Severin von Eckardstein & Lise Bruyneel
Things Lived and Dreamt
Biografieën
Pianist Severin von Eckardstein (DE) heeft een voorliefde voor zowel het klassieke als minder bekende werk. In 2003 won hij de Eerste Prijs van de Koningin Elisabethwedstrijd, na eerdere prijzen in München en Leeds. Sindsdien trad hij op in internationale zalen zalen als de Berliner Philharmonie en Carnegie Hall, met orkesten als het Koninklijk Concertgebouworkest en het NHK Orchestra onder leiding van o.a. Paavo Järvi, Jaap Van Zweeden, Philippe Herreweghe, Marek Janowski en Valery Gergiev. Hij is een frequente gast van de concertreeks ‘Meesterpianisten’ in het Concertgebouw Amsterdam. In 2015 richtte hij samen met violiste Franziska Hölscher de kamermuziekserie ‘Klangbrücken’ op in het Konzerthaus Berlin. Zijn opnames van o.a. Schubert, Medtner, Scriabin, Debussy en Dupont werden meermaals bekroond. Sinds 2023 is hij professor aan de Hochschule für Musik und Tanz in Keulen. Hij geeft regelmatig masterclasses, bijvoorbeeld in Finland en Zuid-Korea.
Beeldartieste Lise Bruyneel (BE) focust zich op het raakvlak tussen klassieke muziek en beeld. Met een achtergrond in cello en kunstgeschiedenis ging ze te werk als dramaturge bij o.a. de Staatsoper Berlin en de Opera van Parijs. In 2009 richtte ze la fabrique des regards op, een platform voor dramaturgische reflectie rond klank en beeld. Sinds 2013 ontwikkelt ze live videowerk tijdens concerten, waarbij ze kiest voor projectie op niettraditionele oppervlaktes als gordijnen of de vloer. Haar werk is welbekend in België en Nederland en was reeds te zien bij o.a. Concertgebouw Brugge, Festival 20-21 Leuven, het Klarafestival en het Concertgebouw Amsterdam.
Uitvoerders & programma
CREATIEOPDRACHT CONCERTGEBOUW
14.15 inleiding door Klaas Coulembier
Severin von Eckardstein: piano
Lise Bruyneel: video
Leoš Janáček (1854-1928)
Sonata ‘1. X. 1905, Van de straat’ (1905)
I. Voorgevoel
II. Dood
Josef Suk (1874-1935)
Zomerindrukken, opus 22b (1902)
I.V Rond het middaguur
Ervaren en gedroomd, opus 30 (1909)
IX. Fluisterend en geheimzinnig
X. Aan de vergeten graven in de hoek van het kerkhof van Křečovice
Leoš Janáček
Op een overwoekerd pad, deel I (1900–1911)
3. Onze avonden
4. Weggewaaid blaadje
5. Kom met ons mee!
6. De Madonna van Frýdek
7. Ze kwetterden als zwaluwen
8. Sprakeloos
9. Goedenacht!
10. Zo onbeschrijflijk eng
11. In tranen
12. De uil is niet weggevlogen!
MUZIEK
Met de steun van
Met dank aan
Things lived and dreamt
Woorden schieten te kort. Dat schreef de Tsjechische componist Leoš Janáček boven de partituur van het zesde deel uit zijn pianocyclus Op een overwoekerd pad. De muzieknoten komen ter hulp bij het onzegbare. Dat je met muziek verhalen kan vertellen, daar waren componisten in de 19e eeuw alvast van overtuigd. Zowel in grote orkestwerken als in bescheiden composities voor klavier geven ze met uitgebreide titels en programmatoelichtingen aan dat er tussen de noten meer te lezen valt dan abstracte klanken. Hoewel alle composities in de voorstelling Things lived and dreamt na de eeuwwisseling gecomponeerd zijn, leeft deze romantische benadering van verhalende muziek nog sterk door.
1 oktober 1905
Programmatische muziek kan een sfeer oproepen, maar ook heel concrete gebeurtenissen verklanken. Dat is bij uitstek het geval in het openingswerk van Janáček: Sonata ‘1. X. 1905, Van de straat’. Een sonate met als titel een exacte datum (1 oktober), jaartal (1905) en locatie (op straat); veel concreter wordt het niet. Op 1 oktober 1905 demonstreerden Tsjechen in de overwegend Duitstalige stad Brno voor een Tsjechische universiteit. De jonge betoger František Pavlík werd die dag met een bajonet gedood door de oproerpolitie. Deze tragische gebeurtenis in zijn thuisstad inspireerde de componist de dag zelf nog tot een tweeluik met als ondertitels ‘voorgevoel’ en ‘dood’. In januari volgden de eerste uitvoeringen in Brno en Praag, waarna Janáček de partituur in de Moldau gooide omdat hij niet tevreden was over zijn eigen werk. Gelukkig had pianiste Ludmila Tučková het origineel goed bijgehouden. Pas in 1924 werd het werk, met Janáčeks goedkeuring, alsnog gepubliceerd. Zoals te verwachten, is dit geen opgewekte muziek, maar agressief is de muzikale aanklacht
–
Zowel bij Janáček als bij Suk is de muziek doordrongen van de vreugdevolle momenten en de tragedies die bij het leven horen.
– Deze composities uit het prille begin van de 20e eeuw zijn nog stevig verankerd in de laatromantische traditie van de programmatische muziek. Het is muziek met verhalen.
– De expressiviteit van de muziek wordt visueel verdergezet in de beelden van Moravische en Boheemse landschappen.
tegen het geweld evenmin. In de eerste beweging is vooral de dreiging voelbaar: de spanning en de angst voor de onvermijdelijke tragedie. Wat volgt, is de dood: droevig en ingetogen, melancholisch en fragiel.
Leoš Janáček liet zich voor de vinding van zijn melodieën vaak sturen door de eigenheid van de Tsjechische taal. De natuurlijke ritmes en patronen van de spreektaal staan model voor meeslepende en declamatorische melodielijnen. Als een verhaal zonder woorden. Die diepgewortelde verbinding tussen muziek en taal krijgt een extra betekenislaag in een compositie die het geweld tegen de Tsjechische ontvoogding veroordeelt.
Vreugde en verlies
Ook Josef Suk componeerde het liefst vanuit verhalen en sferen. In 1902 verklankte hij de zorgeloze zomer in een bundel pianowerken die hij Zomerindrukken doopte. Deze partituur laat ons over zijn schouder meekijken tijdens de gelukkigste jaren van zijn leven. Vier jaar eerder was hij getrouwd met Otýlie, de dochter van Antonín Dvořák. Ook op professioneel vlak ging het hem voor de wind. Hij werd zelfs genoemd
‘Programmatische muziek is niet alleen gebaseerd op beelden en verhalen, ze kan ook beelden en fantasie oproepen. Elke luisteraar kan de fantasie de vrije loop laten, maar in deze voorstelling kan je je ook laten meevoeren op de verbeeldingskracht van Lise Bruyneel.’
als de logische opvolger van zijn schoonvader. Niemand kon vermoeden dat de volgende jaren een aaneenschakeling van tragische gebeurtenissen zouden zijn. Toen hij in 1909 de dubbele maatstreep trok achter Ervaren en gedroomd had hij ondertussen al zijn schoonvader én zijn echtgenote moeten begraven. De titel Aan de vergeten graven in de hoek van het kerkhof van Křečovice krijgt hierdoor een bittere bijklank. De muziek van Suk is – hoewel hij jonger was dan Janáček – overwegend romantisch van stijl. Binnen een vrij traditioneel kader slaagt hij er in om verschillende sferen te verklanken die de verbeelding prikkelen.
Op een overwoekerd pad behoort tot de bekendere werken van Leoš Janáček. De eerste miniaturen in de pianobundel zijn gekleurd door de vage herinneringen aan zijn eigen kindertijd (het overgroeide pad tussen verleden en heden). Zo zijn er eerder gelukzalige beschrijvingen van wegwaaiende liefdesbrieven, jongvolwassenen die popelen om elkaar te ontmoeten en vrouwen die kwetteren als zwaluwen. In het vervolg nemen bezinning en verdriet de bovenhand. Die omslag houdt rechtstreeks verband met het verlies van zijn twintigjarige dochter Olga in 1903. De uitgekiende combinatie van deze karakterstukken – die aanvankelijk voor harmonium waren gedacht – raakt verschillende emoties aan, van de zorgeloze herinneringen van een kind tot de tragedies die hem treffen als volwassen man. Het resultaat is muziek die door en door Tsjechisch is –geïnspireerd door de taal, de cultuur en de natuur – maar ook bijzonder persoonlijk.
Muziek met beelden
Programmatische muziek is niet alleen gebaseerd op beelden en verhalen, ze kan ook beelden en fantasie oproepen. Elke luisteraar kan zijn of haar fantasie de vrije loop laten, maar in deze voorstelling kan je je ook laten meevoeren op de verbeeldingskracht van Lise Bruyneel. Zij trok door de natuurlandschappen van Moravië en Bohemen om er de seizoenen en het licht te vangen. Op het podium wordt de piano omringd door deze beelden, die geprojecteerd worden op langwerpige doeken die meedeinen met de bewegingen van de pianist. Deze opstelling is een uitnodiging om nog dieper door te dringen in de sfeer en gevoelswereld van de klinkende pianocomposities.
Klaas Coulembier
Luistertip
Let vooral bij Janáčeks Sonata 1. X. 1905 op de melodielijnen: ze zijn ritmisch en melodisch verwant aan de Tsjechische taal en zorgen ervoor dat de muziek als het ware spreekt.
#deeplistening
l’amourtoujours
Expo Julie Calbert wo 10 sep 2025 - zo 04 jan 2026
Speciaal voor seizoen 2025/26 van het Concertgebouw, dat in het teken staat van liefde en relaties, creëerde de Brusselse fotograaf en beeldend kunstenaar Julie Calbert een fotoreeks die liefde zichtbaar maakt in gebaren, beweging en lichaamstaal. Ze fotografeerde hiervoor zes dansers uit Brugge en omstreken op de Brugse Vesten. Liefde verschijnt in al haar meervoudigheid: van zichtbare verbinding en aantrekking tot conflict en onevenwicht. In haar foto’s, installaties en sculpturen focust Calbert op de relatie tussen geheugen, lichaam, beweging en omgeving en experimenteert ze met veranderingen, herhalingen en afdrukken in haar beelden.
Bekijk de expo voor of na een voorstelling of op het Concertgebouw Circuit.
‘Proeven van nieuwe dingen geeft me verse adem en inzichten.’
Guilhem ontdekt piano
Ook zin om iets nieuws te ontdekken?
curated for the curious concertgebouw.be/klavier
Getipt
za 29 nov 2025
20.00 Concertzaal
Alexandre Tharaud Mozart, Rameau & Franse chansons
‘Klassiekers’ vinden we in alle genres. Iedereen kent ze en ze worden gewaardeerd over alle generaties heen. Alexandre Tharaud presenteert een Turkse Mozart en een pittige Rameau. Kers op de taart is een gulle selectie aan Franse chansonniers (in elke zin van het woord), van Erik Satie en Francis Poulenc tot Jacques Brel en Édith Piaf. Een recital met de Franse slag: eigenzinnig en charmant, en met een obligatoire scheut improvisatie.
zo 30 nov 2025
15.00 Concertzaal
Double bill: Zubin Kanga / Fleur Pierets
Answer
Machine Tape, 1987 / They Were Here
In Answer Machine Tape, 1987 combineert componist Philip Venables de berichten op het antwoordapparaat van een Amerikaanse kunstenaar met een ‘cyborg’ piano die via sensoren dubbelt als typmachine. De berichten bieden een hartverscheurende getuigenis uit en een intieme blik op de New Yorkse kunstscene te midden van de aidsepidemie. Aansluitend brengt seizoensdenker Fleur Pierets een liefdesbetuiging aan een onterecht vergeten Brugse vrouw.
Laat weten wat je van de voorstelling vond met #concertgebouwbrugge
Info & tickets +32 (0)78 15 20 20 — In&Uit: ‘t Zand 34, Brugge concertgebouw.be
© Jean-Baptiste-Millot
© Amina Fayzu
© Raphaël Neal