Rumi Passion
Poëzie, muziek en wervelende dans
Biografieën
Osama Abdulrasol (IQ/ BE) is componist, producer en meester op de qanun. Geboren in Babylon (Irak), gevormd in oosterse én westerse muziek, woont en werkt hij in Gent. Hij schrijft composities voor opera, film, theater en songs, en componeerde de muziek van Rumi Passion. Hij treedt op in heel de wereld, en speelde met o.a. Brussels Jazz Orchestra, Sidi Larbi Cherkaoui en Dirk Brossé. In 2013 ontving hij de Gentse Cultuurprijs voor zijn muzikale parcours.
Farnoosh Khodadadeh (IR) is muzikant en performer. Zij groeide op in een familie waarin literatuur en muziek een belangrijke plaats innamen. In Iran begon ze al jong met daf en zang. In België wordt Farnoosh gezien als een geëngageerde kunstenaar die bruggen bouwt tussen culturen, talen en artistieke expressievormen. Ze maakte Farnoosh & Friends, en ligt met Osama Adbulrasol & Filip Standaert aan de basis van Rumi Passion Met Shahab Azinmehr (en anderen) maakte ze Het Lied van de Feniks en Echo’s van de Bergen die nog allebei toeren.
Khaled Al-Hafez (SY/BE) is meester van de klassieke Arabische zang (muwashahat), gevormd in Aleppo en docent aan de conservatoria van Damascus en Aleppo. Hij werkte o.a. met Nawa, Ramal en in Frankrijk aan Oración (Royaumont). In België is hij stem bij Wajd (MUSIQ3), Refugees for Refugees, JAWA (Muziekpublique) en Alefba (met Fabrizio Cassol). Zijn werk getuigt van een diep engagement om klassieke Arabische zangtradities te bewaren en te herinterpreteren.
Shahab Azinmehr (IQ/ BE) is zanger, componist en instrumentalist, gespecialiseerd in de Perzische traditie. Hij speelt tar en sitar, studeerde o.a. bij Mohammad Mousavi en Dariush Talai en behaalde een master Perzische muziek aan de Universiteit voor Kunst in Teheran. Sinds 2020 verblijft hij in België en toert hij met Orpheus XXI (Jordi Savall) en in projecten als Rumi Passion, Auster Loo, Ziel, Ârgha/nūn en Echo’s van de Bergen. Met Het Lied van de Feniks toont hij zijn eigen composities en signatuur.
François Taillefer (CA) is een multi-percussionist die ritme denkt als dramaturgie. Hij speelt oude muziek met Saltabraz Ensemble en in flamenco-projecten als Exodus. François is vaste kracht in The Chai Connection en in het Osama Abdulrasol Quintet. Met Osama werkte hij ook mee aan de jazzsuite Night 352 (met Brussels Jazz Orchestra) en aan de opera Barzakh (Opera Ballet Vlaanderen). In Rumi Passion is hij de ademende puls en de cadans.
Damla Aydın (TR/BE) is celliste en zangeres, gevormd in Turkse én westerse klassieke muziek. Ze speelde o.a. in het verteltheater De Abrikozenboom (Klub Kilim) en bij Jiraan Ensemble. Ze bouwt ook aan eigen projecten en doceert Turkse cello/maqam. In Rumi Passion verbindt ze haar warme stem en resonante cello tot een lyrische draaggolf.
Şükrü Kirtis (NL) is ney-speler met een heldere, bezielde toon. Hij trad reeds op in o.a. het Koninklijk Concertgebouw van zijn geboortestad Amsterdam, Meervaart en Theater Zuidplein, en hij werkte met het Nederlands Blazers Ensemble. Hij is medeoprichter van HarmonEast en speelt o.a. met udist Mehmet Polat. In Rumi Passion vervangt hij neyspeler-zangeres Pelin Başar die deze maand een dochter op de wereld zette.
Işıl Bıçakçı (TR/BE) is choreograaf, maker en danser. Opgegroeid in Istanbul, studeerde ze hedendaagse dans aan Mimar Sinan. Ze performde bij het Istanbul State Opera and Ballet Modern Dance Ensemble en werkte met Ann Van den Broek. Sinds haar solo Cage-Free woont ze in Gent, van waaruit ze ook whirling en improvisatie doceert. Haar werk mixt filosofie, beweging, tekst en live muziek. Momenteel werkt ze aan haar nieuwe voorstelling Yoğurt Culture.
Griet Desutter (BE) studeerde Dramatische Kunst aan het Conservatorium van Gent (vandaag School of Arts KASK & Conservatorium). Ze is actrice, theatermaker, stemactrice en toneeldocent. In haar werk zoekt ze naar authentieke emoties, humor, poëtische taal en beelden, de kracht van verhalen en verbeelding. De afgelopen jaren creëerde en toerde ze met kindervoorstellingen zoals Ella en de mieren en Land van de Lange Lepels. Ze vertolkte rollen in verschillende televisiereeksen (Wittekerke, Familie, De Redders, Melting Pot Café …).
Filip Standaert (BE) is medeoprichter van Handelsreizigers in ideeën en werkt als curator, regisseur, conceptontwikkelaar en procesbegeleider. Hij maakte podium- en locatievoorstellingen als De Grote Levensvragen, Silence, please!, Antigone in UZ Gent, Dit is Europa en Rumi Passion (regie & concept). Hij werkt nu aan nieuwe voorstellingen zoals Geweten (met Nele Van den Broeck en Hendrik Vos) en Over de kunst van het wegkijken (met Christophe Busch en Hendrik Lebon).
Uitvoerders & programma
19.15 inleiding door Jonas Slaats
Filip Standaert, Osama Abdulrasol & Farnoosh
Khodadadeh: concept
Filip Standaert: regie
Osama Abdulrasol: compositie, qanun (Arabische citer) & ud (Arabische luit)
Farnoosh Khodadadeh: daf (PerzischKoerdische frame drum) & zang
Şükrü Kirtis: ney (oosterse rietfluit)
Shahab Azinmehr: sitar & zang
Damla Aydin: cello & zang
François Taillefer: multipercussie
Khaled Al-Hafez: zang
Işıl Bıçakçı: choreografie & dans
Griet Desutter: tekst & dans
Deze voorstelling maakt deel uit van Lieveling, het eerste seizoensfestival van ons seizoen rond liefde en relaties.
Het festival verovert je hart met Perzische liefdespoëzie van Rumi, pianoklanken van Alexandre Tharaud en een lofzang van Fleur Pierets aan een Brugse vrouw. Zubin Kanga brengt een pakkende performance over liefde in tijden van aids en Sollazzo Ensemble ontgint in een familievoorstelling de liefde bij de bron: jezelf. concertgebouw.be/lieveling
Rumi Passion: het wervelen van de ziel
De titel Rumi Passion draagt een dubbele betekenis in zich. Enerzijds verwijst het naar de passionele liefde die de menselijke ziel in vuur en vlam kan zetten. Anderzijds verwijst het naar de lijdensweg die in klassieke passiestukken centraal stond. Als geen ander wist Rumi immers dat liefde zowel een gif als een medicijn kan zijn. Hij werd in twee gescheurd door van zijn geliefde gescheiden te zijn, maar tegelijkertijd besefte hij dat enkel liefde de kracht bezit om ons hart te helen.
Diezelfde dubbelheid zie je ook terugkomen in de symboliek van de draaiende derwisjen, waar Rumi de grondlegger van was. De grote, bruine fez op hun hoofd symboliseert immers een grafsteen (zie afbeelding hierboven). Zo herinneren de derwisjen zichzelf eraan dat hun ego zal moeten sterven om in een grotere liefde te ontbranden. Ze wervelen rond hun as tot ze zichzelf vergeten, in trance gaan en
– Rumi was een 13e-eeuwse islamitische mysticus. Over zijn ontmoeting met de zonderlinge Shams wordt tot op vandaag verteld.
– Rumi’s gedichten over zijn liefde voor Shams zijn steeds ook metaforen voor de zoektocht van de menselijke ziel om zich te herenigen met haar goddelijke oorsprong.
– De voorstelling vertelt het verhaal van zowel hun samenzijn als hun scheiding. Van zowel het conflict als de heling die de liefde hen bracht.
zich geheel vervuld voelen door het goddelijke vuur waarin we allen onze oorsprong vinden. In de voorstelling werd er echter expliciet voor gekozen om de fez achterwege te laten en het wentelen te laten evoceren door moderne danseressen. Het is immers niet de bedoeling om de traditie volgens de letter te volgen, maar wel om op hedendaagse wijze inspiratie te zoeken in de geest achter Rumi’s leven en werk.
Maar wie was die Rumi exact?
De 13e-eeuwse Jalaluddin al-Balkhi, wereldwijd gekend als Mevlana Rumi (letterlijk: de meester van het Byzantijnse grensgebied), was een man van aanzien in Konya. Na zijn studies in Damascus en zijn initiatie in de mystieke leer van zijn vader, verzamelde hij verschillende leerlingen om zich heen. Mensen zochten hem op voor wijze raad en de lokale machtshebbers respecteerden zijn religieuze gezag. Maar ook al ben je geleerd, er blijft nog steeds een verschil tussen kennis en ervaring. Wanneer je voor het eerst een lamp ziet, kan je anderen vertellen wat licht is, maar wanneer je later de zon te zien krijgt, kom je plots woorden tekort.
‘Rumi en Shams werden voor elkaar zowel leerling als leraar, zowel vriend als vader, zowel broer als geliefde.’
Het conflict
Rumi’s leerlingen werden jaloers. Ze voelden zich in de steek gelaten omdat hij zich terugtrok met die zonderlinge armoezaaier. Ook Shams’ brute stijl vonden ze maar niks. Het zwaard waarmee Shams mensenharten doorboorde was te scherp, de noot die hij hen deed kraken te hard. Ze wilden de zachtheid van hun leermeester terug.
Zijn ontmoeting met Shams Shams-e Tabrizi (letterlijk: ‘de zon uit Tabriz’) was een zwerver. Jarenlang trok hij van leermeester naar leermeester, maar besloot telkens opnieuw dat ze tekortschoten. Velen hadden naam en faam, liepen met hun spiritualiteit te koop en claimden mystieke hoogten, maar in Shams’ ogen kwamen ze nog niet tot aan de enkels van de profeet.
Hij maakte hen dat ook vaak duidelijk. Veel vrienden maakte hij daardoor niet, maar subtiliteit was nu eenmaal niet aan hem besteed. Hij wilde zonder omwegen rechtstreeks doordringen tot het hart van God en vervuld worden door het vuur van Zijn allesomvattende liefde.
Toen Shams in Konya kwam, stapte hij op Rumi af. Ze zagen elkaar en hun harten ontvlamden. Tot op vandaag worden verschillende verhalen verteld over wat in die ontmoeting gebeurde, maar één ding is zeker: hun hoofden tolden, hun harten dansten, hun ziel werd een wervelende draaikolk waarin hun ‘ik’ zich oploste. Uren brachten ze door met elkaar. Ze zochten samen naar de diepste geheimen van het universum en daagden elkaar uit op de weg naar vereniging met God. Ze werden voor elkaar zowel leerling als leraar, zowel vriend als vader, zowel broer als geliefde.
Hoezeer Rumi ook probeerde om de gemoederen te bedaren, het mocht niet baten. Shams was een te vrije vogel die je niet kon opsluiten in een kooi van burgerlijkheid. Hij kon niet aarden in de normen van het gangbare en verdween. Verschillende verhalen doen opnieuw de ronde. Werd hij vermoord? Of zocht de zon zelf de horizon op? Wie zal het zeggen? In elk geval tolde het in Rumi’s hoofd. Zijn hart zong een lied van verdriet. Zijn ziel werd een wervelende draaikolk van verlangen naar het licht van de zon.
Het lied van het riet
Rumi schreef gedichten en speelde op de ney. Deze holle rietfluit kwam ook in de rituelen van de draaiende derwisjen centraal te staan. Ze staat symbool voor de oproep van de soefi’s om zich leeg te maken van alle wereldse verlangens en daardoor ruimte te maken voor de adem van het goddelijke dat door ons heen waait en ons leven geeft. De melancholische klank van de ney sluit daarbij aan: ze drukt de hunkering uit van een levensadem die zich wil herenigen met haar bron.
Deze thema’s staan centraal in Rumi’s gedichten, want de beschrijvingen van zijn liefde voor Shams zijn steeds ook metaforen voor het licht van de menselijke ziel dat zijn weg terug zoekt naar de goddelijke zon. Of om het met één van zijn geliefde beelden te zeggen: als nachtvlinders wervelen we rond de kaars, tot we ons geheel en al overgeven aan de vlam.
Catharsis
Op het einde van de voorstelling dient dat finale moment van overgave zich ook aan in Rumi’s leven. Lange tijd ging hij op zoek naar Shams, maar hij vond hem niet. Tot zich een moment van catharsis aanbood. Ons baserend op verschillende uitspraken die de traditie aan Rumi toeschrijft, laten we Rumi deze verzen reciteren wanneer hij het licht van de zon geheel en al voelt doorbreken in zijn ziel:
Wie heb ik toch gezocht?
Wie verdween na elke bocht?
Hij was altijd om me heen!
Hij en ik, wij zijn één!
Net wanneer alles mij ontsnapt en mijn ziel naar adem hapt, van rauw naar gekookt naar verbrand door vuur van liefde overmand komen deze woorden in mij vrij:
Zijn liefde was nooit van mij, maar wanneer ik ze vrij van mijn ik met allen deel wordt mijn gescheurde ziel weer heel.
Jonas Slaats
Concertgebouw onder de boom
Een geschenkbon van het Concertgebouw is fijn om te krijgen én om te geven. Want zeg nu zelf: een stukje van ons programma schenken, dat is toch een stukje cultuurhemel cadeau doen? Kom je langs aan onze ticketbalie of bij In & Uit, dan zorgen wij voor een feestelijke verpakking. Aankopen (voor een bedrag naar keuze) en verzilveren kan ook makkelijk online, voor wie de shoppingdrukte wil vermijden of last minute een presentje zoekt. En ook op onze website bieden we een stijlvol jasje aan voor je bon.
concertgebouw.be/geschenkbon
‘De ney staat symbool voor de oproep van de soefi’s om zich leeg te maken van alle wereldse verlangens.’
Luistertip
Laat de melancholie van de ney in je hart binnendringen en proef daarin de hunkering naar eenheid. #deeplistening
Getipt
do 15 jan 2026
20.00 Kamermuziekzaal
Tord Gustavsen & Trygve Seim Inner Chorals
Twee boegbeelden van de Noorse jazzscene – beiden verbonden aan het prestigieuze ECM-label – boetseren unieke muzikale ruimtes van innerlijke rust, lyrische schoonheid en grote expressiviteit, met koralen die ook Bach inspireerden. Verwacht impressionisme, Perzische modi, Egyptische speeltradities, Noorse volksdansen, gospel – evenals de ‘pure’ Bach.
do 12 feb 2026
20.00 Kamermuziekzaal
Arsen Petrosyan Quartet Armeense liefde
Arsen Petrosyan is een meester op de Armeense duduk, een rietblazer gemaakt uit abrikozenhout. Tijdens dit concert verkent hij de vier vormen van liefde die de oude Grieken onderscheidden: philia, eros, agape en pragma – achtereenvolgens vriendschap, verlangen, universele liefde en praktische, rationele liefde. Een uitzonderlijk ‘liefdevol’ programma met muziek van de 10e tot de 19e eeuw.
Laat weten wat je van de voorstelling vond met #concertgebouwbrugge
Info & tickets +32 (0)78 15 20 20 — In&Uit: ‘t Zand 34, Brugge concertgebouw.be
© Arisneh Valladian