เวียงเชียงคำ รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิการชุมชน

[ปกใน] บทเรยนจาก การยกระดบเศรษฐกจและสงคมรายตาบล โดย “U2T เวยง เชยงคา” “โครงการสงเสรมสวสดการสงคมแบบบรณาการ ดวยขอมลองครวมระดบตาบล” ภายใตโครงการ “มหาวทยาลยสตาบล สรางรากแกวใหประเทศ (U2T)” ตาบลเวยง อาเภอเชยงคา จงหวดพะเยา ป พ.ศ.2564 โดย คณะรฐศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยพะเยา

สงวนลขสทธ พ.ศ.2562 ตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.2537 คณะร ฐศาสตร และสงคมศาสตร มหาว ทยาลยพะเยา ไม อนญาตใหค ดลอกทาซา และด ดแปลงส วนใดส วนหนงของหน งส อฉบ บน นอกจากไดร บอนญาตเปนลาย ลกษณอกษรจากเจาของลขสทธเทานน บรรณาธการ โดย ฉตรทพย ชยฉกรรจ เขยนและเรยบเรยง โดย พเชษฐ สรอยวงศคา สภาภรณ โตะนอย ณฐนนท คาฝน กฤษณะ จนนาค ปภาวน ปนทะยา สนบสนนขอมล โดย ผ ได ร บการจ างงานภาคบ ณฑ ต ภาคประชาชน และภาคน ส ต ภายใต โครงการ U2T ตาบลเวยง อาเภอเชยงคา จงหวดพะเยา พ.ศ.2564

1 คานา U2T ต าบลเวยง อาเภอเช ยงค า จ งหวดพะเยา ได ด าเนนงานภายใต ช อ โครงการ “ ส งเสร มสว สด การส งคมแบบบ รณาการด วยข อม ลองค รวมระด บ ตาบล” ซงมการกาหนดทศทางและกจกรรมการด าเน นงานทสอดคล องกนไปกบ นโยบายของกระทรวงการอ ดมศ กษา ว ทยาศาสตร ว จ ย และนว ตกรรม อ นม เป าหมายหล กส าค ญ ค อ การยกระดบเศรษฐกจและส งคมรายต าบลแบบบรณา การ ภายใตโครงการ “มหาวทยาลยสตาบล สรางรากแกวใหประเทศ ” ท ม U2T ต าบลเว ยง ประกอบด วยผ คนจากหลากหลายว ถ ช ว ตทได เขา มารวมต วก นเพ อข บเคล อนให เก ดการพ ฒนาเช งพ นท อย างย งย น โดยตลอด ระยะเวลา 11 เด อนของโครงการ ความม งหวงและความทมเทของภาคบ ณฑ ต ภาคประชาชน และภาคนสต ไดแสดงออกมาผานผลการดาเนนงานและบทเร ยน ทจะไดนาเสนอในหนงสอเลมน เม ออ านหน งส อเล มน จบ หว งเป นอย างย งวาผ อานจะนกอยากแวะมา เย ยมชมต าบลเว ยง อาเภอเชยงค า ส กคร งหนง เพอจะได ส มผ สกบสงทถายทอด ผานตวอกษรในเลมน ดวยประสาทสมผสทงหาของทานเอง U2T ตาบลเวยง เชยงคา ธนวาคม 2564 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 1

2 สารบญ คานา .............................................................. ................................ 1 สารบญ .............................................................. ............................. 2 บทท 1 บทนา .............................................................. ..................... 4 1.1. ความเปนมาของโครงการ .......................................................... 4 1.2. วตถประสงคของโครงการ.......................................................... 5 1.3. กระบวนการดาเนนโครงการ ...................................................... 5 1.4. เปาหมายและตวชวดของโครงการ ............................................... 7 1.5. ผลทคาดวาจะไดรบ .............................................................. . 10 บทท 2 สถานภาพตาบลกอนและหลงดาเนนโครงการ .............................. 12 2.1. สถานภาพตาบลตาม 16 เปาหมาย กอนเรมโครงการ .................... 12 2.2. สถานภาพตาบลตาม 16 เปาหมาย เมอสนสดโครงการ .................. 23 2.3. เปรยบเทยบสถานภาพตาบลกอนและหลงการดาเนนโครงการ ......... 28 บทท 3 การยกระดบเศรษฐกจและสงคมทเกดขนในตาบล ......................... 31 3.1. กจกรรมยกระดบเศรษฐกจและสงคม .......................................... 31 3.2. กจกรรมการจดเกบขอมลองครวมระดบตาบล .............................. 57 3.3. ผลจากการดาเนนกจกรรมหลก................................................. 61 3.4. เครอขายรวมกนขบเคลอนงานเพอความยงยนในชมชน .................. 63 บทท 4 สรปผลลพธการพฒนาเชงพนท ................................................. 66 2 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

3 4.1. สถานการณทเกยวของกบโครงการทเปนอยเดม ............................ 67 4.2. กระบวนการทใชในการสรางการเปลยนแปลงในชมชน ................... 70 4.3. สถานการณใหมทเปลยนแปลงไปจากเดม ................................... 76 4.4. ผลกระทบและความยงยนของการเปลยนแปลง ............................ 80 บทท 5 สรปผลการดาเนนโครงการ ...................................................... 83 5.1. สรปเปรยบเทยบผลกบแผนการดาเนนงาน ............................ 83 5.2. บทเรยนและองคความรทไดจากการดาเนนงาน ...................... 89 ภาคผนวก 1 รายชอคณะทางานโครงการ U2T ........................................ 91 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 3

4 บทท 1 บทนา 1.1. ความเปนมาของโครงการ ส าน กงานปล ดกระทรวงการอ ดมศ กษา ว ทยาศาสตร ว จ ยและ นว ตกรรม ( สป อว .) ได ด าเน นโครงการยกระด บเศรษฐก จและส งคมรายต าบล แบบบ รณาการ (1 ต าบล 1 มหาว ทยาล ย ) เพอยกระด บเศรษฐกจและสงคมราย ต าบลแบบบ รณาการ โดยม มหาว ทยาล ยในพ นท เป นหน วยบ รณาการโครงการ (System Integrator) การจ ดท าข อม ลขนาดใหญ ของช มชน (Community Big Data) และจ างน กศ กษา บ ณฑ ตจบใหม และประชาชนท วไปร วมพ ฒนาพ นท ฟ นฟ เศรษฐก จและส งคมท ม ความครอบคล มในประเด นต าง ๆ ตามป ญหาและ ความตองการของชมชน ต าบลเว ยง เช ยงค า เป นพ นท ก งเม องก งชนบทท ม ศ กยภาพในการ ยกระด บเศรษฐก จและอาช พ และเป นพ นท ท ม การด าเน นงานด านสว สด การ ส งคมมาอย างตอเนอง โดยเฉพาะอยางย งในการจ ดการสวสด การชมชนและการ จ ดการการเง นช มชนซ งเป นสองด านของเหร ยญเด ยวก น กล าวค อ ในขณะท สว สด การช มชนเป นเร องของการใช จ ายเพ อให เก ดการด แลค มครองสว สด ภาพ ของคนในช มชน การจ ดการการเง นช มชนเก ยวก บการบร หารจ ดการรายร บ รายจายซงตองมประสทธภาพ ประสทธผล และโปรงใส คณะร ฐศาสตร และส งคมศาสตร ได เล งเห นความเป นไปได และ ความส าค ญในการยกระด บเศรษฐกจและส งคมรายต าบลในพ นทต าบลเวยง จ ง ไดออกแบบโครงการ “การสงเสรมสวสดการสงคมแบบบรณาการด วยขอม ลองค รวมระดบตาบล ” ทมงนาองคความรดานสวสดการสงคมไปผสมผสานกบแนวค ด การสร างส มมาช พในพ นท ให เก ดเป นก จกรรมการยกระด บค ก นในสองม ต ค อ รายไดและความมนคงทางสงคม พร อมกนไปกบการจ ดการขอมลขนาดใหญของ ตาบล 4 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

5 1.2. วตถประสงคของโครงการ 1) เพ อยกระด บเศรษฐก จและส งคมรายต าบลแบบบ รณาการโดยม มหาว ทยาล ยเป น System Integrator ให เก ดการจ างงานบณฑ ตใหม ผ ท ว างงาน และไม ได ร บค าตอบแทน ค าจ าง จากหน วยงานอ นของ ภาครฐและภาคเอกชน 2) เพ อสร างเสร มความเข าใจและการเข าถ งสว สด การส งคมของแรงงาน นอกระบบในพนท 3) เพ อให เก ดการจ ดท าข อม ลขนาดใหญ ของช มชน (Community Big Data) และการจ ดท าข อม ลราชการในพ นท เป นข อม ลอ เล กทรอน กส (Digitizing Government Data) 1.3. กระบวนการดาเนนโครงการ การด าเน นโครงการจะม ข นตอนตามแผนงานได ก าหนดไว อ น ประกอบดวย 9 กจกรรมทจะตอบสนองเป าหมายและตวชวดของโครงการได (ด ห วขอ 1.3.1) และในการดาเนนงานในพนท ทมงานไดออกแบบเทคนควธทใชใน การพ ฒนาเช งพ นท ในล กษณะของกระบวนการท างานท เป นระบบ ( ด ห วข อ 1.3.2) 1.3.1. ขนตอนการดาเนนงาน ในระยะ 11 เด อนของโครงการ ( ก . พ . - ธ . ค . 64) ก จกรรมท ง 9 กจกรรมไดถกกาหนดใหดาเนนงานในชวงเวลาตางๆ ดงตอไปน กจกรรม วน เดอน ป 1. การวางแผนร วมก นระหว างบ ณฑ ต น ส ต และ ประชาชนทไดรบการจางงานผานโครงการ เม ย 2564 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 5

6 กจกรรม วน เดอน ป 2. การน าองค ความร ไปช วยบร การช มชนฯ ( การ อบรมเชงปฏ บ ตการเพอพฒนาความร ความเข าใจ ดานสวสดการสงคมแกแรงงานนอกระบบ) ก ค.-ส ค. 2564 3. การต ดตามและประเม นผลการพ ฒนาแรงงาน นอกระบบและผนาดานสวสดการสงคม ครงท 1 พ.ค. 2564 4. การสร ปความก าวหน าและถอดบทเร ยนร วมก น ของบ ณฑ ต น ส ต และประชาชนท ได ร บการจ าง งานผานโครงการ ก.ค.-ส.ค. 2564 5. การพ ฒนาอาช พใหม ฯ ( การอบรมเช งปฏ บ ต การ เพอยกระดบอาชพและเศรษฐกจในพนท) ม ย.-ส ค. 2564 6. การต ดตามและประเม นผลการพ ฒนาแรงงาน นอกระบบและผนาดานสวสดการสงคม ครงท 2 ก ย. 2564 7. การจ ดท าส อเพ อการเร ยนร ด านสว สด การส งคม แบบบรณาการเฉพาะพนท ส ค.-ต ค.

8. การถ ายทอดบทเร ยนและความร จากการด าเน น โครงการ ส ค.-ธ ค. 2564 9. การต ดตามและประเม นผลการพ ฒนาแรงงาน นอกระบบและผนาดานสวสดการสงคม ครงท 3 ธ ค. 2564 1.3.2 เทคนควธทใชในการพฒนาเชงพนท ในการพ ฒนาเช งพ นท ภายใต โครงการน ได น าเทคน คการพ ฒนางาน ตามแนวคดของเดมง คอ PDCA เขามาเปนกรอบในการออกแบบงาน ยกตวอยาง เช น การประเม นก จกรรมยกระด บเศรษฐก จและส งคมในพ นท จะม ข นตอนท ประกอบเปนวงจรแหงการเรยนรดงแสดงในแผนภาพขางลางน 6 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

2564

7

แต่บางงานต้อง คละคนกัน เพื่อให้ทุกคนได้แสดงศักยภาพ 5) ก้าหนดวันรวมงานและตรวจทานงานทุกครังก่อนส่งให้ AC ประจ้า ต้าบลหรืออาจารย์ 1.4. เป้ำหมำยและตัวชี้วัดของโครงกำร การด้าเนินโครงการนีมีเป้าหมายและตัวชี วัดที่เกี่ยวข้อง จ้านวน 3 ชุด ด้วยกัน ได้แก่ ชุดที่ 1 คือ 16 เป้าหมายศักยภาพต้าบล ชุดที่ 2 คือ 14 ตัวชี วัด ภาพรวมกิจกรรมต้าบล และชุดที่ 3 คือ 11 เป้าหมายเฉพาะของโครงการ (ดัง แสดงในแผนภาพข้างล่างนี) U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 7

นอกจากนี ทีม U2T ต้าบลเวียง (ภาคบัณฑิตและภาคประชาชน) ที่ ท้างานในพืนที่ ได้ออกแบบเทคนิควิธีการท้างานร่วมกัน ซึ่งสามารถสรุปได้เป็น ขันตอนดังต่อไปนี 1) มีการนัดประชุมทุกครังที่มีงาน 2) อธิบายงานให้ทุกคนในกลุ่มมีความเข้าใจและเห็นตรงกัน 3) เมื่อแบ่งกลุ่มเสร็จแล้วจัดตังหัวหน้าแต่ละกลุ่ม 4) จัดหมวดหมู่ของกลุ่มตามความถนัดของแต่ละคน

8 ในส่วนของชุดแรก (16 เป้าหมายฯ ดังแสดงในตารางข้างล่าง ) เป็นไป ตามนโยบายของ กระทรวงการอุดมศึกษา ฯ ที่ก้าหนดให้การด้าเนินโครงการ จะต้องน้าไปสู่การยกระดับสถา นภาพของต้าบลจากเดิม ซึ่งมีการก้าหนด สถานภาพของต้าบลออกเป็น 4 ระดับ คือ (1) suffer (2) survive (3) sufficient และ (4) sustain ตามล้าดับ ซึ่งแต่ละระดับจะมีจ้านวนเป้าหมายที่มีศักยภาพอยู่ ในเกณฑ์ผ่านแตกต่างกันออกไป และโครงการจะต้องประเมินเพื่อเปรียบเทียบ ก่อน-หลังการด้าเนินงานว่าแต่ละเป้าหมายผ่านแล้วหรือไม่ อันจะน้าไปสู่การสรุป สถานภาพต้าบลในท้ายที่สุด 16 เป้ำหมำยศักยภำพตำบล 1. องค์กรชุมชนและต้าบลที่สมรรถนะในการจัดการสูง 2. ได้รับการจัดสรรทรัพยากรอย่างเป็นระบบ 3. ต้าบลมีสมรรถนะในการวิเคราะห์วิสาหกิจชุมชนและมีสถาบันการเงิน ของชุมชน 4. สร้างสัมมาชีพเต็มพืนที่ 8 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

9 16 เปาหมายศกยภาพตาบล 5. เกษตรพอเพยง อาหารปลอดภย 6. มสระนาประจาครอบครว 7. จดการวสาหกจชมชน 8. ฝกอบรมทกษะอาชพ 9. จดการโครงสรางพนฐานกายภาพสงแวดลอมพลงงาน 10. ตาบลปลอดภย 11. พฒนาคณภาพชวตกลมเปราะบาง 12. ระบบสขภาพตาบลดแล 13. ศนยเรยนรตาบล 14. ระบบยตธรรมชมชน 15. ระบบสอสารชมชน 16. ตาบลทาความด ส าหร บช ดท 2 (14 ต วช ว ดภาพรวมก จกรรมต าบล ด งแสดงในตาราง ขางลาง) เปนตวชวดทถกกาหนดโดยกระทรวงการอดมศกษาฯ อกเชนกน เพอให การประเม นก จกรรมการยกระด บม ความเป นร ปธรรมและสอดคล องก บ วตถประสงคการดาเนนโครงการ U2T ในภาพรวมได 14 ตวชวด ภาพรวม(กจกรรม) ตาบล 1. โจทยการพฒนาเพอแกไขปญหาความยากจนภายใต 16 เปาหมาย 2. โครงการพฒนาตาบลและงานทชดเจน 3. ผปฏบตการหลกและผขบเคลอนปฏบตการในพนท 4. เทคโนโลยและเครองมอทไดผลด 5. นวตกรรมการแกปญหา(เชงระบบ เชงกระบวนการ เชงเทคนค) 6. การมสวนรวมของกลมประชากร 7. ผลการมสวนรวมในการแกปญหาของกลมประชากรเปาหมาย U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 9

10 14 ตวชวด ภาพรวม(กจกรรม) ตาบล 8. เรองเดน 9. คนเดน 10. ขอมล(การสารวจเฝ าระวง COVID) 11. การกอสรางตวเปนธรกจเพอสงคม 12. รปแบบการแกปญหาความยากจนในระดบตาบล 13. รปแบบการบรหารจดการทรพยากรบคคล 14. แหลงเรยนรของชมชนทมาจากเรองเดน ชดท 3 (11 เปาหมายเฉพาะของโครงการ U2T-SPSS ตาบลเวยง) ได ถกกาหนดขนเปนการเฉพาะสาหรบตดตามการดาเนนโครงการน ซงจะไดอธบาย ในหวขอตอไป 1.5. ผลทคาดวาจะไดรบ เมอพจารณา 16 เปาฯ และ 14 ตวชวดฯ ของกระทรวงการอดมศ กษา เปนฐาน โครงการไดออกแบบผลทคาดวาจะไดรบในลกษณะของเปาหมายเฉพาะ ของโครงการ U2T-SPSS ต าบลเว ยง จ านวน 11 เป าหมายด วยก น ด งม รายละเอยดตอไปน 11 เปาหมายโครงการ U2TSPSS รายละเอยด 1. ผลตภณฑทไดรบยกระดบ 1 ชน - ทาใหรายไดของชมชนเพมขน - อาชพทไดรบการพฒนามความ ยงยน 2. Google My Maps และ แผนทเดนดน 100% ของหมบานทงหมด 10 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

11 11 เปาหมายโครงการ U2TSPSS รายละเอยด 3. ผรบจางไดรบการพฒนา ทกษะ 4 ดาน ผลประเมนทกษะ 4 ดาน 4. หนงสอ 1 เรอง หนงสอทนาเสนอองคความรทเกดขน จากการดาเนนโครงการ 1 เรอง 5. นทรรศการ ถายทอด บทเรยน 2ครง นทรรศการในพนท2ครงสาหรบการ ตดตามและประเมนผล 6. วดโอนาเสนอผลการ ดาเนนงาน 1 คลป VDO นาเสนอผลการด าเนนงานทผาน มา 7. แบบสารวจ COVID ของ กระทรวงการอดมศกษาฯ ทกเดอนตองเกบขอมลครวเรอนใหได รอยละ 20 ของครวเรอนทงหมด 8. แบบสารวจขอมลสวสดการ สงคมของโครงการ เกบขอมลรอยละ 80 ของครวเรอน และนามาวเคราะหผล 9. รายงานสถานภาพตาบลท ครบถวน รางฉบบสมบรณทมขอมลทง 16 เปาหมาย 10. แผนทเดนดนดานสวสดการ สงคม เกบใหครบ 100 % ของหมบาน ทงหมด 11. ชมชนเขาใจและเขาถง สวสดการสงคมมากขน จานวนชองทางการเขาถงขอมล เกยวกบสวสดการสงคมมากขน ในการน าเสนอเน อหาในบทต อไป จะเป นการสร ปและถอดบทเร ยน เพ อให เห นว าโครงการได เก ดผลล พธ และองค ความร อะไรบ างจากการด าเน น กจกรรมทงหมด ------------------------------------------U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 11

12 บทท 2 สถานภาพตาบลกอนและหลงดาเนนโครงการ การประเม นสถานภาพต าบลเป นองค ประกอบส าค ญอ นหน งของ โครงการ U2T ตามนโยบายของกระทรวงการอ ดมศ กษาฯ ซ งผ ร บผ ดชอบ โครงการจะต องด าเน นการเพ อต ดตามสถานการณ การเปล ยนแปลงของต าบล อยางตอเนองทกๆ 3 เดอน โดยอาศยขอมลจากองคกรปกครองสวนทองถน สวน ราชการในพนท รวมไปถ งผ นาชมชนทเกยวของกบเป าหมายศ กยภาพต าบล 16 เปาหมาย และผลจากการประเมนตงแตเรมตนโครงการในเดอนกมภาพนธ 2564 จนถ งการประเม นสถานภาพต าบลในคร งส ดท ายในเด อนธ นวาคม 2564 ของ ตาบลเวยง สามารถสรปไดดงตอไปน 2.1. สถานภาพตาบลตาม 16 เปาหมาย กอนเรมโครงการ เทศบาลต าบลเวยง ได เปล ยนแปลงฐานะมาจากสขาภ บาลบ านทราย ตามพระราชบญญ ต เปล ยนแปลงของสขาภ บาลเปนเทศบาล พ ศ . 2542 บ งค บ ใชต งแต วนท 25 พฤษภาคม พ. ศ . 2542 เป นต นไป ม ส านกงานตงอย เลขท 199 บ านพระนงด น หม 7 ต เวยง อ เชยงค า จ พะเยา และอย ห างจากจงหวดพะเยา 78 ก โลเมตร ต าบลเว ยงม ล กษณะเป นพ นท ราบล ม ต งอย บนท ศ ตะว นออกเฉ ยงเหน อของอ าเภอเช ยงค า จ งหว ดพะเยา ม แม น าลาวและล าน า เหม องสาธารณะไหลผ านตลอดแนวเขตช มชน ซ งคอยหล อเล ยงประชากรและ เปนแหลงนาชนดในการทาเกษตร ต าบลเว ยงม ท งหมด 10 หม บ าน ประชากรน บถ อศาสนาพ ทธและ ศาสนาครสต แตเดมนนไดอพยพมาจากจงหวดนาน มทงชาวพนเมองและชาวไท ล อ ท าให ช มชนต าบลเว ยงม ว ถ ช ว ตและจาร ต ประเพณ ท ผสมผสานเข าด วยกน อย างลงต วและเป นเอกล กษณ มาต งแต สม ยบรรพบ ร ษ อาช พหล กค อการท า เกษตรกรรมและค าขาย ในต าบลม ตลาดสด 2 แห ง ซ งต งอย ทบ านทราย (ตลาด 12 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

13 เชา) และบานไชยพรม (ตลาดเยน) แหลงทองเทยวประจาตาบลอนเปนทรจกของ คนทวไปคอวดพระนงดน นอกจากจะมประวตความเปนมาตงแตอดตกาลแล วย ง ถอวาเปนวดศกดสทธอยคบานคเมองมาชานาน 2.1.1. สถานภาพตาบลตามขอมล TP Map กอนเรมโครงการ กระทรวงการอ ดมศ กษาฯ ได เล อก 17 ต วช ว ด จาก 31 ต วช ว ดของ จปฐ. มาเป นขอม ลหลกในการประเมนสถานภาพตาบล ซ งขอม ลเหลานสามารถ เขาถงไดผาน TPMAP อนนามาสการสรปสถานภาพตาบลกอนเรมโครงการ ดงม รายละเอยดตอไปน ตารางท 1 ขอมลจากการใช TPMAP ตวชวด ท คาอธบาย จานวนทตก เกณฑตวชวด (คน) ดาน ๑ เดกแรกเกดมนาหนก ๒,๕๐๐ กรม ขนไป 0 สขภาพ ๔ ครวเรอนกนอาหารถกสขลกษณะ ปลอดภย และไดมาตราฐาน 0 ๕ ครวเรอนมการใชยาเพอบาบด บรรเทาอาการเจบปวยเบองตน อยางเหมาะสม 0 ๗ คนอาย ๖ ปขนไป ออกกาลงกาย อยางนอยสปดาหละ ๓ วนๆละ ๓๐ นาท 0 ๘ ครวเรอนมความมนคงในทอยอาศย และบานมสภาพคงทนถาวร 0 ความ เปนอย U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 13

14 ตวชวด ท คาอธบาย จานวนทตก เกณฑตวชวด (คน) ดาน ๙ ครวเรอนมนาสะอาดส าหรบดมและ บรโภคเพยงพอตลอดป อยางนอย คนละ ๕ ลตรตอวน 0 ๑๐ ครวเรอนมนาใชเพยงพอตลอดป อยางนอยคนละ ๔๕ ลตรตอวน 0 ๑๑ ครวเรอนมการจดการบานเรอนเปน ระเบยบเรยบรอย สะอาด และถก สขลกษณะ 0 ๑๕ เดกอาย ๓-๕ ป ไดรบบรการเลยงด เตรยมความพรอมกอนวยเรยน 0 การศกษา ๑๖ เดกอาย ๖-๑๔ ป ไดรบการศกษา ภาคบงคบ ๙ ป 0 ๑๗ เดกจบชน ม.๓ ไดเรยนตอชน ม.๔ หรอเทยบเทา 0 ๑๙ คนอาย ๑๕-๕๙ ป อาน เขยน ภาษาไทย และคดเลขอยางงายได 0 ๒๐ คนอาย ๑๕-๕๙ ป มอาชพและ รายได 0 รายได ๒๑ คนอาย ๖๐ ปขนไป มอาชพและ รายได 0 ๒๒ รายไดเฉลยของคนในครวเรอนตอป 12 ๒๗ ผสงอาย ไดรบการดแลจาก ครอบครว ชมชน ภาครฐ หรอ ภาคเอกชน 0 การเขาถง บรการรฐ 14 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

15 ตวชวด ท คาอธบาย จานวนทตก เกณฑตวชวด (คน) ดาน ๒๘ ผพการ ไดรบการดแลจากครอบครว ชมชน ภาครฐ หรอภาคเอกชน 0 ทมาของขอมล: TPMAP database, เขาถงเมอ 11 ก.พ. 2564 1) สถานภาพดานสขภาพ จากข อม ลในตารางท 2 สามารถสรปไดว า ป ญหาด านสขภาพในตาบล เว ยงปรากฏให ได ช ดเจนในระด บหน ง เน องจากแม ว าจ านวนคนท ตกเกณฑ ต วชวดท 1,4,5,7 จากฐานขอม ล TPMAP เป น 0 (ศ นย ) แต เม อพจารณาข อม ล จปฐ. ป 2562 ของ อปท. ทเกยวของกบสถานภาพดานสขภาพ คอ ตวชวดท 24 และ 25 พบว

และ 25

อนไม สบบหร) ซ งม ผลต อสถานภาพดานส

ได นอกจากน สถานบร การดานสาธารณสขในพนทม รพ. สต . คล นกแพทย และ ร านขายยา เพ ยงอย างละ 1 แห ง ซ งสะท อนถ งความไม กระจายต วของบร การ สาธารณสข 2) สถานภาพดานความเปนอย จากข อม ลในตารางท 2 สามารถสร ปได วา ปญหาด านความเปนอย ใน ต าบลเวยงยงไม ปรากฏชดเจนนก เนองจากแม จ านวนคนทตกเกณฑต วชวดท 8, 9, 10, 11 จากฐานขอมล TPMAP และ ขอม ล จปฐ. ของ อปท. ป 2562 เป น 0 ( ศ นย ) แต เม อพ จารณาข อม ลจากแหล งอ นย งม ความแตกต างก น จ งย งเป น ประเดนทตองสบคนขอมลเพมเตมตอไป U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 15

า ม คร วเร อนท ตกเกณฑ ต วช ว ดท 24 ( คนในคร วเร อนไม ด มส รา )

(คนในคร วเร

ขภาพของตาบล

16 3) สถานภาพดานการศกษา จากข อม ลในตารางท 2 สามารถสร ปได ว า ป ญหาด านการศ กษาใน ต าบลเว ยงย งไม ปรากฏช ดเจนนก เน องจากจ านวนคนท ตกเกณฑ ต วช ว ดท 15, 16, 17, 19 จากฐานขอม ล TPMAP และ ขอม ล จปฐ. ของ อปท. ป 2562 เป น 0 ( ศ นย ) แต เม อพ จารณาประกอบก บจ านวนประชากร จ าแนกตามระด บ การศ กษา พบว า ส วนใหญ จบการศ กษาระด บประถมศ กษา ซ งจะเป นฐานของ การศ กษาเช งล กเพ อพ จารณาประเด นการพ ฒนาท อาจน าไปส การผล กด นการ เรยนรตลอดชวตในพนทตอไป 4) สถานภาพดานรายได จากข อม ลในตารางท 2 สามารถสร ปได วา ป ญหาด านรายได ในต าบล เวยงมความชดเจนทสดเมอเทยบกบสถานภาพของตาบลในดานอนๆ ดวยเหตผล 3 ประการ ไดแก (1) จ านวนคนตกเกณฑ จปฐ . ในต วช ว ดเร องรายได เฉล ยของคนใน ครวเรอนตอป มอยทงหมด 17 คน (ตามขอมล TPMAP) และ 12 ครวเรอน (ตามขอมล อปท. 2562) ดวยกน (2) รายได เฉล ยต อคร วเร อนท งต าบลม ค าเฉล ยท 14,916.07 บาท / เด อน ซ งต ากว าค าเฉล ยของประเทศไทยซ งอย ท 26,731 บาท / เดอน (สานกงานสถตแหงชาต, 2562) เกอบเทาตว (3) คร วเรอนสวนใหญประกอบอาชพในศรษฐก จนอกระบบ ( แรงงาน นอกระบบ) ซงสงผลใหรายไดมความไมแนนอน และสงผลตอการ ดงนน ประเดนการยกระดบรายไดและอาชพจงมความจาเปนเรงดวนท ควรได ร บการพ จารณาออกแบบแนวทางการด าเน นโครงการและก จกรรมท เกยวของ 16 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

17 5) สถานภาพดานการเขาถงบรการรฐ จากขอมลในตารางท 2 สามารถสรปได วา ปญหาดานการเขาถงบรการ รฐในตาบลเวยงยงไมปรากฏชดเจนนก เนองจากแมจานวนคนทตกเกณฑต วช วด ท 27 และ 28 จากฐานข อม ล TPMAP และ ข อม ล จปฐ . ของ อปท . ป 2562 เปน 0 (ศนย) แตเมอพจารณาขอมลจากแหลงอนยงมความแตกตางกน จงยงเปน ประเดนทตองสบคนขอมลเพมเตมตอไป 2.1.2. ศกยภาพตาบลตามเปาหมาย 16 ประการ กอนเรมโครงการ เมอพจารณาขอมลจาก TP MAP ประกอบกบขอมลทไดจากการสบคน และรวบรวมเบองต น พบวา ต าบลเวยงเปนพนททม ศ กยภาพตามเปาหมาย 16 ประการ เพ ยง 2 เป าหมาย ( ด ตารางท 2) หร อจ ดได ว าย งเป นต าบลท ย งไม สามารถอย รอดได ทงน อาจเนองด วยขอม ลทย งไม สมบ รณหร อสถานการณการ จดการในพนททยงตองการการสนบสนนในหลากหลายดาน อยางไรกด

จะเป นกลไกส าค ญในการข บเคล อนการยกระด บเศรษฐก จและส งคมในพ นท ค อ การท ต าบลเว ยงม องค กรช มชน / ต าบลท ม สมรรถนะในการจ ดการส งและม โครงสรางพนฐานทจาเปน ตารางท 2 การประเม นศ กยภาพต าบลตามเป าหมาย ๑๖ ประการ ก อนเร ม โครงการ ขอ ท เปาหมาย ๑๖ ประการ เปนตาม เปาหมาย* สภาพปญหา ๑ องคกรชมชน ตาบล มสมรรถนะในการ จดการสงU2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 17

สงหนงท

18 ขอ ท เปาหมาย ๑๖ ประการ เปนตาม เปาหมาย* สภาพปญหา ๒ การจดสรรทรพยากร อยางเปนระบบ X การจดสรรทรพยากรในตาบล เวยงม ทต.เวยง เปนกลไกสาคญ ในการกาหนดนโยบายซงจะมการ ดาเนนงานควบคกนไปกบทองท และหนวยงานตางๆ ซงหากมการ จดการขอมลทเปนระบบมากขน จะชวยใหเหนภาพของการจดสรร ทรพยากรในตาบลเวยงอยางเปน ระบบไดมากขน ดงนน เปาหมาย นจงเปนเปาหมายทโครงการ U2T มงดาเนนกจกรรมเพอแกไขปญหา และยกระดบเศรษฐกจและสงคม ของตาบล ๓ ความสามารถวเคราะห รายรบ - รายจาย X การวเคราะหรายรบ-รายจาย เปน โจทยททาทายของตาบลเวยง แต ดวยศกยภาพของชมชนทมอยใน ปจจบน หากประกอบเขาดวยกน กบกจกรรมของโครงการ U2T จะ ชวยใหเปาหมายการพฒนาดานน ถกยกระดบขนได ๔ สมมาชพเตมพนท X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ ๕ เกษตรทฤษฎใหม X แมการดาเนนงานดานนในตาบล เวยงจะยงไมชดเจน แตดวย กจกรรมภายใตโครงการ U2T จะ มงยกระดบผลตภณฑทางการ 18 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

19 ขอ ท เปาหมาย ๑๖ ประการ เปนตาม เปาหมาย* สภาพปญหา เกษตรทสอดคลองกบแนวคด เกษตรทฤษฎใหมได ๖ สระนาประจา ครอบครว X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ ๗ การจดการวสาหกจ X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ ๘ การฝกอบรมทกษะ อาชพ X แมการพฒนาอาชพเปนเปาหมาย สาคญของการพฒนาตาบลเวยง แตเมอพจารณาทกษะอาชพทม อยในตาบลในปจจบน ยงจากดอย เฉพาะทกษะอาชพแบบดงเดม ซง อาจทาใหการสรางรายไดและการ แขงขนในตลาดเปนไปไดยาก ดงนน เปาหมายนจงเปน เปาหมายทโครงการ U2T มง ดาเนนกจกรรมเพอแกไขปญหา และยกระดบเศรษฐกจและสงคม ของตาบล ๙ การจดการโครงสราง พนฐาน๑๐ ตาบลปลอดภย X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ ๑๑ พฒนาคณภาพกลม เปราะบาง X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ ๑๒ ระบบสขภาพตาบล X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 19

20 ขอ ท เปาหมาย ๑๖ ประการ เปนตาม เปาหมาย* สภาพปญหา ๑๓ ศนยเรยนรตาบล X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ ๑๔ ระบบความยตธรรม ชมชน X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ ๑๕ ระบบสอสารชมชน + สอดจทล X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ ๑๖ ตาบลทาความด X ยงไมปรากฏขอมลเกยวกบเรองน อยางเปนระบบ เปนไปตามเปาหมาย 2 หมายเหต * ให ใส เคร องหมาย ในเป าหมายท บรรล แล ว ท งท ม อย เด ม หร อ จากการ ดาเนนการ บรรล ๐ - ๗ เปาหมาย เปนตาบลทยงไมสามารถอยรอด บรรล ๘ - ๑๐ เปาหมาย เปนตาบลทอยรอด บรรล ๑๑ - ๑๓ เปาหมาย เปนตาบลมงสความพอเพยง บรรล ๑๔ - ๑๖ เปาหมาย เปนตาบลมงสความยงยน 2.1.3. การกาหนดกล มเปาหมาย/ครวเรอนเพอการพ ฒนา จากข อม ล จปฐ . ป 2562 พบว า ม คร วเร อน / คนท ตกเกณฑ ต วช ว ด จปฐ. 3 ตวชวด ไดแก ตวชวดท 22 (รายไดเฉลยของครวเรอนตอป) ตวชวดท 24 (คนในคร วเร อนไม ด มส รา ) ต วชวดท 25 คนในคร วเร อนไม ส บบ หร ) ซ งสามารถ น ามาว เคราะห กล มเป าหมาย / คร วเร อนเพ อการพ ฒนาได ด งแสดงในตาราง ตอไปน ตารางท 3 ข อม ลจ านวนคร วเร อน / คนท ตกเกณฑ จปฐ จ าแนกรายหม บ าน ตวชวดท 22 เรอง รายไดเฉลยของครวเรอนตอป 20 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

21 หมบานท ชอหมบาน จานวนครวเรอน ทตกเกณฑ จานวนคนทตก เกณฑ 1 บานป 0 0 2 บานคอ 0 0 3 บานทราย 3 6 4 บานลา 1 1 5 บานไชยพรม 0 0 6 บานเวยง 0 0 7 บานพระนงดน 2 4 8 บานดอนไชย 2 2 9 บานดอนแกว 4 8 10 บานปใหม 0 0 รวมจานวน 12 21 ตารางท 4 ข อม ลจ านวนคร วเร อน / คนท ตกเกณฑ จปฐ จ าแนกรายหม บ าน ตวชวดท 24 เรอง คนในครวเรอนไมดมสรา หมบานท ชอหมบาน จานวนครวเรอนท ตกเกณฑ จานวนคนทตก เกณฑ 1 บานป 3 3 2 บานคอ 4 4 3 บานทราย 0 0 4 บานลา 6 6 5 บานไชยพรม 1 1 6 บานเวยง 16 16 7 บานพระนงดน 64 71 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 21

22 หมบานท ชอหมบาน จานวนครวเรอนท ตกเกณฑ จานวนคนทตก เกณฑ 8 บานดอนไชย 19 19 9 บานดอนแกว 0 0 10 บานปใหม 6 6 รวมจานวน 119 126 ตารางท 5 ข อม ลจ านวนคร วเร อน / คนท ตกเกณฑ จปฐ . จ าแนกรายหม บ าน ตวชวดท 25 เรอง คนในครวเรอนไมสบบหร หมบานท ชอหมบาน จานวนครวเรอนท ตกเกณฑ จานวนคนทตก เกณฑ 1 บานป 0 0 2 บานคอ 0 0 3 บานทราย 0 0 4 บานลา 0 0 5 บานไชยพรม 3 3 6 บานเวยง 0 0 7 บานพระนงดน 24 25 8 บานดอนไชย 0 0 9 บานดอนแกว 0 0 10 บานปใหม 0 0 รวมจานวน 27 28 22 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

23 2.2. สถานภาพตาบลตาม 16 เปาหมาย เมอสนสดโครงการ สถานภาพตาบลเวยงตาม 16 เปาหมาย ไดมการเปลยนแปลงไปในทาง ท ด ข นในอย างน อย 2 ประการ ค อ ศ กยภาพของต าบลได ร บการยกระด บ ( ด หวขอท 2.2.1) และกลมเปาหมายไดรบการพฒนา (ดหวขอท 2.2.2) 2.2.1. ศ กยภาพต าบลตามเป าหมาย 16 ประการ เม อส นส ด โครงการ จากการด าเน นก จกรรมท งหมดของโครงการ พบว า ศ กยภาพของ ต าบลได รบการพฒนาขน โดยได ม การเพ มจ านวนของเป าหมายทผานเกณฑการ ประเม นจากเด มในชวงเร มโครงการ จ านวน 2 เป าหมาย เป นผ านเกณฑ จ านวน 11 เป าหมาย ในช วงส นส ดโครงการ ซ งแต ละเป าหมายม สภาพป ญหา / สภาพ ความสาเรจแตกตางกนออกไป ดงแสดงในตารางขางลางน ตารางท 6 การประเมนศกยภาพต าบลตามเปาหมาย 16 ประการ เมอสนส ด โครงการ ขอ ท เปาหมาย ๑๖ ประการ เปนตาม เปาหมาย* สถานภาพ ๑ องคกรชมชน ตาบล มสมรรถนะในการ จดการสง เทศบาลตาบลเวยงและสถาบน การจดการเงนทนตาบลเวยง ม สมรรถนะในการจดการงานเพอให บรรลเปาหมาย ๒ การจดสรรทรพยากร อยางเปนระบบ การจดสรรทรพยากรในตาบลเวยง ม ทต เวยง เปนกลไกสาคญในการ กาหนดนโยบายซงจะมการ ดาเนนงานควบคกนไปกบทองท U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 23

24 ขอ ท เปาหมาย ๑๖ ประการ เปนตาม เปาหมาย* สถานภาพ และหนวยงานตางๆ และจากการ ดาเนนโครงการ U2T ทผานมา ได นาความร และทกษะการเพมพน ทรพยากรธรมชาตมาตอยอดเพอ เพมมลคาและรายไดอยาง เหมาะสม เกดเปนทรพยากร หมนเวยนอยางเปนระบบ ทาให เกดการจดสรรทรพยากรทเปน ระบบขนได ๓ ความสามารถวเคราะห รายรบ - รายจาย การวเคราะหรายรบ-รายจาย เปน โจทยททาทายของตาบลเวยง แต ดวยศกยภาพของชมชนทมอยใน ปจจบน ประกอบเขาดวยกนกบ กจกรรมของโครงการ U2T ทม การอบรมเพอพฒนาวสาหกจ ชมชน การสรางเศรษฐกจ จด อบรมความรเพอใหวสาหกจม ทกษะการจดการใหเกดประโยชน สงสดและมประสทธภาพ ทาให เปาหมายการพฒนาดานนถก ยกระดบขนได ๔ สมมาชพเตมพนท เนองจากชมชนมการทาอาชพ หลากหลาย แตยงขาดสมมาชพท สามารถทาไดดวยตวเอง ทาง โครงการจงนาลงพฒนาอาชพท สามารถตอยอดเปนอาชพหลก 24 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

25 ขอ ท เปาหมาย ๑๖ ประการ เปนตาม เปาหมาย* สถานภาพ และอาชพเสรม โดยนาทรพยากร ในชมชนมาใชใหเกดประโยชน ดวยการพฒนาส มมาชพดานการ ปลกและแปรร ปตะไครหอมท ครอบคลมสมาชกชมชนในทก พนทของตาบลเวยง ทาให เปาหมายนไดรบการยกระดบจาก โครงการนในทายทสด ๕ เกษตรพอเพยงและ อาหารปลอดภ ย X เนองจากผลตภณฑและสมมาชพท ไดรบการพฒนามจดเนนทการ ยกระดบคณภาพการแปรรป ตะไครหอม ทาใหเปาหมายนยงไม อาจสรปไดวาผานการประเมน ๖ สระนาประจา ครอบครว X ยงไมปรากฏผลการพฒนาท ชดเจน ๗ การจดการวสาหกจ จากการดาเนนงานของ U2T ทา ใหเกดแนวทางการพฒนาและ จดการวสาหกจทชดเจนขนใน หลายกลม สงผลใหเกดการ ยกระดบเปาหมายนขนได ๘ การฝกอบรมทกษะ อาชพ ทกษะอาชพทสาคญและจาเปน ของชมชนในตาบลเวยงไดรบการ ยกระดบผานกจกรรมการอบรม และการตดตามดแลโดยผไดรบ การจางงานภายใตโครงการ U2T ซงเหนผลลพธทชดเจน U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 25

26 ขอ ท เปาหมาย ๑๖ ประการ เปนตาม เปาหมาย* สถานภาพ ๙ การจดการโครงสราง พนฐาน กายภาพ สงแวดลอม พลงงาน การดาเนนโครงการคานงถงการ ยกระดบเศรษฐกจและสงคมใน ตาบลทเปนมตรตอสงแวดลอม และไดมการจดการขอมลดาน กายภาพตางๆ ผานการจดเกบ ขอมล CBD ทาใหเปาหมายนม ผลลพธการเปลยนแปลงทชดเจน ๑๐ ตาบลปลอดภย X ยงไมปรากฏผลการพฒนาท ชดเจน ๑๑ พฒนาคณภาพกลม เปราะบาง กลมเปราะบางทไดรบการ ยกระดบคณภาพชวตผาน โครงการนคอ กลมผสงอายและ กลมแรงงานนอกระบบ ทเขาถง โอกาสในการทางานและสวสดการ สงคมไดจากด ซงโครงการนได ดาเนนการทงในสวนของการ ยกระดบอาชพและสวสดการ สงคมใหกบกลมเปราะบางทได กลาวไป ๑๒ ระบบสขภาพตาบล X แมในตาบลมโรงพยาบาลสงเสรม สขภาพระดบตาบล (รพสต.) อสม ประจาหมบาน ซงทาใหคนใน ชมชนสามารถเขาถงการบรการ ทางสขภาพไดงาย แตจากการ ดาเนนกจกรรมภายใตโครงการ ยง 26 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

27 ขอ ท เปาหมาย ๑๖ ประการ เปนตาม เปาหมาย* สถานภาพ ไมไดนาไปสผลการพฒนาในดานน ทชดเจน ๑๓ ศนยเรยนรตาบล กลมผปลกและแปรรปตะไครหอม สามารถเปนแหลงเรยนรของ ตาบลเวยงได ๑๔ ระบบความยตธรรม ชมชน X ยงไมปรากฏผลการพฒนาท ชดเจน ๑๕ ระบบสอสารชมชน + สอดจทล ตาบลเวยงเปนชมชนทสามารถ เขาถงอนเทอรเนตได จงมการ สอสารผานแอพพลเคชนไลน ซง ประกอบไปดวยไลนกลมของ ชมชนหรอไลนสวนตวของผนา ชมชน และผไดรบการจางงาน ภายใตโครงการ U2T ยงได พฒนาการสอสารขอมลขาวสาร ของโครงการและตาบลผาน ชองทางออนไลนเพมเตม ทาให เกดการพฒนาระบบสอสารภายใน ตาบลขน ๑๖ ตาบลทาความด กจกรรมตางๆ ทเกดขนภายใต โครงการไดทาใหเกดการดแลและ ชวยเหลอซงกนและกน อนเปน สวนหนงของการพฒนาตาบลทา ความด เปนไปตามเปาหมาย 11 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 27

28 หมายเหต * ให ใส เคร องหมาย ในเป าหมายท บรรล แล ว ท งท ม อย เด ม หร อ จากการ ดาเนนการ บรรล ๐ - ๗ เปาหมาย เปนตาบลทยงไมสามารถอยรอด บรรล ๘ - ๑๐ เปาหมาย เปนตาบลทอยรอด บรรล ๑๑ - ๑๓ เปาหมาย เปนตาบลมงสความพอเพยง บรรล ๑๔ - ๑๖ เปาหมาย เปนตาบลมงสความยงยน 2.2.2. ผลลพธการพฒนากลมเปาหมาย หลงการดาเนนโครงการ ในช วงเร มต นโครงการ ได ม การก าหนดกล มเป าหมายการพ ฒนาตาม ต วช ว ด จปฐ . ท 22 ( รายได ), 24 ( ด มส รา ) และ 25 ( ส บบ หร ) ซ งถ อว าเป น ประเด นท ม จ านวนคน / คร วเร อนตกเกณฑ มากเป นอ นด บต นๆ ของต าบลเว ยง อย างไรกด ระหว างการด าเน นโครงการ ทม U2T ต าบลเวยงพบวา ประเดนดาน รายได เป นป ญหาท ต องได ร บการแก ไขผ านกลไกช มชนท ส าค ญค อกล มผ ส งอาย และเกษตรกร จงไดปรบกลมเปาหมายในการพฒนาเปนกลมอาชพของผสงอายท ทาการปลกและแปรรปตะไครหอม ดงจะไดนาเสนอผลของการจดกจกรรมต างๆ ในบทตอไป 2.3. เปรยบเทยบสถานภาพตาบลกอนและหลงการดาเนน โครงการ ในชวงเร มต นถงกลางทางของการดาเนนงาน โครงการได เข าไปสารวจ พนทเกบขอมลตางๆทาใหสามารถเก บขอมลตกหลนทสามารถนามาใชประโยชน ต อช มชนได หล งจากทโครงการเข ามาด าเน นงานในพนท ช มชนต าบลเว ยงทาให ความสามารถและศกยภาพต างๆของต าบลเพมมากขน โดยทม U2T ต าบลเว ยง ไดสรปประเดนขอมลทมการปรบแกทสาคญ ดงแสดงในตารางขางลางน 28 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

29 ประเดน กอนดาเนนโครงการ ระหวางดาเนนโครงการ 1. รายได เฉล ยของคน ในครวเรอนตอป ตกเกณฑ ส ารวจ 17 คน ตกเกณฑสารวจ 12 คน 2. คนในคร วเร อนไม ดมสรา 0 สารวจเพมเปน 126 คน 3. คนในคร วเร อนไม สบบหร 0 สารวจเพมเปน 28 คน 4. สถานภาพด าน การศกษา ส ารวจพบว าส วนใหญ จบชนประถมศกษา สารวจพบวาสวนใหญ จบชนการศกษาภาค บงคบและสามารถเรยน ตอในระดบอดมศกษา ตามฐานะครอบครว 5. รายได เฉล ยต อ ครวเรอน 15}000 บาทตอเดอน 36,000 บาทตอเดอน นอกจากน เม อพจารณาเปรยบเท ยบสถานภาพตาบลกอน -หลงดาเนน โครงการตามเปาหมายการยกระด บศ กยภาพต าบล 16 เป าหมาย สามารถสร ป ได วา ต าบลเวยงไดรบการยกระดบจากตาบลทยงไมสามารถอยรอดไดในชวงเรม โครงการ เนองจากมเปาหมายทผานเพยง 2 เปาหมาย กลายเปนตาบลมงสความ พอเพ ยงในช วงหล งด าเน นโครงการ เน องจากม เป าหมายท ผ านจ านวน 11 เปาหมาย ดงแสดงในตารางขางลางน ประเดน กอนดาเนน โครงการ หลงดาเนน โครงการ 1. องค กรช มชน ต าบล ม สมรรถนะใน การจดการสง 2. การจดสรรทรพยากรอยางเปนระบบ X U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 29

30 ประเดน กอนดาเนน โครงการ หลงดาเนน โครงการ 3. ความสามารถว เคราะห รายร บรายจาย X 4. สมมาชพเตมพนท X 5. เกษตรทฤษฎใหม X X 6. สระนาประจาครอบครว X X 7. การจดการวสาหกจ X 8. การฝกอบรมดานสงคม X 9. การจดการโครงสรางพนฐาน 10. ตาบลปลอดภย X X 11. พฒนาคณภาพกลมเปราะบาง X 12. ระบบสขภาพตาบล

13.

X 14.

กล าวอ

อ

าเน นโครงการ U2T ต าบลเว ยง ได ท าให เกด การยกระดบตาบลเพมขนเปนจานวน 9 เปาหมาย อนไดแก เปาหมายท 2-4, 78, 11, 13 และ 15-16 นนเอง 30 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

X X

ศนยเรยนรตาบล

ระบบความยตธรรมชมชน X X 15. ระบบสอสารชมชน + สอดจทล X 16. ตาบลทาความด X

กน ยหน งค

การด

31 บทท 3 การยกระดบเศรษฐกจและสงคมทเกดขนในตาบล โครงการ U2T ในต าบลเว ยง อ าเภอเช ยงค า จ งหว ดพะเยา ม การ ด าเนนงานทจ าแนกได 2 ส วนหล ก ค อ กจกรรมยกระด บเศรษฐกจและสงคม (ด ห วข อท 3.1) ซ งเป นก จกรรมท ส งผลให เก ดการเปล ยนแปลงทางเศรษฐก จและ ส งคมโดยตรง และ ก จกรรมการจ ดเก บข อม ลตามนโยบายของ อว . ( ด ห วข อท 3.2) ซ งเป นโจทย ท ต องด าเน นงานตามนโยบายของกระทรวง อว . อ นเป นฐาน ส าค ญประกอบการพ ฒนาและออกแบบก จกรรมภายใต โครงการ U2T ในช วง ระหวางทางดวย จากก จกรรมหล กทงสอง ได ทาให เกดผลการด าเนนงานทเป นร ปธรรม (ดหวขอท 3.3) ควบคไปกบการสรางเสรมเครอขายการทางาน (ดหวขอท 3.4) ท เออตอการยกระดบเศรษฐกจและสงคมในตาบลเวยง อนนาไปสการสรปบทเรยน วาดวยการพฒนาเชงพนทไดในบทท 4 ตอไป 3.1. กจกรรมยกระดบเศรษฐกจและสงคม กจกรรมหลกทมงยกระดบเศรษฐกจและสงคมในตาบลเวยงโดยตรง ได เนนไปทความเชอมโยงระหวางการพฒนาผลตภณฑ ภายในชมชนก บการสงเสรม สว สด การส งคมในต าบล กล าวค อ ผล ตภ ณฑ ของต าบลเว ยง ค อ “ ผล ตภ ณฑ ตะไคร หอม ” ซ งผ านกระบวนการทออกแบบ ด าเนนงาน และสร ปบทเร ยนเพ อ ถายทอดออกมาเปนกจกรรมท งในรปแบบการอบรมการพฒนาสมมาชพและการ สงเสรมการจดทาและแปรรปผลตภณฑ (ดงอธบายในหวขอ 3.1.1) U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 31

32 แผนภาพที่ 1 แสดงขันตอนกระบวนการการจัดกิจกรรมยกระดับเศรษฐกิจ และ สังคม ร องลงมาจะเป็นกิจกรรมการน้าองค์ความรู้ไปช่วยบริการชุมชนฯ ที่ เป็นการด้าเนินกิจกรรมที่มีความเกี่ยวข้องกับสวัสดิการภายในชุมชน เช่น การ อบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาความรู้ ความเข้าใจด้านสวัสดิการสังคมแก่แรงงาน นอกระบบ การเก็บข้อมูลด้านสวัสดิการ เป็นต้น (ดังอธิบายในหั วข้อ 3.1.2) จากนั นจะเป็นการอธิบายถึงการสร้างและพัฒนา Creative Economy (หัวข้อ 3.1.3) การส่งเสริมด้านส่งเสริมและการเพิ่มรายได้หมุนเวียนให้แก่ชุมชน (Circular Economy) (หัวข้อ 3.1.4) ดังมีรายละเอียดต่อไปนี 3.1.1. กำรพัฒนำสัมมำชีพและกำรสร้ำงอำชีพใหม่ ต้าบลเวี ยงเป็นพืนที่ที่มีการเกษตรเป็นอาชีพหลักของประชากร ซึ่งท้า ให้ทีม U2T ต้าบลเวีย ง ค้นพบอาชีพใหม่ที่มีศักยภาพที่จะช่วยยกระดับทั ง เศรษฐกิจและสังคมไปพร้อมกันได้ คือ การสร้างอาชีพจากการปลูกและแปรรูป ตะไคร้หอม ซึ่งทีม U2T ต้าบลเวียง ได้จัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาทักษะอาชีพจ้า นวน 2 ครัง และได้มีการติดตามผลการเปลี่ยนแปลงในพืนที่ ดังมีรายละเอียดต่อไปนี 32 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

33 1) กิจกรรมอบรมพัฒนำอำชีพครั้งที่ 1 ในกิจกรรมการอบรมพัฒนาสัมมาชีพครังที่ 1 นีเป็นการจัดอบรมให้แก่ ผู้ที่สนใจในการสร้างอาชีพเสริม เพื่อเป็นการยกระดับอาชีพ และเพิ่มรายได้ให้แก่ กลุ่ มผู้สนใจ ผ่านองค์ความรู้ในการแปรรูปผลิตภัณฑ์ที่มีการต่อยอดและมี ศักยภาพเพียงพออยู่แล้วในพืนที่ต้าบล ซึ่งมีการจัดอบรม ณ ศาลาอเนกประสงค์ วัดดอนไชย หมู่ที่ 8 ต้าบลเวียง อ้าเภอเชียงค้า จังหวัดพะเยา ในวันที่ 10 กรกฎาคม 2564 โดยเป็นการจัดอบรม ตลอดทังวันด้าเนินการโดยทีม U2T ต้าบล เวียง ซึ่งรับหน้าที่ เป็นทังวิทยากรและผู้จัด กิจกรรม ทังนีมีผู้เข้าร่วม กิจกรรม เป็น สมาชิกชมรมผู้สูงอายุและผู้ที่สนใจจ้านวน 50 คน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อยกระดับอาชีพ รายได้ และเศรษฐกิจในพืนที่ 2) เพื่อเผยแพร่องค์ความรู้ในการแปรรูปผลิตภัณฑ์และ พัฒนา ทักษะอาชีพใหม่ในพืนที่ต้าบลเวียง 3) เพื่อเพิ่มรายได้ให้กับกลุ่มผู้สูงอายุในต้าบลเวียง โดยภายในกิจกรรมมีการให้ความรู้ทางด้านวิชาการในเรื่องของตะไคร้ หอม และได้มีการสาธิตการแปรรูปตะไคร้หอมให้กลายเป็นสเปรย์ไล่ยุงกลิ่น ตะไคร้หอมเพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมได้เห็ นและเข้าใจ รูปภำพกำรจัดกิจกรรมกำรอบรมพัฒนำสัมมำชีพครั้งที่ 1 และมีการทดสอบความรู้ความเข้าใจในเรื่องผลิตภัณฑ์ตะไคร้หอมก่อน และหลังเพื่อประเมินความรู้และเข้าใจอีกด้วยและพบว่าผู้เข้าอบรมมีความรู้ ความเข้าใจเพิ่มมากขึ นกว่าร้อยละ 80 สะท้อนให้เห็นถึงว่ าการจัดอบรมครั งนี U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 33

34 เป นไปได ด วยด นอกจากน ในช วงท ายย งม การเช ญชวนใหผ เข าอบรมมาร วมกน ปล กต นตะไคร ท บ านของตนและเช ญชวนมาร วมกล มการท าผล ตภ ณฑ โดยการ แจกตนตะไครใหไปทดลองปลกกนทบานอกดวย ผลการประเมนความรกอนและหลงการอบรมครงท 1 ซงในการจดอบรมครงน คาดหวงวาจะกอใหเกดการยกระดบอาชพ รายได และเศรษฐกจของกลมผเขารวมกจกรรม ทไดรบองคความรเหลานเพอ สามารถทจะนาไปประกอบเปนอาชพเสรมและสรางรายไดเสรมได 2) กจกรรมอบรมพฒนาอาชพครงท 2 การอบรมพ ฒนาอาช พคร งท 2 เป นเหม อนภาคต อของการอบรม พ ฒนาอาช พในคร งท 1 จ ดข นในว นท 18 กรกฎาคม 2564 ณ ศาลา อเนกประสงค ว ดดอนไชย หม ท 8 ต าบลเว ยง อ าเภอเช ยงค า จ งหว ดพะเยา ม ผเขารวมจานวน 30 คน โดยมวตถประสงค คอ 1. เพ อให ความร เกยวก บช องทางการจ ดจ าหนายทางออนไลน และการคานวณตนทนของ ผลตภณฑ 2. การแบ งป นประสบการณ เก ยวก บการท าธ รก จส วนต วจาก วทยากร 34 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

35 ลักษณะกิจกรรมเป็นการพัฒนาและต่อยอดด้านธุรกิจ โดยมีการ ทดสอบความรู้ความเข้าใจในทางธุรกิจทังก่อนและหลังการเข้าร่วมกิจกรรมเพื่อ ตรวจสอบศักยภาพในการท้าธุรกิจของกลุ่ม เป้าหมาย จากนั นมีการบรรยาย พิเศษจากวิทยากรผู้มีประสบการณ์ด้านธุรกิจกับท้องถิ่น โดยมีการสอนเทคนิค วิธีการในการท้าธุรกิจจากผลิตภัณฑ์ จากนั นก็ได้มีการทดสอบความรู้หลังเสร็จ สิ นกิจกรรมเพื่อวัดผลการท้ากิจกรรม โดยพบว่า ร้อยละ 90 ของผู้เข้าอบรมมี ความเข้าใจในการต่อ ยอดธุรกิจมากขึ น และกิจกรรมสุดท้ายเป็นการเล่นเกมการ ออกแบบและต่อยอดการท้าผลิตภัณฑ์จากสเปรย์ตะไคร้หอมเป็นผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ต่อไป ซึ่งหลังจากเล่นเกมนี จึงท้าให้เกิด “ สเปรย์แอลกอฮอล์ต้านโควิดกลิ่น ตะไคร้หอม”นั่นเอง รูปภำพกำรจัดกิจกรรมกำรอบรมพัฒนำสัมมำชีพครั้งที่ 2 การจัดกิจกรรมครั งนี ต้องการให้ชุมชนเกิดองค์ความรู้ในการท้าธุรกิจ ทั งการขายในรูปแบบอื่นเพื่อหาช่องทางตลาดใหม่ๆ การค้านวณต้นทุน ก้าไร จากการ ท้าผลิตภัณฑ์ ผ่านการท้ากิจกรรมและผ่านการถ่ายทอดจาก ประสบการณ์ของวิทยากรที่จะสามารถน้าความรู้ที่ได้ไปใช้ในการประกอบ อาชีพ และสร้างรายได้เสริม U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 35

36 รูปภำพกำรจัดกิจกรรมกำรอบรมพัฒนำสัมมำชีพครั้งที่ 2 กำรประเมินควำมรู้ก่อนและหลังกำรอบรม 36 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

37 3) กำรถ่ำยทอดบทเรียนและควำมรู้จำกกำรดำเนินโครงกำร กิจกรรมการถ่ายทอดบทเรียนและความรู้จากการด้าเ นินโครงการ หรือ นิทรรศการของล้าของดี 4 ต้าบล เป็นกิจกรรมการถ่ายทอดบทเรียนและการ เผยแพร่องค์ความรู้ต่างๆ ที่เกิดขึ นระหว่างการด้าเนินการโครงการ U2 T โดย จัดเป็นลักษณะกิจกรรมนิทรรศการถ่ายถอดบทเรียนให้ทั งบุคคลภายในและ บุคคลภายนอกพืนที่เข้าร่วมแลกเปลี่ยนบทเรียนและคว ามรู้ซึ่งกันและกัน อีกทัง ยังมีผลิตภัณฑ์ของชุมชนที่ได้รับการพัฒนาจากโครงการอีกด้วย วัตถุประสงค์ หลักของกิจกรรม คือ 1) เพื่อถ่ายทอดบทเรียนและความรู้จากการด้าเนินโครงการ 2) เพื่อพัฒนาศักยภาพผู้ถูกจ้างของโครงการและน้าไปต่อยอด ในอนาคต จัดขึ นระหว่างวันที่ 10 - 11 ธันวาคม 2564 ณ ลานอเนกประสงค์ เทศบาลเมืองพะเยา อ้าเภอเมือง จังหวัดพะเยา มีผู้เข้าร่วมนิทรรศการจากใน และนอกพืนที่ เป้าหมาย 50 คน ภาพกิจกรรมการถ่ายทอดบทเรียน U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 37

38 3.1.2. การนาองคความรหรอความเชยวชาญไปชวยบรการช มชน ด งท ได กล าวไปแล วข างต นว า องค ความร ส าค ญท คณะร ฐศาสตรและ ส งคมศาสตร ได นาไปใชในการบร การชมชน ค อ องค ความร ด านสวสด การส งคม ท ได น าไปใช เป นฐานในการออกแบบก จกรรมการส งเสร มสว สด การส งคมแบบ บ รณาการในต าบลเวยง โดยกจกรรมทเกดขนม 2 ล กษณะ ค อ (1) กจกรรมการ อบรมเชงปฏบตการเพอสรางเสรมความรความเขาใจในเรองสวสดการสงคม และ (2) กจกรรมการสารวจขอมลดานสวสดการสงคมระดบครวเรอนในพนท นอกจากน การนาองคความรไปชวยบรการชมชนของโครงการนยงรวม ไปถงการทบ ณฑ ตและประชาชนทไดร บการจางงานนาความร และประสบการณ ของตนมาประย กต เป นสวนหน งของการจดกจกรรมการดาเนนงานตางๆ ภายใต โครงการอกดวย ดงจะไดอธบายในหวขอยอยท (3) ของหวขอนตอไป 1. การอบรมเช งปฏ บ ต การเพ อพ ฒนาความร ความเข าใจด านสว สด การ สงคมแกแรงงานนอกระบบ การเสรมสรางความรความเขาใจและการเขาถงสวสดการส งคมของคน ในช มชน เป นอ กหน งเป าหมายของโครงการท พยายามผล กด นเพ อสร างความ เป นอย ท ด ของคนในช มชนผ านสว สด การส งคม การจ ดอบรมน จ งเป นการสร าง องค ความร ให แกคนในชมชน เพอมองเหนถงความส าค ญของสว สด การส งคมทม ความใกลตวและกเปนเรองยากหากไมมความรและไมวางแผนจดการทางการเงน ทางทม U2T ตาบลเวยงจงไดจดกจกรรมดงกลาวขน โดยมวตถประสงคคอ 1) เพอพฒนาความรความเข าใจดานสวสด การสงคมแกแรงงานนอก ระบบ 2) เพ อให สามารถน าข อม ลมาว เคราะห ให เก ดประโยชน ในอนาคต สาหรบแรงงานนอกระบบได 38 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

39 3) เพอยกระดบคณภาพชวตของคนในสงคม 4) เพอกอใหเกดสวสดการชมในกลมวสาหกจชมชนและระดบตาบล การจดกจกรรมแบงออกเปน 2 ครง คร งท 1 กจกรรมการนาองค ความร ไปช วยบร การชมชนฯ (การอบรม เช งปฏ บ ต การเพ อการพฒนาความร ความเข าใจด านสวสด การส งคมแก แรงงาน นอกระบบ) จดขนเมอวนท 19 กรกฎาคม 2564 กลมเปาหมาย 30 คน แบงเป น แรงงานนอกระบบ จ านวน 10 คน และกล มผสงอายทจดทาตะไคร หอม จ านวน 20 คน ณ ศาลาอเนกประสงค ว ดดอนไชย หม ท 8 ต าบลเว ยง อ าเภอเช ยงค า จงหวดพะเยา คร งท 2 กจกรรมการนาองค ความร ไปช วยบร การชมชนฯ (การอบรม เชงปฏ บ ต การเพอการพฒนาความร ความเขาใจด านสวสด การชมชนแกแรงงาน นอกระบบและวสาหกจชม ) จ ดขนเมอวนท 5 ส งหาคม 2564 กล มเปาหมาย 30 คน แบ งเป นแรงงานนอกระบบ จ านวน 10 คน และกล มผ สงอาย ทจดทาตะไคร หอม จ านวน 20 คน ณ ศาลาอเนกประสงค ว ดดอนไชย หม ท 8 ต าบลเว ยง อาเภอเชยงคา จงหวดพะเยา กจกรรมทเกดจากความร วมม อระหวางทม MeSitthi ร วมกบทม U2T ต าบลเว ยง ก จกรรมหล กเป นการอบรมถ ายทอดองค ความร ด านสว สด การและ สทธประโยชนใหแกคนในชมชน เชน ดานสวสดการการคลอดบตร ดานชราภาพ ด านการเจ บป วยและด านเส ยช ว ต เป นต น และม การให ความร เก ยวก บการ จดการการเงน ผานการบรรยายและการเลนเกมตางๆ เชน เกมตอบคาถาม เกม บ นไดง สว สด การย กษ เป นต น เพ อให ผ เข าร วมก จกรรมเห นถ งความส าค ญของ สว สด การส งคม อ กท งย งม การท าแบบทดสอบก อนและหล งเพ อตรวจสอบ ความร ความเข าใจและว ดผลของการจดกจกรรมด วย นอกจากนม การรวมระดม ความค ดเห นในการสรรหาสว สด การทางส งคมในด านท ช มชนสนใจเพ อมองหา โอกาสในการเข าถ งสว สด การด านน น ๆ ท ม อย หร อแม กระท งการรวมต วเพ อ จดตงกลมสวสดการดานนน ๆ ขนมาใหม U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 39

40 รูปภาพการจัดกิจกรรมการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อ พัฒนาความรู้ความเข้าใจด้านสวัสดิการสังคมแก่แรงงานนอกระบบ ครังที่ 1 ส้าหรับประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ จากการจัดกิจกรรมในครั งนี มี ทังหมด 4 ประการด้วยกัน ได้แก่ (1) เกิดความรู้ด้ านสวัสดิการสังคมแก่แรงงาน นอกระบบ (2) เกิดการยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในสังคมให้ดีขึนกว่าเดิม (3) สามารถน้าความรู้ด้านสวัสดิการสังคมไปใช้ประโยชน์ได้ในอนาคต และ (4) เกิด การจัดตังสวัสดิการชุมชนในกลุ่มวิสาหกิจชุมชนและระดับต้าบล ขั นตอน การ จัดกิจกรรม ในครั งนี มี 3 ขั นตอนหลัก ได้แก่ ขั นตอนที่ 1 การจัด อบรม สร้าง ความรู้ ความ เข้าใจสวัสดิการสังคม และ ชี แจงถึงความส้าคัญ ของสวัสดิการสังคม ขันตอนที่ 2 การวิเคราะห์จุดแข็งและจุดอ่อนของชุมชน และ ระดมความคิดเพื่อค้นหาความต้องการสวัสดิการสังคมภายในชุมชนของตนเอง และ ขั นตอนที่ 3 การ น้าสวัสดิการที่ ประชาชนส่วนใหญ่ต้องการมาพัฒนา รายละเอียดสิทธิประโยชน์และสร้างเงื่อนไขในการเข้าร่วมสวัสดิการ 40 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

41 ผล จาก การระดมความคิดสวัสดิการภายในชุมชน สามารถสรุปได้ว่า กลุ่มผู้เข้าร่วมการอบรมมองว่า สวัสดิการสังคมที่จ้าเป็นต่อการด้ารงชีวิตของตนมี ในอย่างน้อย 3 ด้า น ได้แก่ ด้านเสียชีวิต ด้านเจ็บป่วย และด้านว่างงาน ซึ่งแสดง ให้เห็นได้ดังรูปภาพข้างล่างนี ด้ำนเสียชีวิต ด้ำนเจ็บป่วย U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 41

42 ด้ำนกำรว่ำงงำน 2. กำรสำรวจข้อมูลกำรเข้ำถึงสวัสดิกำรสังคมระดับครัวเรือน การส้ารวจข้อมูลการเข้าถึงสวัสดิการสังคมในระดับครัวเรือน ด้าเนินการผ่านการจัดเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามและการปักหมุดบนแผนที่ GIS (Google My Maps) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และน้าเสนอข้อมูลด้วยการ สร้างแผนที่ลักษณะชุมชนด้านสวัสดิการสังคมของต้าบลเวียง และเพื่อการ ประยุกต์ใช้งานข้อมูลด้านสวัสดิการสังคมของประชาชนต้าบลเวียง ร่วม กับ อปท. ในอนาคต และ ผลที่คาดว่าจะได้รับ คือ ได้แผนที่ลักษณะชุมชน ด้านสวัสดิการ สังคม รูปแบบออนไลน์ จ้านวน 10 หมู่บ้านในต้าบลเวียง อีกทังยังท้าให้ทราบถึง ข้อมูลการเข้าถึงสวัสดิการในชุมชน ต้าบลเวีย ง หลังจากที่มีการส้ารวจข้อมูลการเข้าถึงสวัสดิการสังคมและปักหมุดใน Google my maps แล้ว ก็ได้มีการน้าข้อมูลที่ได้ไป จัดท้าแผนที่เดินดิน ด้าน สวัสดิการสังคม ในต้าบลเวียง เพื่อสร้างสัมพันธภาพกับชุมชน และการได้เรียนรู้ ชุมชนมากขึน ผลที่คาดว่าจะได้รับ จากการจัดท้าแผนที่เดินดิน คือ ประชาชนใน พืนที่และผู้จ้างงานโครงการ U2T เกิดการสร้างสั มพันธภาพที่ดีแก่ชุมชน และได้ 42 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

43 เรียนรู้ชุมชนได้มากขึ น ตลอดจนประชาชน ได้รับทราบถึงข้อมูลและปัญหาการ เข้าถึงสวัสดิการในชุมชน ต้าบลเวียง ซึ่งกิจกรรมการส้ารวจข้อมูลการเข้าถึง สวัสดิการสังคมระดับครัวเรือน (ปักหมุด Google My Maps) จากข้อมูลพื นฐาน จ้านวนครัวเรือนในต้าบ ลเวียง มี จ้านวน 1,423 ครัวเรือน การปฏิบัติงานของทีมพื นที่ต้าบลเวียง ตั งแต่เดือน มิถุนายน - ตุลาคม 2564 สามารถเก็บข้อมูลแบบสอบถาม การเข้าถึงสวัสดิการ สังคมฯ จ้านวน 1255 ครัวเรือน คิดเป็นร้อยละ 88 ของจ้านวนครัวเรือนในต้าบล เวียง สามารถจ้าแนกหมู่บ้านที่มีผลการเก็บข้อมู ลฯ (เรียงจากจ้านวนมาก -น้อย) ได้ดังนี แผนภาพแสดงจ้านวนการเก็บข้อมูลแบบสอบถามการเข้าถึงสวัสดิการสังคม ระดับครัวเรือน ต้าบลเวียง U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 43

44 ตารางแสดงจานวนการเกบขอมลแบบสอบถามการเขาถงสวสดการสงคม ระดบครวเรอน ตาบลเวยง ลาดบท ชอหมบาน หมท จานวนครวเรอน 1. เวยง 6 180 2. ดอนไชย 8 159 3. ดอนแกว 9 137 4. ไชยพรม 5 131 5. ทราย 3 124 6. ลา 4 121 7. ป 1 115 8. พระนงดน 7 155 9. ปใหม 10 112 10. คอ 2 61 ผลการวเคราะหขอมลสวสดการสงคมทสามารถเขาถงได ข อม ลท จ ดเก บได ข างต นถ กน ามาว เคราะห ความถ และร อยละเพ อ เปร ยบเท ยบและจ ดอ นด บประเด นต างๆ โดยในภาพรวม สามารถสร ปผลการ ส ารวจการเก บข อม ลการเข าถ งนโยบายสว สด การส งคม จ านวน 35 นโยบาย จาแนกตามลกษณะการเขาถง 5 แบบ ไดแก (1) เปนสมาชกและมสทธเขาถง (2) เคยไดรบ/เคยใชสทธ (3) เคยไดยนและกาลงสนใจ (4) เคยไดยนแตไมสนใจ และ (5) ไมเคยไดยนและไมสนใจ โดยมรายละเอยดดงแสดงในแผนภาพตอไปน 44 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

45 แผนภาพแสดงผลการวเคราะห 5 ลกษณะของการเขาถงนโยบายสวสดการสงคม ตาบลเวยง จาแนกตามนโยบาย U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 45

46 46 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

47 เม อน าข อม ลข างต นมาว เคราะห เพ มเต ม พบว า นโยบายสว สด การ ส งคมท ม การเข าถ งมากท ส ด 5 อ นด บแรก ค อ บ ตรสว สด การแห งร ฐ กองท น สวสดการชมชนตาบลเวยง เงนเยยวยา COVID เบยยงชพผสงอาย และ โครงการ เยยวยาเกษตรกร ตามลาดบ ดงแสดงในแผนภาพขางลางน แผนภาพแสดง 5 นโยบายสวสดการสงคมทมการเขาถงมากทสด จากแผนภาพดงกลาวแสดงใหเหนวา นโยบายสวสดการสงคม 5 อนดบ ทประชาชนตาบลเวยงสามารถเขาถง/เปนสมาชก รายละเอ ยดดงน 1) บตรสวสดการแหงรฐ จานวน 501 คน 2) กองทนสวสดการชมชนเทศบาลตาบลเวยงจานวน 429 คน 3) เง นเย ยวยาล กจ างท ได ร บผลกระทบจาก สถานการณ COVID-19 จานวน 383 คน 4) เบยยงชพผสงอาย จานวน 260 คน 5) โครงการเย ยวยาเกษตรกรอ นเน องมาจากว กฤตไวร ส COVID-19 จานวน 157 คน U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 47

48 ผลการวเคราะหขอมลอกประการหนงทนาสนใจคอ นโยบายสวสดการ ส งคมท ประชาชน “ เคยได ย น แต ไม สนใจ ” ซ งหากพ จารณาภาพรวมท ง 35 นโยบายจะพบวา เปนลกษณะของการเขาถงนโยบายสวสดการสงคมทมภาพรวม คอนขางสงและเมอพจารณา 7 อนแรกของนโยบายทประชาชนตาบลเวยง “เคย ไดยน แตไมสนใจ ” สามารถแสดงไดดงแผนภาพขางลางน แผนภาพแสดง 7 นโยบายสวสดการสงคมทประชาชนตาบลเวยง “เคยไดยน แตไมสนใจ” จากแผนภาพดงกลาวแสดงใหเหนวา นโยบายสวสดการสงคม 7 อนดบ ทประชาชนตาบลเวยงเคยไดยน แต ไมสนใจรายละเอยดดงน 1) ประกนสงคมมาตรา 39 จานวน 501 คน 2) ประกนสงคมมาตรา 40 จานวน 490 คน 3) ประกนสงคมมาตรา 33 จานวน 480 คน 4) ธกส.ทวสข จานวน 475 คน 5) ธกส เพมรก 212/10 จานวน 471 คน 6) เงนออมวนละบาท ธกส. จานวน 470 คน 7) เบยความพการ จานวน 470 คน า าชนต จา 48 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

49 ผลการวเคราะหขอมลการทาความรจกและเขาใจสวสดการสงคม นอกจากข อม ลเก ยวก บการเข าถ งสว สด การส งคมข างต น ผลการ ว เคราะห ข อม ลท เก ยวก บประสบการณ การท าความร จ กและเข าใจสว สด การ ส งคมของประชาชนต าบลเว ยงม ประเด นท น าสนใจ 2 ประการ ได แก ช อง ทางการร บร นโยบายสวสด การส งคม และ ป ญหาในการร บร นโยบายส งคม โดย ในประเดนแรกนน มผลการวเคราะหขอมลดงแสดงในแผนภาพขางลางน แผนภาพแสดงชองทางการรบรนโยบายสวสดการสงคม ของประชาชนในตาบลเวยง จากแผนภาพขางตนจะเหนไดวา กลมตวอยางสวนใหญจะทราบขอมล เกยวกบสวสด การส งคมจาก “ผ นาชมชน ” มากท ส ดเป นอนด บ 1 โดยม จ านวน สงถง 636 คน อนดบท 2 คอ ทราบขอมลจาก “คนรจกหรอญาตพนอง” จานวน 400 คน และอ นด บท 3 ค อ การทราบข อม ลจาก “ ผ น าหร อคณะกรรมการ กองทนสวสดการสงคม” จานวน 247 คน จากผลการวเคราะห จะเห นได วา การร บร ของกล มต วอย างส วนใหญ จะทราบข อม ลเก ยวก บสว สด การส งคมจากการประชาส มพ นธ ผ านผ น าช มชน หร อคณะกรรมกองท นฯ และร จ กจากปากต อปาก เหต ผลอาจเพราะจ านวน U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 49

50 คาเฉลยอายของผตอบแบบสอบถามจะเปนผสงอาย ทาใหการรบรขาวสารขอม ล ต าง ๆ จะผ านจากส งคมทตนได เขาร วมกจกรรมเปนประจาเป นส วนใหญ จ งท า ให ขาดการรบรข าวสาร หร อขอมลทเก ยวกบสวสดการสงคมจากสอทางโทรทศน หร อส อออนไลน หร อแอพล เคช น ซ งจะส งผลต อการร บร และเข าถ งสว สด การ สงคมอน ๆ ทอาจจะเขามามสวนชวยเหลอในการใชชวตมากขน ในประเด นทสองวาด วยป ญหาการร บรนโยบายสว สด การส งคมน น ผล การว เคราะห ข อม ลได แสดงให เห นสภาพป ญหาท ส าค ญของการร บร นโยบาย สวสดการสงคมของประชาชนในตาบลเวยง ดงแสดงในแผนภาพขางลางน แผนภาพแสดงปญหาการรบรนโยบายสวสดการสงคม ของประชาชนในตาบลเวยง จากแผนภาพจะบ งบอกถ งเหต ผลของป ญหาในการร บร และท าความ เข าใจนโยบายสวสด การส งคมของกล มต วอย าง ซ งป ญหาท พบเจอมากทส ดค อ เนอหานโยบายมความซบซอน ทงในเร องของเงอนไข หร อประเภทสทธทอาจจะ ยากตอการทาความเขาใจ อนดบท 2 คอ นโยบายสวสดการสงคมทมจานวนมาก เกนไปทอาจทาให เก ดความสบสนตอการท าความเขาใจของบางนโยบาย ป ญหา อ นด บท 3 ค อไม ทราบว าตนเองม ส ทธ สม ครนโยบายสว สด การนน ๆ ได หร อไม และไมทราบถงสทธประโยชนของแตละนโยบาย 50 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

51 ภำพกิจกรรมกำรเก็บข้อมูลกำรเข้ำถึงสวัสดิกำรสังคมระดับครัวเรือน เมื่อ สอบถามและสังเกตในชุมชนเพิ่มเติม พบว่า ใน การแก้ปัญหา ข้างต้น ส่วนใหญ่จะ เลือกสอบถามผู้น้าชุมชน คนใกล้ชิด หรือสอบถามผ่านเจ้า หน้ารัฐ มีส่วนน้อยที่หาข้อมูลเองจากสื่อออนไลน์ สื่อสิ่งพิมพ์ หรือจากเว็ปไซต์ หรืออุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ นอกจากนี แผนภาพยังได้แสดงให้เห็นว่า มี กลุ่มคนจ้านวน 280 คน ซึ่งถือเป็นกลุ่มคนที่มีขนาดใหญ่ ที่ไม่ พบเจอปัญหาใด ส้าหรับการรับรู้และการเข้าถึงนโยบายสวัสดิการสังคม อาจเพราะช่องทางการร รับรู้ในชุมชน/พืนที่ต้าบลเวียง ผ่านผู้น้าชุมชนที่มีความรู้ความสามารถในการให้ ข้อมูลข่าวสาร การรับรู้จากคนรู้จักหรือญาติพี่น้อง และการทราบข้อมูลจากผู้น้า หรือคณะกรรมการกองทุนสวัสดิก ารสังคม ภายในต้าบลเวียง U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 51

52 ตวอยางการปกหมดแผนทขอมลดานสวสดการชมชน บน Google My Map 52 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

53 การจดทาแผนทเดนดนและแผนท GIS ในการลงพนทเพอทาการสารวจขอมลดานสวสดการสงคม ทม U2T ตาบลเวยง ไมเพยงเกบขอมลดวยแบบสอบถามเทานน แตยงไดมการวาดแผนท เดนดนดวยมอ และปกหมดลงบนแผนท GIS อยาง Google My Maps ซงเปน บรการออนไลนทสาธารณะสามารถเขาถงไดโดยงาย ภาพตอไปนแสดงผลงาน ของการจดทาแผนทในรปแบบตางๆ ดงไดกลาวไปแลวขางตน 3. การนาองคความรของทมงานผสมผสานสการบรการชมชน ในการท างานของท ม U2T ต าบลเว ยงน นเป นการประสานงานการ ท างานร วมก นของผ คนท หลากหลายเพศ หลากหลายช วงว ย ในหลากหลาย บทบาท ท ง อาจารย น ส ต บ ณฑ ต และประชาชนมาท างานร วมก นเพ อการ บร การชมชน โดยต างกได นาองค ความร และความสามารถของท กคนออกมาใช กนอยางเตมความสามารถ ซงสามารถทจะสรปไดดงน คณาจารย จากคณะร ฐศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยพะเยา ทา หนาทเป นทปร กษาประจ าทม ทคอยเป นผ แนะนา วางแนวทางการท ากจกรรม คอยปรบแก ใหความชวยเหลอทางวชาการและองคความรตางๆในการนามาปรบ ใช ให เหมาะสมก บบร บทของท มและช มชน เปร ยบเสม อนต นทางแห งความค ด ของทม น ส ตจากคณะร ฐศาสตร และส งคมศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา เป น เหล านสตจากหลากหลายสาขาทไดนาองคความรของตนมาชวยในการสนบสนน ในการท างานของท ม U2T เว ยงท งงานเอกสาร กราฟฟ ก การจ ดการข อม ลบน ฐานข อม ลออนไลน และข อเสนอแนะในอ กม มมองซ งท ได ช วยสน บสน นการ ทางานเพอการดาเนนงานในชมชนไดอยางราบรน บ ณฑ ตเป นหน งในข มพล งส าค ญของท มในการข บเคล อนก จกรรม ทงหมดของททเกดขน สวนใหญเปนคนในพนททมความรสกอยากกลบมาท างาน เพอชมชนของตนโดยการนาองคความรของตนทไดราเรยนมามาตอยอดกบคนใน ช มชน ร วมพ ดค ย ร วมค ด ร วมลงม อท าก บช มชนเพ อสร างการเปล ยนแปลง U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 53

54 ในทางท ด ให ก ลป ช มชนของตน ซ งหากจะอธ บายออกมาว าแต ละได ม ส วนร วม อยางไนบางกสามารถทจะอธบายไดดงน - นางสาวณ ฐฐนนท ไชยชน (เดย ) จบการศ กษาสาขาเศรษฐศาสตร นา ความร มาประย กต ใช ในเร องการเง น และการค ดค านวณต นท น ว ตถ ด บในการ ผลตผลตภณฑภายในชมชน - นายธนร ฐ สมฤทธ ( น ว ) จบการศ กษาสาขาร ฐศาสตร น าองค ความร มาประย กต ใช ในเร องของการเข าหาข อม ลในช มชน การท าแบบสอบถาม การ พ ดค ยก บช มชน การเก บข อม ลท ช วยอธ บายท าความเข าใจให คนในช มชน ใช ประสบการณ การลงพนท และเทคน คในการเข าหาผ คน เพ อให เก ดการเร ยนร และพฒนาชมชน - นางสาวชญาน ษฐ ใจด ( เบลล ) จบการศ กษาสาขาพ ฒนาส งคม น า ความร มาประย กต ใช ในการเข าหาข

- นางสาวก ศล น ธาดาชลวฒน (ขาวฟาง) จบการศ กษาสาขาน ตศาสตร น าความร ด านกฎหมายมาประย กต ใช ในการแนะน าด านกฎหมาย เช น การ แนะน าข นตอนการจดทะเบ ยนช มชนร ฐว สาหก จ การต ดตามส งท จะได ร บและ สทธประโยชนจากการจดตงชมชนรฐวสาหกจ -นายจ ราย ทธ กองก จ ( กาย ) จบการศ กษาสาขาแพทย แผนไทย ประยกต นาความรดานวทยาศาสตรและเภสชวทยา มาประยกตใชในการพ ฒนา ผลตภณฑตะไครหอม และทจะขาดไปไมไดในทมเลยน นกค อภาคประชาชนทเป นคนในพนท ทมาจากหลากหลายอาชพ ม ความค นเคยก บชมชน ร และทราบถ งศ กยภาพและ ขดความสามารถของชมชนไดเปนอยางดเปนเสม อนคล งความรของทม ทจะคอย ปร บกระบวนการท างาน ต อยอดความค ดให สอดคล องก บบร บทของช มชน ตามแต ละความเช ยวชาญ อาช พ และบทบาทของตนในช มชน เพ อเป น 54 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

อม ลในช มชน การเก บข อม ลและการสร าง แผนทเดนดน เปนเครองมอในการเสรมสรางสวสดการชมชน

55 แรงผล กด นส าค ญในการท าก จกรรมต างๆร วมก บคนในช มชนได อย างราบร น เปนไปไดดวยด 3.1.3. การสรางและพฒนา Creative Economy เปนการสรางและพฒนากลมสมมาชพใหมความเขมแขงและยงยน โดย แต เด มผล ตภ ณฑ ตะไคร หอมเป นผล ตภ ณฑ ของกล มผ ส งอาย ต าบลเว ยง อ าเภอ เชยงค า จ งหวดพะเยา แต กล มผสงอายไมไดมการท าผลตภ ณฑน อยางเป นระบบ หร อม การพ ฒนาผลตภณฑให ดยงขนโดยเฉพาะดานการตลาด ทางกล ม U2T ได เห นขอบกพร องในส วนน จ งได เขามารวมมอกบทางกลมผสงอาย เพ อพฒนากลม ผ ผล ตให ม ความเข มแข งและพ ฒนาผล ตภ ณฑ ให ด ข นจากเด ม ตลอดจนพ ฒนา ทางด านการตลาดใหม ยอดขายมากย งขน โดยกล ม U2T ได วางแผนการพ ฒนา ต วผล ตภ ณฑ เร มต นจากการจดอบรมพฒนาผล ตภ ณฑ ให แกผ ทสนใจ และม การ แบ งกล มผ ทสนใจเขาร วมโครงการทแยกออกจากกล มผ ส งอาย หร อกล มอาช พท สรางขนมาใหมแบงออกเปน 2 กลม ไดแก 1. กล มผ ปล ก ม หน าท ปล กตะไคร หอมตามพ นท ว างของตนเอง โดยเฉพาะพนททอยอาศย ซงมความเปนเกษตรอนทรยปราศจาก สารเคม เมอไดผลผลตกจะสงตอไปยงกลมผแปรรป 2. กล มผ แปรร ป หล งจากได ผลผล ตจากกล มผ ปล กตะไคร กล มผ แปรรปจะนาผลผลตมาสกดเปนนามนตะไครหอม หล งจากท ม การผล ตผล ตภ ณฑ ตะไคร หอม ก จะม การทาการจ าหนาย ผลตภณฑและทาการตลาดเพอสรางรายไดใหเพมมากขน โดยเมอมรายไดภายใน ครอบครวมากขนกทาใหสามารถเขาถงสวสดการตางๆ ไดมากขนตามมา ดงภาพ ดานลาง U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 55

56 3.1.4. การส งเสร มด านส งแวดล อมและการเพ มรายได หม นเว ยน ใหแกชมชน (Circular Economy) -การจดตงกลมผปลก ทม U2T ได ส งเสร มให ม การปล กตะไคร ภายในคร วเร อนหร อพนทว าง แบบเกษตรอ นทร ย ปราศจากสารพ ษ เพ อเป นการใช พ นทว างให เก ดประโยชน และเปนการรกษาสงแวดลอม นอดจจากนยงทาใหตวผลตภณฑมความปลอดภ ย กบผบรโภค -การสรางรายไดใหแกชมชน การปล กตะไคร หอม เม อม ขนาดตามทต องการแล วจะม การรบซ อเพอ น ามาแปรร ปต อไป โดยการปล กตะไคร ของแต ละคร วเร อนนอกจากจะเป นการ สร างรายได ภายในคร วเร อนแล ว ย งเป นการสร างรายได ให แกชมชนอกทางหน ง ดวย 56 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

57 3.2. กจกรรมการจดเกบขอมลองครวมระดบตาบล นโยบายของกระทรวง อว . ได ออกแบบให ม การจ ดเก บข อม ลเพ อ พ ฒนาระบบข อม ลขนาดใหญ ของช มชน (Community Big Data: CBD) และ เน องจากเป นการด าเน นงานในช วงสถานการณ การแพร ระบาดของ COVID-19 จงไดกาหนดใหจดเกบขอมลเพอตดตามสถานการณ ดงกลาวในชมชนควบคกนไป ดงมรายละเอยดตอไปน 3.2.1. การเกบขอมล CBD (Community Big Data) เป นการลงพนทภายในชมชนเพอเกบขอมลผานระบบ CBD โดยขอมล U2T เป นข อม ลท ม ความเฉพาะเจาะจงก บแต ละพ นท หร อแต ละสาขา แบ ง ออกเปน 10 ประเดนคอ (1) ผทยายกลบบาน เนองจากสถานการณโควด

แหลงทองเทยว

ทพก/โรงแรม

รานอาหารในทองถน

อาหารทนาสนใจประจาถน

ซงทม U2T ตาบลเวยงไดมการแบงหนาทผรบผดชอบดาเนนการเกบ ขอมลผานระบบ CBD (Community Big Data) ทง 10 ประเดนโดยมผลการ เกบขอมลดงตารางดานลาง U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 57

(2)

(3)

(4)

(5)

(6) เกษตรในทองถน (7) พชในทองถน (8) สตวในทองถน (9) ภมปญญาทองถน (10) แหลงนาในทองถน

58 ผลกำรเก็บข้อมูล CBD (Community Big Data) รำยตำบล ภำพกำรลงพื้นที่กำรเก็บข้อมูล U2T ผ่ำนระบบ CBD (Community Big Big Data) 58 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

59 ท งน ข อม ล CBD ของต าบลเว ยงได ถ กน ามาเป นส วนหน งในการ ว เคราะห สถานภาพต าบลและการวางแนวทางการต อยอดก จกรรมยกระด บ เศรษฐก จและส งคมของต าบลเว ยงในอนาคต อ กท งย งเป นประโยชน ต อส วน ราชการและผนาชมชนทเกยวของอกดวย 3.2.2. ก จกรรมเก บข อม ลแบบส ารวจเพ อเฝ าระว งการแพร ระบาด ของโรคตดตออบตใหม (Emerging infectious diseases) เป นกจกรรมททม U2T ได ม การลงพ นทส ารวจขอม ลในชมชนเพ อเฝ า ระวงการแพรระบาดของโรคตดตออบตใหมหร อโรคโควด -19 ในทกๆ เดอน โดย ในแบบส ารวจ (Covid-19 Survey) แบ งออกเป น 4 ด าน ได แก ด านท พ กอาศ ย ดานตลาด ดานศาสนสถาน และด านโรงเรยน ตามภาพ U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 59

60 ในรายละเอ ยดของแต ละด านจะเป นการประเม นการเฝ าระว ง และ ต ดตามมาตรการณ ตาง ๆ เพอเป นการเฝาระวงการแพรระบาดของโรคโคว ด -19 เป นรายเด อน ซ งท ม U2T จะม การส ารวจขอม ลในช มชน ซ งเป นการซมส ารวจ ร อยละ 20 จาก านวนคร วเร อนในแต ละหม บ าน เพ อมากรอกข อม ลลงเว บไซต ของกระทรวงอดมศกษาฯ เพอใชขอมลชดดงกลาวตอไป ตวอยาง ตารางสรปการเกบขอมลแบบสารวจ เพอเฝาระวงการแพรระบาดของโรคตดตออบตใหม 60 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

61 3.3. ผลจากการดาเนนกจกรรมหลก จากการด าเน นก จกรรมท ผ านมาทาให ม ผล ตภ ณฑ ท ม ค ณภาพด ข น ม การต อยอดโดยการปร บปร งส ตรผล ตภ ณฑ ให ม ความหลากหลายมากข น ม การ จ าหนายผล ตภ ณฑ ได มากข นและทาการตลาดทงแบบเป ดหนาร านหร อการฝาก ขายและแบบช องทางออนไลน เพ อเป นการเพ มยอดการจ าหน ายให มากย งขน โดยผลการผล ตและจ ดจ าหน ายผล ตภ ณฑ จากตะไคร หอมสามารถสร ปได ดงตอไปน 1) จานวนการผลต ซงมรอบการผลตทงหมด 4 ครง และในแตละครง จะมจานวนการผลตทแตกตางกน ดงตอไปน รอบท 1 - สเปรยกนยง 100 ขวด รอบท 2 - สเปรยกนยง 103 ขวด - แอลกอฮอล 75 % 104 ขวด รอบท 3 - สเปรยกนยง 72 ขวด - แอลกอฮอล 75 % 40 ขวด รอบท 4 (ขายงานของดของลา 4 ตาบล 1,950 บาท) - สเปรยกนยง 50 ขวด - แอลกอฮอล 75 % 50 ขวด 2) รายได ท เก ดจากการพ ฒนาอาช พและยกระด บผล ตภ ณฑ จาก ตะไครหอม สรปยอดขายทงหมดไดท 7,990 บาท แตเนองจากในการผลตแต ละ คร งม การแจกให ชมชนนาไปทดลองใช จ งไม สามารถบนทกจ านวนขวดทขายไป ไดอยางแนชด U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 61

62 3) การสก ดน าม นตะไครหอม จากก าล งการสก ดน ามนตะไคร หอมใน 1 ว น สามารถสก ดได ประมาณ 100 cc และใน 1 เด อนสก ดได 4 คร ง ตาม จานวนตนตะไครหอมทม อยในปจจบ น ดงนนนามนตะไครหอม 100 cc เมอคด ตามอ ตราส วนผสมจะสามารถผล ตเป นสเปรย ตะไคร หอมไล ย งได ประมาณ 66 ขวด/วน สงสด 264 ขวด/เดอน 4) การลดต นท นการผล ต เม อเปร ยบเท ยบต นท นการผล ตก อนและ หล ง พบวา ต นทนเดมอยท 8.31 บาท ต อ ขนาดขวด 10 ml แต ต นทนใหมอยท 14.90 บาท ต อ ขนาดขวด 30 ml และเม อน าต นท นใหม มาเท ยบปร มาณก บ ต นท นเด มท ปร มาณ 10ml จะได ความแตกต างท 4.97 บาท หร อเท าก บว า ตนทนการผลตลดลงไป 3.34 บาท หรอ 40% นนเอง นอกจากน ผลจากการยกระดบดานสงคมซงมจดเน นทการสงเสร มการ รบร เขาใจ และเขาถงสวสดการสงคม ไดทาใหผลการดาเนนงานทสาคญในอยาง นอย 4 ประการ ไดแก 1) เกดการสอสารขอมลไปยงชมชนตาบลเวยงในวงกวาง 2) เก ดการสร างส อการเร ยนร ท ช วยให เก ดการท าความเข าใจเร อง สวสดการสงคมไดงายขน 3) ม การพ ฒนาช องทางการร บร และเข าใจสว สด การส งคมเพ มข น จ านวน 2 ช องทาง ได แก เว บ SPIN-UP และ Facebook Page “มสทธ (Me-Sitthi)” 4) เก ดการน าผลจากการระดมความค ดเห นของกล มคนท เก ยวข อง ก บการพ ฒนาอาช พจากตะไคร หอมมาจ ดท าเป นโปสเตอร แสดง ภาพความคาดหวงในการพฒนาสวสด การส งคมให กบสมาชก ด ง แสดงในรปภาพตอไปน 62 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

63 ตัวอย่างโปสเตอร์ที่พัฒนาจากไอเดียความต้องการสวัสดิการสังคม ที่ได้จากกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการ 3.4. เครือข่ำยร่วมกันขับเคลื่อนงำนเพื่อควำมยั่งยืนในชุมชน เครือข่ายที่ร่วมขับเคลื่อนงานเพื่อความยั่งยืนของการพัฒนาเชิงพืนที่ ใน ชุมชน ต้าบลเวียง อ้าเภอเชียงค้า จังหวัดพะเยา ประกอบด้วย 9 หน่วยงาน ดังต่อไปนี 1) โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต้าบล (รพ.สต.) ช่วยเหลือในการให้ ควา มรู้ ช่วยเผยแพร่คุณประโยชน์ของตัวผลิตภัณฑ์ ตลอดจน บอกวิธีการน้าผลิตภัณฑ์ไปใช้ได้อย่างถูกวิธี 2) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) สนับสนุน ด้านงบประมาณ อุปกรณ์ในการจัดกิจกรรมและการแปรรูป U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 63

64 3) อ าเภอ สน บสน นด านข อม ลพ นฐานของต าบลเว ยง ข อม ล พ นฐานของกล มเป าหมาย เช น ข อม ล จปฐ . และข อม ลของ ความตองการในการผลต 4) เกษตรอ าเภอ สน บสน นด านข อม ลการเกษตร และช วย สนบสนนการจดตงรฐวสาหกจชมชน 5) กองทนหมบาน และ สคล สนบสนนในการรวมกลมกนของคน ชมชนและชวยรบรอง ควบคมคณภาพของผลตภณฑของชมชน การพ ฒนาส มมาช พและสร างอาช พใหม ( การยกระด บส นค า OTOP/อาชพอนๆ 6) กานนผใหญบาน สนบสนนดานขอมลพนฐานของคนในหมบาน และคอยใหคาปรกษา 7) กล มออมทร พย เพ อการผล ต เป นแหล งเง นท นในการพ ฒนา สมมาชพและสวสดการ 8) สถาบ นการเงนชมชน เป นแหล งเงนทนในการพฒนาส มมาช พ และสวสดการ 9) กล มเด กและเยาวชนของคณะการแสดงบ วระวงค สน บสน น ด านการพ ฒนาประเพณ และว ฒนธรรม อ นเป นต วบอกเล า เรองราวผล ตภณฑและทมาของชมชน เคร อข ายเหล าน ไม เพ ยงเป นกลไกส าค ญในการผล กด นงานในพ นท เทานน แตยงมบทบาทสาคญในการนาเสนอและถายทอดบทเรยนของ U2T ผาน การจ ดงานน ทรรศการต างๆ และเป นส วนหน งของความภาคภ ม ใจของ U2T ต าบลเวยง ทสามารถเชอมโยงเครอขายเพ อการข บเคลอนการพฒนาเชงพนทใน ตาบลเวยงอกดวย ยกตวอยางดงแสดงในรปภาพตอไปน 64 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

65 ภาพตัวอย่างกิจกรรมที่แสดงถึงการเชื่อมโยงเครือข่าย เพื่อการขับเคลื่อนการพัฒนาเชิงพืนที่ในต้าบลเวียง U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 65

66 บทที่ 4 สรุปผลลัพธ์กำรพัฒนำเชิงพื้นที่ การสรุปผลการด้าเนินโครงการ U2T ต้าบลเวียง อ้าเภอเชียงค้า จังหวัดพะเยา เกิดขึ นอย่างต่อเนื่องตลอดโครงการ โดยมีกิ จกรรมส้าคัญที่ เกี่ยวข้องคือ กิจกรรมการวางแผนและสรุปบทเรียน 2 ครั ง และ กิจกรรมการ ติดตามและประเมินผล 3 ครัง ทังหมดนีเพื่อท้าให้ทีม U2T ต้าบลเวียง ได้ร่วมคิด ร่วมท้า และร่วมติดตามประเมินผล อันจะท้าให้เกิดกระบวนการเรียนรู้แบบครบ วงจร PDCA ภาพตัวอย่างกิจกรรมการส รุปบทเรียน U2T ต้าบลเวียง ผลลัพธ์การพัฒนาเชิงพืนที่ในต้าบลเวียงอ้าเภอเชียงค้าในบทนีจะสรุป ใน 2 มิติหลักด้วยกัน คือ ด้านเศรษฐกิจ (การพัฒนาสัมมาชีพในชุมชน) และด้าน สังคม (การส่งเสริมสวัสดิการสังคม) และเพื่อให้เห็นภาพของการเปลี่ยนแปลงที่ ส้าคัญ จึงได้ แบ่งการน้าเสนอออกเป็น 4 ส่วน ได้แก่ สถานการณ์เดิม (หัวข้อที่ 66 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

67 4.1) กระบวนการสรางการเปลยนแปลง (หวขอท 4.2) สถานการณใหม (หวขอท 4.3) และส วนส ดท าย ค อ ผลกระทบและความย งย น ( ห วข อท 4.4) ด งม รายละเอยดตอไปน 4.1. สถานการณทเกยวของกบโครงการทเปนอยเดม ตาบลเวยงมลกษณะเปนพนทราบลม ตงอยบนทศตะวนออกเฉยงเหนอ ของอาเภอเชยงคา จงหวดพะเยา มแมนาลาวและลานาเหมองสาธารณะไหลผาน ตลอดแนวเขตชมชน ซ งคอยหล อเล ยงประชากรและเปนแหล งนาชนดในการทา เกษตร ตาบลเวยงมทงหมด 10 หมบาน ประชากรนบถอศาสนาพทธและศาสนา คร สต แต เด มนนไดอพยพมาจากจงหวดน าน ม ทงชาวพนเมองและชาวไทล อ ทา ให ชมชนต าบลเวยงม วถชวตและจาร ต ประเพณ ทผสมผสานเขาด วยกนอย างลง ต วและเป นเอกล กษณ มาต งแต สม ยบรรพบร ษ แหล งท องเท ยวประจ าต าบลอน เป นทร จ กของคนทวไปค อวดพระนงด น นอกจากจะม ประวต ความเปนมาต งแต อดตกาลแลวยงถอวาเปนวดศกดสทธอยคบานคเมองมาชานาน ภายในทองถนนนมวยสงอายจานวนมาก สวนใหญอยในวยเกษยณและ อ กส วนหน งม อาช พเกษตรกรรม พอหมดฤด กาลจ งท าให วางงานด งน นจ งม การ รวมกล มจ ดต งกล มผ ส งอาย เพ อให ม ก จกรรมท าร วมกนในยามว าง เช น กล มจ ก สานท าเป นเคร องม อเคร องใช กล มท าบายศร ส าหร บตกแต งบ าน กล มท าโคม เป นของแต งบ านหรอเป นของท ระลก กล มทาสเปรยตะไครหอมวางขายเปนของ ท ระล กในงานขาวด า เป นต น ซ งผลตอบร บค อนข างอย ในระด บไม ด และผล ประกอบการไม ไดตามเป าเพราะขาดการจ ดการทตอเน อง การรวมกลมท ยงเปน แบบหลวม ๆ และการหาช องทางการขายท ย งไม หลากหลายมากพอและเม อ พจารณาทกษะอาชพทม อย ใน ต าบลในป จจ บ น ย งจ ากดอย เฉพาะทกษะอาช พ แบบดงเดม ซงอาจทาใหการสรางรายไดและการแขงขนในตลาด เปนไปไดยาก ในด านของสวสด การทางส งคมชมชนม ศ กยภาพเพยงพอในการเข าถ ง สว สด การทางส งคม เน องด วยม หน วยงานของภาคร ฐให การเก อหน นเก อ ประโยชน ในด านน โดยม ท ง ศ นย สงเคราะห ช มชนประจ าหม บ าน และกองท น U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 67

68 สวัสดิการชุมชนต้าบล แต่ยังขาดเรื่องของความรู้ความเข้าใจที่เพียงพอต่อการ เข้าถึงสวัสดิการทางการเงิน และการจัดการทางการเงินของคนในชุมชน 4.1.1. ด้ำนกำรพัฒนำสัมมำชีพในชุมชน จากปัญหาดังกล่าวในข้างต้นนั น ทางมหาวิทยาลัยพะเยาได้เข้ามาจัด อบรมและให้ความรู้เรื่อง การท้าตะไคร้หอมไล่ยุง ทางกลุ่มผู้สูงอายุจึงเล็งเห็น สมุนไพรตะไคร้หอมที่มีอยู่มากมายในชุมชน ดังนั นจึงสนใจเลือกท้าผลิตภัณฑ์ ตะไคร้หอมไล่ยุงเป็นผลิตภัณฑ์ประจ้ากลุ่ม แต่เดิมทีสเปรย์ตะไคร้หอมเคย วางขายในพืนที่แต่ยังไม่แพร่หลาย และได้รับผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ ระบาดโรคติดเชือไวรัส โคโรนา ( COVID-19) รูปที่ 4.1 สเปรย์ตะไคร้หอมไล่ยุง,สเปรย์แอลกอฮอล์ตะไคร้หอม ดังนัน ทางโครงการ U2T ในพืนที่ต้าบลเวียง จึงได้เล็งเห็นการพัฒนา และต่อยอดจากภูมิปัญญาของกลุ่มผู้ปลูกและแปรรูปตะไคร้หอมของต้าบลเวียง อ้าเภอเชียงค้า จังหวัดพะเย า ให้เป็นที่รู้จักมายิ่งขึ นโดยใช้จุดแข็งของกลุ่มเป็น แรงขับเคลื่อนให้ดียิ่งขึน โดยจุดแข็งจากการส้ารวจของภาคพืนที่นันมีดังนี 1. โครงสร้างการท้างานของกลุ่มเป็นไปตามรูปแบบที่วางไว้ ทั งยัง จัดแบ่งหน้าที่ของสมาชิกได้ตรงตามความถนัดของแต่ละบุคคล 68 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

69 2. กล มผ ส งอาย ได ก าหนดแนวทางจ ดประสงค และเป าหมายได อย าง ชดเจน ซงสอดคลองกบความตองการในการใชผลตภณฑของลกคา 3. กลมผสงอายมการผลตทเปนระบบและมาตรฐานเปนขนตอน 4. ประธานผสงอายมการจดการอยางม ประสทธภาพต งแต การตอบร บ การสงซอซงไปจนถงการผลตและสงตอผลตภณฑสลกคา 5. สมาชกกล มท างานตามหนาทและภาระงานทไดรบมอบหมายในทก กระบวนการอยางมประสทธภาพ 6. สมาช กกล มม ทกษะความร ท เช ยวชาญในกระบวนการ ผล ตเพราะ ไดรบการอบรมและด งานมาอยางยาวนานและ ตอเนอง 7. สมาช กกล มส วนใหญ ม ความเช อม นในผล ตภ ณฑ จ งท าให กล มย งม การทากจกรรมอยอยางตอเนองมา 6 ป แตดวยตลอดระยะเวลาทผานมาสเปรยตะไคร หอมเคยวางขายในพ นท แต ย งไม แพร หลาย และได ร บผลกระทบจากสถานการณ การแพร ระบาดโรคต ด เชอไวรสโคโรนา (COVID-19) ดงนนภายหลงจากท โครงการ U2T ในพนทตาบล เว ยงได ไปส ารวจ ท าให เห นจ ดอ อนในการท จะต องเร งท าการพ ฒนาเพ อให เกด การพฒนาส มมาชพ เพอให กล มด งกล าวม รายได มากข น และประชาชนม ทกษะ อาชพทดขนกวาเดม ซงปญหาทเปนจดออนททางกลม U2T ไดพบนน มดงน 1. กลมผสงอายใชเวลานานในการเตรยมวตถดบเนองจากสมาชก มไม เพยงพอ 2. ไมมความรมากพอทนากลยทธในการตลาดมาใชในการโปรโมท ผลตภณฑ 3. กลมผสงอายขาดเทคนคการใชเทคโนโลยทมประสทธภาพเทาทควร เพราะขาดความรความสามารถ 4. ประธานกลมไมสามารถขยายฐานลกคาไดในคราวละมากๆ เนองจาก สมาชกมจานวนไมเพยงพอ 5. สมาชกกลมสวนใหญไมเปดใจเรยนรในทกษะอาชพใหมๆ เมอ ผลลพธทคาดหวงไมเปนไปตามทตงไวจงไมมแรงจงใจในการดาเนนการตอไป 6. กลมผสงอายขาดแคลนสมาชกทมความรเฉพาะดาน ICT U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 69

70 7. สมาชกบางสวนในกลมไมใหบรการทดกบลกคาเนองจาก คานยม ความคดเหนทแตกตางกน 4.1.2. ดานการสงเสรมสวสดการสงคม เด มทชาวบ านในชมชนจะเปนสมาชกนโยบายสว สดการสงคมจากการ ร บร ขาวสารจากผ นาชมชนในแต ละชมชนและร บร จากหนวยงานราชการท ด แล ช มชนน น ๆ อย นโยบายส วนใหญ ท ช มชนเป นสมาช ก เช น กล มออมทร พย หม บ าน กองท นฌาปนก จของหม บ าน นโยบายสว สด การจากธนาคาร ธกส . เบยผสงอาย เปนตน ชาวบ านส วนใหญ น นม กจะไม สามารถร บร สว สด การส งคมได ด วย ตนเองและไม ค อยตระหนกถงการม สวสด การส งคม เนองจากบางคนไม ได เร ยน หนงส อไม สามารถอานหนงส อได ไม ม เคร องม อส อสารอ นเทอร เนต เป นผ พการ ไมมยานพาหนะ เปนตน 4.2. กระบวนการทใชในการสรางการเปลยนแปลงในชมชน 4.2.1. ดานการพฒนาสมมาชพในชมชน แต เด มทสเปรย ตะไครหอมเคยวางขายในพนทแตยงไมแพร หลาย และ ได ร บผลกระทบจากสถานการณ การแพร ระบาดโรคต ดเช อไวร ส โคโรนา (COVID-19) ต อมา ส าน กงานปล ดกระทรวงการอ ดมศ กษา ว ทยาศาสตร ว จ ย และนวตกรรม (สป อว.) ด าเนนโครงการยกระด บเศรษฐก จและสงคมรายตาบล แบบบ รณาการ (1 ต าบล 1 มหาว ทยาล ย ) เพอยกระด บเศรษฐกจและสงคมราย ต าบลแบบบ รณาการ โดยม มหาว ทยาล ยในพ นท เป นหน วยบ รณาการโครงการ (System Integrator) การจ ดท าข อม ลขนาดใหญ ของช มชน (Community Big Data) และจ างน กศ กษา บ ณฑ ตจบใหม และประชาชนท วไปร วมพ ฒนาพ นท ฟ นฟ เศรษฐก จและส งคมท ม ความครอบคล มในประเด นต าง ๆ ตามป ญหาและ ความต องการของช มชน จ งเก ดท ม U2T ต าบลเว ยง อ าเภอเช ยงค า จ งหว ด พะเยา ในเวลาตอมา โครงการดงกลาวเขาไปชวยเหลอในด านการตลาด โดยการ 70 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

71 ออกตลาดนด ออกบ ธขายส นค าในงานแสดงส นค าต างๆ โดยม วตถประสงค และ เปาหมายการจดทาสเปรยตะไครหอมดงน 2.1.1. วตถประสงคการจดทาสเปรยตะไครหอม 1. เพอเพมรายไดใหแกกลมสเปรยตะไครหอมในตาบลเวยง 2. เพ อสร างอาช พเสร มให แก กล มผ ส งอาย และประช าชน ทวไปทมความสนใจ 3. เพ อพ ฒนาสม นไพรท ม ในช มชนและน ามาต อยอดเป น ผลตภณฑทสามารถจาหนายได 2.1.2. เปาหมายการจดทาสเปรยตะไครหอม 1. เพ อยกระด บอาช พ รายได และเศรษฐก จของกล มสเปรย ตะไครหอมในพนทตาบลเวยงได 2. กล มผ ส งอาย และประช าชนท วไปสามารถน าความร เกยวกบสม นไพรตะไคร หอม ไปเปนแนวทางการประกอบอาช พเสร ม ได 3. กล มผ ส งอาย และประชาชนทวไปได ร บองค ความร ในการ แปรรปผลตภณฑจากวตถดบทมอยในชมชน 4.2.2 ดานการสงเสรมสวสดการสงคม ในด านของสว สด การทางส งคมช มชนน นม ศ กยภาพเพ ยงพอในการ เขาถงสวสด การทางส งคม เนองด วยม หน วยงานของภาคร ฐให การเกอหน นเก อ ประโยชน ในด านน โดยม ท ง ศ นย สงเคราะห ช มชนประจ าหม บ าน และกองท น สวสด การชมชนตาบล แต ย งกย งขาดในเรองของความรความเขาใจทเพ ยงพอตอ การเข าถ งสว สด การทางการเง น และการจ ดการทางการเง นของคนในช มชน ชาวบ านส วนใหญ น นม กจะไม สามารถร บร สว สด การส งคมได ด วยตนเองและไม ค อยตระหน กถ งการม สว สด การส งคม เน องจากบางคนไม ได เร ยนหน งส อไม สามารถอ านหน งส อได ไม ม เคร องม อส อสารอ นเทอร เน ต เป นผ พ การ ไม ม U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 71

72 ยานพาหนะ เป นเส ยส วนใหญ ทางท ม U2T ต าบลเวยง อาเภอเช ยงค า จ งหว ด พะเยา จงมองปญหาดงกลาว จงพยายามผลกดนและขบเคลอนสวสดการในด าน การวางงาน ,ด านการเจบปวย, ดานเสยชวต, ดานวสาหก จ ให เกดขนภายในชมชน ตาบลเวยง อาเภอเชยงคา จงหวดพะเยา 4.2.3 กระบวนการทใชในการสรางการเปลยนแปลงในชมชนมขนตอนด งน ขนตอนท 1 สารวจความสนใจของคนในทองถน สร างความค นช นหร อความเคยช นก บคนในท องถ นด วยการลงพ นท พ ดค ยอย างเป นก นเองน าส งท ได พ ดค ยก นมาว เคราะห หาความเป นไปได ว าใน ช มชนม ส งไหนท น าสนใจซ งสามารถน าไปสร างและต อยอดเป นผล ตภ ณฑ ใน ชมชนตอไปได จากการส ารวจพบว าม สม นไพรชน ดหน งท น าสนใจค อตะไคร หอมซ ง เป นส งทม อย แพร หลายในชมชนและเปนความบงเอญทคนพบว าม กล มผ ส งอาย ของต าบลทได แปลร ปตะไคร หอมเป นผล ตภ ณฑ ไล ย งอย แล วเราจ งได ปร กษากน ส าหร บการร วมม อระหว างกล มผ ส งอาย ต าบลเว ยงและกล ม u23ต าบลเว ยงเพอ พฒนาและตอยอดผลตภณฑใหเปนทรจกมากยงขน ขนตอนท 2 จดอบรมใหความรเกยวกบตะไครหอม ภายใต การจ ดอบรมส มมาช พใหม ของทม U2T ต าบลเว ยงได แบ งการ จดอบรมใหความรแกผทสนใจเปน 2 รอบดงน รอบท 1 จ ดอบรมให ความร เก ยวก บสม นไพรตะไคร หอมและการท า สเปย ตะไคร หอมไลย งโดยมประชาชนและสมาช กกลมผส งอายตาบลเว ยงมาเปน วทยากร รอบท 2 จ ดอบรมการต อยอดผล ตภ ณฑ จากสเปย ตะไคร หอมไล ย งมา เป นสเปย แอลกอฮอล ฆ าเช อกล นตะไคร หอมโดยม ว ธ การจ ดอบรมท ง 2 คร ง หล งจากจ ดอบรมท ง 2 คร งท าให เก ดผ ท สนใจท าผล ตภ ณฑ ตะไคร หอมร วมกบ ผสงอายตาบลเวยงจงเกดเปนกลมผปลกขน(สวนกลมผสงอายททาอยเดมต อไปน จะเรยกวากลมแปรรป) 72 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

73 ขั้นตอนที่ 3 หำช่องทำงกำรจัดจำหน่ำยผลิตภัณฑ์รวมถึงทำตลำดให้ กลุ่มผู้ปลูกเพื่อจำหน่ำยใบตะไคร้หอมในอนำคต - ทีม U2T ต้าบลเวียงได้สร้างช่องทางการตลาดออนไลน์ให้กับกลุ่ม แปรรูปเพื่อ โปรโมท และจ้าหน่ายผลิตภัณฑ์ที่ท้าจากตะไคร้หอม คือ เพจ “JK by Jah Kai” - ทีม U2T ต้าบล เวียงได้ promote ผลิตภัณฑ์ด้วยการออกบูธตาม งานต่าง ๆ อาทิงานเกษตรแฟร์รวมถึงสถานที่ส้า คัญตามแหล่ง ชุมชน - น้าสินค้าไปทดลองวางจ้าหน่ายร่วมกับร้านค้าตลาดสดและ สถานที่ท่องเที่ยวในชุมชน - หาแหล่งรับซือเพื่อรองรับตลาดการขายใบตะไคร้หอมให้กับกลุ่มผู้ ปลูกในอนาคต รูปภาพที่ 4.2 เพจ Facebook ชื่อ JK by Jah-Kai U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 73

74 รูปภาพที่ 4.3 รูปภาพการออกบูธขายสินค้าในงานแสดงสินค้าต่าง ๆ ขั้นตอนที่ 4 ติดตำมผลกำรดำเนินงำนของกลุ่มผู้แปรรูปและกลุ่มผู้ ปลูก กลุ่มแปรรูป หลังจากที่ทางทีม U2T ต้าบลเวียงได้วางแผนเรื่อง การตลาดออนไลน์และการตลาดออฟไลน์ตามแหล่งชุมชนโดยดูจากรายรับและ ยอดการผลิตสินค้าในแต่ละครัง รูปภาพที่ 4.4 วางแผนเรื่องการตลาดออนไลน์และการตลาดออฟไลน์ ตามแหล่งชุมชน 74 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

75 กลุ่มผู้ปลูก ทีม U2T ต้าบลเวียงได้แจกต้นพันธุ์ตะไคร้หอมให้กับกลุ่มผู้ ปลูกแล้วทางทีมได้ลงพื นที่ไปติดตามผลเดือนละครั งโดยดูจากการเจริญเติบโต ของ พันธุ์ตะไคร้หอมหากเกิดปัญหาเช่นโตช้าหรือพันธุ์ตายทั งทีมได้แก้ปัญหาโดย การให้ความรู้เพิ่มเติมและน้าพันธุ์ใหม่ไปทดแทน รูปภาพที่ 4.5 ทีม U2T ต้าบลเวียงได้แจกและติดตามผลต้นพันธุ์ตะไคร้หอม ให้กับกลุ่มผู้ปลูก ขั้นตอนที่ 5 ช่วยพัฒนำและให้กำรแนะนำเพิ่มเติมให้กับกลุ่มแปรรูป และกลุ่มผู้ปลูก กลุ่มแปรรูป ร่วมพัฒนาผลิ ตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ให้น่าใช้ และเป็นที่ สนใจสามารถพกพาได้สะดวกรวมถึงการจ้าหน่ายทางออนไลน์ รูปภาพที่ 4.6 กลุ่มแปรรูปร่วมพัฒนาผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ สเปรย์ตะไคร้หอมไล่ยุง, สเปรย์แอลกอฮอล์ตะไคร้หอม U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 75

76 กลุ่มผู้ปลูกหาต้นพันธุ์และแนะน้าวิธีการปลูกรวมถึงวิธีก ารดูแลที่ ถูกต้องรวมถึงสร้างความมั่นใจให้กลุ่มโดยการหาตลาดรองรับเพื่อซื อใบตะไคร้ หอมในอนาคตต่อไป รูปภาพที่ 4.7 กลุ่มผู้ปลูกหาต้นพันธุ์และแนะน้าวิธีการปลูกรวมถึงวิธีการดูแล 4.3. สถำนกำรณ์ใหม่ที่เปลี่ยนแปลงไปจำกเดิม 4.3.1 ด้ำนกำรพัฒนำสัมมำชีพในชุมชน จากสถ านการณ์ใหม่ที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ของต้าบลเวียง อ้าเภอ เชียงค้า จังหวัดพะเยา จากการที่มหาวิทยาลัยมีโครงการ U2T ในพื นที่ต้าบล เวียงได้ไปส้ารวจ ท้าให้เห็นจุดแข็งและจุดอ่อนในการที่จะต้องเร่งท้าการพัฒนา เพื่อให้เกิดการพัฒนาสัมมาชีพ เพื่อให้กลุ่มดังกล่าวมีรายได้มากขึ น และ ประชาชนมีทักษะอาชีพที่ดีขึนกว่าเดิมจึงท้าให้เกิดการเพิ่มกลุ่มขึนมาเป็นจ้านวน 2 กลุ่มคือกลุ่มแปรรูปตะไคร้หอม (กลุ่มผู้สูงอายุ ) และกลุ่มผู้ปลูกตะไคร้หอม (กลุ่มผู้สนใจหลังเข้าอบรม ) โดยมีสมาชิกกลุ่มดังนี กลุ่มแปรรูปตะไคร้หอม จ้านวน 12 คน และ กลุ่มกลุ่มผู้ป ลูกตะไคร้หอม จ้านวน 13 คน เพื่อเป็นส่วนใน การขับเคลื่อนเพื่อสร้างความเข้มแข็งและรายได้ต่อกลุ่มดังกล่าว 76 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

77 จากการร่วมมือของทีม U2T ต้าบลเวียงและกลุ่มผู้สูงอายุท้าให้สเปรย์ ตะไคร้หอมเป็นที่รู้จักในวงกว้างมากยิ่งขึน เนื่องจาก ทีม U2T ต้าบลเวียง จัดโป รโมททั งในรูปแบบอ อนไลน์และรูปแบบปกติ ทั งใน เพจ Facebook และ การ ออกจ้าหน่าย ภายใน ตลาดไชยพรม ต้าบลเวียง อ้าเภอเชียงค้า จังหวัดพะเยา ท้าให้กลุ่มผู้สูงอายุมีรายได้เพิ่มมากขึน ในส่วนของกลุ่มผู้ปลูกตะไคร้หอมทางทีม U2T ต้าบลเวียง ด้าเนินโครงการ "การส่งเสริมสวัสดิการสังคมแบบบูรณากา ร ด้วยข้อมูลองค์รวมระดับต้าบล" ภายใต้โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมราย ต้าบลแบบบูรณาการ (1 ต้าบล 1 มหาวิทยาลัย) โครงการส่งเสริมสวัสดิการแบบ บูรณาการด้วยข้อมูลองค์รวมระดับต้าบล กิจกรรมที่ 5 “การพัฒนาอาชีพใหม่ฯ (การอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อยกระดับอาชีพและเศรษฐกิจในพื นที่) ” วันที่ 10 กรกฎาคม 2564 ณ ศาลาเอนกประสงค์วัดดอนไชย หมู่ 8 ต้าบลเวียง อ้าเภอ เชียงค้า จังหวัดพะเยา ได้แจกต้นตะไคร้หอมไปทดลองปลูก จากการติดตามและ ขยายผลมีผู้สนใจจ้านวน 15 คน ณ ปัจจุบันทางทีมอยู่ในขั นตอนเตรียมจัดตั ง กลุ่มรัฐวิสาหกิจชุมชน แนวทางการสร้างบริษั ทไทยสมุทรเข้ามาเป็นผู้รับซือตระ ไคร้เพื่อรองรับผลผลิต ณ ปัจจุบันกลุ่มผูhปลูกตะไคร้หอมยังอยู่ในขันตอนในการ ปลูก ซึ่งใช้ระยะเวลาในการปลูก ประมาณ 6 เดือน รูปภำพที่ 4.8 กำรพัฒนำอำชีพใหม่ฯ (กำรอบรมเชิงปฏิบัติกำรเพื่อยกระดับอำชีพและเศรษฐกิจในพื้นที่) U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 77

78 4.3.2 ดานการสงเสรมสวสดการสงคม จากสถานการณ ใหม ทเปล ยนแปลงไปจากเด ม ของต าบลเวยง อาเภอ เช ยงค า จ งหว ดพะเยา จากการท มหาว ทยาล ยม โครงการ U2T ในพ นท ต าบล เว ยงได ไปศ กษาและส ารวจ ท าให เห นจ ดแขงและจ ดออนในการท จะต องเร งทา การพฒนาเพอให เกดการเขาถงสวสด การภายในชมชนมากขน โดยม ขนตอนค อ มการสรางความรความเขาใจใหแกประชาชนเกยวกบสวสดการสงคม นาไปสการ จ ดต งสวสด การชมชนในกลมรฐวสาหกจชมชนและกล มสวสดการในระดบตาบล ซงแบงเปน 3 ดาน ไดแก 1.ดานการวางงาน เป นการน าเอาการพ ฒนาสมมาชพในชมชนหรอการยกระดบเศรษฐกจ มาผสมผสานก บความตองการของคนในชมชน นามาส การจ ดตงกล มรฐวสาหกจ ช มชน โดยเป นส วนหน งในสว สด การส งคมด านการว างงาน ม รายละเอ ยดส ทธ ประโยชน ดงน -แจกตนกลาตะไครหอม 30 ตน/คน -เปนกองทนกยมฉกเฉน -มเงนปนผลใหแกสมาชก -รบประกนการรบซอผลผลตจากตะไครหอม -มจดบรการ อปกรณ ในการแปรรปผลตภณฑ -มการอบรมใหความรในดานการผลตและแปรรปผลตภณฑ เงอนไขในการสมครรบสทธประโยชน (1.) เขารวมเปนสมาชกกลมตะไครหอม (2.) ปลกตะไครภายในครวเรอน (3.) เขารวมเปนสมาชก 6 เดอนขนไป 2.ดานการเจบปวย เปนการวางแผนการใชเงนในยามเจ บปวย มการประกนรายไดให อนใจ ขณะรกษาพยาบาล โดยมรายละเอยดสทธประโยชน ดงน 78 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

79 - ม ส ทธ ร กษาพยาบาลในโรงพยาบาลตามบ ตรทอง ของ กระทรวงสาธารณส ข -มเงนทดแทนการขาดรายได -มเงนขวญถงกรณปวยฉกเฉน -มเงนกยมฉกเฉนดอกเบย 0 % -มเงนปนผลปละ 1 ครง -มตะกราเยยมไข เงอนไขในการสมครรบสทธประโยชน (1.) มอายตงแต 55 ปขนไป (2.) เปนสมาชกไมนอยกวา 3 เดอน (3.) ออมเงนสจจะ จานวนเงน 50 บาท/เดอน (4.) มหนตงแต 300 บาทขนไป 3.ดานเสยชวต เป นการวางแผนการใช เง นเพ อใช ในการจ ดการด แลศพสมาช กหล ง เสยชวต โดยมรายละเอยดสทธประโยชน ดงน -ครอบครวผเสยชวตจะไดรบเงนสงเคราะหฌาปนกจ - กรณ ทางครอบคร วผ เส ยชวตต องการผล ตภ ณฑ ของกล มไป ใชในงานศพ จะไดรบสนคาในราคาสมาชก เงอนไขในการสมครรบสทธประโยชน (1.) เปนสมาชกกลมตะไครหอม (2.) การเปนสมาชกจะสมบรณเมอครบ 30 วนหลงวนสมคร (3.) เม อสมาช กคนใดคนหน งเส ยช ว ต สมาช กภายในกล ม จะตองชาระเงนสงเคราะหรายละ 50 บาท (4.) การเปนสมาช กจะส นส ดเม อ ตาย ลาออก หร อ ขาดส ง เงนสงเคราะห 3 ครง U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 79

80 4.4. ผลกระทบและความยงยนของการเปลยนแปลง ในดานผลกระทบและความยงยนของการเปลยนแปลงจากการทางาน รวมกนระหวางทม U2T กบชนชน ไดทราบถงปญหาและแบงปญหาออกไดเปน ดานไดแก 4.4.1 ดานการพ ฒนาสมมาชพในชมชน กล มท 1 กล มแปรร ปตะไคร หอม เน องด วยสถานการณ การแพร ระบาดโรคต ดเช อไวร สโคโรนา (COVID-19) ท าให เก ดป ญหาในการพบปะการ ท าก จกรรม เก ดความล าช าในการท างาน รวมท ง การจ าหน าย ท าให ยอดไม เป นไปตามท ต องการ ในส วนของความยงย นท ม U2T ได โปรโมทผ านช องทาง ออนไลน เพอสามารถแกปญหาหรอชวยลดผลกระทบดงกลาวได กล มท 2 กล มผ ปล กตะไคร หอม การเก ดป ญหาในกล มผ ปล กตะไคร หอมนนเกดป ญหาต นตะไคร ปล กไม ขน จากการตรวจสอบเบ องต นพบป ญหาว า ตนตอพนธตะไครหอมไมมราก ท งทม U2T ไดนาตนกลาตะไครหอม ไปแชนายา และมอบให ก บกล มผ อบรมต อไป จากการปล กตะไคร หอม ท าให คร วเร อนม รายไดจากการขายใบตะไครหอมจ งทาใหกลมผปล กตะไครหอม เขาถงสวสด การ ทเขาถงรายไดโดยองจากรายไดเปนหลก • ความยงยนของการเปลยนแปลง ระยะเวลาท U2T ต าบลเว ยง ได เข ามาร วมพ ฒนาและยกระด บ ผล ตภณฑ ใหก บกลมผปลกและแปรรปตะไครหอมของตาบลเว ยง อาเภอเชยงคา จ งหวดพะเยา ซ งกล ม U2T ต าบลเวยง ได เล งเห นถงความพยายามและความมง ของกลมปลกและแปรรปตะไครหอมเพมมากขน จะเหนไดจากการเรมเขาใจและ น าองค ความร ท กล ม U2T ต าบลเว ยง ได เข าไปท าก จกรรมอบรมการยกระด บ ผล ตภ ณฑ ให เห นถ งความย งย นของกล มด งกล าว โดยเร มจากการจ ดก จกรรม อบรมให ความร และตระหน กถ งการใช ว สด ทม อย แล วในช มชนให เกดประโยชน มากขนรวมทงพยายามรกษาเอกลกษณของผลตภณฑและคงไวซงเอกลกษณ ของ ท องถ นเพ อน ามาเป นจ ดขาย นอกจากน ทางกล มปล กและแปรร ปตะไคร หอมม ความม นคงและแขงแรงมากขนกวาเดมโดยมตวชวดจากรายไดท เพ มขนจากการ 80 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

81 ขายผลิตภัณฑ์ของสมาชิกในกลุ่มท้าให้คนในกลุ่มมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ นสามาร ถ เข้าถึงสวัสดิการได้มากขึนทั งยังมีความมั่นใจและมีก้าลังใจในการร่วมกลุ่มสร้าง ผลิตภัณฑ์เพื่อให้เป็นที่รู้จักมากยิ่งขึน ภาพตัวอย่างความคิดเห็นที่ได้จากการสรุปบทเรียนร่วมกันของ U2T ต้าบลเวียง U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 81

82 4.4.2 ดานการสงเสรมสวสดการสงคม หลงจากทม U2T ไดเขามาพฒนาดานสวสดการชมชนภายในตาบล ทา ให ม การจ ดต งสว สด การช มชนในกล มร ฐว สาหก จช มชนและกล มสว สด การใน ระด บต าบลข นอย างเป นร ปธรรม โดยการจ ดท าสว สด การด านต างๆ ม การ ดาเนนการอยางมแบบแผน และยงยน ---------------82 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

83 บทท 5 สรปผลการดาเนนโครงการ ดวยกระบวนการ กจกรรม และผลลพธทนาเสนอแลวในบทกอนหนา บท นจะได นาเสนอผลการด าเน นโครงการท เปร ยบเทยบกบแผนการดาเนนงานทได กาหนดไว (หวขอท 5.1) และสรปบทเรยนและองคความรทไดจากการดาเนนงาน ทงหมด (หวขอท 5.2) อนเปนทมงหวงวาจะสามารถถายทอดไปยงผ ทสนใจ เพ อ จะได เร ยนร และน าไปปร บใชกบการทางานในพนทอนหร อการทางานในอนาคต ตอไป 5.1. สรปเปรยบเทยบผลกบแผนการดาเนนงาน การด าเน นงานตลอดระยะเวลาเก อบ 1 ป ท ผ านมาของผ ปฏ บ ต งาน โครงการ U2T ต าบลเว ยง อ าเภอเช ยงค า จ งหว ดพะเยา ท ง 3 ภาคส วน ประชาชน บ ณฑ ต และน ส ตต างก ม งท างานเพ อศ กษาและยกระด บช มชนโดยม ผลการดาเนนงานโดยสรปใน 5 ประเดน ดงตอไปน 1) ผลตภณฑทไดรบการยกระดบ 1 ชน โดยมเปาหมายเพอเพมรายได ของชมชน และเกดอาชพทยงยนซง U2T ตาบลเวยงไดมการยกระดบ ผลตภณฑ ตะไคร หอมข นมา โดยอาศ ยต นท นอ นแข งแกร งท ม อย เด มอย แล วของช มชนมา เปนพนฐาน ทงวตถดบอยางตะไครหอมทมการปลกกนในชมชนอยมากแลว กลม ผ ส งอาย ท รวมต วก นผล ตส นค ามาก อนหน าอย แล ว ผนวกก บองค ความร ท ม อย เดมของกลมทาใหทางกลม U2T ตาบลเวยงมองเหนถงศกยภาพของตวผลตภณฑ ตะไครหอมนแลวไดเขามาจดการอบรมและรวบรวมจดตงกลมการผลตใหกลบมา แข งแรงอ กคร ง ม การน าส อและช องทางออนไลน ต างๆเข ามาช วยในเร องของ การตลาดและแตกย อยส นค าออกจากผล ตภ ณฑ ตะไคร หอมเป น สเปรย ก นย ง กล นตะไคร หอม สเปรย แอลกอฮอล กล นตะไคร หอม และต อยอดมาเป นเทยน หอมตะไคร หอม โดยส นค าท ง 3 ชน ดน ได ม การสร างรายได ให กบช มชนเพ มขน U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 83

84 จ้านวนหนึ่งผ่านยอดขายและยอดสั่งจองที่ผ่านมา และมีความพยายามในการ สร้างก ลุ่มวิสาหกิจขึนมาเป็นกลุ่ม ผู้ผลิตสินค้าสมุนไพรของต้าบลเวียงเพื่อสร้าง ความยั่งยืนให้เกิดขึนและผลักดันให้กลุ่มนีกลายเป็นผู้น้าด้านสมุนไพรในอนาคต 2) Google My Maps และแผนที่เดินดิน โดยมีเป้าหมายการท้า แผนที่ทัง 10 หมู่บ้านในต้าบลเวียง ซึ่งแผนการด้าเนินงานขอ ง U2T เวียงนั่นคือ การทยอยลงพืนที่เพื่อท้าการปักหมุดลงพืนที่หมู่บ้านต่างในต้าบลไปทีละหมู่บ้าน จนกว่าจะครบทั ง 10 หมู่บ้าน แล้วทยอยจัดท้าร่างแผนที่เดินดินของหมู่บ้าน ขึนมาโดยผลการด้าเนินโครงการที่ผ่านมาก็คือ U2T เวียงสามารถจัดท้า Google My Maps ได้ครบ 10 หมู่บ้า นและมีฐานข้อมูลเกินกว่าร้อยละ 80 ของครัว ทั งหมดในแต่ละหมู่บ้าน และมีการจัดท้าแผนที่เดินดินแสดงลักษณะพื นที่ ต้าแหน่งบ้านของชุมชน โดยมีข้อมูลเกินกว่าร้อยละ 80 ของครัวเรือนทังหมดใน แต่ละหมู่บ้านเช่นกัน 3 ) การจัดนิทรรศการถ่ายทอดบทเรียน 2 ครั ง โดยมีเป้าหมาย เพื่อถ่ายถอดองค์ความรู้และในการท้างานให้แก่สาธารณะชน โดยมีแผนการจัด 2 ครัง ครังแรกจัดในพืนที่ชุมชนและครังที่ 2 จัดพร้อมร่วมกับชุมชนพืนที่ อื่นๆ โดย 84 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

85 การจัดนิทรรศการครั งแรกจัดขึ นเมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2564 ณ ลานเจ้า หลวงเมืองล้า บ้านล้า หมู่ 4 ต้าบลเวียงในชื่อว่า นิทรรศการตะไคร้หอมโดยมีการ จัดท้าซุ้มกิจกรรมแบ่งออกเป็น 4 ซุ้ม ผู้ปลูก แปรรูป การตลาด และสวัสดิการ สังคม เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้และการด้าเนินงานที่ผ่านมาของ U2T ต้าบลเวียง ให้แก่ผู้คนในชุมชนได้รับรู้และรับทราบ ภาพการจัดนิทรรศการ ณ ลานเจ้าหลวงเมืองล้า ในการจัดนิทรรศการครั งที่ 2 ได้มีการจั ดขึ นร่วมกับพื นที่ต้าบลงิม ต้าบลสบบงและต้าบลคือเวียงในชื่อ นิทรรศการของล้าของดี 4 ต้าบล ณ ลาน กีฬาอเนกประสงค์เทศบาลเมืองพะเยา เมื่อวันที่ 10-11 ธันวาคม 2564 เพื่อเป็น การถ่ายถอดองค์ความรู้สู่สาธารณะชนและวางขายผลิตภัณฑ์ตะไคร้หอมอีกด้วย U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 85

86 4 ) แบบส้ารวจข้อมูลสวัสดิการ สังคมและแผนที่เดินดินสวัสดิการสังคม เป้าหมายและแผนคือการส้ารวจข้อมูลสวัสดิการสังคมให้ได้ร้อยละ 80 ของ ครัวเรือนทังหมด และจัดท้าแผนที่เดินดินสวัสดิการสังคมให้ครบทัง 10 หมู่บ้าน โดย U2T เวียงได้มีการลงเก็บข้อมูลสวัสดิการสังคมมาโดยตลอดเพื่อส้ารวจการ เข้าถึงสวัสดิ การสังคมของคนในชุมชนและมีการติดตามผลเพื่อให้เป็นไปตาม เป้าหมายที่วางเอาไว้ในแต่ละเดือน ซึ่งหลังจากมีการส้ารวจข้อมูลแล้วจะมีการส่ง ต่อข้อมูลไปยังภาคนิสิตเพื่อถอดข้อมูลเหล่านันลงบน Google My Maps เพื่อให้ ง่ายต่อการจัดการข้อมูลที่จะน้าไปใช้ต่อจากการ U2T เวียงน้าข้ อมูลที่มีการ จัดการเหล่านีแล้วนันไปจัดท้าเป็นแผนที่เดินดินด้านสวัสดิการสังคมต่อไป ซึ่งจาก การด้าเนินงานที่ผ่านมา U2T เวียงสามารถส้ารวจข้อมูลด้านสวัสดิการสังคมได้ มากกว่าร้อยละ 80 ของครัวเรือนทังหมดในแต่ละหมู่บ้านและสามารถจัดท้าแผน ที่เดินดินด้านสวัสดิการสังคมไ ด้ทั ง 10 หมู่บ้านเพื่อส่งมอบต่อให้แต่ละหมู่บ้าน ต่อไปเพื่อน้าไปใช้ประโยชน์ในการวางแผน และจัดสรรคนในชุมชนให้สามารถ เข้าถึงสวัสดิการสังคมได้ต่อไป ภาพการจัดเก็บข้อมูลสวัสดิการสังคมในต้าบลเวียง 86 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

87 ภาพการจัดท้าแผนที่เดินดินแบบวาดด้วยมือ 5) ชุมชนเข้าและเข้าถึงสวัสดิการสังคมมากขึ น โดยมีเป้าหมายคือ ช่องทางการเข้าถึงข้อมูลสวัสดิการสังคมเพิ่มขึ น ซึ่ ง U2T เวียงได้มีการจัดการ อบรมด้านสวัสดิการสังคมขึนทังหมด 2 ครังเพื่อเป็นการให้ความรู้และสร้างความ เข้าใจในเรื่องสวัสดิการสังคมให้แก่ชุมชน นอกจากนียังมาการทดสอบความรูเค วามเข้าใจด้านสวัสดิการสังคม ภายหลังการอบรมซึ่งผู้เข้าอบรมมีความรู้ความ เข้าใจมากขึ นแล ะได้มีการทดลองใช้แอปพลิเคชั่น Mesitthi เป็นแอปพลิเคชั่นใน การตรวจสอบสวัสดิการด้านสังคมและเป็น 1 ช่องทางในการตรวจสอบสิทธิทาง สวัสดิการสังคมและการขยายช่องทางการเข้าถึงสวัสดิการสังคมง่ายๆผ่านหน้าจอ ซึ่งสิ่งเหล่านีช่วยให้ชุมชนเข้าใจและเข้าถึงสวัสดิการสังคมได้มา กขึนเป็นอย่างมาก ภาพกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อท้าความเข้าใจสวัสดิการสังคม U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน 87

88 ภาพกิจกรรมการทดลองใช้แอปพลิเคชั่น “มีสิทฺธิ” เมื่อเปรียบเทียบระหว่างผลการด้าเนินงานข้างต้นกับผลการด้าเนินงาน ที่คาดหวังตาม 11 เป้าหมายเฉพาะของโครงการ สามารถสรุปได้ดังแสดงใน ตารางต่อไปนี 11 เป้ำหมำยโครงกำร U2TSPSS ผลกำรดำเนินงำน 1. ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับยกระดับ 1 ชิน - รายได้ของชุมชนเพิ่มขึน - อาชีพที่ได้รับการพัฒนามีแนวโน้มที่จะ เกิดความยั่งยืน 2. Google My Maps และ แผนที่เดินดิน ครบทัง 10 หมู่บ้าน 3. ผู้รับจ้างได้รับการพัฒนา ทักษะ 4 ด้าน ผู้รับจ้างทุกคน ผ่านการประเมินทักษะ 4 ด้าน 4. หนังสือ 1 เรื่อง หนังสือที่น้าเสนอองค์ความรู้ที่เกิดขึนจาก การด้าเนินโครงการ 1 เรื่อง 5. นิทรรศการ ถ่ายทอด บทเรียน 2ครัง เกิดการจัดนิทรรศการ 2 ครัง 6. วิดิโอน้าเสนอผ ลการ ด้าเนินงาน 1 คลิป VDO น้าเสนอผลการด้าเนินงานที่ผ่านมา 88 U2T เวียง เชียงคำ� : รวมใจท้องถิ่น แปลงทรัพย์ในดิน สู่สวัสดิก�รชุมชน

89 11 เปาหมายโครงการ U2TSPSS ผลการดาเนนงาน 7. แบบสารวจ COVID ของ อว เปนไปตามเปาหมายท อว. กาหนด 8. แบบสารวจขอมลสวสดการ สงคมของโครงการ มการเกบขอมลไดมากกวารอยละ 80 ของ ครวเรอน และมผลการวเคราะหขอมลท สามารถนาไปใชประโยชนในการพฒนา ชมชนทองถนตอไปได 9. รายงานสถานภาพตาบลท ครบถวน รายงานทมการประเมนครบทง 16 เปาหมาย 10. แผนทเดนดนดานสวสดการ สงคม ครบทง 10 หมบาน 11. ชมชนเขาใจและเขาถง สวสดการสงคมมากขน จานวนชองทางการเขาถงขอมลสวสดการ สงคมเพมขน และเกดสอการสรางเสรม ความเขาใจสวสดการสงคมทหลากหลาย 5.2. บทเรยนและองคความรท ไดจากการดาเนนงาน 1) การสร างสรรค ผล ตภ ณฑ ช มชน อย างย งย น การท างานร วมก บ ชมชนเราต องพยายามมองหาต นทนและศกยภาพต างๆของชมชนเพอนามาเปน สารตงตนในการทาสงต างๆ โดยในตาบลเวยงมตนทนเดมทด อยแลวในชมชน ไม วาจะเปน ผนาชมชนทพยายามมองหาโอกาสตางๆใหแก ชมชนให ชมชนได พฒนา ย งขน ผ คนทรวมกล มการท าสงต างเพอพฒนาตนเองเชนกลมผสงอายของตาบล เว ยงท รวมกล มก นเพ อท าก จกรรมต างๆและม ความเข มแขงเป นอย างมาก กล ม U2T ในพ นท ท ม ความต องการสร างช มชนของตนให ด ข น ทร พยากรต างๆท หลากหลายในพ นท ท สามารถเล อกจะหย บจ บน ามาเป นผล ตภ ณฑ อะไรก ได รวมทงเหล าภาค เคร อขายทคอยให ความร วมม อและสน บสนนการดาเนนงานใน U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 89

90 ชมชนมาโดยตลอด ป จจ ยต างๆเหลานล วนสงเสร มก นใหเกดเป นความร วมมอท พาไปส ช มชนท เข มแข งได ส งเหล าน สะท อนออกมาผ านการยกระด บผล ตภ ณฑ ของชมชนอยางผลตภณฑตะไครหอม ทแสดงใหเหนพลงของชมชนไดเป นอย างด และเป าหมายความย งย นต อไปก ต องอย ก บช มชนต อว าจะสามารถน าพา ผล ตภณฑตะไครหอมไปไดไกลมากนอยแคไหน แต การดาเนนงานทผานมาทาให ได เร ยนร ว า พล งของช มชนและผ คนในช มชนค อพล งส าค ญท จะคอยขบเคล อน สงคมไปไดอยางยงยน 2) สวสดการสงคมเรองใกลตว ทไมควรมองขาม เมอพดถงชวตมนษย ก คงวนเว ยนไปไม พ นแต ละว นไปก บเร องของการเก ด แก เจ บ ตาย อ นเป นเร อง ของธรรมชาต เราผานวงเวยนนไปทกวนโดยไมรตว มนจะดกวาไหมหากตลอดวง เว ยนช ว ตของเราน ม หล กประก นให เราได ย ดและพ งพ ง หล กประก นน นค อ สวสดการสงคม เปนหลกประกนทวาในชวงชวตเราจะไมตองยากลาบากมากมาย หากเก ดเหต การณ ไม คาดฝ น ซ งในความเป นจร งเราแทบจะไม ค อยมองหา หลกประกนอนแสนจะใกลตวเหลานเลยจากการด าเนนงานทผานมาทาใหเรารวา การจะเข าถ งสว สด การส งคมเหล าน จ าเป นต องม ความร ความเข าใจพอสมควร เพ อท จะต ดส นใจในเง อนไขและรายละเอ ยดต างๆเหล าน น ความร จ งเป น ส งจ าเปน และรายไดกเปนอกหน งปจจยในการเข าถงสวสด การสงคมคนทรายได มากก จะสามารถเข าถ งสว สด การส งคมท ครอบคล มในท กด านมากกว าคนท ม รายไดนอย ด งนนการผลกดนและสงเสรมรายไดใหผคนกเปนอกหนงวธทจะชวย ใหเขาถงสวสดการสงคมไดเชนกน -------------------------90 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน

91 ภาคผนวก 1 รายชอคณะทางานโครงการ U2T รายชอคณะทางาน ณ วนท 15 ธ. ค. 2564 มดงน ลาดบ ชอ-สกล ภาคปฏบตงาน 1 นางสาวเกวลน เงนคา บณฑต 2 นางสาวชญานษฐ ใจด 3 นางสาวกศลน ธาดาชลวฒน 4 นายจรตกล วงคราช 5 นางสาวจฑาทพย ชยแกว 6 นายจรายทธ กองกจ 7 นางสาววรวร บญโญประการ 8 นายศรศกด ไชยวงค 9 นายชนสรณ สหมอก 10 นายกณณ เมองมล 11 นางสาวพรรณกาญจน พวงมาลา 12 นางสาวสภาภรณ โตะนอย นสต 13 นายกฤษณะ จนนาค 14 นายปภาวน ปนทะยา 15 นายพเชษฐ สรอยวงศคา 16 นางสาวทพยเกสร สรยะมณ 17 นายณฐนนท คาฝน 18 นายวรยทธ สตราษฎร ประชาชน 19 นางสาวปภสสร เดชคาตน 20 นางสายหยด ชยแกว 21 นางสาวชนดดา สมทรพย 22 นายมหทธนะโชต สมณะ U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน 91

92 U2T เวยง เชยงคา : รวมใจทองถน แปลงทรพยในดน สสวสดการชมชน