Υπεύθυνος Έκδοσης:
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
Υπεύθυνος περιεχομένου - Κείμενα - Επιμέλεια έκδοσης:
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΧΡΗΣΤΙΑ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑΣ 2014 - 2020 (ΕΠΑλΘ)
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΟΤΔ CLLD/LEADER: ΑΧΑΪΑ - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε.
Φωτογραφίες - Κείμενα - Καλλιτεχνική επιμέλεια: CloudPrint
Η έκδοση αυτή έχει βασιστεί (όπως και το περιεχόμενο των ενημερωτικών πινακίδων
και του τρίπτυχου για την Αλυκή στα πλαίσια του παρόντος προγράμματος)
και σε προηγούμενο υλικό που είχε ετοιμάσει η Ίριδα Περιβαλλοντική δράση για την Αιγιάλεια και
η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
(σε επιμέλεια από την κ. Νίκη Καρδακάρη και τον κ. Κώστα Παπακωνσταντίνου)
Η παρούσα έκδοση αποτελεί παραδοτέο της πράξης «Ήπιες παρεμβάσεις για την τουριστική αναβάθμιση, παρακολούθηση και ανάδειξη της βιοποικιλότητας της λιμνοθάλασσας Αλυκής Αιγίου του Δήμου Αιγιαλείας (Natura 2000/ GR 2320006) με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σας καλωσορίζουμε στον υγρότοπο της Αλυκής Αιγίου. Ένα παράκτιο φυσικό οικοσύστημα που απέχει δύο μόλις χιλιόμετρα από την πόλη μας. Ένα σημείο αναφοράς τόσο για τους κατοίκους, όσο και για τους λάτρεις της φύσης.
Παρά το μικρό της μέγεθος, η Αλυκή Αιγίου ανήκει στο δίκτυο των περιοχών NATURA 2000. Αποτελεί δηλαδή μέρος του πολύτιμου δικτύου διαδρομών και σταθμών απαραίτητων για την επιβίωση, την μετακίνηση, την μετανάστευση και διασπορά των διαφόρων ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας της Ευρώπης.
Η ύπαρξη και η προστασία της Αλυκής είναι σημαντική γιατί αποτελεί μια από τις τελευταίες φυσικές περιοχές που απέμειναν στην πεδινή Αιγιάλεια και συνοδεύει την ιστορία της τα τελευταία 5000 χρόνια περίπου.
Πέρα όμως από τη σπουδαιότητά της ως φυσικό οικοσύστημα παρέχει υπηρεσίες ως τόπος αναψυχής, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και προσέλκυσης επισκεπτών. Και τις τέσσερις εποχές του χρόνου η Αλυκή είναι μέρος ηρεμίας, περιπάτου και παρατήρησης της φύσης και του τοπίου. Οι εναλλαγές των εποχών είναι εμφανείς. Τον χειμώνα η λιμνοθάλασσα πλημμυρίζει και γεμίζει από πάπιες ενώ το καλοκαίρι σχεδόν στεγνώνει και μετατρέπεται σε αλυκή. Ο Δήμος Αιγιαλείας αντιλαμβανόμενος την ανάγκη για ανάδειξη και προστασία του σπουδαίου αυτού οικοσυστήματος, χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας 2014 – 2020 (ΕΠΑΛΘ 2014 – 2020), αξιοποιώντας τους πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) για την υλοποίηση της πράξης «Ήπιες παρεμβάσεις για την τουριστική αναβάθμιση, παρακολούθηση και ανάδειξη της βιοποικιλότητας της λιμνοθάλασσας Αλυκής Αιγίου του Δήμου Αιγιαλείας (Natura 2000 / GR 2320006)».
Όλο το έργο εκτελέστηκε με τη συνεργασία της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης, Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθώς και του Δασαρχείου Αιγίου κατόπιν υπογραφής σχετικής Προγραμματικής Σύμβασης.
Η παρούσα έκδοση στοχεύει στην
Οι υγρότοποι είναι περιοχές, φυσικές ή μη, που κατακλύζονται από νερό μόνιμα ή περιοδικά. Το νερό αυτό μπορεί να είναι επιφανειακό ή υπόγειο, στάσιμο ή τρεχούμενο, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό ή ακόμα και θαλασσινό, το βάθος του οποίου δεν ξεπερνά τα 6 μέτρα. Με τον όρο υγρότοποι λοιπόν ονομάζουμε μια μεγάλη ποικιλία βιοτόπων που συνήθως τους εντάσσουμε στις παρακάτω κατηγορίες: α) παράκτιοι υγρότοποι (εκβολές, δέλτα ποταμών και λιμνοθάλασσες), β) εσωτερικοί υγρότοποι (έλη, βάλτοι, υγρά λιβάδια, παρόχθια δάση) και γ) τεχνητοί υγρότοποι (αλυκές, ορυζώνες).
Οι υγρότοποι, όσοι δεν έχουν εντελώς υποβαθμισθεί από τον άνθρωπο, σφύζουν από ζωή. Η υγροτοπική βλάστηση αποτελεί τη «ραχοκοκαλιά» τους. Παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία μορφών και ειδών και μαζί με το φυτοπλαγκτόν αποτελούν τη βάση της ροής ενέργειας και του τροφικού πλέγματος. Έτσι αποτελούν κύρια πηγή τροφής για ασπόνδυλα, ψάρια, υδρόβια πουλιά και θηλαστικά, τα οποία έχουν προσαρμοστεί να ζουν σε υγροτοπικά ενδιαιτήματα. Ιδιαίτερα θαυμαστή είναι η πληθώρα υδρόβιων πουλιών που βρίσκουν στους υγροτόπους χώρους για αναπαραγωγή, φώλιασμα, τροφή και ξεκούραση.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Γιατί οι υγρότοποι είναι σημαντικοί;
• Αποτελούν ένα από τα πιο πλούσια οικοσυστήματα του πλανήτη αποτελώντας ενδιαίτημα για μεγάλο αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας (ψάρια, ασπόνδυλα και πουλιά).
• Παρέχουν νερό για άρδευση, ύδρευση και παραγωγή ενέργειας, αλιεύματα, αλάτι κ.ά.
• Ρυθμίζουν τον υδρολογικό κύκλο, αφού αποτελούν το βασικό υπόβαθρο στήριξης της υδρόβιας ζωής. Εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφορείς καθώς σχηματίζονται σε περιοχές εκφόρτισης των υπόγειων νερών.
• Προστατεύουν από τις πλημμύρες μειώνοντας την ταχύτητα ροής, αποθηκεύοντας το νερό της βροχής το οποίο και αποδίδουν βαθμιαία στο τέλος της πλημμύρας.
• Προστατεύουν από καταιγίδες, ανέμους και διάβρωση των ακτών μιας και η βλάστησή τους σταθεροποίει τα εδάφη.
• Βελτιώνουν την ποιότητα του νερού παγιδεύοντας τα φερτά υλικά και τους ρύπους που απομακρύνονται μέσω φυσικών διεργασιών.
• Ρυθμίζουν το κλίμα απορροφώντας μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και συντελούν στη μείωση της θερμοκρασίας μεταξύ των εποχών.
• Μετασχηματίζουν και απομακρύνουν θρεπτικές ουσίες όπως το άζωτο και ο φώσφορος που προκαλούν ευτροφισμό μέσω της βλάστησης και των μικροοργανισμών.
• Συντελούν στην επικονίαση και τη διατήρηση της ζωής καθώς ορισμένα είδη φυτών ελκύουν έντονα τις μέλισσες.
• Δίνουν ευκαιρίες για σωματικές, πνευματικές και διανοητικές δραστηριότητες όπως αναψυχή, άθληση, τουρισμός, εκπαίδευση και έρευνα.
• Συμβάλλουν στη διατήρηση παραδοσιακών γνώσεων, ενισχύουν τη σύνδεση με το παρελθόν και συνδέονται στενά με την ανθρώπινη υγεία και ευημερία.
Προβλήματα – απειλές
Τα κυριότερα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν τα υγροτοπικά οικοσυστήματα είναι η μειωμένη παροχή γλυκού νερού από τη λεκάνη απορροής, οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, η εισαγωγή ξενικών ειδών, η κατάτμηση των ενδιαιτημάτων, η ρύπανση από σημειακές και μη σημειακές πηγές, η μεταφορά ρύπων από θαλάσσιες μάζες, η πλαστική ρύπανση καθώς και το εισερχόμενο φορτίο θρεπτικών από τα επιφανειακά ή υπόγεια ρεύματα.
Επίσης, η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει σημαντικά τα οικοσυστήματα αυτά. Οι μεσογειακοί υγρότοποι και ειδικά αυτοί της Νότιας Ευρώπης συγκαταλέγονται στις πλέον ευάλωτες από την κλιματική αλλαγή περιοχές της Ευρώπης, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, των μειωμένων βροχοπτώσεων και της περιορισμένης
Τι είναι λιμνοθάλασσα
Οι λιμνοθάλασσες είναι αυτόνομα δυναμικά συστήματα με υψηλή παραγωγική ικανότητα και για το λόγο αυτό αποτελούν σημαντικά οικοσυστήματα για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΕ ανήκουν στον τύπο οικοτόπου προτεραιότητας με κωδικό *1150 «λιμνοθάλασσες». Οι λιμνοθάλασσες παρουσιάζουν μια σειρά από μορφολογικά και οικολογικά χαρακτηριστικά που προκαλούν ραγδαίες μεταβολές στην αφθονία και την κατανομή των ζωικών και φυτικών οργανισμών. Ο βαθμός αποχωρισμού τους από τη θάλασσα, η εισροή θρεπτκών και οι συνεχείς διακυμάνσεις των αβιοτικών παραμέτρων (θερμοκρασία, αλατότητα) είναι κάποια από αυτά.
Έτσι, ως λιμνοθάλασσες ορίζονται οι ρηχές εκτάσεις υδάτων κοντά στις ακτές, που η αλατότητα και το βάθος τους ποικίλει, ενώ μπορεί να είναι μερικώς ή ολικώς αποκομμένες από τη θάλασσα. Ο πυθμένας είναι αμμώδης ή και με κροκάλες ή και πιο σπάνια βραχώδης. Η αλατότητα μπορεί να ποικίλλει από πολύ χαμηλή (υφάλμυρη) έως πολύ υψηλή (υπεράλμυρη). Το εύρος της αλατότητας εξαρτάται από τη βροχόπτωση, την εξάτμιση, την εισροή θαλασσινού νερού ή γλυκού νερού από καταιγίδες ή την κατάκλιση από τις πλημμύρες κατά
Ο χώρος της Μεσογείου συνιστά ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό
Λιμνοθάλασσα Αλυκής Αιγίου
1. Κύρια χαρακτηριστικά Η Αλυκή Αιγίου καταλαμβάνει μια μικρή τριγωνική περιοχή στο ακρωτήριο Γύφτισσα κοντά στην πόλη του Αιγίου, στον Κορινθιακό Kόλπο και στο βόρειο άκρο του δέλτα του ποταμού Σελινούντα. Η εκβολή του ποταμού βρίσκεται περίπου 5 χλμ ανατολικά της λιμνοθάλασσας. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες είναι γεωγραφικό μήκος: 22° 06´Ν, γεωγραφικό πλάτος: 38° 15´Ε. Το σχήμα της είναι περίπου ορθογώνιο και βρίσκεται σε υπερθαλάσσιο ύψος 0,3 μ. Το κανονικό παλιρροϊκό εύρος στην περιοχή είναι περίπου 15 εκ., αλλά η στάθμη των υδάτων σε περίπτωση ακραίων φαινομένων μπορεί να έχει υψόμετρο έως 1 μ. Η συνολική της έκταση είναι 180 στρέμματα, η περίμετρος της είναι 2,5 χλμ. και το μέγιστο βάθος είναι 50 εκ. έως 70 εκ. Η λιμνοθάλασσα χωρίζεται από την ανοιχτή θάλασσα (Κορινθιακό Κόλπο) από ένα χαμηλό φράγμα με βότσαλα, μέσω του οποίου δεν υπάρχει φυσική σύνδεση. Η αλατότητα μεταβάλλεται σημαντικά ανάλογα με την εποχή. Κατά την περίοδο των βροχών το νερό της λιμνοθάλασσας είναι υφάλμυρο, μερικές χρονιές σχεδόν γλυκό, ενώ την ξηρή περίοδο η Αλυκή σχεδόν στεγνώνει και γίνεται υπεράλμυρη, μετατρέπεται δηλαδή
σε αλυκή από όπου και πήρε και το όνομά της. Στα ιζήματα του πυθμένα κυριαρχεί η αργιλώδης λάσπη.
Στο ανατολικό και νότιο περιθώριο του υγροτόπου η λιμνοθάλασσα καταλαμβάνεται από έλη.
2. Γεωλογία
Πριν από περίπου 5000 χρόνια, κατά τη διάρκεια του Ολόκαινου, ξεκίνησε η γέννηση της Αλυκής. Το Ολόκαινο αποτελεί την πρώτη μεταπαγετώδη περίοδο του Τεταρτογενούς, που ξεκίνησε πριν από 12000 χρόνια περίπου και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Κύριοι παράγοντες που συντέλεσαν στη δημιουργία της είναι η
ΑΛΥΚΗ ΑΙΓΙΟΥ
Οι υγρότοποι της ηπειρωτικής Ελλάδας. (Πηγή: ΕΚΒΥ, 2020).
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
έντονη σεισμική δραστηριότητα των ρήγματων του Αιγίου και της Ελίκης στον Κορινθιακό Κόλπο, η δράση της θάλασσας και του ποταμού Σελινούντα.
Στη δημοσιευμένη εργασία των Κοντόπουλου και Αβραμίδη (2003) απεικονίζεται σταδιακά η Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της λιμνοθάλασσας Αλυκής κατά το ύστερο Ολόκαινο.
Στάδιο Ι. Πριν από περίπου 6000 χρόνια η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επιβραδύνθηκε και σταμάτησε. Τότε ξεκίνησαν οι προσχώσεις και η προαγωγή του δέλτα του ποταμού Σελινούντα. Ο ποταμός Σελινούντας αποφορτίστηκε μέσω ενός καναλιού ακριβώς δυτικά της λιμνοθάλασσας κατά το ύστερο Ολόκαινο. Η περιοχή της λιμνοθάλασσας δημιουργήθηκε όταν το ανάχωμα της κύριας αύλακας έσπασε και δημιούργησε ένα πλευρικό ριπίδιο στην πλημμυρική πεδιάδα.
Στάδιο II. Πριν από 4700 χρόνια, το ρήγμα του Αιγίου μετακινήθηκε. Αυτή η τεκτονική κίνηση οδήγησε σε καθίζηση στη θέση της λιμνοθάλασσας, ενώ η στάθμη της θάλασσας άρχισε να ανεβαίνει σε σχέση με τη στεριά και η ακτογραμμή μετακινήθηκε προς υψηλότερο επίπεδο, με αποτέλεσμα η περιοχή να πλημμυρίσει και να δημιουργηθεί ένα έλος με γλυκό έως υφάλμυρο νερό.
Στάδιο III. Πριν από 3000 χρόνια το ρήγμα του Αιγίου μετακινήθηκε πάλι. Η στάθμη της θάλασσας άρχισε να ανεβαίνει και δημιουργήθηκε ένας φραγμός που οδήγησε στη δημιουργία ενός λιμνοθαλάσσιου συστήματος
υπεράλμυρο νερό. Ο ποταμός Σελινούντας εκτράπηκε σε μια πορεία ανατολικά της λιμνοθάλασσας.
IV. Πριν από 2500 χρόνια, η περιοχή ανυψώθηκε λόγω της ενεργοποίησης του ρήγματος του Αιγίου, η στάθμη της
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της λιμνοθάλασσας Αλυκής κατά το ύστερο Ολόκαινο και περιβαλλοντικές μεταβολές. (Πηγή: Kontopoulos & Avramidis, 2003)
αύξηση της στάθμης της θάλασσας έλαβε χώρα. Από αυτή τη μεταβολή η αλατότητα της λιμνοθάλασσας μεταβλήθηκε από υφάλμυρη -υπεράλμυρη σε υφάλμυρη.
3. Η ιστορία της Αλυκής τον 20ο αιώνα Η Αλυκή, όπως και όλα τα μεταβατικά οικοσυστήματα εξελίσσεται και μεταβάλλεται συνεχώς. Η σημερινή της μορφή είναι αποτέλεσμα των προσχώσεων του ποταμού Σελινούντα και της δράσης των κυμάτων της θάλασσας. Η ομώνυμη παραλία που σχηματίστηκε λειτούργησε ως φραγμός και απέκοψε μια λεκάνη που πλημμυρίζει εποχιακά. Σήμερα, οι εκβολές του Σελινούντα βρίσκονται περίπου πέντε χιλιόμετρα πιο ανατολικά, στα Βαλιμίτικα, και με την πρώτη ματιά δεν φαίνεται η σχέση που έχει ο ποταμός με τη γέννηση της λιμνοθάλασσας.
Στην δεκαετία του 1930 κατασκευάστηκε ο περιφερειακός αύλακας (αύλακας Ροκφέλερ) με σκοπό την αποξήρανση της λιμνοθάλασσας. Έκτοτε, ο αύλακας αυτός αποτελεί το όριο του υγροτόπου από τη μεριά της στεριάς. Την ίδια περίοδο κατασκευάστηκαν δύο κανάλια επικοινωνίας με τη θάλασσα. Αυτά παρέμειναν ανοιχτά για λίγα σχετικά χρόνια, περίοδος στην οποία η Αλυκή λειτουργούσε ως κανονική λιμνοθάλασσα. Όταν αφέθηκαν χωρίς συντήρηση, έκλεισαν και η Αλυκή επέστρεψε στην αρχική και σημερινή εικόνα της κλειστής «αλμυρής λίμνης». Ίχνη από τα πέτρινα τοιχία αυτών των καναλιών φαίνονται στην παραλία. Μέχρι τη δεκαετία του 1960, μέσα στην Αλυκή κατέληγε το αποστραγγιστικό δίκτυο από τα ποτιστικά νερά του Σελινούντα, με τα οποία αρδεύεται ο κάμπος του Αιγίου. Σήμερα, αυτό το δίκτυο εκβάλει στη θάλασσα 200 μ. δυτικά της Αλυκής. Το 1973 κατασκευάστηκε και ο δημόσιος δρόμος που περιβάλει τη λιμνοθάλασσα. Ο δρόμος αυτός είχε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις, αποκόβοντας την Αλυκή από τις γειτονικές της εκτάσεις, ταυτόχρονα, ωστόσο, αποτέλεσε το όριο του υγροτόπου και εμπόδισε περαιτέρω επεκτάσεις των κτημάτων προς
φαλαρίδες και καστανοκέφαλοι γλάροι τον χειμώνα στην Αλυκή.
Μέχρι την δεκαετία του 1970, το κυνήγι επιτρεπόταν στην Αλυκή. Αποτέλεσμα ήταν να μην υπάρχει δυνατότητα να συγκεντρωθούν υδρόβια πουλιά, αφού η άφιξή τους ταυτιζόταν με την καταδίωξή τους. Σε έναν τόσο μικρό υγρότοπο δεν υπήρχε η δυνατότητα να βρουν κάπου ασφαλές καταφύγιο τα πουλιά. Έτσι, όσα δεν σκοτώνονταν έφευγαν. Μετά από ενέργειες λίγων πολιτών, το Δημοτικό Συμβούλιο Αιγίου, με μια ιστορική για την εποχή της απόφαση, ζήτησε την απαγόρευση του κυνηγιού και αυτό επιτεύχθηκε το 1978 με την ανακήρυξη της Αλυκής σε «Καταφύγιο Θηραμάτων», τα μετέπειτα «Καταφύγιο Άγριας Ζωής». Η κατάσταση βελτιώθηκε κάπως, ωστόσο για κάμποσα χρόνια ήταν συχνά τα κρούσματα της λαθροθηρίας.
Σταδιακά, από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 και με τη συμμετοχή του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Αιγίου και της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας, αυξήθηκε
περιστασιακή χρήση του στεγνού πυθμένα ως πρόχειρου αεροδρομίου(!), η βόσκηση αλόγων, τα λασπόλουτρα, η εκγύμναση σκυλιών, οι διεκδικήσεις από καταπατητές, τα μπαζώματα, οι πυρκαγιές κ.λπ. Τα αποτελέσματα αυτής της προστασίας φάνηκαν αμέσως στους πληθυσμούς των πουλιών. Τα παπιά που το χειμώνα έφευγαν με τις πρώτες τουφεκιές άρχισαν να μένουν όλο το χειμώνα, ενώ σταδιακά άρχισαν και να φωλιάζουν πουλιά την άνοιξη αφού έβρισκαν πλέον ασφάλεια και ηρεμία. Η Αλυκή άρχισε να γίνεται ένας αποτελεσματικά προστατευμένος υγρότοπος, ενώ έγινε και γνωστή σαν ένας ιδανικός χώρος για παρατήρηση πουλιών. Το 1987 έγινε στην Αλυκή η πρώτη
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
O υγρότοπος είναι δημόσια γη, την οποία διαχειρίζεται το Δασαρχείο Αιγίου σύμφωνα με το Νόμο 4280/2014. Μερικές από τις γύρω περιοχές υπάγονται σε ιδιωτική ιδιοκτησία. Οι χρήσεις γης στη λιμνοθάλασσα περιλαμβάνουν δραστηριότητες που αφορούν τον τουρισμό/ αναψυχή (60%), καθώς και γεωργικές δραστηριότητες (κυρίως καλλιέργειες εσπεριδοειδών).
Η περιοχή «Αλυκή Αιγίου» (GR2320006), έκτασης 324 στρ. είναι Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) του ευρωπαϊκού δικτύου NATURA 2000.
Ως ΕΖΔ εντάχθηκε για τους τύπους οικοτόπων και για σημαντικά είδη φυτών και ζώων (βάσει της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ) και ως ΖΕΠ εντάχθηκε για τα σημαντικά είδη πουλιών (βάσει της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ). Ως εκ τούτου υπάγεται σε ειδικό καθεστώς προστασίας και διαχείρισης με στόχο την εκπλήρωση των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της χώρας μας.
Μετά την τροποποίηση των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) (ΦΕΚ/1877/Β/2022) του Υπουργείου Περιβάλλοντος, η Αλυκή Αιγίου ανήκει στις προστατευόμενες περιοχές που εμπίπτουν στη χωρική αρμοδιότητα της Μονάδας Διαχείρισης Κορινθιακού Κόλπου. Η Αλυκή αποτελεί επίσης Καταφύγιο Άγριας Ζωής (900 στρέμματα) το οποίο ιδρύθηκε με την υπ’ αριθ. 220881/3374/23-6-1978 Απόφαση Υπουργού Γεωργίας, η οποία δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 601/τ. Β/ 5-7-1978 και με την οποία είχε απαγορευτεί το κυνήγι.
Πέρα από το Δασαρχείο Αιγίου, υπεύθυνοι φορείς για τη διοίκηση και διαχείριση της περιοχής είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος
τευόμενων Περιοχών και Δασικής Αναψυχής.
Για τις περιοχές
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
5. Γιατί η Αλυκή είναι μοναδική
• Αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο για πολλά είδη ζώων και φυτών καθώς είναι από τις τελευταίες φυσικές περιοχές που απέμειναν στην πεδινή Αιγιάλεια.
• Είναι πολύτιμος σταθμός για τα μεταναστευτικά πουλιά γιατί βρίσκεται σε μια περιοχή χωρίς άλλους υγροτόπους.
• Φιλοξενεί σπουδαία, συγκριτικά με το μέγεθός της, ποικιλία άγριας ζωής και είναι ένα εξαιρετικό «οικολογικό σχολείο».
• Βρίσκεται πολύ κοντά στο Αίγιο και την εθνική οδό και έτσι προσφέρεται για ήπια τουριστική ανάπτυξη και για περιβαλλοντική εκπαίδευση.
6. Οι εναλλαγές των εποχών
Το νερό είναι η βάση της ζωής στη λιμνοθάλασσα. Η παροχή γλυκού νερού προέρχεται από μια γειτονική πηγή, την Αλυκόβρυση, αλλά το περισσότερο προέρχεται από τις βροχές, ενώ υπάρχει και εμπλουτισμός με θαλασσινό νερό μέσω διήθησης από τη χαλικώδη παραλία της Αλυκής. Αν βρέξει πολύ, τον χειμώνα το νερό της γίνεται υφάλμυρο έως σχεδόν γλυκό. Το καλοκαίρι εισέρχεται θαλασσινό νερό, ιδιαίτερα όταν επικρατούν ισχυροί βορειοδυτικοί άνεμοι (μαΐστρος), ενώ μεγάλο μέρος της Αλυκής στεγνώνει.
α) Χειμώνας
Η Αλυκή είναι πλημμυρισμένη. Είναι η εποχή που βλέπουμε ευκολότερα διάφορα είδη υδρόβιων πουλιών (πάπιες, φαλαρίδες, βουτηχτάρια, γλάρους). Σε χρονιές με μεγάλη κακοκαιρία καταφεύγουν στην Αλυκή μεγάλοι αριθμοί πουλιών από βορειότερες χώρες. Σταδιακά, από τα τέλη Γενάρη οι πάπιες αρχίζουν να εγκαταλείπουν την Αλυκή. Στα τέλη Φλεβάρη βλέπουμε τα πρώτα μεταναστευτικά πουλιά που έρχονται από την Αφρική. β) Άνοιξη Η εικόνα αλλάζει αδιάκοπα. Συνεχώς έρχονται πουλιά που σταθμεύουν
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
γ) Καλοκαίρι
Τα νερά υποχωρούν και μεγάλο μέρος του υγροτόπου στεγνώνει. Είναι η καλύτερη εποχή για παρατήρηση πουλιών διότι ήδη από τον Ιούνιο αρχίζει το πέρασμα της επιστροφής των πουλιών προς την Αφρική. Δεκάδες είδη από παρυδάτια, ερωδιούς και θαλασσοπούλια περνάνε από την Αλυκή και σταθμεύουν στα ρηχά νερά βρίσκοντας ένα πολύτιμο σταθμό στο μεταναστευτικό τους ταξίδι.
δ) Φθινόπωρο
Συνεχίζεται η μετανάστευση των πουλιών. Λίγες καλές φθινοπωρινές βροχές είναι αρκετές για να γεμίσει η Αλυκή με νερό (κάτι που ωστόσο μπορεί να αργήσει να συμβεί). Από τη στιγμή που θα πλημμυρίσει αρκούν δέκα περίπου μέρες για να αρχίσει να δημιουργείται ξανά υδρόβια ζωή από τα φυτά που βλασταίνουν και τα διάφορα ασπόνδυλα που πολλαπλασιάζονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Έτσι η λιμνοθάλασσα αρχίζει από την αρχή τον ετήσιο κύκλο της με τις συνεχείς αλλαγές.
Φθινόπωρο
Παρά το μικρό μέγεθος, η λιμνοθάλασσα παρέχει μια σημαντική ποικιλία μικρο-οικοτόπων, που μεταβάλλονται ανάλογα με την εποχή. Η λιμνοθάλασσα της Αλυκής Αιγίου αποτελεί ένα πολύ σημαντικό οικοσύστημα, που εμφανίζει όλα τα κύρια χαρακτηριστικά ενός τυπικού υγροτόπου. Περιλαμβάνει σημαντικά υγροτοπικά ενδιαιτήματα όπως παράκτιες λιμνοθάλασσες, βάλτους, μεταβατικά τέλματα και πηγές, στάσιμα υφάλμυρα και αλμυρά ύδατα, παρυδάτια βλάστηση και παραλία με κροκάλες και πέτρες. Οι ζώνες καλαμιών, παρόλο που έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αποτελούν σημαντικές περιοχές από ορνιθολογική άποψη, καθώς προσφέρουν καταφύγιο σε μεταναστευτικούς πληθυσμούς και άλλα είδη πτηνών του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΕ.
Α) Τύποι οικοτόπων – Χλωρίδα
Η Αλυκή Αιγίου περιβάλλεται από βλάστηση τυπική τόσο παράκτιων υγροτόπων αλμυρού νερού, όσο και υγροτόπων γλυκού νερού. Οι τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και όχι μόνο που απαντώνται στην Αλυκή Αιγίου είναι:
1. Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) ΚΩΔΙΚΟΣ *1410 Ο τύπος οικοτόπου *1410 καταλαμβάνει έκταση 6,8 στρέμματα. Τα Μεσογειακά αλίπεδα χαρακτηρίζονται από την παρουσία καλαμιώνων. Οι καλαμώνες με αγριοκάλαμο καλύπτουν μια σημαντική περιοχή, κυρίως στο ανατολικό και βόρειο τμήμα της λιμνοθάλασσας. Ο επισκέπτης μπορεί να δει τις ανθισμένες ταξιανθίες του από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο. Κοντά στις ζώνες των καλαμιών και κυρίως στη βόρεια και βορειοδυτική πλευρά της λιμνοθάλασσας παρατηρούνται συστάδες με βούρλα που ανθίζουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Bούρλα
Στο νότιο τμήμα της, μεταξύ της λιμνοθάλασσας και του δρόμου που χωρίζει την Αλυκή από τη γειτονική καλλιεργούμενη περιοχή εκτείνεται μια στενή ζώνη με καλάμια και Μοσχοϊτιές.
Στη βόρεια παραλία υπάρχουν δενδρώδεις συστάδες με αλμυρίκια και μοσχοϊτιές, που ανθίζουν την άνοιξη.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
2. Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Sacrocornetea fruticosi)
ΚΩΔΙΚΟΣ *1420
Ο τύπος οικοτόπου *1420 καταλαμβάνει έκταση περίπου 44,5 στρέμματα. Αλόφυτα ονομάζονται τα φυτά που είναι προσαρμοσμένα να φύονται σε υπόστρωμα με υψηλό ποσοστό αλατότητας. Η αλοφυτική βλάστηση μπορεί να αποτελείται από μονοετή ποώδη φυτά όπως τα είδη Salicornia, Salsola (ή αλμύρα), κ.λπ. τα οποία εποικίζουν λασπώδεις και αμμώδεις περιοχές που κατακλύζονται περιοδικά από θαλασσινό νερό. Όταν οι περιοχές των αλμυρών ελών και οι παράκτιοι υγρότοποι κατακλύζονται για μεγάλες περιόδους, τότε αναπτύσσονται θαμνόμορφα είδη.
Στην Αλυκή Αιγίου και προς το νότιο τμήμα της αφθονούν τα λιμόνια ή οι «λεβάντες της θάλασσας» που ανθίζουν από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο και με το μωβ χρώμα τους δημιουργούν ένα υπέροχο σκηνικό. Μαζί με τα είδη αυτά συναντάμε και άλλα ανθόφυτα όπως την ίνουλα ή ελένιο (Inula crithmoides), το άστερ (Aster tripolium), το αρθρόκνημο το πολυετές (Arthrocnemum ή Salicornia perenne), την αντράκλα (Halimione portulacoides) κ.ά. Η παρουσία αλοφυτικής βλάστησης στην Αλυκή έχει μεγάλη οικολογική σημασία γιατί λει-
τουργεί ως περιοχή τροφοληψίας, φωλεοποίησης και διαχείμασης της πανίδας, ως μεταβατική ζώνη μεταξύ των χερσαίων και υδάτινων περιοχών, ελέγχει τις ροές φερτών υλικών, αποτελεί δεξαμενή ποικίλων θρεπτικών συστατικών, ενώ τα φυτά με το ριζικό τους σύστημα αποτρέπουν την διάβρωση του εδάφους.
3. Αμμόφιλη βλάστηση Η αμμόφιλη βλάστηση συγκρατεί την άμμο, σταθεροποιεί την ακτογραμμή και το έδαφος από τη διαβρωτική δράση της θάλασσας και του ανέμου και λειτουργεί προστατευτικά ως φυσικό φράγμα (θαλασσινό νερό, ένταση ανέμων) για τη λιμνοθάλασσα της Αλυκής. Απαντάται στο ΒΑ μέρος της περιοχής σε μια μικρή αμμώδη παραλία όπου απαντώνται μικροί σχηματισμοί από αμμοθίνες που περιλαμβάνουν είδη όπως:
σας (Matthiola tricuspidata), το σταμναγκάθι (Cichorium spinosum), η ρόκα της θάλασσας (Cakile maritima), το πολύγωνο (Polygonum maritimum), ένα είδος αγκαθιού, το γαλανόχορτο (Eryngium maritimum) και την κίτρινη παπαρούνα (Glaucium flavum) που ανθίζει από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
4. Παράκτιες λιμνοθάλασσες ΚΩΔΙΚΟΣ *1150
Η κεντρική λιμνοθάλασσα της Αλυκής ανήκει στον τύπο οικοτόπου *1150 και καταλαμβάνει έκταση 78,3 στρέμματα. Κύριο χαρακτηριστικό των λιμνοθαλασσών, στις περισσότερες περιοχές του Δικτύου Natura 2000 στην Ελλάδα, είναι τα υποβρύχια λιβάδια του είδους Ruppia cirrhosa που καλύπτουν σημαντικό τμήμα του πυθμένα τους καθώς και τα υδρόβια μακρόφυτα.
Η αξία των υδρόβιων μακροφύτων ως βιοδεικτών έχει αναγνωριστεί και περιγράφεται στην Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΕ (WFD/2000/60/EE) για τα νερά.
Ως υδρόβια φυτά ονομάζονται όλα τα φυτικά είδη που στην ανάπτυξή τους σημαντικό ρόλο παίζει το νερό ως υδάτινη μάζα, με εξαίρεση τους μικροσκοπικούς φυτικούς οργανισμούς, που έχουν προσαρμοστεί να ζουν αιωρούμενοι στο νερό και αποτελούν το φυτοπλαγκτόν.
Τα υδρόβια φυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στα υδάτινα οικοσυστήματα γιατί αποτελούν τη βάση των τροφικών πλεγμάτων, συμβάλλουν στην οξυγόνωση των νερών και προσφέρουν καταφύγιο και χώρους αναπαραγωγής σε πολλούς ζωικούς οργανισμούς.
Χειμώνας στην Αλυκή
5. Υδρόβια βλάστηση α. Το αγγειόσπερμο Ruppia cirrhosa
Στην Αλυκή Αιγίου το μεγαλύτερο τμήμα της λιμνοθάλασσας καλύπτεται από το αγγειόσπερμο Ruppia cirrhosa (Ρούππια η κηρώδης). Είναι ένα είδος που έχει ρίζες, φύλλα, άνθη και καρπούς όπως τα φυτά της ξηράς. Είναι αρκετά ανθεκτικό και μπορεί να επιβιώσει σε ένα ευρύ φάσμα θερμοκρασίας νερού (κυρίως μεταξύ 5°C και 30 °C) και αλατότητας (1,5–60 PSU). Τα λιβάδια του κατοικούνται από άφθονη αλλά φτωχή σε είδη πανίδα.
Η Ruppia cirrhosa είναι ένα πολυετές υδρόβιο φυτό που ακολουθεί μια συγκεκριμένη διαδρομή ανάπτυξης. Τα σπέρματα που διατηρούνται μέσα στο ίζημα της λιμνοθάλασσας αρχίζουν και βλαστάνουν με τις φθινοπωρινές βροχές, το υπέργειο τμήμα του αρχίζει να αναπτύσσεται και φτάνει στο μέγιστο της ανάπτυξής του τους μήνες Φεβρουάριο-Μάρτιο. Το φυτό ανθίζει από Μάρτιο έως Απρίλιο και στη συνέχεια σχηματίζει καρπούς. Από τον Ιούλιο-Αύγουστο που η λιμνοθάλασσα αρχίζει και αποξηραίνεται ξεκινάει και η αποσύνθεσή του. Τότε αναδύεται μια οσμή αποσύνθεσης από τον υγρότοπο. Τα σπέρματα επιστρέφουν στο ίζημα και με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου και το γέμισμα της λιμνοθάλασσας με νερό ξεκινάει ένας νέος κύκλος ζωής του φυτού. H παρουσία του συγκεκριμένου είδους είναι πολύ σημαντική για τη λιμνοθάλασσα καθώς παίζει σημαντικό ρόλο στον κύκλο του αζώτου ενσωματώνοντας μεγάλες ποσότητες διαλυμένου ανόργανου άζωτου (DIN) στη βιομάζα του. Επιπλέον, η αξία των σπερμάτων του είδους Ruppia cirrhosa και των ασπόνδυλων που σχετίζονται με το περιβάλλον του αποτελούν σημαντική τροφή για πτηνά όπως οι φαλαρίδες και τα φοινικόπτερα (φλαμίνγκο).
Ρούππια η κηρώδης / Ruppia cirrhosa
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
β) Το χαρόφυτο Lamprothamnium papulosum
Ένα άλλο σημαντικό είδος υδρόβιου φυτού είναι το Lamprothamnium papulosum που ανήκει στα χαρόφυτα. Τα χαρόφυτα μπορούν να χαρακτηριστούν ανατομικά ως υψηλά ανεπτυγμένα πράσινα φύκη.
Στην λιμνοθάλασσα της Αλυκής σχηματίζει υποβρύχια λιβάδια μαζί με το αγγειόσπερμο Ruppia cirrhosa σε σημαντικό τμήμα αυτής. Η ύπαρξη του είδους αυτού είναι πολύ σημαντική για τη λιμνοθάλασσα καθώς φανερώνει την καλή οικολογική της κατάσταση.
Η εμφάνισή του είδους εξαρτάται σημαντικά από το εύρος της αλατότητας. Οι ιδανικές συνθήκες αλατότητας κυμαίνονται από 8 έως 28 PSU. Στην περίπτωση της Αλυκής αυτό συμβαίνει κατά τη διάρκεια της υγρής περιόδου, όπου η αλατότητα μειώνεται σημαντικά εξαιτίας των βροχοπτώσεων. Το φυτό αυτό όμως είναι ικανό να επιβιώνει και σε ακραίες συνθήκες αλατότητας, που ξεπερνούν τα 60 PSU.
Oι πληθυσμοί του L. papulosum σε Ευρωπαϊκό επίπεδο είναι σοβαρά κατακερματισμένοι και απειλούνται από τον ευτροφισμό και την αποξήρανση των λιμνοθαλασσών.
Στην παγκόσμια / ευρωπαϊκή κόκκινη λίστα της IUCN, το L. papulosum χαρακτηρίζεται ως ευάλωτο (VU) και θεωρείται ότι απειλείται με εξαφάνιση (EN) στην περιοχή της Βόρειας Ευρώπης, της Βαλτικής Θάλασσας, της Ελλάδας και της Κύπρου (Blaženčić et al., 2006).
Αν και δεν περιλαμβάνεται στους τύπους οικοτόπων που περιγράφονται για την Αλυκή Αιγίου είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε την ύπαρξη λιβαδιών Ποσειδωνίας στον Κορινθιακό Κόλπο και στην παραλία της Αλυκής Αιγίου.
Στην γειτονική θαλάσσια περιοχή συναντάμε τα υποβρύχια λιβάδια της Ποσειδωνίας. Η Ποσειδωνία, η ωκεάνιος (Posidonia oceanica) είναι ένα ενδημικό είδος θαλάσσιου φυτού της Μεσογείου, που συχνά λανθασμένα αποκαλείται φύκος. Η Ποσειδωνία, σε αντίθεση με τα φύκη (κατώτερα φυτά της θάλασσας), έχει ρίζες, φύλλα, άνθη και καρπούς, όπως ακριβώς και τα φυτά της ξηράς. Στην πραγματικότητα, οι πρόγονοί της επέστρεψαν στη θάλασσα πριν από περίπου 120-100 εκατ. χρόνια. Αποτελεί είδος «κλειδί», καθώς η συμβολή του στην λειτουργία των παράκτιων οικοσυστημάτων, ανεξάρτητα από την επιφάνεια που καλύπτει, είναι καθοριστική.
Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας προστατεύονται κατά προτεραιότητα από Διεθνείς Συμβάσεις, Ευρωπαϊκές Οδηγίες και από την Εθνική Νομοθεσία. Αποτελούν φυσικό φράγμα για την ακτογραμμή, καθώς με το βαθύ ριζικό σύστημα και το πυκνό φύλλωμά τους απορροφούν την ενέργεια των κυμάτων και προστατεύουν τις ακτές από την διάβρωση, μειώνουν τη θολερότητα του νερού λόγω της παγίδευσης του ιζήματος και της συγκράτησης των αιωρούμενων σωματιδίων, ανακυκλώνουν τις θρεπτικές ουσίες, διακρίνονται από υψηλή πρωτογενή παραγωγή και ενισχύουν τη βιοποικιλότητα προσφέροντας τροφή, καταφύγιο και τόπο αναπαραγωγής σε μεγάλο αριθμό ειδών.
Συχνά τα νεκρά φύλλα της Ποσειδωνίας ξεβράζονται κατά μήκος των ακτών σχηματίζοντας εκτεταμένα μαλακά στρώματα, τους «θημώνες», μέσα στα οποία ζει πληθώρα μικροσκοπικών ασπόνδυλων ζώων, ενώ τα ίδια τα φύλλα, καθώς αποικοδομούνται, εμπλουτίζουν τις παραλίες με πολύτιμα θρεπτικά στοιχεία που θα δώσουν νέα ώθηση στην αμμοθινική βλάστηση και στους γειτονικούς υγροτόπους. Προστατεύουν τις ακτές από τη διάβρωση, συμβάλλουν στο σχηματισμό των παραλιών,
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Α. Πουλιά
Μέχρι σήμερα έχουν παρατηρηθεί 255 είδη πουλιών στην Αλυκή, αριθμός εντυπωσιακός για ένα τόσο μικρό μέρος. Περισσότερα από 70 από αυτά περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/309 ΕΟΚ για την προστασία της άγριας ορινοθοπανίδας. Η ποικιλία των ειδών και η ευκολία με την οποία παρατηρούνται έχουν κάνει την Αλυκή γνωστή στους παρατηρητές πουλιών στην Ελλάδα.
Η Αλυκή είναι ιδιαίτερα σημαντική ως σταθμός για τα μεταναστευτικά πτηνά, ειδικά μετά την αναπαραγωγή. Είναι τότε που ξεκινά η μετανάστευση επιστροφής προς την Μεσόγειο και την Αφρική. Μολονότι την λέμε «φθινοπωρινή» μετανάστευση, αυτή αρχίζει πολύ νωρίτερα. Ορισμένα παρυδάτια και γλάροι φτάνουν στην Αλυκή ήδη από τις αρχές Ιουλίου – μερικές φορές από τέλη Ιουνίου.
Μέσα στο καλοκαίρι, λοιπόν, η Αλυκή είναι γεμάτη περαστικά πουλιά, τα οποία σταθμεύουν στα νησάκια και τον στεγνό πυθμένα που αποκαλύπτεται καθώς τα νερά υποχωρούν. Το πέρασμα συνεχίζεται μέχρι τα τέλη φθινοπώρου, όταν σταδιακά εγκαθίστανται στην Αλυκή τα πουλιά που θα ξεχειμωνιάσουν. Αν ο χειμώνας είναι ήπιος, σχετικά μικροί αριθμοί διαχειμάζουν στην Αλυκή. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να δούμε μεγάλους αριθμούς και μεγάλη ποικιλία υδροβίων.
Από τα τέλη Ιανουαρίου αρχίζουν να αναχωρούν τα πουλιά του χειμώνα, και τον Φλεβάρη Μαχητές την άνοιξη στην Αλυκή
εμφανίζονται τα πρώτα πουλιά που έρχονται από νοτιότερα. Έχει αρχίσει η εαρινή μετανάστευση, η οποία, ανάλογα με το είδος, θα συνεχίζεται μέχρι τα τέλη Μαΐου. Είναι εντυπωσιακό ότι σχεδόν όλο το χρόνο κάποια είδη θα μεταναστεύουν περνώντας από την Αλυκή.
Η άνοιξη είναι και η εποχή του φωλιάσματος. Από τότε που προστατεύτηκε αποτελεσματικά, την δεκαετία του 1980, η Αλυκή άρχισε να προσφέρει ασφάλεια για την ευαίσθητη περίοδο αναπαραγωγής και κάμποσα είδη αποφάσισαν ότι μπορούν να φωλιάσουν σε αυτήν. Συνολικά, περισσότερα από 50 είδη πουλιών φωλιάζουν ή έχουν φωλιάσει στην Αλυκή και γύρω από αυτήν.
Την περίοδο της αναπαραγωγής, τα πουλιά είναι πολύ πιο διακριτικά και δεν τα βλέπουμε εύκολα. Ακόμη και όταν δείχνει «ήσυχη» την άνοιξη η Αλυκή, μέσα στην βλάστηση ή στις όχθες υπάρχουν φωλιές από Νερόκοτες, Καλαμοκανάδες, Νεροκοτσέλες, διάφορα στρουθιόμορφα και μερικές χρονιές από Φαλαρίδες, Πρασινοκέφαλες Πάπιες και Νανοβουτηχτάρια.
Το καλοκαίρι, στον στεγνό πυθμένα υπάρχουν καλά καμουφλαρισμένες φωλιές και νεοσσοί από Θαλασσοσφυριχτές, Νανογλάρονα και Καλαμοκανάδες, για αυτό δεν πρέπει να μπαίνουμε ούτε να αφήνουμε σκυλιά μέσα στην Αλυκή. Επίσης στην Αλυκή φωλιάζουν ένα με δύο ζευγάρια Ποταμογλάρονα και Ποταμοσφυριχτές.
Τα είδη πουλιών της Αλυκής μπορούμε να τα χωρίσουμε στις παρακάτω κατηγορίες: Ψαλίδες σε πτήση
Στην Αλυκή Αιγίου έχουν παρατηρηθεί 16 είδη πάπιας, δύο είδη κύκνου και τέσσερα είδη χήνας. Παλαιότερα ήταν συνηθισμένο να βλέπει κανείς στην Αλυκή το χειμώνα μέχρι και 10 είδη μαζί, όμως τα τελευταία χρόνια, με τους πολύ ηπιότερους χειμώνες, οι αριθμοί έχουν μειωθεί πολύ. Εξαίρεση αποτελούν χρονιές με δριμύ χειμώνα, οπότε συγκεντρώνονται ξανά στην Αλυκή πολλά υδρόβια. Οι κύκνοι συνήθως είναι λίγοι ή απουσιάζουν. Ωστόσο, τον δριμύ χειμώνα του 2001 – 2002 είχαν συγκεντρωθεί περισσότεροι από 300 Βουβοί Κύκνοι και σχεδόν 40 Αγριόκυκνοι. Σήμερα, η πιο κοινή πάπια είναι το μικρόσωμο Κιρκίρι, ενώ συχνά παρατηρούνται οι πολύ μεγαλύτερες Βαρβάρες και Πρασινοκέφαλες. Την άνοιξη περνούν αρκετές Σαρσέλες και η απειλούμενη Βαλτόπαπια. Άλλα παρόμοια (αλλά όχι συγγενικά με τις πάπιες) υδρόβια είδη που βλέπουμε στην Αλυκή είναι οι Φαλαρίδες (τοπικό όνομα «Μπάλιζα») οι οποίες επίσης έχουν μειωθεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Κάποτε υπήρχαν συγκεντρώσεις που ξεπερνούσαν τα 700 πουλιά. Τακτικό επίσης το χειμώνα είναι το Νανοβουτηχτάρι, που βουτά συνεχώς για να πιάσει υδρόβια έντομα και Αλυκόψαρα. Λιγοστοί Κορμοράνοι, που άλλοτε κολυμπούν και άλλοτε κάθονται σε ξύλα, συμπληρώνουν την εικόνα των υδρόβιων πουλιών της Αλυκής.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Τα παρυδάτια αποτελούν την πιο πολυπληθή και σημαντική ομάδα πουλιών στην Αλυκή. Μέχρι σήμερα έχουν παρατηρηθεί 41 είδη. Σε αντίθεση με τα υδρόβια, δεν κολυμπούν αλλά περπατούν στα πολύ ρηχά νερά βάθους λίγων μόνο εκατοστών και τα λασποτόπια. Μόνο ο Καλαμοκανάς, με τα πολύ μακριά του πόδια, μπορεί και τρέφεται σε κάπως πιο βαθιά νερά, βάθους μέχρι 30 εκατοστά. Ο Καλαμοκανάς φωλιάζει στην Αλυκή, μερικές χρονιές έχουν καταγραφεί μέχρι και 15 ζευγάρια. Οι φωνές τους, καθώς τσακώνονται μεταξύ τους για καλές θέσεις για φωλιά ή ενώνουν τις δυνάμεις τους για να διώξουν γλάρους, κουρούνες ή κάποιο σκυλί μακριά από τα αυγά και τους νεοσσούς, είναι ο πιο χαρακτηριστικός ήχος στην Αλυκή την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι. Κατόπιν φεύγουν για να ξεχειμωνιάσουν στην Αφρική. Σε αντίθεση με τον Καλαμοκανά, τα περισσότερα παρυδάτια δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν την Αλυκή τον χειμώνα και την άνοιξη, όταν η στάθμη των νερών είναι υψηλή, τα βλέπουμε μόνο σε μερικές γωνίες και στην παραλία.
Όταν όμως έρθει το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, τα πολύ ρηχά νερά και τα λασποτόπια είναι ιδανικά για αυτά. Αυτή την εποχή η Αλυκή μετατρέπεται σε έναν ιδανικό βιότοπο για πολλά παρυδάτια που φωλιάζουν στην Αρκτική και πραγματοποιούν μεταναστεύσεις πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων μέχρι το Νότιο Ημισφαίριο. Σε αυτό το ταξίδι χρειάζονται σταθμούς, και η Αλυκή τους προσφέρει ένα πολύτιμο καταφύγιο. Τα πιο κοινά είναι οι σκαλίδρες (πιο κοινή η Νανοσκαλίδρα), οι τρύγγες (πιο κοινός ο Λασπότρυγγας) και οι σφυριχτές. Έχουν επίσης παρατηρηθεί σπάνια είδη όπως ο Ερημοσφυριχτής, το Μαυρόφτερο Νεροχελίδονο, ο Ρωσότρυγγας και άλλα.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
Στην Αλυκή φωλιάζουν, εκτός από τον Καλαμοκανά, ο Θαλασσοσφυριχτής και ο Ποταμοσφυριχτής. Περιμένουν να τραβηχτούν τα νερά αργά την άνοιξη ώστε να αποκαλυφτεί ο στεγνός πυθμένας για να γεννήσουν τα καλά καμουφλαρισμένα αυγά τους στο γυμνό έδαφος. Μερικές χρονιές, αν η στάθμη των νερών παραμένει υψηλή, αναγκάζονται να φωλιάσουν στην παραλία, οπότε είναι εκτεθειμένοι στο ποδοπάτημα από τους περαστικούς επισκέπτες.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Με τον όρο αυτό αποκαλούμε τους ερωδιούς, τις χαλκόκοτες, τα φοινικόπτερα, τις χουλιαρομύτες και άλλα παρόμοια μεγαλόσωμα είδη με μακριά πόδια που τρέφονται περπατώντας στα ρηχά νερά. Ξεχωριστή θέση έχουν τα Φοινικόπτερα (φλαμίνγκο), που εμφανίζονται στην Αλυκή στα μέσα του καλοκαιριού και μπορεί να μείνουν μέχρι τον χειμώνα.
Τρέφονται φιλτράροντας το νερό του πυθμένα για να κατακρατήσουν μικροοργανισμούς και φυτική ύλη. Τα φοινικόπτερα είναι νομαδικά πουλιά που περιφέρονται συνεχώς γύρω από τη Μεσόγειο. Παρατηρώντας τα δακτυλίδια που φέρουν ορισμένα από αυτά, έχει βρεθεί ότι τα Φοινικόπτερα στην Αλυκή προέρχονται από διάφορα σημεία της Μεσογείου, από την Ισπανία μέχρι την Τουρκία (τα περισσότερα είναι από Γαλλία).
Συχνές την άνοιξη (λιγότερες το φθινόπωρο) είναι οι Χαλκόκοτες, με το εντυπωσιακό βυσσινί γυαλιστερό φτέρωμα. Πάντως, τα πιο συχνά καλοβατικά της Αλυκής είναι οι ερωδιοί, κυρίως κατά το ανοιξιάτικο πέρασμα (Μάρτιο - Μάιο) κα κατά το ταξίδι της επιστροφής (από Ιούλιο μέχρι Οκτώβριο). Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο μπορούμε να δούμε στην Αλυκή μεγάλα κοπάδια από Λευκοτσικνιάδες (οι οποίοι συνεχώς κυνηγούν τα Αλυκόψαρα) και Σταχτοτσικνιάδες. Άλλο συνηθισμένο είδος την άνοιξη είναι ο Κρυπτοτσικνιάς.
Θαλασσοπούλια
Στην Αλυκή απαντούν 20 είδη από γλάρους και γλαρόνια. Μεγάλοι αριθμοί από Μαυροκέφαλους και Καστανοκέφαλους Γλάρους, όπως και από τους μεγαλόσωμους Ασημόγλαρους
συγκεντρώνονται συχνά στην Αλυκή και στη θάλασσα σχεδόν όλες τις εποχές.
Οι περισσότεροι εμφανίζονται το καλοκαίρι, όταν μπορούν με άνεση να στέκονται στον στεγνό πυθμένα ή τα πολύ ρηχά νερά. Το καλοκαίρι εμφανίζονται και αρκετοί Λεπτόραμφοι Γλάροι, που κυνηγούν συνεχώς τα Αλυκόψαρα. Τα γλαρόνια τρέφονται βουτώντας για ψάρια μέσα στην Αλυκή και την θάλασσα. Πιο τυπικό είδος είναι το Χειμωνογλάρονο, με το χαρακτηριστικό «τσουλούφι» στο πίσω μέρος του κεφαλιού, το μόνο που απαντά και τον χειμώνα, το οποίο συχνά βλέπουμε να κάθεται σε παλούκια.
Ξεχωριστό είδος είναι το Νανογλάρονο, ο πρωταθλητής της επιβίωσης στην Αλυκή, καθώς φωλιάζει στον στεγνό πυθμένα και την παραλία, καμουφλάροντας προσεκτικά τα αυγά του. Οι γονείς κουβαλούν συνεχώς ψάρια στα μικρά και ζουν με το διαρκές άγχος να γλιτώσουν τις φωλιές τους από κουρούνες, καρακάξες, σκυλιά αλλά και από το ποδοπάτημα ενός απρόσεκτου περαστικού επισκέπτη.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Τα μικρά πουλιά της Αλυκής
Πολλές δεκάδες είδη από μικροπούλια ζουν γύρω και μέσα στην Αλυκή, διέρχονται κατά τη μετανάστευση ή έρχονται να ξεχειμωνιάσουν. Μερικά είναι τυπικά είδη των υγροτόπων, όπως η Κιτρινοσουσουράδα, η οποία περνά κυρίως την άνοιξη, η Καλαμοποταμίδα, που φωλιάζει στους καλαμιώνες και το Καλαμοτσίχλονο, που κυρίως απαντά το χειμώνα. Μερικά είδη μένουν όλο το χρόνο. Πιο χαρακτηριστικό είναι η Κιστικόλη, ένα από τα πιο μικρά πουλιά της Ευρώπης. Ωστόσο κάνει εμφανή την παρουσία της με το συνεχές χαρακτηριστικό κυματιστό πετάγμά της κατά το οποίο ακούγεται το επίσης χαρακτηριστικό κάλεσμά της «ζιπ, ζιπ ζιπ». Τυπικά είδη είναι ο Μαυρολαίμης και η Υφάντρα, που φτιάχνει περίτεχνες κρεμαστές φωλιές από τα κλαδιά των δέντρων. Πολλά επίσης μικροπούλια έρχονται στην Αλυκή από τις γύρω περιοχές για να κουρνιάσουν το χειμώνα στους καλαμιώνες (όπως κάνουν πολλά ψαρόνια) ή να τραφούν με τα πολλά έντομα που ζουν στον υγρότοπο. Πολύ χαρακτηριστικό είδος την άνοιξη είναι και ο Μελισσοφάγος, ο οποίος συχνά εμφανίζεται σε μεγάλα κοπάδια. Τέλος, πολύ τυπική εικόνα για την Αλυκή είναι τα διάφορα είδη από χελιδόνια και σταχτάρες που συχνά πετούν κατά εκατοντάδες χαμηλά πάνω από την επιφάνεια του νερού για να πιάσουν τα έντομα που αναδύονται (όπως οι χειρονομίδες).
Μαυρολαίμης
Κιστικόλη Αλκυώνη
Κιτρινοσουσουράδα
Τρυποφράκτης
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ Β. Θηλαστικά
Όσον αφορά τα θηλαστικά, ζουν μικρά τρωκτικά, μυγαλές, ασβοί και αλεπούδες που τις βλέπουμε το καλοκαίρι μέσα στη στεγνή λιμνοθάλασσα. Το τελευταίο τσακάλι της περιοχής παρατηρήθηκε το 1987. Πάντως, τα πιο σημαντικά θηλαστικά της Αλυκής επίσης... πετούν. Κάθε σούρουπο πάνω από την Αλυκή τρέφονται εκατοντάδες νυχτερίδες, οι οποίες συγκεντρώνονται εδώ από όλη την γύρω περιοχή για να τραφούν με τα έντομα που αναδύονται από την λιμνοθάλασσα. Άλλα σημαντικά είδη σπονδυλωτών που καταγράφονται σε αυτόν τον υγρότοπο περιλαμβάνουν το Κουνάβι (Martes foina) και η Νυφίτσα (Mustela nivalis).
Κουνάβι
Νανονυχτερίδα
ερπετών
καταγραφεί
σκαντζόχοιρος)
Erinaceous concolor Rana Martes foina
σαύρα)
foina κουνάβι)(
Σκαντζόχοιρος
Hyla arborea
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ Γ. Ερπετά - Αμφίβια
Στην Αλυκή και γύρω από αυτήν ζουν τουλάχιστον δώδεκα είδη ερπετών όπως το Λιμνόφιδο (Natrix tessellata), ο Αβλέφαρος (Ablepharus kitaibelii), ο Λαφιάτης, η Πράσινη Σαύρα και η μικρόσωμη ενδημική Σαύρα του Μοριά (Algyroides moreoticus), η οποία εμφανίζεται και στην παραλιακή ζώνη. Υπάρχουν επίσης τέσσερα είδη αμφιβίων. Το πιο εμφανές από αυτά είναι ο Ευρωπαϊκός Δεντροβάτραχος (Hyla arborea) του οποίου το κάλεσμα αρχίζει να ακούγεται ήδη από τα τέλη του χειμώνα. Εδώ συγκεντρώνονται για να γεννήσουν τα αυγά τους και οι Πρασινόφρυνοι από τις γύρω περιοχές (και συχνά πολλοί σκοτώνονται από τα αυτοκίνητα στον δρόμο). Στα κανάλια και την Αλυκόβρυση κάποτε υπήρχαν πολλοί λιμνοβάτραχοι. Yπάρχουν λίγες νεροχελώνες και νερόφιδα. Σήμερα, μετά την επίχωση πολλών τμημάτων του περιφερειακού αύλακα και άλλων «μικρών» νερών που υπήρχαν, όλα αυτά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν από την Αλυκή. Όλα αυτά τα είδη προστατεύονται από τη Συνθήκη της Βέρνης.
Ο Ευρωπαϊκός Δεντροβάτραχος είναι ένα μικρόσωμο αμφίβιο (τα αρσενικά κυμαίνονται μεταξύ 32-43 mm και τα θηλυκά μεταξύ 40-50 mm). Ξεχωρίζει από το ομοιόμορφο πράσινο χρώμα του. Δύσκολα τον βλέπουμε καθώς βρίσκεται κρυμμένος μέσα στη βλάστηση. Έχει όμως πολύ δυνατή φωνή, που την ακούμε τα βράδια την εποχή της αναπαραγωγής.
Ο Αβλέφαρος είναι μια μικρόσωμη σαύρα με λεπτό κυλινδρικό σώμα και πολύ μικρά πόδια. Το μήκος της δεν ξεπερνάει τα 13 εκ. μαζί με την ουρά η οποία είναι 1,5 φορά μεγαλύτερη του σώματος. Ραχιαία το χρώμα της είναι σκούρο γυαλιστερό καφέ με μικροσκοπικά στίγματα. Μια λεπτή ανοιχτόχρωμη γραμμή διατρέχει τα πλευρά από το κεφάλι έως την ουρά. Δε διαθέτει βλέφαρα και το μάτι προστατεύεται από διάφανο δέρμα. Περιλαμβάνεται στο Παράρτημα IV της Οδηγίας των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ και στο Παράρτημα II της Σύμβασης της Βέρνης.
Σαύρα του Μοριά
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Δ. Ασπόνδυλα
Τα ασπόνδυλα της Αλυκής δεν έχουν μελετηθεί πολύ. Πολύ σημαντικά είναι τα είδη που ζουν ή αναπαράγονται μέσα στο νερό, όπως τα καρκινοειδή Gammarus και τα μικρά κουνούπια (που δεν τσιμπάνε) της οικογένειας Chironomidae (Χειρονομίδες), που γεννούν τα αυγά τους και οι χαρακτηριστικές κόκκινες προνύμφες τους αποτελούν σημαντικότατη τροφή για τα πουλιά. Όταν έρθει η ώρα να μεταμορφωθούν σε έντομα, αναδύονται κατά τεράστιους αριθμούς από την επιφάνεια, προσελκύοντας ξανά μεγάλους αριθμούς από εντομοφάγα πουλιά και νυχτερίδες.
Επίσης στην Αλυκή ζουν πολλά είδη κολεόπτερων (σκαθάρια), λεπιδόπτερων (πεταλούδες), ενώ χαρακτηριστικές είναι οι Λιβελούλες, ειδικά στα μέρη με γλυκά νερά στο ανατολικό τμήμα του υγρότοπου.
Πεταλούδες
Λιβελούλα
Chironomidae
YΓΡΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ
Μέσα στη λιμνοθάλασσα οι συνθήκες είναι πολύ αντίξοες για τα ψάρια. Τα νερά άλλοτε είναι γλυκά και άλλοτε πολύ αλμυρά. Άλλοτε παγώνουν και άλλοτε η θερμοκρασία ξεπερνάει τους πενήντα βαθμούς. Το μόνο είδος ψαριού που αντέχει εδώ είναι το Αλυκόψαρο, ένα ψαράκι μήκους μόλις έξι εκατοστών. Το καλοκαίρι επιβιώνει στα λίγα μέρη με νερό κοντά στην παραλία. Το χειμώνα σκορπίζει σε όλη τη λιμνοθάλασσα. Σε χρονιές με μεγάλη ξηρασία πάρα πολλά πεθαίνουν, πάντα όμως επιβιώνουν μερικά που πολλαπλασιάζονται γρήγορα. Το Αλυκόψαρο αποτελεί είδος-κλειδί για το οικοσύστημα της Αλυκής διότι αποτελεί πολύτιμη τροφή για αρκετά είδη πουλιών.
Το Αλυκόψαρο ανήκει στην οικογένεια Cyprinodontidae, και αποτελούν οικογένεια τροπικών κυρίως ψαριών, που κατανέμεται στα κεντρικά και δυτικά τμήματα των ακτών της Μεσογείου. Πολλοί πληθυσμοί του απειλούνται με εξαφάνιση σε διάφορα ενδιαιτήματα εξαιτίας των ανθρωπογενών επεμβάσεων.
Το Αλυκόψαρο περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43 της Ε.Ο.Κ. «Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας». Αυτό δείχνει τη σημασία που έχει το συγκεκριμένο είδος για τα ευρωπαϊκά οικοσυστήματα και τη μεγάλη σημασία που έχει η μελέτη του είδους.
Αλυκόψαρο
Κοινό δελφίνι
Δελφίνια στον Κορινθιακό Κόλπο.
Τα δελφίνια του Κορινθιακού Κόλπου Η Αλυκή Αιγίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Κορινθιακό Κόλπο. Τα οικοσυστήματα αυτά αποτελούν δύο από τις τέσσερις περιοχές της Μονάδας Διαχείρισης Κορινθιακού Κόλπου που ανήκουν στο Δίκτυο Natura 2000. Ο Κορινθιακός Κόλπος (GR2530007) είναι και περιοχή IMMA (Σημαντική Περιοχή για τα Θαλάσσια Θηλαστικά - Important Marine Mammal Area).
Το θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής παρέχει ενδιαιτήματα διατροφής και διαχείμασης στις χελώνες Caretta caretta και Chelonia mydas (Πράσινη χελώνα), που περιλαμβάνονται στα είδη προτεραιότητας του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η παρουσία θαλάσσιων θηλαστικών, όπως τα κητώδη Tursiops truncatus (Ρινοδέλφινο) του Παραρτήματος II, καθώς και Delphinus delphis (Κοινό δελφίνι), Stenella coeruleoalba (Ζωνοδέλφινο) και σπανιότερα Grampus griseus (Σταχτοδέλφινο) του Παραρτήματος IV. Η μικτή κοινωνία
του Κορινθιακού είναι παγκοσμίως μοναδική. Το ζωνοδέλφινο κυριαρχεί και παρόλο που αποτελεί ένα εντελώς πελαγικό είδος, δεν έχει παρατηρηθεί πουθενά αλλού στον κόσμο μέσα σε έναν κλειστό κόλπο, όπως συμβαίνει στον Κορινθιακό Κόλπο. Περιστασιακά έχουν καταγραφεί και άτομα Balaenoptera physalus (Πτεροφάλαινα) και Physester macrocephalus (Φυσητήρας).
Η προστασία της Αλυκής
Παρά την αποτελεσματική προστασία της, σε σχέση με πολλές άλλες περιοχές του Δικτύου Natura 2000, και παρά το γεγονός ότι στην Αλυκή μπορούν να συνυπάρχουν άγρια φύση και ανθρώπινες δραστηριότητες, η Αλυκή εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα προστασίας όπως:
• Η ανυπαρξία θεσμοθετημένου διαχειριστικού πλαισίου.
• Οι κίνδυνοι υποβάθμισης της φυσικότητας της περιοχής κυρίως λόγω οικιστικής ανάπτυξης και επέκτασης υποδομών ασύμβατων με τον χαρακτήρα της περιοχής στην γύρω περιοχή.
• Ο κίνδυνος αποκοπής της τροφοδοσίας της Αλυκής με γλυκό νερό από τον φυσικό τροφοδότη της, την Αλυκόβρυση και άλλες αλλαγές στην υδρολογία της λόγω πιθανών έργων στα ανάντι.
• Ο κίνδυνος αύξησης της όχλησης και θανάτων αμφιβίων και ερπετών λόγω αύξησης της κυκλοφορίας στον δρόμο που περιβάλει την Αλυκή.
• Η όχληση της άγριας ζωής στην παραλιακή ζώνη λόγω πρόσβασης τροχοφόρων και έντονων δραστηριοτήτων αναψυχής (kite-surfing).
• Η όχληση της άγριας ζωής από ανενημέρωτους επισκέπτες ή απρόβλεπτους δυνατούς θορύβους (π.χ. βεγγαλικά).
• Η όχληση της άγριας ζωής από ενδεχόμενη αύξηση στον νυχτερινό ηλεκτροφωτισμό στον περιμετρικό δρόμο.
• Η κυκλοφοριακή συμφόρηση του περιμετρικού της Αλυκής δρόμου κατά τους θερινούς μήνες.
• Η θήρευση αυγών και νεοσσών από οικόσιτους θηρευτές (σκύλοι, γάτες) που αποκτούν πρόσβαση στη στεγνή Αλυκή το καλοκαίρι.
• Η απόθεση σκουπιδιών στην περίμετρο της λιμνοθάλασσας.
• Η συλλογή φυτών από ανενημέρωτους επισκέπτες.
• Η εισαγωγή ξενικών ειδών που φυτεύονται καλοπροαίρετα, αλλά μεταβάλλουν δραστικά την φυσική λειτουργία του οικοσυστήματος.
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
YΓΡΌΤΌΠΌΣ ΑΛΥΚΉΣ ΑΙΓΙΌΥ
Η άγρια ζωή, ιδιαίτερα τα πουλιά, έχουν συνηθίσει την παρουσία του ανθρώπου στην Αλυκή. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια όρια και, δυστυχώς, δεν έχουν σταματήσει τα κρούσματα σοβαρής όχλησης που έδιωξαν τα πουλιά από την περιοχή ή κατέστρεψαν το φώλιασμα. Για αυτό, κάθε επισκέπτης οφείλει να τηρεί κάποιους απλούς κανόνες συμπεριφοράς: ΚΩΔΙΚΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΑΛΥΚΗ
1. Δεν εισερχόμαστε ΠΟΤΕ μέσα στον υγρότοπο (μένουμε στον δρόμο ή την παραλία).
2. Δεν προκαλούμε τα πουλιά με φωνές, κινήσεις χεριών ή πετώντας αντικείμενα.
3. Δεν αφήνουμε τα σκυλιά να εισέρχονται ελεύθερα στον υγρότοπο. Τα κρατάμε πάντα μαζί μας.
4. Δεν ταΐζουμε τα πουλιά. Δεν τρώνε κάτι που μπορούμε να τους δώσουμε.
5. Δεν πετάμε drone, γιατί προκαλεί πανικό στα πουλιά.
6. Παίρνουμε τα σκουπίδια μας μαζί μας.
7. Δεν αφήνουμε ούτε παίρνουμε κανένα ζώο, από την Αλυκή και επίσης δεν φυτεύουμε ή απομακρύνουμε κανένα φυτό από την Αλυκή Αιγίου.
8. Οι οδηγοί προσέχουν πάντα στον δρόμο, ιδιαίτερα τα ανοιξιάτικα βράδια για τα αμφίβια.
Το έργο CLLD/LEADER «ΑΛΙΕΙΑ & ΘΑΛΑΣΣΑ 2014 – 2020»
Ο Δήμος Αιγιαλείας χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΛΙΕΙΑ & ΘΑΛΑΣΣΑ 2014 – 2020», Προτεραιότητα 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» η οποία συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), στο πλαίσιο της πρόσκλησης με τίτλο: «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ» (Μέτρο 8.3.3: Άρ. 63.1 του Καν. 508/2014 ‘Εφαρμογή στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων’ [για παρεμβάσεις δημοσίου χαρακτήρα]), του Τοπικού Προγράμματος CLLD/LEADER ΑΧΑΪΑΣ για την πράξη με τίτλο: «Ήπιες παρεμβάσεις για την τουριστική αναβάθμιση, παρακολούθηση και ανάδειξη της βιοποικιλότητας της λιμνοθάλασσας Αλυκής Αιγίου του Δήμου Αιγιαλείας (Natura 2000/ GR 2320006) και κωδικό MIS 5074969.
Η πρόταση αυτή εντάχθηκε σύμφωνα με την υπ΄ αριθ. 398/CL/ΕΤΘΑ/19-3-2021 απόφαση του Ενδιάμεσου Φορέα ΑΧΑΪΑ - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε. στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑΣ 2014 – 2020» (ΑΔΑ 933146ΜΟΒ2-5ΜΔ) με το ποσό των 152.201,20 ευρώ, ενώ το τελικό κόστος της πράξης ανήλθε σε 135.488,60 €.
Για πρώτη φορά η Αλυκή Αιγίου μέσω του ανωτέρω έργου απέκτησε υπερσύγχρονο εξοπλισμό για την παρακολούθηση των υδρολογικών και μετεωρολογικών δεδομένων (αυτόματο τηλεμετρικό και μετεωρολογικό σταθμό παρακολούθησης φυσικοχημικών παραμέτρων εντός της λιμνοθάλασσας), ασύρματη κάμερα παρακολούθησης (webcam), τηλεσκόπια και κιάλια. Επιπλέον, τοποθετήθηκε ξύλινος αστικός εξοπλισμός, υπέργειο παρατηρητήριο και ενημερωτικές πινακίδες, ενώ εκδόθηκαν τρίπτυχο ενημερωτικό φυλλάδιο και ο παρών οδηγός πεδίου.
Στόχος είναι η Αλυκή Αιγίου να γίνει πυλώνας ανάπτυξης ήπιων μορφών τουρισμού. Λόγω της οικολογικής της αξίας και της γεωγραφικής
νας για τη διαχείριση των παράκτιων λιμνοθαλασσών της
Βιβλιογραφικές αναφορές
• Blazencic, J., Stevanovic, B., Blazencic, Z., Stevanovic, V., 2006. Red data list of Charophytes in the Balkans. Biodiversity Conservation, 15: 3445–3457.
• Christia, C., Tziotzis, I., Fyttis, G., Kashta, L., Papastergiadou, E., 2011. A survey of the benthic aquatic flora of transitional water systems of Greece and Cyprus (Mediterranean Sea). Botanica Marina, 54: 169-178.
• European Parliament, 2000. Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the council of 23th October 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy.
• Kontopoulos, N., Avramidis, P., 2003. A late Holocene record of environmental changes from the Aliki lagoon, Egion, North Peloponnesus, Greece. Quaternary International, 111: 75–90.
• Χρηστιά Χρυσούλα, 2013. Οικολογική εκτίμηση των λιμνοθαλασσών της Δυτικής Ελλάδας με χρήση υδρόβιων μακροφύτων, ως βιολογικών δεικτών. Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Βιολογίας, 277 σελ., Πάτρα.
• Φυτώκα Ε., Τοµπουλίδου, Μ., Χατζηιορδάνου, Λ., Αποστολάκης, Α., 2020. Υγρότοποι στην Ηπειρωτική Ελλάδα: πλήθος, έκταση, χωρική κατανοµή. Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων (ΕΚΒΥ). 78 σελ., Θέρµη. Ηλεκτρονικές πηγές
• Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία: https://www.ornithologiki.gr/el/
• Μονάδα Διαχείρισης Κορινθιακού Κόλπου: https://necca.gov.gr/mdpp/m-d-korinthiakou-kolpou/
• https://www.thalassapedia.gr/
• Ντάφης, Σ., Παπαστεργιάδου, Ε., Λαζαρίδου, Ε., 1999. Τεχνικός οδηγός αναγνώρισης, περιγραφής και χαρτογράφησης τύπων οικοτόπων της Ελλάδας. Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ). 180 σελ. +90 σελ.
• https://greece.inaturalist.org/
ΔΗΜΟΣ
ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
Αντιδημαρχία Ανάπτυξης & Προγραμματισμού Δήμου Αιγιαλείας
Ευχαριστούμε θερμά για τη συμβολή τους
στην έκδοση και διάθεση φωτογραφικού υλικού τους:
Κώστα Παπακωνσταντίνου, Τούλα Αρβανίτη, Κώστα Καρακατσάνη, Τούλα Σταυροπούλου, Μιχάλη Κωτσάκη, Χρήστο Τσάνη, Χρυσούλα Χρηστιά, Λουκά Χαψή
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
