BouwForum 2022

De bouw zal onmisbaar zijn om onze toekomst veilig te stellen

Op 30 maart vond tussen 18.00 en 20.00 u. het traditionele BouwForum van de Confederatie weer plaats. De boodschap was duidelijk: er ligt enorm veel werk op de plank voor onze leden, willen we in 2050 een energiezuinige en klimaatbestendige samenleving zijn. De grote vraag is hoe de gezinnen en de overheid het gaan betalen.

De plaats van het event was dit jaar Tour & Taxis in Brussel. Er waren 400 aanwezigen. Niet slecht, maar minder dan de Confederatie gehoopt had. Lag het aan het tijdstip, niet meer aan de start van Batibouw? Werden de aannemers afgeschrikt door de stijging van de coronabesmettingen in de weken vooraf?

Het is onduidelijk, maar één ding is zeker: aan het onderwerp lag het niet. In 2050 moeten we klaar zijn voor de klimaatverandering. We moeten daarvoor een enorme renovatie-inspanning doen en onze infrastructuur moet ingrijpend versterkt worden. Onze bouwbedrijven staan dus voor een grote uitdaging, die perfect geïllustreerd werd door dit technisch vlekkeloos verlopende event, dat in goede banen geleid werd door VRT-anker Hanne Decoutere.

Vincent Van Peteghem

Het startschot voor de boeiende bijdragen en discussies die volgden, werd gegeven door eregast Vincent Van Peteghem, federaal minister van Financiën en viceeersteminister van de federale regering.

Na de verwelkoming door CEO Niko Demeester van de Confederatie, nam Van Peteghem het woord. Hij was vereerd dat hij het BouwForum mocht openen: "Hier aanwezig zijn tussen zoveel expertise geeft me een flinke dosis stress, maar ik ben toch vooral blij dat ik hier vanavond mag zijn."

Hij merkte op dat ons land klaarstomen voor een duurzame toekomst "vandaag meer dan ooit een titanenwerk" is. In ons land voldoen 99 % van de huizen en 95 % van de appartementen nog niet aan de energie-eisen van 2050. Hij verwees ook naar een onderzoek van prof. Johan Albrecht van de UGent, die ontdekte dat 45 % van de woningeigenaars onvoldoende middelen heeft om hun woning onder handen te nemen – en dat was nog vóór de huidige energiecrisis, de stijgende grondstoffenprijzen en de Russische inval in Oekraïne.

Verlaagde btw

De minister garandeerde de aanwezigen dat hij er alles aan doet om de koopkracht van de gezinnen te ondersteunen.

Vincent Van Peteghem: "Omdat ik ervan overtuigd ben dat een beleid dat werkt voor hen verschillende voordelen biedt ter versterking van de welvaart van de samenleving in haar geheel en de bouwsector in het bijzonder."

Hij besprak vervolgens enkele fiscale federale hefbomen die van belang zijn voor de bouwsector. De eerste is het verlaagde btw-tarief van 6 % voor sloop gevolgd door heropbouw tot woning. Dat werd vorige jaar uitgebreid tot heel het land en tot koopwoningen. Normaal gezien liep de maatregel eind dit jaar af. Maar recent werd hij verlengd tot eind 2023.

Vincent Van Peteghem: ""Een verlenging waar ik persoonlijk geen seconde over heb moeten twijfelen. Vorig jaar werden maar liefst 16 662 aanvragen ingediend voor een verlaagd btw-tarief en ik ben blij dat ik onze gezinnen en u, als sector, de noodzakelijke verlengde zekerheid en ondersteuning kan aanbieden."

De regering voerde daarnaast een verlaagd btw-tarief in voor de installatie van zonnepanelen, warmtepompen en zonneboilers in woningen jonger dan 10 jaar,

VASTGOEDFISCALITEIT

Vincent Van Peteghem keek ook naar de toekomst, en daarbij hoort een discussie over de vastgoedfiscaliteit. Die mag volgens hem geen taboe zijn. Vincent Van Peteghem: "We moeten bijvoorbeeld durven nadenken over de vraag wat de belasting van de reële huurinkomsten kan betekenen voor het duurzaam maken van ons woningenbestand. Zo zouden we een belasting op reële huurinkomsten kunnen koppelen aan een nieuw kader voor de aftrekbaarheid van reële kosten gemaakt voor energetische renovaties door eigenaars van huurwoningen." "Dat zou goed zijn voor de energiefactuur van de huurders, het behalen van onze klimaatdoelstellingen en uiteraard ook voor de waarde van het patrimonium van de eigenaars. De uitdaging waar we samen voor staan is zo groot dat we zonder taboes over oplossingen moeten nadenken."

Er waren dit jaar 400 aanwezigen op het BouwForum.

Niko Demeester (links) met eregast Vincent Van Peteghem (midden) en onze voorzitter, Thomas Scorier (rechts). voor de minister "een logische uitbreiding van de bestaande btw-verlaging in woningen ouder dan 10 jaar."

De minister besloot met de mededeling dat de bouw op hem kan rekenen. Hij hoopt dat ook hij kan blijven rekenen op de expertise van de bouw. Onze aannemers staan immers dagelijks op het terrein.

Vincent Van Peteghem: "U hebt de cijfers en feiten ter beschikking om aan te geven waar en wanneer we moeten en kunnen bijsturen om iedereen op de renovatietrein te krijgen en te houden."

Het begrotingsprobleem

Dan was het de beurt aan Philippe Ledent, Senior Economist bij ING. Er zullen aanzienlijke overheidsinvesteringen nodig zijn om onze infrastructuur klimaatbestendig te maken, onze waterlopen te versterken en ons hemelwaterbeheer te verbeteren. Waar zullen de regeringen dat geld halen?

Philippe Ledent besprak de uitdagingen. Onze overheidsbegroting zit al jaren in het rood. In het verleden werd dit vaak gecompenseerd door de overheidsinvesteringen terug te schroeven. Het is geen toeval dat de jaren waarin het budget min of meer in evenwicht was, ook jaren waren waarin de overheidsinvestering stabiel op een laag peil bleven.

Maar die benadering creëert in de huidige situatie een groot risico volgens ›››

Philippe Ledent, Senior Economist bij ING. Waar zullen onze regeringen het geld halen om de nodige investeringen te doen?

Het eerste panelgesprek was gewijd aan waterbeheer. V.l.n.r.: moderator Hanne Decoutere, Bart Verhulst (gedelegeerd bestuurder BESIX Infra), Marc Huygens (Environmental Engineering Manager DEME Group) en Benoit Raskin (Business Unit Manager Collignon Eng.).

BOUWFORUM 2022

Philippe Ledent. Als we nu niet de nodige investeringen doen, dan krijgen we later een factuur die nog véél duurder is. Conclusie: onze regeringen zullen nog talrijke moeilijke begrotingsbeslissingen moeten nemen.

Water en infrastructuur

Hoe urgent de situatie is, bleek ook uit video's met getuigenissen van klimaatactiviste Adélaïde Charlier en van experts als Jean-Pascal van Ypersele (UCLouvain), Patrick Willems (KU Leuven) en Johan Van Dessel (WTCB).

Hoe reageren onze aannemers hierop? Op het BouwForum 2022 werd de vraag gesteld aan een panel met Bart Verhulst (gedelegeerd bestuurder BESIX Infra), Marc Huygens (Environmental Engineering Manager DEME Group) en Benoit Raskin (Business Unit Manager Collignon Eng.).

De les die we kunnen onthouden van dit prikkelende debat is dat de bouw inderdaad de oplossingen heeft voor een beter hemelwaterbeheer, met meer infiltratie, meer buffering en dergelijke. Maar er is zeker nog onderzoek nodig, onder meer om de bouwtechnieken CO2-vriendelijker te maken. Er is bovendien ruimte voor innovatie. Bart Verhulst gaf het voorbeeld van de "circulaire netwerken", die het rioolwater uit zuiveringsstations behandelen en hergebruiken, zonder het naar de rivieren te laten stromen.

Marc Huygens wees erop dat de sector stilaan een andere filosofie aan het ontwikkelen is voor rivieren en andere plaatsen waar water en land samenkomen. "Water beheersen is niet meer van deze tijd," stelde hij. We moeten het anders en beter gaan doen en het water beheren, het ruimte geven in de natuur. Hij merkte daarbij op dat we meteen tot handelen moeten overgaan: er is geen tijd meer voor een stapsgewijze aanpak.

Benoit Raskin ten slotte besprak de switch naar elektriciteit voor verwarming en transport. Het elektriciteitsnetwerk moet daaraan aangepast worden. Wat vervoer betreft, heeft onze elektrische infrastructuur voornamelijk in Wallonië en Brussel nog een achterstand vergeleken met de buurlanden.

Wonen

Het laatste onderwerp dat aan bod kwam op het BouwForum 2022 waren onze woningen. Roland Van Gompel gaf toelichting bij de enquête die iVOX voor de Confederatie uitvoerde over dit onderwerp. U vindt hierover mee in het artikel op blz. 16, maar we vermelden hier drie interessante conclusies. Eén: de Belg heeft nog altijd een baksteen in de maag. Twee: hij is bereid om zijn woning energiezuiniger te maken, maar … Drie: het moet betaalbaar zijn en de terugverdientijd mag niet te lang zijn.

Het woord was vervolgens aan vier experts van de Confederatie: Gerrit Degoignies (VCB), Aymé Argeles (CCW), Laurent Schiltz (CBBH) en Thijs Eeckhaut (FABA). Zij bespraken de energetische renovaties, de plaats van sloop en heropbouw en de voorstellen die de Confederatie doet aan de overheid.

De VCB verkreeg van de Vlaamse regering vanaf 2023 een renovatieverplichting bij de aankoop van een energieverspillende woning. Maar dat zal een coherente aanpak en financiële steun vereisen. Op dat punt is het verheugend dat de Vlaamse regering de renovatiepremies verhoogt en een negatieve rente verleent aan wie verder gaat dan de norm.

Dit debat maakte ook duidelijk dat ieder gewest zijn eigen benadering heeft. In Brussel zijn er bijvoorbeeld Renolution en BuildCirculair, want Brussel wil

de renovaties koppelen aan circulariteit en hergebruik. In Wallonië is er dan weer RENO+, dat duurzame renovaties beoogt. Vooral Aymé Argeles en Laurent Schiltz benadrukten dat iedereen betrokken moet worden bij de inspanningen: de aannemers maar ook de producten, de architecten en de overheden.

Thijs Eeckhaut wees op de positieve effecten van de verlaagde btw voor vernieuwbouw. Deze ondersteunt de stedelijke verdichting en de verbetering van ons woningenbestand, en zal onze energetische afhankelijkheid verminderen. Hij pleitte er ook voor dat banken rekening zouden houden met de energieprestaties van woningen. Een lager verbruik betekent immers dat de eigenaars meer geld overhouden om leningen terug te betalen.

Wat betreft circulariteit en hergebruik, stipte Gerrit Degoignies aan dat er in Vlaanderen een belangrijke doorbraak bereikt is. Vanaf juli 2022 zal voor meer afbraakwerken de tracering van het afval verplicht zijn. Dit zal de afvalstromen zuiverder maken, wat de circulaire bouweconomie bevordert.

Besluit

Dan was het tijd voor de toespraak van Thomas Scorier, voorzitter van de Confederatie. Hij trok de conclusies uit een rijkgevulde avond, maar vóór hij dat deed, bevestigde hij de solidariteit van de sector met de bevolking van Oekraïne.

Thomas Scorier: "We moeten meer dan ooit aan de zijde van de Oekraïners staan, hen helpen en steunen. Ik wijs erop dat onze sector een actieve deelnemer is, door modulaire woondorpen te bouwen, door vrachtwagens met hulpgoederen naar de conflictzone te sturen en door ontelbare andere initiatieven. De bouw is een sector met een groot hart, zoveel is zeker."

Scorier stelde vast dat onze sector onmisbaar is om onze toekomst veilig te stellen en de klimaatdoelstellingen van Fit for 55 in 2030 en de Green Deal in 2050 te halen. Hij stelde vast dat de politieke wereld de urgentie beseft en dat een groot deel van de relancemiddelen ten goede komt van de bouw. Maar hij deed ook een oproep aan onze beleidsmakers.

Thomas Scorier: "Maak dat geld van de relanceplannen snel vrij, zodat wij met de renovaties kunnen beginnen. Dat is meer dan ooit urgent na jaren van te lage investeringen in gebouwen en infrastructuur. Voor ons is het duidelijk: de overheidsinvesteringen moeten 4 % van het bbp bedragen, en niet 2,7 % zoals nu opgetekend door Eurostat."

Hij vroeg ook aan de overheden om rekening te houden met de stijgend prijzen van bouwmaterialen en met de problematische leveringen. Meer dan de helft van de aannemers kunnen de prijsstijgingen niet doorrekenen aan de eindklant.

De sector zal zelf overigens ook inspanningen moeten doen. Het aantal vacatures staat op recordhoogte. Gelukkig nemen de gewestconfederatie en de sociale partners van de bouw initiatieven om het imago van de bouwbanen te verbeteren.

Voor onze planeet

Thomas Scorier: "We leven in passionerende tijden. Een periode waarin de bouw een vooraanstaande plaats kan innemen. Klimaatactiviste Adélaïde Charlier zegt dat we moeten durven dromen en verrassen met originele gebouwen, huizen en infrastructuur die energiezuinig en duurzaam zijn. Welnu, we doen dat al en we gaan het nog veel meer doen in de komende jaren en decennia. We hebben geen andere keuze als we de planeet leefbaar willen houden voor iedereen." Een netwerkmoment sloot het Bouw Forum af. • -

Gerrit Degoignies (VCB, links) besprak de problematiek van de energierenovaties en sloop- en heropbouw in een panel met Aymé Argeles (CCW), Laurent Schiltz (CBBH) en Thijs Eeckhaut (FABA).