mạch kín xuất hiện dòng điện cảm ứng.

B. Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng được gọi là hiện tượng cảm ứng điện

Câu 6. Thời gian dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch là:

A. Dài nếu từ thông qua mạch lớn.

B. Dài nếu điện trở của mạch nhỏ.

C. Bằng thời gian có sự biến thiên của từ thông qua mạch.

D. Tất cả đều đúng.

Hoạt động mở rộng

GV cho học sinh xem một số hình ảnh về tàu điện từ.

GV giao nhiệm vụ về nhà cho học sinh: Em hãy sử dụng các nguồn thông tin khác nhau để hoàn thành các câu hỏi sau dưới dạng một video ngắn:

Câu 1. Con tàu điện từ nào chạy nhanh nhất hiện nay. Tốc độ của nó là bao nhiêu?

Câu 2. Nguyên tắc hoạt động của các con tàu điện từ.

Câu 3. Em hãy vẽ một sơ đồ khối về hệ thống hoạt động của tàu điện từ.

Câu 1: Phát biểu nào sau đây về kính lúp là không đúng?

A. Kính lúp là dụng cụ quang học bổ trợ cho mắt làm tăng góc trông để quan sát một

vật nhỏ.

B. Vật cần quan sát đặt trước kính lúp cho ảnh thật lớn hơn vật.

C. Kính lúp đơn giản là một thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn.

D. Kính lúp có tác dụng làm tăng góc trông ảnh bằng cách tạo ra một ảnh

Câu 6: Kính lúp là:

A. Thấu kính hội tụ có tiêu cự f > 40cm. B. Thấu kính phân kì có tiêu cự  10cm.

C. Thấu kính hội tụ có tiêu cự f  10cm. D. Thấu kính phân kì có tiêu cự > 40cm.

Câu 7: Chọn câu sai. Quan sát 1 vật nhỏ qua kính lúp, ta sẽ thấy:

A. Ảnh ảo. B. Ảnh cùng chiều vật.

C. Ảnh lớn hơn vật. D. Ảnh thật, ngượ

Câu

để

A. Độ bội giác không đổi và không phụ thuộc vào vị

B. Góc trông ảnh không phụ thuộc vào vị trí đặt vật.

C. Góc trông vật

1 Phát triển năng lực tự học, tự định hướng và xử lý các vấn đề phức tạp

2 Năng lực thu thập và xử lí thông tin và kĩ năng công nghệ thông tin

3 Năng lực làm việc nhóm (sự cộng tác, chia sẻ, biết lắng nghe và lĩnh hội,...)

4 Phát triển năng lực tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề

5 Nâng cao kĩ năng thuyết trình và khả năng giao tiếp

6 Năng lực c

m thụ thẩm mĩ, sáng tạo nghệ thuậ

TTN 6 12 19 0 3,32 STN 0 7 13 17 3.27

TTN 0 6 20 11 3.15 STN 0 4 13 20 3.43

TTN 0 8 16 13 3.14 STN 0 3 10 24 3.57

TTN 3 10 14 8 2.62 STN 1 4 12 20 3.38

TTN 8 8 14 7 2.55 STN 3 6 12 16 3.11

TTN 10 15 6 6 2.22 STN 2 5 20 10 3.03

TTN

TTN

TTN