20.00
Alexandre Tharaud
Mozart, Rameau & Franse
chansons
© Jean Baptiste Millot
Biografie
Met een carrière van 25 jaar is pianist Alexandre Tharaud (FR) uitgegroeid tot een unieke figuur in de klassieke muziekwereld en een belangrijke vertegenwoordiger van het Franse pianospel. Hij treedt op als solist en recitalist bij ’s werelds grootse orkesten en concerthuizen. Zijn discografie van meer dan 25 gelauwerde soloalbums omvat een oeuvre dat varieert van het klassieke pianorepertoire tot de belangrijkste Franse componisten van de 20e eeuw. Zijn brede artistieke horizon vertaalt zich in samenwerkingen met theatermakers, dansers, choreografen, schrijvers en filmmakers, singersongwriters en musici buiten de klassieke muziek, maar komt ook tot uiting in de twee boeken die hij publiceerde.
Deze voorstelling maakt deel uit van Lieveling, het eerste seizoensfestival van ons seizoen rond liefde en relaties. Het festival verovert je hart met Perzische liefdespoëzie van Rumi, pianoklanken van Alexandre Tharaud en een lofzang van Fleur Pierets aan een Brugse vrouw. Zubin Kanga brengt een pakkende performance over liefde in tijden van aids en Sollazzo Ensemble ontgint in een familievoorstelling de liefde bij de bron: jezelf. concertgebouw.be/lieveling
Uitvoerders & programma
19.15 inleiding door Jan Christiaens
Alexandre Tharaud: piano
Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791)
Sonate in A gr. K331 ‘Alla Turca’ (ca.1783)
– Andante grazioso
– Menuetto
– Alla Turca. Allegretto
Jean-Philippe Rameau (1683–1764)
Suite in a (Nouvelles Suites) (1727–1728)
– Allemande
– Courante
– Sarabande
– Les Trois Mains
– La Fanfarinette
– La Triomphante
– Gavotte avec les Doubles de la Gavotte
pauze
Dit concert is een Keuze van
The Keys zijn geëngageerde bezoekers van het Concertgebouw die elkaar ontmoeten tijdens interessante netwerkgelegenheden. Lees meer op the-keys.be
Francis Poulenc (1899–1963)
Hommage à Édith Piaf (13e Improvisation) (ca.1959)
Jean Wiéner (1896–1982)
L’âme des poètes (naar Charles Trenet)
Mes jeunes années (naar Charles Trenet)
Francis Poulenc (1899–1963)
Les Chemins de l’amour (1940)
Jacques Brel (1929–1978) / Abdel Rahman
El Bacha (1958)
Ne me quitte pas (1959)
Gérard Pesson (1958)
Noir dormant (naar Barbara) (2012)
Alexis Weissenberg (1929–2012)
Il n’y a pas de hasard, il n’y a que des rendezvous
Charles Trenet (1913–2001)
Vous oubliez votre cheval (1936)
Alexis Weissenberg Improvisaties op chansons van Édith Piaf, Barbara, Joséphine Baker …
Met de steun van
Zingen op toetsen
Alexandre Tharaud opent zijn recital met twee klavierwerken die één en al gratie, helderheid en esprit ademen: een suite van Jean-Philippe Rameau en een sonate van W.A. Mozart. Rameau was niet alleen een befaamd muziektheoreticus, maar ook een begenadigd componist van opera’s en klavierwerken. Deze tijdgenoot van de Franse encyclopedisten kan zonder overdrijving beschouwd worden als de grondlegger van de Franse klavecimbelkunst.
Zoals gebruikelijk in het baroktijdperk bundelde Rameau zijn klavecimbelstukken in verschillende reeksen of ‘suites’, die elk bestaan uit een opeenvolging van gestileerde dansvormen. Het basisprincipe daarbij is dat van het contrast tussen verschillende muzikale en emotionele sferen. Zo opent de Suite in a met een allemande en courante, twee eerder gematigde en plechtstatige dansen. Het emotionele zwaartepunt van de baroksuite ligt in de sarabande, een trage dans die, via het voorzichtig aftasten van muzikale patronen, alle ruimte biedt voor introspectie.
De kunst van het versieren
Ook al strooit Rameau in de hele de suite kwistig met ornamenten, toch springen ze in de sarabande het sterkst in het oor. Componisten uit die tijd hielden ervan de melodische lijn nog meer elegantie en gratie te verlenen door ze op te smukken met talloze kleine versieringsnoten, die snel en spits gearticuleerd dienen te worden. Opmerkelijk is verder dat Rameau in deze suite niet alleen de klassieke dansvormen opneemt, maar ook drie delen met een beschrijvende titel: ‘Les Trois Mains’, ‘La Fanfarinette’ en ‘La Triomphante’. Dat geeft hem de mogelijkheid om bijzondere klankeffecten na te streven, zoals de illusie van drie handen aan het klavier (‘Les Trois Mains’) of van de klank van een blazersensemble (‘La Fanfarinette’). In het slotdeel van deze suite, de ‘Gavotte’, voegt Rameau maar liefst zes doubles toe, korte variaties waarin het eenvoudige thema telkens in een ander licht verschijnt.
– Met zijn versieringen zocht Rameau naar een zangachtige souplesse, terwijl Mozart het klavier liet ademen en spreken zoals een zanger.
– De improvisaties en arrangementen van Weissenberg zijn als herinneringskamers voor de grote stemmen van het Franse chanson.
– Tharaud begeeft zich graag in het grensgebied tussen klassiek en populair, om vastgeroeste patronen ter discussie te stellen.
Hoewel Mozart meer dan een halve eeuw na Rameau componeerde, ademt ook zijn muziek dezelfde cultuur van elegantie, helderheid en weloverwogen vorm. Wat dat laatste betreft, was in het tijdperk van de Weense klassiek de klaviersuite helemaal in onbruik geraakt. Componisten schreven nu klaviersonates, die meestal uit drie delen bestonden: een levendig allegro, een meer ingetogen langzaam deel, en een spitant slotdeel.
Janitsarenmuziek
Dat deze conventies allesbehalve bindend waren, blijkt ten overvloede uit Mozarts Sonate ‘Alla Turca’. Die opent immers niet met een allegro, maar met een reeks van zes variaties op een innemend, bijna zangerig thema – een subtiele knipoog naar de barokke variatiekunst! Het middendeel, een lieflijk menuet, ademt galante gratie, terwijl het slotdeel, met zijn sprankelende Turkse ritmes, de theatrale kant van Mozart laat horen. Op weergaloze wijze evoceert hij hier de muziek van de janitsaren, de elitetroepen van het Ottomaanse Rijk, die op westerse oren grote indruk maakten met hun lawaaierige schalmeien, trompetten en bekkens.
‘In het grensgebied tussen klassiek en populair dat Tharaud opzoekt, wordt het klavier opnieuw wat het bij Rameau en Mozart was: een instrument dat zingt, spreekt en ontroert.’
Herinneringskamers vol stemmen
Stemmen komen tot leven
In de handen van meesters als Rameau en Mozart evolueerde het klavier tot een medium voor de expressie van de meest verfijnde gevoelsschakeringen. Met zijn ornamentiek zocht Rameau naar een zangachtige souplesse, terwijl Mozart het klavier liet ademen en spreken, met fraseringen die de natuurlijke declamatie van een zanger benaderen. In het tweede deel van zijn recital trekt Tharaud deze lijn door naar de Franse lied- en chansonkunst van de twintigste eeuw. Met niets dan witte en zwarte toetsen brengt hij een hommage aan de stemmen en geesten van het Franse verleden – Piaf, Barbara, Trenet en Brel – die door componisten als Poulenc, Wiéner, Pesson en Weissenberg opnieuw tot leven worden gewekt.
Francis Poulenc – ooit omschreven als ‘moitié moine, moitié voyou’ (half monnik, half schurk) – was een componist die even goed thuis was in het cabaret als de concertzaal. Zijn Hommage à Edith Piaf en Les Chemins de l’amour verenigen frivoliteit en diepzinnigheid in een toon die even natuurlijk spreekt als zingt. Ook Jean Wiéner was van vele markten thuis: je vond hem even vaak in het Parijse cabaret-café Le Boeuf sur le Toit als in het gezelschap van componisten als Fauré of Satie. Hokjesdenken stond niet in het woordenboek van deze pianist-componist, die in L’âme des poètes, in het kielzog van Charles Trenet, het alledaagse tot poëzie en muziek verheft. Voor een Belgische toets zorgt Abdel Rahman El Bacha – bij ons beter bekend als pianist en voormalig winnaar van de Elisabethwedstrijd – die Jacques Brels Ne me quitte pas omvormt tot een intiem gebed van kristallijne klanken.
Misschien is het Alexis Weissenberg die het idee van het chanson als basis voor pianistieke kunst het verst doortrekt. Weissenberg liet heel wat handgeschreven composities na, waaruit zijn bovengemiddelde interesse voor het Franse chanson blijkt, onder meer voor Trenet, Piaf en Barbara. In zijn improvisaties en arrangementen – herinneringskamers vol stemmen – versmelt hij nostalgie en virtuositeit tot een innemende pianistieke ode aan het Franse levenslied.
Dat Alexandre Tharaud deze werken een prominente plaats geeft in zijn concertrepertoire, is meer dan een hommage: het is een statement. Door het chanson op het concertpodium te brengen, stelt hij vastgeroeste patronen ter discussie en beweegt hij zich op de scheidslijn tussen klassiek en populair. In dit grensgebied wordt het klavier opnieuw wat het bij Rameau en Mozart was: een instrument dat zingt, spreekt en ontroert – een spiegel van de menselijke stem in al haar eenvoud en diepte.
Jan Christiaens
Luistertip
Zowel de ‘Gavotte’ uit de suite van Rameau als het eerste deel uit de sonate van Mozart zijn opgevat als een thema met variaties. Probeer aandachtig te zijn voor de uiteenlopende manieren waarop Rameau en Mozart variatie brengen in het eenvoudige basisthema (op vlak van melodie, ritmische patronen, sfeer en karakter …).
#deeplistening
Concertgebouw onder de boom
Een geschenkbon van het Concertgebouw is fijn om te krijgen én om te geven. Want zeg nu zelf: een stukje van ons programma schenken, dat is toch een stukje cultuurhemel cadeau doen? Kom je langs aan onze ticketbalie of bij In & Uit, dan zorgen wij voor een feestelijke verpakking. Aankopen (voor een bedrag naar keuze) en verzilveren kan ook makkelijk online, voor wie de shoppingdrukte wil vermijden of last minute een presentje zoekt. En ook op onze website bieden we een stijlvol jasje aan voor je bon.
concertgebouw.be/geschenkbon
Ga voor virtuoos klavier
Een keur aan klaviervirtuozen bespeelt een rijk instrumentarium van een eeuwenoud klavecimbel over de unieke rechtsnarige concertvleugel tot de Steinway van het Concertgebouw. concertgebouw.be/klavier
wo 14 jan 2026
Anne Teresa
De Keersmaeker & Pavel Kolesnikov
De Goldbergvariaties, BWV988
do 15 jan 2026
Tord Gustavsen & Trygve Seim
Inner Chorals
za 17 jan 2026
Maude Gratton & Christine Busch
Een liefdevol eerbetoon
zo 18 jan 2026
Kristian Bezuidenhout & fabulous friends
Bach met en voor vrienden
vr 23 jan 2026
BachPlus & Olga Pashchenko
Brahms’ liefdesdansen
za 14 feb 2026
Andreas Staier
Meer Bach
vr 27 feb 2026
Jolente De Maeyer & Nikolaas Kende
Beethoven, Brahms & Babajanian
vr 06 mrt 2026
Anima Eterna Brugge
Anima Insight: America!
Getipt
wo 14.01.2026
20.00 Concertzaal
De Goldbergvariaties, BWV988
Anne Teresa De Keersmaeker & Pavel Kolesnikov
Vijf jaar na de creatie van De Goldbergvariaties, BWV988 herneemt Anne Teresa De Keersmaeker speciaal voor de Bach Academie dit uitzonderlijke solowerk. Samen met pianist Pavel Kolesnikov vertrekt ze vanuit de partituur met één aria en dertig variaties. De muziek daagt de dans uit tot het vinden van afwisseling in een onveranderlijk thema.
vr 23.01.2026
20.00 Concertzaal
BachPlus, Olga Pashchenko & Maxim Emelyanychev Brahms’ liefdesdansen
Wat doet een componist wanneer hij niet kan kiezen? Hij combineert. Zo ook Johannes Brahms in deze charmante, dansante love songs voor koor en piano vierhandig. De 18 nummers van zijn opus 52 werden zo populair dat hij de oefening prompt overdeed in zijn opus 65. De teksten putte Brahms uit bewerkingen van Letse, Poolse, Siciliaanse en Turkse liederen die de Duitse dichter Daumer in zijn Polydora verzamelde. BachPlus laat je horen hoe Brahms deze liefdespoëzie onsterfelijk maakte.
Laat weten wat je van de voorstelling vond met #concertgebouwbrugge
Info & tickets +32 (0)78 15 20 20 — In&Uit: ‘t Zand 34, Brugge concertgebouw.be