∆ΗΜΟΣ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ ∆ΗΜΟΥ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟ 2023
ΔΗΜΟΣ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ ΔΗΜΟΥ ΠΑΙΟΝΙΑΣ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Ευρώπη επενδύει στις αγροτικές περιοχές
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ
ΔΗΜΟΣ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ ΔΗΜΟΥ ΠΑΙΟΝΙΑΣ
Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης Αναπτυξιακή Κιλκίς Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α Αρμόδια Αρχή για το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 – 2020: Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 – 2020
ISBN 978-618-86871-1-0
Πολύκαστρο 2023
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή, καταχώρηση, αναδηµοσίευση ή αποθήκευση µέρους ή συνόλου της έκδοσης µε ηλεκτρονικό, µηχανικό, φωτοτυπικό ή οποιοδήποτε άλλο τρόπο χωρίς προηγούµενη γραπτή άδεια του εκδότη.
Περιεχόμενα Χαιρετισμός Δημάρχου........................................................................5 Εισαγωγή..............................................................................................7 Δημοτική Ενότητα Πολυκάστρου Ιστορικά στοιχεία..................................................................................8 Δημοτική Ενότητα Γουμένισσας Ιστορικά στοιχεία................................................................................60 Δημοτική Ενότητα Αξιούπολης Ιστορικά στοιχεία............................................................................. 136 Δημοτική Ενότητα Ευρωπού Ιστορικά στοιχεία............................................................................. 196 Δημοτική Ενότητα Λιβαδίων Ιστορικά στοιχεία............................................................................. 224
3
4
Xαιρετισμός Δημάρχου Αγαπητέ αναγνώστη, αυτό το επιστέγασμα δημιουργήθηκε με σκοπό να γνωρίσετε τον τόπο μας και να περιηγηθείτε σε αυτόν, μέσω του έντυπου φωτογραφικού υλικού. Το φωτογραφικό λεύκωμα που κρατάτε στα χέρια σας, είναι μία συστηματική και επίμονη προσπάθεια του Δήμου μας, με κύριο στόχο να διατηρήσουμε ζωντανή την προικισμένη φύση μας, τα ιστορικά, αρχαιολογικά και θρησκευτικά μνημεία, τα παραδοσιακά χωριά μας με τα ήθη και τα έθιμα τους, όπως επίσης και τις δράσεις που προάγουν την παιδεία, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό. Το λεύκωμα αυτό δημιουργήθηκε από τον Δήμο μας και θα αποτελεί χαρακτηριστικό αναμνηστικό δώρο για τους επισκέπτες που θα έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε και για τους αγαπημένους συνεργάτες και φίλους που θα συνδράμουν με κάθε δυνατό τρόπο στις δράσεις του Δήμου μας, με στόχο την ανάδειξη και προβολή αυτού του τόπου.
Καλή Ανάγνωση Ο Δήμαρχος Παιονίας Κωνσταντίνος Α. Σιωνίδης 5
6
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το λεύκωμα σάς καλεί σε ένα φωτογραφικό ταξίδι γνωριμίας με τον Δήμο Παιονίας, έναν πλούσιο σε ιστορία, πολιτισμό και φυσική ομορφιά τόπο, μέσα από υπέροχες εικόνες που αποτυπώνουν κάθε πτυχή του. Από το μετάξι και τα κρασιά της Γουμένισσας και το Οθωμανικό Λουτρό του Πολυκάστρου και από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αξιούπολης, την αρχαία Ευρωπό, μέχρι και τον γραφικό οικισμό των Λιβαδίων, όλα έχουν έναν κοινό παρανομαστή, τον τραγουδισμένο από τον Όμηρο «πλατύρροο» Αξιό. Οι χάλκινες μελωδίες που αντηχούν στις πλαγιές του Πάικου, η έντονη γεύση του ξινόμαυρου και του τσίπουρου, τα περίτεχνα αρχοντικά, η θρησκευτική πίστη με τα μοναδικά προσκυνήματα, η καρποφόρα φύση, τα φαράγγια, τα γραφικά χωριά δίπλα στις ηρωικές θέσεις μάχης είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που συνθέτουν έναν δήμο γεμάτο ανεξερεύνητους θησαυρούς. Στο όρος Πάικο, οι ανήσυχοι φυσιολάτρες μπορούν να ακολουθήσουν τις πεζοπορικές διαδρομές και να έρθουν σε επαφή με την πλούσια φύση που είναι γεμάτη υπεραιωνόβιες οξιές, δρυς και καστανιές. Χώροι αναψυχής, γάργαρα νερά, καταρράκτες και δύο υπέροχες λίμνες, η λίμνη Μεταλλείου και η Γαλάζια Λίμνη, προσφέρονται για εξερεύνηση και στιγμές ξενοιασιάς. Στις όχθες του Αξιού ποταμού, ο ταξιδιώτης θα αισθανθεί τη δύναμη αυτού του υδάτινου δρόμου που ρέει χωρίς σταματημό και δίνει ζωή στις εύφορες κοιλάδες που απλώνονται σε ένα τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς. Εκτός από το μαγευτικό φυσικό περιβάλλον και την εύφορη γη της Παιονίας με τους αμπελώνες, τις κερασιές και τις ροδιές, το σκηνικό συμπληρώνεται από τα γραφικά χωριά με τα παραδοσιακά καφενεία και άλλα τοπόσημα της νεότερης ιστορίας. Ο επισκέπτης θα ταξιδέψει πίσω στον χρόνο, στη Μακεδονία της αρχαιότητας. Ένας περίπατος στη νεκρόπολη της αρχαίας Ευρωπού και τον επισκέψιμο αρχαιολογικό της χώρο, σε απόσταση μόλις ενός χιλιομέτρου από την ομώνυμη πόλη, θα εμπλουτίσει τις εμπειρίες του. Θα περπατήσει στα βήματα των αρχαίων Παιόνων, του Σελεύκου αλλά και των ηρώων της σύγ-
χρονης ιστορίας και θα περιηγηθεί στα μνημεία των Βαλκανικών Πολέμων και σε αυτά των Α΄ και Β΄ Παγκοσμίων. Η ιστορία και η αρχαιολογία ενώνονται αρμονικά με τη θρησκευτική παράδοση της Παιονίας, καθώς εδώ δεσπόζουν μνημειακοί ιεροί ναοί και μοναστήρια που ενισχύουν τη δύναμη της πίστης και δημιουργούν μια βαθιά κατανυκτική ατμόσφαιρα. Αυτή την ατμόσφαιρα ντύνουν μουσικά συνοδεύοντας κάθε έκφανση της ανθρώπινης δραστηριότητας, οι μουσικοί της Γουμένισσας με τα νταούλια, τις τρομπέτες και τα κλαρίνα τους, κομπανίες γνωστές και ως τα «Χάλκινα». Στα χωριά του Πάικου, εξέχουσα θέση κατέχουν τα μακεδονικής αρχιτεκτονικής αρχοντικά, δείγματα της ακμής και της ευμάρειας περασμένων ετών. Ειδικά στη Γουμένισσα, αυτά τα αρχοντικά μαρτυρούν και τις δύο καλλιέργειες που όριζαν κατ’ εξοχήν τον οικισμό: την αμπελουργία και τη σηροτροφία. Ο επισκέπτης θα ακολουθήσει τη διαδρομή του κρασιού, όπου θα δοκιμάσει το φημισμένο ξινόμαυρο και την τοπική ερυθρή ποικιλία νεγκόσκα, ενώ θα περπατήσει νοητά στον δρόμο του μεταξιού με μια επίσκεψη στο ιστορικό Μεταξουργείο Χρυσαλίς. Τον πολιτιστικό χάρτη συμπληρώνουν οι λαογραφικές συλλογές που φιλοξενούνται στην περιοχή και τα μουσεία, όπως το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αξιούπολης, το Μουσείο Αγροτικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ευρωπού και το Μουσείο Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου Σκρα. Πέρα από τις υπέροχες ξεναγήσεις στα αξιοθέατα του Δήμου Παιονίας και τις δραστηριότητες που προσφέρονται, υπάρχουν ήθη, έθιμα και εκδηλώσεις που αναβιώνουν κάθε χρόνο αναδεικνύοντας τη λαογραφία του τόπου και τα οποία καλούν τον ταξιδιώτη να τα γνωρίσει. Θα ταξιδέψετε στην ιστορία, θα περιπλανηθείτε στη μαγεία της φύσης και της πλούσιας γαστρονομίας και θα αφεθείτε στη φιλοξενία των κατοίκων υπό τους ήχους των χάλκινων μουσικών οργάνων. Η επίσκεψη στον Δήμο Παιονίας αποτελεί μια εμπειρία που εμπλέκει όλες σας τις αισθήσεις σε μια διαδρομή γεμάτη εκπλήξεις που θα σας συνεπάρουν. 7
Δημοτική Ενότητα
ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ
ΔΗΜΟΣ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
Πολύκαστρο
Αξιοχώρι
Άσπρος
Λιμνότοπος
Βαφειοχώρι
Ειρηνικό
Κορώνα
Πευκόδασος
Μικρό Δάσος
Εύζωνοι
Ποντοηράκλεια 9
ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟ Το Πολύκαστρο, η πύλη της Ελλάδας, είναι έδρα του Δήμου Παιονίας και οριοθετείται από τον Αξιό ποταμό στα δυτικά και τον σημαντικότερο οδικό άξονα της χώρα, την ΠΑΘΕ, στα ανατολικά. Η γεωγραφική του θέση με το πλούσιο ιστορικό και πολιτιστικό παρελθόν το καθιστά το ζωτικό κέντρο της δημοτικής ενότητας.
10
Αρχαίοι χρόνοι
Νεότερη ιστορία
Η περιοχή κατοικήθηκε ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους, καθώς έχουν εντοπισθεί αρκετοί οικισμοί, όπως του Λιμνοτόπου, του Άσπρου, του Αξιοχωρίου και της Ποντοηράκλειας. Μάλιστα από τις ανασκαφικές έρευνες διαπιστώνονται εμπορικές επαφές με τη Νότια Ελλάδα και τους Μυκηναίους προς το τέλος της εποχής του Χαλκού, ενώ κατά την εποχή του Σιδήρου, η λεκάνη του Αξιού παρουσιάζει αξιοσημείωτη οικιστική πυκνότητα. Συγκεκριμένα το Αξιοχώρι, με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα, αποτέλεσε σημείο αναφοράς και εξάπλωσης του μυκηναϊκού εμπορίου στη μακεδονική ενδοχώρα. Αυτό που έφερε εδώ τους εμπόρους από τις Μυκήνες ήταν η ξυλεία. Τα δάση της περιοχής ήταν φημισμένα και η μεταφορά ξυλείας με το ρεύμα του Αξιού ήταν πολύ διαδεδομένη όλες τις εποχές. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Ηρόδοτου και του Θουκυδίδη, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής καλυπτόταν από έλη και λιμνάζοντα νερά, οι αρχαίοι οικισμοί εντοπίστηκαν σε υψώματα που προσέφεραν υγιεινότερες συνθήκες διαβίωσης. Τον 1ο αιώνα π.Χ. η περιοχή Πολυκάστρου κυριεύεται από τους Ρωμαίους και τους επόμενους αιώνες οι κάτοικοι σταδιακά εκχριστιανίζονται.
Τα γεγονότα που σημάδεψαν τη νεότερη ιστορία του Πολυκάστρου στις αρχές του 20ου αιώνα είναι οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, η απελευθέρωση από την Οθωμανική κυριαρχία και η εισροή προσφύγων από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Ρωμυλία. Οι τελευταίοι εγκαταστάθηκαν στα πεδινά μέρη της λεκάνης του Αξιού, ύστερα από την αποξήρανση των δίδυμων λιμνών Αρτζάν – Αματόβου κατά τη δεκαετία του ’30. Μέχρι το 1928 ο οικισμός που βρισκόταν στη θέση της σημερινής πόλης του Πολυκάστρου ονομαζόταν Καρασούλι που σημαίνει «μαύρα στενά». Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας δίνει ο Β. Δημητριάδης, το όνομα του οικισμού ήταν όνομα Οθωμανού γαιοκτήμονα της περιοχής, του Καρά-Σουλί. Πιθανόν, ο οικισμός να ονομάστηκε «Πολύκαστρο» λόγω των πολλών οχυρωματικών έργων που έγιναν στην περιοχή κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα, τα μεγάλα εθνικά οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, μέσω Ευζώνων και Ειδομένης, καθιστούν το Πολύκαστρο την πύλη της Ελλάδας από και προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη, ενώ αποτελεί πόλο έλξης πολλών βιομηχανιών. Παράλληλα, η κατασκευή του ταμιευτήρα Αρτζάν – Αματόβου με τα αρδευτικά του δίκτυα, αλλά και τα ζωογόνα νερά του Αξιού και των καναλιών του συμβάλλουν στην αγροτική ανάπτυξη της περιοχής.
11
Ο πλατύρροος Αξιός με φόντο την πόλη του Πολυκάστρου.
12
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
13
Η μεγαλοπρεπής είσοδος του Δημαρχείου.
14
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
15
Η νέα αναδιαμορφωμένη κεντρική πλατεία της πόλης με το ρολόι της.
16
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
17
Το Μνημείο Ηρώων Εθνικών Αγώνων στην κεντρική πλατεία.
Το Κέντρο Πολιτισμού Πολυκάστρου.
18
Λεπτομέρεια από το Μνημείο Ηρώων Εθνικών Αγώνων.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
H κεντρική πλατεία της πόλης.
19
Το εσωτερικό του ναού με τον εντυπωσιακό γυναικωνίτη που καλύπτει πλήρως τις τρεις πλευρές του ναού.
Η Αγία Τριάδα Πολυκάστρου, το στολίδι της πόλης.
20
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
21
Ο περικαλλής Ναός του Αγίου Αθανασίου.
22
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
23
Το Μνημείο Γενοκτονίας Ποντιακού Ελληνισμού που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του οικήματος ‘’Σπίτι του Πόντου”.
Μνημείο σε ανάμνηση της επίσκεψης του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.
24
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Το Μνημείο Προσφύγων Αλησμόνητων Πατρίδων στην είσοδο της πόλης.
25
26
Η εξωτερική όψη του κτιρίου όπου στεγάζεται ο Σύλλογος Ανατολικής Ρωμυλίας Πολυκάστρου.
Εκθέματα από το Λαογραφικό Μουσείο του Συλλόγου Ανατολικής Ρωμυλίας Πολυκάστρου.
Το κτίριο όπου στεγάζεται ο Σύλλογος Ποντίων Πολυκάστρου και περιχώρων ‘’ΟΙ ΑΚΡΙΤΕΣ’’.
Το ΚΑΠΗ Πολυκάστρου προσφέρει στιγμές απασχόλησης και ψυχαγωγίας στους ηλικιωμένους.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Το Κέντρο Υγείας Πολυκάστρου.
27
Το Γυμνάσιο Πολυκάστρου με φόντο τον Ναό της Αγίας Τριάδας.
Η αυλή και το κτίριο του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πολυκάστρου.
28
Το Κλειστό Γυμναστήριο Πολυκάστρου.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Το Δημοτικό Στάδιο Πολυκάστρου με το γήπεδο ποδοσφαίρου.
29
Ο παλιός ΣΣ Σταθμός Πολυκάστρου.
30
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
31
Το Οθωμανικό Λουτρό, ένα ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
32
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
33
Το Διασυμμαχικό Μνημείο Πολυκάστρου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
34
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
35
Οι φροντισμένοι τάφοι του Βρετανικού Κοιμητηρίου.
36
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Το Βρετανικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο Πολυκάστρου, πλαισιωμένο από την πλούσια και πυκνή βλάστηση.
37
38
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Το χωριό Άσπρος ξεχωρίζει για την πολύ καλή ρυμοτομία του.
39
Ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στον Άσπρο.
Το Λαογραφικό Μουσείο Άσπρου προσφέρει ένα ταξίδι στο παρελθόν των κατοίκων του.
40
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Ο ΣΣ Άσπρου στα χρώματα του δειλινού.
41
Το Βαφειοχώρι, το χωριό των πελαργών.
42
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
43
Οι κολώνες της ΔΕΗ και τα καμπαναριά φιλοξενούν κάθε χρόνο τους πελαργούς.
44
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Μια οικογένεια πελαργών.
45
Ο Ναός του Γενεσίου της Θεοτόκου στο Βαφειοχώρι.
46
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
47
Οι Εύζωνοι, μια ανάσα από τα σύνορα.
48
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
49
Ο Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ευζώνων.
Η προτομή του Μακεδονομάχου Γεώργιου Καραϊσκάκη στους Ευζώνους.
50
Το Μνημείο των Εννέα Ευζώνων.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Το εξωκλήσι (μοναστήρι) των Ταξιαρχών στους Ευζώνους.
51
52
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Ο ταμιευτήρας της Λίμνης Αρτζάν, πόλος έλξης για τους φυσιολάτρες. Στα νερά του διαβιούν εποχιακά διάφορα είδη μεταναστευτικών πουλιών.
53
Το Μνημείο Πεσόντων στην κεντρική πλατεία της Πλατανιάς.
54
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Μεταμόρφωσης.
55
Το εξωκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα στο Μικρό Δάσος.
Η φιδίσια διαδρομή του Αξιού στις κοιλάδες της Παιονίας.
56
Το Μικρό Δάσος σε πανοραμική λήψη.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
57
58
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΚΆΣΤΡΟΥ |
Το χωριό Πευκόδασος βρίσκεται στις ανατολικές όχθες του Αξιού.
59
Δημοτική Ενότητα
ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ
ΔΗΜΟΣ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
Γουμένισσα
Καστανερή
Γρίβα
Κάρπη
Ομαλό
Φιλυριά
Γερακώνα
Πεντάλοφο
Στάθης
61
ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑ Φημισμένη για τα ξακουστά υφάσματά της, το μετάξι της και τα «Χάλκινα», καμαρώνοντας τους αμπελώνες της που δίνουν το ιδιαίτερο κρασί τους με την Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης, η δημοτική ενότητα Γουμένισσας αποτελεί την ιστορική έδρα του δήμου Παιονίας, αλλά και την έδρα της Μητρόπολης Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου.
Η Γουμένισσα στο πέρασμα των αιώνων Η Γουμένισσα βρίσκεται στο κέντρο της παλιάς επαρχίας Παιονίας που στα χρόνια της μακρινής αρχαιότητας ονομαζόταν Βοττιαία. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση δημιουργήθηκε την τελευταία περίοδο των βυζαντινών χρόνων ή στις αρχές της Τουρκοκρατίας από τη συνένωση πολλών μικρών οικισμών γύρω από Μονή αφιερωμένη στην Παναγία. Λόγοι ίδρυσης της Μονής ήταν οι επανειλημμένες εμφανίσεις του εικονίσματός της Παναγίας. Στη συνέχεια, η Γουμένισσα εξελίχθηκε σε κέντρο της περιοχής στο οποίο από τους Οθωμανούς δόθηκαν προνόμια οικονομικά, θρησκευτικά και διοικητικά. Το όνομα της κωμόπολης οφείλεται σε Ηγούμενο της Μονής (Παναγίας) που έπεσε θύμα ληστρικών ή αλλόθρησκων ομάδων. Η Γουμένισσα ήταν έδρα επαρχίας (ναχιέ) του καζά (νομού) Γιαννιτσών.
Η νεότερη ιστορία Οι κάτοικοί της συμμετείχαν σε όλα τα προεπαναστατικά κινήματα, στον Αγώνα του 1821 και στις επαναστάσεις του 1854 και του 1878. Ήταν κέντρο έντονης θρησκευτικής και εκπαιδευτικής δραστηριότητας. Το 1864 - 1869 ανεγέρθηκε ο μεγαλοπρεπής Ναός του Αγίου Γεωργίου. Το 1874 ιδρύθηκε η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα και την περίοδο 1882 - 1892 ανεγέρθηκε ένα σπουδαίο Διδακτήριο. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα οι κάτοικοί της δεν διστάζουν να πάρουν τα όπλα κι έτσι στην περιοχή δρουν αξιόλογα σώματα ντόπιων οπλαρχηγών και ανταρτι62
κών στρατών με επικεφαλής Έλληνες αξιωματικούς. Απελευθερώθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1912, την περίοδο του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου και τις επόμενες ημέρες ακολούθησε η απελευθέρωση της επαρχίας της. Γι’ αυτό με ΠΔ η 23η Οκτωβρίου είναι ημέρα τοπικής εορτής για τη Γουμένισσα που τελείται κάθε χρόνο. Την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1915-1918) ο γαλλικός στρατός την κατέστησε κέντρο στα μετόπισθεν του Μετώπου και άφησε σε έργα του το αποτύπωμά του. Το 1912 ήταν έδρα Δήμου, του πρώτου στον μετέπειτα Νομό Κιλκίς. Στη συνέχεια Υποδιοίκηση των νομών Θεσσαλονίκης και Πέλλας όπου υπαγόταν. Με τον ερχομό των προσφύγων τη δεκαετία του 1920 από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Ρωμυλία, ο πληθυσμός της Γουμένισσας αυξήθηκε. Το 1927 ήταν έδρα της νεοσύστατης επαρχίας Παιονίας. Από το 1935 υπάγεται στον Νομό Κιλκίς και λειτούργησε ως κοινότητα και δήμος. Το 1936 λειτουργεί το Γενικό Νοσοκομείο Γουμένισσας. Σήμερα είναι ιστορική έδρα του Δήμου Παιονίας.
Πολιτισμός και παράδοση Η Γουμένισσα διαθέτει μια πλούσια λαογραφική και μουσική παράδοση, καθώς πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων έδρασαν εδώ. Ξακουστή για τα «Χάλκινα», τους οργανοπαίχτες με τις τρομπέτες, τα νταούλια και τα κλαρίνα τους που συνθέτουν μια μουσική πανδαισία και συνοδεύουν κάθε λαϊκό αντάμωμα, αλλά και το εξαιρετικής ποιότητας κρασί της, συγκεντρώνει όλα τα βλέμματα πάνω της.
63
Νυχτερινό πλάνο της Γουμένισσας.
64
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
65
Παραδοσιακές κατοικίες μακεδονικής αρχιτεκτονικής.
Βραδινή αεροφωτογραφία της κωμόπολης της Γουμένισσας.
66
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
67
Λεπτομέρεια της κεντρικής κρήνης.
Η διπλή κρήνη που υποδέχεται τους επισκέπτες της κεντρικής πλατείας.
68
Η πλατανοσκέπαστη κεντρική πλατεία με την περίφημη Γαλλική τρίκορφη κρήνη.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
69
Το μνημείο των Μακεδονομάχων στην ομώνυμη πλατεία.
Το Ιστορικό Διδακτήριο που στέγασε το ελληνικό σχολείο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και οι προτομές των Μακεδονομάχων αδελφών Δογιάμα που βρίσκονται στον προαύλιο χώρο του.
70
Η κρήνη της πλατείας Μακεδονομάχων.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Η πλατεία 23ης Οκτωβρίου, αφιερωμένη στην ημέρα απελευθέρωσης της κωμόπολης και της επαρχίας της.
71
72
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Το κτίριο του πρώην Δημαρχείου Γουμένισσας.
73
Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με στοές και υπερώα στις τρεις πλευρές.
Λεπτομέρεια από το τέμπλο του Αγίου Γεωργίου.
74
Άποψη από το εσωτερικό του ναού.
Ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Γεωργίου, χτισμένος το 1864-1869, έπαιξε σημαντικό πνευματικό ρόλο στη ζωή των χριστιανών.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
75
Το εξαιρετικής τεχνοτροπίας ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Λεπτομέρεια από την ξυλόγλυπτη διακόσμηση του τέμπλου.
76
Η εικόνα της Παναγίας Γουμένισσας, έργο του 13ου αιώνα, καθιστά τον ναό σημαντικό λατρευτικό κέντρο.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Η Μονή Παναγίας Γουμένισσας, που ιδρύθηκε κατά τον 14ο αιώνα, αναπτύσσεται σε ένα κατάφυτο περιβάλλον γύρω από τον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
77
Ο εσωτερικός χώρος με την πλούσια αγιογράφηση δημιουργεί μία κατανυκτική ατμόσφαιρα.
Η Μονή Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτη βρίσκεται πάνω από τον οικισμό του Πενταλόφου και αποτελεί μετόχι της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους.
78
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
79
Ο παλιός ναός, κλασική βασιλική, αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο ήταν του οικισμού Ανύδρου. Κτίσθηκε μεταξύ 1800 και 1830 και διατηρεί ιδιαίτερα αξιόλογο βυζαντινό διάκοσμο με ξυλόγλυπτα και εικόνες της εποχής στο τέμπλο και την οροφή.
80
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Το Ιερό Ησυχαστήριο Αγίου Γεωργίου Ανύδρου Γουμένισσας βρίσκεται στα ερείπια του εγκαταλελειμμένου οικισμού του Ανύδρου, σε μια ήρεμη λοφώδη περιοχή με πυρήνα τον παλιό ναό του Αγίου Γεωργίου.
81
Η Ιερά Μονή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης Γρίβας βρίσκεται σε μια κατάφυτη πλαγιά του όρους Πάικου, σε υψόμετρο 600μ., με θέα την κοιλάδα του Αξιού. Από το εσωτερικό του Καθολικού της Μονής.
82
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
83
Το γήπεδο βρίσκεται στα βόρεια της κωμόπολης, στη θέση ‘’Καλλιθέα’’.
84
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
85
Η είσοδος του Περιφερειακού Νοσοκομείου Κέντρου Υγείας Γουμένισσας.
Το Κοινωνικό Φαρμακείο παρέχει δωρεάν πρωτοβάθμια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και φαρμακευτική κάλυψη.
Το Γυμνάσιο της Γουμένισσας, κτισμένο στους πρόποδες του Πάικου.
Το 2ο Δημοτικό Σχολείο Γουμένισσας με την όμορφη αυλή του. Το Πολιτιστικό Κέντρο Γουμένισσας φιλοξενεί πλήθος πολιτιστικών δραστηριοτήτων της περιοχής.
86
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
87
Το παλαιό Μνημείο Πεσόντων Μακεδονικού Αγώνα και τόπος απαγχονισμού του δασκάλου Ιωάννη Πίτσουλα.
Η προτομή του δασκάλου Ιωάννη Πίτσουλα που βρίσκεται στο προαύλιο του 1ου Δημοτικού Σχολείου.
88
Το Μνημείο Πεσόντων της Εθνικής Αντίστασης.
Το Κεντρικό Μνημείο της κωμόπολης, έργο του γλύπτη Θανάση Μηνόπουλου.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
89
Το Λαογραφικό Μουσείο φιλοξενεί μια πλούσια συλλογή πολύτιμων και σπάνιων αντικειμένων του ζεύγους Αλευρά. Υφαντά και εργόχειρα που εκτίθενται στο Λαογραφικό Μουσείο Αλευρά.
90
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
91
Ο Νερόμυλος Γιαπατζή είναι ένα αναπαλαιωμένο παραδοσιακό μνημείο του 18ου αιώνα. Από το εσωτερικό του Νερόμυλου Γιαπατζή.
92
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
93
Το Μεταξουργείο Χρυσαλίς, ένα επιβλητικό πετρόκτιστο κτίσμα του 1930 που δεν λειτουργεί πια, δεσπόζει στην είσοδο της Γουμένισσας.
94
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
95
Οι αμπελώνες της Γουμένισσας στις ανατολικές πλαγιές του Πάικου χαρίζουν κρασιά με εξαιρετικό γευστικό προφίλ και Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ).
96
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
97
Οι εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής συνθέτουν ένα άριστο μικροκλίμα για την παραγωγή εκλεκτών οίνων (Οινοποιείο Αϊδαρίνη).
98
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
99
Τα κρασιά της Γουμένισσας είναι κρασιά με χαρακτήρα και μεγάλο δυναμικό παλαίωσης.
Οινοποιείο Τάτση.
100
Οι ποικιλίες του ξινόμαυρου, της νεγκόσκα αλλά και του ασύρτικου βρίσκουν ιδανικό περιβάλλον για να εκφράσουν τις μοναδικές τους δυνατότητες.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
101
Οινοποιείο Τίτου. Οινοποιείο Χατζηβαρύτη.
102
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
103
Ο μικρός πυργίσκος που δέσποζε σε γαλλικό κοιμητήριο του Α΄ ΠΠ, το οποίο καταργήθηκε τη δεκαετία του 1920.
104
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
105
Στην τοποθεσία Δύο Ποτάμια θα θαυμάσετε τον πανέμορφο καταρράκτη και τα ξύλινα γεφύρια που ενώνουν τις όχθες περνώντας απ’ τα κλαδιά των βελανιδιών και των γεροπλάτανων.
106
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
107
Ο Ναός Ταξιαρχών Γαβριήλ και Μιχαήλ στη Γερακώνα είναι μια τρίκλιτη βασιλική του 19ου αιώνα.
108
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Η Γερακώνα, χτισμένη στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του Πάικου.
109
Ο Ναός του Γενεσίου της Θεοτόκου στον Ομαλό.
Τοιχογραφία από το εσωτερικό του ναού του Γενεσίου της Θεοτόκου.
Ο Ναός Αγίων Πέτρου και Παύλου στο Πεντάλοφο.
110
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Το Πεντάλοφο απλώνεται στους ανατολικούς πρόποδες του Πάικου.
111
Ο οικισμός Στάθης πήρε το όνομά του από τον αγροφύλακα που σκότωσαν στο χωριό το 1916.
112
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
113
Ο Ναός της Αγίας Κυριακής στη Φιλυριά, μια τρίκλιτη ξυλόγλυπτη βασιλική του α΄ μισού του 19ου αιώνα.
114
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Η Φιλυριά από ψηλά.
115
116
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Η επονομαζόμενη Πέτρα του Καλόγερου, ένας διάτρητος λίθος, με θεραπευτικές ιδιότητες σύμφωνα με τις δοξασίες της περιοχής.
117
Τρεχούμενα γάργαρα νερά στην Κάρπη.
Μνημείο Πεσόντων στην Κάρπη.
118
Προτομή του οπλαρχηγού Αθανάσιου Μπέτση στην Κάρπη.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Η Kάρπη.
119
Το παρεκκλήσι του Προφήτη Ηλία σε μια μαγευτική τοποθεσία.
Η προτομή του Μακεδονομάχου Μιχαήλ Μωραΐτη.
120
Χώρος αναψυχής γύρω από το παρεκκλήσι του Προφήτη Ηλία σε ένα κατάφυτο τοπίο με υπέροχη θέα.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Η Καστανερή, τριγυρισμένη από πυκνά δάση καστανιάς και οξιάς, έχει υπέροχη θέα στην κοιλάδα του Αξιού.
121
Η διακόσμηση του ναού.
122
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Το εξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου στη Γρίβα βρίσκεται μέσα σε ένα δάσος βελανιδιάς.
123
Μνημείο Πεσόντων το 1944.
124
Ο Nαός του Aγίου Aθανασίου χτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και ξεχωρίζει για το ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις τοιχογραφίες του.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
125
Η προτομή του Μακεδονομάχου Σπύρου Φραγκόπουλου.
Το Μνημείο Πεσόντων που βρίσκεται στον χώρο του κοινοτικού γραφείου της Γρίβας.
126
Ο γραφικός οικισμός της Γρίβας στους πρόποδες του Πάικου.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
127
Πεζοπορία στο Πάικο με την ειδυλλιακή φύση από τις υπεραιωνόβιες καστανιές, τις οξιές και τα πλατάνια.
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης του Δασαρχείου Γουμένισσας στη θέση “Παλαιοχώρι”.
128
Παρατηρητήριο στη θέση Πριματάρι του Πάικου με θέα το φαράγγι του Στραβοπόταμου.
Η θέση “Παλαιοχώρι” του Πάικου βρίσκεται μέσα στην καρδιά ενός πυκνού δάσους οξιάς, εκεί όπου ξεκινάει η διαδρομή προς την κορυφή.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
129
Ένα παραμυθένιο φυσικό τοπίο από ψηλά.
Στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας μέσα στη φύση με την πλούσια βλάστηση.
130
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
Ο υδάτινος δρόμος του Στραβοπόταμου με τις 8 ξύλινες γέφυρες σας καλεί να τον εξερευνήσετε.
131
Η δύναμη του βουνού σε συνδυασμό με την πανδαισία της φύσης που αποτελείταιαπό πλατανοδάση, καστανιές και οξιές.
132
Όμορφες περιπλανήσεις και διαδρομές στο φθινοπωρινό Πάικο.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
133
Οι μπάντες των Χάλκινων, σήμα-κατατεθέν της Γουμένισσας, δίνουν το βροντερό παρών τους και συνοδεύουν κάθε είδους εκδήλωση, αφήνοντας το βαλκανικό τους αποτύπωμα.
134
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΟΥΜΈΝΙΣΣΑΣ |
135
Δημοτική Ενότητα
ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ
ΔΗΜΟΣ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
Αξιούπολη
Σκρα
Φανός
Γοργόπη
Πλάγια
Ειδομένη
Ρύζια
137
ΑΞΙΟΥΠΟΛΗ Η δημοτική ενότητα Αξιούπολης βρίσκεται στα βορειοδυτικά του δήμου Παιονίας, σε μια εύφορη παραποτάμια περιοχή της κοιλάδας του Αξιού, που κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Αμφαξίτις, και παντρεύει μοναδικά την αρχαία και σύγχρονη μνήμη, την ειδυλλιακή φύση, τα πανέμορφα ορεινά χωριά και τη θρησκευτική παράδοση.
Αρχαιότητα Η περιοχή της Αξιούπολης, όπως και εκείνη της Γουμένισσας, ήταν τμήμα της αρχαίας Βοττιαίας και κατά περιόδους των αρχαίων Παιόνων. Ενσωματώθηκε στο βασίλειο των Μακεδόνων και στη συνέχεια αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα του. Οι κάτοικοι της περιοχής συμμετείχαν στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ανατολή. Ακολούθησε η κατάκτηση των Ρωμαίων και η μακρά βυζαντινή περίοδος. Η κοιλάδα του Αξιού ήταν η είσοδος εισβολής πολλών βόρειων λαών που κινούνταν προς την ελληνική χερσόνησο. Κοντά στη σημερινή Αξιούπολη έχει εντοπιστεί κοιμητήριο της προϊστορικής περιόδου.
Νεότερη ιστορία Την περίοδο της δεκαετίας του 1380 η περιοχή περιήλθε στους Οθωμανούς και εποικίστηκε από σχετικά φύλα. Η Αξιούπολη δημιουργήθηκε τη δύσκολη εκείνη περίοδο από τη συνένωση μικρών οικισμών και είχε το όνομα Βοέμιτσα. Για την ετυμολογία του ονόματος υπάρχουν διάφορες ερμηνείες.
138
Οι κάτοικοι της κωμόπολης και της περιοχής συμμετείχαν σε όλους τους αγώνες προεπαναστατικά, κατά το 1821 και μετέπειτα για την ανάκτηση της ελευθερίας. Σημαντική επίσης ήταν και η συμβολή τους στον Μακεδονικό Αγώνα με εξέχουσες προσωπικότητες. Επιπλέον, οι κάτοικοι έπαιξαν εξέχοντα ρόλο στη μάχη του Σκρα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τον οποίο ο γαλλικός στρατός εγκαταστάθηκε στην πόλη, ώστε να ελέγχει τις κύριες αρτηρίες ανεφοδιασμού. Μάλιστα οι Γάλλοι βοήθησαν στην κατασκευή πολλών έργων στην περιοχή, όπως αυτό της δημιουργίας σιδηροδρομικής γραμμής από την Αξιούπολη ως το Σκρα. Το 1923 η Αξιούπολη δέχτηκε πρόσφυγες από τη Θράκη και τη Μ. Ασία. Στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο οι Γερμανοί κατέλαβαν την Αξιούπολη τον Απρίλιο του 1944, ελέγχοντας τις γραμμές ανεφοδιασμού του Άξονα και αποχώρησαν στις 31 Οκτωβρίου του ίδιου έτους. Σήμερα, η Αξιούπολη με τα ιστορικά χωριά της δεσπόζει στον κάμπο και αποτελεί ένα αξιόλογο συγκοινωνιακό και αγροτοεμπορικό κέντρο της δυτικής όχθης του ποταμού Αξιού. Ενός ζωοδότη ποταμού που ποτίζει κοιλάδες και χωράφια, θρέφει το χώμα και τις καλλιέργεις και γλυκαίνει το κλίμα.
139
Πανοραμική όψη της Αξιούπολης.
140
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
141
Το Μνημείο Πεσόντων των Πολέμων 1917-1918 στην κεντρική πλατεία.
142
Μνημείο Πεσόντων μπροστά από τον Ναό Άξιον Εστί.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη “Δημήτριος Ε. Οικονόμου” της Αξιούπολης.
143
144
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
145
Ο εντυπωσιακός διάκοσμος του Άξιον Εστί.
To ψηφιδωτό που κοσμεί την είσοδο του ναού.
Ο μεγαλοπρεπής τρούλος του Άξιον Εστί.
146
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
147
Ο Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλήτης απεικονίζεται σε μια από τις εξωτερικές όψεις (νότια πλευρά) του ναού.
Το περίτεχνο τέμπλο του Αγίου Δημητρίου.
Η είσοδος και ο αύλειος χώρος του εξωκλησιού του Αγίου Φανουρίου.
Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου, ένα διατηρητέο μνημείο του 19ου αιώνα.
148
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
149
Προθήκες με εκθέματα από τη συλλογή πανίδας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας.
Η πλούσια συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει πολλά είδη πτηνών.
Εκθέματα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας.
150
Η προθήκη με τη συλλογή από τις πεταλούδες, στην οποία περιλαμβάνονται 124 από τις σπανιότερες του πλανήτη μας.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Δημάρχου Ιωάννη Πολυχρονίδη.
151
Το Στρατιωτικό Κοιμητήριο Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου Αξιούπολης.
152
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
153
Το Κλειστό Γυμναστήριο Αξιούπολης.
Γυμνάσιο - Λύκειο Αξιούπολης.
154
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Πανοραμική άποψη του Γηπέδου Αξιούπολης.
155
Το 1ο Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο Αξιούπολης.
Το κτίριο που φιλοξενεί το ΚΑΠΗ Αξιούπολης και το Κέντρο Κοινότητας του Δήμου.
156
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
157
158
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Ο ζωοδότης ποταμός Αξιός.
159
Ο Μεγάλος Πλάτανος στη Γοργόπη στέκει αγέρωχος στον χρόνο.
160
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
161
Αντικείμενα καθημερινής χρήσης που εκτίθενται στο Λαογραφικό Μουσείο Γοργόπης.
162
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
163
Η όμορφη πλατεία της Γοργόπης κοσμείται από ένα πετρόκτιστο συντριβάνι.
Μνημείο Πεσόντων κατά τους Πολέμους 1912-1922 στη Γοργόπη.
164
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Ο ναός του Αγίου Νικολάου στη Γοργόπη διαθέτει εσωτερικό διάκοσμο του 19ου αιώνα.
165
Ο Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου στα Ρύζια.
Το Μνημείο Πεσόντων κατά τους πολέμους 1912-1950 στα Ρύζια.
166
Το νεοσύστατο Λαογραφικό Μουσείο στο Βαλτοτόπι.
Το Μνημείο Πεσόντων στο Βαλτοτόπι.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Ο Ναός Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στο Βαλτοτόπι.
167
Το χωριό Πηγή σε πανοραμικό πλάνο.
Οι καταρράκτες της Πηγής που βρίσκονται στο Μεγάλο Ρέμα δημιοργούν ένα σκηνικό απαράμιλλης ομορφιάς. Το σπίτι του δασκάλου στην Πηγή.
168
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
169
Μνημείο Πεσόντων Αλβανικού έπους, Εθνικής Αντίστασης και Εμφυλίου Πολέμου.
Στήλη ρωμαϊκής περιόδου στο χωριό Πηγή.
170
Ο διάτρητος μεγάλιθος, γνωστός και ως Πέτρα της Πηγής.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Ο γραφικός Ναός του Προφήτη Ηλία.
171
Ο εντυπωσιακός Λίθινος Γίγαντας του Φανού, ένα μεγαλειώδες δημιούργημα της φύσης.
172
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
173
Ο Φανός προβάλλει σαν αετοφωλιά χτισμένη στην κορυφή ενός βράχου μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο.
Απομεινάρια της σιδηροδρομικής γραμμής Ντεκοβίλ, έργο του Γάλλου εφευρέτη Πολ Ντεκοβίλ.
174
Ο Ναός Αγίου Ιωάννη Προδρόμου.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Η οργιώδης βλάστηση με τα τρεχούμενα νερά γύρω από τον οικισμό του Φανού.
175
Το χωριό Πλάγια, που έφερε το τοπωνύμιο Καρασινάν μέχρι το 1928.
Μνημείο Πεσόντων Πλαγίων κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου.
176
Ο Ναός της Αγίας Παρασκευής στα Πλάγια.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Αναμνηστική πλάκα για τον ήρωα Ευστάθιο Δογάνη.
177
Οι τάφοι των δασκάλων Αικ. Χατζηγεωργίου (1904) και Γ. Σιδηρόπουλου (1946) στην Ειδομένη.
Προτομή του Μακεδονομάχου Εμμανουήλ Κατσίγαρη στην Ειδομένη.
178
Ο ΣΣ Σταθμός Ειδομένης και ο ομώνυμος οικισμός στο βάθος.
Μνημείο Πεσόντων Ειδομένης.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
179
Τα Στενά της Τσιγγάνας από ψηλά.
Μνημείο Γάλλων Πεσόντων 1916 – 1917 στην Πύλη.
180
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Το Μεγάλο Ρέμα (Κοτζά Ντερέ) διασχίζει με τα νερά του όμορφα μεικτά δάση φυλλοβόλων δέντρων.
181
Η τεχνητή Λίμνη Μεταλλείου που διακρίνεται για την ομορφιά της.
182
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
183
184
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Το Μνημείο Πεσόντων της μάχης του Ραβινέ στο Χαμηλό.
185
Πλάκες με τα ονόματα των πεσόντων στη μάχη του Σκρα κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο ομώνυμο μνημείο.
Το Μνημείο των Πεσόντων της Μάχης του Σκρα.
186
Οι προθήκες του Μουσείου Ιστορικής Μάχης Σκρα.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
Το χωριό Σκρα απλώνεται στις πλαγιές του Πάικου.
187
Τα νερά από τους καταρράκτες του Σκρα έχουν δημιουργήσει μια μικρή σπηλιά με λεπτούς σταλακτίτες. Οι καταρράκτες του Σκρα προσφέρουν ένα συναρπαστικό θέαμα.
188
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
189
Η Γαλάζια Λίμνη, μια σμαραγδένια όαση κρυμμένη μέσα στην καταπράσινη φύση.
190
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
191
Το χωριό Κούπα σκαρφαλωμένο σε μια ολόφυτη πλαγιά στο Πάικο.
192
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
193
Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Κούπα βρίσκεται στην καρδιά του Πάικου. Λεπτομέρειες από τον διάκοσμο του Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
194
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ |
195
Δημοτική Ενότητα
ΕΥΡΩΠΟΎ
ΔΗΜΟΣ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
Ευρωπός
Toύμπα
Μεσιά
Άγιος Πέτρος
Πολύπετρο
197
ΕΥΡΩΠΌΣ Η Ευρωπός είναι από τις σημαντικότερες αρχαιολογικά τοποθεσίες του δήμου Παιονίας με ευρήματα από την προϊστορική εποχή. Σε απόσταση μόλις 1χλμ. από τη σημερινή ομώνυμη κωμόπολη, ένας αρχαιολογικός θησαυρός περιμένει τον επισκέπτη. Είναι γνωστή κυρίως γιατί εδώ βρέθηκε το περίφημο αρχαϊκό άγαλμα του Κούρου, αδιάψευστου μάρτυρα των εμπορικών και κοινωνικών σχέσεων της Ευρωπού με τη νεότερη Ελλάδα.
Η Ευρωπός κατά την αρχαιότητα Η αρχαία πόλη ανήκε στις πόλεις της Κάτω Μακεδονίας και βρισκόταν στους πρόποδες του όρους Πάικου, σε θέση που της παρείχε δυνατότητα άσκησης ελέγχου στον Αξιό ποταμό. Η γεωστρατηγική της αυτή θέση στιγμάτισε την ιστορική της διαδρομή και συνέβαλε στην ανάπτυξή της. Αποτέλεσε πατρίδα του Σελεύκου Α΄του Νικάτορος, ιδρυτή της δυναστείας των Σελευκιδών, ενός από τους πιο σημαντικούς στρατηλάτες του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η αρχαία Ευρωπός παρουσιάζει ενδείξεις κατοίκησης από τους προϊστορικούς χρόνους, όπως μαρτυρούν τα λείψανα του οικισμού σε μορφή τούμπας στο κέντρο του σημερινού χωριού. Η αρχαιολογική σκαπάνη που ξεκίνησε το 1989 έφερε στο φως ένα μεγάλο τμήμα της νεκρόπολής της με σημαντικά ταφικά μνημεία. Η έρευνα των νεκραταφείων μας δίνει απτά την κοινωνική διαστρωμάτωση της εποχής. Εδώ βρέθηκαν αξιόλογα χρυσά κοσμήματα, ειδώλια, νομίσματα, όπλα, εργαλεία, όστρακα και αγγεία, ενώ από τα κορυφαία ευρήματα είναι ο Κούρος της Ευρωπού. Πρόκειται για άγαλμα σε φυσικό μέγεθος, 1,80μ., φτιαγμένο από κυκλαδικό μάρμαρο, που χρονολογείται στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. Ο Κούρος αποτελούσε επιτάφιο σήμα επιφανούς πολίτη και σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης του Κιλκίς. Φαίνεται ότι η Ευρωπός στη διάρκεια του 198
5ου - 4ου αιώνα π.Χ. ήταν ένα από τα πλέον ανεπτυγμένα πολίσματα, ενώ στα ρωμαϊκά χρόνια η αλματώδης ανάπτυξη της πόλης είναι έκδηλη στα ταφικά μνημεία της. Η ακρόπολη σταδιακά ερημώνεται κατά τον 5ο και τις αρχές του 6ου αιώνα μ.Χ. και σε μεγάλα τμήματά της εγκαθίστανται κεραμείς με τα εργαστήριά τους. Τα τελευταία χρόνια στον αρχαιολογικό χώρο λειτουργεί και το Κέντρο Ενημέρωσης της αρχαίας Ευρωπού.
Νεότερη ιστορία Όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν αυτή την περιοχή της Ελλάδας της έδωσαν το όνομα Ασικλάρ που σημαίνει τόπος φωτός. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ακολούθησε ανταλλαγή πληθυσμών σε εκτέλεση της Συνθήκης της Λωζάνης. Το 1925, σε αντικατάσταση του τουρκικού πληθυσμού που κατοικούσε μέχρι τότε στο Ασικλάρ, στο χωριό εγκαταστάθηκαν οι πρώτες προσφυγικές οικογένειες. Γύρω από το υπάρχον χωριό χτίστηκαν καινούριες κατοικίες με τη φροντίδα του Οργανισμού Αποκαταστάσεως προσφύγων. Σήμερα, η τοπική οικονομία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αγροτική παραγωγή, καθώς στον κάμπο καλλιεργούνται δυναμικές καλλιέργειες, ενώ η δημοτική ενότητα καταβάλλει προσπάθειες διασύνδεσης και αξιοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της.
199
Πανοραμική άποψη της Ευρωπού.
200
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
201
Η καταπράσινη κεντρική πλατεία της Ευρωπού.
202
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
203
Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου, πολιούχου της Ευρωπού.
204
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
Μνημείο Πεσόντων στον ελληνοϊταλικό πόλεμο που βρίσκεται στον πραύλιο χώρο του Ναού του Αγίου Γεωργίου.
205
Το Μνημείο Γενοκτονίας του Ελληνισμού των αλησμόνητων πατρίδων που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του Ναού του Αγίου Γεωργίου.
206
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
Η προτομή του Σελεύκου Α΄ του Νικάτορος, που καταγόταν από την αρχαία Ευρωπό.
Προτομή του ιερέα Εθνομάρτυρα Φιλίππου Καλοκίδη που αποτελεί τμήμα του Μνημείου Γενοκτονίας.
207
Έπιπλα, εργαλεία και αντικείμενα καθημερινής χρήσης στο Λαογραφικό Μουσείο Αγίου Πέτρου.
208
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
209
Η κεντρική πλατεία του Αγίου Πέτρου υπό τη σκιά των πλάτανων.
Μνημείο Πεσόντων στην πλατεία του χωριού που αποτελείται από μια μαρμάρινη στήλη και δύο κάθετες μαρμάρινες πλάκες.
210
Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
Τοπικές ενδυμασίες από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αγίου Πέτρου.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
211
Κειμήλια και αντικείμενα από την καθημερινή ζωή προηγούμενων γενιών.
Το παλιό Δημοτικό Σχολείο της Ευρωπού φιλοξενεί το Μουσείο Αγροτικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
212
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
213
Οι τάφοι του νεκροταφείου της αρχαίας Ευρωπού.
O Κούρος της Ευρωπού.
214
Ο διθάλαμος καμαροσκέπαστος τάφος.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
Ο αρχαιολογικός χώρος της Ευρωπού μας καλεί σε ένα ταξίδι στον χρόνο.
215
216
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
Γενική άποψη της Τούμπας.
217
Ο Ναός Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Μεσιά παρουσιάζει ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον καθώς στο ναό έχει ενσωματωθεί μουσουλμανικό τέμενος (15ου – 16ου αι.) κτισμένο με μάρμαρο. Το τέμενος και ο τρόπος ενσωμάτωσης του αρχαίου κτιρίου στη νεότερη εκκλησία δημιουργούν μια μοναδική αρχαιολογική σύνθεση.
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου στο Πολύπετρο.
218
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
Ο Ναός του Αγίου Αθανασίου μπροστά από τον Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Έχει χτιστεί γύρω στα 1800 και πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα μεταβυζαντινής τρίκλιτης βασιλικής με εξωτερική στοά στη νότια και δυτική πλευρά. Στο εσωτερικό της διατηρείται ξυλόγλυπτο τέμπλο, αναλόγια και εικόνες Αγίων που χρονολογούνται στο 1805 - 1806.
219
Οι ταφικοί τύμβοι της Τούμπας δεσπόζουν στον χώρο βορειονατολικά του ομώνυμου χωριού. Η μνημειακή πρόσοψη του μακεδονικού τάφου.
220
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
221
Το καμπαναριό του Αγίου Αθανασίου.
222
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΩΠΟΥ |
223
Δημοτική Ενότητα
ΛΙΒΑΔΊΩΝ
ΔΗΜΟΣ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
Λιβάδια
225
ΛΙΒΑΔΊΑ Η Δημοτική Ενότητα Λιβαδίων, χτισμένη σε ένα οροπέδιο του δασωμένου Πάικου σε υψόμετρο 1.200μ., είναι ένα από τα ορεινότερα χωριά του δήμου Παιονίας και ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη φυσική της ομορφιά και το δροσερό κλίμα. Ένα χωριό, την παράδοση του οποίου η νέα γενιά, μεγαλωμένη με τις διηγήσεις των προγόνων της, θέλει να διατηρήσει, να προστατέψει και να αναδείξει.
226
Η δημιουργία του οικισμού
Οικονομικό κέντρο
Η κοινότητα Λιβαδίων πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελούνταν από δύο οικισμούς: τα Μεγάλα Λιβάδια με οκτακόσια σπίτια και τέσσερις χιλιάδες κατοίκους και τα Μικρά Λιβάδια με ογδόντα σπίτια και περίπου τετρακόσιους κατοίκους. Οι ρίζες των περισσοτέρων από τους οικιστές των δύο χωριών βρίσκονται στη Γράμμουστα του νομού Καστοριάς, ένα από τα παλαιότερα Βλαχοχώρια κατά μήκος της ραχοκοκαλιάς της Πίνδου. Οι πρώτοι οικιστές βρέθηκαν στις πλαγιές του Πάικου γύρω στο 1760 αναζητώντας ασφάλεια μακριά από τους Τουρκαλβανούς, ύστερα από την καταστροφή της κωμόπολής τους. Το 1796 ακολούθησαν νέα κύματα προσφύγων προερχόμενα όχι μόνο από τη Γράμμουστα αλλά και από τη Μοσχόπολη, την άλλοτε μεγάλη και ένδοξη μητρόπολη των Βλάχων. Οι αφίξεις των προσφύγων συνεχίστηκαν και στα χρόνια της κηδεμονίας του Αλή Πασά των Ιωαννίνων (1788 – 1820). Την ίδια περίοδο προστέθηκε και μια μεγάλη ομάδα οικογενειών από το Περιβόλι των Γρεβενών. Αργότερα και μετά το 1856 εγκαταστάθηκαν εδώ και οικογένειες προερχόμενες από τη Σαμαρίνα. Ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα είχαν μπει τα θεμέλια του οικισμού των Μικρών Λιβαδίων, στην περιοχή που ήταν γνωστή με το όνομα Πάσσιανα ή Πασσιάνα, και αργότερα, ανάμεσα στο 1830 με 1840, άρχισαν να κτίζονται τα πρώτα πέτρινα σπίτια του οικισμού των Μεγάλων Λιβαδίων, όπου συγκεντρώθηκε ο μεγαλύτερος αριθμός των οικογενειών των μέχρι τότε σκορπισμένων τσελιγκάτων.
Από τα τέλη του 19ου αιώνα και ύστερα από την εξαγορά των απαραίτητων γειτονικών εκτάσεων και των ορεινών βοσκών του Πάικου, οι δύο οικισμοί είχαν εξελιχθεί σε δυναμικά κεφαλοχώρια. Η ορεινή κοινότητα αναπτύχθηκε οικονομικά, κυρίως από την κτηνοτροφία, την καλλιέργεια πατάτας αλλά και το εμπόριο, ενώ οι κάτοικοί της κάποια στιγμή τον 19ο αιώνα έφτασαν στους πέντε χιλιάδες. Μάλιστα σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κατοίκων εκείνη την περίοδο πραγματοποιούνταν υπαίθριες αγορές (παζάρι) τρεις φορές την εβδομάδα και περιελάμβαναν όλα τα είδη ένδυσης (π.χ. μεταξένια υφάσματα) και διατροφής. Άλλωστε και η παραδοσιακή ενδυμασία τους μαρτυρά τον τρόπο ζωής τους.
Μακεδονικός Αγώνας και Κατοχή Ο κάτοικοι των Λιβαδίων συμμετείχαν ενεργά στον Μακεδονικό Αγώνα και στον αγώνα κατά των Γερμανών κατακτητών. Όμως οι Γερμανοί και οι Βούλγαροι συνεργάτες τους λεηλάτησαν και πυρπόλησαν τους δύο οικισμούς με αποτέλεσμα να διασκορπιστεί ο πληθυσμός τους στις γύρω πεδινό τερες περιοχές του Κιλκίς, της Πέλλας και της Θεσσαλονίκης. Σήμερα οι κάτοικοι του χωριού απασχολούνται κυρίως στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, ενώ τα Λιβάδια αποτελούν φημισμένο τουριστικό προορισμό λόγω του ιδιαίτερου φυσικού τους κάλλους και των ευνοϊκών κλιματολογικών συνθηκών της περιοχής.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΙΒΑΔΊΩΝ |
227
Τα Λιβάδια απλώνονται σε οροπέδιο του Πάικου.
228
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΙΒΑΔΊΩΝ |
229
Το Μνημείο Πεσόντων Εθνικών Αγώνων.
Το Μνημείο Πεσόντων κατά τον Μακεδονικό Αγώνα σε κεντρικό πάρκο του χωριού.
230
Ο Ναός του Αγίου Νικολάου.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΙΒΑΔΊΩΝ |
231
Πανοραμική άποψη των Λιβαδίων.
232
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΙΒΑΔΊΩΝ |
233
Η πλούσια χλωρίδα του Πάικου.
Εύφορες εκτάσεις στο Πάικο.
234
Τα απέραντα αμπελοτόπια στις πλαγιές του Πάικου δίνουν το εύγεστο κρασί τους.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΙΒΑΔΊΩΝ |
235
Η υψηλότερη κορυφή του Πάικου, Γκόλα Τσούκα, σε υψόμετρο 1.650μ., με τον μοναχικό μεταλλικό ορειβάτη.
236
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΙΒΑΔΊΩΝ |
237
ΔΗΜΟΣ
ΠΑΙΟΝΙΑΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ ΔΗΜΟΥ ΠΑΙΟΝΙΑΣ Εκδοτική / Καλλιτεχνική επιμέλεια ΗΛΙΑΣ ΚΟΥΤΟΥΜΆΝΟΣ Φωτογραφίσεις ΛΟΥΚΑΣ ΧΑΨΗΣ Επιμέλεια κειμένων ΑΡΕΤΉ ΜΠΡΕΣΚΑ Ηλεκτρονική επεξεργασία εικόνων ΜΥΡΤΩ ΤΖΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Σχεδιασμός εξωφύλλου Σελιδοποίηση / Καλλιτεχνική επιμέλεια ΒΊΚΥ ΜΠΌΡΑ Βιβλιοδεσία ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΙΚΗ ΜΑΝΤΗΣ Ι. & ΥΙΟΙ Ε.Ε. Το βιβλίο τυπώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 σε χαρτί 150 gr velvet, σε 1.000 αντίτυπα για λογαριασμό του Δήμου Παιονίας.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Ευρώπη επενδύει στις αγροτικές περιοχές
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ISBN 978-618-86871-1-0