“Yara’s Wedding is zo’n voorstelling waar je met tuitende oren, een vol hart en een vering in je pas naar buiten loopt.”
– NRC ★★★★★
“Een
ontroerend én geestig medicijn tegen het zwart/wit-denken”
– Dagblad van het Noorden ★★★★
1. INLEIDING
Voor u ligt het gezamenlijke jaarverslag van theatergezelschap NITE en dansgezelschap Club Guy & Roni. Terugkijkend naar 2023 is dit het jaar waarin we definitief afscheid hebben genomen van de naam Noord Nederlands Toneel en onze theateractiviteiten voortaan communiceren onder de naam NITE: Nationaal Interdisciplinair Theater Ensemble. De afgelopen jaren hebben we deze naam al geïntroduceerd naar het publiek via onze interdisciplinaire producties. Met deze definitieve naamswijziging leggen wij de nadruk op het unieke artistieke profiel van het theatergezelschap dat samen met zijn artistieke partners het eerste en grootste interdisciplinaire theaterhuis vormt van Nederland en daarbuiten.
Het jaar 2023 stond voor een groot deel in het teken van internationale samenwerkingen en perspectieven. In het voorjaar van 2023 produceerde Club Guy & Roni en NITE samen met Schauspiel Hannover, Asko|Schönberg en HIIIT (voorheen Slagwerk Den Haag), de internationale coproductie Yara’s Wedding in de grote zaal. Daarna presenteerde NITE in het najaar de grotezaalvoorstellingen De Jacht van de Chileense regisseur Manuela Infante en Club Guy & Roni de samenwerking met Senegalese kunstenaars in de voorstelling ISLANDS of EMPATHY (in a sea of chaos). Deze beide voorstellingen coproduceerden we samen met onze vaste muzikale partner HIIIT. Tevens haalden we tien dagen lang de meest inspirerende hedendaagse kunstenaars uit het Midden Oosten en Noord Afrika naar Groningen voor de eerste editie van het unieke stadsprogramma MENA IS HERE. NITE en Club Guy & Roni waren samen met SPOT Groningen en het Groninger Forum de initiatiefnemers.
Vanwege de ontwikkeling van MENA IS HERE in mei 2023 produceerde NITE dit jaar een grotezaalvoorstelling minder dan normaal. Door de ruimte en energie die ontstond konden we MENA IS HERE tot een succes maken. Daarnaast hebben we ons ten doel gesteld om de organisatie enige adempauze te geven na een bomvol 2022, waarin we maar liefst vijf grotezaalproducties maakten. Na de intensieve coronaperiode, waarin de hele organisatie hoge ambities en enorme flexibiliteit heeft laten zien, hebben we afgelopen jaar veel tijd gestoken in het in balans brengen van de interne werkdruk en het opnieuw herijken van onze organisatie en alle interne processen.
Als gezelschap zijn we bijzonder trots dat twee(!) voorstellingen van NITE werden geselecteerd als beste voorstelling van seizoen 2022/2023 op het Nederlands Theater Festival. Zowel Yara’s Wedding als The Underground (locatieversie 2022) werden door de vakjury geroemd om hun kwaliteit en innovatieve aanpak. Het is hoogst uitzonderlijk dat twee producties van dezelfde regisseur gelijktijdig worden geselecteerd. Daarbovenop werd NITE-ensemblelid Sanne den Hartogh ook genomineerd voor de Louis d’Or voor zijn hoofdrol in The Underground. Wij zien dit als een erkenning voor het streven naar de hoogste kwaliteit en ambities, die we als gehele organisatie tijdens en direct na de corona pandemie hebben laten zien.
In coproductie met Het Houten Huis en Plan d- ontwikkelde Club Guy & Roni de jeugdvoorstelling Als het anders loopt over de vastlopende zorgbureaucratie, in regie van Elien van den Hoek en met choreografie van ensemblelid Adam Peterson. De voorstelling won een Zilveren Krekel voor de meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie, een
Jonge Zwaan voor de meest indrukwekkende jeugddansproductie én de Podiumkids Publieksprijs. Een bijzondere erkenning van onze interdisciplinaire aanpak die zowel door de dans- als theaterjury als ook het jonge publiek werd gezien. Danseres Laura Feliu Casas werd genomineerd voor ‘meest indrukwekkende jeugddansprestatie 2023’.
De voorstelling ISLANDS of EMPATHY (in a sea of chaos) in samenwerking met onze artistieke partners uit Senegal was een van de succesvolste tournees van Club Guy & Roni. Met volle zalen en zeer enthousiaste publieksreacties konden we hiermee het trauma van de pandemie en de lockdowns volledig van ons afschudden. Daarnaast zijn we trots op de presentatie van de voorstelling FORTUNE op het prestigieuze internationale dansfestival Julidans. De voorstelling die we maakten samen met het Indiase dansgezelschap Navdhara, konden we hiermee presenteren aan het internationale dansveld. Met de voorstelling De Jacht presenteerden we voor het eerst in Nederland de Chileense regisseur Manuela Infante in de Nederlandse theaters. Deze internationaal gerenommeerde regisseur werkte met ons ensemble en presenteerde haar eigenzinnige visie op theater, in een toegankelijke mix van humor en complexe gedachten over urgente onderwerpen.
Naast het werk in de grote zaal, maakte Club Guy & Roni in samenwerking met De Balie in Amsterdam een schoolprogramma Freedom@School, waarin we samen met writer-in-residence Mohamedou Ould Slahi een tiental mbo-scholen bezochten in het kader van het Gesprek over Vrijheid. NITE en Club Guy & Roni organiseerden daarnaast een internationale uitwisseling genaamd De Collectie met jongeren uit Groningen en Hannover over hun perspectief op racisme en uitsluiting. Onze afdeling educatie en participatie maakte tevens een nieuwe NITE with Bab Ad-Daar, waarmee we nieuwkomers voor het eerst welkom heetten in het theater en organiseerden we vele educatieve en community-activiteiten. Kortom, van een eerste kennismaking met theater of dans tot aan de meest prestigieuze festivals in Nederland, overal waren we actief in 2023.
Tot slot zijn we bijzonder verheugd over de landelijke impact die onze nieuwe huisvesting in de Kunstwerf heeft teweeggebracht. Het nieuwe gebouw ontving in 2023 de BNA Architectuurprijs voor beste gebouw van het jaar in de categorie ‘stimulerende omgeving’, kreeg het de Abe Bonnema Architectuurprijs uitgereikt en is het onderscheiden als Publiek gebouw van het Jaar 2023 door Architectenweb. Deze erkenning sluit naadloos aan bij onze ambitie om ons als gezelschap te positioneren dicht bij het publiek. Zoals te lezen is in dit jaarverslag zijn al veel nieuwe samenwerkingen en projecten ontstaan met onze partners in de Kunstwerf. Het is bijzonder eervol dat we elke dag weer mogen samenwerken en ons publiek mogen ontvangen op zo’n bijzondere plek in Groningen.
“In slagwerk- en dansspektakel Islands of Empathy zet Club Guy & Roni de individualistische westerse kijk op empathie tegenover een meer relaxte en op gemeenschapszin gebaseerde benadering in de Senegalese cultuur.”
– Parool
2. ARTISTIEKE REFLECTIE
MEERSTEMMIGHEID EN VERSCHILLENDE PERSPECTIEVEN
We hebben nieuwe verhalen nodig en andere manieren van vertellen om antwoorden te vinden op huidige problemen. Daarom focussen we als Club Guy & Roni en NITE op het creëren van nieuw repertoire, waarmee we naar nieuwe antwoorden zoeken in een hedendaagse context. We werken hierin samen met nieuwe schrijvers en makers die zich richten op actuele maatschappelijke thema’s en we dagen onze makers en spelers uit om vanuit verschillende invalshoeken te denken. Het jaar 2023 was een jaar waarin we werkten vanuit veel verschillende internationale perspectieven om met het publiek te delen, vanuit de noodzaak om onze horizon te verbreden en de complexiteit van de wereld beter te begrijpen en te omarmen.
‘The Human Odyssey’ van Club Guy & Roni, is een artistieke queeste waarin we menselijke existentiële thema’s onderzoeken, om nieuwe inzichten te bieden op ons collectieve menselijke verhaal. Samen met onze muzikale partner HIIIT creëren we een serie internationale samenwerkingen met dansgezelschappen en muziekensembles buiten Europa, waarmee we verder kijken dan onze eurocentrische blik. We onderzoeken en verbeelden in dans hoe de universele menselijke emoties ons leven bepalen en hoe we daar vanuit verschillende culturen en levensomstandigheden tegenaan kijken. De voorstelling ISLANDS of EMPATHY (in a sea of chaos) maakten we i.s.m met Senegalese griots; verhalenvertellers die tradities en geschiedenis in leven houden met dans, muziek en poëzie. We spraken met spirituele leiders, dansers en kunstenaars over empathie en community. Deze gesprekken vormden de blauwdruk voor de voorstelling.
De voorstelling Yara’s Wedding is een ‘bijna-musical’ over vooroordelen, racisme en culturele verschillen, geïnspireerd op het boek Orientalism van Edward Saïd. Dit boek, waarin voor het eerst het woord Oriëntalisme werd genoemd, vormde de aanleiding om de eurocentrische blik te bevragen. Het script van de voorstelling is daarom tot stand gekomen in een ‘writers’ room’, waarbij een collectief van vier schrijvers – Antigone Akgün, Rasit Elibol, Mohamedou Ould Slahi en Rik van den Bos – zich over het thema boog. Friederike Schubert, die als dramaturg al sinds de voorstelling Freedom in 2021 aan ons gezelschap is verbonden en inmiddels Robbert Van Heuven heeft opgevolgd, vertelt over het hoe en waarom van deze aanpak:
“Islands of Empathy is vooral een gedanste diagnose van onze verbrokkelde samenleving. En daarbij strooit het tiental gul met aanstekelijke energie.” – de Volkskrant ★★★
“Het originele plan was om dit stuk over oriëntalisme te ontwikkelen op de vloer, op basis van improvisaties van de cast, met toneelschrijver Rik van den Bos om er lijn in aan te brengen. Maar al vrij snel beseften we – ook al hadden we een fantastische diverse cast en hadden de meeste spelers in hun leven wel te maken gehad met racisme – dat het onderwerp daar te complex voor was en dat we toch beter op basis van een script konden werken. En dat dat een script moest zijn waarbij meerdere stemmen betrokken waren. Mauritaniër Mohamedou Ould Slahi, writer in residence bij NITE, was inmiddels al aangehaakt en daarnaast hebben we Rachid Elibol en Antigone Akgün uitgenodigd. Rachid, journalist bij De Groene Amsterdammer, weet hoe het is om als kind van Turkse ouders in Nederland te wonen én hoe het is ‘om op te klimmen’ van de working class naar de intellectuele bovenklasse;
ook een belangrijk thema in de voorstelling. Antigone heeft een DuitsGriekse achtergrond en weet hoe het is om op te groeien met een migratieachtergrond in Duitsland. En we wilden uiteraard ook heel graag een vrouw aan tafel.
Deze wijze van gezamenlijk schrijven leverde een serie verschillende scènes, anekdotes en constellaties op, die vervolgens door Rik in een compositie zijn gevat. Het was een extreem proces, maar ik ben heel blij dat we het zo hebben gedaan: het heeft een zeer gelaagd, moedig en genuanceerd verhaal opgeleverd.”
Mohamedou Ould Slahi: “Het is geweldig om onderdeel te zijn van deze familie. De manier waarop deze voorstelling tot stand komt, met het hele team van schrijvers, producers, artiesten, technici, dramaturgen en de regisseur, voelt als de conceptie van een kind. Het stuk gaat over vele jaren van framing en over het karikaturale imago van ‘the other’ – in dit geval de mensen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het Westen is bijzonder slecht geïnformeerd over de Arabische wereld. Heel veel mensen, ook hier in Nederland en Duitsland, dealen nog steeds dagelijks met de consequenties van het oriëntalisme. Het feit dat vluchtelingen uit Afghanistan anders worden behandeld dan vluchtelingen uit Oekraïne, is gebaseerd op het uitgangspunt dat mensen niet gelijk zijn. Daar moeten we het over hebben.”
NIEUWE NARRATIEVEN EN VERTELSTRUCTUREN
Voor De Jacht, een voorstelling over ‘rewilden’, een onderwerp dat sinds de terugkeer van de wolf in Nederland actueler is dan ooit, nodigde NITE de Chileense theatermaker Manuela Infante uit als gastregisseur. Zij wordt wereldwijd gezien als een van de meest interessante theaterstemmen van deze tijd. Ze maakt indrukwekkende voorstellingen over hedendaagse theoretische vraagstukken, niet om een boodschap te verkondigen of kritiek te leveren, maar als oefening om mensen, objecten en natuurelementen te begrijpen. Het theater is daarvoor als geen ander medium geschikt; het bevat alle elementen van de werkelijkheid; het heeft tijd, taal, mensen, geluid en macht. Het is een plek om dingen te oefenen, waar de chaos toegelaten kan worden, zonder die te willen interpreteren. Infante breekt met haar stukken met conventionele theaterwetten en ook met de traditionele verhaalstructuur. Zelf noemt ze haar voorstellingen dan ook liever collecties, geïnspireerd door de ‘Carrier Bag Theory’ van sciencefictionschrijver Ursula Le Guin.
Manuela Infante begint ieder maakproces met het verzamelen van een heleboel informatie over het thema. Daarna gaat ze 2 à 3 weken met de cast improviseren op de vloer. Alles wordt opgenomen en geregistreerd. Vervolgens neemt ze een pauze waarin ze al het verzamelde materiaal ordent en op basis daarvan een script schrijft. Zoals je dingen verzamelt in een tas en die vervolgens thuis voor je uitstalt op tafel en er iets van gaat maken. Haar voorstellingen zijn niet lineair, maar circulair. Of nog beter: als een spiraal. Elementen komen steeds terug, maar telkens nét anders. Haar manier van verhalen vertellen is in feite gebaseerd op de orale vertelcultuur. Denk bijvoorbeeld aan de bards in de middeleeuwen die belangrijke informatie telkens lieten terugkeren in de refreinen.
We zijn, en dan met name in het Westen, gewend geraakt aan een lineair narratief in het theater, met een begin, een middenstuk en een einde. Zoals in een boek, waarin je kunt terugbladeren als je het even niet meer weet. Aan het begin is er vaak een conflict, aan het eind een oplossing: het loopt goed af, of de situatie is nog slechter dan aan het begin, als het een tragedie is. Maar het leven is een stuk complexer geworden dan vijftig, veertig, dertig jaar geleden. En onze ervaringen zijn lang niet meer zo homogeen als toen. We hebben andere verhalen en nieuwe vertelmethoden nodig om de complexiteit te kunnen vangen.
“Kunstenaars van het kaliber van een Beckett, die een nieuwe taal bedenken, breken met de codes van hun tijd, die komen we in een carrière te weinig tegen. Infante bevestigt haar status als buitengewoon maker.” – Le Soir (BE)
MEERSTEMMIGHEID EN VERSCHILLENDE PERSPECTIEVEN IN REACTIES
Het brengen van meerstemmigheid naar het toneel, creëert uiteraard ook meerstemmigheid bij het publiek. Yara’s Wedding en ISLANDS of EMPATHY werden lovend ontvangen, zowel door het theaterpubliek als de recensenten. Daarnaast werden zowel Yara’s Wedding als The Underground geselecteerd door de jury van het Nederlands Theaterfestival. Maar wat we bij De Jacht opnieuw hebben gemerkt, net als vorig jaar bij Witch Hunt en Exit MacBeth, is dat de ervaringen van publiek en pers behoorlijk uit elkaar kunnen liggen. Ons (jonge) publiek was bijna unaniem enthousiast over De Jacht en over de nieuwe verhaalvorm die regisseur Manuele Infante presenteert, maar de recensies vielen helaas tegen. In de theaterkritiek merkten we dat professionele critici veelal keken vanuit een bepaalde verwachting en een idee van hoe een ‘well made play’ moet zijn.
We laten ons hierdoor niet ontmoedigen; integendeel. Wij vinden het vanuit artistiek oogpunt heel belangrijk om andere/nieuwe stemmen een plek te geven binnen het Nederlandse repertoire en zullen dat dus ook zeker blijven doen, ook juist in de context van de grote zaal. We zien het als onze missie om de theatertaal te vernieuwen, teneinde de snel veranderende maatschappij te kunnen blijven duiden. We doen dat op verschillende manieren: door andere perspectieven toe te voegen, door op het podium verschillende disciplines te combineren – dans kan sommige dingen nou eenmaal beter verwoorden dan tekst – en door een grote rol toe te kennen aan muziek en daarmee het genre musical uit de amusementshoek te halen. Maar dus ook door andere manieren van vertellen te introduceren. We bevragen de theatrale regels, zodat het theater veelzijdiger wordt; inspirerender, inclusiever, en beter gericht op de moeilijke vragen in onze samenleving.
Friederike Schubert: “De filmwereld loopt hiermee vooruit op het theater. In de gouden eeuw van Hollywood hadden films een heel duidelijk en recht narratief: het verhaal van de held werd verteld. Die held was eendimensionaal: hij was goed en dapper en overwon op het eind. Maar inmiddels zijn we eraan gewend geraakt dat helden in films complexe karakters hebben. We willen nog steeds van ze houden en met ze meeleven, maar ze mogen ook een zwarte kant hebben. Ik denk dat die ontwikkeling in het begin ook heel vreemd is geweest voor de bioscoopbezoekers, maar nu vindt iedereen het heel gewoon.”
3. ACTIVITEITEN
In totaal produceerden NITE en Club Guy & Roni dit jaar drie nieuwe grotezaalvoorstellingen, een reprise-grotezaalvoorstelling en twee nieuwe kleinezaalvoorstellingen. Daarnaast maakten we een nieuwe schoolvoorstelling, organiseerden we samen met anderen een tiendaags stadsfestival en ontplooiden we vele educatieve en participatieve activiteiten. In dit hoofdstuk doen we verslag van de belangrijkste producties en activiteiten.
In 2023 bereikte Club Guy & Roni een totaal aantal van 38.972 bezoekers en NITE een totaal van 29.340 bezoekers. Aanvullend bezochten bijna 15.000 bezoekers de activiteiten van het nieuwe stadsprogramma MENA IS HERE, waar wij mede-initiatiefnemer van waren.
De bezoekersaantallen van onze eigen producties kennen een relatieve daling ten opzichte van 2022. Dit heeft een aantal oorzaken. Ten eerste hebben we ruimte gemaakt voor de ontwikkeling van MENA IS HERE, door een grotezaalproductie minder te produceren. Als we de bezoekersaantallen van dit festival meerekenen, is het beeld meer gelijk met ons regulier aantal bezoekers per jaar. Daarnaast viel bij Club Guy & Roni een groot deel van de tournee van ISLANDS of EMPATHY in 2024, waardoor die bezoekersaantallen terugkomen in jaarverslag 2024. Tevens is er een artistieke keuze gemaakt om het werk van Mart van Berckel bij NITE op de vlakke vloer te presenteren en is het werk van Manuela Infante bij NITE minder geprogrammeerd door de theaters dan een reguliere najaarstournee. Ook is de voorstelling van Infante veelal gepresenteerd in de middenzalen in plaats van de grote zalen. Hiermee zijn we tegemoet gekomen aan de wens van de theaters om de introductie van een nieuwe internationale maker financieel minder risicovol te maken. Infante is nog een relatief onbekende naam bij het Nederlandse publiek en veel theaters gaven aan te kampen met een zwaar financieel jaar in 2023, waardoor er meer terughoudendheid was dan voorheen.
GROTEZAALVOORSTELLINGEN IN HET THEATER
YARA’S WEDDING
Yara’s Wedding is een internationale coproductie van NITE, Club Guy & Roni, Schauspiel Hannover, Asko|Schönberg en HIIIT onder regie van Guy Weizman en met tekst van Antigone Akgün, Rasit Elibol, Mohamedou Ould Slahi en Rik van den Bos. Een voorstelling over de complexe relatie tussen het ‘Oosten’ en het ‘Westen’ en over het framen op basis van afkomst, kleur, cultuur, geaardheid en sociale status. Hoe kijken we naar ‘de ander’ en wat vindt die ander daarvan? Kunnen we (culturele) verschillen overbruggen – en hoe dan? Durven we onze vooroordelen echt te bevragen? Of zijn we daar misschien te politiek correct voor geworden? In Yara’s Wedding onderzoekt regisseur Guy Weizman met een veertienkoppige internationale cast van acteurs en muzikanten hoe we er vandaag de dag voorstaan, tegen het decor van een bruiloft die afstevent op een onvermijdelijke clash.
“Guy Weizman en zijn fantastische ensemble hebben een totaalkunstwerk gecreëerd.” – Hannover Allgemeine
“De overgave van de meertalige performers aan Weizmans energieke regie, maakt van dit blauw gedrenkte spektakel toch een doordenkertje: hoe gekleurd is ieders perspectief?” – de Volkskrant. ★★★
“Een grimmig feestje dat met vaart en verve verwarring zaait.”
– Dagblad van het Noorden ★★★★★
“Infante creëert een interessante, absurdistische wereld (…) een filosofisch theateressay over mens en de wildernis.”
– Theaterkrant
De voorstelling ging op 24 februari in première in Hannover en beleefde de Nederlandse première op 4 maart in de Schouwburg in Groningen, waarna een uitgebreide tournee volgde door Nederland en Duitsland. Ook was de voorstelling onderdeel van de programmering van het tiendaagse stadsfestival MENA IS HERE in mei.
CONCEPT, REGIE: GUY WEIZMAN | CAST: KARIMA EL FILLALI, ANJA HERDEN, SANNE DEN HARTOGH, SARAH JANNEH, NICOLAS MATTHEWS, BIEN DE MOOR, IGOR PODSIADLY, KATHERINA SATTLER, JÉSULA TOUSSAINT VISSER LIVE MUZIEK: JOCHEM BRAAT, KARIMA EL FILLALI, ORIOL MARÈS, NIELS MELIEFSTE WRITERS’ ROOM: ANTIGONE AKGÜN, RASIT ELIBOL, MOHAMEDOU OULD SLAHI, RIK VAN DEN BOS CHOREOGRAFIE: RONI HAVER COMPOSITIE: LORADENIZ, KARIMA EL FILLALI DRAMATURGIE EN PLOT: FRIEDERIKE SCHUBERT DECOR: ASCON DE NIJS KOSTUUMS: MAISON THE FAUX | LICHTONTWERP: MAARTEN VAN ROSSEM | GELUIDSONTWERP: PETER ZWART MUZIKALE DRAMATURGIE: DAVID DRAMM, FEDOR TEUNISSE VERTALING: FRIEDERIKE SCHUBERT, MOHAMEDOU OULD SLAHI HOUBEINI, LUDY GOLSTEIN, ASKA HAYAKAWA | REGIE ASSISTENT: LUDY GOLSTEIN, ASKA HAYAKAWA (STAGIAIR), PIA KRÖLL MET LIVEMUZIEK DOOR ASKO|SCHÖNBERG EN SLAGWERK DEN HAAG
DE JACHT
Vijf jagers op zoek naar de indringer: een woeste wolf, een wild beest, een gevaar. Een absurdistische en verwarrende jacht binnen de hekken van het wildpark. Want wie is hier nu eigenlijk de ‘trespasser’? En wie is de prooi? Zijn we nou buiten in de wilde natuur of is de indringer al binnen? Vragen die inmiddels ook in Nederland, zeker sinds de terugkomst van de wolf, actueler zijn dan ooit.
De Chileense theatermaker Manuela Infante staat erom bekend fascinerende filosofische thema’s op humorvolle wijze concreet te kunnen maken. In De Jacht bevraagt ze het onderscheid – of toch de overeenkomsten – tussen ‘mens’ en ‘natuur’. De voorstelling rolt van het ene miniverhaal naar het volgende, waarin personages, situaties en perspectieven continu veranderen. Een situatie, beweging of geluid uit een scène kan het middelpunt van het volgende miniverhaal zijn. Het is geen verhaal met een plot, maar een reeks losse sketches die samen een geheel vormen.
Voor De Jacht onderzoekt Infante de dubbelheid van het willen temmen van de natuur, en tegelijkertijd de behoefte van de mens om ermee samen te vallen. Vanuit nostalgie naar de natuur en ons eigen ‘dierlijke’, hebben we de natuur inmiddels nagebootst om er deel van te kunnen uitmaken. In Afrika zijn er ‘hunting-farms’ waar dieren worden gefokt om vervolgens door de mens afgeschoten te worden in een nagespeelde jacht. En in Nederland zijn we momenteel in de ban van de terugkeer van de wolf, die zowel geromantiseerd wordt als gevreesd.
De voorstelling ging op 30 september in première in de Stadsschouwburg Groningen en was het najaar op tournee in middenzalen en schouwburgen in heel het land.
“Het gaat over hoe we ons als mens vandaag de dag verhouden tot de natuur. Aan de ene kant willen we de natuur temmen en naar onze hand zetten, tegelijkertijd hebben we een romantisch idee van de natuur en willen we er onderdeel van zijn. De discussie rondom de terugkeer van de wolf in Nederland is daar een mooi voorbeeld van.”
TEKST: MANUELA INFANTE, INSPIRED BY URSULA LE GUIN CAST: BRAM VAN DER HEIJDEN, SARAH JANNEH, BIEN DE MOOR, NIMUË WALRAVEN, OLAF AIT TAMI COMPOSITIE: DIEGO NOGUERA | MUZIEK: SLAGWERK DEN HAAG, ENRIC MONTFORT EN DIRGE KURAN | DECOR: ASCON DE NIJS LICHT: WIL FRIKKEN | DRAMATURGIE: CAMILA VALLADARES, LIET LENSHOEK | KOSTUUMS: TANIA BALLVE
ISLANDS OF EMPATHY (IN A SEA OF CHAOS)
ISLANDS of EMPATHY is een interculturele verkenning van empathie door Club Guy & Roni in samenwerking met HIIIT en de Senegalese muzikant Pape Seck en danser Awa Seck. De voorstelling maakt deel uit van The Human Odyssey, waarin we, vanuit een intercultureel perspectief en in samenwerking met een internationaal dansgezelschap, onderzoek doen naar verschillende menselijke gevoelens (liefde, angst, geluk, empathie).
De Nederlandse cultuur leert ons continu de beste versie van onszelf te zijn: individueel en onafhankelijk. In tegenstelling tot talloze andere culturen waar de nadruk juist ligt op het collectief en veel minder op persoonlijke ontwikkeling. Maar wat als je zo’n hechte groep vormt, dat de kloof met mensen buiten de groep alleen maar groter wordt?
De voorstelling ging op 14 oktober in première in de Stadsschouwburg Groningen en tourde het hele najaar uitgebreid door Nederland.
“Ook zonder leiderschap vindt de samenleving een manier om zich te organiseren. Empathie is een belangrijk menselijk gereedschap bij de poging een positief nieuw systeem te ontwerpen. In Islands of Empathy zoeken we naar de link tussen empathie en chaos.”
– Roni Haver,
artistiek leider Club Guy & Roni
CHOREOGRAFIE: GUY WEIZMAN, RONI HAVER, AWA SECK CAST (DANSERS): CAMILO CHAPELA, ANGELA HERENDA, SOFIKO NACHKEBIYA, ADAM PETERSON, IGOR PODSIADLY, AWA SECK, ELIANA STRAGAPEDE, JÉSULA TOUSSAINT VISSER | CAST (MUZIKANTEN): NIELS MELIEFSTE (SLAGWERK DEN HAAG), PAPE SECK COMPOSITIE: THYS| LICHTONTWERP: MAARTEN VAN ROSSEM DRAMATURGIE: FRIEDERIKE SCHUBERT REGIEASSISTENT: ROSIE REITH | KOSTUUM ONTWERP: TANIA BALLVE
“Weizman en Haver zochten raad bij Senegalese ‘griots’, de wijze vertellers die een verbindende factor in de samenleving zijn door hun verhalen over geschiedenis, tradities en de op gemeenschapszin gerichte Ubuntu-filosofie.” – NRC
“De dansers van Club Guy & Roni kunnen alles” – Dagblad van het Noorden ★★★
PRODUCTIES VOOR DE KLEINE ZAAL
CLUB GUY & RONI INVITES
Ieder seizoen nodigt Club Guy & Roni een of twee makers uit om nieuw werk te maken onder de vleugels van het gezelschap. Het maakproces wordt begeleid en gefaciliteerd en resulteert in een tournee langs vijfentwintig podia in Nederland. Doordat we in het seizoen 23/24 het programma hebben verplaatst van het najaar naar het voorjaar, was er in 2023 geen nieuw programma van ‘Club Guy & Roni Invites’; de voorstelling van Cecilia Moisio – Adi(c)sco – is in het voorjaar van 2024 in première gegaan. De double bill van Mohamed Yusuf Boss en het choreografen duo Lunatics and Poets, gemaakt in 2022, was in 2023 nog volop op tournee in januari en februari.
MY FIRST TRAGEDY/ IPHIGENEIA
“Damn my mother, damn my father, what has this to do with me?”
In My First Tragedy: Iphigeneia brengen Mart van Berckel en Angela Herenda de Griekse tragedie van Iphigeneia terug naar de bron: een indringend ritueel waarin de mens worstelt met zelfopoffering en het genadeloos toeslaande en onvermijdelijke noodlot. My First Tragedy is een wild ride. Een gesamtkunstwerk dat niet de lijnen van een psychologisch verhaal volgt, maar een poging doet om de kracht van mythes en rituelen met het publiek te delen. Down to earth, in your face, duizelingwekkend en vervreemdend tegelijk.
De voorstelling was het slotstuk van het RAW-ontwikkeltraject van Mart van Berckel als nieuw talent bij NITE. In dit traject krijgt de maker alle ruimte om zijn of haar stem te onderzoeken en daarin ook het experiment mag aangaan. Als vormexperiment riep de voorstelling gemengde reacties. Een deel van de bezoekers kon meegaan in de repetitieve elementen uit de voorstelling, maar een deel ook niet.
Op 17 februari ging de voorstelling in première in Theater de Machinefabriek en was tot half april op tournee in de vlakkevloertheaters in het hele land.
REGIE: MART VAN BERCKEL, ANGELA HERENDA | CAST: JOOST BOLT, CAMILO CHAPELA, SOFIKO NACHKEBIYA, ARNO VERBRUGGEN, FEMKE ARNOUTS, YUNG-TUAN KU | DRAMATURGIE: AUKJE VERHOOG COMPOSITIE TIJN WYBENGA | DECOR, LICHTONTWERP VERA SELHORST KOSTUUM ROSA SCHÜTZENDORF REGIEASSISTENTIE MERIT VESSIES
Als het anders loopt is een muzikale familievoorstelling over een wachtruimte waar niemand graag is. Een kamer waar de muren bewegen, de mensen gevaarlijk wankelen en zich toch sterk houden. Een gevoelig onderwerp, een bewegend decor, livemuziek en een minimum aan woorden vormen de ingrediënten voor een herkenbare Publicatie : Volkskrant
Datum : 04 jan 2023
cm2 : 635
Regio : Nederland
Frequentie : 6x per week
“Als het anders loopt voert kijkers van uiteenlopende leeftijden mee in het doolhof van de zorgbureaucratie. Met een (ver)wonderlijke mengeling van dans, tekst, slapstick, muziek, vormgeving en beeldend theater maken de makers de in de overgereguleerde zorg onzichtbaar geworden mens weer zichtbaar. De samenwerkende gezelschappen Het Houten Huis, Plan d- en Club Guy & Roni hebben een opmerkelijk inclusieve verzameling performers bijeengebracht. In een uitzonderlijk staaltje multidisciplinaire samenwerking – waarbij decor én performers steeds in beweging blijven – slagen ze erin om een prangend maatschappelijk probleem te vertalen naar een enerverende en ontroerende theatrale vorm.”
– UIT HET JURYRAPPORT VAN VSCD
“De voorstelling krijgt van mij heel veel punten. Het onderwerp raakte mij wel van binnen, ik was er zelfs verdrietig van, omdat ik heel veel naar het ziekenhuis moet. Ik vond het ook fijn dat het gespeeld werd met allemaal mensen die ook iets hebben. Bij mij kun je dat niet zien, bij hun soms wel, maar ze lieten heel goed zien, dat ook al ben je anders, je kan toch alles doen. Er was bijvoorbeeld een meneer en die was heel klein, maar die was heel grappig! Eigenlijk is de voorstelling vanaf negen jaar, maar ik begreep wel heel goed waar het over ging en ik snap ook dat Jonas weg ging lopen, want je moet soms ook echt heel lang wachten in het ziekenhuis.”
– PODIUMKIDS KINDERJURY FAYLIENE (6
JAAR)
CATTURALI
Does size matter?
Een andere wereld. Twee mannelijke wezens. Rusteloos. Hun overontwikkelde geslachtsdelen slepen onhandig over de vloer. Hunkerend naar Een Vrouwtje, hoewel ze er nog nooit een hebben gezien. Hun fysieke driften drijven hen voort. In een onbekende taal wentelen ze zich in fantasieën en, verlangend naar iets buiten hun huidige realiteit, koesteren ze waardevolle relikwieën van lang vervlogen dames. Dan verschijnt er een derde jager die extra hersenkracht lijkt te hebben. Na wat snoeverij over en weer stemt het trio ermee in een (enigszins gevaarlijke) vrouwenval te bouwen. Zullen ze slagen en zal hun bestaan eindelijk richting krijgen? Catturali is een absurdistische parodie op dominantie en machismo.
De voorstelling, een vormonderzoek van Sanne den Hartogh, Bram de Laere (de Vlaamse clown die Sannes alter ego speelde in The Underground) en Bram van der Heijden. De voorstelling heeft één keer gespeeld, op 21 juni in de Machinefabriek.
REGIE EN SPEL: SANNE DEN HARTOGH, BRAM VAN DER HEIJDEN, BRAM DE LAERE | COMPOSITIE EN MUZIEK: NOA EYL KOSTUUMS: TANIA BALLVE FERNANDEZ, HELGA RICHTER | RIGGING: CHRISTIAN WIJNHOLDS TECHNIEK: JAN ALFERS VAN KOOT
OVERIGE PRODUCTIES
MENA IS HERE
Op initiatief Club Guy & Roni, NITE, SPOT Groningen en het Forum, is in mei 2023 de eerste editie georganiseerd van MENA IS HERE, een tiendaags stadsprogramma rondom de kunst en cultuur uit het Midden Oosten en Noord-Afrika. Het festival werd van 11 tot 20 mei georganiseerd en werd geopend met een speciaal concert van het Noord Nederlands Orkest, dat onder leiding van dirigent Tom Cohen Arabische muziek speelde, met de Marokkaanse zangeres Dalal Barnoussi als solist. De aftrap voor het concert werd gegeven door Mohamedou Ould Slahi, onze schrijver in residence. Ook onze voorstelling Yara’s Wedding was onderdeel van de programmering van het festival en werd vier maal getoond. Het programma trok in totaal bijna 15.000 bezoekers.
DE WIJK DE WERELD
NITE en Club Guy & Roni zijn nog altijd trotse partners van het hartverwarmende project De Wijk De Wereld. Ieder jaar duikt een club van professionele theatermakers een wijk van Groningen in en neemt een week lang de Schouwburg over, meestal aan het eind van juni. De ervaringen en persoonlijke verhalen van de wijkbewoners worden met de rest van de stad gedeeld in een voorstelling bomvol theater, muziek, dans en alles daartussenin. In 2023 beleefde DWDW een zeer succesvolle editie in de wijk Lewenborg.
WEEKEND BREAK FESTIVAL
Weekend Break is een jaarlijks terugkerend performancekunstfestival in de Machinefabriek met voorstellingen van onze eigen makers en andere makers die we graag aan ons publiek willen tonen. Het is bovendien het moment waarop de dansers van de Poetic Disaster Club laten zien waar ze aan gewerkt hebben.In de editie van 2023 stonden twee voorstellingen centraal: The Rubble Menu, van choreograaf Adam Peterson en regisseur Mateusz Staniak en Like a Prayer van Barnaby Booth, lichtontwerper uit de UK, die momenteel het talentontwikkelingstraject van Club Guy & Roni volgt. De voorstelling van Barnaby Booth was later in de zomer ook in Den Haag, Utrecht en Amsterdam te zien op Festival De Parade.
MAISON THE FAUX
Nadat Tessa de Boer en Joris Suk van MAISON the FAUX in 2022 het Cultuurfonds Mode Stipendium wonnen, stonden ze in 2023 op de Dutch Design Week met hun Expositie en performance TIMELESSTIME De creatieve studio, die zich niet alleen richt op mode, maar ook op kostuumontwerp en performancekunst, is al vele jaren aan ons gezelschap verbonden en volgt gedurende het huidige kunstenplan ons RAW-ontwikkelingstraject.
4. TALENT ONTWIKKELING
RAW
RAW is het innovatieve talentontwikkelingstraject van NITE. Hierin worden getalenteerde makers begeleid in het ontwikkelen van hun werk door te onderzoeken en te experimenteren. De makers worden aangemoedigd om risico’s te nemen, grenzen te verleggen en verschillende aspecten van hun creativiteit te verkennen. Deze kunstenperiode wordt het traject gevolgd door MAISON the FAUX, Rebekka Nilsson en Mart van Berckel. De eerste twee maakten in 2022 een voorstelling (respectievelijk Over Dieren en Cradle, Nip, Go), in 2023 maakte Mart van Berckel de voorstelling My First Tragedy: Iphigeneia. In het seizoen 24/25 zal hij de voorstelling Ocean Breeze maken.
FALL FAILING
Fall Failing is een nieuw talentontwikkelingstraject dat wij sinds 2023 organiseren, waarin we acteurs, schrijvers en makers bij ons uitnodigen om in een snel, intensief proces van een week een voorstelling te realiseren onder begeleiding van het NITE-team. Met ‘vallen’ als thema, stimuleren we gedurfd, interdisciplinair en innovatief werk. Dit initiatief biedt studenten en jonge talenten een veilige manier van ontwikkelen en zichtbaarheid in de theaterwereld en brengt hen in contact met ons publiek. Deze vorm biedt een nieuwe manier van het leren kennen van een nieuwe generatie theatermakers in plaats van de kortstondige en ouderwetse manier van auditeren. De projecten worden gepresenteerd in Groningen, voor onze community en een nieuwsgierig publiek. De deelnemers van de eerste editie waren: Mel Kikkert, Hajar Fargan, Storm Parser, Max Laros, Teuntje Post, Shabnam Baqiri Jovan Smilda, Kim Boogaard, Lotte Laurens Kedves van de Berg, Maciek Martios, Maria Goletz, Jouman Fattal en ensemblelid van Club Guy & Roni Rosie Reith. Op 10 november presenteerden ze het rauwe, experimentele resultaat van een intensieve week ‘vallen en falen’.
POETIC DISASTERS CLUB
De Poetic Disasters Club (PDC) is de broedplaats van Club Guy & Roni voor jonge talentvolle dansers en dansmakers. De PDC bestaat ieder seizoen uit een nieuwe groep dansers, vaak studenten van de dansacademies in Nederland of jonge dansers uit Europa en daarbuiten. In deze proeftuin mogen zij op onderzoek gaan naar hun eigen signatuur in vernieuwende dansproducties. Het experiment staat centraal, met een focus op onderzoek en ontwikkeling. Ze worden daarbij intensief begeleid door ons artistieke team en het ensemble. De PDC bestaat inmiddels al twaalf jaar en is een krachtige community met vele oudleden die doorstromen in het veld en die we als gezelschap ook na hun PDC-tijd ondersteunen. In het seizoen 23/24 bestaat de PDC uit Lena Niessen, Koen Eye en Elise Øymoen.
Onder leiding van Roni Haver hebben nieuwe dansmakers de mogelijkheid om een driestapsprogramma te doorlopen bij Club Guy & Roni, bestaande uit:
- Een twee weken durende studioresearch met de Poetic Disasters Club (PDC);
- Het maken van een productie met de PDC die in de context van het Weekend Break Festival gepresenteerd wordt en daarna op Festival De Parade;
- Het creëren van een avondvullende voorstelling onder de noemer van Club Guy & Roni Invites met een landelijke tournee.
Sommige makers doorlopen alle stappen van dit ontwikkelproces, andere slechts een deel. We werken hierbij intensief samen met Korzo in Den Haag en Theater Bellevue in Amsterdam, beide huizen die zowel presentatie als talentontwikkeling combineren. Roni Haver zit daarnaast in de jury van Rotterdam International Duet Choreography Competition (RIDCC), waarbij de winnaars de mogelijkheid krijgen om in te stromen in dit ontwikkeltraject. Met Festival De Parade hebben we de afspraak dat we jaarlijks de mogelijkheid hebben om werk te presenteren op het festival.
Dit jaar presenteerden we twee performances van de PDC op ons jaarlijkse Weekend Break Festival: The Rubble Menu, van choreograaf Adam Peterson en regisseur Mateusz Staniak en de voorstelling Like a Prayer van Barnaby Booth, choreograaf en lichtontwerper uit de UK. De laatste voorstelling heeft ook een succesvolle tournee op Festival de Parade beleefd in de zomer van 2023. In het seizoen 25/26 zal Barnaby Booth als vervolgstap in zijn ontwikkeltraject een avondvullende voorstelling maken in het kader van Club Guy & Roni Invites.
SPRING SEMINAR
In 2023 is Club Guy & Roni ook gestart met het jaarlijkse Spring Seminar, waarbij dansers de mogelijkheid krijgen om een lang weekend workshops, lessen en talks te volgen met ons artistieke team en ensemble. Elk jaar is er plek voor veertig dansers om zich vier dagen lang, van donderdag tot en met zondag, onder te dompelen in Groningen en de danstaal van ons gezelschap. De eerste editie was een succes. We begonnen donderdagavond met een gezamenlijk bezoek aan Yara’s Wedding, op vrijdag kregen we een masterclass van choreografen Paxton Ricketts en Erika Silgoner, zaterdag en zondag stond in het teken van het repertoire van Club Guy & Roni, op basis waarvan de deelnemers eigen montages maakten om die vervolgens te presenteren. Een bruisend en bomvol weekend waarin ook nog tijd was om samen te eten en te praten (over dans).
STATION NOORD
NITE en Club Guy & Roni maken ook deel uit van het noordelijke talentontwikkelingstraject Station Noord. Aan de makers binnen Station Noord wordt een vrije ruimte geboden om te experimenteren en te ontwikkelen, met coaching en ondersteuning van de partners binnen het netwerk. Ons artistieke team maakt deel uit van het coachingsteam en ons huis ondersteunt en faciliteert projecten. De komende jaren zal Roni Haver Gaja Rupnik Karuso begeleiden.
5. EDUCATIE, PARTICIPATIE EN PUBLIEKSWERKING
Op het gebied van educatie en participatie delen NITE en Club Guy & Roni een gezamenlijke visie. Onze educatieve en participatieve inspanningen versterken onze band met het publiek en dragen bij aan een levendige, betrokken gemeenschap die de kracht van kunst erkent en omarmt. Onze aanpak zorgt ervoor, dat we niet alleen een theatergezelschap zijn, maar ook een belangrijke culturele en sociale hub in de gemeenschap waarin we actief zijn. We zien cultuur als een onmisbaar element in de samenhang in de maatschappij. We richten ons daarom in onze educatie- en participatieprogramma’s heel specifiek op groepen in de samenleving die niet automatisch in aanraking komen met kunst en cultuur. Ons programma steunt op drie pilaren: schoolprogramma’s, communities en participatie en ontmoetingen.
EDUCATIE RONDOM GROTEZAALVOORSTELLINGEN
Onze grotezaalvoorstellingen gaan gewoonlijk altijd vergezeld van een uitgebreid educatief programma, bestaande uit o.a. repetitieworkshops met scholieren en inleidingen op voorstellingen.
Rondom My First Tragedy/Iphigeneia hebben we een aantal nagesprekken gehouden en workshops gegeven aan mbo-studenten. Ook hebben we een educatiefilmpje gemaakt over de context van de voorstelling met reflectievragen, aan de hand waarvan docenten hun leerlingen konden voorbereiden op de voorstelling. De voorstelling Yara’s Wedding ging vergezeld van meerdere nagesprekken met het publiek in verschillende contexten. We hebben groepen jongeren op bezoek gehad in de repetitieruimte en een aantal workshops gedaan met mbo-scholieren. Ook heeft er twee keer een maakweekend ‘2CREATE’ plaatsgevonden in dit kader.
Voor De Jacht heeft Renske van Oosterhout een interactieve inleiding gemaakt, in de vorm van een quiz waarbij het ging tussen mens en dier. Middels het spel maakte het publiek kennis met de verschillende theorieën waarop de voorstelling is geïnspireerd. Ook was er met betrekking tot deze voorstelling een 2CREATE. Voor ISLANDS of EMPATHY is een physical introduction ontwikkeld om de tour te vergezellen. Het publiek kreeg de mogelijkheid om een uur eerder te komen en een workshop te volgen onder begeleiding van de danseducatiemakers. Ook hier hebben we een landingspagina gemaakt met een filmpje ter voorbereiding op de voorstelling. Ook waren er workshops voor verschillende groepen, zowel bij ons intern als in theaters in het land.
NITE@SCHOOL
In de Noordelijke keten van cultuuraanbod richten we onze schoolprogramma’s op jongeren in het voortgezet onderwijs (VO). Voor de onderbouw maken we workshops die we combineren met een ander vak op school, passend bij het thema van de voorstelling: bijvoorbeeld geschiedenis of maatschappijleer. Voor de middenbouw ontwikkelen we speciale schoolvoorstellingen binnen het programma NITE@school
FREEDOM@SCHOOL
In het najaar van 2021 maakte dansgezelschap Club Guy & Roni de spraakmakende voorstelling Freedom. Vertrekpunt is het verhaal van Mohamedou Ould Slahi. Hij zat 14 jaar vast in Guantanamo Bay, waar hij werd ondervraagd en gemarteld, zonder ooit te zijn aangeklaagd. Hij beschreef zijn verhaal in zijn boek Guantánamo Diary dat werd verfilmd als het Golden Globe-winnende The Mauritanian. Ould Slahi pleit als schrijver voor een wereld waarin vrijheid een aangeboren recht is en vergeving een kernwaarde. Speciaal voor scholieren hebben we deze voorstelling aangepast om in gymlokalen, aula’s te spelen.
In samenwerking met De Balie in Amsterdam hebben we in het kader van het ‘Nationale gesprek over Vrijheid’ een tournee gedaan langs mboscholen in Nederland. De scholen kregen van tevoren een uitgebreid lespakket. Vervolgens zagen ze de voorstelling en sloten we af met een uitgebreid nagesprek met Mohamedou en een moderator, wat zeer ontroerende momenten opleverde.
OPBOUW RELATIE SCHOLEN
In oktober hebben we een avond georganiseerd voor docenten van verschillende scholen in Groningen. Dit om elkaar weer te spreken over wat er zowel op de scholen als bij ons speelt op educatiegebied, om goed te horen wat de scholen nodig hebben en hoe wij als organisatie daarop in kunnen spelen en plannen te maken voor mooie projecten. We sloten de avond af met bezoek aan een try-out van ISLANDS of EMPATHY
A NITE WITH BAB AD-DAAR
Bab Ad-Daar is onze succesvolle community van nieuwkomers die samen repeteren, voorstellingen maken en participatieprogramma’s ontwikkelen. Het is een plek waar bruggen worden gebouwd om nieuwkomers in contact te brengen met elkaar en met de samenleving. Om een cultureel diverse doelgroep te bereiken maakt Bab Ad-Daar rondom de grotezaalvoorstellingen van NITE en Club Guy & Roni speciale theatrale participatieprogramma’s: A NITE with Bab Ad-Daar. In samenwerking met een aantal van de theaters waar we spelen, organiseren we ruim voordat we daar in het theater te zien zijn een bijeenkomst, waarbij dieper op de thematiek van de voorstelling wordt ingegaan.
In 2023 heeft Bab Ad-Daar randprogramma’s gemaakt bij Yara’s Wedding en ISLANDS of EMPATHY . Voor Yara’s Wedding bestond dit uit een theatrale inleiding met verhalen over liefde en het huwelijk vanuit het perspectief van het Midden Oosten. De regie was in handen van Sanne den Hartogh en ook schrijver Mohamedou Ould Slahi was betrokken. Voor ISLANDS of EMPATHY maakte Charlice Johannes een dansperformance met leden van Bab Ad-Daar. Deze versie is voor het eerst verkocht door ons boekingskantoor Bureau Berbee & Jansen, waardoor we de performance op 7 plekken in het land hebben kunnen spelen.
THEATER NA DE DAM
Tijdens de dertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 34 projecten door heel Nederland zich in om ook dit jaar 4 mei van extra betekenis te voorzien. De theatermanifestatie die jaarlijks op de avond van de Nationale Dodenherdenking in meer dan 80 verschillende theaters in Nederland plaatsvindt. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klonken weer voor even de
stemmen van toen in het nu. Elk jaar doen we als Club Guy & Roni en NITE mee met dit programma. Het project ECHO in 2023 werd geïnitieerd door Jurgen van Tolie en is gemaakt samen met Kaz Schonebeek. Deze samenwerking tussen de Noorderlingen en NITE en Club Guy & Roni leverde een grootschalig project op in de Martinikerk van Groningen, met als uitgangspunt het verhaal van Carl von Ossietzky, over journalistiek in de oorlog.
CLUBNITE
ClubNITE is de naam van ons overkoepelende participatieprogramma, dat uiteenlopende theaterlessen, workshops en bijeenkomsten biedt aan non-professionals in verschillende leeftijden. Deze veelbezochte activiteiten worden georganiseerd in relatie tot de thematiek van onze voorstellingen en nodigen uit om deel te nemen. Hiermee bieden we de community de kans om mee te doen en geven we een bril om op een creatieve en fantasievolle manier naar de wereld te kijken.
2DANCE bestaat al een aantal jaar; inmiddels is er een grote (100+) community ontstaan van mensen die trouw danslessen komen volgen. In 2023 werden de twee wekelijkse lessen gegeven door contemporary dancer Gaja Rupnik Karuso (PDC, Before/After). Per les zijn er gemiddeld 30 deelnemers. Naast het volgen van de lessen komen deelnemers ook naar repetitiebezoeken en voorstellingen en is er een uitwisseling met andere dansers van het gezelschap.
2TALK bestaat uit gesprekken met makers en bijzondere gasten, gekoppeld aan onze voorstellingen. Zoals onder andere het aangrijpende gesprek met Mohamedou Ould Slahi met zijn voormalige bewaker in Guantánamo Bay.
2CREATE is een maakdag rondom de thematiek van de voorstelling. Deelnemers maken een eigen ‘miniversie’ van de voorstelling, gaan vervolgens samen eten en reflecteren en sluiten de dag af met een bezoek aan de voorstelling.
2PERFORM bestaat uit lessen rondom performen, gekoppeld aan de thematiek en stijl van de spelende voorstelling, te beginnen in 2024 met The Underground
2ACT omvat workshops voor niet-professionele acteurs door het docententeam van De Noorderlingen.
2EXCHANGE draait om uitwisselingsprojecten, zoals het afgelopen jaar met een groep jongeren uit Hannover en een groep jongeren uit Groningen, rondom het thema bi-culturaliteit en racisme. Tijdens het premièreweekend van Yara’s Wedding hebben beide groepen met elkaar gesproken en elkaars presentaties bekeken. Onze Groningse versie met als titel De Collectie heeft in mei in het Groninger Museum gespeeld tijdens MENA IS HERE onder leiding van maker Zahra Lfil.
DANCE INDUSTRY TRAINING
In 2021 is Club Guy & Roni begonnen met de Dance Industry Training; een uitgebreid programma voor jongeren die serieus met dans bezig zijn, om zich te ontwikkelen als aankomend professional en aansluiting te krijgen met het dansgezelschap. Alle aspecten van de danssector komen aan bod; naast danslessen delen gastdocenten hun expertise op verschillende vlakken. Begin juli 2023 was de afsluiting van de tweede groep van zo’n 12 deelnemers met een showcase in de Machinefabriek. Samen met de dansers van 2Dance is er een mooie avond gemaakt voor een uitverkochte zaal met een verscheidenheid aan dansstijlen.
6. PUBLIEK EN MARKETING
MARKETINGSTRATEGIE
In het voorjaar van 2023 hebben we een grote knoop doorgehakt; de merknaam Noord Nederlands Toneel is in de ijskast geplaatst. Vanaf mei 2023 zijn we verder gegaan met de namen NITE en Club Guy & Roni. Dit heeft de merkenarchitectuur vereenvoudigd en ervoor gezorgd dat we beter vindbaar zijn op social media. We liepen steeds meer aan tegen het feit dat wij interdisciplinair theater maken in plaats van toneel. De naam Noord Nederlands Toneel schiep de verkeerde verwachtingen bij het publiek. Omdat we ook al langer de naam NITE gebruikten voor de grote coproducties heeft die naamswijziging nauwelijks effect gehad op ons publieksbereik. Terwijl het de merkenarchitectuur duidelijker gemaakt heeft en ook ten goede komt aan de efficiëntie op de afdeling marketing en communicatie. We hebben in 2023 stevig geïnvesteerd in de branding voor NITE.
VOORSTELLINGSCAMPAGNES
Inhoudelijk waren de grote producties allemaal hyperactueel met als doorlopend thema: empathie. Net als vorig jaar vervullen de publieksreacties (analoog op ansichtkaarten, digitaal met QR-code op de website en met video’s) een belangrijke rol in de communicatie over de voorstellingen en onze gezelschappen. Het directe contact met ons publiek dat we hebben via de reacties maar ook via de mailings en social media is zeer waardevol. In de publieksreacties lazen we dan ook veel ‘ontroering’, ‘ik ben geraakt’ en ‘dit is wat er nodig is in de wereld’ terug.
Met Yara’s Wedding hebben we een succesvolle campagne gehad, met meer dan 15.000 bezoekers in Nederland en Duitsland is het één van de best bezochte NITE-voorstellingen. De selectie voor het Nederlands Theaterfestival en de succesvolle benefietvoorstelling waarvan we de opbrengsten hebben kunnen doneren aan de slachtoffers van de aardbeving van Marokko maakten deze tournee extra speciaal. In de eerste samenwerking met de Chileense theatermaker Manuela Infante hebben we weer eens bevestigd gekregen dat innovatie toch vaak het eerst opgepikt wordt door de jongere generaties. Niet eerder waren de reacties van publiek zo verschillend tussen generaties. Hoe jonger, hoe enthousiaster. Ook in de recensies viel op dat hoe jonger de recensenten, hoe positiever zij waren en hoe gemakkelijker ze mee gingen in de innovatieve vertelvorm in de voorstelling De Jacht. Met wederom ruim 9000 bezoekers voor de Club Guy & Ronivoorstelling ISLANDS of EMPATHY hebben we de grote sprong in bezoekersaantallen die we in 2022 hebben gemaakt – van 6000 naar 9000 – vast weten te houden.
(ONLINE) BEREIK
WEBSITE BEZOEK
We hebben in 2023 te maken gehad met een daling van het verkeer op de website. Dat heeft een aantal logische verklaringen. Allereerst omdat we minder verschillende titels geproduceerd hebben, dat heeft niet alleen een effect op het directe verkeer maar ook op de hoogte van het bedrag dat we investeren in online zichtbaarheid. Een andere logische verklaring is het loslaten van de naam Noord Nederlands Toneel. Die bekende naam zorgde nog voor een stroom aan traffic naar de website
die minder gerelateerd was aan lopende voorstellingen, maar wel meetelt in de traffic-cijfers.
De reminder mails die we met onze HUB-database versturen, zo’n twee weken voordat we bij je in de buurt spelen, hebben hun effectiviteit bewezen. Nu we de kaartverkoop strak kunnen monitoren in de DIP zien we het effect van deze reminder mails heel duidelijk terug in de kaartverkoop. We hadden eind 2023 10.470 actieve mailadressen in onze HUB. 74% van de opgehaalde e-mailadressen (en postcodes) komen binnen door mensen die zich opgeven via de website. In de ‘care’ fase van iedere voorstelling hebben we online campagnes aanstaan die specifiek gericht zijn op mensen die onze voorstellingen gezien hebben. Daarnaast ontvangen we sinds kort ook adressen van mensen die hier expliciet toestemming voor hebben gegeven via verschillende theaters. Zo heeft het HNT bijvoorbeeld het initiatief genomen voor een speciale landingspagina voor BIS-gezelschappen waarbij publiek zich kan inschrijven om op de hoogte gehouden te worden. ‘Hoe relevanter hoe beter’ is de belangrijkste regel bij het versturen van mailings. Hoewel een mooie aankondigingsmail van het komende seizoen naar je hele bestand voor mensen binnen de sector wellicht interessant klinkt, is het gepersonaliseerd toesturen van relevante informatie op het juiste moment veel effectiever.
CIJFERS – SOCIALS
Opvallend is dat de interactie p ercentages van Facebook en Instagram voor NITE goed zijn (0,33% en 0,93%) en voor Club Guy & Roni op Instagram (2,54%) zelfs erg goed en op Facebook met 0,43% ook prima. Facebook en X dalen in volgers, dat is een landelijke trend. We zijn ook aanwezig op Threads maar nog niet volledig actief.
We hebben ook nog social media kanalen voor Bab Ad-Daar, de Poetic Disasters Club, ClubNITE en het NITE-ensemble. Er is weinig overlap tussen de Instagramvolgers van NITE (voormalig NNT) en van Club Guy
& Roni, wel is er wat overlap tussen de volgers van de Poetic Disasters Club en Club Guy & Roni. Rekening houdend met enige onderlinge overlap komen we uit op ongeveer het volgende aantal volgers op social media:
CLUB GUY & RONI, NITE, BAB AD-DAAR, PDC, CLUBNITE TOTAAL
VRIJE PUBLICITEIT
Er verschenen in 2023 veel mooie publicaties. Een paar hoogtepunten: Iedereen Verlicht maakte een prachtig portret over Mohamedou Ould Slahi en zijn werk bij NITE en Club Guy & Roni. We namen een scène op uit Yara’s Wedding op het dak van het Forum voor het nieuwe cultuurprogramma Waarom gaan we niet vaker? van Peter Pannekoek. Guy Weizman sprak over het openingsconcert van MENA IS HERE op NPO radio 1 en onze Sarah Janneh was te gast in de populaire podcastserie Over de liefde. Overal is er een mooie groei te zien in vrije publiciteit.
AFDELING
Met het vertrek van een ervaren campagneleider en de komst van nieuwe teamleden, hebben we het hele proces van een voorstellingscampagne zorgvuldig onder de loep genomen. Bij de succesvolle campagne van Yara’s Wedding hebben we de meest succesvolle methodes en werkwijzen opgenomen in het campagneleidershandboek om zo de opgebouwde kennis in huis te houden. Samen met de nieuwe campagneleiders, de content manager en de online strateeg hebben we ons hele campagneproces nog een keer aangescherpt.
In 2023 is er ook veel ontwikkeld op het gebied van educatie, participatie en publiekswerking en ook daarbij heeft de afdeling marketing een rol gespeeld. Er zijn een aantal nieuwe proposities gepresenteerd aan ons (professionele) publiek, zoals Spring Seminar en Fall failing maar ook voor Back2thebody en 2ACT heeft de afdeling marketing publiek geworven. Het is duidelijk geworden dat met de uitbreiding van de activiteiten er een community campagneleider toegevoegd moet worden aan het team en dat gaat in 2024 gebeuren. De twee afdelingen gezamenlijk hebben in een aantal sessies alle proposities geplot in een klantreis waarin zowel het aanbod van educatie en participatie als de reguliere voorstellingen opgenomen zijn. Dit heeft veel inzicht gegeven en we zijn hard op weg de klantreis zo effectief mogelijk in te richten.
YARA’S WEDDING
ISLANDS OF
EMPATHY
(IN A SEA OF CHAOS)
REACTIES REACTIES
“Really touching and heavy. Nice that it was in many different languages. Really relevant topic.”
⭐⭐⭐⭐ – Derya Kockaya
“Overwhelmingly beautiful!”
⭐⭐⭐⭐⭐ – Yvonne te Hoeve
“Thank you for the inspiring and touching play. I am speaking from a cis female white perspective and I liked the play and especially how you adressed the white people in the play – with their characters and also the songs about the marble gaze + not wise but white... Thanks for the inspirations.”
“Beautifully pierced through black and white thinking.”
⭐⭐⭐⭐ – Jan Keulen
“Amazing, exciting, sweet, professional and savvy performance. Pape Seck is a natural!”
⭐⭐⭐⭐⭐ – Elma Middel
“Impressive portrayal of our powerlessness and anger, but also the ability to see and love each other. The dancers poured heart and soul in the story; it connected us.”
⭐⭐⭐⭐⭐ – Marjanne Binsbergen
“We were blown away. Surprising, moving, beautiful rhythms, impressive singing. And the dance.. so organic. Truly breathtaking, we will definitely recommend this one.” ⭐⭐⭐⭐⭐ – Hilleke de Weerd
REACTIES DE JACHT
“Continue omkeringen van grote en kleine thema’s (wie is wolf, wie is mens, wat is wildernis, wat is gecultiveerd, maar ook is het geweer echt, is het van hout) doet een continu beroep op het beeld van de toeschouwer. Knap gemaakt (ook decor en props). Spanning in spel: soms op, zelfs over de grens van cabaresk.”
⭐⭐⭐⭐ – Alfred
“Prachtig, pijnlijk en grappig hoe wij mensen met dieren en onszelf omgaan. Zinderde nog lang na.”
⭐⭐⭐⭐⭐ – An
“Absoluut genoten van deze voorstelling, heel erg tof!” ⭐⭐⭐⭐⭐ – Anne
“Echt een denderende trein die me meenam en overdonderde tot het einde, als één vloeiende beweging!” ⭐⭐⭐⭐⭐ – Fenna
“Verrassende, confronterende, grappige en speelse voorstelling .. een rake typering van ons mensen als zowel jager en/of prooi in allerlei situaties met onverwachte, soms onnavolgbare en hilarische wendingen culminerend in de onontkoombare, menselijke chaos.” ⭐⭐⭐⭐ – Koos
“Lekker hoe zo’n zware discussie zo licht gebracht wordt! Dan voel ik ook de ruimte om zelf na te mogen denken ipv dat ik zo moet denken.” – Cynthia
“Ik zou dit aan zoveel mensen willen laten zien!”
7. PERSONEEL EN ORGANISATIE
ORGANISATIESTRUCTUUR
Sinds 2017 werken NITE en Club Guy & Roni intensief samen binnen een theaterhuis onder één artistieke visie. De organisatorische samenwerking is vanuit een personele unie vormgegeven, waarbij er vanuit een gezamenlijk organogram gewerkt wordt onder de verantwoordelijkheid van een directie en een Raad van Toezicht. Een Service Level Agreement (SLA) vormt de basis voor de praktische en financiële samenwerking. De vaste organisatiekosten van beide organisaties worden daarbij verdeeld op basis van de verhouding in structurele subsidies. Voor onze voorstellingen is altijd een van beide organisaties de eindverantwoordelijke penvoerder. Waar nodig worden coproductie-overeenkomsten gesloten, waarin de inbreng van de deelnemende organisaties is vastgelegd.
BEZETTING ORGANISATIES EN NIEUWE MEDEWERKERS
In totaal telde NITE 35,8 FTE aan medewerkers (vast, tijdelijk, inhuur freelancers). Voor Club Guy & Roni bedroeg dit totaal 20,2 FTE. In totaal waren beide organisaties goed voor 56 FTE aan werkgelegenheid in 2023 en hebben afgelopen jaar 21 stagiaires intern begeleid. In 2023 is de personele bezetting van de organisatie in beweging geweest. We maken in deze paragraaf melding van de grootste wijzigingen in onze organisatie.
Onze vaste gezelschapsdramaturg Robbert van Heuven, die sinds de start van de interdisciplinaire samenwerking tussen beide gezelschappen in ons artistieke team werkzaam was, heeft afscheid genomen van NITE en werkt tegenwoordig als senior beleidsadviseur bij de Raad voor Cultuur. Friederike Schubert is hem in 2023 opgevolgd als gezelschapsdramaturg. Schubert, die hiervoor jarenlang als dramaturg verbonden was aan Schauspiel Hannover en heeft meegewerkt aan eerdere producties zoals Freedom en Yara’s Wedding, is verantwoordelijk voor de theatervisie van NITE en – samen met het artistieke team – medeverantwoordelijk voor het repertoire, de talentontwikkeling en het ensemble.
Na de zomer is Siemen van der Werf aangetreden als Hoofd Techniek. Met zijn jarenlange ervaring als technisch producent en ondernemer in de theatersector, hebben we hiermee de juiste persoon weten aan te trekken voor deze belangrijke functie in ons gezelschap. Na een aantal freelance werkzaamheden in onze organisatie heeft Floortje Halters de beslissing genomen om als vaste 1e productieleider ons productieteam te versterken. Hiermee hebben we een ervaren productieleider kunnen toevoegen aan ons vaste team. Anouk Rutten is begin van het jaar aangetreden als Hoofd Educatie ad interim, die in ieder geval in 2023 en 2024 ons helpt om de afdeling neer te zetten om onze ambities op het gebied van educatie en participatie te kunnen realiseren. Leon Pierik en Michael Jamal hebben beide het educatieteam versterkt dit jaar en educatiemedewerker Charlice Johannes heeft aan het einde van het jaar afscheid genomen.
Met de komst van bovenstaande nieuwe medewerkers hebben we veel nieuwe kennis, ervaring en perspectieven in onze organisatie om te bouwen aan de realisatie van onze ambities in de komende jaren.
VRIJWILLIGERS
Op verschillende plekken in de organisatie werken vrijwilligers in onze organisatie. Deze vrijwilligers zijn werkzaam op plekken die ondersteunend zijn in de organisatie, of in specifieke participatieprojecten waarbij veel met vrijwilligers wordt gewerkt. Onze receptie in de Machinefabriek wordt bemenst door een groep van 5 vrijwilligers die twee dagdelen per week onze gastvrouw en gastheer zijn. Binnen Bab Ad-Daar zijn eveneens veel vrijwilligers betrokken. Op deze manier kunnen deze vrijwilligers op een meer intensieve manier verbonden zijn aan Club Guy & Roni en NITE, zonder dat er sprake is van een werknemersrelatie. In beide organisaties werkten in 2023 ongeveer 22 vrijwilligers. We zijn blij met de energie en verschillende invalshoeken die onze vrijwilligers ons als organisatie brengen.
OPLEIDING EN ONTWIKKELING
NITE en Club Guy & Roni dragen jaarlijks premie af aan het Sociaal Fonds Podiumkunsten (SFPK) en maken gebruik van de financieringsmogelijkheden van het fonds voor opleidingen en interne loopbaanontwikkeling van medewerkers. Hiermee investeren we in de kwaliteit van medewerkers en organisatie, waarbij de loopbaan van onze medewerkers ook verduurzaamd kan worden.
Jaarlijks staat er op het programma dat medewerkers een BHV-cursus doen voor de veiligheid van onze medewerkers en bezoekers. Onze huismeester Raymond Dost heeft in 2023 zijn opleiding tot BHVinstructeur behaald bij het Nederlands Instituut Bedrijfshulpverlening, zowel in het onderdeel brandveiligheid als EHBO. Op deze manier kan Raymond alle medewerkers van NITE en Club Guy & Roni zelfstandig een BHV cursus en de jaarlijkse herhaaltraining geven. Ook onze directe collega’s in de Kunstwerf kunnen we hiermee bedienen met de juiste BHV trainingen.
De afdeling marketing heeft in 2023 een teamsessie gehad op basis van de persoonlijkheidskenmerken binnen het structogram. Hiermee is gewerkt aan een meer effectieve en inclusieve samenwerking binnen het team, rekening houdend met de diversiteit van persoonlijkheden in de afdeling.
SOCIALE VEILIGHEID EN VERTROUWENSPERSOON
Vanuit de waarden uit de Code Fair Practice is sociale veiligheid op de werkvloer een belangrijk onderwerp binnen onze organisatie. Sinds 2022 hebben we een eigen Code of Conduct ingevoerd en werken we als organisatie volgens de beleidslijnen en adviezen van het beleidskader sociale veiligheid ‘Veilig de vloer op’ van de NAPK. Hieronder is bijgevoegd een samenvatting uit het jaarverslag 2023 van registerpsycholoog NIPI Arbeid & Organisatie Heleen van Bruggen, de externe vertrouwenspersoon van Club Guy & Roni en NITE. Er is de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan en geschreven over grensoverschrijdend gedrag. In 2022 verscheen het rapport van de adviescommissie grensoverschrijdend gedrag van de Raad van Cultuur “Over de grens, op weg naar een gedeelde cultuur”, met aanbevelingen voor een cultureel veilig klimaat. Het rapport Schaduwdansen, betrekking hebbend op de gehele danssector, kwam met confronterende bevindingen en stevige conclusies. In mei 2023 verscheen ook het rapport “Sturen op blijvende sociale veiligheid in het hoger Kunst- en Mode-onderwijs” en een handreiking met handvatten en aanbevelingen om te sturen op sociale veiligheid, in het hoger onderwijs.
Deze inzichten en aanbevelingen zijn ook praktisch bruikbaar voor een theater- en dansgezelschap als NITE/Club Guy & Roni. Ook bij NITE/Club Guy & Roni is blijvende aandacht voor en herkenning en erkenning van het belang van sociale veiligheid. Sociale veiligheid is een voorwaarde om goed en gezond te kunnen presteren. De meeste mensen werken bij NITE/Club Guy & Roni met veel plezier en passie. Dat laat echter onverlet dat er grensoverschrijdend gedrag plaats kan vinden; blijvende aandacht is zonder meer noodzakelijk doch waardering voor en lessons learned van dat wat er goed gaat, eveneens. “Het goede gesprek” blijkt keer op keer cruciaal voor sociale veiligheid. De primaire taak van de vertrouwenspersoon bij Club Guy & Roni en NITE is de opvang, het begeleiden en adviseren van medewerkers. Daarnaast voorziet de vertrouwenspersoon in voorlichting, informatie en inspiratie voor de organisatie. Ook signaleert de vertrouwenspersoon en geeft gevraagd en ongevraagd advies aan bestuur en management. De externe vertrouwenspersoon handelt in lijn met het protocol en de regeling zoals door de Stichting Mores.online is opgesteld. De vertrouwenspersoon functioneert autonoom zonder last of ruggespraak en legt minimaal één keer per jaar geanonimiseerd verantwoording af aan de directie en Raad van Toezicht.
Het afgelopen jaar is er tweemaal een beroep gedaan op de vertrouwenspersoon, minder dan in het jaar daarvoor. Hier kunnen geen harde conclusies aan verbonden worden en dit hoeft niet te betekenen dat er nauwelijks tot geen sprake is van meer grensoverschrijdend gedrag, maar kan er bijvoorbeeld ook op duiden dat mensen minder de weg hebben weten te vinden naar de vertrouwenspersoon. Geconcludeerd mag worden dat beide kwesties passend zijn opgepakt en afgehandeld.
Aanbevelingen waar de organisatie volgend jaar mee aan de slag moet gaan, is het nog beter zichtbaar maken van de regelingen en protocollen, als ook de ontwikkeling van een Lokettenleidraad met een stroomschema waarmee duidelijk wordt voor medewerkers voor welke hulpvraag men bij wie en waar terecht kan.
WNT
Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. In de jaarrekening is een verantwoording opgenomen over de bezoldiging van de directie zoals bedoeld in de WNT. Hieruit valt af te leiden dat de bezoldiging van de directie voldoet aan de WNT.
VERDUURZAMING
In de afgelopen jaren zijn we als organisatie begonnen met de eerste stappen in het verduurzamen van onze bedrijfsvoering en productie. In 2023 is een werkgroep duurzaamheid opgericht onder voorzitterschap van de zakelijk directeur met vertegenwoordiging vanuit alle afdelingen om verduurzaming een structureel onderdeel te maken van ons beleid. Met betrokkenheid van alle medewerkers is tijdens een van onze gezelschapsvergaderingen een impactanalyse gemaakt met professionele ondersteuning van een duurzaamheidsadviseur. Naar aanleiding hiervan hebben we ons gezamenlijk ten doel gesteld om in 2028 het Theatre Green Book geïmplementeerd te hebben op het ambitieniveau ‘intermediate’. De komende jaren zal de werkgroep hiermee aan de slag gaan
Sinds 2023 rijden we zoveel mogelijk elektrisch op tour en investeren we in HVO100 hernieuwbare diesel voor ons transport, dat samen bijna 80% CO2 reductie oplevert ten opzichte van reguliere fossiele brandstoffen. Onze nieuwe huisvesting in de Kunstwerf en Villa B is volledig energieneutraal opgeleverd. Ook voor ons monumentale Theater de Machinefabriek ligt er inmiddels een ambitieus renovatieplan voor verduurzaming, waar we met de Gemeente Groningen aan werken op weg naar energielabel A+++ in 2025 of 2026. Al onze theaterbelichting wordt in de loop van de komende jaren vervangen door LED armaturen, waarvoor een bestemmingsreserve is aangemaakt op de balansen van Club Guy & Roni en NITE.
HUISVESTING
NITE en Club Guy & Roni zijn sinds 2017 samen gehuisvest in Theater de Machinefabriek en in de daarnaast gelegen Kunstwerf. Hier huren wij twee repetitiestudio’s en huren wij een kantoorverdieping in Villa B voor onze marketing en educatie afdelingen. Daarnaast wordt een externe opslag voor decor en kostuums gehuurd en huren wij verschillende appartementen en studio’s voor de huisvesting van tijdelijke medewerkers. De huur van zowel Villa B als de Kunstwerf wordt gedragen door Club Guy & Roni, de huur van de Machinefabriek door NITE. De huur van de appartementen en opslag wordt via de SLA verdeeld tussen beide organisaties.
De Machinefabriek ontwikkelt zich steeds meer als een bruisend en laagdrempelig theaterhuis, vol met workshops, activiteiten, lessen, openbare repetities en bijeenkomsten van Bab Ad-Daar en ClubNITE. Daarnaast maken we gemiddeld tien weken per jaar ruimte in onze theaterzaal voor verschillende programmerende partners die gebruik kunnen maken van ons huis zoals SPOT Groningen, Jonge Harten Festival, Eurosonic Noorderslag, Noorderzon en MENA IS HERE. Door deze samenwerking komen jaarlijks duizenden bezoekers bij ons over de vloer en is Theater de Machinefabriek uitgegroeid tot een vaste publieke waarde in het stedelijke culturele ecosysteem. Bovendien hebben we in de foyer van de Machinefabriek Café38 geopend. Een lunchrestaurant dat tevens een werk- en ontmoetingsplek voor creatieve zelfstandigen en kleine organisaties in Groningen is en daarmee bijdraagt aan onze missie om kunst en gemeenschap te verbinden.
CULTUURPIJLER
Als cultuurpijler in Groningen vervullen NITE en Club Guy & Roni een belangrijke rol als aanjager en ondersteuner van de lokale infrastructuur van de podiumkunsten. We faciliteren vele makers en initiatieven, werken aan kennisoverdracht voor de lokale sector, zijn penvoerder van het stedelijke Netwerk Kunst & Cultuur Groningen, coachen makers en jonge producenten en nemen verantwoordelijkheid om hun positie en belangen te behartigen richting beleidsmakers en overheid. Als cultuurpijler hebben wij de taak van huismeester en BHV coördinator/instructeur voor alle Kunstwerfpartners op ons genomen.
Vanuit onze rol als Cultuurpijler hebben we in 2023 de focus gelegd op het toegankelijk maken van Theater de Machinefabriek voor culturele partners in Groningen. Met de ingebruikname van onze studio’s in de Kunstwerf, maken we actief ruimte vrij in onze planning om onze theaterzaal beschikbaar te maken voor onze partners. Zo hebben we het festivalhart van het Jonge Harten Festival kunnen huisvesten en daarmee de gehele Kunstwerf kunnen inzetten als nieuwe plek voor (jong) publiek. Ook was 2023 het eerste jaar waarin we de programmering van SPOT in de Machinefabriek hebben ontwikkeld. Hiervoor zijn we een
samenwerking met SPOT aangegaan op het gebied van programmering, productionele en technische ondersteuning en de inzet van Café38. Voor het komende kunstenplan hebben we een meerjarige samenwerking met het Groningse theatergezelschap WAARK ontwikkeld.
BELANGENBEHARTIGING
Het Noord Nederlands Toneel en Club Guy & Roni zijn onderdeel van het Netwerk Kunst & Cultuur Groningen. Dit is een informele samenwerking en overleg op directieniveau van de Rijksgesubsidieerde instellingen en de cultuurpijlers uit de Groningse culturele infrastructuur. Het doel is om kennis met elkaar te delen en om het gesprek met lokale en nationale overheden en andere stakeholders gecoördineerd te voeren. Landelijk zijn Club Guy & Roni en NITE tevens aangesloten bij de NAPK en bij Kunsten ’92.
REFLECTIE OP DE DRIE CODES
CODE FAIR PRACTICE
Club Guy & Roni en NITE hebben de vijf kernwaarden uit de Fair Practice Code geïmplementeerd in ons beleid en bedrijfsvoering. Het belangrijkste daarbij is dat werk altijd eerlijk wordt vergoed, op basis van Fair Pay. Op al onze contracten en opdrachten is de CAO Theater en Dans volledig van toepassing. Dit geldt voor vrijwilligers, stagiaires, figuranten, tijdelijke dienstverbanden en vaste contracten. Ook voor de honorering van freelancers wordt de rekenmethode uit de CAO gevolgd. Specifiek voor stagiaires geldt dat wij in vergoedingen geen onderscheid maken tussen studenten van mbo, hbo of wo. Vanuit de waarde solidariteit uit de code doen wij daarnaast mee met de collectieve regeling Omscholing Dansers Nederland (ODN), dragen wij af aan het Sociaal Fonds Podiumkunsten, kunnen medewerkers een deel van hun vakbondspremie terugkrijgen en zijn wij aangesloten bij brancheorganisatie NAPK en belangenorganisatie Kunsten ’92.
Op het gebied van transparantie maken wij bij elke contractonderhandeling duidelijk hoe wij op basis van de CAO Theater en Dans tot een financieel voorstel komen. Dit betreft zowel inschaling, looptijd en deeltijd/voltijd factor. Voor freelancers hanteren wij daarbij het sectorale opslagpercentage van 50%. Makers die bij ons producties ontwikkelen hebben daarnaast inzicht in de productiebegrotingen en worden meegenomen in financiële beslissingen die van invloed zijn op het artistieke proces en de begroting. In onze jaarlijkse verslaglegging reflecteren wij op de Code Fair Practice, de Governance Code Cultuur en de Code Culturele Diversiteit.
Duurzame inzetbaarheid is een belangrijk uitgangspunt waar we als organisatie op inzetten. Er is een vast scholingsbudget met ruimte voor opleiding en ontwikkeling op individueel niveau, afdelingsniveau en organisatieniveau. We zijn hierbij lid van het Sociaal Fonds Podiumkunsten en Omscholing Dansers Nederland. In 2023 is relatief weinig gebruikgemaakt van de scholingsregeling door onze medewerkers. Dit is te verklaren door de genoten opleidingen in het verleden, maar ook door de werkdruk in de corona jaren. Specifiek in 2022 is er een intern gesprek geweest over opgelopen werkdruk, waardoor besloten is om in 2023 vanuit een lager activiteitenniveau te werken. Komende jaren gaan we medewerkers aanmoedigen en tijd geven om gebruik te maken van de scholingsbudgetten.
De kernwaarde vertrouwen, raakt aan al onze kernwaarden als organisatie die bottom-up geformuleerd zijn (professioneel, innovatief, open, zorgzaam en zorgvuldig). Professionaliteit, zorgvuldigheid en innovatie staan daarin voorop om altijd te streven naar kwaliteit in de samenwerking en de kwaliteit van onze producties. Zorgzaamheid en openheid staan daarbij voorop om te werken vanuit vertrouwen en een veilige werkplek. NITE heeft een eigen Code of Conduct waarin we met elkaar bevestigen welk gedrag we wenselijk en onwenselijk vinden. De Code of Conduct is voorgelegd, besproken, aangepast en goedgekeurd met inspraak van iedereen in de organisatie. De leidinggevenden en directie staan altijd open voor gesprek op basis van deze Code of Conduct en spreken medewerkers ook aan op het moment dat er sprake is van ongewenst gedrag. We volgen het beleidskader Veilig de vloer op van de NAPK, waar we als organisatie actief bij de totstandkoming betrokken waren. Tot slot is er ook een vertrouwenspersoon bereikbaar voor diegenen die anoniem of in vertrouwen een vraag willen stellen of een melding willen doen.
Vanuit de waarde diversiteit werken we volgens de uitgangspunten van de Code Culturele Diversiteit. Hierop reflecteren en rapporteren we hieronder.
CODE CULTURELE DIVERSITEIT
PROGRAMMA
De artistieke visie van onze organisatie bestaat uit onze vier I’s, te weten Interdisciplinair, Innovatief, Inclusief en Internationaal. Inclusie is daarmee een van de vier kernelementen die voor ons noodzakelijk zijn in elke productie en activiteit en maken we het een prioriteit in ons programma. In the Human Odyssey van Club Guy & Roni bijvoorbeeld werken we intensief samen met niet-westerse makers en gezelschappen van buiten Europa. Dit is een langlopende samenwerking tussen de Global North en de Global South, waarin we vanuit verschillende perspectieven en culturen de grote aspecten van ons menselijk bestaan onderzoeken. In 2023 zochten we de samenwerking op met makers en dansers uit Senegal in de voorstelling ISLANDS of EMPATHY (in a sea of chaos). De voorstelling Yara’s Wedding die NITE en Club Guy & Roni samen maakten afgelopen jaar is qua aanpak, thematiek en ensemble een voorbeeld van interculturele samenwerking waarin verschillende perspectieven de basis vormden voor het artistieke concept. NITE heeft als theatergezelschap een langdurige focus op vrouwelijke makers en feministische perspectieven die tot uiting kwamen in voorstellingen zoals Dear Winnie, Oom Wanja, Witch Hunt en EXIT Macbeth. De voorstelling De Jacht van Manuele Infante die wij in 2023 presenteerden, paste volledig binnen deze lijn. De voorstelling bevraagt het westerse narratief van de jacht en de held als protagonist in een verhaal waarbij het mannelijke en vaak masculiene perspectief dominant is. Manuela Infante bracht hier een heel eigen vrouwelijk en niet-westers perspectief op in de voorstelling De Jacht, zoals besproken in de artistieke reflectie in dit jaarverslag.
Ook in 2023 hebben we met Bab Ad-Daar weer een aantal bijzondere activiteiten georganiseerd waarin de community van nieuwkomers, met name statushouders en bewoners van AZC’s die wekelijks bij ons over de vloer komen, zich hebben gepresenteerd aan een groot publiek. Zoals reeds beschreven hebben we met het programma A NITE with Bab Ad-Daar, dat gekoppeld was aan onze voorstellingen Yara’s Wedding en ISLANDS of EMPATHY (in a sea of chaos), in heel Nederland volle zalen bereikt met bijzondere ontmoetingen. Vaak waren dit voor een groot deel bezoekers die voor de eerste keer het theater hebben bezocht. Tegelijkertijd was het voor een groot deel van het reguliere theaterbezoek de eerste keer dat zij op zo’n intensieve manier de dialoog aangingen met deze nieuwe groep Nederlanders. Het faciliteren en inspireren van deze waardevolle ontmoetingen blijven we doen om te blijven vechten tegen vooroordelen, onwetendheid en polarisatie. Vanuit Bab Ad-Daar zijn er inmiddels meerdere stagiaires ingestroomd binnen NITE en is er een aantal deelnemers die ook betaalde klussen doen in de organisatie. Het programma is inmiddels een kweekvijver voor nieuw talent geworden van bijzondere mensen die ook nieuwe perspectieven in de organisatie inbrengen. Het initiatief voor de ontwikkeling van het stadsbrede programma MENA IS HERE werd breed gedragen en mede georganiseerd door mensen uit de Bab Ad-Daar-community.
Tot slot hebben we rondom de voorstelling Yara’s Wedding een internationale uitwisseling georganiseerd tussen jongeren in Groningen en Hannover, die vanuit hun perspectief een voorstelling maakten over racisme, uitsluiting en afkomst. In het project dat wij in Nederland
presenteerden in het Groninger Museum, waren jongeren betrokken met verschillende culturele en religieuze achtergronden. Zo vertelden twee jonge vrouwen vanuit een Joods en Islamitsche achtergrond gezamenlijk wat racisme en uitsluiting voor effect hebben in hun leven.
PUBLIEK
Bij de ontwikkeling van bovenstaande programma’s zien we daadwerkelijk een gemêleerd en divers publiek in de zaal. Helaas kunnen we dit nog altijd niet met data toetsen, omdat we geen toegang hebben tot de kaartverkoopsystemen van de theaters. Maar we zien elke keer weer welk publiek er in de zaal zit en we krijgen daar ook bijzondere reacties van terug, ook vanuit de theaters. In alle activiteiten die we hierboven beschreven, onderzoeken we welke publieksgroepen we kunnen bereiken met de specifieke thematiek en zoeken we naar de juiste toon, mediakanalen en gatekeepers om die doelgroepen aan te spreken. Daarnaast werken we ook met ambassadeurs en mensen uit specifieke groepen in de samenleving om mensen aan te spreken die geen directe aansluiting hebben met de theaters in hun omgeving. Ook spelen wij alle grotezaalvoorstellingen met Engelstalige boventiteling, om ook inclusief te zijn richting het niet-Nederlandstalige publiek. NITE is het enige gezelschap in Nederland dat structureel op tournee boventiteling meeneemt in het gehele land. Al deze zaken hebben een zichtbare invloed op onze publiekssamenstelling, dat bovengemiddeld jong en divers is vergeleken met ander theateraanbod in de grote zaal.
PERSONEEL
Als organisatie werken we vanuit de overtuiging dat er in een divers team meer dynamiek, ideevorming en innovatie tot stand komt. Op het gebied van medewerkers wil NITE daarom een organisatie zijn waar alle medewerkers zich welkom voelen en mogen uitdragen wie zij zijn. Achtergrond, overtuigingen en voorkeuren spelen geen rol bij benoemingen of beloningen, maar er is wel een actief beleid om een brede diversiteit aan mensen te borgen in de organisatie en dit verder te stimuleren. Dit is ook van toepassing op de diversiteit van mensen op het toneel, in de artistieke teams en van de makers met wie wij werken. Onze Raad van Toezicht heeft een samenstelling waarbij bijna de helft van de leden een biculturele achtergrond heeft, bij onze tweekoppige directie is dit 50%. In onze organisatie en het ensemble streven wij naar een evenwichtige verdeling van ons medewerkersbestand in termen van culturele diversiteit. Wij hanteren hierbij als doelstelling de huidige CBS-cijfers, waarbij ruim een kwart van de Nederlanders een migratieachtergrond heeft, waarvan een op de zeven een niet-westerse achtergrond. Hoewel migratieachtergrond niet wordt vastgelegd intern, is ons actuele medewerkersbestand wel degelijk een afspiegeling van de samenleving op dit gebied.
Diversiteit gaat voor ons over alle aspecten waarin mensen van elkaar kunnen verschillen. Dat is niet alleen culturele achtergrond, maar ook gender, leeftijd, opleiding, religie, inkomen en seksuele oriëntatie. Ook binnen de samenstelling van cast en crew in producties, willen wij zo veel mogelijk een afspiegeling vormen van de samenleving waarin wij opereren. Het gezamenlijke ensemble en artistieke team van NITE en Club Guy & Roni is samengesteld uit verschillende nationaliteiten, leeftijden en culturele achtergronden met een gelijke man-vrouw verdeling.
In 2023 hebben we als organisatie samen een bedrijfsbrede cursus Multicultureel Vakmanschap gevolgd tijdens onze gezelschapsvergadering in mei. Deze cursus van de BeHr groep had een speciale focus op het creëren van een inclusieve werkomgeving.
PARTNERS
Vorig jaar werd in het jaarverslag beschreven hoe we als organisatie in 2022 het Theater Inclusief programma hebben afgerond, het vierjarige programma van theatergezelschappen en standplaatstheaters. Een van de projecten die uit dit traject is voortgekomen is het stadsprogramma MENA IS HERE, waarvan wij het initiatief hebben genomen samen met SPOT Groningen en het Forum Groningen. In dit jaarverslag is het programma van dit unieke evenement met een focus op hedendaagse kunstenaars uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika al inhoudelijk besproken. In dit kader is het relevant om te benoemen dat we binnen de organisatie van het festival, onze community van Bab Ad-Daar een belangrijke plek hebben gegeven. In alle delen van de organisatie hebben leden uit de community de teams versterkt en verrijkt met hun perspectieven. Richting het publiek zijn zij ingezet als ambassadeurs, waarbij zij ook delen uit het programma hebben uitgelicht. Komende editie zal een aantal van hen verder doorgroeien binnen de deelnemende organisaties.
GOVERNANCE CODE CULTUUR
Passend bij het eerste principe uit de code is de hoofddoelstelling van Club Guy & Roni en NITE het ontwikkelen, produceren en touren van podiumkunsten in Nederland en internationaal. Deze hoofddoelstelling is statutair vastgelegd en de Raad van Toezicht ziet toe op de uitvoering van deze hoofddoelstelling. Alle middelen en inkomsten worden ingezet voor dit doeleinde. Eventuele positieve exploitatieresultaten worden toegevoegd aan het eigen vermogen of bestemmingsreserves die aangewend worden voor de hoofddoelstelling.
NITE heeft een Raad van Toezicht model en twee directeur-bestuurders. Martin Sitalsing is de voorzitter van de Raad van Toezicht, Guy Weizman is algemeen en artistiek directeur-bestuurder, Harmen van der Hoek is de zakelijk directeur-bestuurder. De Raad van Toezicht is toezichthouder op zowel beide stichtingen, het bestuur (de directie) voert daarbij de dagelijkse leiding. De medewerkers van NITE en Club Guy & Roni vallen onder een personele unie, waar formeel sprake is van twee werkgevers vanuit beide stichtingen, waarbij de verschillende afdelingen werken vanuit eenzelfde organisatiemodel. Een Service Level Agreement (SLA) vormt de basis voor de organisatorische samenwerking. De vaste organisatiekosten van beide organisaties worden daarbij verdeeld op basis van de verhouding in structurele subsidies, voor de producties is altijd een van beide organisaties de eindverantwoordelijke penvoerder en worden waar nodig coproductie-overeenkomsten gesloten. Volgens het tweede principe uit de code leggen Club Guy & Roni en NITE jaarlijks verantwoording af aan haar financiers middels een gezamenlijk jaarverslag en twee jaarrekeningen. Jaarverslag en beide jaarrekeningen worden gepubliceerd op de eigen website of de website van Federatie Cultuur, waar alle ANBI culturele instellingen hun jaarcijfers publiceren. In het jaarverslag wordt gerapporteerd hoe de drie verschillende codes worden toegepast, welke activiteiten zijn ontplooid en hoe die zijn bekostigd (jaarrekening). De Raad van Toezicht heeft een eigen hoofdstuk in het jaarverslag en geeft goedkeuring op het jaarlijkse bestuursverslag.
Van de Raad van Toezicht en het bestuur worden functies intern en nevenfuncties gecommuniceerd in het jaarverslag, passend bij het derde principe uit de code. In het geval van nieuwe nevenfuncties vanuit het bestuur, worden die ten alle tijden voorgelegd aan de Raad van Toezicht in de vergadering. Die beoordelen of er sprake is van belangenverstrengeling. Dit geldt ook voor nieuwe nevenfuncties van Raadsleden die mogelijk tot een ongewenste belangenverstrengeling of tegengestelde belangen kunnen leiden. Alle leden van de Raad van Toezicht worden voor vier jaar benoemd, met een eenmalige mogelijkheid tot verlenging van de benoemingsperiode met nog eens vier jaar. Het bijbehorende rooster van aftreden wordt jaarlijks bijgehouden en gepubliceerd in het jaarverslag. In 2023 is er een nieuw Raadslid benoemd, zoals te lezen is in het verslag van de Raad van Toezicht in dit jaarverslag. De Raad werkt met vaste functieprofielen, die bij het aantrekken van nieuwe Raadsleden worden geëvalueerd en waar nodig bijgewerkt.
NITE en Club Guy & Roni volgen een Raad van Toezicht model, die het toezicht over beide stichtingen voert. In de statuten en het vastgestelde Raad van Toezicht reglement en bestuursreglement zijn de taken en verantwoordelijkheden tussen Raad van Toezicht en directeur-bestuurders formeel vastgesteld. Vier maal per jaar is er een Raad van Toezicht vergadering, waarbij het bestuur verantwoording aflegt aan de toezichthouders. Voor de agenda wordt een Planning & Controlcyclus gevolgd, zodat alle onderwerpen jaarlijks geagendeerd worden. Directie en de voorzitter van de Raad van Toezicht stemmen in gezamenlijkheid de agenda vast per vergadering, rekening houdend met de P&C cyclus. Elke vergadering presenteert het bestuur een financiële kwartaalprognose, zodat de Raad toezicht kan houden op de financiële voortgang. Buiten de vergadering om houdt de directie de Raad geïnformeerd over zaken die relevant zijn voor de toezichthouders zoals dringende arbeidsrechtelijke zaken, financiële voortgang of andere actuele zaken die van invloed zijn op de rol van toezichthouder. Hiermee voldoet de governance aan het vierde principe van de code. Volgens het vijfde en zesde principe van zorgvuldig bestuur zijn beide directeur-bestuurders verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding, het functioneren en de resultaten van de organisatie. Daarbij gaat zij verantwoordelijk om met de mensen en middelen uit de organisatie. De tweehoofdige directie heeft haar taken als bestuur van de organisatie verdeeld. De algemeen en artistiek directeur is verantwoordelijk voor het artistieke beleid, de inhoudelijke activiteiten, talentontwikkeling, educatie en het ensemble. De zakelijk directeur is verantwoordelijk voor de organisatie, HR, financiële beheersing, verkoop, marketing en de productionele uitvoering van de activiteiten. In gezamenlijkheid wegen zij de artistieke en zakelijke belangen af en zijn daarin gezamenlijk bevoegd vanuit een collegiaal bestuur. In het geval dat er geen evenwicht wordt gevonden in beide belangen, dan wordt dit voorgelegd aan de Raad van Toezicht ter beoordeling. Beide bestuurders zijn zowel het gezicht naar de interne organisatie als ook woordvoerder en vertegenwoordigen van de organisatie extern. Het bestuur handelt volgens de richtlijnen van het eigen beleid, zoals vastgelegd in het meerjarenbeleidsplan, Code of Conduct en de kernwaarden van de organisatie. Daarnaast worden de CAO en de principes en waarden uit de Code Fair Practice, Code Culturele Diversiteit en Governance Code Cultuur gevolgd in het dagelijkse handelen en besluitvorming. Medewerkers kunnen de externe vertrouwenspersoon of de Raad van Toezicht benaderen in het geval er vragen of meldingen zijn rondom het gedrag van beide directeuren of van interne medewerkers.
Vanuit de principes van goed toezicht is de Raad van Toezicht zelf verantwoordelijk om haar rol als adviserend en toezichthoudend orgaan, als ook haar werkgeversrol, op een professionele manier uit te voeren. Zij is daarbij ook zelf verantwoordelijk voor een adequate samenstelling, deskundigheid en diversiteit in de Raad. Hier gelden de laatste twee principes uit de code als leidraad. Voor het goed toezicht houden op risicobeheersing en controle wordt elk jaar een vaste Planning & Control cyclus gevolgd, waarin alle onderwerpen waar toezicht op wordt gehouden jaarlijks geagendeerd worden. Elk kwartaal worden gerealiseerde activiteiten, arbeidszaken en een financiële kwartaalprognose besproken. Elk jaar staan het aankomende jaarplan, jaarbegroting, de jaarrekening en inhoudelijke onderwerpen als talentontwikkeling, marketing, beleid en educatie op de agenda. Bij het vaststellen van het meerjarenbeleidsplan wordt de Raad van Toezicht actief inhoudelijk betrokken en vinden er strategiesessies plaats samen met de directie.
De Raad van Toezicht bespreekt haar functioneren en die van de directie ten minste eenmaal per jaar buiten aanwezigheid van het bestuur. De benoeming, beoordeling en eventuele beëindiging van de directie behoren tot de werkgeverstaken van de Raad. Daarnaast is de Raad van Toezicht verantwoordelijk voor het aanstellen van de accountant, deze aanbesteding wordt elke drie jaar opnieuw geëvalueerd. In 2022 is Eshuis registeraccountants aangetrokken voor de controle van de komende drie jaar. Binnen de Raad is een lid specifiek verantwoordelijk voor deze financiële portefeuille.
De voorzitter van de Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor de agenda van de vergaderingen en is tevens voorzitter van de vergaderingen zelf. Diens rol is om binnen de vergaderingen ieders argumentatie te horen en streeft altijd naar een unanieme besluitvorming binnen de Raad. Bij crisis en calamiteiten is de voorzitter het eerste aanspreekpunt voor de directie.
8. FINANCIEEL BEELD 2023
Zoals eerder beschreven in dit jaarverslag, kenmerkte 2023 zich als een jaar waarin we na de dynamiek van de corona pandemie ons gefocust hebben op een aantal grote projecten en internationale coproducties. Op financieel gebied hebben we conservatiever begroot en ingezet op een hersteljaar na de forse daling van ons eigen vermogen in 2022. Het financiële doel was om de vermogenspositie van NITE en Club Guy & Roni in 2023 te herstellen. Tevens hebben we intern ingezet op een verlaging van de werkdruk, aangezien we tijdens de pandemie veel flexibiliteit en aanpassingsvermogen hebben gevraagd van alle medewerkers. Hierdoor hebben we de beslissing gemaakt om in de zomerperiode, waarin we traditioneel een locatievoorstelling produceren, geen nieuwe voorstelling te creëren. Hiermee ontstond ook de ruimte voor de ontwikkeling van de nieuwe stedelijke samenwerking rondom MENA IS HERE. Dit alles resulteert zowel voor Club Guy & Roni als voor NITE in een lagere totale omzet en eigen inkomsten.
JAARCIJFERS NITE
BATEN EN LASTEN
Aan eigen inkomsten realiseerde NITE € 518.224 tegenover een bedrag van € 860.814 in 2022 en € 420.170 in 2021. De totale omzet van NITE bedroeg € 4.207.641 in 2023 (2022: €4.507.665). De lagere omzet en gerealiseerde eigen inkomsten ten opzichte van 2022, is te verklaren door het eerder beschreven lagere activiteitenniveau in 2023. Minder produceren betekent uiteraard ook minder inkomsten.
De lasten in 2023 bedroegen in totaal € 3.975.933. De vaste beheerslasten zijn ten opzichte van 2022 licht gedaald met bijna € 50.000, verhoudingsgewijs ten opzichte van onze totale uitgaven zijn de beheerslasten echter licht gestegen tot 28% (2022: 25%), dit wordt veroorzaakt door de hogere activiteitenlasten in 2022 die grotendeels gefinancierd werden vanuit het aanspreken van het eigen vermogen. Van de activiteitenlasten vormen personeelslasten 69% van de kosten (2022: 69%). Over de gehele lasten vormen personeelslasten 62% van de totale kosten (2022: 63%). Er is op de balans een voorziening van €100.000 getroffen voor de voorstelling Nachtwacht, een grootschalige nieuwe productie aan de start van het nieuwe kunstenplan 2025-2028. De aanvullende financiële steun uit de ROACC-middelen gedurende de corona pandemie is in 2022 volledig besteed. Met name in 2022 heeft NITE behoorlijk ingeteerd op het eigen vermogen, door de grote investering in ons activiteitenniveau en freelancers in dat jaar. Het financiële beleid in 2023 was erop gericht om het eigen vermogen weer te laten groeien om de continuïteit van de organisatie te waarborgen. Deze doelstelling is behaald.
RESULTAAT, BESTEMMING EN BALANS
Het exploitatieresultaat bedroeg in totaal € 235.267. Van dit positieve resultaat is €100.000 toegevoegd aan de nieuwe bestemmingsreserve duurzaamheid, waarin we een reserve opbouwen voor de investeringen die nodig zijn voor de verduurzaming van onze theatertechniek. Het resterende bedrag is toegevoegd aan onze algemene continuïteitsreserve. De stand van het totale eigen vermogen is daarmee toegenomen tot € 673.598 per eind 2023 (2022: € 438.331). Hiermee is de doelstelling behaald om de vermogenspositie van de organisatie te herstellen na de hoge uitgaven in de corona periode.
Na de halvering van ons eigen vermogen in 2022 en alle financiële uitdagingen die kwamen kijken gedurende de pandemie, staat NITE er financieel gezond bij. De vrij besteedbare continuïteitsreserve van de organisatie staat weer boven de gewenste € 500.000. Ook hebben we bestemmingsreserves kunnen aanleggen voor ambities in de nabije toekomst. Gezien de doorwerking van blijvende kostenverhogingen op bijna alle activiteiten in onze organisatie, door de opgelopen inflatie en de CAO stijging van gemiddeld 9,44%, zullen er komende jaren scherpe keuzes gemaakt moeten worden. Met een gelijkblijvend budget zal het activiteitenniveau de komende jaren structureel lager blijven, in vergelijking met de situatie voor de pandemie. De structurele hogere kosten kunnen op dit moment niet opgevangen worden door hogere subsidie-inkomsten, voldoende indexering of door substantiële prijsverhogingen voor het publiek die de toegankelijkheid van onze voorstellingen raken. Dit blijft een belangrijk punt van aandacht voor de financiële beheersing van onze organisatie.
De samenstelling van het eigen vermogen na
er als volgt uit:
FINANCIËLE RATIO’S
JAARCIJFERS CLUB GUY & RONI
BATEN EN LASTEN
Aan eigen inkomsten realiseerde Club Guy & Roni € 466.467, tegenover een bedrag van € 929.393 in 2022 en € 373.454 in 2021. De totale omzet bedroeg in 2023 in totaal € 2.875.067. De lagere omzet en gerealiseerde eigen inkomsten ten opzichte van 2022, is te verklaren door het eerder beschreven lagere activiteitenniveau in 2023.
De lasten in 2023 bedroegen in totaal € 2.606.061. De vaste beheerslasten zijn ten opzichte van 2022 licht gedaald met bijna € 5.000. Verhoudingsgewijs ten opzichte van onze totale uitgaven zijn de beheerslasten licht gestegen tot 23% (2022: 17%) van onze totale uitgaven. Dit is te verklaren door de hogere activiteitenlasten in 2022, die bekostigd werden door het aanspreken van het eigen vermogen. Van de activiteitenlasten vormen personeelslasten 65% van de kosten (2022: 58%). Over de gehele lasten vormen personeelslasten 63% van de totale kosten (2022: 58%). Er is op de balans een voorziening getroffen van € 100.000 voor de voorstelling FAITH, een grootschalige nieuwe internationale coproductie in 2024 ter afsluiting van het huidige kunstenplan.
Ook bij Club Guy & Roni zijn de aanvullende financiële steunmaatregelen uit de ROACC middelen gedurende de coronapandemie volledig besteed. In boekjaar 2022 heeft ook Club Guy & Roni behoorlijk ingeteerd op het eigen vermogen, door de grote investering in ons activiteitenniveau en freelancers in dat jaar. Het financiële beleid in 2023 was erop gericht om het eigen vermogen weer te laten groeien om de continuïteit van de organisatie te waarborgen. Deze doelstelling is behaald.
RESULTAAT, BESTEMMING EN BALANS
Het exploitatieresultaat van Club Guy & Roni bedroeg in totaal € 275.545. Hiervan is een bedrag van € 150.000 toegevoegd aan de nieuwe bestemmingsreserve duurzaamheid, waarin we een reserve opbouwen voor de investeringen die nodig zijn voor de verduurzaming van onze theatertechniek. Het resterende bedrag is toegevoegd aan de algemene continuïteitsreserve. De stand van het totale eigen vermogen is daarmee gegroeid tot € 800.121 per eind 2023 (2022: € 524.577 ).
Na de drie corona jaren en de afname van ons eigen vermogen in het vorige boekjaar, staat Club Guy & Roni er financieel gezond bij. De vrij besteedbare continuïteitsreserve van de organisatie is nooit onder de gewenste € 500.000 gezakt, ook hebben we bestemmingsreserves kunnen aanleggen uit het resultaat van 2023 voor ambities in de nabije toekomst. Net als NITE zal ook Club Guy & Roni scherpe artistieke en financiële keuzes moeten blijven maken, gezien de doorwerking van blijvende kostenverhogingen op bijna alle activiteiten in onze organisatie door de opgelopen inflatie en de CAO-stijging van gemiddeld 9,44% in 2023. Dit blijft een belangrijk punt van aandacht voor de financiële beheersing van onze organisatie.
De samenstelling van het eigen vermogen na
er als volgt uit:
FINANCIËLE RATIO’S
FRAUDEPREVENTIE
Alle financiële processen intern zijn erop gericht om de risico’s op fraude en misbruik van bedrijfsmiddelen tot een minimum te beperken. Club Guy & Roni en NITE hebben drie risico’s gedefinieerd waar onze preventiemaatregelen op gericht zijn. Deze risico’s zijn ten eerste het oneigenlijk toe-eigenen van bedrijfsmiddelen en materialen, daarnaast het beïnvloeden van jaarcijfers en verslagleggingsfraude en tot slot corruptie en onderhandse afspraken waarbij medewerkers oneigenlijk voordeel voor zichzelf verkrijgen.
In het beheersbaar maken van bovenstaande risico’s hanteren we ten eerste een Code of Conduct en hebben daarnaast huisregels opgesteld en werken volgens de interne kernwaarden van onze organisatie. Vanuit deze normen en waarden staat omschreven dat stelen niet is toegestaan, we zorgvuldig omgaan met bedrijfsmaterialen en er toestemming noodzakelijk is van een leidinggevende in het geval van het uitlenen of gebruik van bedrijfsmiddelen.
Zoals ook met het onderwerp sociale veiligheid op de werkvloer is het voorleven van goed gedrag door directie en leidinggevenden een belangrijke voorwaarde voor het verminderen van frauderisico’s. Directie en leidinggevenden zijn strikt op deze regels, bespreken potentiële risico’s binnen het MT, spreken elkaar hierop aan en hebben een voorbeeldfunctie naar de rest van de organisatie. Directie en management agenderen dit onderwerp binnen afdelingsoverleggen en individuele (voortgangs)gesprekken. Er wordt gezorgd voor een open gesprekscultuur waarbij medewerkers altijd vragen kunnen stellen over het gebruik van bedrijfsmiddelen, inkoop, het aangaan van verplichtingen en eventuele signaleringen van fraude of oneigenlijk gebruik. Waar nodig bij het vermoeden of het constateren van oneigenlijk gebruik wordt gebruik gemaakt van hoor en wederhoor. Indien nodig worden er sancties opgelegd aan medewerkers, in het uiterste geval is dit ontslag. Niet alleen in de jaarlijkse voortgangsevaluatie wordt dit onderwerp geagendeerd, maar ook bij het wervingsbeleid van nieuwe medewerkers wordt getoetst op betrouwbaarheid en waar nodig referenties geraadpleegd.
Binnen de financiële processen is er altijd een vierogenprincipe, waarbij ook een duidelijke functiescheiding aanwezig is. Daarnaast zijn er duidelijke procesafspraken in het handboek AO/IC vastgelegd aangaande de hoogte van financiële verplichtingen die medewerkers, budgethouders, afdelingshoofden en directie aan mogen gaan. Zowel in het handboek AO/IC als ook in functieprofielen zijn de interne taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden duidelijk vastgelegd. Tevens is in 2023 een helder uitgangspuntendocument uitgeschreven over ons inkoopbeleid. Uitgangspunt is dat bij risicovolle verplichtingen altijd een leidinggevende een akkoord moet geven. Bij bedragen vanaf € 5.000 is schriftelijke toestemming en een handtekening van de zakelijk directeur noodzakelijk.
Voor het facturatie- en betalingsproces maken NITE en Club Guy & Roni gebruik van het autorisatiesoftware Elvy. Hierin wordt het autorisatieproces per betaling doorlopen en vastgelegd. Naast de betreffende persoon die een verplichting is aangegaan, geldt altijd dat er tenminste een vierogenprincipe wordt gevolgd waarbij budgethouder, leidinggevende, zakelijk directeur en/of financiële administratie de betaling autoriseert, voordat de boeking en betaling definitief worden klaargezet.
Tot slot bespreken directie en MT periodiek het gebruik van (vaste) leveranciers intern. Hierbij wordt specifiek gekeken naar betrouwbaarheid en de kwaliteit van geleverde prestaties, prijsverhouding ten opzichte van andere marktpartijen en of de leverancier past binnen de waarden van onze organisatie.
FINANCIËLE PROGNOSE 2024 EN FINANCIËLE CONTINUÏTEIT
Het komende jaar is het laatste jaar uit het huidige kunstenplan 20212024. Een periode die op financieel gebied sterk bepaald werd door externe factoren met veel interne impact, zoals de pandemie en de hoge inflatie. De grootste factor van belang in 2024 is de hoge CAO stijging van gemiddeld 9,44% die doorwerkt in de personele lasten van beide organisaties. Voor de rest lijkt het jaar 2024 op financieel gebied gelukkig weer een stabieler en meer voorspelbaar jaar te worden, waardoor er meer grip is op de financiële beheersing op langere termijn. De begroting 2024 van NITE gaat uit van een nihil resultaat, waardoor er geen wijziging wordt verwacht voor de vermogenspositie. De begroting van Club Guy & Roni gaat uit van een negatief exploitatieresultaat van € 161.304, waarvoor de bestemmingsreserve FAITH van € 100.000 volledig wordt opgenomen en het restant van het negatieve resultaat ten laste van de algemene reserve komt.
Voor beide organisaties geldt dat we aan het einde van het huidige kunstenplan de meerjarensubsidies volledig hebben besteed en de continuïteitsreserves binnen de vastgestelde normen blijven. Tevens zijn eind januari 2024 de nieuwe financieringsaanvragen bij het Ministerie van OCW (BIS regeling), gemeente Groningen en provincie Groningen ingediend voor Club Guy & Roni en NITE voor de nieuwe kunstenplanperiode 2025-2028. We kijken met veel vertrouwen tegemoet naar de beoordeling van deze plannen waarmee we onze activiteiten voor komende jaren kunnen financieren en de continuïteit van beide organisaties voor de nabije toekomst waarborgen.
9. VOORUITBLIK 2024
Het laatste jaar van het huidige kunstenplan ligt voor ons. We beginnen 2024 in februari met de ‘herneming’ van The Underground, de coproductie van NITE, Club Guy & Roni, HIIIT en Asko|Schönberg. De voorstelling werd in 2022 gemaakt als locatievoorstelling in het kader van Arcadia Fryslân en vond als locatievoorstelling plaats in de Sluisfabriek in Drachten en later ook in het Bostheater Amsterdam. De succesvolle voorstelling, die geselecteerd werd voor het Nederlands Theaterfestival en Sanne den Hartogh een nominatie voor de Louis d’Or opleverde, vindt nu ook haar weg naar de theaterzalen in Nederland.
In maart vindt in Theater de Machinefabriek de première plaats van Adi(c)sco van de Finse choreografe en theatermaker Cecilia Moisio, onder de vlag van Club Guy & Roni Invites. Moisio, die in 2022 met onze PDC de succesvolle Parade voorstelling V maakte, onderwerpt haar thema’s gewoonlijk aan een intensief vooronderzoek. Voor Adi(c) sco, een voorstelling over verslaving en disco, werkt ze samen met student Toneelschrijven aan de HKU Aska Hayakawa, die eerder ook al betrokken was bij Yara’s Wedding. De cast bestaat uit de drie leden van de huidige PDC, twee dansers van Club Guy & Roni en NITE actrice Bien de Moor. De voorstelling zal tot eind mei door Nederland touren, met als het voorprogramma Soul Nerve van ensemblelid Sarah Janneh: een exclusief muzikaal voorproefje op haar aankomende, avondvullende soloprogramma.
Iets verder in het voorjaar spelen we FORTUNE, de voorstelling uit 2022 van Club Guy & Roni i.s.m. het Indiase Navdharra Theatre, nog een aantal keer in het buitenland: op 3 mei in Lörrach in Duitsland en op 29 en 30 mei in Kopenhagen, Denemarken.
De nieuwste voorstelling in de serie The Human Odyssey, die in 2024 het licht zal zien is FAITH. Het betreft een coproductie met het dansgezelschap 2K–far in Marokko, onder artistieke leiding van Khalid Benghrib. Benghrib groeide op in Casablanca, waar ook de roots van Guy Weizmans familie liggen. Omdat het leven anders liep, hebben ze elkaar daar nooit ontmoet, maar FAITH brengt hen nu toch samen. In de voorstelling is een grote rol weggelegd voor Gnawa-muziek, afkomstig van de etnische groep Gnawa; mensen uit Mali, Senegal, Tsjaad en Nigeria, die vanaf de 11e eeuw als slaven zijn meegebracht naar Marokko. De try-outs van de voorstelling zijn op 8 en 9 juli in de Stadsschouwburg van Groningen, de première vindt plaats op het internationale dansfestival Julidans in Amsterdam.
FAITH zal bovendien als pilot fungeren voor ‘Venues of the Future’, een initiatief om de virtuele toekomst van de podiumkunsten te verkennen. Voortbouwend op onze innovatieve aanpak van het NITE Hotel ontwikkelen we de komende jaren een nieuwe creatieve ruimte waar digitale kunst wordt geboren. In dit interactieve online platform, ontworpen in de geest van Web 3.0, experimenteren we met een nieuwe manier waarop we wereldwijd kunnen communiceren met ons publiek en artistieke partners door de beperkingen van tijd en ruimte te overstijgen. Tijdens de creatie van FAITH gaan we online en hybride vormen van publieksinteractie uitproberen en onderzoeken we hoe dit alles van invloed is op de wijze waarop makers creëren en uitvoeren. Op basis van de uitkomsten worden werkmethoden en instrumenten ontwikkeld die ook voor andere podia bruikbaar zijn.
In het najaar van 2024 gaat Mart van Berckel, die dit jaar zijn RAWontwikkelingstraject afrondde, zijn eerste grotezaalvoorstelling maken. Ocean Breeze gaat over een vrouw die te maken krijgt met een onverklaarbare ziekte en hoe zich dat verhoudt tot het beeld dat ze had van de maakbaarheid van het leven.
Afgelopen januari hebben we de nieuwe meerjarenplannen van Club Guy & Roni en NITE ingediend voor het kunstenplan 2025-2028. Vanuit de thema’s Hope is a moving word bij Club Guy & Roni en Fantasie is het antwoord bij NITE hebben we nieuwe plannen ontwikkeld die passen binnen onze missie om maatschappelijke impact te maken met onze programma’s en activiteiten. In een wereld die geteisterd lijkt door oorlogen, technologische disrupties, een klimaatcrisis, polarisatie en democratische uitholling, zoeken we naar ankerpunten van hoop, energie, activatie en samenwerking. Om de kracht van verbeelding in te zetten om onze nieuwe wereld mede vorm te geven. Er zit geen rem op onze ambitie en artistieke plannen om hier constant aan bij te dragen.
ONDERTEKENING
Groningen, 17 april 2024
Guy Weizman Harmen van der Hoek Algemeen en artistiek directeur Zakelijk directeur
10. VERSLAG RAAD
VAN TOEZICHT
In het jaarverslag is uitgebreid beschreven hoe NITE en Club Guy & Roni de acht principes van de Governance Code Cultuur volgen in het bestuur en het toezicht op de organisatie. In dit laatste hoofdstuk maakt de Raad van Toezicht melding van haar activiteiten in 2023.
In 2023 hebben de Raad van Toezicht en de directie vier reguliere vergaderingen met elkaar gevoerd op 12 april, 22 juni, 5 oktober en 14 december. Naast deze reguliere vergaderingen is er periodiek contact geweest tussen directie en Raadsleden over actuele ontwikkelingen zoals personeelszaken, het wervingsproces van een nieuw Raadslid en risicobeheersing. Per mail, telefoon en appgroep met de directie wordt op een informele manier contact onderhouden. Tijdens de vergaderingen zijn de volgende onderwerpen besproken:
- Artistieke ontwikkelingen
- Jaarrekeningen en Jaarverslagen 2022 van NNT en Club Guy & Roni
- Naamsverandering NNT naar NITE
- Jaarlijkse Planning & Control cyclus
- Functioneren en werving nieuw lid binnen de Raad van Toezicht
- Verblijfsstatus Mohamedou Ould Slahi
- Begrotingen en jaarplannen 2023
- Huisvesting en verduurzaming
- Personeelszaken en organisatieontwikkeling
- Functioneren directie
- Meerjaren kunstenplannen 2025-2028 van NITE en Club Guy & Roni
- Beleid en maatschappelijke ontwikkelingen
- Sociale veiligheid en verslag vertrouwenspersoon
- Educatie, marketing en participatie
Met de komst van Rens Snel als nieuw lid in de Raad van Toezicht, aangetreden per 12 april 2023, is de samenstelling van de RvT weer volledig compleet. Hiermee is het functieprofiel met een juridische portefeuille en een sterk regionaal netwerk naar veel tevredenheid ingevuld. De Raad van Toezicht bestaat uit een divers gezelschap, waarmee we in de volle breedte de koers van het gezelschap kunnen ondersteunen. Hiermee voldoet de Raad niet enkel aan de Governance Code Cultuur, maar ook aan de Code Diversiteit en Inclusie waar wij als gezelschap en als Raad onze ambitie willen tonen.
Als Raad van Toezicht hebben we grote waardering wederom voor de maatschappelijke impact van het gezelschap en haar activiteiten, de typering van ons publiek in de zalen, de positieve recensies en publieksreacties en natuurlijk de professionele erkenning in de prijzen en nominaties. Daarnaast zien we als Raad een verdere professionalisering van de interne organisatie die flexibel genoeg is om in te spelen op nieuwe concepten en tegelijkertijd een solide bedrijfsvoering kent. Na de boekjaren 2020, 2021 en 2022 die op financieel vlak zeer werden beïnvloed door de coronapandemie, zien we in 2023 een stevige stabiliteit in het financiële beheer en begrotingsdiscipline.
Vanuit de Raad van Toezicht is er aandacht voor de waarborging van een veilig werkklimaat binnen de organisatie. De directie wordt op dit onderwerp bevraagd en jaarlijks leest de Raad mee in het jaarverslag van de vertrouwenspersoon. In 2023 is er tevens een gesprek met de vertrouwenspersoon geweest tijdens de vergadering in december, om als Raad een goed beeld te krijgen van de vertrouwenspersoon over de sociale veiligheid binnen de organisatie.
We kijken als Raad met veel plezier en trots terug op grote voorstellingen als Yara’s Wedding, ISLANDS of EMPATHY en De Jacht, waar we als Raad van Toezicht het internationale profiel en de artistieke visie van beide gezelschappen terugzien. Maar ook projecten als Bab Ad-Daar, het tiendaagse MENA IS HERE en de vele educatieve activiteiten op scholen en in de Machinefabriek zien wij als essentiële onderdelen van het gezelschap. Dergelijke projecten geven uiting aan onze visie op de betekenis en impact die kunst en cultuur kunnen maken op individuen en gemeenschappen. De deelname aan kunst en cultuur is een sterke verbindende kracht die kan bijdragen aan een inclusieve samenleving; daar voelen wij ons ook als Raad van Toezicht zeer verantwoordelijk voor.
ONDERTEKENING
Martin Sitalsing
Voorzitter Raad van Toezicht 17 april 2024
SAMENSTELLING RAAD VAN TOEZICHT
EN DIRECTIE
MARTIN SITALSING (VOORZITTER), Politiechef (hoofdcommissaris) Midden Nederland
Einde 2e termijn 24-08-2026
- Lid Raad van Toezicht Wilhelmina Ziekenhuis Assen
De directie van het Noord Nederlands Toneel en Club Guy & Roni wordt gevormd door Guy Weizman in de functie van artistiek algemeen directeur en Harmen van der Hoek in de functie van zakelijk directeur. Roni Haver is als artistiek leider van Club Guy & Roni verantwoordelijk voor het dansprofiel van het gezelschap. Friederike Schubert is als gezelschapdramaturg verantwoordelijk voor het theaterprofiel van NITE.
NEVENFUNCTIES DIRECTIE
HARMEN VAN DER HOEK
- Bestuurslid Nederlandse Associatie voor de Podiumkunsten (NAPK)
- Lid Raad van Toezicht Drents Museum
GUY WEIZMAN
- Secretaris bij ARC:
Stichting Artistic Research Community in the North.
- Lid Raad van Toezicht Stichting Kunstmuseum Flevoland (Kunstmuseum M.)
