Υπεύθυνος Έκδοσης:
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
Υπεύθυνος περιεχομένου - Κείμενα - Επιμέλεια έκδοσης:
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΧΡΗΣΤΙΑ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑΣ 2014 - 2020 (ΕΠΑλΘ)
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΟΤΔ CLLD/LEADER: ΑΧΑΪΑ - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε.
Φωτογραφίες - Κείμενα - Καλλιτεχνική επιμέλεια: CloudPrint
Η έκδοση αυτή έχει βασιστεί (όπως και το περιεχόμενο των ενημερωτικών πινακίδων
και του τρίπτυχου για την Αλυκή στα πλαίσια του παρόντος προγράμματος)
και σε προηγούμενο υλικό που είχε ετοιμάσει η Ίριδα Περιβαλλοντική δράση για την Αιγιάλεια και
η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
(σε επιμέλεια από την κ. Νίκη Καρδακάρη και τον κ. Κώστα Παπακωνσταντίνου)
Η παρούσα έκδοση αποτελεί παραδοτέο της πράξης «Ήπιες παρεμβάσεις για την τουριστική αναβάθμιση, παρακολούθηση και ανάδειξη της βιοποικιλότητας της λιμνοθάλασσας Αλυκής Αιγίου του Δήμου Αιγιαλείας (Natura 2000/ GR 2320006) με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σας καλωσορίζουμε στον υγρότοπο της Αλυκής Αιγίου. Ένα παράκτιο φυσικό οικοσύστημα που απέχει δύο μόλις χιλιόμετρα από την πόλη μας. Ένα σημείο αναφοράς τόσο για τους κατοίκους, όσο και για τους λάτρεις της φύσης.
Παρά το μικρό της μέγεθος, η Αλυκή Αιγίου ανήκει στο δίκτυο των περιοχών NATURA 2000. Αποτελεί δηλαδή μέρος του πολύτιμου δικτύου διαδρομών και σταθμών απαραίτητων για την επιβίωση, την μετακίνηση, την μετανάστευση και διασπορά των διαφόρων ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας της Ευρώπης.
Η ύπαρξη και η προστασία της Αλυκής είναι σημαντική γιατί αποτελεί μια από τις τελευταίες φυσικές περιοχές που απέμειναν στην πεδινή Αιγιάλεια και συνοδεύει την ιστορία της τα τελευταία 5000 χρόνια περίπου.
Πέρα όμως από τη σπουδαιότητά της ως φυσικό οικοσύστημα παρέχει υπηρεσίες ως τόπος αναψυχής, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και προσέλκυσης επισκεπτών. Και τις τέσσερις εποχές του χρόνου η Αλυκή είναι μέρος ηρεμίας, περιπάτου και παρατήρησης της φύσης και του τοπίου. Οι εναλλαγές των εποχών είναι εμφανείς. Τον χειμώνα η λιμνοθάλασσα πλημμυρίζει και γεμίζει από πάπιες ενώ το καλοκαίρι σχεδόν στεγνώνει και μετατρέπεται σε αλυκή. Ο Δήμος Αιγιαλείας αντιλαμβανόμενος την ανάγκη για ανάδειξη και προστασία του σπουδαίου αυτού οικοσυστήματος, χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας 2014 – 2020 (ΕΠΑΛΘ 2014 – 2020), αξιοποιώντας τους πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) για την υλοποίηση της πράξης «Ήπιες παρεμβάσεις για την τουριστική αναβάθμιση, παρακολούθηση και ανάδειξη της βιοποικιλότητας της λιμνοθάλασσας Αλυκής Αιγίου του Δήμου Αιγιαλείας (Natura 2000 / GR 2320006)».
Όλο το έργο εκτελέστηκε με τη συνεργασία της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης, Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθώς και του Δασαρχείου Αιγίου κατόπιν υπογραφής σχετικής Προγραμματικής Σύμβασης.
Η παρούσα έκδοση στοχεύει στην
Οι υγρότοποι είναι περιοχές, φυσικές ή μη, που κατακλύζονται από νερό μόνιμα ή περιοδικά. Το νερό αυτό μπορεί να είναι επιφανειακό ή υπόγειο, στάσιμο ή τρεχούμενο, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό ή ακόμα και θαλασσινό, το βάθος του οποίου δεν ξεπερνά τα 6 μέτρα. Με τον όρο υγρότοποι λοιπόν ονομάζουμε μια μεγάλη ποικιλία βιοτόπων που συνήθως τους εντάσσουμε στις παρακάτω κατηγορίες: α) παράκτιοι υγρότοποι (εκβολές, δέλτα ποταμών και λιμνοθάλασσες), β) εσωτερικοί υγρότοποι (έλη, βάλτοι, υγρά λιβάδια, παρόχθια δάση) και γ) τεχνητοί υγρότοποι (αλυκές, ορυζώνες).
Οι υγρότοποι, όσοι δεν έχουν εντελώς υποβαθμισθεί από τον άνθρωπο, σφύζουν από ζωή. Η υγροτοπική βλάστηση αποτελεί τη «ραχοκοκαλιά» τους. Παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία μορφών και ειδών και μαζί με το φυτοπλαγκτόν αποτελούν τη βάση της ροής ενέργειας και του τροφικού πλέγματος. Έτσι αποτελούν κύρια πηγή τροφής για ασπόνδυλα, ψάρια, υδρόβια πουλιά και θηλαστικά, τα οποία έχουν προσαρμοστεί να ζουν σε υγροτοπικά ενδιαιτήματα. Ιδιαίτερα θαυμαστή είναι η πληθώρα υδρόβιων πουλιών που βρίσκουν στους υγροτόπους χώρους για αναπαραγωγή, φώλιασμα, τροφή και ξεκούραση.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Γιατί οι υγρότοποι είναι σημαντικοί;
• Αποτελούν ένα από τα πιο πλούσια οικοσυστήματα του πλανήτη αποτελώντας ενδιαίτημα για μεγάλο αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας (ψάρια, ασπόνδυλα και πουλιά).
• Παρέχουν νερό για άρδευση, ύδρευση και παραγωγή ενέργειας, αλιεύματα, αλάτι κ.ά.
• Ρυθμίζουν τον υδρολογικό κύκλο, αφού αποτελούν το βασικό υπόβαθρο στήριξης της υδρόβιας ζωής. Εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφορείς καθώς σχηματίζονται σε περιοχές εκφόρτισης των υπόγειων νερών.
• Προστατεύουν από τις πλημμύρες μειώνοντας την ταχύτητα ροής, αποθηκεύοντας το νερό της βροχής το οποίο και αποδίδουν βαθμιαία στο τέλος της πλημμύρας.
• Προστατεύουν από καταιγίδες, ανέμους και διάβρωση των ακτών μιας και η βλάστησή τους σταθεροποίει τα εδάφη.
• Βελτιώνουν την ποιότητα του νερού παγιδεύοντας τα φερτά υλικά και τους ρύπους που απομακρύνονται μέσω φυσικών διεργασιών.
• Ρυθμίζουν το κλίμα απορροφώντας μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και συντελούν στη μείωση της θερμοκρασίας μεταξύ των εποχών.
• Μετασχηματίζουν και απομακρύνουν θρεπτικές ουσίες όπως το άζωτο και ο φώσφορος που προκαλούν ευτροφισμό μέσω της βλάστησης και των μικροοργανισμών.
• Συντελούν στην επικονίαση και τη διατήρηση της ζωής καθώς ορισμένα είδη φυτών ελκύουν έντονα τις μέλισσες.
• Δίνουν ευκαιρίες για σωματικές, πνευματικές και διανοητικές δραστηριότητες όπως αναψυχή, άθληση, τουρισμός, εκπαίδευση και έρευνα.
• Συμβάλλουν στη διατήρηση παραδοσιακών γνώσεων, ενισχύουν τη σύνδεση με το παρελθόν και συνδέονται στενά με την ανθρώπινη υγεία και ευημερία.
Προβλήματα – απειλές
Τα κυριότερα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν τα υγροτοπικά οικοσυστήματα είναι η μειωμένη παροχή γλυκού νερού από τη λεκάνη απορροής, οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, η εισαγωγή ξενικών ειδών, η κατάτμηση των ενδιαιτημάτων, η ρύπανση από σημειακές και μη σημειακές πηγές, η μεταφορά ρύπων από θαλάσσιες μάζες, η πλαστική ρύπανση καθώς και το εισερχόμενο φορτίο θρεπτικών από τα επιφανειακά ή υπόγεια ρεύματα.
Επίσης, η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει σημαντικά τα οικοσυστήματα αυτά. Οι μεσογειακοί υγρότοποι και ειδικά αυτοί της Νότιας Ευρώπης συγκαταλέγονται στις πλέον ευάλωτες από την κλιματική αλλαγή περιοχές της Ευρώπης, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, των μειωμένων βροχοπτώσεων και της περιορισμένης
Τι είναι λιμνοθάλασσα
Οι λιμνοθάλασσες είναι αυτόνομα δυναμικά συστήματα με υψηλή παραγωγική ικανότητα και για το λόγο αυτό αποτελούν σημαντικά οικοσυστήματα για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΕ ανήκουν στον τύπο οικοτόπου προτεραιότητας με κωδικό *1150 «λιμνοθάλασσες». Οι λιμνοθάλασσες παρουσιάζουν μια σειρά από μορφολογικά και οικολογικά χαρακτηριστικά που προκαλούν ραγδαίες μεταβολές στην αφθονία και την κατανομή των ζωικών και φυτικών οργανισμών. Ο βαθμός αποχωρισμού τους από τη θάλασσα, η εισροή θρεπτκών και οι συνεχείς διακυμάνσεις των αβιοτικών παραμέτρων (θερμοκρασία, αλατότητα) είναι κάποια από αυτά.
Έτσι, ως λιμνοθάλασσες ορίζονται οι ρηχές εκτάσεις υδάτων κοντά στις ακτές, που η αλατότητα και το βάθος τους ποικίλει, ενώ μπορεί να είναι μερικώς ή ολικώς αποκομμένες από τη θάλασσα. Ο πυθμένας είναι αμμώδης ή και με κροκάλες ή και πιο σπάνια βραχώδης. Η αλατότητα μπορεί να ποικίλλει από πολύ χαμηλή (υφάλμυρη) έως πολύ υψηλή (υπεράλμυρη). Το εύρος της αλατότητας εξαρτάται από τη βροχόπτωση, την εξάτμιση, την εισροή θαλασσινού νερού ή γλυκού νερού από καταιγίδες ή την κατάκλιση από τις πλημμύρες κατά
Ο χώρος της Μεσογείου συνιστά ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό
Λιμνοθάλασσα Αλυκής Αιγίου
1. Κύρια χαρακτηριστικά Η Αλυκή Αιγίου καταλαμβάνει μια μικρή τριγωνική περιοχή στο ακρωτήριο Γύφτισσα κοντά στην πόλη του Αιγίου, στον Κορινθιακό Kόλπο και στο βόρειο άκρο του δέλτα του ποταμού Σελινούντα. Η εκβολή του ποταμού βρίσκεται περίπου 5 χλμ ανατολικά της λιμνοθάλασσας. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες είναι γεωγραφικό μήκος: 22° 06´Ν, γεωγραφικό πλάτος: 38° 15´Ε. Το σχήμα της είναι περίπου ορθογώνιο και βρίσκεται σε υπερθαλάσσιο ύψος 0,3 μ. Το κανονικό παλιρροϊκό εύρος στην περιοχή είναι περίπου 15 εκ., αλλά η στάθμη των υδάτων σε περίπτωση ακραίων φαινομένων μπορεί να έχει υψόμετρο έως 1 μ. Η συνολική της έκταση είναι 180 στρέμματα, η περίμετρος της είναι 2,5 χλμ. και το μέγιστο βάθος είναι 50 εκ. έως 70 εκ. Η λιμνοθάλασσα χωρίζεται από την ανοιχτή θάλασσα (Κορινθιακό Κόλπο) από ένα χαμηλό φράγμα με βότσαλα, μέσω του οποίου δεν υπάρχει φυσική σύνδεση. Η αλατότητα μεταβάλλεται σημαντικά ανάλογα με την εποχή. Κατά την περίοδο των βροχών το νερό της λιμνοθάλασσας είναι υφάλμυρο, μερικές χρονιές σχεδόν γλυκό, ενώ την ξηρή περίοδο η Αλυκή σχεδόν στεγνώνει και γίνεται υπεράλμυρη, μετατρέπεται δηλαδή
σε αλυκή από όπου και πήρε και το όνομά της. Στα ιζήματα του πυθμένα κυριαρχεί η αργιλώδης λάσπη.
Στο ανατολικό και νότιο περιθώριο του υγροτόπου η λιμνοθάλασσα καταλαμβάνεται από έλη.
2. Γεωλογία
Πριν από περίπου 5000 χρόνια, κατά τη διάρκεια του Ολόκαινου, ξεκίνησε η γέννηση της Αλυκής. Το Ολόκαινο αποτελεί την πρώτη μεταπαγετώδη περίοδο του Τεταρτογενούς, που ξεκίνησε πριν από 12000 χρόνια περίπου και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Κύριοι παράγοντες που συντέλεσαν στη δημιουργία της είναι η
ΑΛΥΚΗ ΑΙΓΙΟΥ
Οι υγρότοποι της ηπειρωτικής Ελλάδας. (Πηγή: ΕΚΒΥ, 2020).
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
έντονη σεισμική δραστηριότητα των ρήγματων του Αιγίου και της Ελίκης στον Κορινθιακό Κόλπο, η δράση της θάλασσας και του ποταμού Σελινούντα.
Στη δημοσιευμένη εργασία των Κοντόπουλου και Αβραμίδη (2003) απεικονίζεται σταδιακά η Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της λιμνοθάλασσας Αλυκής κατά το ύστερο Ολόκαινο.
Στάδιο Ι. Πριν από περίπου 6000 χρόνια η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επιβραδύνθηκε και σταμάτησε. Τότε ξεκίνησαν οι προσχώσεις και η προαγωγή του δέλτα του ποταμού Σελινούντα. Ο ποταμός Σελινούντας αποφορτίστηκε μέσω ενός καναλιού ακριβώς δυτικά της λιμνοθάλασσας κατά το ύστερο Ολόκαινο. Η περιοχή της λιμνοθάλασσας δημιουργήθηκε όταν το ανάχωμα της κύριας αύλακας έσπασε και δημιούργησε ένα πλευρικό ριπίδιο στην πλημμυρική πεδιάδα.
Στάδιο II. Πριν από 4700 χρόνια, το ρήγμα του Αιγίου μετακινήθηκε. Αυτή η τεκτονική κίνηση οδήγησε σε καθίζηση στη θέση της λιμνοθάλασσας, ενώ η στάθμη της θάλασσας άρχισε να ανεβαίνει σε σχέση με τη στεριά και η ακτογραμμή μετακινήθηκε προς υψηλότερο επίπεδο, με αποτέλεσμα η περιοχή να πλημμυρίσει και να δημιουργηθεί ένα έλος με γλυκό έως υφάλμυρο νερό.
Στάδιο III. Πριν από 3000 χρόνια το ρήγμα του Αιγίου μετακινήθηκε πάλι. Η στάθμη της θάλασσας άρχισε να ανεβαίνει και δημιουργήθηκε ένας φραγμός που οδήγησε στη δημιουργία ενός λιμνοθαλάσσιου συστήματος
υπεράλμυρο νερό. Ο ποταμός Σελινούντας εκτράπηκε σε μια πορεία ανατολικά της λιμνοθάλασσας.
IV. Πριν από 2500 χρόνια, η περιοχή ανυψώθηκε λόγω της ενεργοποίησης του ρήγματος του Αιγίου, η στάθμη της
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της λιμνοθάλασσας Αλυκής κατά το ύστερο Ολόκαινο και περιβαλλοντικές μεταβολές. (Πηγή: Kontopoulos & Avramidis, 2003)
αύξηση της στάθμης της θάλασσας έλαβε χώρα. Από αυτή τη μεταβολή η αλατότητα της λιμνοθάλασσας μεταβλήθηκε από υφάλμυρη -υπεράλμυρη σε υφάλμυρη.
3. Η ιστορία της Αλυκής τον 20ο αιώνα Η Αλυκή, όπως και όλα τα μεταβατικά οικοσυστήματα εξελίσσεται και μεταβάλλεται συνεχώς. Η σημερινή της μορφή είναι αποτέλεσμα των προσχώσεων του ποταμού Σελινούντα και της δράσης των κυμάτων της θάλασσας. Η ομώνυμη παραλία που σχηματίστηκε λειτούργησε ως φραγμός και απέκοψε μια λεκάνη που πλημμυρίζει εποχιακά. Σήμερα, οι εκβολές του Σελινούντα βρίσκονται περίπου πέντε χιλιόμετρα πιο ανατολικά, στα Βαλιμίτικα, και με την πρώτη ματιά δεν φαίνεται η σχέση που έχει ο ποταμός με τη γέννηση της λιμνοθάλασσας.
Στην δεκαετία του 1930 κατασκευάστηκε ο περιφερειακός αύλακας (αύλακας Ροκφέλερ) με σκοπό την αποξήρανση της λιμνοθάλασσας. Έκτοτε, ο αύλακας αυτός αποτελεί το όριο του υγροτόπου από τη μεριά της στεριάς. Την ίδια περίοδο κατασκευάστηκαν δύο κανάλια επικοινωνίας με τη θάλασσα. Αυτά παρέμειναν ανοιχτά για λίγα σχετικά χρόνια, περίοδος στην οποία η Αλυκή λειτουργούσε ως κανονική λιμνοθάλασσα. Όταν αφέθηκαν χωρίς συντήρηση, έκλεισαν και η Αλυκή επέστρεψε στην αρχική και σημερινή εικόνα της κλειστής «αλμυρής λίμνης». Ίχνη από τα πέτρινα τοιχία αυτών των καναλιών φαίνονται στην παραλία. Μέχρι τη δεκαετία του 1960, μέσα στην Αλυκή κατέληγε το αποστραγγιστικό δίκτυο από τα ποτιστικά νερά του Σελινούντα, με τα οποία αρδεύεται ο κάμπος του Αιγίου. Σήμερα, αυτό το δίκτυο εκβάλει στη θάλασσα 200 μ. δυτικά της Αλυκής. Το 1973 κατασκευάστηκε και ο δημόσιος δρόμος που περιβάλει τη λιμνοθάλασσα. Ο δρόμος αυτός είχε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις, αποκόβοντας την Αλυκή από τις γειτονικές της εκτάσεις, ταυτόχρονα, ωστόσο, αποτέλεσε το όριο του υγροτόπου και εμπόδισε περαιτέρω επεκτάσεις των κτημάτων προς
φαλαρίδες και καστανοκέφαλοι γλάροι τον χειμώνα στην Αλυκή.
Μέχρι την δεκαετία του 1970, το κυνήγι επιτρεπόταν στην Αλυκή. Αποτέλεσμα ήταν να μην υπάρχει δυνατότητα να συγκεντρωθούν υδρόβια πουλιά, αφού η άφιξή τους ταυτιζόταν με την καταδίωξή τους. Σε έναν τόσο μικρό υγρότοπο δεν υπήρχε η δυνατότητα να βρουν κάπου ασφαλές καταφύγιο τα πουλιά. Έτσι, όσα δεν σκοτώνονταν έφευγαν. Μετά από ενέργειες λίγων πολιτών, το Δημοτικό Συμβούλιο Αιγίου, με μια ιστορική για την εποχή της απόφαση, ζήτησε την απαγόρευση του κυνηγιού και αυτό επιτεύχθηκε το 1978 με την ανακήρυξη της Αλυκής σε «Καταφύγιο Θηραμάτων», τα μετέπειτα «Καταφύγιο Άγριας Ζωής». Η κατάσταση βελτιώθηκε κάπως, ωστόσο για κάμποσα χρόνια ήταν συχνά τα κρούσματα της λαθροθηρίας.
Σταδιακά, από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 και με τη συμμετοχή του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Αιγίου και της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας, αυξήθηκε
περιστασιακή χρήση του στεγνού πυθμένα ως πρόχειρου αεροδρομίου(!), η βόσκηση αλόγων, τα λασπόλουτρα, η εκγύμναση σκυλιών, οι διεκδικήσεις από καταπατητές, τα μπαζώματα, οι πυρκαγιές κ.λπ. Τα αποτελέσματα αυτής της προστασίας φάνηκαν αμέσως στους πληθυσμούς των πουλιών. Τα παπιά που το χειμώνα έφευγαν με τις πρώτες τουφεκιές άρχισαν να μένουν όλο το χειμώνα, ενώ σταδιακά άρχισαν και να φωλιάζουν πουλιά την άνοιξη αφού έβρισκαν πλέον ασφάλεια και ηρεμία. Η Αλυκή άρχισε να γίνεται ένας αποτελεσματικά προστατευμένος υγρότοπος, ενώ έγινε και γνωστή σαν ένας ιδανικός χώρος για παρατήρηση πουλιών. Το 1987 έγινε στην Αλυκή η πρώτη
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
O υγρότοπος είναι δημόσια γη, την οποία διαχειρίζεται το Δασαρχείο Αιγίου σύμφωνα με το Νόμο 4280/2014. Μερικές από τις γύρω περιοχές υπάγονται σε ιδιωτική ιδιοκτησία. Οι χρήσεις γης στη λιμνοθάλασσα περιλαμβάνουν δραστηριότητες που αφορούν τον τουρισμό/ αναψυχή (60%), καθώς και γεωργικές δραστηριότητες (κυρίως καλλιέργειες εσπεριδοειδών).
Η περιοχή «Αλυκή Αιγίου» (GR2320006), έκτασης 324 στρ. είναι Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) του ευρωπαϊκού δικτύου NATURA 2000.
Ως ΕΖΔ εντάχθηκε για τους τύπους οικοτόπων και για σημαντικά είδη φυτών και ζώων (βάσει της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ) και ως ΖΕΠ εντάχθηκε για τα σημαντικά είδη πουλιών (βάσει της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ). Ως εκ τούτου υπάγεται σε ειδικό καθεστώς προστασίας και διαχείρισης με στόχο την εκπλήρωση των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της χώρας μας.
Μετά την τροποποίηση των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) (ΦΕΚ/1877/Β/2022) του Υπουργείου Περιβάλλοντος, η Αλυκή Αιγίου ανήκει στις προστατευόμενες περιοχές που εμπίπτουν στη χωρική αρμοδιότητα της Μονάδας Διαχείρισης Κορινθιακού Κόλπου. Η Αλυκή αποτελεί επίσης Καταφύγιο Άγριας Ζωής (900 στρέμματα) το οποίο ιδρύθηκε με την υπ’ αριθ. 220881/3374/23-6-1978 Απόφαση Υπουργού Γεωργίας, η οποία δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 601/τ. Β/ 5-7-1978 και με την οποία είχε απαγορευτεί το κυνήγι.
Πέρα από το Δασαρχείο Αιγίου, υπεύθυνοι φορείς για τη διοίκηση και διαχείριση της περιοχής είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος
τευόμενων Περιοχών και Δασικής Αναψυχής.
Για τις περιοχές
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
5. Γιατί η Αλυκή είναι μοναδική
• Αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο για πολλά είδη ζώων και φυτών καθώς είναι από τις τελευταίες φυσικές περιοχές που απέμειναν στην πεδινή Αιγιάλεια.
• Είναι πολύτιμος σταθμός για τα μεταναστευτικά πουλιά γιατί βρίσκεται σε μια περιοχή χωρίς άλλους υγροτόπους.
• Φιλοξενεί σπουδαία, συγκριτικά με το μέγεθός της, ποικιλία άγριας ζωής και είναι ένα εξαιρετικό «οικολογικό σχολείο».
• Βρίσκεται πολύ κοντά στο Αίγιο και την εθνική οδό και έτσι προσφέρεται για ήπια τουριστική ανάπτυξη και για περιβαλλοντική εκπαίδευση.
6. Οι εναλλαγές των εποχών
Το νερό είναι η βάση της ζωής στη λιμνοθάλασσα. Η παροχή γλυκού νερού προέρχεται από μια γειτονική πηγή, την Αλυκόβρυση, αλλά το περισσότερο προέρχεται από τις βροχές, ενώ υπάρχει και εμπλουτισμός με θαλασσινό νερό μέσω διήθησης από τη χαλικώδη παραλία της Αλυκής. Αν βρέξει πολύ, τον χειμώνα το νερό της γίνεται υφάλμυρο έως σχεδόν γλυκό. Το καλοκαίρι εισέρχεται θαλασσινό νερό, ιδιαίτερα όταν επικρατούν ισχυροί βορειοδυτικοί άνεμοι (μαΐστρος), ενώ μεγάλο μέρος της Αλυκής στεγνώνει.
α) Χειμώνας
Η Αλυκή είναι πλημμυρισμένη. Είναι η εποχή που βλέπουμε ευκολότερα διάφορα είδη υδρόβιων πουλιών (πάπιες, φαλαρίδες, βουτηχτάρια, γλάρους). Σε χρονιές με μεγάλη κακοκαιρία καταφεύγουν στην Αλυκή μεγάλοι αριθμοί πουλιών από βορειότερες χώρες. Σταδιακά, από τα τέλη Γενάρη οι πάπιες αρχίζουν να εγκαταλείπουν την Αλυκή. Στα τέλη Φλεβάρη βλέπουμε τα πρώτα μεταναστευτικά πουλιά που έρχονται από την Αφρική. β) Άνοιξη Η εικόνα αλλάζει αδιάκοπα. Συνεχώς έρχονται πουλιά που σταθμεύουν
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
γ) Καλοκαίρι
Τα νερά υποχωρούν και μεγάλο μέρος του υγροτόπου στεγνώνει. Είναι η καλύτερη εποχή για παρατήρηση πουλιών διότι ήδη από τον Ιούνιο αρχίζει το πέρασμα της επιστροφής των πουλιών προς την Αφρική. Δεκάδες είδη από παρυδάτια, ερωδιούς και θαλασσοπούλια περνάνε από την Αλυκή και σταθμεύουν στα ρηχά νερά βρίσκοντας ένα πολύτιμο σταθμό στο μεταναστευτικό τους ταξίδι.
δ) Φθινόπωρο
Συνεχίζεται η μετανάστευση των πουλιών. Λίγες καλές φθινοπωρινές βροχές είναι αρκετές για να γεμίσει η Αλυκή με νερό (κάτι που ωστόσο μπορεί να αργήσει να συμβεί). Από τη στιγμή που θα πλημμυρίσει αρκούν δέκα περίπου μέρες για να αρχίσει να δημιουργείται ξανά υδρόβια ζωή από τα φυτά που βλασταίνουν και τα διάφορα ασπόνδυλα που πολλαπλασιάζονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Έτσι η λιμνοθάλασσα αρχίζει από την αρχή τον ετήσιο κύκλο της με τις συνεχείς αλλαγές.
Φθινόπωρο
Παρά το μικρό μέγεθος, η λιμνοθάλασσα παρέχει μια σημαντική ποικιλία μικρο-οικοτόπων, που μεταβάλλονται ανάλογα με την εποχή. Η λιμνοθάλασσα της Αλυκής Αιγίου αποτελεί ένα πολύ σημαντικό οικοσύστημα, που εμφανίζει όλα τα κύρια χαρακτηριστικά ενός τυπικού υγροτόπου. Περιλαμβάνει σημαντικά υγροτοπικά ενδιαιτήματα όπως παράκτιες λιμνοθάλασσες, βάλτους, μεταβατικά τέλματα και πηγές, στάσιμα υφάλμυρα και αλμυρά ύδατα, παρυδάτια βλάστηση και παραλία με κροκάλες και πέτρες. Οι ζώνες καλαμιών, παρόλο που έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αποτελούν σημαντικές περιοχές από ορνιθολογική άποψη, καθώς προσφέρουν καταφύγιο σε μεταναστευτικούς πληθυσμούς και άλλα είδη πτηνών του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΕ.
Α) Τύποι οικοτόπων – Χλωρίδα
Η Αλυκή Αιγίου περιβάλλεται από βλάστηση τυπική τόσο παράκτιων υγροτόπων αλμυρού νερού, όσο και υγροτόπων γλυκού νερού. Οι τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και όχι μόνο που απαντώνται στην Αλυκή Αιγίου είναι:
1. Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) ΚΩΔΙΚΟΣ *1410 Ο τύπος οικοτόπου *1410 καταλαμβάνει έκταση 6,8 στρέμματα. Τα Μεσογειακά αλίπεδα χαρακτηρίζονται από την παρουσία καλαμιώνων. Οι καλαμώνες με αγριοκάλαμο καλύπτουν μια σημαντική περιοχή, κυρίως στο ανατολικό και βόρειο τμήμα της λιμνοθάλασσας. Ο επισκέπτης μπορεί να δει τις ανθισμένες ταξιανθίες του από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο. Κοντά στις ζώνες των καλαμιών και κυρίως στη βόρεια και βορειοδυτική πλευρά της λιμνοθάλασσας παρατηρούνται συστάδες με βούρλα που ανθίζουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Bούρλα
Στο νότιο τμήμα της, μεταξύ της λιμνοθάλασσας και του δρόμου που χωρίζει την Αλυκή από τη γειτονική καλλιεργούμενη περιοχή εκτείνεται μια στενή ζώνη με καλάμια και Μοσχοϊτιές.
Στη βόρεια παραλία υπάρχουν δενδρώδεις συστάδες με αλμυρίκια και μοσχοϊτιές, που ανθίζουν την άνοιξη.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
2. Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Sacrocornetea fruticosi)
ΚΩΔΙΚΟΣ *1420
Ο τύπος οικοτόπου *1420 καταλαμβάνει έκταση περίπου 44,5 στρέμματα. Αλόφυτα ονομάζονται τα φυτά που είναι προσαρμοσμένα να φύονται σε υπόστρωμα με υψηλό ποσοστό αλατότητας. Η αλοφυτική βλάστηση μπορεί να αποτελείται από μονοετή ποώδη φυτά όπως τα είδη Salicornia, Salsola (ή αλμύρα), κ.λπ. τα οποία εποικίζουν λασπώδεις και αμμώδεις περιοχές που κατακλύζονται περιοδικά από θαλασσινό νερό. Όταν οι περιοχές των αλμυρών ελών και οι παράκτιοι υγρότοποι κατακλύζονται για μεγάλες περιόδους, τότε αναπτύσσονται θαμνόμορφα είδη.
Στην Αλυκή Αιγίου και προς το νότιο τμήμα της αφθονούν τα λιμόνια ή οι «λεβάντες της θάλασσας» που ανθίζουν από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο και με το μωβ χρώμα τους δημιουργούν ένα υπέροχο σκηνικό. Μαζί με τα είδη αυτά συναντάμε και άλλα ανθόφυτα όπως την ίνουλα ή ελένιο (Inula crithmoides), το άστερ (Aster tripolium), το αρθρόκνημο το πολυετές (Arthrocnemum ή Salicornia perenne), την αντράκλα (Halimione portulacoides) κ.ά. Η παρουσία αλοφυτικής βλάστησης στην Αλυκή έχει μεγάλη οικολογική σημασία γιατί λει-
τουργεί ως περιοχή τροφοληψίας, φωλεοποίησης και διαχείμασης της πανίδας, ως μεταβατική ζώνη μεταξύ των χερσαίων και υδάτινων περιοχών, ελέγχει τις ροές φερτών υλικών, αποτελεί δεξαμενή ποικίλων θρεπτικών συστατικών, ενώ τα φυτά με το ριζικό τους σύστημα αποτρέπουν την διάβρωση του εδάφους.
3. Αμμόφιλη βλάστηση Η αμμόφιλη βλάστηση συγκρατεί την άμμο, σταθεροποιεί την ακτογραμμή και το έδαφος από τη διαβρωτική δράση της θάλασσας και του ανέμου και λειτουργεί προστατευτικά ως φυσικό φράγμα (θαλασσινό νερό, ένταση ανέμων) για τη λιμνοθάλασσα της Αλυκής. Απαντάται στο ΒΑ μέρος της περιοχής σε μια μικρή αμμώδη παραλία όπου απαντώνται μικροί σχηματισμοί από αμμοθίνες που περιλαμβάνουν είδη όπως:
σας (Matthiola tricuspidata), το σταμναγκάθι (Cichorium spinosum), η ρόκα της θάλασσας (Cakile maritima), το πολύγωνο (Polygonum maritimum), ένα είδος αγκαθιού, το γαλανόχορτο (Eryngium maritimum) και την κίτρινη παπαρούνα (Glaucium flavum) που ανθίζει από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
4. Παράκτιες λιμνοθάλασσες ΚΩΔΙΚΟΣ *1150
Η κεντρική λιμνοθάλασσα της Αλυκής ανήκει στον τύπο οικοτόπου *1150 και καταλαμβάνει έκταση 78,3 στρέμματα. Κύριο χαρακτηριστικό των λιμνοθαλασσών, στις περισσότερες περιοχές του Δικτύου Natura 2000 στην Ελλάδα, είναι τα υποβρύχια λιβάδια του είδους Ruppia cirrhosa που καλύπτουν σημαντικό τμήμα του πυθμένα τους καθώς και τα υδρόβια μακρόφυτα.
Η αξία των υδρόβιων μακροφύτων ως βιοδεικτών έχει αναγνωριστεί και περιγράφεται στην Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΕ (WFD/2000/60/EE) για τα νερά.
Ως υδρόβια φυτά ονομάζονται όλα τα φυτικά είδη που στην ανάπτυξή τους σημαντικό ρόλο παίζει το νερό ως υδάτινη μάζα, με εξαίρεση τους μικροσκοπικούς φυτικούς οργανισμούς, που έχουν προσαρμοστεί να ζουν αιωρούμενοι στο νερό και αποτελούν το φυτοπλαγκτόν.
Τα υδρόβια φυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στα υδάτινα οικοσυστήματα γιατί αποτελούν τη βάση των τροφικών πλεγμάτων, συμβάλλουν στην οξυγόνωση των νερών και προσφέρουν καταφύγιο και χώρους αναπαραγωγής σε πολλούς ζωικούς οργανισμούς.
Χειμώνας στην Αλυκή
5. Υδρόβια βλάστηση α. Το αγγειόσπερμο Ruppia cirrhosa
Στην Αλυκή Αιγίου το μεγαλύτερο τμήμα της λιμνοθάλασσας καλύπτεται από το αγγειόσπερμο Ruppia cirrhosa (Ρούππια η κηρώδης). Είναι ένα είδος που έχει ρίζες, φύλλα, άνθη και καρπούς όπως τα φυτά της ξηράς. Είναι αρκετά ανθεκτικό και μπορεί να επιβιώσει σε ένα ευρύ φάσμα θερμοκρασίας νερού (κυρίως μεταξύ 5°C και 30 °C) και αλατότητας (1,5–60 PSU). Τα λιβάδια του κατοικούνται από άφθονη αλλά φτωχή σε είδη πανίδα.
Η Ruppia cirrhosa είναι ένα πολυετές υδρόβιο φυτό που ακολουθεί μια συγκεκριμένη διαδρομή ανάπτυξης. Τα σπέρματα που διατηρούνται μέσα στο ίζημα της λιμνοθάλασσας αρχίζουν και βλαστάνουν με τις φθινοπωρινές βροχές, το υπέργειο τμήμα του αρχίζει να αναπτύσσεται και φτάνει στο μέγιστο της ανάπτυξής του τους μήνες Φεβρουάριο-Μάρτιο. Το φυτό ανθίζει από Μάρτιο έως Απρίλιο και στη συνέχεια σχηματίζει καρπούς. Από τον Ιούλιο-Αύγουστο που η λιμνοθάλασσα αρχίζει και αποξηραίνεται ξεκινάει και η αποσύνθεσή του. Τότε αναδύεται μια οσμή αποσύνθεσης από τον υγρότοπο. Τα σπέρματα επιστρέφουν στο ίζημα και με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου και το γέμισμα της λιμνοθάλασσας με νερό ξεκινάει ένας νέος κύκλος ζωής του φυτού. H παρουσία του συγκεκριμένου είδους είναι πολύ σημαντική για τη λιμνοθάλασσα καθώς παίζει σημαντικό ρόλο στον κύκλο του αζώτου ενσωματώνοντας μεγάλες ποσότητες διαλυμένου ανόργανου άζωτου (DIN) στη βιομάζα του. Επιπλέον, η αξία των σπερμάτων του είδους Ruppia cirrhosa και των ασπόνδυλων που σχετίζονται με το περιβάλλον του αποτελούν σημαντική τροφή για πτηνά όπως οι φαλαρίδες και τα φοινικόπτερα (φλαμίνγκο).
Ρούππια η κηρώδης / Ruppia cirrhosa
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
β) Το χαρόφυτο Lamprothamnium papulosum
Ένα άλλο σημαντικό είδος υδρόβιου φυτού είναι το Lamprothamnium papulosum που ανήκει στα χαρόφυτα. Τα χαρόφυτα μπορούν να χαρακτηριστούν ανατομικά ως υψηλά ανεπτυγμένα πράσινα φύκη.
Στην λιμνοθάλασσα της Αλυκής σχηματίζει υποβρύχια λιβάδια μαζί με το αγγειόσπερμο Ruppia cirrhosa σε σημαντικό τμήμα αυτής. Η ύπαρξη του είδους αυτού είναι πολύ σημαντική για τη λιμνοθάλασσα καθώς φανερώνει την καλή οικολογική της κατάσταση.
Η εμφάνισή του είδους εξαρτάται σημαντικά από το εύρος της αλατότητας. Οι ιδανικές συνθήκες αλατότητας κυμαίνονται από 8 έως 28 PSU. Στην περίπτωση της Αλυκής αυτό συμβαίνει κατά τη διάρκεια της υγρής περιόδου, όπου η αλατότητα μειώνεται σημαντικά εξαιτίας των βροχοπτώσεων. Το φυτό αυτό όμως είναι ικανό να επιβιώνει και σε ακραίες συνθήκες αλατότητας, που ξεπερνούν τα 60 PSU.
Oι πληθυσμοί του L. papulosum σε Ευρωπαϊκό επίπεδο είναι σοβαρά κατακερματισμένοι και απειλούνται από τον ευτροφισμό και την αποξήρανση των λιμνοθαλασσών.
Στην παγκόσμια / ευρωπαϊκή κόκκινη λίστα της IUCN, το L. papulosum χαρακτηρίζεται ως ευάλωτο (VU) και θεωρείται ότι απειλείται με εξαφάνιση (EN) στην περιοχή της Βόρειας Ευρώπης, της Βαλτικής Θάλασσας, της Ελλάδας και της Κύπρου (Blaženčić et al., 2006).
Αν και δεν περιλαμβάνεται στους τύπους οικοτόπων που περιγράφονται για την Αλυκή Αιγίου είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε την ύπαρξη λιβαδιών Ποσειδωνίας στον Κορινθιακό Κόλπο και στην παραλία της Αλυκής Αιγίου.
Στην γειτονική θαλάσσια περιοχή συναντάμε τα υποβρύχια λιβάδια της Ποσειδωνίας. Η Ποσειδωνία, η ωκεάνιος (Posidonia oceanica) είναι ένα ενδημικό είδος θαλάσσιου φυτού της Μεσογείου, που συχνά λανθασμένα αποκαλείται φύκος. Η Ποσειδωνία, σε αντίθεση με τα φύκη (κατώτερα φυτά της θάλασσας), έχει ρίζες, φύλλα, άνθη και καρπούς, όπως ακριβώς και τα φυτά της ξηράς. Στην πραγματικότητα, οι πρόγονοί της επέστρεψαν στη θάλασσα πριν από περίπου 120-100 εκατ. χρόνια. Αποτελεί είδος «κλειδί», καθώς η συμβολή του στην λειτουργία των παράκτιων οικοσυστημάτων, ανεξάρτητα από την επιφάνεια που καλύπτει, είναι καθοριστική.
Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας προστατεύονται κατά προτεραιότητα από Διεθνείς Συμβάσεις, Ευρωπαϊκές Οδηγίες και από την Εθνική Νομοθεσία. Αποτελούν φυσικό φράγμα για την ακτογραμμή, καθώς με το βαθύ ριζικό σύστημα και το πυκνό φύλλωμά τους απορροφούν την ενέργεια των κυμάτων και προστατεύουν τις ακτές από την διάβρωση, μειώνουν τη θολερότητα του νερού λόγω της παγίδευσης του ιζήματος και της συγκράτησης των αιωρούμενων σωματιδίων, ανακυκλώνουν τις θρεπτικές ουσίες, διακρίνονται από υψηλή πρωτογενή παραγωγή και ενισχύουν τη βιοποικιλότητα προσφέροντας τροφή, καταφύγιο και τόπο αναπαραγωγής σε μεγάλο αριθμό ειδών.
Συχνά τα νεκρά φύλλα της Ποσειδωνίας ξεβράζονται κατά μήκος των ακτών σχηματίζοντας εκτεταμένα μαλακά στρώματα, τους «θημώνες», μέσα στα οποία ζει πληθώρα μικροσκοπικών ασπόνδυλων ζώων, ενώ τα ίδια τα φύλλα, καθώς αποικοδομούνται, εμπλουτίζουν τις παραλίες με πολύτιμα θρεπτικά στοιχεία που θα δώσουν νέα ώθηση στην αμμοθινική βλάστηση και στους γειτονικούς υγροτόπους. Προστατεύουν τις ακτές από τη διάβρωση, συμβάλλουν στο σχηματισμό των παραλιών,
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Α. Πουλιά
Μέχρι σήμερα έχουν παρατηρηθεί 255 είδη πουλιών στην Αλυκή, αριθμός εντυπωσιακός για ένα τόσο μικρό μέρος. Περισσότερα από 70 από αυτά περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/309 ΕΟΚ για την προστασία της άγριας ορινοθοπανίδας. Η ποικιλία των ειδών και η ευκολία με την οποία παρατηρούνται έχουν κάνει την Αλυκή γνωστή στους παρατηρητές πουλιών στην Ελλάδα.
Η Αλυκή είναι ιδιαίτερα σημαντική ως σταθμός για τα μεταναστευτικά πτηνά, ειδικά μετά την αναπαραγωγή. Είναι τότε που ξεκινά η μετανάστευση επιστροφής προς την Μεσόγειο και την Αφρική. Μολονότι την λέμε «φθινοπωρινή» μετανάστευση, αυτή αρχίζει πολύ νωρίτερα. Ορισμένα παρυδάτια και γλάροι φτάνουν στην Αλυκή ήδη από τις αρχές Ιουλίου – μερικές φορές από τέλη Ιουνίου.
Μέσα στο καλοκαίρι, λοιπόν, η Αλυκή είναι γεμάτη περαστικά πουλιά, τα οποία σταθμεύουν στα νησάκια και τον στεγνό πυθμένα που αποκαλύπτεται καθώς τα νερά υποχωρούν. Το πέρασμα συνεχίζεται μέχρι τα τέλη φθινοπώρου, όταν σταδιακά εγκαθίστανται στην Αλυκή τα πουλιά που θα ξεχειμωνιάσουν. Αν ο χειμώνας είναι ήπιος, σχετικά μικροί αριθμοί διαχειμάζουν στην Αλυκή. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να δούμε μεγάλους αριθμούς και μεγάλη ποικιλία υδροβίων.
Από τα τέλη Ιανουαρίου αρχίζουν να αναχωρούν τα πουλιά του χειμώνα, και τον Φλεβάρη Μαχητές την άνοιξη στην Αλυκή
εμφανίζονται τα πρώτα πουλιά που έρχονται από νοτιότερα. Έχει αρχίσει η εαρινή μετανάστευση, η οποία, ανάλογα με το είδος, θα συνεχίζεται μέχρι τα τέλη Μαΐου. Είναι εντυπωσιακό ότι σχεδόν όλο το χρόνο κάποια είδη θα μεταναστεύουν περνώντας από την Αλυκή.
Η άνοιξη είναι και η εποχή του φωλιάσματος. Από τότε που προστατεύτηκε αποτελεσματικά, την δεκαετία του 1980, η Αλυκή άρχισε να προσφέρει ασφάλεια για την ευαίσθητη περίοδο αναπαραγωγής και κάμποσα είδη αποφάσισαν ότι μπορούν να φωλιάσουν σε αυτήν. Συνολικά, περισσότερα από 50 είδη πουλιών φωλιάζουν ή έχουν φωλιάσει στην Αλυκή και γύρω από αυτήν.
Την περίοδο της αναπαραγωγής, τα πουλιά είναι πολύ πιο διακριτικά και δεν τα βλέπουμε εύκολα. Ακόμη και όταν δείχνει «ήσυχη» την άνοιξη η Αλυκή, μέσα στην βλάστηση ή στις όχθες υπάρχουν φωλιές από Νερόκοτες, Καλαμοκανάδες, Νεροκοτσέλες, διάφορα στρουθιόμορφα και μερικές χρονιές από Φαλαρίδες, Πρασινοκέφαλες Πάπιες και Νανοβουτηχτάρια.
Το καλοκαίρι, στον στεγνό πυθμένα υπάρχουν καλά καμουφλαρισμένες φωλιές και νεοσσοί από Θαλασσοσφυριχτές, Νανογλάρονα και Καλαμοκανάδες, για αυτό δεν πρέπει να μπαίνουμε ούτε να αφήνουμε σκυλιά μέσα στην Αλυκή. Επίσης στην Αλυκή φωλιάζουν ένα με δύο ζευγάρια Ποταμογλάρονα και Ποταμοσφυριχτές.
Τα είδη πουλιών της Αλυκής μπορούμε να τα χωρίσουμε στις παρακάτω κατηγορίες: Ψαλίδες σε πτήση
Στην Αλυκή Αιγίου έχουν παρατηρηθεί 16 είδη πάπιας, δύο είδη κύκνου και τέσσερα είδη χήνας. Παλαιότερα ήταν συνηθισμένο να βλέπει κανείς στην Αλυκή το χειμώνα μέχρι και 10 είδη μαζί, όμως τα τελευταία χρόνια, με τους πολύ ηπιότερους χειμώνες, οι αριθμοί έχουν μειωθεί πολύ. Εξαίρεση αποτελούν χρονιές με δριμύ χειμώνα, οπότε συγκεντρώνονται ξανά στην Αλυκή πολλά υδρόβια. Οι κύκνοι συνήθως είναι λίγοι ή απουσιάζουν. Ωστόσο, τον δριμύ χειμώνα του 2001 – 2002 είχαν συγκεντρωθεί περισσότεροι από 300 Βουβοί Κύκνοι και σχεδόν 40 Αγριόκυκνοι. Σήμερα, η πιο κοινή πάπια είναι το μικρόσωμο Κιρκίρι, ενώ συχνά παρατηρούνται οι πολύ μεγαλύτερες Βαρβάρες και Πρασινοκέφαλες. Την άνοιξη περνούν αρκετές Σαρσέλες και η απειλούμενη Βαλτόπαπια. Άλλα παρόμοια (αλλά όχι συγγενικά με τις πάπιες) υδρόβια είδη που βλέπουμε στην Αλυκή είναι οι Φαλαρίδες (τοπικό όνομα «Μπάλιζα») οι οποίες επίσης έχουν μειωθεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Κάποτε υπήρχαν συγκεντρώσεις που ξεπερνούσαν τα 700 πουλιά. Τακτικό επίσης το χειμώνα είναι το Νανοβουτηχτάρι, που βουτά συνεχώς για να πιάσει υδρόβια έντομα και Αλυκόψαρα. Λιγοστοί Κορμοράνοι, που άλλοτε κολυμπούν και άλλοτε κάθονται σε ξύλα, συμπληρώνουν την εικόνα των υδρόβιων πουλιών της Αλυκής.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Τα παρυδάτια αποτελούν την πιο πολυπληθή και σημαντική ομάδα πουλιών στην Αλυκή. Μέχρι σήμερα έχουν παρατηρηθεί 41 είδη. Σε αντίθεση με τα υδρόβια, δεν κολυμπούν αλλά περπατούν στα πολύ ρηχά νερά βάθους λίγων μόνο εκατοστών και τα λασποτόπια. Μόνο ο Καλαμοκανάς, με τα πολύ μακριά του πόδια, μπορεί και τρέφεται σε κάπως πιο βαθιά νερά, βάθους μέχρι 30 εκατοστά. Ο Καλαμοκανάς φωλιάζει στην Αλυκή, μερικές χρονιές έχουν καταγραφεί μέχρι και 15 ζευγάρια. Οι φωνές τους, καθώς τσακώνονται μεταξύ τους για καλές θέσεις για φωλιά ή ενώνουν τις δυνάμεις τους για να διώξουν γλάρους, κουρούνες ή κάποιο σκυλί μακριά από τα αυγά και τους νεοσσούς, είναι ο πιο χαρακτηριστικός ήχος στην Αλυκή την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι. Κατόπιν φεύγουν για να ξεχειμωνιάσουν στην Αφρική. Σε αντίθεση με τον Καλαμοκανά, τα περισσότερα παρυδάτια δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν την Αλυκή τον χειμώνα και την άνοιξη, όταν η στάθμη των νερών είναι υψηλή, τα βλέπουμε μόνο σε μερικές γωνίες και στην παραλία.
Όταν όμως έρθει το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, τα πολύ ρηχά νερά και τα λασποτόπια είναι ιδανικά για αυτά. Αυτή την εποχή η Αλυκή μετατρέπεται σε έναν ιδανικό βιότοπο για πολλά παρυδάτια που φωλιάζουν στην Αρκτική και πραγματοποιούν μεταναστεύσεις πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων μέχρι το Νότιο Ημισφαίριο. Σε αυτό το ταξίδι χρειάζονται σταθμούς, και η Αλυκή τους προσφέρει ένα πολύτιμο καταφύγιο. Τα πιο κοινά είναι οι σκαλίδρες (πιο κοινή η Νανοσκαλίδρα), οι τρύγγες (πιο κοινός ο Λασπότρυγγας) και οι σφυριχτές. Έχουν επίσης παρατηρηθεί σπάνια είδη όπως ο Ερημοσφυριχτής, το Μαυρόφτερο Νεροχελίδονο, ο Ρωσότρυγγας και άλλα.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
Στην Αλυκή φωλιάζουν, εκτός από τον Καλαμοκανά, ο Θαλασσοσφυριχτής και ο Ποταμοσφυριχτής. Περιμένουν να τραβηχτούν τα νερά αργά την άνοιξη ώστε να αποκαλυφτεί ο στεγνός πυθμένας για να γεννήσουν τα καλά καμουφλαρισμένα αυγά τους στο γυμνό έδαφος. Μερικές χρονιές, αν η στάθμη των νερών παραμένει υψηλή, αναγκάζονται να φωλιάσουν στην παραλία, οπότε είναι εκτεθειμένοι στο ποδοπάτημα από τους περαστικούς επισκέπτες.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Με τον όρο αυτό αποκαλούμε τους ερωδιούς, τις χαλκόκοτες, τα φοινικόπτερα, τις χουλιαρομύτες και άλλα παρόμοια μεγαλόσωμα είδη με μακριά πόδια που τρέφονται περπατώντας στα ρηχά νερά. Ξεχωριστή θέση έχουν τα Φοινικόπτερα (φλαμίνγκο), που εμφανίζονται στην Αλυκή στα μέσα του καλοκαιριού και μπορεί να μείνουν μέχρι τον χειμώνα.
Τρέφονται φιλτράροντας το νερό του πυθμένα για να κατακρατήσουν μικροοργανισμούς και φυτική ύλη. Τα φοινικόπτερα είναι νομαδικά πουλιά που περιφέρονται συνεχώς γύρω από τη Μεσόγειο. Παρατηρώντας τα δακτυλίδια που φέρουν ορισμένα από αυτά, έχει βρεθεί ότι τα Φοινικόπτερα στην Αλυκή προέρχονται από διάφορα σημεία της Μεσογείου, από την Ισπανία μέχρι την Τουρκία (τα περισσότερα είναι από Γαλλία).
Συχνές την άνοιξη (λιγότερες το φθινόπωρο) είναι οι Χαλκόκοτες, με το εντυπωσιακό βυσσινί γυαλιστερό φτέρωμα. Πάντως, τα πιο συχνά καλοβατικά της Αλυκής είναι οι ερωδιοί, κυρίως κατά το ανοιξιάτικο πέρασμα (Μάρτιο - Μάιο) κα κατά το ταξίδι της επιστροφής (από Ιούλιο μέχρι Οκτώβριο). Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο μπορούμε να δούμε στην Αλυκή μεγάλα κοπάδια από Λευκοτσικνιάδες (οι οποίοι συνεχώς κυνηγούν τα Αλυκόψαρα) και Σταχτοτσικνιάδες. Άλλο συνηθισμένο είδος την άνοιξη είναι ο Κρυπτοτσικνιάς.
Θαλασσοπούλια
Στην Αλυκή απαντούν 20 είδη από γλάρους και γλαρόνια. Μεγάλοι αριθμοί από Μαυροκέφαλους και Καστανοκέφαλους Γλάρους, όπως και από τους μεγαλόσωμους Ασημόγλαρους
συγκεντρώνονται συχνά στην Αλυκή και στη θάλασσα σχεδόν όλες τις εποχές.
Οι περισσότεροι εμφανίζονται το καλοκαίρι, όταν μπορούν με άνεση να στέκονται στον στεγνό πυθμένα ή τα πολύ ρηχά νερά. Το καλοκαίρι εμφανίζονται και αρκετοί Λεπτόραμφοι Γλάροι, που κυνηγούν συνεχώς τα Αλυκόψαρα. Τα γλαρόνια τρέφονται βουτώντας για ψάρια μέσα στην Αλυκή και την θάλασσα. Πιο τυπικό είδος είναι το Χειμωνογλάρονο, με το χαρακτηριστικό «τσουλούφι» στο πίσω μέρος του κεφαλιού, το μόνο που απαντά και τον χειμώνα, το οποίο συχνά βλέπουμε να κάθεται σε παλούκια.
Ξεχωριστό είδος είναι το Νανογλάρονο, ο πρωταθλητής της επιβίωσης στην Αλυκή, καθώς φωλιάζει στον στεγνό πυθμένα και την παραλία, καμουφλάροντας προσεκτικά τα αυγά του. Οι γονείς κουβαλούν συνεχώς ψάρια στα μικρά και ζουν με το διαρκές άγχος να γλιτώσουν τις φωλιές τους από κουρούνες, καρακάξες, σκυλιά αλλά και από το ποδοπάτημα ενός απρόσεκτου περαστικού επισκέπτη.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Τα μικρά πουλιά της Αλυκής
Πολλές δεκάδες είδη από μικροπούλια ζουν γύρω και μέσα στην Αλυκή, διέρχονται κατά τη μετανάστευση ή έρχονται να ξεχειμωνιάσουν. Μερικά είναι τυπικά είδη των υγροτόπων, όπως η Κιτρινοσουσουράδα, η οποία περνά κυρίως την άνοιξη, η Καλαμοποταμίδα, που φωλιάζει στους καλαμιώνες και το Καλαμοτσίχλονο, που κυρίως απαντά το χειμώνα. Μερικά είδη μένουν όλο το χρόνο. Πιο χαρακτηριστικό είναι η Κιστικόλη, ένα από τα πιο μικρά πουλιά της Ευρώπης. Ωστόσο κάνει εμφανή την παρουσία της με το συνεχές χαρακτηριστικό κυματιστό πετάγμά της κατά το οποίο ακούγεται το επίσης χαρακτηριστικό κάλεσμά της «ζιπ, ζιπ ζιπ». Τυπικά είδη είναι ο Μαυρολαίμης και η Υφάντρα, που φτιάχνει περίτεχνες κρεμαστές φωλιές από τα κλαδιά των δέντρων. Πολλά επίσης μικροπούλια έρχονται στην Αλυκή από τις γύρω περιοχές για να κουρνιάσουν το χειμώνα στους καλαμιώνες (όπως κάνουν πολλά ψαρόνια) ή να τραφούν με τα πολλά έντομα που ζουν στον υγρότοπο. Πολύ χαρακτηριστικό είδος την άνοιξη είναι και ο Μελισσοφάγος, ο οποίος συχνά εμφανίζεται σε μεγάλα κοπάδια. Τέλος, πολύ τυπική εικόνα για την Αλυκή είναι τα διάφορα είδη από χελιδόνια και σταχτάρες που συχνά πετούν κατά εκατοντάδες χαμηλά πάνω από την επιφάνεια του νερού για να πιάσουν τα έντομα που αναδύονται (όπως οι χειρονομίδες).
Μαυρολαίμης
Κιστικόλη Αλκυώνη
Κιτρινοσουσουράδα
Τρυποφράκτης
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ Β. Θηλαστικά
Όσον αφορά τα θηλαστικά, ζουν μικρά τρωκτικά, μυγαλές, ασβοί και αλεπούδες που τις βλέπουμε το καλοκαίρι μέσα στη στεγνή λιμνοθάλασσα. Το τελευταίο τσακάλι της περιοχής παρατηρήθηκε το 1987. Πάντως, τα πιο σημαντικά θηλαστικά της Αλυκής επίσης... πετούν. Κάθε σούρουπο πάνω από την Αλυκή τρέφονται εκατοντάδες νυχτερίδες, οι οποίες συγκεντρώνονται εδώ από όλη την γύρω περιοχή για να τραφούν με τα έντομα που αναδύονται από την λιμνοθάλασσα. Άλλα σημαντικά είδη σπονδυλωτών που καταγράφονται σε αυτόν τον υγρότοπο περιλαμβάνουν το Κουνάβι (Martes foina) και η Νυφίτσα (Mustela nivalis).
Κουνάβι
Νανονυχτερίδα
ερπετών
καταγραφεί
σκαντζόχοιρος)
Erinaceous concolor Rana Martes foina
σαύρα)
foina κουνάβι)(
Σκαντζόχοιρος
Hyla arborea
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ Γ. Ερπετά - Αμφίβια
Στην Αλυκή και γύρω από αυτήν ζουν τουλάχιστον δώδεκα είδη ερπετών όπως το Λιμνόφιδο (Natrix tessellata), ο Αβλέφαρος (Ablepharus kitaibelii), ο Λαφιάτης, η Πράσινη Σαύρα και η μικρόσωμη ενδημική Σαύρα του Μοριά (Algyroides moreoticus), η οποία εμφανίζεται και στην παραλιακή ζώνη. Υπάρχουν επίσης τέσσερα είδη αμφιβίων. Το πιο εμφανές από αυτά είναι ο Ευρωπαϊκός Δεντροβάτραχος (Hyla arborea) του οποίου το κάλεσμα αρχίζει να ακούγεται ήδη από τα τέλη του χειμώνα. Εδώ συγκεντρώνονται για να γεννήσουν τα αυγά τους και οι Πρασινόφρυνοι από τις γύρω περιοχές (και συχνά πολλοί σκοτώνονται από τα αυτοκίνητα στον δρόμο). Στα κανάλια και την Αλυκόβρυση κάποτε υπήρχαν πολλοί λιμνοβάτραχοι. Yπάρχουν λίγες νεροχελώνες και νερόφιδα. Σήμερα, μετά την επίχωση πολλών τμημάτων του περιφερειακού αύλακα και άλλων «μικρών» νερών που υπήρχαν, όλα αυτά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν από την Αλυκή. Όλα αυτά τα είδη προστατεύονται από τη Συνθήκη της Βέρνης.
Ο Ευρωπαϊκός Δεντροβάτραχος είναι ένα μικρόσωμο αμφίβιο (τα αρσενικά κυμαίνονται μεταξύ 32-43 mm και τα θηλυκά μεταξύ 40-50 mm). Ξεχωρίζει από το ομοιόμορφο πράσινο χρώμα του. Δύσκολα τον βλέπουμε καθώς βρίσκεται κρυμμένος μέσα στη βλάστηση. Έχει όμως πολύ δυνατή φωνή, που την ακούμε τα βράδια την εποχή της αναπαραγωγής.
Ο Αβλέφαρος είναι μια μικρόσωμη σαύρα με λεπτό κυλινδρικό σώμα και πολύ μικρά πόδια. Το μήκος της δεν ξεπερνάει τα 13 εκ. μαζί με την ουρά η οποία είναι 1,5 φορά μεγαλύτερη του σώματος. Ραχιαία το χρώμα της είναι σκούρο γυαλιστερό καφέ με μικροσκοπικά στίγματα. Μια λεπτή ανοιχτόχρωμη γραμμή διατρέχει τα πλευρά από το κεφάλι έως την ουρά. Δε διαθέτει βλέφαρα και το μάτι προστατεύεται από διάφανο δέρμα. Περιλαμβάνεται στο Παράρτημα IV της Οδηγίας των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ και στο Παράρτημα II της Σύμβασης της Βέρνης.
Σαύρα του Μοριά
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Δ. Ασπόνδυλα
Τα ασπόνδυλα της Αλυκής δεν έχουν μελετηθεί πολύ. Πολύ σημαντικά είναι τα είδη που ζουν ή αναπαράγονται μέσα στο νερό, όπως τα καρκινοειδή Gammarus και τα μικρά κουνούπια (που δεν τσιμπάνε) της οικογένειας Chironomidae (Χειρονομίδες), που γεννούν τα αυγά τους και οι χαρακτηριστικές κόκκινες προνύμφες τους αποτελούν σημαντικότατη τροφή για τα πουλιά. Όταν έρθει η ώρα να μεταμορφωθούν σε έντομα, αναδύονται κατά τεράστιους αριθμούς από την επιφάνεια, προσελκύοντας ξανά μεγάλους αριθμούς από εντομοφάγα πουλιά και νυχτερίδες.
Επίσης στην Αλυκή ζουν πολλά είδη κολεόπτερων (σκαθάρια), λεπιδόπτερων (πεταλούδες), ενώ χαρακτηριστικές είναι οι Λιβελούλες, ειδικά στα μέρη με γλυκά νερά στο ανατολικό τμήμα του υγρότοπου.
Πεταλούδες
Λιβελούλα
Chironomidae
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
Μέσα στη λιμνοθάλασσα οι συνθήκες είναι πολύ αντίξοες για τα ψάρια. Τα νερά άλλοτε είναι γλυκά και άλλοτε πολύ αλμυρά. Άλλοτε παγώνουν και άλλοτε η θερμοκρασία ξεπερνάει τους πενήντα βαθμούς. Το μόνο είδος ψαριού που αντέχει εδώ είναι το Αλυκόψαρο, ένα ψαράκι μήκους μόλις έξι εκατοστών. Το καλοκαίρι επιβιώνει στα λίγα μέρη με νερό κοντά στην παραλία. Το χειμώνα σκορπίζει σε όλη τη λιμνοθάλασσα. Σε χρονιές με μεγάλη ξηρασία πάρα πολλά πεθαίνουν, πάντα όμως επιβιώνουν μερικά που πολλαπλασιάζονται γρήγορα. Το Αλυκόψαρο αποτελεί είδος-κλειδί για το οικοσύστημα της Αλυκής διότι αποτελεί πολύτιμη τροφή για αρκετά είδη πουλιών.
Το Αλυκόψαρο ανήκει στην οικογένεια Cyprinodontidae, και αποτελούν οικογένεια τροπικών κυρίως ψαριών, που κατανέμεται στα κεντρικά και δυτικά τμήματα των ακτών της Μεσογείου. Πολλοί πληθυσμοί του απειλούνται με εξαφάνιση σε διάφορα ενδιαιτήματα εξαιτίας των ανθρωπογενών επεμβάσεων.
Το Αλυκόψαρο περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43 της Ε.Ο.Κ. «Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας». Αυτό δείχνει τη σημασία που έχει το συγκεκριμένο είδος για τα ευρωπαϊκά οικοσυστήματα και τη μεγάλη σημασία που έχει η μελέτη του είδους.
Αλυκόψαρο
Κοινό δελφίνι
Δελφίνια στον Κορινθιακό Κόλπο.
Τα δελφίνια του Κορινθιακού Κόλπου Η Αλυκή Αιγίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Κορινθιακό Κόλπο. Τα οικοσυστήματα αυτά αποτελούν δύο από τις τέσσερις περιοχές της Μονάδας Διαχείρισης Κορινθιακού Κόλπου που ανήκουν στο Δίκτυο Natura 2000. Ο Κορινθιακός Κόλπος (GR2530007) είναι και περιοχή IMMA (Σημαντική Περιοχή για τα Θαλάσσια Θηλαστικά - Important Marine Mammal Area).
Το θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής παρέχει ενδιαιτήματα διατροφής και διαχείμασης στις χελώνες Caretta caretta και Chelonia mydas (Πράσινη χελώνα), που περιλαμβάνονται στα είδη προτεραιότητας του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η παρουσία θαλάσσιων θηλαστικών, όπως τα κητώδη Tursiops truncatus (Ρινοδέλφινο) του Παραρτήματος II, καθώς και Delphinus delphis (Κοινό δελφίνι), Stenella coeruleoalba (Ζωνοδέλφινο) και σπανιότερα Grampus griseus (Σταχτοδέλφινο) του Παραρτήματος IV. Η μικτή κοινωνία
του Κορινθιακού είναι παγκοσμίως μοναδική. Το ζωνοδέλφινο κυριαρχεί και παρόλο που αποτελεί ένα εντελώς πελαγικό είδος, δεν έχει παρατηρηθεί πουθενά αλλού στον κόσμο μέσα σε έναν κλειστό κόλπο, όπως συμβαίνει στον Κορινθιακό Κόλπο. Περιστασιακά έχουν καταγραφεί και άτομα Balaenoptera physalus (Πτεροφάλαινα) και Physester macrocephalus (Φυσητήρας).
Η προστασία της Αλυκής
Παρά την αποτελεσματική προστασία της, σε σχέση με πολλές άλλες περιοχές του Δικτύου Natura 2000, και παρά το γεγονός ότι στην Αλυκή μπορούν να συνυπάρχουν άγρια φύση και ανθρώπινες δραστηριότητες, η Αλυκή εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα προστασίας όπως:
• Η ανυπαρξία θεσμοθετημένου διαχειριστικού πλαισίου.
• Οι κίνδυνοι υποβάθμισης της φυσικότητας της περιοχής κυρίως λόγω οικιστικής ανάπτυξης και επέκτασης υποδομών ασύμβατων με τον χαρακτήρα της περιοχής στην γύρω περιοχή.
• Ο κίνδυνος αποκοπής της τροφοδοσίας της Αλυκής με γλυκό νερό από τον φυσικό τροφοδότη της, την Αλυκόβρυση και άλλες αλλαγές στην υδρολογία της λόγω πιθανών έργων στα ανάντι.
• Ο κίνδυνος αύξησης της όχλησης και θανάτων αμφιβίων και ερπετών λόγω αύξησης της κυκλοφορίας στον δρόμο που περιβάλει την Αλυκή.
• Η όχληση της άγριας ζωής στην παραλιακή ζώνη λόγω πρόσβασης τροχοφόρων και έντονων δραστηριοτήτων αναψυχής (kite-surfing).
• Η όχληση της άγριας ζωής από ανενημέρωτους επισκέπτες ή απρόβλεπτους δυνατούς θορύβους (π.χ. βεγγαλικά).
• Η όχληση της άγριας ζωής από ενδεχόμενη αύξηση στον νυχτερινό ηλεκτροφωτισμό στον περιμετρικό δρόμο.
• Η κυκλοφοριακή συμφόρηση του περιμετρικού της Αλυκής δρόμου κατά τους θερινούς μήνες.
• Η θήρευση αυγών και νεοσσών από οικόσιτους θηρευτές (σκύλοι, γάτες) που αποκτούν πρόσβαση στη στεγνή Αλυκή το καλοκαίρι.
• Η απόθεση σκουπιδιών στην περίμετρο της λιμνοθάλασσας.
• Η συλλογή φυτών από ανενημέρωτους επισκέπτες.
• Η εισαγωγή ξενικών ειδών που φυτεύονται καλοπροαίρετα, αλλά μεταβάλλουν δραστικά την φυσική λειτουργία του οικοσυστήματος.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Η άγρια ζωή, ιδιαίτερα τα πουλιά, έχουν συνηθίσει την παρουσία του ανθρώπου στην Αλυκή. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια όρια και, δυστυχώς, δεν έχουν σταματήσει τα κρούσματα σοβαρής όχλησης που έδιωξαν τα πουλιά από την περιοχή ή κατέστρεψαν το φώλιασμα. Για αυτό, κάθε επισκέπτης οφείλει να τηρεί κάποιους απλούς κανόνες συμπεριφοράς: ΚΩΔΙΚΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΑΛΥΚΗ
1. Δεν εισερχόμαστε ΠΟΤΕ μέσα στον υγρότοπο (μένουμε στον δρόμο ή την παραλία).
2. Δεν προκαλούμε τα πουλιά με φωνές, κινήσεις χεριών ή πετώντας αντικείμενα.
3. Δεν αφήνουμε τα σκυλιά να εισέρχονται ελεύθερα στον υγρότοπο. Τα κρατάμε πάντα μαζί μας.
4. Δεν ταΐζουμε τα πουλιά. Δεν τρώνε κάτι που μπορούμε να τους δώσουμε.
5. Δεν πετάμε drone, γιατί προκαλεί πανικό στα πουλιά.
6. Παίρνουμε τα σκουπίδια μας μαζί μας.
7. Δεν αφήνουμε ούτε παίρνουμε κανένα ζώο, από την Αλυκή και επίσης δεν φυτεύουμε ή απομακρύνουμε κανένα φυτό από την Αλυκή Αιγίου.
8. Οι οδηγοί προσέχουν πάντα στον δρόμο, ιδιαίτερα τα ανοιξιάτικα βράδια για τα αμφίβια.
Το έργο CLLD/LEADER «ΑΛΙΕΙΑ & ΘΑΛΑΣΣΑ 2014 – 2020»
Ο Δήμος Αιγιαλείας χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΛΙΕΙΑ & ΘΑΛΑΣΣΑ 2014 – 2020», Προτεραιότητα 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» η οποία συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), στο πλαίσιο της πρόσκλησης με τίτλο: «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ» (Μέτρο 8.3.3: Άρ. 63.1 του Καν. 508/2014 ‘Εφαρμογή στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων’ [για παρεμβάσεις δημοσίου χαρακτήρα]), του Τοπικού Προγράμματος CLLD/LEADER ΑΧΑΪΑΣ για την πράξη με τίτλο: «Ήπιες παρεμβάσεις για την τουριστική αναβάθμιση, παρακολούθηση και ανάδειξη της βιοποικιλότητας της λιμνοθάλασσας Αλυκής Αιγίου του Δήμου Αιγιαλείας (Natura 2000/ GR 2320006) και κωδικό MIS 5074969.
Η πρόταση αυτή εντάχθηκε σύμφωνα με την υπ΄ αριθ. 398/CL/ΕΤΘΑ/19-3-2021 απόφαση του Ενδιάμεσου Φορέα ΑΧΑΪΑ - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε. στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑΣ 2014 – 2020» (ΑΔΑ 933146ΜΟΒ2-5ΜΔ) με το ποσό των 152.201,20 ευρώ, ενώ το τελικό κόστος της πράξης ανήλθε σε 135.488,60 €.
Για πρώτη φορά η Αλυκή Αιγίου μέσω του ανωτέρω έργου απέκτησε υπερσύγχρονο εξοπλισμό για την παρακολούθηση των υδρολογικών και μετεωρολογικών δεδομένων (αυτόματο τηλεμετρικό και μετεωρολογικό σταθμό παρακολούθησης φυσικοχημικών παραμέτρων εντός της λιμνοθάλασσας), ασύρματη κάμερα παρακολούθησης (webcam), τηλεσκόπια και κιάλια. Επιπλέον, τοποθετήθηκε ξύλινος αστικός εξοπλισμός, υπέργειο παρατηρητήριο και ενημερωτικές πινακίδες, ενώ εκδόθηκαν τρίπτυχο ενημερωτικό φυλλάδιο και ο παρών οδηγός πεδίου.
Στόχος είναι η Αλυκή Αιγίου να γίνει πυλώνας ανάπτυξης ήπιων μορφών τουρισμού. Λόγω της οικολογικής της αξίας και της γεωγραφικής
νας για τη διαχείριση των παράκτιων λιμνοθαλασσών της
Βιβλιογραφικές αναφορές
• Blazencic, J., Stevanovic, B., Blazencic, Z., Stevanovic, V., 2006. Red data list of Charophytes in the Balkans. Biodiversity Conservation, 15: 3445–3457.
• Christia, C., Tziotzis, I., Fyttis, G., Kashta, L., Papastergiadou, E., 2011. A survey of the benthic aquatic flora of transitional water systems of Greece and Cyprus (Mediterranean Sea). Botanica Marina, 54: 169-178.
• European Parliament, 2000. Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the council of 23th October 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy.
• Kontopoulos, N., Avramidis, P., 2003. A late Holocene record of environmental changes from the Aliki lagoon, Egion, North Peloponnesus, Greece. Quaternary International, 111: 75–90.
• Χρηστιά Χρυσούλα, 2013. Οικολογική εκτίμηση των λιμνοθαλασσών της Δυτικής Ελλάδας με χρήση υδρόβιων μακροφύτων, ως βιολογικών δεικτών. Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Βιολογίας, 277 σελ., Πάτρα.
• Φυτώκα Ε., Τοµπουλίδου, Μ., Χατζηιορδάνου, Λ., Αποστολάκης, Α., 2020. Υγρότοποι στην Ηπειρωτική Ελλάδα: πλήθος, έκταση, χωρική κατανοµή. Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων (ΕΚΒΥ). 78 σελ., Θέρµη. Ηλεκτρονικές πηγές
• Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία: https://www.ornithologiki.gr/el/
• Μονάδα Διαχείρισης Κορινθιακού Κόλπου: https://necca.gov.gr/mdpp/m-d-korinthiakou-kolpou/
• https://www.thalassapedia.gr/
• Ντάφης, Σ., Παπαστεργιάδου, Ε., Λαζαρίδου, Ε., 1999. Τεχνικός οδηγός αναγνώρισης, περιγραφής και χαρτογράφησης τύπων οικοτόπων της Ελλάδας. Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ). 180 σελ. +90 σελ.
• https://greece.inaturalist.org/
ΔΗΜΟΣ
ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
Αντιδημαρχία Ανάπτυξης & Προγραμματισμού Δήμου Αιγιαλείας
Ευχαριστούμε θερμά για τη συμβολή τους
στην έκδοση και διάθεση φωτογραφικού υλικού τους:
Κώστα Παπακωνσταντίνου, Τούλα Αρβανίτη, Κώστα Καρακατσάνη, Τούλα Σταυροπούλου, Μιχάλη Κωτσάκη, Χρήστο Τσάνη, Χρυσούλα Χρηστιά, Λουκά Χαψή
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
Alyki Lagoon AIGIO
European Regional Development Fund
ΔΗΜΟΣ
ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
HELLENIC REPUBLIC MINISTRY OF RURAL DEVELOPMENT AND FOOD
Co-funded by Greece and the European Union
The project was carried out in collaboration with the General Directorate of Development, Forest Protection and Natural Environment of the Ministry of Environment, Energy and Climate Change and the Forestry of Aigio.
Editor in chief: MUNICIPALITY OF AIGIALEIA
Content manager - Texts - Publication Supervision:
CHRYSOULA CHRISTIA
FISHERIES AND MARINE OPERATIONAL PROGRAM 2014 - 2020 (EMFF)
RESPONSIBLE LAG CLLD/LEADER: ACHAIA - DEVELOPMENT AGENCY S.A.
Photographs - Texts - Layout: CloudPrint
This publication has been based (as well as the content of the information boards and the triptych for Alyki within the framework of the present project) on previous material prepared by Irida Environmental Action for Aigialeia and the Greek Ornithological Society (edited by Niki Kardakari, Kostas Papakonstantinou)
This edition is a deliverable of the act «Mild interventions for the tourist upgrade, monitoring and promoting the biodiversity of the Alyki of Aigio Lagoon of the Municipality of Aegialeia (Natura 2000/ GR 2320006) with the co-funding of Greece and the European Union».
We welcome you to Alyki of Aigio wetland. A coastal natural ecosystem that is only two kilometers from our city. A point of reference for both residents and nature lovers.
Despite its small size, Alyki of Aigio belongs to the network of NATURA 2000 areas. That means, it is part of the valuable network of routes and stations necessary for the survival, movement, migration and dispersal of the various species of wild fauna and flora of Europe.
The existence and protection of Alyki is important because it is one of the last remaining natural areas in lowland Aigialeia and accompanies its history for the last 5000 years.
But beyond its importance as a natural ecosystem, it provides services as a place of recreation, environmental education and visitors attraction. In all four seasons of the year, Alyki is a place of tranquility, walking and observing nature and the landscape. The seasonal changes are evident. In winter the lagoon floods and fills with ducks, while in summer it almost dries up and turns into a salt flat.
The Municipality of Aigialeia, understanding the need to highlight and protect this essential ecosystem, was funded by the Fisheries and Sea Operational Programme 2014 –2020 (OPFS 2014 – 2020), utilizing the resources of the European Maritime and Fisheries Fund (EMFF) for the implementation of the operation “Mild interventions for the touristic upgrade, monitoring and promoting the biodiversity of the Alyki of Aigio lagoon of the Municipality of Aigialeia (Natura 2000/ GR 2320006)”. The whole project was carried out with the cooperation of the General Directorate of Development, Forest Protection and Natural Environment of the Ministry of Environment, Energy and Climate Change as well as the Forestry of Aigio, following the signature of the relevant Program Contract.
This publication aims to inform its residents and visitors about the valuable ecosystem of Alyki, Aigio.
The Mayor of Aigialeia
Dimitrios Kalogeropoulos
December 2023
Wetlands are areas, natural or not, that are permanently or periodically inundated by water. This water may be superficial or underground, standing or running fresh, brackish or salt water, or even sea water up to 6 meters deep. The term wetlands therefore refers to a wide variety of habitats that are usually grouped into the following categories: a) coastal wetlands (estuaries, river deltas and lagoons), b) inland wetlands (marshes, swamps, wet meadows, riparian forests) and c) artificial wetlands (salt marshes, rice paddies).
Wetlands, the ones that have not been entirely contaminated by man, are full of life. Wetland vegetation forms the “backbone” of them. It presents a significant variety of forms and species and, together with algae, constitute the basis of energy flow and the food web. Thus, they are an essential food source for invertebrates, fish, aquatic birds and mammals, which have adapted to live in wetland habitats. The abundance of aquatic birds that find in the wetlands areas for breeding, nesting, food and resting is particularly noteworthy.
Why wetlands are important?
• They constitute one of the richest ecosystems on the planet, constituting a habitat for many species of flora and fauna (fish, invertebrates and birds).
• They provide water for irrigation, water supply and energy production, fish, salt, etc.
• They regulate the hydrological cycle since they are the core foundation for the support of aquatic life. They enrich underground aquifers as they form in areas of groundwater discharge.
• They protect against floods by reducing the flow speed; they store the rainwater and gradually attribute it at the end of the flood.
• They protect against storms, winds and coastal erosion since their vegetation stabilizes the terrain.
• They improve the water quality by trapping the deposited materials and the pollutants that are removed through natural processes.
• They regulate the climate by absorbing large amounts of carbon dioxide CO2 and contribute to reducing the temperature between seasons.
• They transform and remove nutrients such as nitrogen and phosphorus which cause eutrophication through vegetation and microorganisms.
• Contribute to pollination and the preservation of life as certain types of plants strongly attract bees.
• They provide physical, mental and intellectual opportunities such as recreation, sport, tourism, education and research.
• Contribute to the preservation of traditional knowledge, boost the connection with the past and are strongly related to human health and well-being.
The primary problems wetland ecosystems have to face are the reduced supply of fresh water from the watershed, human interventions, the introduction of alien species, pollution from point and non-point sources, the transport of pollutants from sea masses, plastic pollution as well as the incoming load of nutrients from surface or subsurface currents.
Also, climate change will significantly affect these ecosystems. Mediterranean wetlands, especially those of Southern Europe, are among the most vulnerable to climate change regions of Europe due to high temperatures, limited rainfall and their restricted water supply during dry seasons. Many lagoons are expected to dry up and others to flood due to rising water levels in the coastal zone. The reduction of pressures from human activities is essential in order to increase the adaptability of wetlands to climate change and to preserve biodiversity.
Lagoons are autonomous dynamic systems with high productive capacity and for this reason they are important ecosystems for all living organisms. According to Directive 92/43/ EU they belong to the priority habitat type with code *1150 “lagoons”. Lagoons present a series of morphological and ecological features that cause rapid changes in the abundance and distribution of animal and plant organisms. The confinement with the sea, the input of nutrients and the continuous fluctuations of the abiotic parameters (temperature, salinity) are some of them.
Thus, lagoons are defined as shallow water areas near the coasts, whose salinity and depth vary, while they may be partially or entirely separated from the open sea. The bottom is sandy or with cobbles or, more rarely, rocky. The salinity can vary from fresh to hypersaline. The salinity range depends on rainfall, evaporation, seawater or freshwater inflow from storms, or flooding water during winter.
The Mediterranean area constitutes a particularly favourable environment for their formation. The low tidal range and its mild influence, as well as the numerical predominance of tranquil bays provide the ideal geomorphological and hydrodynamic conditions for the formation of lagoons.
Alyki lagoon, Aigio
The Alyki lagoon of Aigio occupies a small triangular area at Cape Gyftissa near the city of Aigio, in the Corinthian Gulf and at the northern edge of the delta of River Selinoundas. The mouth of the river is located approximately 5 km east of the lagoon.
The geographic coordinates are: longitude: 22° 06’N and latitude: 38° 15΄E. Its shape is approximately rectangular and located at a height of 0.3 m above sea level. The typical tidal range in the area is about 15 cm, but the water level can have an altitude of up to 1 m in case of extreme weather conditions. The total extent is 180 acres, its perimeter is 2.5 kilometres and its maximum depth is 50 cm to 70 cm.
The lagoon is separated from the open sea (Corinthian Gulf) by a low dam of pebbles through which there is not a natural connection. Salinity varies significantly depending on the season. During the rainy season, the water of the lagoon is brackish, some years almost fresh. In the dry season Alyki almost dries up and it tranforms into a salt pan, and that is where it got its name from. In the sediments of the bottom, clayey mud prevails. The lagoon is full of marshes in the wetland’s eastern and southern boundary.
About 5000 years ago, during the Holocene, the formation of Alyki began. The Holocene is the first postglacial period of the Quaternary, which started about 12000 years ago and continues nowdays. The intense earthquake activity of the faults of Aigio and Eliki in the Corinthian Gulf, the sea and Selinoundas River activity contributed to its creation.
In the published work of Kontopoulos and Avramidis (2003), the paleogeographic evolution of Alyki lagoon during the late Holocene is graudally depicted.
Stage I. About 6000 years ago, the sea level rise decreased and stopped. Then, the deposits and the formation of River Selinoundas Delta began. The River Selinoundas discharged itself through a channel just west of the lagoon during the late Holocene. The lagoon area was created when the embankment of the main channel broke and a side alluvial fan in the flood plain formed.
Stage II. 4700 years ago, the Aigio fault moved. This tectonic movement led to subsidence in the lagoon site while the sea level began to rise compared to the ground, and the shoreline moved to a higher level, causing the region to flood and create a marsh with fresh to brackish water.
Stage III. 3000 years ago, the Aigio fault moved again. The sea level began to rise, and a barrier was formed, which led to the creation of a lagoon system with hypersaline water. The Selinoundas River was diverted on a route east of the lagoon.
Stage IV. 2500 years ago, the area was uplifted due to the activation of the Aigio fault, the sea level rose again, but the lagoon did not show any particular change.
Stage V. 2000 years ago, the Aigio fault moved again, and the sea level rose. From this alteration, the lagoon’s salinity changed from brackish-hypersaline to brackish.
3. The history of Alyki in the 20th century
Alyki, like all transitional ecosystems, is constantly evolving and changing. Its current shape results from the Selinoundas River deposits and the sea waves’ activity. The beach that formed cut off a shallow basin that floods seasonally. Today, the Selinoundas estuary
Paleogeographic evolution of the Alyki lagoon during the late Holocene and environmental changes.
(Source: Kontopoulos & Avramidis, 2003)
is approximately five kilometres further east and at first glance, the link between the river and the creation of the lagoon cannot be seen.
In the 1930s, the regional channel (Rockefeller Channel) was constructed to drain the lagoon. Since then, this channel has been the border of the wetland from the land’s side. In the same period, two channels connecting to the sea were built. These remained open for a few years, a period in which Alyki functioned as a typical lagoon. When they were left without maintenance, they closed, and Alyki returned to its original and current closed “salt lake”. Traces of the stone walls of these channels can be seen on the beach. Until the 1960s, the drainage network ended up in Alyki from the irrigation waters of Selinoundas, with which the Aigio plain is irrigated. Today, this network empties into the sea 200 m west of Alyki. In 1973, the public road surrounding the lagoon was constructed. This road had significant adverse effects, cutting off Alyki from its neighbouring lands, but at the same time, it became the boundary of the wetland and prevented further expansion of the estates towards it. Now, fresh water is coming into the lagoon via conduits under the road.
Until the 1970s, hunting was allowed in Alyki. As a result, the aquatic birds could not gather since their arrival coincided with their chase. In such a small wetland, the birds could not find a safe haven anywhere. So those who were not killed, left. After the actions of a few citizens, the City Council of Aigio, with a historic decision for its time, requested the ban of hunting, and this was achieved in 1978 with the declaration of Alyki as a “Preys Sanctuary”, the subsequent “Wildlife Sanctuary”. The situation somewhat improved, but there were regular incidents of illegal hunting for several years.
Gradually, from the mid-1980s and with the participation of the Society for the Protection of the Environment of Aigio and the Hellenic Ornithological Society, awareness of the Alyki’s value increased, illegal hunting stopped and, in addition, various other threats were addressed such as improvised motocross races in summer, the occasional use of the dry bottom as a makeshift airfield(!), horse grazing, mud baths, dog training, trespasser claims, infillings, fires, etc.
The results of this protection had an instant impact on the bird populations. The ducks that left in winter with the first rifle shots started to stay, while gradually, birds began to Swans, coots and black-headed gulls in Alyki during winter.
nest in spring since they now found security and tranquility. Alyki became an effectively protected wetland, known as an ideal place for observing birds. In 1987, the first “Bird Festival” in Greece took place in Alyki; in 1989, an international cleaning program was organized with volunteers from many European countries and from the 1990s, many environmental educational programs began.
Today, Alyki has been imprinted on the minds of the inhabitants as a place intended for the protection of wild nature, and hundreds of visitors observe the birds, especially when astonishing species arrive, such as Flamingos and Swans.
The wetland is a public land managed by the Achaia Forest Directorate and the Aigio Forestry Department, according to Law 4280/2014. Some of the surrounding regions are private properties. Land uses in the lagoon include tourism/recreational activities (60%) and agricultural activities (mainly citrus fruit cultivations).
The area “Alyki Aigiou” (GR2320006), covering 324 hectares, is a Special Area of Conservation (SAC) and Special Protection Zone (SPZ) of the European NATURA 2000 network.
As a SAC, it was listed for the habitat types and significant plant and animal species (based on Directive 92/43/EEC); as an SPZ, it was listed for the noteworthy bird species (based on Directive 79/409/EEC). Therefore, it is subjected to a special protection and management regime with the aim of fulfilling our country’s European obligations.
After the modification of the Protected Areas Management Units of the Natural Environment and Climate Change Organization (N.E.C.C.A) (Government Gazette/1877/B/2022) of the Ministry of Environment, the Alyki of Aigio belongs to the protected areas that are under the territorial administration of the Management Unit of the Corinthian Gulf.
Alyki is also a Wildlife Sanctuary (900 acres) established with the no. 220881/3374/236-1978 Decision of the Minister of Agriculture, which was published in the Official Gazette 601/v. B/ 5-7-1978 and, by which hunting was prohibited.
The authorities responsible for the administration and management of the area are the Ministry of Environment and Energy (M.E.N.), the Department of Forest Protected Areas and Forestry Recreation and, locally, the Aigio Forestry Depertment..
For Natura 2000 areas, Special Environmental Studies are drawn up, resulting in a Presidential Decree and in them the measures are established, the permissible human activities and the conditions that should govern them.
5. Why Alyki is unique
• It is the last sanctuary for many animal and plant species as it is one of the last remaining natural areas in lowland Aigialeia.
• It is a valuable stop for migratory birds because it is located in an area with no other wetlands.
• According to its size, it hosts a significant variety of wildlife and could be characterized as an excellen “eco-school”.
• It is located very close to Aigio and the national road and is thus suitable for mild touristic development and environmental education.
The Natura 2000 Network is a European Ecological Network of areas hosting natural habitat types and habitat species of European significance. It includes: the «Special Protection Areas (SPA)» for avifauna, based on the Birds Directive (79/409/EEC «on the conservation of wild birds», which was coded by Directive 2009/147/EC) and «Sites of Community Importance (SCI) / Special Areas of Conservation (SAC)», as defined by the Habitats Directive (92/43/EEC «for the conservation of natural habitats as well as wild fauna and flora»). The member states characterize the SCI as a SAC with a legislative act which determines the conservation measures required to ensure the conservation of the species and types of habitats of Community interest that they host.
Spring
6. Seasonal changes
Water is the basis of life in the lagoon. The freshwater supply comes from a neighbouring spring, Alykovrysi, but most of it comes from rain, while there is also enrichment with seawater through infiltration from the pebbled beach of Alyki. If it rains a lot, its water becomes brackish to almost fresh in winter. In summer, seawater enters, especially with strong northwestern winds (maistros), while a large part of Alyki dries up.
a) Winter
In winter, Alyki is flooded. It is the season when we can see more easily different aquatic birds species (such as ducks, coots, grebes, and seagulls). In years with extreme weather conditions, many birds from northern countries find refuge in Alyki. Among them, there are many swans. Gradually, from the end of January, the ducks begin to depart from Alyki. By the end of February we can see the first migratory birds coming from Africa.
b) Spring
In spring, the picture is constantly changing. Birds keep coming, stop for a while and then continue further north. The most distinctive visitor is the black-winged stilt that nests on the islets of Alyki, along with several other species of aquatic, wading birds and shorebirds.
In summer, the waters recede, and a large part of the wetland dries up. This is the best season for bird watching as from June, the passage of the return of migratory birds to Africa begins. Dozens of wading birds, herons and seabirds species pass through Alyki and stop at the shallow waters, finding a valuable station on their migratory journey.
The migration of birds continues. Only few autumn rainfalls are enough to fill up Alyki with water again, that sometimes can be delayed to happen. From the moment it floods, aquatic life needs only about ten days to start flourishing again from the aquatic plants that grow rapidly and various invertebrates that reproduce very fast. Hence, the lagoon begins its annual cycle of constant change all over again.
Despite its small size, the lagoon provides a noteworthy variety of micro-ecosystems, which change seasonally. The Alyki of Aigio lagoon constitutes a vital ecosystem, displaying a typical wetland’s main characteristics. It includes vital wetland habitats such as coastal lagoons, marshes, transitional swamps and springs, standing brackish and saline waters, riparian vegetation and a beach with cobbles and rocks. The reed belts, even though they have decreased in recent years, are significant sites from an ornithological point of view, as they offer shelter to migratory populations and other bird species of Annex I of Directive 92/43/EU.
The Alyki of Aigio is surrounded by typical vegetation of coastal wetlands with saline waters as well as with freshwater. The habitat types of Directive 92/43/EEC found in Alyki of Aigio are:
Habitat type *1410 occupies an area of 6.8 hectares.
The Mediterranean salt meadows are characterized by the presence of reed beds. Reedbeds cover a significant area, mainly in the eastern and northern part of the lagoon. The visitor can see its blooming inflorescences from August to October. Close to the reed belts, clusters of common rushes that bloom during summer can be found mainly on the north and north-west side of the lagoon.
In its southern part, between the lagoon and the road that separates Alyki from the nearby cultivated land, a narrow zone with reeds and oleasters extends.
On the northern beach there are tree clusters of tamarisks and oleaster trees, which bloom in spring.
2. Mediterranean and thermo-Atlantic halophilous scrubs (Sacrocornetea fruticosi)
CODE *1420
Habitat type *1420 covers an area of approximately 44.5 hectares.
Halophytes are plants adapted to grow in a substrate with high salinity. Halophytic vegetation may consist of annual herbaceous plants such as species of Salicornia, Salsola (or saltwort), etc., which inhabit muddy and sandy areas that are occasionally flooded with seawater. When salt marsh sites and coastal wetlands are flooded for a long time, shrubby species grow.
In Alyki and towards its southern area, the Limonium species or “lavenders of the sea” are abundant from June to September and with their purple colour, they create a stunning scenery. Along with those species we also encounter other flowering plants, such as the Golden samphire (Inula crithmoides), the sea aster (Aster tripolium), the perennial glasswort (Arthrocnemum or Salicornia perenne), the sea purslane (Halimione portulacoides) and more.
The presence of halophytic vegetation in Alyki is of great ecological importance because it functions as a foraging habitat, nesting and wintering site for fauna, a transitional zone between terrestrial and water districts, it controls the flow of deposited materials, is a pool of various nutrients, while the plants with their root system prevent soil erosion.
Ammophilous vegetation retains the sand, stabilizes the shoreline and the terrain from the corrosive action of the sea and the wind, and acts protectively as a natural barrier (seawater, wind intensity) for Alyki lagoon. It is found in the NE part on a small sandy beach where small dune formations are found that include species such as: the three-horned stock (Matthiola tricuspidata), the spiny chicory (Cichorium spinosum), the sea rocket (Cakile maritima), the sea knotgrass (Polygonum maritimum), a kind of thorn, the sea eryngo (Eryngium maritimum) and the yellow horned poppy (Glaucium flavum), which blooms from March to June.
Sea eryngo Spiny chicoryThe main lagoon of Alyki belongs to the habitat type *1150 and covers an area of 78.3 acres. In most sites of the Natura 2000 Network in Greece, the primary feature of the lagoons is the submerged meadows of the Ruppia cirrhosa species that cover a significant part of the bottom and aquatic macrophytes.
The value of the aquatic macrophytes as bioindicators has been recognized and described in the Water Framework Directive 2000/60/EU (WFD/2000/60/EU).
Aquatic plants are all species that require water as a waterbody, which is a vital aspect of their growth, except for microscopic plant organisms, which have adapted to live floating the water and constitute the phytoplankton.
Aquatic plants play an essential role in aquatic ecosystems because they constitute the basis of all the food webs, contribute to the oxygenation of the coastal waters and provide shelter and breeding sites for many animal organisms.
a. The angiosperm Ruppia cirrhosa
In Alyki the most extensive part of the lagoon is covered by the angiosperm Ruppia cirrhosa (Spiral Ditchgrass). It is a species with roots, leaves, flowers and fruits like the terrestrial plants. It is relatively resistant and can survive a wide range of water temperatures (mainly between 5°C and 30°C) and salinity (1.5–60 PSU). Its meadows are inhabited by an abundant but poor in species fauna.
Ruppia cirrhosa is a perennial aquatic plant that has a specific growth path. The seeds preserved in the lagoon’s sediment begin to sprout during autumn rains, its above-ground part begins to develop and reaches its maximum growth in February-March. The plant blooms from March to April, forming the fruits. From July to August, when the lagoon begins to dry up, the decomposition of the plant starts. Then, a smell of decay emerges from the wetland. The seeds return to the sediment and with the first autumn rains and when the lagoon is filled with water, a new life cycle of the plant begins. The presence of the specific species is vital for the lagoon as it plays an essential role in the nitrogen cycle by incorporating large amounts of dissolved inorganic nitrogen (DIN) into its biomass.
In addition, the value of the seeds of the Ruppia cirrhosa species and the invertebrates that associate with its environment are essential food for birds such as coots and flamingos.
b. The charophyte Lamprothamnium papulosum
Another noteworthy aquatic plant species is the Lamprothamnium papulosum which belongs to charophytes or stoneworts. Charophytes can be characterized anatomically as highly developed green algae.
In an extensive part of Alyki lagoon, it forms submerged meadows along with the angiosperm Ruppia cirrhosa. The existence of this species is essential for the lagoon as it indicates its good ecological condition.
The appearance of the species depends significantly on the range of salinity. The ideal salinity conditions range from 8 to 28 PSU. In the case of Alyki, this happens during the wet season, where the salinity is greatly reduced due to rainfall. But this plant can survive even in extreme salinity conditions, exceeding 60 PSU.
The populations of L. papulosum at a European level are severely fragmented and are threatened by eutrophication and the drainage of the lagoons.
In the IUCN Global / European Red List, L. papulosum is characterized as Vulnerable (VU) and considered Endangered (EN) in the regions of Northern Europe, the Baltic Sea, Greece and Cyprus (Blaženčić et al., 2006).
Although it is not included in the habitat types described for Alyki, it is essential to mention the existence of Posidonia oceanica meadows in Corinthian Gulf and the omonymous beach of Alyki.
In the nearby maritime area, we find the Posidonia oceanica (Neptune grass or Mediterranean tapeweed). Posidonia oceanica is an endemic species of a marine plant species of the Mediterranean, often incorrectly called algae. Posidonia, unlike the algae (lower plants of the sea), has roots, leaves, flowers and fruits, just like the land plants. In fact, its ancestors returned to the sea about 120-100 million years ago. It is a “key” species, as its contribution to the functioning of coastal ecosystems, regardless of the surface it covers, is crucial.
The seagrass meadows are protected as a matter of priority by International Conventions, European Directives and National Legislation. They are a natural barrier for the coastline, as with their deep root system and dense foliage, they absorb the wave energy, protect the coasts from erosion, reduce the turbidity of the water, retain the suspended particles, recycle nutrients, are distinguished by high primary production and enhance biodiversity by offering food, shelter and breeding site to a several species.
Often, the dead leaves of Posidonia wash up along the shores, forming extensive soft layers, the banquettes, in which a multitude of microscopic invertebrates live, while the leaves themselves, as they decompose, enrich the beaches with valuable nutrients that boost the
Neptune grass (Posidonia oceanica) is an endemic marine plant of the Mediterranean / Source: NECCA (Dimitris Poursanidis).
dune vegetation and the nearby wetlands. They protect the coasts from erosion, contribute to the formation of the beaches, and, as an integral part of the life cycle of the Posidonia, are under the same protection regime at international and EU level and therefore, removing them with heavy machinery is not only dentrimental for the shores but is also illegal.
To date, more than 250 species of birds have been observed in Alyki, an impressive number for such a small site. The variety of species and the ease with which they can be observed have made Alyki known to bird watchers in Greece.
Alyki is particularly significant as a stopover for migratory birds, especially after reproduction. It is then that the return migration to the Mediterranean and Africa begins. Although we name it “autumn” migration, it starts much earlier. Some wading birds and gulls arrive in Alyki as early as the beginning of July – sometimes from the end of June.
Therefore, Alyki is full of migrant birds in summer, which stop on the islets and the revealed dry bottom as the waters subside. The passage continues until the end of autumn when the birds that will winter gradually settle in Alyki. If the winter is mild, a relatively small number of them winter in Alyki. In other cases, we may see large numbers and a great variety of aquatic birds.
The winter birds begin to depart at the end of January, and in February, the first birds
coming from further south appear. The spring migration has started, which depending on the species, and continue until the end of May. It is impressive that almost all year round, some species will be passing through Alyki.
Spring is also a nesting season. Since it was effectively protected in the 1980s, Alyki began to provide security for the sensitive breeding season. In total, more than 50 species of birds nest or have nested in and around Alyki.
When nesting, the birds are much more discreet and are not easily seen. Even when we see the Alyki “quiet” in spring, in the vegetation, there are nests of common moorhens, black-winged stilts, water rails, various perching birds (Passeriformes) and during some years of coots, mallards and little grebes.
In summer, on the dry bottom, there are well-camouflaged nests and chicks of Kentish plovers, little terns, and black-winged stilts; that’s why we shouldn’t enter or let dogs inside the Alyki. Also, in Alyki one to two pairs of common terns and little ringed plover nest.
The bird species of Alyki can be divided in the following categories:
Sixteen duck, two swan and four goose species have been observed in Alyki. In the past, it was common to see up to 10 species together in Alyki in winter, but in recent years, the numbers have significantly reduced due to the considerably milder winters. Exceptions are years with extreme winter conditions when many aquatic birds gather again in Alyki. Swans are usually few or absent. However, in the harsh winter of 2001-2002, more than 300 Mute Swans and almost 40 whooper swans have gathered. Today, the most common duck is the Eurasian teal, a small duck, while the much larger common shelducks and mallards are often seen. In spring many garganeys and the rare ferruginous duck pass through. Other similar (but not related to ducks) aquatic species that we find in Alyki are Eurasian coots, which have also decreased dramatically in recent years. Once, there were gatherings exceeding the 700 birds. Also regural in winter visits is the little grebe, which dives continuously to catch aquatic insects and South European toothcarps. A few cormorants, which sometimes swim and sometimes sit on wood, complement the image of the Alyki aquatic birds.
Eurasian teal
Mallard
The Shorebirds are the largest and most important group of birds in Alyki. Fourty one species have been observed to date. Unlike waterfowl, they do not swim but walk in very shallow waters, only a few centimetres deep and the mudflats. Only the black-winged stilt, with its very long legs, is nourished in somewhat deeper waters, up to 30 cm deep. The black-winged stilt nests in Alyki, up to 15 pairs in some years. Their voices, as they fight each other for suitable nest sites or join forces to drive seagulls, hooded crows or a dog away from the eggs and chicks, is the most characteristic sound in Alyki in spring and early summer. Afterwards, they leave for wintering in Africa. Unlike the black-winged stilt, most wading birds cannot use Alyki in winter and spring when the water level is high and we only see them in a few corners and on the beach.
But when summer and autumn come, the very shallow waters and the mudflats are ideal for them. At this time of year, Alyki becomes an ideal habitat for many wading birds that nest in the Arctic and carry out several thousands of kilometres migrating to the Southern Hemisphere. On this journey, they need stations, and Alyki offers them a valuable refuge. The most common are the stints (more common is the little stint), the Tringa sandpipers (more common is the wood sandpiper) and the plovers. Rare species such as the greater sand plover, the black-winged pratincole, the Terek sandpiper and more have also been observed.
In Alyki, apart from the black-winged stilt, the Kentish plover and the little ringed plover also nest. They wait for the waters to subside in late spring so the dry bottom is revealed to lay their well-camouflaged eggs on the plain soil. In some years, if the water level remains high, they are forced to nest on the beach, exposing them to being trampled by passing visitors.
With this term we refer to the herons, the Glossy ibises, the Flamingos, the Eurasian spoonbills and other similar large species with long legs nourished by walking in shallow waters. European flamingos (phoenicoptera) is a popular species that appear from mid summer to early winter.
They feed by filtering the bottom’s water to retain microorganisms and plant material. Flamingos are nomadic birds that constantly roam around the Mediterranean. By observing the colour rings that some of them bear, it has been found that the Flamingos in Alyki come from various regions of the Mediterranean, from Spain to Turkey (most of them are from France).
Typical in spring (less in autumn) are the Glossy Ibises, with their impressive crimson glossy plumage. However, the most frequent visitors to Alyki are the herons, mainly during the spring passage (March-May) and during the return journey (from July to October). In summer and autumn, we can see in Alyki large flocks of little egrets (which constantly hunt toothcarps) and grey herons. Another common species in spring is the squacco heron.
Twenty species of gulls and terns have been recorded in Alyki. Significant numbers of Mediterranean and Black-headed Gulls and yellow-legged gulls often gather in Alyki and the sea in almost all seasons.
Most of them appear in the summer when they can comfortably stand on the dry bottom or on the very shallow waters. Several slender-billed gulls also appear in summer, which constantly hunt for toothcarps. Terns feed by by diving for fish in Alyki and the sea. A typical species is the Sandwich tern, with the characteristic “tufted hair” on the back of the head, the only one that can be found in winter, which we often see sitting on spikes.
The most important species is the little tern, the champion of survival in Alyki, as it nests on the dry bottom and beach, carefully camouflaging its eggs. Parents constantly carry fish to the chicks with the constant stress of protecting their nests from hooded crows, magpies, dogs, and the trampling of a careless passing visitor.
A pair of common terns nests on an islet of Alyki (in some years more). The Gull-billed tern is another significant species because Alyki hosts internationally important numbers of it numbers from it. A few hundred ones pass almost every year from Alyki in groups of up to 150 birds from the end of August until the end of September. Plovers in flight.
Yellow-legged gull
Black-headed gull
Many dozens of species of small birds live all year round in Alyki or passing through and in Alyki, passing through migration or visit the area in winter. Some are typical wetland species, such as the western yellow wagtail, which mainly passes through the spring; the common reed warbler, which nests in the reed beds; and the common reed bunting, primarily found in winter. Some species remain year-round. Most typical is the zitting cisticola, one of the smallest birds of Europe. However, its presence is evident with the continuous undulating flight, during which its characteristic call “zip, zip, zip” can be heard. Typical species are the stonechat and the penduline tit, which builds elaborate hanging nests from tree branches. Many small birds also come to Alyki from the surrounding areas to perch the reedbeds in winter (as many common starlings do) or feed on the many insects that live in the wetland. A very characteristic species in spring is also the Bee-eater, which often appears in large flocks. Finally, a very typical picture of Alyki is the various species of swallows and swifts that usually fly by hundreds low over the surface of the water to catch emerging insects (such as Chironomids).
Alyki hosts small rodents, Lesser white-toothed shrews, badgers and foxes that we can see in summer in the dry lagoon. The last jackal in the area was observed in 1987. However, the most important mammals of Alyki also…fly. Every dusk, dozens of bats feed over Alyki. Other important vertebrate species recorded in this wetland include the beach marten and the least weasel.
At least twelve species of reptiles live in Alyki and around it, such as the dice snake, the snake-eyed skink, the Four-lined Snake, the Green Lizard and the small endemic Greek algyroides, which also appears in the coastal zone. There are also four species of amphibians. The most noticeable among them is the European tree frog, whose call is already heard by the end of winter. Green toads from the surrounding areas (and often, many are killed by cars on the road) also gather here to lay their eggs. There used to be many lake frogs in the canals and Alykovrysi. There are a few terrapins and grass snakes.
Today, after the embankment of many parts of the regional canal and other “small” waters that existed, all of these are in danger of extinction from Alyki. All these species are protected by the Berne Convention.
The European Tree Frog is a small amphibian (males range between 32-43 mm and females between 40-50 mm). It stands out from its uniform green colour. We hardly see it as it is hidden in the vegetation. It has, however, a very loud voice, which we hear in the evenings during the breeding season.
Snake-eyed skink is a small lizard with a thin cylindrical body and very small legs. Its length does not exceed 13 cm, including the tail, which is 1.5 times larger than the body. On the spine, its colour is dark, glossy brown with tiny spots. A thin, light-coloured line runs down the sides from the head to the tail. It has no eyelids, and transparent skin protects the eye. It is included in Annex IV of the Habitats Directive 92/43/EEC and in Annex II of the Berne Convention.
The invertebrates of Alyki have not been studied much. Vital are the species that live or breed in water, such as the crustaceans Gammarus and the small (non-stinging) mosquitos of the Chironomidae family, which lay their eggs and their characteristic red larvae are an essential food for birds. When it’s time to transform into insects, they emerge in massive numbers from the surface, attracting again large numbers of insectivorous birds and bats.
Also, in Alyki live many species of Coleoptera (beetles), Lepidoptera (butterflies), while characteristic are the Dragonflies, especially in the areas with fresh water in the eastern part of the wetland.
In the lagoon, the conditions are very adverse for the fish. According to the season, the water salinity ranges from fresh to hypersaline, while water temparture fluctuates from cold to fifty degrees. The only species of fish that can survive is the Mediterranean toothcarp, a tiny fish only six centimetres long. In summer, it survives in the few spots with water near the beach. In winter, it’s distributed throughout the lagoon. In years of severe drought, too many die, but always a few survive and breed rapidly. The Mediterranean toothcarp is a key species for the Alyki ecosystem because it is valuable food for several species of birds.
Mediterranean toothcarp belongs to the Cyprinodontidae family and is a family of mainly tropical fish distributed in the central and western parts of the Mediterranean coasts. Many of its populations are threatened with extinction in various habitats due to anthropogenic interventions.
Mediterranean toothcarp is included in Annex II of Directive 92/43 of the EEC “For the preservation of natural habitats as well as wild fauna and flora”. This demonstrates the importance of the specific species for the European ecosystems and the great importance
Alyki lagoon is inextricably linked to the Gulf of Corinth. These ecosystems are two out of four areas of the Management Unit of Corinthian Gulf that belong to the Natura 2000 Network. The Corinthian Gulf (GR2530007) is also an IMMA (Important Marine Mammal Area).
The marine ecosystem of the area provides feeding and wintering habitats for the Loggerhead Sea Turtle Caretta caretta and Green Turtle Chelonia mydas, which are included in the priority species of Annex II of Directive 92/43/EEC.
Particularly important is the presence of marine mammals, such as the cetaceans Tursiops truncatus (Bottle-nose Dolphin) of Appendix II, as well as Delphinus delphis (common dolphin), Stenella coeruleoalba (Striped Dolphin) and more rarely Grampus griseus (Risso’s Dolphin) of Appendix IV. This mixed population of Corinthian dolphins is globally unique. The striped dolphin predominates and although it is a completely pelagic species, it has not been observed anywhere else in the world in an enclosed bay, as is the case in the Gulf of Corinth. Fin Balaenoptera physalus and Sperm Whales Physester macrocephalus individuals have also occasionally been recorded.
Despite its effective protection, compared to many other sites of the Natura 2000 Network, and even though wild nature and human activities can co-exist, Alyki still faces protection problems such as:
• The non-existence of an established management framework.
• The risks of degrading the area’s naturalness, mainly due to residential development and expansion of infrastructure incompatible with the area’s character in the surrounding region.
• The risk of cutting off the freshwater supply of Αlyki from its natural supplier Alykovrysi and other changes in its hydrology due to construction works upstream.
• The risk of increased disturbance and death of amphibians and reptiles due to the increased traffic on the road surrounding Alyki.
• The disturbance of wildlife in the coastal zone due to vehicle access and intense recreational activities (kite-surfing).
• The disturbance of wildlife by uninformed visitors or unpredictable loud noises (e.g. fireworks).
• The disturbance of wildlife from a potential increase in night-time electricity in the perimeter road.
• The traffic congestion on the Alyki perimeter road during summer months.
• The predation of eggs and chicks by domestic predators (dogs, cats) that acquire access to dry Alyki in summer.
• The dumping of garbage on the perimeter of the lagoon.
• The collection of plants by visitors.
• The introduction of non-native species that are planted with good intentions but drastically alter the natural functioning of the ecosystem.
Wildlife, especially birds, are familiar with the presence of humans in Alyki. However, there are some limits, and sadly, there has been no end to the cases of serious disturbance that have driven birds from the area or destroyed nesting habitat. Therefore, every visitor must observe some simple rules of behaviour:
1. We do not enter the lagoon (we stay on the road or on the beach).
2. We do not approach or disturb the birds with noise, hand movements, throwing objects etc.
3. We do not let dogs into the lagoon and we always keep them with us.
4. We do not feed the birds and, in general, we do not leave food for any animal in and around Alyki.
5. We don’t fly drones. It causes panic to birds.
6. We always take our rubbish with us.
7. We do not leave or take animals or plants from Alyki (we do not cut flowers etc).
8. Drivers should always pay attention on the road, due to animals crossing, especially during spring evenings.
The Municipality of Aigialeia was financed by the Operational Program “Maritime and Fisheries Fund 2014 - 2020”, priority 4 “INCREASING EMPLOYMENT AND TERRITORIAL COHESION”, which is co-financed by EMFF under the title: “PUBLIC INVESTMENTS FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF FISHING AREAS” (Measure 8.3.3: Art. 63.1 of Reg. 508/2014 “Implementation of local development strategies with the initiative of local communities” [-for interventions of a public nature]), LOCAL CLLD/LEADER PROGRAM OF ACHAIA 63.1 –CLLD.26, version 2.0 and n/a MIS NSRF 4288, entitled: “Mild interventions for the tourism upgrade, monitoring and promotion of the biodiversity of the lagoon Alyki Aigio of the Municipality of Aigialeia (Natura 2000/ GR 2320006) through the Program FISHERIES & SEA LEADER 2014 – 2020” and with code MIS 5074969.
This proposal was included according to the no. 398/CL/EMFF/19 – 3 – 2021 decision of the CLLD/LEADER Program Management Committee in the Operational Program “FISHERIES AND THE SEA 2014 - 2020” (OPN 933146МОБ2-5МΔ) and was financed with the amount of 152,201.20 euros, while the final cost of the operation amounted to 135.488,60 euros.
For the first time, through the above program, Alyki of Aigio acquired ultramodern equipment for monitoring the hydrological and meteorological data (automatic telemetric and meteorological station for monitoring physicochemical parameters within the lagoon), wireless monitoring camera (webcam), telescopes and binoculars. In addition, wooden urban equipment, an above-ground observatory, and information sign boards were constructed, while a three-fold information brochure and this field guide were published.
The aim is for Alyki of Aigio to become a pillar for the development of soft forms of tourism due to its ecological value and its geographical location to become a field of scientific research for the management of EU coastal lagoons, as well as an essential field of environmental education for children and adults through direct exposure of target groups to experiential learning.
Βibliographic references
• Blazencic, J., Stevanovic, B., Blazencic, Z., Stevanovic, V., 2006. Red data list of Charophytes in the Balkans. Biodiversity Conservation, 15: 3445–3457.
• Christia, C., Tziotzis, I., Fyttis, G., Kashta, L., Papastergiadou, E., 2011. A survey of the benthic aquatic flora of transitional water systems of Greece and Cyprus (Mediterranean Sea). Botanica Marina, 54: 169-178.
• European Parliament, 2000. Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the council of 23th October 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy.
• Kontopoulos, N., Avramidis, P., 2003. A late Holocene record of environmental changes from the Aliki lagoon, Egion, North Peloponnesus, Greece. Quaternary International, 111: 75–90.
• Ντάφης, Σ., Παπαστεργιάδου, Ε., Λαζαρίδου, Ε., 1999. Τεχνικός οδηγός αναγνώρισης, περιγραφής και χαρτογρά-
φησης τύπων οικοτόπων της Ελλάδας. Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ). 180 σελ. +90 σελ.
• Χρηστιά Χρυσούλα, 2013. Οικολογική εκτίμηση των λιμνοθαλασσών της Δυτικής Ελλάδας με χρήση υδρόβιων μακροφύτων, ως βιολογικών δεικτών. Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Βιολογίας, 277 σελ., Πάτρα.
• Φυτώκα Ε., Τοµπουλίδου, Μ., Χατζηιορδάνου, Λ., Αποστολάκης, Α., 2020. Υγρότοποι στην Ηπειρωτική Ελλάδα: πλήθος, έκταση, χωρική κατανοµή. Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων (ΕΚΒΥ). 78 σελ., Θέρµη. Online Sources
• Hellenic Ornithological Society: https://www.ornithologiki.gr/el/
• Management Body of the Corinthian Gulf: https://necca.gov.gr/mdpp/m-d-korinthiakou-kolpou/
• https://www.thalassapedia.gr/
• https://greece.inaturalist.org
ΔΗΜΟΣ
ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
Deputy Mayor’s Office of Development & Planning of the Municipality of Aigialeia.
We sincerely thank for the distribution of photographic material. Special thanks to:
Kostas Papakonstantinou, Toula Arvaniti, Kostas Karakatsanis, Toula Stavropoulou, Michalis Kotsakis, Christos Tsanis, Chrysoula Christia, Loukas Hapsis
Co-funded by Greece and the European Union
The project was carried out in collaboration with the General Directorate of Development, Forest Protection and Natural Environment of the Ministry of Environment, Energy and Climate Change and the Forestry of Aigio.