Fluxys, meer investeringen in gas: Slecht voor klimaat, milieu en mensenrechten.

F L U X Y S , M E E R I N V E ST E R I N G E N I N G A S: Sl e c h t v o o r k l i m a a t , m i l i e u e n m e n s e n r e c h t e n Inleiding

FLUXYS Meer investeringen in gas: Slecht voor klimaat, milieu en mensenrechten

In heel Europa stellen steeds meer bezorgde burgers en organisaties zich vragen bij de nieuwe gasprojecten en de manier waarop beleidsmakers ze proberen te verkopen. Deze projecten hebben negatieve gevolgen voor de gezondheid en de leefomgeving van veel mensen en voor het klimaat in het algemeen. De huidige internationale klimaatakkoorden vereisen diepgaande veranderingen in onze energiemodellen. We hebben een klimaatvriendelijk energiesysteem nodig en gas gaat daar niet mee samen.

Ondertussen maakt een energiebedrijf als Fluxys België, één van de belangrijkste Europese bedrijven voor gasinfrastructuur, plannen voor investeringen in de gassector voor een bedrag van 549 miljoen euro in de periode 2018-2027.1 Dergelijke plannen zijn erg omstreden en incompatibel met de strijd tegen klimaatverandering. Deze investeringen, die Fluxys gedeeltelijk toelaten om in het eerste semester van 20172 een nettowinst te maken van ongeveer 22 miljoen euro, kunnen echter snel kapseizen. Als we de internationale klimaatakkoorden serieus nemen, dan betekent dat ook dat nieuwe fossiele projecten vroegtijdig zullen moeten sluiten. De inkomsten zijn dus niet gegarandeerd. Dit zou een ernstig probleem betekenen voor de verkozen vertegenwoordigers die het bedrijf lokaal beheren en verantwoording moeten geven aan de lokale inwoners en kiezers.

© ROEL SPOOREN

Climaxi wil dan ook samen met anderen de discussie aanwakkeren rond de keuzes en de koers die Fluxys inslaat in Vlaanderen, België en Europa. Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Friends of the Earth Europe, Food & Water Europe en Counter Balance.

1 h ttp s: //w w w. flux ys .co m/ be lg i um / en/ A b ou t%2 0 Fl u x y s / I n vest m en t/ In ves t m ent 2 h ttp s: //w w w. lec ho.b e /en tr e p r is es / en er gi e/ ch i ff r e- d - af f ai r es -e t-b en ef i ce - en- h au ss e- p o ur - f l u x y s/ 993 44 5 4. h tml

2 / 12 - F L UXY S - M ee r i nve ste r i ng en i n g a s: S lec h t vo o r k li m a at , m i li e u e n me nse nr ech te n

Algemeen

Waarom STRIJD TEGEN KLIMAATVERANDERING en gas niet samengaan

© FRIENDS OF THE EARTH EUROPE. UIT HET DOSSIER ‘CAN THE CLIMATE AFFORD EUROPE’S GAS ADDICTION?’ EIND 2017

Aardgas is “geurloos” en “kleurloos”3 en wordt hierdoor vaak voorgesteld als een propere fossiele brandstof die compatibel is met de klimaatverbintenissen van de Europese Unie vastgelegd in het Klimaatakkoord van Parijs. De verbintenis is om de temperatuurstijging “ruim onder de 2°C” te houden.4 Toch is en blijft gas een fossiele brandstof, een belangrijke bron van uitstoot van broeikasgassen en één van de voornaamste oorzaken van globale klimaatverandering: 1. Een recente wetenschappelijke studie bewees dat gas geen “transitiebrandstof” is en het klimaat wel degelijk schade toebrengt.5 De studie toont aan dat Europa met het huidige niveau van CO2uitstoot zijn 2°C-koolstofbudget zal uitgeput hebben binnen zes tot negen jaar. Als kool en olie compleet vervangen zouden worden door gas, zou dit hoogstens drie jaar meer tijd opleveren. In dat geval hebben we dus negen tot twaalf jaar alvorens ons ‘koolstofbudget’ is opgebruikt. De studie concludeert dat Europa het risico loopt om global warming over de 2°C te tillen als we het gebruik van fossiele brandstoffen, met inbegrip van gas, niet volledig stopzetten tegen 2035. Daarom is er geen ruimte om toe te staan dat er extra ingezet wordt op gas.

2. Als we kijken naar de impact van methaan zien we een nog slechter plaatje.

Methaan is het hoofdbestanddeel van aardgas. Het is een extreem krachtig broeikasgas met een globaal opwarmingspotentieel dat volgens het IPCC6 86 keer sterker is dan dat van CO2, gezien op een tijdschaal van 20 jaar. De globale volumes methaan die in de atmosfeer uitgestoten worden, maken aardgas vandaag wereldwijd veruit de tweede grootste bron van broeikasgassen, na CO2, en deze uitstoot is tevens de snelst groeiende. Recente studies toonden aan dat de gasindustrie verantwoordelijk is voor ongeveer 60% van de jaarlijkse stijging van methaanemissies sinds 2006.7

3 h ttp s: //w w w.tig f. fr /q ui - so m m es -n o us/ le - g az- na t u r el / l es -a to u t s- d u- g az- na tu r e l .h t ml 4 h ttp s: //u nfccc.in t /s i te s/ de fau lt/ fi les / en gli sh _p ar i s _ ag r ee men t .p d f 5 h ttp :// foee urope.o rg /N oRo o m F o r Ga s 6 h ttp s: //w w w. ipcc. ch /p d f/a ss e ss me nt- r e p o r t/ ar 5/ wg 1/ WG 1AR 5 _C h ap ter 0 8_ F I NA L .p d f 7 htt p s:/ / w w w.n atu re . co m/a r ti c le s/ s4 1 4 6 7- 0 17-0 2 2 4 6- 0

F L UXY S - Meer i n vester i n g e n i n g a s: S l ec ht vo o r k l im a at , mi li e u e n m e n se n r ec hte n - 3 / 1 2

Energiezekerheid Miguel Arias Cañete, Europees Commissaris voor Energie en Klimaatactie, stelt dat de nieuwe gasprojecten nodig zijn om de energiezekerheid veilig te stellen en de toegang tot gasbronnen te diversifiëren, zodat elk land toegang heeft tot minstens drie verschillende gasbronnen. Vloeibaar aardgas (LNG) kan nu al in elk land geleverd worden via een LNG-terminal. Met zo een terminal kan je gas importeren van zowat overal (Qatar, Noorwegen, Nigeria, de Verenigde Staten, Australië…). Met de reeds bestaande LNG-terminals, de pijplijnen (gaande van een exportland naar een importland) en de interconnecties (waarbij landen die gas importeren het verder distribueren naar andere landen) hebben zo goed als alle EU-lidstaten reeds toegang tot minstens drie gasbronnen.

Wat betreft de toeleveringszekerheid zien de zaken er ook al veel beter uit dan de gaslobby ons wil laten geloven: het Europese gasnetwerk (met uitzondering van enkele Zuidoostelijke Europese regio’s) is vandaag al goed uitgebouwd. Een groot deel van de potentiële infrastructuuruitbouw zal dan ook eenvoudigweg overbodig zijn.8 Maatregelen op het vlak van energie-efficiëntie, bijvoorbeeld in gebouwen, hebben ook een groot potentieel om de vraag naar aardgas drastisch te doen dalen.9 Als we kijken naar

de Europese energie-efficiëntiedoelstellingen voor 2030 zal onze behoefte aan gas in de nabije toekomst verder afnemen.10 Bovendien wordt de huidige gasinfrastructuur, met in het bijzonder de LNG invoerterminals, onderbenut: meer dan 76% van de beschikbare Europese LNGterminalcapaciteit werd de voorbije jaren niet gebruikt.11

WEGGESMETEN GELD Infrastructuuruitbouw overbodig Gezien de noodzaak om ons gasgebruik drastisch te reduceren om zo de Europese klimaatdoelstellingen te halen, zal de reeds bestaande én de geplande gasinfrastructuur steeds minder gebruikt worden. Pijplijnen en LNG-terminals hebben een levensduur van meer dan 40 jaar. We riskeren dus nieuwe investeringen te doen die resulteren in een onderbenutte infrastructuur. Dat is weggesmeten geld. In plaats van te blijven investeren in fossiele brandstoffen, is het dringend tijd om volop te gaan voor meer hernieuwbare energie en meer energieefficiëntie.12

8 h ttp :// w w w.e ne rg yu ni o nch o i ces .e u /wp - co n ten t/u p l o ad s / 2017 /0 8 / E 3 G_M o r e_ s ec u r ity_ lower _co st __G as_infrast ruc ture _ in _ Eu rop e - 1 .p d f 9 h ttp :// bpi e .eu /w p - co nte nt/ up l o ad s/2 0 1 6 /0 9 /S a fegu ar d i ng -ene rgy - sec ur i ty - i n -S o u t h- E as t- E u ro p e- w it h- i nves t mentin -demand - sid e- i nf r as tr uc tur e .p d f 10 htt p:/ /b pie .e u /w p -co nten t/ up lo a ds /2 0 1 6/ 0 9/ S a fegu ar d i ng- en er gy-s ec u ri ty- i n - So u t h - Ea s t- Eu ro p e - w i t h- in ve st men tin -demand - sid e- i nf r as tr uc tur e .p d f 11 htt ps:/ / alsi .g ie. eu /# / 12 htt ps:/ / w w w. fo r be s. co m /si tes /g aur avs h ar m a /2 0 1 8/ 04 / 2 4 /p r o du c ti o n- cos t-of - r enew ab l e - en e r gy - now - l ower -t ha nfos sil- fue ls/# 65 67 2 fa a 3 79 c

4 / 12 - F L UXY S - M ee r i nve ste r i ng en i n g a s: S lec h t vo o r k li m a at , m i li e u e n me nse nr ech te n

Groene gassen Gasbedrijven, operatoren en nutsbedrijven gebruiken steeds meer het argument van de “vergroening” van gas om de verdere uitbouw van het gasnetwerk te verantwoorden. Er zijn echter meerdere kanttekeningen te plaatsen bij deze zogezegde groene gassen.

Het gaat bijvoorbeeld om biomethaan dat tot stand komt door het vergisten van organisch afval. Net zoals bij biobrandstoffen moeten we hier ook bezorgd zijn over deze technologie. (Bio)methaan is een erg krachtig broeikasgas als het weglekt en CO2 oplevert als het verbrand wordt.

Daarnaast heeft men het ook over het omzetten van groene stroom in groen waterstof met behulp van elektrolyse. Groen waterstof kan dan door toevoeging van CO2 omgezet worden in synthetisch methaan. De productie van synthetisch methaan (via het power-to-gas proces) is een complexe, zeer dure en weinig efficiënte methode om groene stroom om te zetten in methaan. Er gaat letterlijk veel ‘energie’ verloren bij dit hele proces. Het maken van waterstof is helemaal geen oplossing die op grote schaal gebruikt kan worden. Het gasnet zou ook grondig aangepast moeten worden aangezien de chemische kenmerken van waterstof helemaal anders zijn dan die van gas. Europa produceert vandaag ook nog niet zoveel hernieuwbare energie, dus stellen dat waterstof gemaakt kan worden van het “teveel aan hernieuwbare energie” dat geproduceerd wordt, is wat kort door de bocht. Dan zal de Europese windkrachtcapaciteit toch wel sterk moeten toenemen.

Aangezien er dan ook nog eens veel energie

© ROEL SPOOREN

verloren gaat bij het omzetten, kunnen we ons de vraag stellen wat de meerwaarde is van dit hele proces in plaats van gewoon de groene stroom rechtstreeks te gebruiken.13 Volgens het “Gas for Climate”-initiatief waar Fluxys ook deel van uitmaakt, zouden alle gecombineerde groene gastechnologieën in Europa op zijn best slechts 122 miljard kubieke meter gas per jaar produceren tegen 2050. Dit is een vierde van wat Europa vandaag verbruikt.14 Hernieuwbaar of groen gas kan daarom niet gebruikt worden als argument om verdere investeringen in de expansie van het Europees gassysteem goed te praten.

Ook als groen gas wel een plaats heeft in de energievoorziening van de toekomst, kan dat enkel onder strikte voorwaarden. Zo zou enkel bestaande infrastructuur hiervoor gebruikt mogen worden. Een nieuwe Transadriatische gaspijpleiding heeft niets gemeen hiermee, omdat het dient om fossiel gas vanuit Midden-Azië naar Europa te transporteren, niet om groen gas te transporteren. Dat laatste wordt als alibi gebruikt om de pijpleiding erdoor te krijgen.

13 htt ps:/ / w w w. e3 g. o r g/ do cs /E 3 G _Re n ewa ble _an d _d ec ar b o ni se d_ ga s _O p t i on s _fo r _a_ zer o -e mi ss i o ns _ s o ci e ty.p d f 14 htt ps:/ / gasforcli ma te 205 0 .e u/ fi le s/fi les/ E cofy s _ Gas _fo r _Cl i m ate_Rep o r t _ St u dy _ M ar c h1 8. p df

F L UXY S - Meer i n vester i n g e n i n g a s: S l ec ht vo o r k l im a at , mi li e u e n m e n se n r ec hte n - 5 / 1 2

Groen gas als biomethaan dient ook enkel als aanvullende energie. Maar zelfs dan mogen deze gassen niet zomaar verbrand worden. Deze verbrandingsinstallaties moeten voorzien worden met CCU technologie (CCU = Carbon Capture and Utilisation). Op deze manier kan het teveel

aan broeikasgassen uit de atmosfeer en de oceanen gehaald worden, zonder na verbranding ernaar terug te keren: het afgevangen koolstof dient dan als basiselement om circulaire materialen te maken.

F L U X Y S I N D E E U I N ST E L L I N G E N : h e t E u r ope e s N e t w e r k v a n G a s ope r a t or e n E N T SOG e n h e t P G B - p r o c e s 1 5 Š FLUXYS

De meeste sleutelinvesteringen die gerealiseerd of gepland zijn door Fluxys staan ook op de Europese lijst van Energieprojecten van Gemeenschappelijk Belang (ook wel bekend als de PGB-lijst).

Deze lijst definieert de prioritaire energieinfrastructuurprojecten die gebouwd moeten worden in Europa.

Energiezekerheid en klimaat zijn daarvoor belangrijke criteria. Voor promotoren zoals Fluxys is het cruciaal om projecten te hebben op deze lijst. Ze genieten niet alleen van versnelde vergunningsprocedures, maar ze komen ook in aanmerking voor significante overheidssubsidies en kunnen veel gemakkelijker privĂŠ-investeerders aantrekken.

Het proces dat gevolgd wordt om deze lijst (die om de twee jaar vernieuwd wordt) op te stellen is echter gebrekkig: alle data en vraagvoorspellingen die door de Europese

Commissie gebruikt worden om deze lijst te maken, worden aangeleverd door het Europees Netwerk van Gasoperatoren ENTSOG. Dit netwerk vertegenwoordigt nu net de belangen van Fluxys en andere Europese transmissieoperatoren. Daarom hebben zij er natuurlijk alle belang bij om nieuwe gasinfrastructuur uit te bouwen.

ENTSOG heeft een lange lijst van sterk opgeblazen gasvraagvoorspellingen op zijn conto. Deze voorspellingen zorgen voor verkeerde signalen naar de Europese Commissie over de hoeveelheid nieuwe gasinfrastructuur die er echt nodig is.

Hierdoor verloopt het proces zeer eenzijdig en worden dus publieke en private investeringen verantwoord die eigenlijk niet de juiste zijn.16

15 PCI = Projects of Co mm o n I nter e st = g r en sove r s c h ri j de n de s l eu te l p r oj ec te n i n de inf ra st r u c t u u r vo o r en erg ievoorzie ni ng i n d e E U . I n h e t Ned e r la nd s: Pr o jec te n v a n G e mee n sc h ap p e l ij k Be la n g of PG B 16 htt p:/ /w w w.foee ur o p e. o r g/ h i di n g - p lai n- si g ht- gas -l o bby- e ne r gy - p o l i cy -1 10 517

6 / 12 - F L UXY S - M ee r i nve ste r i ng en i n g a s: S lec h t vo o r k li m a at , m i li e u e n me nse nr ech te n

NATIONAAL OF LOKAAL, PRIVÉ OF PUBLIEK? De manier waarop Fluxys is georganiseerd is uniek in Europa.

De voornaamste aandeelhouder is Publigaz.

Publigaz bestaat uit de Belgische intercommunale energiebedrijven.

Zij bezitten 77% van Fluxys’ aandelen.

Intercommunale energiebedrijven zijn overheidsinstanties verantwoordelijk voor het onderhoud en het beheer van lokale netwerken.

Elk Belgisch huishouden is verzekerd van aansluiting op het energienet.

Als overheidsinstanties moeten zij het publiek belang verdedigen.

Met de huidige beleggingen lijkt het privébelang van Fluxys echter belangrijker te zijn dan de noden van de Belgische bevolking.

© FLUXYS BELGIUM

F LUXY S - Meer i nve ster i ng e n in ga s : S l ech t voo r k l i m a at , m il i e u en m e ns e nr ec h ten - 7 / 1 2

VAN L-GAS NAAR H-GAS Eén van de Projecten van Gemeenschappelijk Belang die Fluxys België al heeft binnengehaald17 is de omschakeling van ‘arm’ naar ‘rijk’ gas, ook bekend als de omschakeling van laagcalorisch (L-gas) naar hoogcalorisch (H-gas) gas. België importeert momenteel de helft van het nodige gas uit buurland Nederland. Nederland levert enkel ‘arm’ gas. Als reactie op de rampzalige reeks aardbevingen veroorzaakt door de gaswinning in Groningen, gaat Nederland de uitvoer van gas naar België verminderen en stopzetten in 2030.18 Daarom wil de overheid heel België laten bevoorraden met rijk gas.

Dit betekent dat het gasnetwerk aangepast moet worden en dat de toestellen van zo’n 1.5 miljoen huishoudens moeten nagekeken en eventueel vervangen worden zodat ze compatibel zijn met dit hoogcalorisch H-gas.

Fluxys heeft tot 2026 een budget van 383 miljoen euro voorzien voor deze omschakeling.19

LNG-TERMINAL ZEEBRUGGE Sinds 1987 heeft België een LNG-terminal in Zeebrugge. Deze terminal kan, op zijn maximale capaciteit, aan meer dan de helft van de Belgische vraag naar gas voldoen. Het is de enige terminal die vloeibaar aardgas (LNG) importeert en terug exporteert, voornamelijk van Qatar naar België. De terminal wordt gebruikt om gas te importeren voor de Belgische markt en die van buurlanden, maar ook zodat dit gas door schepen of vrachtwagens kan worden vervoerd naar andere markten.21 In 2017 werd de terminal zelfs uitgebreid met een tweede aanlegsteiger.22 Dit soort investering roept echter een aantal vragen op. Want waarom heeft deze faciliteit de laatste vijf jaar slechts op 10% van zijn capaciteit gedraaid? Anno 2018 is het dringend tijd om werk te maken van een nieuw energiesysteem. Deze overschakeling naar hernieuwbare energie moet gebeuren met de nodige aandacht voor het creëren van volwaardige en duurzame jobs.

Een dergelijke zware investering lijkt echter een irrationele beslissing en een gemiste kans voor België om zich voor te bereiden op een nieuw tijdperk. België zou beter het Nederlandse voorbeeld volgen en gebruik maken van het einde van de Groningse productie om zich volledig te ontdoen van gas als energiebron voor verwarming en koken in woningen.20

© FLUXYS BELGIUM - P. HENDERYCKS

17 https :// ec.e uropa . eu/ en er gy /s ites /e n e r/ fi le s/d o c u m en t s / pc i _5 _ 21 _e n_ 20 1 7. p df 18 htt p:/ /w w w.f lu x ys .co m /bel g iu m /en / Ab o ut %20 Fl u x y s /I n vest m e n t/ I n ve s tm en t Pr og r a m me /LH_ co n ver s i on 19 htt ps:/ / w w w. flux ys. co m /b el g i um / en /ab o ut%2 0 Fl u x ys /I n ves t m en t / %7 E/ m e di a/ F il es / A b ou t % 2 0F l u x y s%2 0Be lg iu m/ Inve stm en t% 20 Prog ra mme /TYN D P _2 0 1 6_ Fl ux y s_ B E% 20 L NG_ EXT E R N A L_D O CU M E N T_ _f i n a l _ E N. as h x 20 htt p:/ /e ne rgyp o st. eu /d utch- co a li ti on- accor d- th e- n et he r l a nd s -g oe s - fo r- cl i m ate - le ad e rs hi p - i n - eu ro p e/ 21 htt p:/ /w w w.f lu x ys .co m /bel g iu m /en / ab o u t%2 0 f l u x ys / i n f r as t r u c t u r e/ l ng ter m i n a l / l n gterm i n al .a spx 22 htt p:/ /w w w.f lu x ys .co m /bel g iu m /en / New sAnd Pr e s s / 20 1 7 /1 70 1 10 _ p res s _j etty

8 / 12 - F L UXY S - M ee r i nve ste r i ng en i n g a s: S lec h t vo o r k li m a at , m i li e u e n me nse nr ech te n

INTERNATIONAAL

Het internationaal beleid van Fluxys is waarschijnlijk nog het meest controversiële onderdeel van de werking.

Niet enkel op vlak van milieu, klimaat en mensenrechten, maar ook op economisch niveau hebben deze investeringen bedenkelijke gevolgen.

We zien veel publiek verzet tegen heel wat projecten en dus ook veel imagoschade.

De klimaatcrisis en de nood om ons te ontdoen van fossiele brandstoffen, vormen mee een financieel risico voor het bedrijf en dus de aandeelhouders, in dit geval de lokale overheden.

© NO TAP BELGIË EN CLIMAXI. ENKELE AFFICHES AAN HET STADHUIS VAN GENT TIJDENS EEN ACTIE. DANIËL TERMONT IS ALS VOORZITTER VAN FLUXYS EEN BELANGRIJKE ACTOR IN DIT HELE VERHAAL.

F L UXY S - Meer i n vester i n g e n i n g a s: S l ec ht vo o r k l im a at , mi li e u e n m e n se n r ec hte n - 9 / 1 2

FLUXYS EN DE TRANSADRIATISCHE PIJPLEIDING (TAP) Recent nog kwam Fluxys in de kijker als partner van de controversiële Transadriatische Pijpleiding (TAP). Fluxys heeft een aandeel van 19% in dit project. De TAP is het westerse gedeelte van een megapijplijnsysteem dat gas hoort te vervoeren van zijn bron, het Shah Denizgasveld in Azerbeidzjan, naar Europa.

De TAP gaat door Griekenland en Albanië en bereikt Italië via de Adriatische Zee. De bouw van deze pijplijn stootte in deze drie landen al op veel verzet. In Kavala in Griekenland zijn al stukken landbouwgrond en publiek terrein in de gemeente Doxato vernield door bulldozers van onderaannemers van TAP. Dit gebeurde zonder overleg vooraf. Niet met de bevolking en niet met plaatselijke autoriteiten. Beeld je in dat dat bij ons gebeurt… Landbouwers merkten zware schade op aan hun eigendom en dienden klacht in tegen de banken die dit project steunen.

In Albanië heeft de TAP effect op ongeveer 80 gemeenschappen wiens broodwinning voornamelijk afhangt van de landbouw.

Hoewel deze mensen afhankelijk zijn van hun land, was er (ook hier) geen overleg. De getroffen gezinnen moeten in ruil voor een vergoeding hun land verlaten voor de bouw van de pijplijn. Mensen die zich verzetten tegen het verlaten van hun land worden bedreigd met onteigening. Tegen de banken die dit project ondersteunen, zijn al tientallen klachten neergelegd.23

In Italië kwam het protest tegen de TAP vanuit de provincie Lecce, waar verschillende overheidsinstanties, waaronder plaatselijke burgemeesters, zich verzetten tegen de pijplijn. Ze zijn bang dat hun kustlijn vernield zal worden met dramatische gevolgen voor toerisme, landbouw en visvangst. En terecht zo blijkt, want verschillende voorwaarden voor milieubehoud zijn al bij de start van de bouw niet nageleefd. Daarom heeft de openbare aanklager van Lecce op 8 januari 2018 een onderzoek geopend naar het vergunningsproces voor de bouw van TAP. Daarnaast hebben ook diverse organisaties hun bezorgdheden geuit en de negatieve impact van de TAP op het vlak van milieu, klimaat en mensenrechten reeds vastgelegd (o.a. de documentaire Walking the Line en animatiefilmpje This is not a pipe).

Het TAP-project wordt zwaar gesubsidieerd door de Europese instellingen, die het beschrijven als “nodig om Europa te ontdoen van zijn afhankelijkheid van Russisch gas”.

Dit argument valt echter te betwisten. Een onderzoek van het Oxford Institute for Energy Studies uitgevoerd in 2016 rekende uit dat de gasreserves in Azerbeidzjan niet voldoende zijn om de pijplijn levenslang te voorzien.24 Dit betekent dat meer gas zal moeten geïmporteerd worden uit andere landen. Ironisch genoeg voor het onafhankelijk-van-Rusland-argument is één van deze andere landen Rusland. Turkije en Griekenland hebben al bilaterale overeenkomsten gesloten waardoor Gazprom gas kan vervoeren langs de Zuidelijke Gascorridor.

23 htt ps:/ / bank wa tch. org / p ubl i c at i o n/ lan d- lo s t- b u t- n ot- fo r go tten 24 htt ps:/ / w w w. oxfo r de ne r gy. o r g/ wp c ms/ w p -co nten t /u p l o ad s/ 2 01 6/ 0 7/ A zer b ai j an s - ga s - su p pl y -s q u eeze- a n d- t h econ sequ en ces -for -t h e- S ou th er n -Co r r i d or -N G- 1 1 0 .p d f

10 / 12 - F L UXYS - M ee r i nve ster i n g en i n g a s: Slec h t vo o r k li ma at , mi li eu e n m en s en r ec hte n

In ieder geval zal het effect van dit kostelijke megaproject om Europa van gas te voorzien in het begin klein zijn: de Zuidelijke Gascorridor zal in de eerste fase slechts 2% van de gasbehoefte van de EU dekken. 25 Een onderzoek uitgevoerd door CEE Bankwatch Network, ODG en de Polytechnische Universiteit van Catalonië toont aan dat in meer dan de helft van de negen onderzochte scenario’s de hoeveelheid methaan dat ontsnapt in de Zuidelijke Gascorridor zou wijzen op een klimaatvoetafdruk vergelijkbaar met die van steenkool of zelfs groter.26

OPKOPEN VAN GRIEKS GASNET In recente mediaberichten lezen we ook dat Fluxys onderdeel is van het consortium dat de nationale Griekse gasnetbeheerder Desfa zal overkopen.27 Dit is verder bewijs voor de strategie van Fluxys om samen te werken met het Spaanse Enagas en Italiaanse SNAM om het aantal beheerders op de Europese gasmarkt te verkleinen en zo zelf groter te worden.

Deze overname is bijzonder symbolisch en tegelijk zorgwekkend. Het privatiseringsverhaal van het bedrijf begon in 2011, toen Griekenland overheidsactiva moest verkopen om de Griekse schuldenberg af te bouwen. Deze privatisering werd opgelegd door de Troika (het Internationaal Monetair Fonds, de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank).

Aandeelhouders van Fluxys moeten dan ook weten dat zij bijdragen aan maatregelen die Griekenland verder de weg doen inslaan van privatiseren en bezuinigen. Het IMF zelf bekritiseert nu ook deze besparingspolitiek die vaak nog meer schade toebrengt aan het land in het kwestie.28

Climaxi en No TAP België vragen dan ook aan de aandeelhouders van Fluxys om hun verantwoordelijkheid op te nemen en de discussie te lanceren.

Investeringen in de Transadriatische pijpleiding moeten stoppen, want ze zijn op geen enkele manier te verantwoorden.

Op deze manier geld steken in achterhaalde en bedenkelijke energieprojecten is nadelig voor mens, milieu en mensenrechten.

25 htt ps:/ / ec .eu ropa . e u/e u ro s t at/ st at i sti c s- ex pl ai n e d/ i nd ex .php ? t i t l e=N a t ur al _g as _s u pp l y_ s ta ti s t i c s 26 htt ps:/ / bank wa tch. org / p ubl i c at i o n/ sm oke - a nd - m i r r or s - w hy - t he- c l i m ate -p r o mi se s - of -t h e- s o u t her n -g as -cor r id or d on- t-ad d-u p 27 https :// w w w.eura c ti v.co m/ sec ti o n/ e ner g y / new s /g r eece - accep t s - s n am -l e d- co ns o r t i ums - offer - fo r - ga s- g r i d- d es fa / 28 htt ps:/ / w w w.th egu ar d ia n.co m /b usi n e s s/ 2 0 16 /m a y/ 2 7 /au s te r i ty -p ol i ci e s -d o- m o r e - har m -t h a n- go od - i m f -s t u dy con clud es

FL U XY S - Mee r i nves te r i ng e n i n gas : Sl ech t vo o r k l i m aa t, m i l i eu en m ens enr ech ten - 1 1 / 1 2

STEMMEN VAN VERZET Themis,

boer u it Kav ala (Grieke nland )

“We gaan in verzet komen. We zijn geboren in Filippi en we gaan hier ook sterven, maar we kunnen ook vechten voor Filippi. Als het bedrijf de pijplijn door onze regio wil aanleggen, dan zullen ze eerst voorbij ons moeten” “Het bedrijf dat de TAP aanlegt, heeft geen overleg georganiseerd in de regio. Ze hebben mensen indirect bedreigd door te zeggen: ‘Of jullie nu willen of niet, de pijplijn zal door deze regio passeren. Jullie hebben geen kans om te winnen in de rechtbank’.”

BRON: FILMPJE GEPR ODUCEERD DOOR PLATF ORM EN RE:COMMON (JUNI 2017) https://youtu.be/JZydBr0x Owo

Elena,

advoca te u it Lecce (I talië)

“Ik ben al acht jaar advocaat in Lecce. Een jaar geleden besloot ik om actief te worden in het verzet tegen de bouw van de TAP pijpleiding. Daarvoor dacht ik dat dit project nooit gerealiseerd zou worden en dat het enkel een katalysator voor financiële speculatie zou zijn. Maar toen werd het project concreet in de vorm van politierepressie en vernietiging van het landschap.

Op dat moment voelde het noodzakelijk, zowel rationeel, als emotioneel, als advocaat, moeder en inwoner van Salento, om in actie te komen.”

BRON:

https://youtu.be/AFIWdfo bZD

c

Arjan,

olijfboer uit Berat county (Al banië)

“Deze olijfbomen zijn 70 à 75 jaar oud. Ze zullen allemaal omgehakt worden. Ze komen naar hier met een kaart en alles wat daar op staat, moet worden omgehakt.” “Ik heb niets anders. Ik heb geen andere bron van inkomsten. We zijn met 13 mensen in onze familie, samen met mijn broers, die hiervan leven.”

BRON:

RCeQ https://youtu.be/4Heyvk7

STEUN

Climaxi vzw is een socio-culturele beweging rond klimaat en sociale rechtvaardigheid.

Climaxi is lid van Friends of the Earth International. We werken rond de volgende thema’s: klimaatbeleid, energie, landbouw, mobiliteit, greenwashing en vrijhandelsakkoorden. We hebben lokale groepen in Antwerpen, Leuven, Z.O.Vlaanderen, Gent en Oostende.

Vind je onze tijdschriften, brochures, documentaires en onze werking in het algemeen de moeite waard? Dan kan je altijd een vrije bijdrage storten op rekeningnummer BE40 0016 3236 1163.

Ve ra ntwo o r de li j ke u itgeve r Fa m ke Ve ke ma n , K . Ma r ia H en d r ik a p le in 5/6 , 9 000 G e nt

La y -o u t – O ntwe rp Ro el S p oo re n

Conta ct w ww. c lim a xi .be fam ke @ m ot he re a r t h .o rg Ma r ia H en d r ik a p le in 5/6 , 9 000 G e nt 0 9/ 2 42. 87. 52

FOTO © NO TAP BELGIË. NO TAP BELGIË ORGANISEERDE TIJDENS DE GENTSE FEESTEN EEN ACTIE TEGEN DE REALISATIE VAN DE TAP PIJPLIJN. MET KRIJT WERD EEN PIJPLIJN ROND HET STADHUIS GETEKEND. EEN DEELNEMER KREEG EEN GAS-BOETE VAN 350 EURO. CLIMAXI LANCEERDE SAMEN MET DE NO TAP BEWEGING EEN CROWDFUNDING VOOR DEZE GAS-BOETE. VERDERE ACTIES VOLGEN ZEKER.