Chatr_92

‫به‌رپرسی گۆڕان ل ‌ه دهۆک‪:‬‬ ‫ره‌وشی بادینان ئاڵوزه‌و‬ ‫ل ‌ه هه‌رکاتێکدا بێت‬ ‫ده‌ته‌قێته‌وه‌‬ ‫ژمار ‌ه ‪92‬‬

‫ساڵی دووه‌م‬

‫ب ‌ه جیاوازییه‌کانه‌وه‌ له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌و‌ه‬

‫بۆچی سوریا بۆ روسیا گرنگه‌؟‬ ‫نرخ‪ 750 :‬دینار‬

‫ل‪5‬‬

‫ل‪15‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه‌‪ ،‬کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات‬

‫دووشه‌ممه‌ ‪2012/2/13‬‬

‫‪WWW.Chatrpress.com‬‬

‫(‪24‬ی رێبه‌ندانی ‪)2711‬‬

‫نرخی(‪)750‬دینار‬

‫به‌رپرسێکى پارتى‪ :‬ده‌بێت ئه‌وان له‌ پێش رووداوه‌کان قسه‌ و هه‌ڵوێستى خۆیان هه‌بێت‬

‫ئۆپۆزسیۆن هیچى بۆ (‪)17‬ى شوبات نییه‌ و چاوه‌ڕێ ده‌کات‬

‫له‌باره‌ى ئه‌گه‌رى سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ى خۆپیشاندان‬ ‫تایبه‌ت ب ‌ه چه‌تر‬ ‫ل �ه‌ (‪)17‬ى ش��وب��ات و ب �ه‌ش��داری��ک��ردن��ى‬ ‫ئۆپۆزسیۆن تێیدا به‌ (چه‌تر)ى راگه‌یاند‪:‬‬ ‫سێ الیه‌نى ئۆپۆزسیۆن له‌‬ ‫«ئێمه‌ هیچ کۆمێنتێکمان نیه‌ له‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێمى کوردستان «هیچ‬ ‫بنه‌ماى ئه‌گه‌ر چى رووبدات‪ ،‬بۆیه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بۆچونێکیان نییه‌» له‌سه‌ر‬ ‫ساڵیادى (‪)17‬ى شوبات و ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر کار ناکه‌ین و هه‌ڵوێستى پێشوه‌ختمان‬ ‫نیه‌ وه‌ک گ��ۆڕان‪ ،‬بۆیه‌ له‌سه‌ر پێشبینى‬ ‫چاوه‌ڕێ ده‌که‌ین‪ ،‬به‌رپرسێکى‬ ‫هیچ قسه‌یه‌کمان نیه‪ ،‬به‌ڵکو هه‌ڵوێستمان‬ ‫پارتیش ده‌ڵێت‪ :‬ئۆپۆزسۆن‬ ‫په‌یوه‌ندى هه‌یه‌ به‌ په‌ره‌سه‌ندنه‌کانه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ده‌بێت له‌ پێش رووداوه‌کان قسه‌‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‌ محه‌مه‌د حه‌کیم‪ ،‬وته‌بێژى‬ ‫و هه‌ڵوێستى خۆى هه‌بێت‪.‬‬ ‫کۆمه‌ڵى ئیسالمى بۆچونیوایه‌‪« :‬ئێمه‌‬ ‫گۆڕان‬ ‫‌ى‬ ‫د‪.‬شاهۆ سه‌عید‪ ،‬وته‌بێژى بزوتنه‌وه‬ ‫شه‌ش پاکێجمان خستوه‌ته‌ به‌رده‌م حکومه‌ت‬

‫و ئیتر ده‌بێت ئ �ه‌وان وه‌اڵم��ی��ان هه‌بێت ل ‌ه‬ ‫جێبه‌جێ ک��ردن��ى ی��اخ��ود ن��ا‪ ،‬ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌وه‌ى‬ ‫پ��رس��ى گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ى رووب�����ه‌ڕووى حکومه‌ت‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ نه‌ک ئێمه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ى خۆپیشاندان‬ ‫ئه‌نجام بدرێت له‌ (‪)17‬ى شوبات جارێ‬ ‫وه‌ک الیه‌نى ئۆپۆزسیۆن هیچ قسه‌یه‌کمان‬ ‫ن����ه‌ک����ردوه‌‪ ،‬ه���ه‌ر ک���ات ل���ه‌ دان��ی��ش��ت��ن و‬ ‫گفتوگۆکاندا هه‌ر بڕیارێکمان هه‌بوو ئه‌وا‬ ‫ئاشکراى ده‌که‌ین بۆ ڕاى گشتى»‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئارى هه‌رسین‪ ،‬ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى‬ ‫س �ه‌رک��ردای �ه‌ت��ى پ��ارت��ى ب��اس��ى ل���ه‌وه‌ ک��رد‪:‬‬ ‫«ئ���ه‌گ���ه‌ر ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن پ��اڵ��پ��ش��ت��ى ل �ه‌و‬

‫خۆپیشاندانه‌ بکات ئه‌وه‌ى (‪)17‬ى شوبات و‬ ‫مه‌به‌ست لێى پارتى بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ کارێکى زۆر‬ ‫زۆر خراپ ده‌کات له‌به‌رئه‌وه‌ى یارییه‌کى‬ ‫دووف��اق��ى ده‌ک����ات‪ ،‬ب���ه‌وه‌ى ل �ه‌ الی �ه‌ک �ه‌وه‌‬ ‫ده‌رگایه‌کى رێکه‌وتنى کردۆته‌وه‌ به‌ رووى‬ ‫پارتى و له‌و سه‌ره‌وه‌ش ئه‌مه‌ بکات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫راستگۆیانه‌ مامه‌ڵه‌ ناکات له‌گه‌ڵ خه‌ڵکى‬ ‫به‌و دوو هه‌ڵوێسته‌یه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ده‌بێت له‌ پێش رووداوه‌کان قسه‌ و هه‌ڵوێستى‬ ‫خۆى هه‌بێت و له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌یاندام»‪.‬‬ ‫درێژه‌ بۆ الپه‌ڕه‌ ‪3‬‬

‫له‌ پێناو ئازادی ئۆجه‌الن رێپێوانێک له‌ سلێمانیه‌وه‌ بۆ هه‌ولێر رێک ده‌خرێت‬ ‫تایبه‌ت ب ‌ه چه‌تر‬ ‫به‌مه‌به‌ستی شه‌رمه‌زارکردنی (‪13‬‬ ‫هه‌مین ساڵڕۆژی گه‌له‌کۆمه‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی له‌ دژی عه‌بدواڵ‬ ‫ئۆجه‌الن گروپی گه‌نجانی‬

‫واڵتپارێزی باشوری کوردستان‬ ‫(چ���ه‌ت���ر) گ �ه‌ی��ش��ت��وه‌ گ��روپ��ی گه‌نجانی‬ ‫رێپێوانێک له‌ شاری سلێمانیه‌وه‌‬ ‫واڵت����پ����ارێ����زی ب�����اش�����وری ک���وردس���ت���ان‬ ‫به‌ره‌و شاری هه‌ولێر و به‌رده‌م‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت بۆ شه‌رمه‌زارکردنی (‪)13‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتوه‌کان‬ ‫هه‌مین ساڵیادی گه‌له‌کۆمه‌ی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫له‌ هه‌رێمی کوردستان رێکبخات‪.‬‬ ‫له‌ دژی عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن و رفاندنی له‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫‌کی‬ ‫ل�ه‌ راگ �ه‌ی �ه‌ن��دراوێ��ک��دا ک�ه‌ وێنه‌یه‬ ‫کینیا و راده‌س��ت��ک��ردن �ه‌وه‌ی ب �ه‌ تورکیا‪،‬‬

‫ئه‌ندامێکی پێشوی ئه‌نجومه‌نی کاتی سه‌رای ئازادی‌‪:‬‬

‫رۆژی دوش���ه‌م���م���ه‌ ک��ات��ژم��ێ��ر (‪)10‬ی‬ ‫سه‌رله‌به‌یانی له‌ به‌رده‌م زانکۆی سلێمانیه‌وه‌‬ ‫به‌ره‌و هه‌وڵیر به‌ دروشمی «با رێبه‌ر ئاپۆ‬ ‫ئ��ازاد بکه‌ین‪ ،‬کۆتایی به‌ کۆمه‌ڵکوژی‬ ‫بهێنین» رێپێوانێک ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫له‌م رێپێوانه‌دا که‌ مه‌وداکه‌ی زیاتر له‌(‪)200‬‬

‫کیلۆمه‌تره‌ به‌ پێی راگه‌یه‌ندراوی ئه‌و گروپ ‌ه‬ ‫سیاسه‌تی توندکردنه‌وه‌ی گۆشه‌گیری به‌‬ ‫سه‌ر ئۆجه‌النیش شه‌رمه‌زارده‌که‌ن‪ ،‬که‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی زیاتر له‌ حه‌وت مانگه‌‌ حکومه‌تی‬ ‫تورکیا رێگه‌ی نه‌داوه‌ چاوی به‌ بنه‌ماڵه‌ و‬ ‫به‌ پارێزه‌رانی بکه‌وێت‪.‬‬

‫هه‌ر له‌ چوارچێوه‌ی شه‌رمه‌زارکردنی (‪)13‬‬ ‫هه‌مین ساڵیادی پیالنگێڕی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫دژ به‌ عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن‪ ،‬بڕیاریشه‌ رۆژی‬ ‫چ��وارش �ه‌م��م �ه‌ (‪)15‬ی م��ان��گ��ی ش��وب��ات‬ ‫ل���ه‌ ش����اری س��ل��ێ��م��ان��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ێ��ک‬ ‫ئه‌نجامبدرێت‪.‬‬

‫ئه‌ندامێکی کۆمیته‌ی ناوه‌ندی کۆمه‌ڵه‌‪:‬‬

‫ئێران خۆپیشاندانه‌کانى سلێمانی وه‌ستاندو ‌ه خوازیارین خه‌ڵکی ئێران به‌ ده‌ستی خۆیان‬ ‫کۆماری ئیسالمى بڕوخێنن‬ ‫ئاسۆ گه‌اڵڵى‬

‫ئه‌ندامێکى پێشووى ئه‌نجومه‌نى‬ ‫کاتى سه‌راى ئازادى له‌سلێمانى‬ ‫ئاشکراى ده‌کات به‌فه‌رمانى ئێران‬ ‫خۆپیشاندانه‌کان وه‌ستێنراو ‌ه و‬ ‫وته‌بێژی ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌ش ئه‌و‬ ‫قسان ‌ه ره‌تده‌کاته‌وه‌‪.‬‬

‫ب���ه‌ه���رۆز ج �ه‌ع��ف �ه‌ر‪ ،‬ئ �ه‌ن��دام��ى پ��ێ��ش��ووى‬ ‫ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن��ى ک���ات���ی س�����ه‌راى ئ�����ازادى‬ ‫له‌سلێمانى‪ ،‬که‌ماوه‌یه‌ک دواى ئه‌ندامێتی‬ ‫ل��ه‌و ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن�ه‌دا له‌ئه‌ندامێتییه‌که‌ى‬ ‫ک���ش���ای���ه‌وه‌ و ک��ێ��ش � ‌ه ل���ه‌ن���ێ���وان ئ����ه‌و و‬ ‫سه‌رکردایه‌تی ئه‌نجومه‌نه‌که‌دا دروستبوو‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێکیدا بۆ (چه‌تر) باس له‌و‌ه ده‌کات‬ ‫وه‌ستانى خۆپیشاندانه‌کان به‌فه‌رمانى ئێران‬ ‫بووه‌ و ئێران ده‌ستى ت�ه‌واوى له‌وه‌ستاندنى‬ ‫خۆپیشاندانه‌کانى ساڵى پ��ارى پارێزگاى‬

‫سلێمانییدا هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ه���رۆز ج �ه‌ع��ف �ه‌ر ب���ۆ ی �ه‌ک �ه‌م��ج��ار بۆ‬ ‫(چ�ه‌ت��ر) ئاشکراى ده‌ک���ات‪ :‬له‌سه‌ره‌تاى‬ ‫خۆپیشاندانه‌کاندا جه‌ماعه‌تى نوێنه‌رانى‬ ‫ئێران هاتن ‌ه المان و کۆبوونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫کردین وه‌ک ئه‌نجومه‌نى کاتی سه‌را و‬ ‫پێیان ڕاگه‌یاندین «ئێمه‌ له‌گه‌ڵ پشێویی‬ ‫هه‌رێم و تێکچوونى وه‌زعى ئه‌م ناوچه‌یه‌دا‬ ‫ن��ی��ی��ن» ئ��ی��دى دواى ئ����ه‌و‌ه تێگه‌شتین‬ ‫مه‌به‌ستیان چییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌که‌ى پێشووى ئه‌نجومه‌نى کاتى‬ ‫ئ���ام���اژ‌ه ب����ه‌وه‌ش ده‌دات‪« :‬ه����ه‌ر ئ��ێ��ران‬ ‫ب��وو س �ه‌رک��رده‌ک��ان��ى ئۆپۆزسیۆنى ب��رد‌ه‬ ‫واڵته‌که‌ى خۆیی و له‌وێ کۆیکردنه‌وه‌ و‬ ‫دواتریش پارتى و بارزانی بۆ واڵته‌که‌ى‬ ‫خۆى بانگهێشتکرد»‪.‬‬ ‫ل ‌ه به‌رامبه‌ر ئه‌م قسانه‌دا ناسک قادر‪،‬‬ ‫وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى پێشووى کاتى سه‌راى‬

‫ئ��ازادى سلێمانى وتی‪ :‬ئه‌و یه‌کێک بوو‬ ‫له‌و که‌سانه‌ى پێش ئه‌وه‌ى وازبێنێ ئه‌یوت‬ ‫ئ��ێ��و‌ه ناهێڵن خ�ه‌ڵ��ک ب�ه‌ئ��اش��ک��را بچێت‬ ‫و پ �ه‌الم��ارى دام��وده‌زگ��اک��ان ب��دات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئه‌وکات خ��ۆى گیڤ ئ �ه‌ک��رده‌وه‌ تاوه‌کو‬ ‫گه‌نجه‌کان بڕۆن و په‌المارى شوێنه‌کان‬ ‫بده‌ن‪.‬‬ ‫هاوکات ئاماژه‌ى به‌وه‌شدا‪ :‬ئه‌و لێدوانه‌ى‬ ‫ئ��ه‌وی��ش ق��س �ه‌ى پ��ارت��ى و یه‌کێتیی ‌ه و‬ ‫ئه‌وانیش خۆیان ئه‌توانن ساغى بکه‌نه‌و‌ه و‬ ‫ئه‌و کێشه‌یه‌ش کارى دادگایه‌‪.‬‬ ‫ب��اس��ی ل �ه‌وه‌ش��ک��رد‪ :‬ئ���ه‌وان دوێ��ن��ێ ی��ادى‬ ‫ش��ۆڕش��ى ئ��ێ��ران��ی��ان ک����رده‌وه‌ و به‌حسابى‬ ‫ئه‌وانیش بێت ته‌داخولى ئێران زۆر ئاسایی ‌ه‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ى ئه‌م واڵت ‌ه سنوره‌کانى له‌ڕووى‬ ‫واڵتاندا کراوه‌یه‌‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬دیاریش ‌ه ئه‌و له‌ده‌سه‌اڵته‌و‌ه نزیک ‌ه‬ ‫ئه‌و باش ئه‌زانێ‪.‬‬

‫تایبه‌ت ب ‌ه چه‌تر‬ ‫ئه‌ندامێکی کۆمیته‌ی ناوه‌ندی‬ ‫کۆمه‌ڵ ‌ه دژایه‌تی کردنی خۆیان بۆ‬ ‫ده‌ستوه‌ردانی ده‌ره‌کی و هێرشی‬ ‫سه‌ربازی بۆ سه‌ر ئێران دوبار ‌ه‬ ‫ده‌کات ‌ه و رایده‌گه‌یه‌نێت پێویست ‌ه‬ ‫خه‌ڵکی ئێران ب ‌ه تێکۆشانی خۆیان‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ئه‌و واڵت ‌ه بڕوخێنن‪.‬‬

‫حه‌سه‌ن ره‌حمانپه‌نا ئه‌ندامی کۆمیته‌ی‬ ‫ناوه‌ندی کۆمه‌ڵ ‌ه (رێکخراوی کوردستانی‬ ‫حزبی کۆمۆنیستی ئێران) له‌ دیدارێکی‬ ‫(چه‌تر) دا سه‌باره‌ت به‌ ئه‌گه‌ری هێرشی‬ ‫سه‌ربازی بۆ سه‌ر ئێران رایده‌گه‌یه‌نێت‪ :‬ئێم ‌ه‬ ‫خوازیاری ئه‌وه‌ین خه‌ڵکی ئێران ب ‌ه ده‌ستی‬

‫خۆیان کۆماری ئیسالمی بڕوخێنن و ب ‌ه‬ ‫تێکۆشانی خۆیان جێگره‌وه‌شی بۆ دیاری‬ ‫بکه‌ن‪.‬‬ ‫ه�ه‌ر ل�ه‌م دی���داره‌دا ره‌حمانپه‌نا ئاماژ‌ه بۆ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ ده‌ک���ات ئ �ه‌و ب��ااڵن �ه‌ی ل� ‌ه کۆمه‌ڵ ‌ه‬ ‫ج��ی��اب��وون �ه‌وه‌ ه��ێ��چ پ �ه‌ی��وه‌ن��دی �ه‌ک��ی��ان ب ‌ه‬ ‫کۆمه‌ڵه‌و‌ه نیه‌ له‌ به‌ر ئ�ه‌وه‌ی «کۆمه‌ڵ ‌ه‬ ‫ل ‌ه بنه‌ڕه‌تدا رێکخراوێکی کۆمۆنیستیه‌‪،‬‬ ‫م��ارک��س��ی��س��ت ب���ووه‌ و ب����ڕوای به‌چینى‬ ‫کرێکار ب��ووه‌‪ ،‬ب��ڕوای به‌ هاوچاره‌نوسی‬ ‫چینى کرێکاری خه‌ڵکی کوردستان و‬ ‫ده‌ره‌و‌ه بوو‌ه و بڕوای به‌ هاوکاری له‌گه‌ڵ‬ ‫ب����ه‌ره‌ى س����ه‌وز و الی �ه‌ن �ه‌ک��ان��ی دی��ک�ه‌ی‬ ‫سه‌رمایه‌داری نه‌بووه‌»‪.‬‬ ‫ل ‌ه گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا که‌ پێیوایه‌ ل ‌ه ئێستادا ب ‌ه‬

‫هۆی ئه‌و جیاوازیانه‌ی ل ‌ه رووی فیکری‬ ‫و سیاسی و کاری رێکخستنیه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ب��اڵ�ه‌ک��ان��ی ک��ۆم�ه‌ڵ�ه‌ ه�ه‌ی��ان� ‌ه و ناتوانن‬ ‫یه‌کبگرنه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم جه‌ختله‌ س �ه‌ر ئ�ه‌و‌ه‬ ‫ده‌ک��ات�ه‌وه‌‪ :‬هیچ کۆسپێک نابینیین ل ‌ه‬ ‫سه‌ر هاوکاری حزب و الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌کان‬ ‫ل ‌ه کوردستان‪ ،‬دیموکرات بێت‪ ،‬پژاک‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌وان بن یان هه‌ر الیه‌نێکیتر‪ ،‬هیچ‬ ‫مه‌رجمان نییه‌ ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی ئ���ه‌وان ده‌بێت‬ ‫حه‌تمه‌ن ل ‌ه کۆبوونه‌وان ‌ه به‌شداربن‪ .‬ئێم ‌ه‬ ‫هه‌وڵ ئه‌وه‌مانداو‌ه ک ‌ه چه‌ترێک دروسبێت‬ ‫ناوی به‌ره‌ی کوردستان بێت که‌ هه‌موو‬ ‫حزبه‌کان له‌ وه‌ها که‌ش و هه‌وایێکدا‪.‬‬ ‫درێژه‌ بۆ الپه‌ره‌ی ‪7‬‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫بۆچــوون‬ ‫ته‌نیا سوریا کورد‬ ‫ناچه‌وسێنێته‌وه‌!‬ ‫‪u‬محه‌مه‌د ئه‌مینی‪u‬‬ ‫له‌ ئێستادا که‌ گڵۆڵه‌ی ده‌سه‌اڵته‌که‌ی‬ ‫ئ �ه‌س �ه‌د ک �ه‌وت��وه‌ت �ه‌ ل��ێ��ژی و دن��ی��ا ل ‌ه‬ ‫به‌رامبه‌ری هاتوه‌ته‌ ده‌نگ‪ ،‬هه‌ندێک‬ ‫پ��ارت و الیه‌نی سیاسی له‌ هه‌رێمی‬ ‫کوردستان به‌ پشت به‌ستن به‌ وره‌یه‌ک‬ ‫ک �ه‌ ل �ه‌ ت��ورک��ی��ا و ئ��اک �ه‌پ �ه‌وه‌ وه‌ری���ان‬ ‫گرتوه‌‪ ،‬غیره‌تی کوردایه‌تیان جواڵوه‌ و‬ ‫له‌ بن ناوی گه‌وره‌ و گرانی «مافی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ بن ده‌سته‌که‌مان ل�ه‌و به‌شه‌ی‬ ‫کوردستان»‪ ،‬هه‌وڵ ئه‌ده‌ن به‌ ته‌واوی‬ ‫هێزیانه‌وه‌ ده‌س��ت��وه‌ردان له‌ ک��اروب��اری‬ ‫ناوخۆیی رۆژئاوای کوردستاندا بکه‌ن‬ ‫و به‌وه‌شه‌وه‌ ناوه‌ستن له‌ به‌یاننامه‌ و له‌‬ ‫هه‌ندێک میدیای خۆیاندا گه‌وره‌ترین‬ ‫و جه‌ماوه‌ریترین پارتی ئه‌و به‌شه‌ که‌‬ ‫ب �ه‌ س��ااڵن �ه‌ ل �ه‌ ت��ێ��ک��ۆش��ان��دای�ه‌وه‌ و له‌‬ ‫پێناو به‌ده‌ستهێنانی مافه ‌ره‌واکانی‬ ‫گه‌له‌که‌ی ده‌جه‌نگێت به‌ «ناپاک»‬ ‫و «دژب���ه‌ری مافی گه‌لی ک��ورد»‬ ‫تۆمه‌تباری ده‌که‌ن و له‌گه‌ڵ «ده‌وڵه‌ت‬ ‫ب��اخ��چ �ه‌ل��ی» ف��اش��ی��س��ت ب�����ه‌راوردی‬ ‫ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫باشه‌ بۆ مه‌گه‌ر پێش (‪ )15‬ئ��اداری‬ ‫ساڵی پ��ار‌ و ده‌ستپێکردنی شۆڕشی‬ ‫گه‌النی سوریا له‌ دژی ده‌سه‌اڵته‌که‌ی‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د‪ ،‬گه‌لی کورد و گه‌النی‬ ‫دیکه‌ی سوریا نه‌ده‌چه‌وسێندرانه‌وه‌؟ یان‬ ‫ئه‌وه‌تا خێره‌ ده‌سه‌اڵتی ک��ورد کوژی‬ ‫ئاکه‌په و سه‌رۆک وه‌زیرانه‌که‌ی‪ ،‬که‌‬ ‫تاوان نه‌ماوه‌ له‌ دژی گه‌لی کورد له‌‬ ‫باکوری کوردستان نه‌یکات و تا دوێنێ‬ ‫برای گیانی به‌ گیانی به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫و به‌عسی سوریا ب��وو‪ ،‬ئێستا چاوی‬ ‫سور ده‌کاته‌وه‌ و بێ شه‌رمانه‌ ده‌نگ‬ ‫هه‌ڵده‌بڕێ و باس له‌وه‌ ده‌کات که‌ نابێت‬ ‫هیچ ده‌سه‌اڵتێک نه‌ته‌وه‌که‌ی خۆی‬ ‫کۆمه‌ڵکوژکا؟‬ ‫هه‌ندێکیش لێره‌وه‌ بێ سێ و دوو بۆی‬ ‫ده‌ستێننه‌وه‌ و تا دوێنێ بێ ده‌نگ بوون‬ ‫له‌ ئاست هه‌موو تاوانه‌کانی ئه‌سه‌د و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌که‌ی ئێستاش بوونه‌ته‌ شێری‬ ‫زه‌مانه‌ و له‌ کوردایه‌تیدا که‌س شان له‌‬ ‫شانیان نادات؟‬ ‫یان ده‌مهه‌وێت ئه‌و پرسیاره‌ ئاراسته‌ی‬ ‫ئ���ه‌و پ����ارت و الی���ه‌ن���ان���ه‌ی ه�ه‌رێ��م��ی‬ ‫ک��وردس��ت��ان ب��ک�ه‌م‪ ،‬خێره‌ ئێوه‌ ک�ه‌ له‌‬ ‫به‌رامبه‌ر تاوانه‌کانی ئێران و به‌تایبه‌تی‬ ‫ت��ورک��ی��ا دژ ب���ه‌ گ �ه‌ل��ی ک����ورد بێ‬ ‫ده‌نگن و مته‌قتان لێ نایات ئێستا‬ ‫چۆنه‌ ئه‌گه‌ر له‌ چوارچێوه‌ی ویست‬ ‫و ستراتیژی ت��ورک��ی��ادا نه‌بێت‪ ،‬ئ��اوا‬ ‫غیره‌تتان جواڵوه‌؟!‬ ‫هیچ تێناگه‌م پ��ارت و الیه‌نێک که‌‬ ‫ن �ه‌ک له‌به‌رامبه‌ر ره‌ش �ه‌ک��وژک��ردن و‬ ‫قڕکردنی براکورده‌کانی له‌ ئێران و‬ ‫تورکیا بێ ده‌ن��گ�ه‌‪ ،‬به‌ڵکو کاتێک‬ ‫سه‌ره‌ی هاواڵتیه‌کانی خۆشی دێت و‬ ‫هاوشێوه‌ی کاره‌ساته‌که‌ی کورته‌ک‪،‬‬ ‫ده‌بنه‌ قوربانی ده‌ستی مرۆڤکوژترین‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت��ی ن��اوچ �ه‌ک �ه‌ ب��ێ ده‌ن��گ��ن و‬ ‫هه‌ستیشیان ن��اب��زوێ��ت‪ ،‬ئیتر چ��ۆن له‌‬ ‫رووی���ان دێ��ت ک��وردای �ه‌ت��ی ب �ه‌م و به‌و‬ ‫بفرۆشنه‌وه‌ و که‌س و پارت و الیه‌نی‬ ‫دیکه‌ به‌ «ناپاک» و «دژه‌ کورد»‬ ‫ناوبه‌رن‪.‬‬ ‫دی����واری ک��وردای �ه‌ت��ی ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ نزمه‌‬ ‫هه‌مووکه‌سێکی پیا ه�ه‌ڵ��ده‌گ�ه‌ڕێ��ت‬ ‫و گ��ۆڕه‌پ��ان �ه‌ک �ه‌ش��ی ه��ێ��ن��ده‌ ف��راوان �ه‌‬ ‫هه‌موکه‌س ئه‌سپی خۆی تیا باز ئه‌دات‬ ‫و ئه‌بێت شۆڕه‌ س��وار‪ ،‬ئه‌گینا ئه‌گه‌ر‬ ‫ت��اق��ی��ک��ردن�ه‌وه‌ی�ه‌ک ب��ۆ ب��ێ خه‌وشی‬ ‫مێژووی هاوچه‌ری کورد دانێین ئه‌وا‬ ‫زۆر که‌س و الیه‌ن ‪...‬‬ ‫با ئه‌م باسه‌ داخه‌ین‪ ،‬ئێستا کورد ئه‌وه‌ی‬ ‫پێویستیه‌تی هه‌وڵدانیه‌تی بۆ پاراستنی‬ ‫یه‌کڕیزی و وه‌رگرتنی هه‌ڵوێستێکی‬ ‫هاوبه‌شی نیشتمانی ن �ه‌ک تۆمه‌ت‬ ‫به‌خشینه‌وه‌ و یه‌کتر بریندارکردن و‬ ‫له‌ بازنه‌ی ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی داگیرکه‌ردا‬ ‫سوڕانه‌وه‌ به‌ به‌های کاول کردنی ماڵی‬ ‫کورد و پارچه‌کردنی وزه‌ و تواناکانی‪.‬‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫خۆپیشاندان ده‌ست پێناکاته‌وه‌‪ ،‬ده‌ست پێده‌کاته‌وه‌‬

‫چه‌تر‬ ‫ئاسۆ گه‌اڵڵى‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌نگۆى ده‌ستپێکردنه‌وه‌ى‬ ‫خۆپییشاندان له‌ساڵڕۆژى‬ ‫(‪ )17‬شوباتى ساڵى رابردوودا و‬ ‫بانگه‌وازکردن بۆ خۆپیشاندانى‬ ‫سه‌رتاسه‌ریی له‌ هه‌رێمدا‪،‬‬ ‫بۆچوونى جیاوازیش له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ هه‌یه‌ و ده‌سه‌اڵت پێى‬ ‫وایه‌ خۆپیشاندان ده‌ستپێناکاته‌وه‌‬ ‫و چاالکوانانیش ده‌ڵێن‪:‬‬

‫ده‌ستپێده‌که‌ینه‌وه‌‪.‬‬

‫وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى پارتى‬ ‫دیموکراتى کوردستان ب��اس ل �ه‌وه‌ ده‌ک��ات‬ ‫ساڵى پ��ار خۆپیشانده‌ران و ب�ه‌ وت �ه‌ى ئه‌و‬ ‫«ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن» ل �ه‌ خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان�ه‌ک��ان��دا‬ ‫ن��م��ون �ه‌ی �ه‌ک��ى ج��وان��ی��ان پ��ی��ش��ان ن�����ه‌داوه‌ و‬ ‫رای��ش��ی��ده‌گ�ه‌ی�ه‌ن��ێ��ت‪« :‬پ��ێ��م وان��ی��ی�ه‌ خه‌ڵک‬ ‫دووباره‌ خۆپیشاندان بکاته‌وه‌!»‪.‬‬ ‫له‌ لێدوانێکیدا بۆ (چه‌تر) عه‌بدولوه‌هاب‬ ‫عه‌لى‪ ،‬وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تیی‬

‫پارتى دیموکراتى کوردستان له ‌سلێمانى‬ ‫رای���ده‌گ���ه‌ی���ه‌ن���ێ���ت‪ :‬س���اڵ���ى پ����ار س���ه‌ران���ى‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ن��دان�ه‌ک��ان��ى سلێمانى نه‌یانتوانى‬ ‫نمونه‌یه‌کى ج��وان و دیموکراسیانه‌ نیشان‬ ‫بده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌وان له‌ کاتى خۆپیشاندانه‌کاندا‬ ‫داواى نه‌مانى په‌رله‌مان و سه‌رۆکى هه‌رێم و‬ ‫رووخانى هه‌موویانیان ده‌کرد و کۆمه‌ڵێک‬ ‫ش��روت و مه‌رجگه‌لى زۆری���ان دان��ا و هه‌ر‬ ‫ل���ه‌وێ پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ی��ان ب��ۆ دروس���ت ده‌ک���ردى‬

‫«به ‌پێخاوسی بۆ کۆنگره‌که‌ دێن»‬ ‫عوسمان له‌ لێدوانێکدا بۆ رۆژنامه‌ی‬ ‫چه‌تر‬ ‫(چ���ه‌ت���ر) ئ���ام���اژه‌ی ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ک���رد‪:‬‬ ‫کاو‌ه حسێن‬ ‫ک��ورد جه‌خت ل�ه‌س�ه‌ر جێبه‌جێکردنی‬ ‫رێکه‌وتننامه‌ی هه‌ولێر و ئه‌و به‌یانه‌‬ ‫مه‌حمود عوسمان‪ ،‬په‌رله‌مانتاری (‪ )19‬خاڵیه‌ ده‌که‌نه‌وه‌ که‌ کاتی خۆی‬ ‫عێراق له‌سه‌ر لیستی هاوپه‌یمانی له‌سه‌ری رێکه‌وتبوون‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌کرد ئاگادار نیه‌‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬پێویسته‌ ه���ه‌ردوو الیه‌نی‬ ‫کورد تا ئێستا کارنامه‌ی خۆی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆنی هه‌رێمی‬ ‫ک���وردس���ت���ان ب���ه‌ ی����ه‌ک ک��ارن��ام �ه‌‬ ‫بۆ کۆنگره‌ی نیشتمانی ئاماده‌‬ ‫ب �ه‌ش��داری ئ �ه‌و کۆنگره‌یه‌ ب��ک �ه‌ن و‬ ‫کردبێت‪ ،‬به‌اڵم پێداگری له‌سه‌ر‬ ‫پێویسته‌ سه‌رۆکی هه‌رێم سه‌رۆکایه‌تی‬ ‫رێکه‌وتننامه‌ی هه‌ولێر و به‌یانه‌‬ ‫ئ �ه‌و ش��ان��ده‌ بکات ک�ه‌ ل�ه‌ کۆنگره‌دا‬ ‫(‪ )19‬خاڵیه‌که‌ ده‌که‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫س �ه‌ب��اره‌ت ب�ه‌ ئ��ام��اده‌ک��اری ک��ورد بۆ به‌شدار ده‌بن‪.‬‬ ‫کۆنگره‌ی نیشتمانی عێراق د‪.‬مه‌حمود پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ت��اره‌ک�ه‌ی ع��ێ��راق وته‌کانی‬

‫لیستی عێراقیه‌ی سپیشی ره‌تکرده‌و‌ه‬ ‫که‌ ب��اس ل �ه‌وه‌ ده‌ک �ه‌ن کۆنگره‌که‌ له‌‬ ‫ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دی گ�ه‌ل��ی ع��ێ��راق��دا نیه‌ و‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬لیستی ع��ێ��راق��ی �ه‌ی سپی‬ ‫بانگهێشتی کۆنگره‌که‌ نه‌کراوه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بانگهێشت بکرێن ئه‌وه‌ «به ‌پێخاوسی‬ ‫بۆ کۆنگره‌که‌ دێن»‪.‬‬ ‫جێی ئ��ام��اژه‌ی �ه‌ پ��اش ئ��ه‌و گ��رژی�ه‌ی‬ ‫که‌وته‌ نێوان لیستی عێراقیه‌ و ده‌وڵه‌تی‬ ‫یاسا به‌هۆی تاوانبارکردنی هاشمی‬ ‫به‌ تیرۆر چه‌ندین پێشنیار بۆ به‌ستنی‬ ‫کۆنگره‌ی نیشتیمانی و ئاشته‌وایی‬ ‫ک��راوه‌ و ب��ڕی��اره‌ ب �ه‌م زوان��ه‌ له‌ شاری‬ ‫به‌غداد ئه‌و کۆنگره‌یه‌ ببه‌سترێت‪.‬‬

‫چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬زۆرینه‌ى پرۆژه ‌خزمه‌تگوزارییه‌کانى ساڵى‬ ‫(‪ )2011‬نه‌چووه‌ته‌ بوارى جێبه‌جێکردنه‌وه‌‬ ‫ب�ه‌وه‌ ده‌ک��ات که‌ ئه‌و پرۆژانه‌ى که‌ ل ‌ه‬ ‫چه‌تر‬ ‫ساڵى رابردوودا به‌ ئه‌نجام نه‌گه‌یاندراون‬ ‫سه‌روه‌ر سه‌عدواڵ‬ ‫و ه���ه‌وڵ���ده‌ده‌ن ئ �ه‌م��س��اڵ ب �ه‌ ئه‌نجامى‬ ‫ب��گ�ه‌ی�ه‌ن��ن‪ ،‬ئ �ه‌م �ه‌ ج��گ�ه‌ ل����ه‌وه‌ى (‪)24‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ دانیشتووانى‬ ‫ملیار دنیارمان له‌ بودجه‌ى په‌ره‌پێدانى‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫زیاتر‬ ‫قه‌زاى (چه‌مچه‌ماڵ)‬ ‫پارێزگاکانه‌وه‌ بۆ قه‌زاکه‌ هاتووه‌‪.‬‬ ‫(‪ )150‬هه‌زار هاواڵتى ده‌بێت‪،‬‬ ‫ت���اری���ق ره‌ش����ی����د‪ ،‬ق��ای��م��ق��ام��ى ق����ه‌زاى‬ ‫به‌اڵم له‌ ئێستادا زۆربه‌ى‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ ب��ۆ (چ�ه‌ت��ر) رایگه‌یاند‪:‬‬ ‫پرۆژه‌خزموتگوزارییه‌کانى ساڵى‬ ‫ئ���ه‌و پ����رۆژه‌ س��ت��رات��ی��ژی��ی��ان �ه‌ى‪ ،‬ک �ه‌ ل ‌ه‬ ‫(‪ )2011‬بۆ قه‌زاکه‌ به‌ ئه‌نجام‬ ‫ساڵى (‪ )2011‬بۆ قه‌زاکه‌ به‌ ئه‌نجام‬ ‫نه‌گه‌یه‌ندراوه‌ و نه‌چووه‌ته‌ بوارى ن�ه‌گ�ه‌ی�ه‌ن��دراوه‌‪ ،‬ه��ی��واداری��ن له‌ بودجه‌ى‬ ‫جێبه‌جێکردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ساڵى (‪ )2012‬به‌ ئه‌نجامى بگه‌یه‌نین‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ قایمقامى قه‌زاکه‌ ئاماژ‌ه قایقامى قه‌زاکه‌ ئه‌وه‌یشى نه‌شارده‌وه‌‪،‬‬

‫که‌ بۆ ئه‌مساڵ (‪ )24‬ملیار دنیارمان‬ ‫له‌ بودجه‌ى په‌ره‌پێدانى پارێزگاکانه‌وه‌ بۆ‬ ‫هاتووه‌ ئێمه‌یش ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌مان بۆ شه‌ش‬ ‫ناحییه‌ و مه‌رکه‌زى قه‌زا دابه‌شکردووه‌‪،‬‬ ‫دیاریشه‌ به‌ بڕى (‪ )130‬ملیۆن دینار‬ ‫پ��رۆژه‌ى ستراتیژیمان ک���ردووه‌‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ش‬ ‫پرۆژه‌ى ئاوى (کۆپته‌په‌‪ ،‬چه‌مچه‌ماڵ‪،‬‬ ‫شۆڕش) که‌ له‌ دوکانه‌وه‌ دێت‪.‬‬ ‫ق��ای��م��ق��ام��ى ق���ه‌زاک���ه‌ وت��ی��ش��ى‪ :‬جگ ‌ه‬ ‫له‌وه‌یش ئێمه‌ پرۆژه‌ى ترمان بۆ قه‌زاک ‌ه‬ ‫زی��ادک��ردوه‌‪ ،‬ل �ه‌و (‪ )24‬ملیار دنیاره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێستا بودجه‌ى نه‌وتى مانگی‬ ‫سێمان به‌ ده‌ست نه‌گه‌یشتووه‌‪.‬‬

‫ره‌ڤینا دادگه‌هیکریان بۆ کێم شه‌هره‌زاییا‬ ‫کارمه‌ندان ڤه‌ دگه‌رینیت‬ ‫چه‌تر‬ ‫گار‌ه دهوکی‬ ‫د داخویانیه‌کا روژنامه‌ڤانی‬ ‫دا سه‌گڤان جه‌میل رێڤه‌به‌رێ‬ ‫چاکسازیا مه‌زنان ل پارێزگه‌ها‬ ‫دهوکێ خویاکر‪ :‬ره‌ڤینا (‪)11‬‬ ‫داگه‌هیکریان ل گرتیخانا (زرکا) بۆ‬ ‫چه‌ند ئه‌گه‌ره‌کا ڤه‌دگه‌ریت و یه‌ک‬ ‫ژ وان ئه‌گه‌ران ئه‌ڤه‌یه‌‪ ,‬کو کێم و‬ ‫کاسی د دیزاینا ئاڤاهی دا هه‌نه‌‪.‬‬

‫ه�ه‌روه‌ه��ا گ��وت ژی‪ :‬نه‌بوونا نه‌خشه‌ و‬ ‫زانیاریان لسه‌ر دیزاینێ چاکسازیێ‪ ,‬و‬ ‫هه‌ڤده‌م نه‌شه‌هره‌زاییا فه‌رمانبه‌رێن مه‌ یێن‬ ‫هێزا جێبه‌جێکرنێ کو هه‌می مه‌ده‌نینه‌ و‬ ‫تازه‌ هاتینه‌ دامه‌زراندن‪ ,‬و هه‌روه‌سا خولێن‬ ‫پێدڤی بۆ نه‌هاتینه‌ ڤه‌کرن‪ .‬هه‌ژمارا زورا‬

‫دادگه‌هیکریان ب هه‌ڤبه‌رکرنێ دگه‌ل‬ ‫هه‌ژمارا فه‌رمانبه‌رێن چاکسازیێ کو‬ ‫زوی ب زوی نه‌شێن ئه‌رکێن خۆ وه‌کو‬ ‫پێدڤى ب جهبینن‪ .‬هه‌بوونا دادگه‌هکریێن‬ ‫ب سزایا سیداره‌دانێ دناڤ چاکسازیێ‬ ‫دا ه �ه‌روه‌س��ا ن�ه‌ب��وون��ا هێزه‌کا ئ��ام��اده‌ و‬ ‫تایبه‌ت ب ره‌وشێن ته‌نگاڤیان و نه‌هێالنا‬ ‫پێکولێن تێکده‌ر ژئالیێ دادگه‌هکریان‬ ‫ڤه‌‪ ،‬زێده‌بارى تیم یان هێزه‌کا تایبه‌تمه‌ند‬ ‫ب پشکنینا جهێن دادگه‌هکریان‪.‬‬ ‫رێڤه‌به‌رێ چاکسازیا مه‌زنان ل دهوکێ‬ ‫وه‌س����ا دزان�����ی‪ :‬ک���و ک��ێ��م ش �ه‌ه��ره‌زای��ی��ا‬ ‫ک��ارم�ه‌ن��دان ئه‌گه‌ره‌کێ س�ه‌ره‌ک��ی بوون‬ ‫بۆ ره‌ڤینا ه�ه‌ر وان (‪ )11‬توهمه‌تباران‬ ‫و خ��وی��اک��ر‪ :‬پێدڤیه‌ ژب��ه‌ر ڤ��ێ چه‌ندێ‬ ‫کارمه‌ندێن کو نوی هاتینه‌ دامه‌زراندن‬ ‫خولێن تایبه‌ت ب زێره‌ڤانی و پاراستنا‬ ‫چاکسازیێ ژ ئالیێ ئێنماهیێ ڤه‌ بۆ‬

‫بهێنه‌ڤه‌کرن‪ ,‬چونکه‌ ب�لا وێ یه‌کێ‬ ‫ژبیرنه‌که‌ین کو دێ جاره‌کا دن دووباره‌‬ ‫ک�ه‌م�ه‌ڤ�ه‌ ک��و سیسته‌مێ چاکسازیێ‬ ‫ج��ودای �ه‌ ژ سیسته‌مێ زی��ن��دان��ی��ان‪ ,‬لێ‬ ‫م��خ��اب��ن ده‌رب�����اره‌ی ڤ��ێ چ �ه‌ن��دێ ک�ه‌س‬ ‫ه�ه‌ڤ��ک��ار ن �ه‌ب��ووی �ه‌ دگ���ه‌ل م���ه‌دا‪ ,‬ژبلی‬ ‫جه‌نابێ پارێزگارێ دهوکێ کو هه‌رده‌م‬ ‫هه‌ڤکاری بۆ چاکسازیێ ته‌رخان کرینه‌‪.‬‬ ‫ل داویا داخویانیا خو ژی سه‌گڤان جه‌میل‬ ‫رێڤه‌به‌رێ چاکسازیا مه‌زنان ل پارێزگه‌ها‬ ‫دهوکێ گوت‪ :‬ره‌ڤینا دادگه‌هکریان سه‌ر‬ ‫زارێ هه‌ر که‌سه‌کى یه‌ ل ده‌ڤه‌رێ و کێم‬ ‫دیتنا شیانێن کارمه‌ندێن چاکسازیێ‪،‬‬ ‫ل���ێ ک����ه‌س ب��ه‌ح��س��ێ ده‌س���ت���ک���ه‌ف���ت و‬ ‫به‌رنامه‌یێن چاکسازیێ ناکه‌ت کو د‬ ‫ده‌مه‌کێ کێم دا و ب شیانێن کارمه‌ندان‬ ‫هاتینه‌ بجهئینان‪ ،‬و ژ مه‌زنترین زیندانێن‬ ‫جیهانێ دادگه‌هکری ره‌ڤینه‌‪.‬‬

‫رێژه‌ی باران بارین به‌ به‌راورد ب ‌ه ساڵی رابردوو زیادی کردوه‌‬ ‫چه‌تر‬ ‫وشکه‌ساڵی له‌ هه‌رێمی کوردستان‬ ‫ره‌وان�������ده‌وه‌ و ف����ازل ع �ه‌ل��ی حسێن‪،‬‬ ‫کاو‌ه حسێن‬ ‫جێگری ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری که‌شناسی و‬ ‫بومه‌له‌رزه‌ی سلێمانیش به‌ (چه‌تر)ی‬ ‫ب ‌ه وته‌ی جێگری به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫رایگه‌یاند تا ئێستا له‌شاری سلێمانی‬ ‫که‌شناسی سلێمانی ئه‌مساڵ‬ ‫رێژه‌ی باران بارین زیاتربووه‌ ل ‌ه (‪ )290,8‬ملم ب���اران ب��اری��وه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫س��اڵ��ی راب����ردوو (‪ )214‬ملم ب��اری��وه‌‬ ‫ساڵی پار و وتیشی‪ :‬پێشبینی‬ ‫واته‌ رێژه‌ی باران بارینی ئه‌مساڵ له‌‬ ‫ده‌کرێت ل ‌ه رۆژی چوارشه‌مه‌ی‬ ‫ناو ش��اری سلێمانی نزیکه‌ی (‪)68‬‬ ‫داهاتووه‌و ‌ه تا رۆژی شه‌مه‌‬ ‫ملیمی زیاتره‌‪.‬‬ ‫شه‌پۆلێکی بارن بارین چه‌ند‬ ‫ناوبراو هه‌روه‌ها وتیشی‪ :‬رێژه‌ی باران‬ ‫ناوچه‌یه‌کی هه‌رێم بگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫زیادبوونی رێژه‌ی باران بارین مه‌ترسی بارین به‌رامبه‌ر به‌ ساڵی راب��ردوو له‌‬

‫کۆی قه‌زا و ناحیه‌ و شارۆچکه‌کانی‬ ‫سه‌ر به‌ پارێزگای سلێمانی به‌ به‌راورد‬ ‫به‌ ساڵی پار زۆر زیادی کردووه‌‪.‬‬ ‫ف������ازڵ ع���ه‌ل���ی ح���س���ێ���ن‪ ،‬ج��ێ��گ��ری‬ ‫ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری ک�ه‌ش��ن��اس��ی سلێمانی‬ ‫ئ����ام����اژه‌ی ب����ه‌وه‌ش����دا ب���ه‌ه���ۆی ئ �ه‌و‬ ‫پاڵه‌په‌ستۆیه‌ی له‌ ده‌ریای ناوه‌ڕاست و‬ ‫ده‌ریای سووره‌وه‌ هه‌ڵده‌کات پێشبینی‬ ‫ده‌ک���رێ���ت ل �ه‌ رۆژی چ��وارش �ه‌م �ه‌ی‬ ‫داهاتووه‌وه‌ تا رۆژی شه‌مه‌ شه‌پۆلێکی‬ ‫ب���اران ب��اری��ن زۆرب����ه‌ی ن��اوچ�ه‌ک��ان��ی‬ ‫هه‌ر‌ێم بگرێته‌وه‌‪.‬‬

‫و ح��ک��وم�ه‌ت��ی��ان ب��ۆ ه�ه‌ڵ��ئ�ه‌وه‌ش��ان��دی��ت�ه‌وه‌ و‬ ‫ته‌شکیلیان ده‌کرده‌وه‌ و زۆر شتى تر‪.‬‬ ‫ع�ه‌ب��ول��وه‌ه��اب ع�ه‌ل��ى وتیشى‪« :‬ب �ه‌داخ �ه‌وه‌‬ ‫ن��م��وزه‌ج��ێ��ک��ى ن��اش��ی��ری��ن��ى س��ی��اس��ی��ی و‬ ‫دیمموکراسییان پیشاندا‪ ،‬هه‌ ربۆیه‌ پێموانییه‌‬ ‫له‌ ساڵوه‌گه‌ڕى ئه‌و ی��اده‌دا خه‌ڵک شوێنى‬ ‫شتى وا بکه‌وێته‌وه‌!‪.‬‬ ‫ل��ه ‌الی�ه‌ک��ى دی��ک �ه‌وه‌ ئه‌ندامێکى پێشووى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى کاتى سه‌راى ئازادى ئاشکراى‬ ‫ده‌ک��ات خۆئاماده‌کردن بۆ خۆپیشاندان له‌‬

‫ئارادایه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ه���رۆز ج���ه‌ع���ف���ه‌ر‪ ،‬ئ���ه‌ن���دام���ى پ��ێ��ش��ووى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى کاتیی سه‌راى ئازادى سلێمانى‪،‬‬ ‫که‌ دواى ماوه‌یه‌ک له ‌ئه‌ندامبوونی ئه‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌ هه‌ڵپه‌سێردرا به‌ هۆکارى ئه‌وه‌ى‬ ‫تۆمه‌تى «پ��ی��اوى ده‌س �ه‌اڵت»ب��وون��ى درای�ه‌‬ ‫پ��اڵ‪ ،‬ل��ه ‌لێدوانێکیدا ب��ۆ (چ�ه‌ت��ر) جه‌خت‬ ‫ل�ه‌وه‌ ده‌کاته‌وه‌ خۆپیشاندان ئه‌نجامده‌درێت‬ ‫و ئ �ه‌وه‌ش ئاشکرا ده‌ک��ات په‌یوه‌ندیی پێوه‌‬ ‫ک��راوه‌ بۆ ئه‌نجامدانه‌وه‌ و ده‌ستپێکردنه‌وه‌ى‬ ‫خۆپیشاندان‪.‬‬ ‫ده‌شڵێت «م��ن ب��ێ گومانم خۆپیشاندان‬ ‫ده‌ستپێده‌کاته‌وه‌!»‪.‬‬

‫گونده‌ کوردنشینه‌کانى نزیک کۆمپانیاى‬ ‫نه‌وت قه‌ره‌بوو ناکرێنه‌و ‌ه‬

‫ئ��اراس��ت �ه‌ى ئ��ۆف��ی��س��ى م����اده‌ى ن��اوب��راو‬ ‫چه‌تر‬ ‫کردوه‌ له‌که‌رکوک بۆ قه‌ره‌بوکردنه‌وه‌ى‬ ‫زانیار داقوقى‬ ‫ئ���ه‌و گ��ون��ده‌ ک��وردن��ش��ی��ن��ان �ه‌ى نزیک‬ ‫ب��ۆری�ه‌ نه‌وتیکانى کۆمپانیاى باکور‬ ‫قه‌ره‌بوبکرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێکى لیستى برایه‌تى ل ‌ه‬ ‫کامه‌ران که‌رکوکى وتیشى زانیاریم نی ‌ه‬ ‫ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوک‬ ‫که‌ قه‌ره‌بوکه‌ چه‌نده‌‪ ،‬به‌اڵم نوسراوه‌ک ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ى ئاشکراکرد که‌ گوای ‌ه‬ ‫له‌ئۆفیسى ماده‌ى (‪)140‬ه‌‪.‬‬ ‫نوسراویک له‌الیه‌ن لیژنه‌ى‬ ‫ماده‌ى (‪ )140‬گه‌یشتۆت ‌ه که‌رکوک له‌الیکى تریه‌و‌ه ته‌حسین که‌هیه‌‪،‬ئه‌ندامى‬ ‫تورکمانى ل ‌ه ئۆفیسى ماده‌ى (‪ )140‬ل ‌ه‬ ‫ب ‌ه مه‌به‌ستى قه‌ره‌بوکردنه‌وه‌ى‪،‬‬ ‫که‌رکوک بۆ (چه‌تر) ئه‌وه‌ى ره‌تکردو‌ه‬ ‫گوند ‌ه کوردنشینه‌کانى نزیک‬ ‫که‌نوسراوى لیژنه‌ى بااڵى ماده‌ى(‪)140‬‬ ‫کۆمپانیاى نه‌وتى باکور‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یان پێگه‌یشتوه‌ ب ‌ه قه‌ره‌بوکردنه‌وه‌ى گوند‌ه‬ ‫ئه‌ندامێکى ئۆفیسى ماده‌ى‬ ‫کوردنشینه‌کانى نزیک بۆری ‌ه نه‌وتیه‌کان‬ ‫(‪ )140‬له‌که‌رکوک ‪،‬ئه‌و ده‌نگۆی ‌ه‬ ‫ت�ه‌ح��س��ی��ن ک �ه‌ه��ی �ه‌ وت����ى‪ :‬ن��وس��راوم��ان‬ ‫ره‌تده‌کاته‌و ‌ه‬ ‫ل���ه‌و ب�����اره‌وه‌ ک���ام���ه‌ران ک �ه‌رک��وک��ى‪ ،‬پێگه‌یشتوه‌ بۆسه‌رجه‌م ئه‌و گوندانه‌ى ل ‌ه‬ ‫ئه‌ندامى لیستى برایه‌تى له‌ئه‌نجومه‌نى سه‌رده‌مى رژێمى پێشو تێکدرابێت به‌بێ‬ ‫پ��ارێ��زگ��اى ک���ه‌رک���وک ب �ه‌(چ �ه‌ت��ر)ى جیاوازى گوندى کورد یان تورکمان به‌پێى‬ ‫راگه‌یاند نوسراویک ل ‌ه الیه‌ن لیژنه‌ى م��اده‌ى (‪ )140‬ق�ه‌ره‌ب��وى زیانلێکه‌توان‬ ‫ب����ااڵى م����اده‌ى (‪ )140‬ن��وس��راوێ��ک��ى ده‌کرێنه‌وه‌‪.‬‬

‫ل ‌ه شاری که‌رکوک گه‌نجان هێڵی‬ ‫پاراستنی نه‌ته‌وه‌یی خۆیان راگه‌یاند‬ ‫که‌رکوک‬ ‫ئارام که‌ریم‬

‫گروپێک له‌ گه‌نجانی و الوانی‬ ‫شاری که‌رکوک و ده‌وروبه‌ری‬ ‫هێڵی پاراستنی نه‌ته‌وایه‌تی‬ ‫راده‌گه‌ێنن به‌مه‌به‌ستی پاراستنی‬ ‫به‌ها و شکومه‌ندی و سه‌روه‌ری‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستان به‌گشتی و‬ ‫شاری که‌رکوک به‌تایبه‌تی‪.‬‬ ‫رۆژی شه‌مم ‌ه (‪ )2012/2/11‬هێڵی‬ ‫پ��اراس��ت��ن��ی ن �ه‌ت �ه‌وای �ه‌ت��ی ک � ‌ه ل �ه‌ ش��اری‬ ‫که‌رکوک ل ‌ه باخچه‌ی ته‌نیشت قه‌اڵی‬ ‫ش���اره‌ک��� ‌ه ل���ه‌الی���ه‌ن گ �ه‌ن��ج��ان و الوان���ی‬ ‫ش��اره‌ک �ه‌وه‌ راگ �ه‌ی �ه‌ن��را و ح��زب و الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسی ‌ه ک��وردی��ی � ‌ه ب����ه‌ده‌ر ل � ‌ه یه‌کێتی‬ ‫نیشتمانی کوردستان پاڵپشتی خۆیان بۆ‬ ‫ئه‌و هێڵه‌ راگه‌یاند‪.‬‬ ‫هێڵی پاراستنی نه‌ته‌وایه‌تی ئامانجه‌کانی‬ ‫ل �ه‌ چ �ه‌ن��دی��ن خ��اڵ��دا خ��س��ت��وه‌ت�ه‌ روو ک ‌ه‬ ‫به‌شێکیان بریتین ل �ه‌‪ :‬گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌ی ناو‬ ‫ون��ی��ش��ان��ی راس��ت�ه‌ق��ی��ن�ه‌ی ش���ار و ق���ه‌زاو‬

‫ن��اح��ی � ‌ه و گ����ه‌ڕه‌ک و ش �ه‌ق��ام �ه‌ک��ان و‬ ‫شوێنه‌ گشتیه‌کانی شاری که‌رکوک‪،‬‬ ‫رێگه‌گرتن له‌هه‌ر بڕیارێک ک ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫حکومه‌تی ب�ه‌غ��داو‌ه بدرێت س�ه‌ب��اره‌ت ب ‌ه‬ ‫ده‌ستکاری کردنی شکومه‌ندی تاکی‬ ‫ک��ورد بێت‪ ،‬وشیارکردنی تاکی کورد‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه مێژووی و س �ه‌روه‌ری خۆی‬ ‫له‌رێگای کۆمه‌ڵێک له‌رێکخراوه‌کانی‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نییه‌وه‌‪.‬‬ ‫راش���ی���ان���گ���ه‌ی���ان���دوه‌‪ :‬ه��ێ��ڵ��ی پ��اراس��ت��ن��ی‬ ‫ن�ه‌ت�ه‌وای�ه‌ت��ی هیچ ئ�ه‌رک��ێ��ک جێبه‌جێ‬ ‫ناکات له‌شاری که‌رکوک و ده‌وروبه‌ری‬ ‫ت��اک��و ل��� ‌ه پ��ێ��ش��دا ده‌س���ه‌اڵت���ی ئ��ی��داری‬ ‫که‌رکوک ئاگادار نه‌کاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ه��ێ��ڵ��ی پ��اراس��ت��ن��ی ن �ه‌ت �ه‌وای �ه‌ت��ی ته‌نها‬ ‫م���اوه‌ی (‪ )10‬رۆژ م��ۆڵ �ه‌ت ده‌ده‌ن بۆ‬ ‫چاککردنه‌وه‌ی سه‌رجه‌م ئه‌و نوسراوانه‌ی‬ ‫ک ‌ه له‌سه‌ر تابلوکاندا نوسراون و به‌ناوی‬ ‫راسته‌قینه‌ی کوردی بنوسرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫هێڵه‌ک ‌ه راگه‌یاندووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێتو له‌ماوه‌ی‬ ‫دی��اری ک��راودا خواسته‌کانمان جێبه‌جێ‬ ‫ن �ه‌ک��رێ��ت‪ ،‬ئ���ه‌وا بێگۆمان هه‌ڵوێست و‬ ‫ره‌فتارێکی ترمان ده‌بێت‪.‬‬

‫ئاینده‌ی زمانی کوردی ل ‌ه عێراقدا‬ ‫که‌رکوک‬ ‫سه‌الحه‌دین ساڵه‌یی‬

‫به‌ مه‌به‌ستی به‌کارهێنانی‬ ‫زمانی کوردی هاوشانی‬ ‫زمانی عه‌ره‌بی له‌ عێراقدا‪،‬‬ ‫پڕۆژه‌یاسایه‌ک پێشکه‌ش به‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێته‌رانی عێراق‬ ‫کراوه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێکیش‬ ‫داوا ل ‌ه رۆشنبیران ده‌کات‬ ‫بۆ زیاتر ده‌وڵه‌مه‌ندکردنی‬ ‫پڕۆژه‌که‌ سه‌رنج و ره‌خنه‌کانیان‬ ‫بخه‌نه‌ڕوو‪.‬‬ ‫له‌مباره‌وه‌ سیروان ئه‌حمه‌د‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‬ ‫که‌رکوک له‌ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق‬ ‫بۆ (چه‌تر) وتی‪ :‬ده‌رب��اره‌ی پرۆژه‌ یاسای‬ ‫زمانی کوردی که‌ یه‌که‌م خوێندنه‌وه‌ی له‌‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق بۆ کراوه‌‪ ،‬دیاره‌ پرۆژه‌که‌‬ ‫هاته‌ ناو په‌رله‌مانی عێراق‪ ،‬به‌پروژه‌یه‌کی‬ ‫گرنگی ئه‌زانم‪ ،‬له‌خوڵی پێشوو خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫بۆکرابووـ‬

‫وتیشی‪ :‬له‌به‌ر سه‌رقاڵی سیاسه‌تمه‌داران و‬ ‫په‌رله‌مانتارانی ئه‌و کاته‌ نه‌یانتوانی ئه‌م‬ ‫پرۆژه‌یه‌ به‌ده‌ست بهێنن‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ ئه‌مجاره‌‬ ‫سووربووین له‌سه‌ر ئه‌و پرۆژه‌ییه‌ بێته‌ ناو‬ ‫په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫سیروان ئه‌حمه‌د باسی له‌وه‌شکرد‪ :‬له‌سه‌ر‬ ‫ب��ک�ه‌ی��ن‪ ،‬ه �ه‌ن��دێ ه�ه‌م��وارک��ردن��ی��ش��ی بۆ‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬خۆشبه‌ختانه‌ هه‌فته‌ی راب���ڕدوو‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی یه‌که‌می بۆکرا‪ ،‬بۆیه‌ من حه‌زم‬ ‫کرد ئه‌و پرۆژه‌یه‌ بێنمه‌ به‌رده‌م رۆشنبیران‬ ‫و جه‌ماوه‌ری خۆمان‪ ،‬له‌به‌ر ئ�ه‌وه‌ی ئه‌مه‌‬ ‫پرسێکی چاره‌نووسسازه‌ بۆ میلله‌ته‌که‌مان‪،‬‬ ‫به‌گرنگم زانی رۆشنبیران ئه‌وانیش سه‌رنج‬ ‫و تێبینی خۆیان له‌سه‌ر ئه‌م پرۆژه‌ یاسایه‌‬ ‫دابنێنن‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی پرۆژه‌که‌ ده‌وڵه‌مه‌ندکه‌ین‪،‬‬ ‫بۆ ئ �ه‌وه‌ی سبه‌ی ئاینده‌ی مناڵه‌کانمان‬ ‫گه‌شتربێ‌و زۆر زۆر به‌شیوازێکی جوان‬ ‫که ‌بڵێن ئه‌وه‌تا به‌ڕاستی په‌رله‌مانتاران و‬ ‫رۆشنبیرانی ئێمه‌ توانییان یاسایه‌یکمان بۆ‬ ‫دانین که‌موکوڕتی تیانه‌بوو‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫خزمه‌تی زمانی نه‌ته‌وه‌که‌مان بکه‌ین‪.‬‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫گه‌نجان‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫‪3‬‬

‫به‌رپرسێکى پارتى‪ :‬ده‌بێت ئه‌وان له‌ پێش رووداوه‌کان قسه‌ و هه‌ڵوێستى خۆیان هه‌بێت!‬

‫ئۆپۆزسیۆن هیچى بۆ (‪)17‬ى شوبات نیی ‌ه و چاوه‌ڕێ ده‌کات!‬

‫ئاماده‌کار‬ ‫ئاراس عوسمان‬ ‫سێ الیه‌نى ئۆپۆزسیۆن ل ‌ه هه‌رێمى‬ ‫کوردستان «هیچ بۆچونێکیان نییه‌»‬ ‫له‌سه‌ر ساڵیادى (‪)17‬ى شوبات و‬ ‫ده‌ڵێن چاوه‌ڕێ ده‌که‌ین‪ ،‬به‌رپرسێکى‬ ‫پارتیش ده‌ڵێت‪ :‬ئۆپۆزسۆن ده‌بێت‬ ‫ل ‌ه پێش رووداوه‌کان قس ‌ه و‬ ‫هه‌ڵوێستى خۆى هه‌بێت‪.‬‬

‫د‪.‬ش��اه��ۆ سه‌عید‪ ،‬وته‌بێژى بزوتنه‌وه‌ى‬ ‫گۆڕان له‌باره‌ى ئه‌گه‌رى سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ى‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ل��ه‌ (‪)17‬ى ش��وب��ات و‬ ‫به‌شداریکردنى ئۆپۆزسیۆن تێیدا به‌‬ ‫(چ���ه‌ت���ر)ى راگ���ه‌ی���ان���د‪« :‬ئ��ێ��م�ه‌ هیچ‬ ‫کۆمێنتێکمان نیه‌ له‌سه‌ر بنه‌ماى ئه‌گه‌ر‬ ‫چى رووب��دات‪ ،‬بۆی ‌ه له‌سه‌ر ئه‌گه‌ر کار‬ ‫ناکه‌ین و هه‌ڵوێستى پێشوه‌ختمان نی ‌ه‬ ‫وه‌ک گۆڕان‪ ،‬بۆی ‌ه له‌سه‌ر پێشبینى هیچ‬ ‫قسه‌یه‌کمان نی ‌ه و به‌ڵکو هه‌ڵوێستمان‬ ‫په‌یوه‌ندى هه‌ی ‌ه به‌ په‌ره‌سه‌ندنه‌کانه‌وه‌»‪.‬‬ ‫جه‌ختى له‌وه‌ش کرده‌وه‌‪ :‬پێویست ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫دام و ده‌زگاکانى حکومه‌تى هه‌رێمى‬ ‫ک��وردس��ت��ان ئ���ه‌و ک �ه‌س��ان �ه‌ى ده‌س��ت��ی��ان‬ ‫ه �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ل�ه‌ کوشتن و بریندارکردنى‬ ‫هاواڵتیان راده‌ستى دادگا بکرێن‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ل �ه‌و ب���اره‌ی���ه‌وه‌ م��ح�ه‌م�ه‌د حه‌کیم‪،‬‬ ‫وته‌بێژى کۆمه‌ڵى ئیسالمى بۆچونى‬ ‫وایه‌‪« :‬ئێمه‌ شه‌ش پاکێجمان خستوه‌ت ‌ه‬ ‫ب��ه‌رده‌م حکومه‌ت و ئیتر ده‌بێت ئ�ه‌وان‬ ‫وه‌اڵم��ی��ان هه‌بێت ل� ‌ه جێبه‌جێ کردنى‬ ‫یاخود ن��ا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ى پرسى گه‌نده‌ڵى‬ ‫رووب����ه‌ڕووى حکومه‌ت ده‌بێته‌وه‌ نه‌ک‬ ‫ئێمه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ى خۆپیشاندان ئه‌نجام بدرێت‬ ‫له‌ (‪)17‬ى شوبات جارێ وه‌ک الیه‌نى‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هیچ قسه‌یه‌کمان نه‌کردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر کات ل ‌ه دانیشتن و گفتوگۆکاندا‬ ‫هه‌ر بڕیارێکمان هه‌بوو ئ�ه‌وا ئاشکراى‬ ‫ده‌که‌ین بۆ ڕاى گشتى»‪.‬‬ ‫وت �ه‌ب��ێ��ژه‌ک �ه‌ى ک��ۆم�ه‌ڵ��ى ب��اس��ى ل��ه‌وه‌ش‬

‫‪n‬‬

‫ه داکۆکیکارێکى سه‌رسه‌خت بێت له‌به‌رامبه‌ر داخوازیه‌کانى خه‌ڵکدا»‬ ‫ه ک‌‬ ‫ه نی ‌‬ ‫«ئومێدم به‌م ئۆپۆزسیۆن ‌‬

‫ک��رد‪« :‬ل�ه‌ ئێستاشدا هیچ بڕیارێکى‬ ‫وه‌ه����ا ن��ی�ه‌ ک��ۆب��ون��ه‌وه‌ ب��ک�ه‌ی��ن ل�ه‌س�ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ى هه‌ڵوێستمان چى ده‌بێت بۆ کاتى‬ ‫خۆپیشاندانه‌کان‪ ،‬بۆی ‌ه نازانم له‌ رۆژانى‬ ‫داهاتوو ئۆپۆزسیۆن بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ‌ه یان‬ ‫بابه‌تێکى تر دانیشتن بکات»‪.‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا ئ�ه‌ب��وب�ه‌ک��ر ع �ه‌ل��ى‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫مه‌کته‌بى سیاسى یه‌کگرتوى ئیسالمیش‬ ‫ه �ه‌ر ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ ئ��ام��اژه‌ى ک��رد‪« :‬ج��ارێ‬ ‫پێشوه‌خت ‌ه با بڕیار نه‌ده‌ین و چ��اوه‌ڕێ‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ى ماوه‌یه‌ک به‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫کابین ‌ه نوێیه‌دا تێپه‌ڕ ببێت بزانین ل ‌ه‬ ‫کاره‌کاندا نێچیرڤان بارزانى چی ده‌کات‬ ‫یاخود چی ناکات‪ ،‬له‌ پاڵ ئه‌مانه‌شدا‬ ‫ئێمه‌ کێشه‌ى سیستم و په‌یوه‌ندى نێوان‬ ‫حزب و حکومه‌ت و ناکارایى ئیدارى‬ ‫و ‪...‬هتدمان هه‌یه‌‪ ،‬واته‌ کێشه‌کان ل ‌ه‬ ‫شه‌خسه‌کان گه‌وره‌ترن و ره‌نگه‌ گۆڕینى‬ ‫ش �ه‌خ��س �ه‌ک��ان ئ���ه‌و ک��اری��گ �ه‌ری �ه‌ى‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنى حکومه‌ت و چاکسازى و‬ ‫قبوڵکردنى پاکێجه‌کانى ئۆپۆزسیۆن‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاراس عوسمان‬

‫له‌ هه‌ڵوێست و قه‌واره‌کان و چۆنێتى ئه‌و ن��ی��ه‌‪ ،‬ب �ه‌ڵ��ک��و ئ���ه‌وان���ه‌ى ه���ان���ده‌رن بۆ‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و م�ه‌ک��ت�ه‌ب سیاسیه‌ى یه‌کگرتوو دۆخه‌و‌ه بڕوانین و دواتر بڕیارى خۆمان خۆپیشاندانه‌کانى (‪)17‬ى شوبات‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫دژى پارتیه‌ و په‌یوه‌نده‌ى ب ‌ه حکومه‌ته‌و‌ه‬ ‫باسى له‌وه‌ش کرد‪ :‬حکومى ئێمه‌ له‌سه‌ر بده‌ین‪.‬‬ ‫کارنامه‌که‌ى حکومه‌ت ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬به‌ش به‌اڵم ئارى هه‌رسین‪ ،‬ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى نیه‌»‪.‬‬ ‫ب �ه‌ ح��اڵ��ى خ��ۆم زۆر گه‌شبین نیم به‌ سه‌رکردایه‌تى پارتى باسى ل�ه‌وه‌ کرد‪ :‬هه‌رسین وتیشى‪« :‬ئه‌گه‌ر ئۆپۆزسیۆن‬ ‫پاڵپشتى له‌و خۆپیشاندان ‌ه بکات ئه‌وه‌ى‬ ‫(‪)17‬ى شوبات و مه‌به‌ست لێى پارتى‬ ‫بێت‪ ،‬ئ��ه‌و‌ه کارێکى زۆر زۆر خ��راپ‬ ‫ده‌کات له‌به‌رئه‌وه‌ى یارییه‌کى دووفاقى‬ ‫ده‌کات‪ ،‬به‌وه‌ى ل ‌ه الیه‌که‌وه‌ ده‌رگایه‌کى‬ ‫رێکه‌وتنى کردۆته‌و‌ه به‌ رووى پارتى و له‌و‬ ‫سه‌ره‌وه‌ش ئه‌م ‌ه بکات‪ ،‬بۆی ‌ه راستگۆیان ‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌ ناکات له‌گه‌ڵ خه‌ڵکى به‌و دوو‬ ‫هه‌ڵوێسته‌یه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئۆپۆزسیۆن ده‌بێت‬ ‫له‌ پێش رووداوه‌ک���ان قس ‌ه و هه‌ڵوێستى‬ ‫خۆى هه‌بێت و له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌یاندام»‪.‬‬ ‫ل���ه‌ب���اره‌ى ئ����ه‌وه‌ى ئ �ه‌گ �ه‌ر خۆپیشاندان‬ ‫سه‌رهه‌ڵبداته‌وه‌ و ب ‌ه هه‌مان شێوه‌ى ساڵى‬ ‫جێبه‌جێکردنى پاکێجه‌کان له‌الیه‌ن ئه‌م «کابینه‌کان ت �ه‌واوک �ه‌رى یه‌کترن ل ‌ه پار خه‌ڵک بچنه‌ الى لقى چوار‪ ،‬ئایا‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی ‌ه تازه‌یه‌ى حکومه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆ جێبه‌جێکردنى ک��اره‌ک��ان��دا‪ ،‬ئێستاش پارتى به‌ هه‌مان شێوه‌ ته‌ق ‌ه له‌ خه‌ڵک‬ ‫ئه‌وه‌ى خۆپیشاندان ئه‌نجام بدرێت ده‌بێت خۆپیشاندان په‌یوه‌ندى ب ‌ه حکومه‌ته‌و‌ه ده‌ک���ات؟ ئ �ه‌و ب�ه‌رپ��رس�ه‌ى پ��ارت��ى وت��ى‪:‬‬

‫«ئه‌زمونى ئۆپۆزسیۆن له‌گه‌ڵ‬ ‫رووداوه‌کانى (‪)17‬ى شوباتى ساڵى‬ ‫رابردوو ئه‌زمونێکى زۆر خراپ بوو‪ ،‬که‌‬ ‫پێیه‌کى له‌ناو خۆپیشانده‌ران و پێیه‌کى‬ ‫له‌ ده‌ره‌وه‌ بوو»‬

‫له‌سه‌ر ئه‌مه‌ هیچ ناڵێم‪.‬‬ ‫ل���ه‌الی���ه‌ک���ى ت������ره‌و‌ه ع���ه‌زی���ز ره‌ئ�����وف‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس بۆچوونى وایه‌‪« :‬مۆدێلى‬ ‫حکوم کردن ل ‌ه کابینه‌کاندا مۆدێلێکى‬ ‫به‌سه‌رچووه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه میدیاکانى پارتى‬ ‫ب��اس ل �ه‌ ئ�ه‌ج��ێ��ن��داى ج��ی��اواز ب��ک�ه‌ن بۆ‬ ‫نێچیرڤان ب��ارزان��ى‪ ،‬ب �ه‌اڵم پێموای ‌ه ئه‌م‬ ‫ج��ۆره‌ حکومکردن ‌ه دووب���ار‌ه ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌کرێت بپرسن ئه‌م کابینه‌ی ‌ه ده‌توانێت‬ ‫پ��ی��اوک��وژه‌ک��ان ب��دات��ه‌ دادگ�����ا؟ بۆیه‌‬ ‫ج���ارێ کابینه‌ک ‌ه ده‌س��ت��ى پێنه‌کردو‌ه‬ ‫له‌ژێر ده‌سه‌اڵتى نێچیرڤان بارزانیدا دوو‬ ‫رووداوى گ �ه‌وره‌ ل ‌ه بادینان و ناوچه‌ى‬ ‫چ��ۆم��ان رووی���ان���دا‪ ،‬ک �ه‌ ب��ۆچ��ون��م وای �ه‌‬ ‫سه‌ره‌تایه‌که‌ ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى ئ �ه‌م کابینه‌یه‌‬ ‫ن�ه‌ت��وان��ێ��ت ک��اره‌ک��ان��ى وه‌ک پێویست‬ ‫جێبه‌جێ بکات‪.‬‬ ‫ئه‌و رۆژنامه‌نوسه‌ له‌باره‌ى سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ى‬ ‫خۆپیشاندان باسى له‌وه‌ کرد‪« :‬ئه‌زمونى‬ ‫ئۆپۆزسیۆن له‌گه‌ڵ رووداوه‌کانى (‪)17‬‬ ‫ى شوباتى ساڵى راب���ردوو ئه‌زمونێکى‬ ‫زۆر خ���راپ ب���وو‪ ،‬ک �ه‌ پێیه‌کى له‌ناو‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران و پێیه‌کى ل � ‌ه ده‌ره‌و‌ه‬ ‫بوو‪ ،‬هه‌ر له‌ یه‌که‌م وه‌ختى خۆپیشاندان‬ ‫خه‌ڵکیان ب ‌ه گێره‌شێوێن ناوبرد و پاشان‬ ‫که‌ ف���راوان ب��وو‪ ،‬خۆیان ک��رده‌ خاوه‌نى‬ ‫خۆپیشاندانه‌کان و دواتر ک ‌ه سه‌رکه‌وتنى‬ ‫به‌ده‌ست نه‌هێنا یه‌کێک ل ‌ه هه‌ڵسوڕاوانى‬ ‫گۆران وتى ئێم ‌ه له‌ پشت خۆپیشاندانه‌و‌ه‬ ‫نه‌بووین»‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬ب��ۆی�ه‌ ده‌ب��ێ��ت ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ل ‌ه‬ ‫ئ��ێ��س��ت��او‌ه ق��س �ه‌ى خ���ۆى ه�ه‌ب��ێ��ت ل�ه‌س�ه‌ر‬ ‫خۆپیشاندان و (‪)17‬ى شوبات و خۆى‬ ‫یه‌کالى بکاته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئ��ه‌وه‌ش نیم‬ ‫ک���وڕى خ�ه‌ڵ��ک��ى ب �ه‌ ک��وش��ت ب��درێ��ت و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن به‌جێمان بهێڵێت و ل ‌ه ژێره‌و‌ه‬ ‫دانیشتن له‌گه‌ڵ سه‌رۆکى هه‌رێم بکات‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ئومێدم به‌م ئۆپۆزسیۆن ‌ه نی ‌ه‬ ‫ک ‌ه داکۆکیکارێکى سه‌رسه‌خت بێت‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر داخوازیه‌کانى خه‌ڵکدا‪.‬‬

‫زۆربه‌ى حزبه‌کان ل ‌ه په‌رله‌مانتاره‌کانیان ناپرسنه‌وه‌‬

‫«په‌رله‌مان له‌ چاودێرى و به‌دواداچوون الواز بووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ یاسادانان‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌مان یاسا داناوه‌ ره‌نگه‌ پێش په‌رله‌مانى واڵتانى تر که‌وتبینه‌وه‌»‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ى پیشان ب���ده‌ن‪ ،‬به‌شێکى ترى‬ ‫په‌یوه‌ندى به‌په‌یڕه‌وى ناوخۆى په‌رله‌مانه‌وه‌‬ ‫دڵشاد هه‌رته‌لی‬ ‫هه‌یه‌ که‌ ده‌بێت هه‌موار بکرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ه�����ه‌ر ل����ه‌ ب�������اره‌ى الوازى پ���ه‌رل���ه‌م���ان���ى‬ ‫ک���وردس���ت���ان���ه‌وه‌ ع �ه‌ب��دوڵ�ڵا م���ه‌ال ن���ورى‪،‬‬ ‫تا ئێستا لێپێچینه‌و ‌ه ل ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانتاران له‌سه‌ر نه‌چوون ‌ه ناو په‌رله‌مانتارى فراکسیۆنى گ��ۆڕان‪ ،‬وتى‪:‬‬ ‫خه‌ڵک و ناچاالکیان له‌الى حزبه‌کان ئ��ی��داره‌ى سیاسى ل�ه‌ هه‌رێمى کوردستان‬ ‫نایه‌وێت په‌رله‌مان به‌هێز بێت‪ ،‬کێشه‌که‌ له‌وه‌‬ ‫نه‌بوه‌ت ‌ه نه‌ریت و ئه‌ندامێکى‬ ‫نییه‌ ئه‌گه‌ر یه‌ک دوو په‌رله‌مانتار خه‌له‌لى‬ ‫سه‌رکردایه‌تى پارتی ده‌ڵێت‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫تایبه‌تى هه‌بێ‌‪ ،‬ئه‌مه‌ کاریگه‌رى ناکاته‌‬ ‫په‌رله‌مانتارى ناچاالکمان نییه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێکى پارتیش ئۆپۆزسیۆن س �ه‌ر ئ���ه‌داى ده‌زگ��ای �ه‌ک��ى گ���ه‌وره‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ب ‌ه که‌مته‌رخه‌م ده‌زانێت ل ‌ه ناچاالکى ق��ی��اده‌ى سیاسى بیه‌وێت په‌رله‌مان به‌هێز‬ ‫بێت‪ ،‬په‌رله‌مان به‌ حوکمى ئ��ه‌وه‌ى رۆڵى‬ ‫په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ع��وم�ه‌ر ن��وره‌دی��ن��ى‪ ،‬پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ت��ارى پارتى به‌دواداچوون و چاودێرى ئه‌گێڕێ‌ ئه‌م دوو‬ ‫ل �ه‌ لیستى ک��وردس��ت��ان��ى‪ ،‬ل �ه‌ب��اره‌ى پشوو ئه‌رکه‌ زۆر گرنگن‪ ،‬له‌ هه‌رێمى کوردستان‬ ‫زۆرى په‌رله‌مان و نه‌چونه‌ ناو خه‌ڵک و به‌ حکومى ئه‌وه‌ى حوکمه‌که‌ سیستمێکى‬ ‫موچه‌ زۆرى و داوای تاپۆکردنی شوقه‌ حکومڕانى دی��م��وک��رات��ى نییه‌‪ ،‬نایه‌وێت‬ ‫و ن��اچ��االک��ى پ�ه‌رل�ه‌م��ان�ه‌وه‌ ب�ه‌ (چ�ه‌ت��ر)ى شه‌فافیه‌ت و یاساى باش هه‌بێت و نایه‌وێت‬ ‫راگه‌یاند‪« :‬س�ه‌ب��اره‌ت به‌ مووچه‌ ئه‌گه‌ر دام و ده‌زگاکانى حکومه‌ت سه‌ربه‌خۆ و‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ س��ود ب����ه‌راوردى ب��ک�ه‌ى ئه‌وکاته‌ نیشتیمانى بن‪.‬‬ ‫ده‌ب��ی��ن��ی��ن ک �ه‌ م��وچ �ه‌ى پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ت��اران��ى په‌رله‌مانتاره‌که‌ى گۆڕان ئه‌وه‌شى وت‪« :‬به‌‬ ‫کوردستان که‌مه‌ و ده‌چینه‌ ناو خه‌ڵک و بڕواى من ته‌نها هۆکاره‌که‌ ده‌سه‌اڵت نییه‌‪،‬‬ ‫پشووى په‌ر‌له‌مانیش بۆ ئه‌وه‌یه‌ په‌رله‌مانتار ل�ه‌م دوو ساڵه‌ى راب���ردوو که‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫له‌ کاتى پشوو فکر و بیروبۆچونه‌کانى دروس��ت بوو ئۆپۆزسیۆنیش له‌مه‌دا رۆڵى‬ ‫خۆى کۆبکاته‌وه‌ بۆ چوار مانگى داهاتوو هه‌بووه‌ و به‌شێک له‌ تاوانه‌که‌ ده‌که‌وێته‌‬ ‫ئه‌ستۆى‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن ه �ه‌ر ل�ه‌ س�ه‌ره‌ت��اوه‌‬ ‫که‌ وه‌رزى ته‌شریعى و ئیشکردنه‌»‪.‬‬ ‫وت���ی���ش���ى‪ :‬پ���ه‌رل���ه‌م���ان ل���ه‌ چ����اودێ����رى و په‌ناى برد بۆ کۆبوونه‌وه‌ى حزبى له‌ کاتێکدا‬ ‫به‌دواداچوون الواز بووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ یاسادانان‪ ،‬ه �ه‌م��وو ئ���ه‌و ک��ێ��ش��ان�ه‌ى ک �ه‌ ل �ه‌ هه‌رێمى‬ ‫ئه‌وه‌نده‌مان یاسا داناوه‌ ره‌نگه‌ پێش په‌رله‌مانى ک��وردس��ت��ان ه �ه‌ی �ه‌ ده‌ک��رێ��ت ل�ه‌پ�ه‌رل�ه‌م��ان‬ ‫واڵته‌کانى تر که‌وتبینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم حیکمه‌ت چ��اره‌س �ه‌ر بکرێت‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئۆپۆزسیۆن به‌‬ ‫ل �ه‌وه‌دای �ه‌ ئێمه‌ ب���ه‌دواداچ���وون و چ��اودێ��رى گۆڕان و کۆمه‌ڵ و یه‌کگرتوو به‌شداریان‬ ‫بکه‌ین بۆ ئ�ه‌وه‌ى ئه‌و یاسایانه‌ى که‌ هه‌ن له‌ کۆبونه‌وه‌ پێنج قۆڵییه‌کان ک��رد‪ ،‬واته‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش ب��اوه‌ڕى به‌ په‌رله‌مان نییه‌‬ ‫جێبه‌جێ بکرێن‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ى پارتى ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو‪ :‬و نایه‌وێت په‌رله‌مان وه‌ک��و پێویست کارا‬ ‫ب�ه‌ش��ێ��ک ل �ه‌ ب�ه‌رپ��رس��ی��ارێ��ت��ى ن��اچ��االک��ى بکرێت»‪.‬‬ ‫په‌رله‌مان له‌سه‌ر شانى ئۆپۆزسیۆنه‌‪ ،‬چونکه‌ گ��ۆران ئ���ازاد‪ ،‬په‌رله‌مانتارى یه‌کێتى له‌‬ ‫هه‌م ته‌مه‌نى کورته‌ و تا ئێستاش سه‌رنج لیستى کوردستانى‪ ،‬له‌سه‌ر الوازى په‌رله‌مان‬ ‫و پرسیار هه‌یه‌ له‌سه‌ر ئ�ه‌وه‌ى نه‌یانتوانیوه‌ وتى‪ :‬پشوى په‌رله‌مان حاڵه‌تێکه‌ چوه‌ته‌ ناو‬ ‫نموونه‌یه‌کى راسته‌قینه‌ له‌ ئۆپۆزسیۆنى موزایه‌ده‌ى سیاسى‪ ،‬ئه‌گه‌رنا پشوى په‌رله‌مان‬

‫شتێکى وارده‌ ئه‌گه‌ر چى من یه‌کێکم له‌وان ‌ه‬ ‫به‌ به‌رده‌وام له‌ لیژنه‌ى یاسایى ده‌وام ده‌که‌م‪،‬‬ ‫چونکه‌ ئه‌م پشوه‌ بۆ ئه‌وه‌یه‌ ده‌بێت په‌رله‌مان‬ ‫چوار مانگ یاسا دابنێت‪ ،‬چونکه‌ یاسا‬ ‫شتیک نییه‌ تۆ رۆژان �ه‌ ده‌ریبکه‌یت‪ ،‬بۆ‬ ‫شوقه‌ش له‌ (‪ )110‬په‌رله‌مانتار ته‌نها (‪)37‬‬

‫ناچاالکن له‌ په‌رله‌مانی کوردستان‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌ى به‌ (چه‌تر) وت‪« :‬ئێمه‌ په‌رله‌مانتارى‬ ‫ناچاالکمان نییه‌»‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ه����ا ئ���ارێ���ز ع���ه‌ب���دوڵ�ڵ�ا‪ ،‬ئ �ه‌ن��دام��ى‬ ‫سه‌رکردایه‌تی نیشتیمانى کوردستانیش‬ ‫وتى‪« :‬یه‌کێک ک ‌ه گه‌یشته‌ ئه‌و ئاسته‌ى‬

‫یه‌کێتى‪ :‬هه‌موو لیسته‌کان په‌رله‌مانتارى‬ ‫ناچاالکیان هه‌یه‬ ‫پارتى‪ :‬ئێمه‌ په‌رله‌مانتارى‬ ‫ناچاالکمان نییه‌‬

‫ئه‌ندامه‌کانیان به‌ چ ئاراسته‌یه‌ک کار‬ ‫ده‌که‌ن»‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌که‌ى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى وتیشى‪:‬‬ ‫«ئێمه‌ وه‌کو یه‌کێتى هه‌ندێک هه‌ڤاڵمان‬ ‫هه‌بووه‌ هه‌میشه‌ چوست و چاالک بوون و‬ ‫هه‌میشه‌ به‌دواى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى خه‌ڵکه‌وه‌‬ ‫ب��وون �ه‌‪ ،‬بێگومان ئه‌ندامیشمان ه�ه‌ب��ووه‌‬ ‫سه‌رزه‌نشت کراوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ى وه‌ک پێویست‬ ‫ئه‌رکى سه‌رشانى خۆى جێبه‌جێ نه‌کردووه‌‪،‬‬ ‫له‌ هه‌موو لیسته‌کان خه‌ڵکى چاالک هه‌یه‌‬ ‫و له‌ هه‌مووشیان خه‌ڵکى ناچاالک هه‌یه‌ و‬ ‫هه‌ر حزبه‌ و به‌ شێوازى خۆى هه‌ڵسوکه‌وت‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌کانى ده‌کات»‪.‬‬

‫ب�ه‌گ�ه‌ش��ت��ی��ش چ���اودێ���رى ک��ردن��ى ئ �ه‌دائ��ى‬ ‫حکومه‌ته‌‪.‬‬ ‫وتیشى‪« :‬په‌رله‌مان تا ئێستا نه‌یتوانیوه‌‬ ‫ی��اس��اک��ان به‌پێى پێویست و ئ�ه‌ول�ه‌وی�ه‌ت‬ ‫ده‌ربکات‪ ،‬وه‌کو له‌ کوردستان پێویستمان‬ ‫ب�ه‌ ی��اس��اى رووب���ه‌ڕووب���ون���ه‌وه‌ى گ�ه‌ن��ده‌ڵ��ى و‬ ‫به‌ده‌ستهێنانى زانیارى هه‌یه‌ که‌ ده‌رنه‌چوون‪،‬‬ ‫پێویستمان به‌ پێداچوونه‌وه‌ى کۆمه‌ڵێک‬ ‫ی��اس��ا ه �ه‌ی �ه‌ ک��ه‌ ک��ات��ی��ان ب��ه‌س��ه‌رچ��وه‌ و‬ ‫کۆتاییان پێهاتووه‌ هى زه‌مه‌نى سیستمى‬ ‫ش��م��ول��ى دی��ک��ت��ات��ۆری��ن‪ ،‬ده‌ب���ێ���ت ب�ه‌پ��ێ��ى‬ ‫رێکه‌وتنامه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌کان و مافى‬ ‫مرۆڤ و دیموکراسى بگۆڕێن»‪.‬‬

‫ئه‌ندام واژویان کرد‪ ،‬ئه‌وه‌ ناکرێت به‌ هه‌موو‬ ‫په‌رله‌مانتارانى کوردستانى به‌راورد بکرێت‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژه‌ى بۆ ئ �ه‌وه‌ش ک��رد‪ :‬بۆ چوونه‌ ناو‬ ‫خه‌ڵکیش ئ�ه‌وه‌ په‌یوه‌ندى به‌ فراکسیۆن و‬ ‫خودى ئه‌ندامى په‌رله‌مانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ندێ‌‬ ‫په‌رله‌مانتارمان له‌ کۆمه‌ڵێک سنوور هه‌یه‌‬ ‫خه‌ڵک گله‌یى زۆر زۆری��ان لێیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫سه‌ردانى خه‌ڵک ناکه‌ن‪ ،‬وه‌اڵم��ى خه‌ڵک‬ ‫ناده‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ دواى کێشه‌کان ناکه‌ون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا له‌ کۆمه‌ڵێک سنورى تر ئه‌وه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش ده‌گ�ه‌ڕێ��ت�ه‌ س �ه‌ر مه‌سه‌له‌ى‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژارن به‌ لیستى کراوه‌‬ ‫بێت خه‌ڵک زی��ات��ر که‌سه‌کان ده‌ناسێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ �ه‌گ �ه‌ر ب �ه‌ لیستى داخ����راو بێت و‬ ‫فۆتۆ‪ :‬دڵشاد هه‌رته‌لی‬ ‫هێزى سیاسى پاڵپشتى کاندیده‌کانی کرد ‪« n‬په‌رله‌مان تا ئێستا نه‌یتوانیوه‌ یاساکان به‌پێى پێویست و ئه‌وله‌ویه‌ت ده‌ربکات»‬ ‫ئه‌و کاته‌ په‌رله‌مانتاران که‌متر خۆیان به‌ ک �ه‌ ن��وێ��ن�ه‌رى راسته‌قینه‌ى خ�ه‌ڵ��ک بێت هه‌روه‌ها هۆگر چه‌تۆ‪ ،‬چاودێرى سیاسی ناوبراو ئه‌وه‌شى وت‪ :‬هه‌ندێ‌ په‌رله‌مانتار‬ ‫ده‌بێت هه‌ست به‌ ئه‌رکى سه‌رشانى خۆى له‌سه‌ر ناچاالکى په‌رله‌مان وت��ى‪ :‬کاری شوقه‌یان ره‌تکردوه‌ته‌وه‌ و چاالکن و رۆژانه‌‬ ‫قه‌رزارى خه‌ڵک ده‌زانن‪.‬‬ ‫به‌اڵم دڵشاد شه‌هاب‪ ،‬ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نی بکات ب��ۆ جێبه‌جێکردنى ئه‌رکه‌کانى و یه‌که‌مى په‌رله‌مان دانانى یاسایه‌ و کارى له‌ناو خه‌ڵکن و ئاماده‌ى کۆڕ و سیمینار‬ ‫س���ه‌رک���ردای���ه‌ت���ی پ���ارت���ی دی��م��وک��رات��ی نابێت که‌مته‌رخه‌مى ب��ک��ات‪ ،‬له‌الیه‌کى دووه‌م���ى چ��ادوێ��رى کردنى جێبه‌جێکردنى و دیدارن‪ ،‬بابه‌ته‌که‌ رێژه‌یه‌‪ ،‬ناکرێت بڵێین‬ ‫ک��وردس��ت��ان‪ ،‬ل �ه‌ وه‌اڵم����ى ئ����ه‌وه‌ى بۆچی ت��ره‌و‌ه پێویسته‌ له‌سه‌ر حزبه‌کان چاودێرى یاسا و لێپرسینه‌وه‌ى ئ �ه‌و که‌سانه‌ى که‌ په‌رله‌مانتاران هه‌ر هه‌موویان خه‌وتون یان‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ له‌و په‌رله‌مانتارانه‌تان ناکه‌ن که‌ ئ �ه‌ن��دام �ه‌ک��ان��ى خ��ۆی��ان ب��ک �ه‌ن ک��ه‌ ئایا ک��ه ‌که‌مته‌رخه‌من ل �ه‌ جێبه‌جێکردنى و هه‌موویان به‌ئاگان‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫راپۆرت ‌ه هه‌واڵ‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دوو شه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫له‌ شارى که‌رکوکیش کۆنفرانسى دامه‌زراندنى (سیستمى هاواڵتى ئازاد) گرێ ده‌درێت‬

‫«کارى هه‌ره‌وه‌زى و به‌کۆمه‌ڵ به‌بنه‌ما ده‌گرێت و تاکڕه‌وى و ناوه‌ندگه‌رایى ره‌ت ده‌کاته‌وه‌»‬ ‫چه‌تر‬

‫ئارام پێنجوێنى‬ ‫هاوشێوه‌ى شاره‌کانى سلێمانى‬ ‫و هه‌ولێر و به‌غداد و ناوچه‌ى‬ ‫گه‌رمیان و شارۆچکه‌ى رانیه‌‪،‬‬ ‫شارى که‌رکوکیش کۆنفرانسى‬ ‫سیستمى هاواڵتى ئازادى گرێدا‬ ‫و له‌ کۆنفراسه‌که‌دا «که‌رکوکێکى‬ ‫بچوک» ئاماده‌ بوو‪.‬‬

‫رۆژى (‪ )2012/2/10‬ل���ه‌ ش���ارى‬ ‫که‌رکوک به‌ به‌شدارى (‪ )150‬ئه‌ندام و‬ ‫(‪ )30‬میوان و «رێژه‌یه‌کى به‌رچاو» ل ‌ه‬ ‫گه‌نجان و ژنان و نه‌ته‌وه‌کانى که‌رکوک‬ ‫ک��ۆن��ف��ران��س��ى دام���ه‌زران���دن���ى سیستمى‬ ‫هازاڵتى ئازاد به‌ڕێوه‌چوو‪.‬‬ ‫کۆنفراسه‌که‌ ب� ‌ه خوله‌کێک وه‌ستان‬ ‫ب��ۆ گ��ی��ان��ى ب��ێ��گ �ه‌ردى ئ���ه‌و ک�ه‌س��ان�ه‌ى‬ ‫له‌پێناو ئازادى کوردستان گیانى خۆیان‬ ‫به‌خشیوه‌‪ ،‬دواتر سه‌ردار ستار‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫کۆردیناسیۆنى هاواڵتى ئازاد‪ ،‬وته‌یه‌کى‬ ‫پێشکه‌ش ک��رد و رای��گ�ه‌ی��ان��د‪ :‬م��اوه‌ى‬ ‫دوو ساڵ ‌ه له‌ هه‌وڵى ئ�ه‌وه‌دای��ن بتوانین‬ ‫ل��ه‌ رێ��گ��ه‌ى سیستمێکى ج���ه‌م���اوه‌رى‬

‫هه‌وڵى چاره‌سه‌رى کێشه‌کانى هه‌رێمى‬ ‫کوردستان و عێراق بده‌ین‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬ئه‌م سیستم ‌ه ده‌توانێ تاک و‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ بکات ‌ه خ��اوه‌ن هێز و هه‌موو‬ ‫تێڕوانین ‌ه سیاسییه‌کان کۆبکاته‌وه‌ و‬ ‫له‌پێناو کۆمه‌ڵگه‌ بێنه‌ الى یه‌کتر‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش���ى خ���س���ت���ه‌ڕوو‪ :‬ئ����ه‌م سیستم ‌ه‬ ‫ب�ه‌دی��ل��ى هیچ الی�ه‌ن��ێ��ک نییه‌‪ ،‬رووى‬ ‫خۆما وه‌رگ��ێ��ڕاوه‌ ب���ه‌ره‌و کۆمه‌ڵگه‌ و‬ ‫ده‌م���ان���ه‌وێ���ت ک��ۆم �ه‌ڵ��گ �ه‌ خ���ۆى خ��ۆى‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت و چاره‌سه‌رى کێشه‌کانى‬ ‫بکات‪ ،‬ئه‌مڕۆ له‌م کۆنفراسه‌که‌دا ئێم ‌ه‬ ‫که‌رکوکێکى بچوکین‪ ،‬ده‌مانه‌وێت ببین‬ ‫به‌ که‌رکوکێکى گه‌وره‌‪ ،‬هه‌موو نه‌ته‌و‌ه‬ ‫و ئایین و مه‌زهه‌به‌کان ب ‌ه بێ جیاکارى‬ ‫ده‌توانن گوزارشت ل ‌ه خۆیان بکه‌ن‪.‬‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا ئ��ااڵ که‌مال‪ ،‬وه‌ک نوێنه‌رى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى سلێمانى ه��اواڵت��ى ئ��ازاد‬ ‫قسه‌ى کرد و وتى‪ :‬پێویسته‌ خه‌بات و‬ ‫تێکۆشانى جه‌ماوه‌ر ب �ه‌ره‌و پێش ببرێت‬ ‫له‌پێناو به‌هێزکردنى جه‌ماوه‌ر‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ى‪ :‬ده‌ب��ێ��ت ج���ه‌م���اوه‌ر چ��اوه‌ڕێ��ى‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت��داران و ده‌زگ��ا حکومییه‌کان‬ ‫نه‌بێ‪ ،‬ئه‌م کۆنفرانسه‌ى هاواڵتى ئازاد ل ‌ه‬ ‫شارى که‌رکوک به‌ هه‌موو ره‌نگه‌کانه‌و‌ه‬

‫زۆر گرنگه‌ و هه‌نگاوێکى مێژووییه‌‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه وه‌ک هاواڵتى ئ��ازاد ل ‌ه سلێمانى‬ ‫هیواى سه‌رکه‌وتنتان بۆ ده‌خوازین‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ل�ه‌وێ��دا د‪.‬ده‌رب���از بیتوێنى‪ ،‬وه‌ک‬ ‫نوێنه‌رى هاواڵتى ئازادى بنارى قه‌ندیل‬ ‫و ده‌ڤه‌رى راپه‌ڕین قسه‌ى کرد و ئه‌وه‌ی‬ ‫خسته‌ڕوو‪ :‬هیوامان وایه‌ ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌ى‬ ‫له‌م کۆنفراسه‌دا هه‌ڵده‌بژێردرێت بتوانێ‬ ‫ئه‌و بۆشاییه‌ پڕ بکاته‌و‌ه ک ‌ه ل ‌ه شارى‬ ‫که‌رکوکدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫دوات���ری���ش ئ��اری��ان ک����ه‌الرى‪ ،‬ب �ه‌ ن��اوى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى هاواڵتى ئازاد له‌ گه‌رمیان‬ ‫قسه‌ى کرد و رایگه‌یاند‪ :‬ئه‌و قه‌یرانه‌ى‬ ‫ئێستا له‌ ناوچه‌که‌دا هه‌یه‌ ده‌توانین به‌‬ ‫ژان��ى له‌دایکبوونی سیستمێکى نوێ‬ ‫ناوى به‌رین‪.‬‬ ‫راشیگه‌یاند‪ :‬هیوادارین ئه‌م کۆنفراسه‌‬ ‫ئه‌و ناکۆکیانه‌ نه‌هێڵێت که‌ به‌شێک‬ ‫له‌ هێزه‌ سیاسیه‌کان ده‌یانه‌وێت له‌نێوان‬ ‫پێکهاته‌کانى که‌رکوکدا دروستى بکه‌ن‬ ‫و کار بۆ پارچه‌ پارچه‌کردنى کۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫پاشان راب �ه‌ر ره‌شید‪ ،‬ئه‌ندامى لیژنه‌ى‬ ‫ئ��ام��اده‌ک��ارى کۆنفراسى دام�ه‌زران��دن��ى‬ ‫سیستمى ه��اواڵت��ى ئ����ازاد وت�ه‌ی�ه‌ک��ى‬

‫‪n‬‬

‫له‌ کۆنفرانسه‌که‌دا (‪ )23‬که‌س وه‌ک ئه‌نجومه‌نی هاواڵتی ئازاد هه‌ڵبژێردران‌‬

‫پێشکه‌ش کرد و ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌ کرد‪:‬‬ ‫ئێمه‌ وه‌ک کۆمه‌ڵێک چ��االک��وان��ى‬ ‫سیاسى و مه‌ده‌نى هاتینه‌ الى یه‌کتر‬ ‫و ده‌ستمان به‌ ئاماده‌کارى کرد بۆ ئه‌م‬ ‫کۆنفرانسه‌‪ )150( ،‬که‌س وه‌ک ئه‌ندام‬ ‫و (‪ )30‬که‌سیش وه‌ک میوان به‌شدار‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫وت���ی���ش���ى‪« :‬ئ���ام���ان���ج���ى ه����اواڵت����ى‬ ‫ئ�����ازاد ب�����ه‌دواداچ�����وون و ک��ارک��ردن �ه‌‬

‫ب��ۆ چ��اره‌س��ه‌رک��ردن��ى س���ه‌رج���ه‌م پرس ‌ه‬ ‫ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ى و ئ��ی��دارى و ئ��اب��ورى و‬ ‫کلتورى و نه‌ته‌وه‌یى و سیاسییه‌کانى‬ ‫ج �ه‌م��اوه‌ر ل�ه‌س�ه‌ر بنه‌ماى چه‌سپاندنى‬ ‫دادپ������ه‌روه‌رى ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ى‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا‬ ‫کارى هه‌ره‌وه‌زى و به‌ کۆمه‌ڵ به‌ بنه‌ما‬ ‫ده‌گ��رێ��ت و ت��اک��ڕه‌وى و ناوه‌ندگه‌رایى‬ ‫ره‌تده‌کاته‌وه‌»‪.‬‬ ‫پاشان دواى هه‌ڵبژاردنى دیوان گفتوگۆ‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام‬

‫له‌سه‌ر ره‌شنوسى به‌رنامه‌ و رێساى کارى‬ ‫ده‌ستپێشخه‌رى ه��اواڵت��ى ئ��ازاد ده‌ستى‬ ‫پێکرد‪ ،‬دواى ئ �ه‌وه‌ ئه‌نجومه‌نێک بۆ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى سیستمى هاواڵتى ئازاد‬ ‫هه‌ڵبژێردران‪ ،‬ئه‌نجومه‌نێکه‌‌ له‌ (‪)23‬‬ ‫ک���ه‌س پ��ێ��ک��ه��ات��ب��وون (‪ )10‬که‌سیان‬ ‫وه‌ک ن��وێ��ن�ه‌ران��ى رێ��ک��خ��راو و پارتى‬ ‫سیاسى دیارى کران (‪ )13‬هاواڵتیش له‌‬ ‫کۆنفراسه‌که‌دا هه‌ڵبژێردران‪.‬‬

‫جێبه‌جێنه‌کردنی پڕۆژه‌کان هاواڵتیان توڕه‌ده‌کات‬ ‫«حکومه‌ت ته‌کیه‌ى فه‌رامۆش کردووه‌»‬

‫ئاماده‌کار‬ ‫هه‌رێم کاوانى‬ ‫رۆژنامه‌نوسێک باس له‌وه‌ده‌کات‬ ‫له‌ سااڵنى پێشوودا سه‌رۆک‬ ‫شاره‌وانى له‌ ناحیه‌که‌دا چه‌ندین‬ ‫که‌سى وه‌همى دروست کردووه‌و‬ ‫زه‌وی پێ به‌خشیون‪ ،‬سه‌رۆکى‬ ‫شاره‌وانیش ده‌ڵێت من نزیکه‌ى‬ ‫ساڵێکه‌ به‌ڕێوه‌به‌رى ئه‌م‬ ‫شاره‌وانییه‌م من به‌رپرسیار نیم‬ ‫له‌وه‌ى که‌ پێشوتر ڕووى داوه‌‪.‬‬

‫سه‌رتیپ ناسیح‪ ،‬ڕۆژنامه‌نووس‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫لیژنه‌ى داکۆکیکردن له‌ ناحیه‌ى ته‌کیه‌‪،‬‬ ‫جه‌ختیکرده‌وه‌ ل�ه‌ ب��وون��ى که‌مووکورتى‬ ‫و گ�ه‌ن��ده‌ڵ��ی��ی�ه‌ک��ى زۆر ل �ه‌ ت �ه‌ک��ی �ه‌دا و‬

‫رای��ده‌گ �ه‌ی �ه‌ن��ێ��ت‪ :‬ب��ڕی��ار ب��وو ل �ه‌ ب��ودج�ه‌ى‬ ‫(‪ )2011‬کۆمه‌ڵێک پڕۆژه‌ بکرێت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫س�ه‌ردان��ى الیه‌نى په‌یوه‌ندیدارمان ک��ردووه‌‬ ‫پێیان راگه‌یاندین که‌ له‌ (‪ )2011‬ئه‌م‬ ‫پڕۆژانه‌ ده‌کرێت‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ئه‌م پڕۆژنه‌ بریتی بوون له‌ قیرتاو‬ ‫کردنى (س��ێ) گ �ه‌ڕه‌ک له‌ ناحیه‌که‌دا‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم تائێستا هیچ گه‌ڕه‌کێک قیرتاو‬ ‫نه‌کراوه‌ به‌ ئێمه‌یان ڕاگه‌یاند له‌ به‌ر ئه‌وه‌ى‬ ‫پاره‌که‌ى که‌م بووه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ هه‌مان ساڵدا‬ ‫ب��ڕی��ارى دروس��ت��ک��ردن��ى قووتابخانه‌یه‌کى‬ ‫(‪ )18‬پۆلى ده‌رچ��وو‪ ،‬به‌اڵم تائێستا جێ‬ ‫به‌جێ نه‌کراوه‌‪ ،‬له‌ درێژه‌ى ئه‌و پڕۆژانه‌ى‬ ‫که‌ ده‌بوایه‌ بکرایه‌ پردێکى په‌ڕینه‌وه‌ بوو‬ ‫ل�ه‌ ناحیه‌که‌دا ب �ه‌اڵم تائێستا ئ��اس�ه‌وارى‬ ‫دیار نییه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بڕیارى دروستکردنى‬

‫باخچه‌یه‌کى گشتى و یاریگایه‌کى تارتان‬ ‫و ناوچه‌ى پیشه‌سازى دراوه‌ له‌ (‪،)2011‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ش وه‌ک پڕۆژه‌کانى تر‬ ‫پشت گوێ خراوه‌‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ئ���ه‌وه‌ى جێگاى نیگه‌رانیی ‌ه له‌‬ ‫ته‌کیه‌دا بڕیار درا له‌ ب��ودج �ه‌ى(‪)2010‬‬ ‫و(‪ )2011‬کۆمه‌ڵێک پڕۆژه‌ى باش بکرێت‬ ‫به‌اڵم هیچ ئاسه‌وارێکى ئه‌و پڕۆژانه‌ دیار‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫سه‌رتیپ ناسیح‪،‬جه‌ختیشی ک��رده‌وه‌‪ :‬ئێمه‌‬ ‫بڕوامان نیه‌ له‌ بودجه‌ى (‪ )2012‬هیچ بۆ‬ ‫ته‌کیه‌ بکرێت‪ ،‬چونکه‌ حکومه‌ت ته‌کیه‌ى‬ ‫فه‌رامۆش کردووه‌‪ ،‬به‌رپرسانى ناحیه‌که‌ش‬ ‫ک �ه‌م��ت �ه‌رخ �ه‌م��ن ل���ه‌ ئ��اس��ت ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��رن��ى‬ ‫ناحیه‌که‌دا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ڕۆژن���ام���ه‌ن���وس���ه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ ده‌خ���ات���ه‌ڕوو‬

‫سه‌رۆکى شاره‌وانى سااڵنه‌ (‪ )10‬یان زه‌وى‬ ‫ئیفراز ده‌کرێت و ده‌فرۆشرێت له‌ ناحیه‌که‌دا‬ ‫رێ��ژه‌ى ئ�ه‌و پ��اره‌ی�ه‌ (‪ )80‬ده‌ف��ت�ه‌ر ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت و ئه‌و پاره‌یه‌ بۆ ته‌کیه‌ ته‌رخان‬ ‫بکرێت بکرێته‌ بوارى خزمه‌تگوزارى ئه‌وه‌‬ ‫که‌موکوڕییه‌کان له‌ ته‌کیه‌دا له‌ (‪)%50‬‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌بن‪.‬‬ ‫له‌ درێژه‌ى قسه‌کانیدا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات‪:‬‬ ‫«ئ��ێ��م�ه‌ ب �ه‌ دواداچ���ون���م���ان ک����ردووه‌ و له‌‬ ‫ئێستادا بۆمان ده‌رک�ه‌وت��ووه‌ که‌ گه‌نده‌ڵى‬ ‫زۆر گ���ه‌وره‌ ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬ل �ه‌ س��ااڵن��ى پێشوودا‬ ‫سه‌رۆک شاره‌وانى له‌ ناحیه‌که‌دا له‌ نێوان‬ ‫دارو ده‌سته‌که‌ى و که‌سانى نزیک له‌ خۆى‬ ‫زه‌ویان دابه‌شکردووه‌ به‌ پاره‌یه‌کى که‌م یان‬ ‫چ�ه‌ن��دان که‌سى وه‌همى دروس��ت ک��راوه‌ و‬ ‫چه‌نده‌ها زه‌وى پێ به‌خشیوه‌ به‌ پاره‌یه‌کى زۆر‬

‫که‌م وه‌ک ئه‌وه‌ى که‌ بانگه‌وازى کردبێت‪،‬‬ ‫دواتر هه‌ر ئه‌و زه‌وییانه‌ فرۆشراونه‌ته‌وه‌ به‌‬ ‫پاره‌یه‌کى زۆرتر به‌ خه‌ڵکى ناحیه‌که‌ ئه‌و‬ ‫ب�ه‌رپ��رس و که‌سانه‌ پ��اره‌ک�ه‌ی��ان‪ ،‬له‌ نێوان‬ ‫خۆیاندا دابه‌شیان کردووه»‌‪.‬‬ ‫نه‌وزاد جه‌الل‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رى شاره‌وانى ته‌کیه‌‪،‬‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌کات که‌ پڕۆژه‌کانى ناحیه‌ى‬ ‫ته‌کیه‌ س��اڵ��ى(‪ )2011‬له‌ ب��وارى جێبه‌جێ‬ ‫کردندایه‌‪ ،‬قیرتاوى چه‌ند گه‌ڕه‌کێک له‌‬ ‫ئێستادا چووه‌ته‌ بوارى جێبه‌جێ کردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫یاریگایه‌کى تارتانش هه‌روه‌ها باخچه‌یه‌ک‬ ‫و پ��ردى پ�ه‌ڕی��ن�ه‌وه‌ و قوتابخانه‌یه‌ک له‌‬ ‫ئێستادا ده‌ست به‌کاربوونى بۆ کراوه‌ کارى‬ ‫تێدا ده‌کرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ له‌ به‌رامبه‌ر بوونى گه‌نده‌ڵى‬ ‫له‌ ش��اره‌وان��ى له‌ دابه‌شکردنى زه‌وى‪ ،‬ئه‌وه‌‬

‫ده‌خاته‌ڕوو‪ ‌،‬که‌ له‌ ماوه‌ى ده‌ست به‌کاربوونى‬ ‫ئ����ه‌ودا ه��ی��چ گ�ه‌ن��ده‌ڵ��ی��ی�ه‌ک ن���ه‌ک���راوه‌ و‬ ‫پێشتریش هیچ ئاگادار نییه‌ که‌ گه‌نده‌ڵى‬ ‫ه �ه‌ب��ووه‌ ی��ان ن��ا‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا ده‌ڵ��ێ��ت‪« :‬من‬ ‫نزیکه‌ى ساڵێکه‌ به‌ڕێوه‌به‌رى ئه‌م شاره‌وانییه‌م‬ ‫من به‌رپرسیار نیم له‌وه‌ى که‌ پێشوتر ڕووى‬ ‫داوه»‪.‬‬ ‫کارزان مه‌ولوود‪ ،‬هاواڵتى ناحیه‌ى ته‌کیه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ ب�ه‌وه‌ ده‌ک��ات ئێمه‌ وه‌ک گه‌نجان‬ ‫خۆمان به‌ خه‌مخۆرى ناحیه‌که‌ ده‌زانین‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ب �ه‌رپ��رس��ان��ى ن��اح��ی�ه‌ک�ه‌ ه �ه‌س��ت به‌‬ ‫به‌رپرسیارێتى ناکه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ چه‌ندین جار‬ ‫س�ه‌ردان��ى الیه‌نى په‌یوه‌ندیدارمان ک��ردووه‌‬ ‫ب��ۆ کۆمه‌ڵێک داواک�����ارى‪ ،‬ئ��ه‌و الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیدارانه‌ به‌ڵێنى زۆرمان پێده‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ داخه‌وه‌ ته‌نها به‌ گوفتاره‌ و کردار نییه‌‪.‬‬

‫گه‌رمیان‪ ،‬ره‌گه‌زى مێین ‌ه که‌متر‬ ‫له‌دایکده‌بن‌و زۆرتریش ده‌مرن‬ ‫چه‌تر‬

‫دلێر عه‌بدولڕه‌حمان‬

‫به‌پێى ئ �ه‌و ئ��ام��اره‌ که‌وێنه‌یه‌کى دراوه‌ت��� ‌ه‬ ‫(چ �ه‌ت��ر) ده‌رک���ه‌وت���وه‌ «ل��ه‌م��اوه‌ى مانگى‬ ‫کانوونى دووه‌م‪/‬یه‌نایه‌رى رابردودا (‪)4363‬‬ ‫ک �ه‌س س �ه‌ردان��ى نه‌خۆشخانه‌و مه‌ڵبه‌ندو‬ ‫بنکه‌ ته‌ندروستیه‌کانى سنوره‌که‌یان کردوه‌‬ ‫ب�ه‌م�ه‌ب�ه‌س��ت��ى وه‌رگ��رت��ن��ى چ���اره‌س���ه‌ر‪ ،‬ل�ه‌و‬ ‫ژم��اره‌ی�ه‌ش (‪ )2233‬ی��ان ل�ه‌ڕه‌گ�ه‌زى مێ‬ ‫‌و (‪ )1130‬ک�ه‌س��ی��ان ل �ه‌ ره‌گ����ه‌زى نێرن‪،‬‬ ‫ه�����ه‌روه‌ک (‪ )1075‬ن �ه‌خ��ۆش��ی م���ێ ‌و‬ ‫(‪ )424‬نه‌خۆشی نێر له‌ به‌شه‌ جیاوازه‌کانى‬ ‫نه‌خۆشخانه‌دا داخل کراون»‪.‬‬ ‫ئاماره‌که‌ ده‌ریده‌خات «نه‌خۆشیه‌کان بریتین‬ ‫له‌ (‪ )247‬حاڵه‌تى نه‌خۆشیه‌کانى ناوسک‬ ‫‌و (‪ )432‬نه‌خۆشى بڕبڕه‌ى پشت‌و حه‌وز‪،‬‬

‫زمانی کاریکاتێر‬

‫به‌پێى ئامارێکى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى‬ ‫گشتى ته‌ندروستى گه‌رمیان‬ ‫ده‌رکه‌وتوه‌ ته‌نها له‌مانگى‬ ‫کانوونى دووه‌م‪/‬یه‌نایه‌رى رابردودا‬ ‫ره‌گه‌زى مێیینه‌ له‌گه‌رمیان‬ ‫که‌متر له‌دایک بون‪ ،‬زۆرتر‬ ‫سه‌ردانى نه‌خۆشخانه‌یان کردوه‌و‬ ‫زۆرترسوتاون‌و زۆرتریش مردون‪.‬‬

‫دوو ه �ه‌زار و (‪ )144‬نه‌خۆشی په‌له‌کان‬ ‫‌و (‪ )44‬نه‌خۆشی گ����وازراوه‌‪ ،‬ه��ه‌روه‌ک‬ ‫هیچ حاڵه‌تێکى نه‌خۆشیه‌کانى شێرپه‌نجه‌‪،‬‬ ‫تاالسیما و نه‌خۆشیه‌ درێژخایه‌نه‌کان تۆمار‬ ‫نه‌کراوه‌»‪.‬‬ ‫هه‌ربه‌پێى ئه‌وئاماره‌ له‌ماوه‌ى ئه‌و مانگه‌دا‬ ‫«(‪ )156‬ن���ه‌ش���ت���ه‌رگ���ه‌ری���ی گ������ه‌وره‌ ‌و‬ ‫(‪ )146‬نه‌شته‌رگه‌ری مامناوه‌ند و (‪)89‬‬ ‫ن �ه‌ش��ت �ه‌رگ �ه‌رى ب��چ��ووک ئ �ه‌ن��ج��ام��دراون‬ ‫(‪ )1960‬س��ۆن�ه‌ر ‌و (‪ )3352‬تیشک ‌و‬ ‫و (‪ )12603‬پشکنینى تاقیگه‌یی بۆ‬ ‫نه‌خۆشه‌کان ئه‌نجامدراون»‪.‬‬ ‫ئاماره‌که‌ ئ��ام��اژه‌ ب��ه‌وه‌ش ده‌دات که‌ له‌و‬ ‫مانگه‌دا «(‪ )605‬منداڵ له‌دایکبون که‌‬ ‫(‪ )310‬یان له‌ ره‌گه‌زى نێر و (‪ )295‬یان‬ ‫له‌ ره‌گه‌زى مێن‪ ،‬هه‌روه‌ک (‪ )14‬حاڵه‌تى‬ ‫مردن تۆمارکراوه‌ که‌ نۆیان له‌ ره‌گه‌زى مێ‬ ‫‌و پێنجیان یان له‌ ره‌گ �ه‌زى نێرن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫(‪ )17‬حاڵه‌تى سوتاویی تۆمارکراون که‌‬ ‫(‪ )11‬یان له‌ ره‌گه‌زی مێ‌و شه‌ش یان له‌‬ ‫ره‌گه‌زی نێرن»‪.‬‬ ‫ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌رای���ه‌ت���ی گ��ش��ت��ى ت �ه‌ن��دروس��ت��ى‬ ‫گ�ه‌رم��ی��ان‪ ،‬ل�ه‌ س��ن��ورى ق�ه‌زاک��ان��ى ک �ه‌الر‪،‬‬ ‫کفری‪ ،‬خانه‌قین ‌و ناحیه‌ و گونده‌کانیان‪،‬‬ ‫سێ نه‌خۆشخانه‌ و (‪ )12‬مه‌ڵبه‌ند و (‪)50‬‬ ‫بنکه‌ى ته‌ندروستى هه‌یه‌‪.‬‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫چاوپێکه‌وتن‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫«ل بادینان یاسا نه‌ سه‌روه‌ره‌‪ ،‬به‌لکو حزب سه‌روه‌ره»‬

‫‪5‬‬

‫به‌رپرسا گۆڕان ل دهۆکێ‪ :‬ژ به‌ر گه‌له‌ک هۆکارێ ره‌وشا بادینان د گرژێ دایه‌ و دبیتن ل هه‌ر گاڤه‌کێ دا بته‌قیت‬ ‫هه‌ڤدیتن‬ ‫پرژان دهوکى‬ ‫حه‌جى رێکانى‪ ،‬سه‌رپه‌رشتێ‬ ‫ئه‌نجومه‌نێ بزاڤا گۆڕان ل‬ ‫پارێزگه‌ها دهوکێ ل ڤێ هه‌ڤدیتنێ‬ ‫ده‌ د گه‌ل رۆژناما (چه‌تر) دبێژه‌‪:‬‬ ‫مخابن که‌لتورێ باره‌گا سوتنێ و‬ ‫ره‌تکرنا هزرا جیاواز تا نها زاله‌‬ ‫لنک به‌رپرس و کاربده‌ستین حزبا‬ ‫ده‌سه‌التدار وحکومى لده‌ڤه‌رێ‪...‬‬

‫چه‌تر‪ :‬ره‌وش��ا نها یا سیاسى ل به‌هدینان‬ ‫چاوا دبینن؟‬ ‫ـ ناهێته‌ مانده‌لکرن ک��و ره‌وش���ا سیاسى‬ ‫ل��ب��ادی��ن��ان ن�ه‌ی��ا ئ��ارام �ه‌ بتایبه‌تى پشتى‬ ‫رویدانێن بادینان ئه‌وێن کو ل رۆژا ئه‌ینیا‬ ‫(‌‪ )2011/11/2‬روی��داى‪ ،‬بێ گومان ئه‌ز‬ ‫ڤێ نه‌ئارامیێ بۆ دوو هوکارێن سه‌ره‌کى‬ ‫ڤه‌دگه‌رینم‪ :‬ه��وک��ارێ ئێکێ هوکارێ‬ ‫ده‌ره‌کییه‌‪ ،‬ئه‌وژى بریتیه‌‪ :‬کو ده‌ڤه‌را بادینان‬ ‫نه‌ ل ده‌رڤه‌ى مێژووێ دژیت! نه‌خێر‪ ،‬به‌لکو‬ ‫ده‌ڤه‌را بادینان ل کوردستانێ پارچه‌یه‌ک‬ ‫گرنگه‌ ژ عێراقێ و عێراق پارچه‌یه‌که‌‬ ‫ژده‌ڤه‌را ناڤین و خه‌لکێ وێ یێ هشیاره‌‬ ‫وئ��اگ�ه‌ه ژ ره‌وش���ا جیهانێ ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ئه‌ڤجا‬ ‫بێ گومان هه‌ر گۆڕانکاریه‌ک لده‌ڤه‌را‬ ‫ناڤین روى بده‌ت ئێکسه‌ر دى کارتێکرنا‬ ‫خو لسه‌ر عیراق و کوردستانێ و لده‌ڤه‌را ‬ ‫بادینان هه‌بیت‪ .‬نه‌خاسمه‌ ئ�ه‌و روی��دان و‬ ‫گۆڕانکاریێن ل ده‌ڤه‌را ناڤه‌راست یێن کو‬ ‫دئه‌نجام دا چوار رژێمێن دکتاتورى ئێک‬ ‫لدویف ئێکى هاتن روخان‪ .‬ئه‌ز دبینم ڤان‬

‫رویدانا کارتێکرنه‌ک ه�ه‌ره‌ م�ه‌زن کری ‌ه‬ ‫س �ه‌ر ک��وردس��ت��ان��ێ و بتایبه‌تى ل��ده‌ڤ �ه‌را‬ ‫بادینان‪.‬‬ ‫هوکارێ دووێ هوکارێ نافخویه‌‪ ،‬کو‬ ‫بریتییه‪ ‌:‬ژ وى شێوازێ‌ چه‌وتێ‌‬ ‫سیاسى و ئابورى و جڤاکى‬ ‫و کارگێریه‌‪ ،‬ئ �ه‌وێ‌ کو‬ ‫ئه‌ڤه‌ (‪ )20‬ساله‌ خه‌لکێ‬ ‫کوردستانێ ژێ دنالیت‪،‬‬ ‫وه‌کو نه‌بوونا حکومه‌ته‌کا‬ ‫ئێکگرتى و به‌رته‌سکرنا‬ ‫ئ�����ازادی�����ا ت���اک���ه‌س���ى و‬ ‫پێشێلکرنا مافێ‌ مروڤى‬ ‫و نه‌بوونا عه‌داله‌تا جڤاکى‬ ‫و ن �ه‌س �ه‌روه‌رى بوونا‬ ‫یاسایێ و‬

‫هه‌بوونا دزیێ‌ و گه‌نده‌لیه‌کا ئێکجار مه‌زن‪،‬‬ ‫زێده‌بارى نه‌بوونا خزمه‌تگوزاریان‪ ،‬سه‌ره‌راى‬ ‫وێ بودجا زه‌بالح ئه‌ڤا لبه‌رده‌ستێ هه‌ردوو‬ ‫حزبێن ده‌سه‌التدار‪ ،‬ویا ژ ڤان هه‌میان مه‌زنتر‬ ‫ئه‌و بێکاریا مه‌زن ئه‌ڤا دناڤ ته‌خا‬ ‫جڤاکى دا به‌ربه‌الڤ وه‌ کریه‌‬ ‫ک��و ره‌وش���ا ب��ادی��ن��ان دگ��رژ‬ ‫وئالوزیێ‌دا بیت و دبیتن ل‬ ‫هه‌ر گاڤه‌کێ دا بته‌قیت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ته‌ڤگه‌را گۆڕان د‬ ‫چ ره‌وش دایه‌ ب تایبه‌ت‬ ‫پشتى نه‌مانا باره‌گایێن وه‌‬ ‫ل دهوکێ؟‬ ‫ـ م�������ه‌ ه���������ه‌م وه‌ک�������و‬ ‫گ����ۆڕان����خ����وازێ����ن‬

‫ب��ادی��ن��ان و ه �ه‌م ژى س�ه‌رک��ردای�ه‌ت��ی��ا م ‌ه‬ ‫گه‌هشتینه‌ وێ راس��ت��ی��ێ و ب��اوه‌ری��ێ‬ ‫ک��و ئ �ه‌م هیج ب��اره‌گ��ای�ه‌ک��ى ڤه‌نه‌که‌ین‪،‬‬ ‫هندى ره‌وشا سیاسى و عه‌قلیه‌تا سیاسى‬ ‫لده‌ڤه‌را بادینان بڤى ره‌نگێ نه‌شرین کرێت‬ ‫ره‌فتارێ بکه‌ن دگه‌ل هزر و بیرێن جیاواز‪،‬‬ ‫کاکه‌ ئه‌م نه‌شێین باره‌گاى ڤه‌که‌ین پاشى‬ ‫خودێ نه‌که‌ت ئێک ژ هه‌ڤالێن مه‌ بهێته‌‬ ‫شه‌هیدکرن‪ ،‬یان ژى باره‌گاى بسوژن پاشى‬ ‫(ئدیعا)ێ بکه‌ن کو گۆڕانخوازێن بادینان‬ ‫باره‌گایێن خو یێ سوتین و هه‌ڤالێن خو‬ ‫یێن کوشتى هه‌روه‌کو ل ڤێ داویێ دگه‌ل‬ ‫یه‌کگرتو هاتى ک��رن‪ ،‬ده‌م��ێ د که‌نالێن‬ ‫میدیاى دا دهاته‌ گوتن و ڤه‌گوتن کو‬ ‫یه‌کگرتوى باره‌گایێن خو یێن سوتى!! ئێ‬ ‫ئه‌ڤه‌ (ک��اره‌س��ات �ه‌) ب��رای��ێ م��ن‪ .‬ومخابن‬ ‫که‌لتورێ باره‌گا سوتنێ و ره‌تکرنا هزرا‬ ‫جیاواز و نه‌قه‌بیلکرنا ئه‌ڤێ دى و ژناڤبرنا‬ ‫وى‪ ،‬ت��ا نهو ی��ا زال���ه‌ لنک ب �ه‌رپ��رس و‬ ‫کاربده‌ستین حزبا ده‌سه‌التدار و حکومى‬ ‫لده‌ڤه‌رێ‪ ،‬ئه‌م وه‌کو گۆڕانخوازێن بادینان‬ ‫بگشتى ره‌ت دکه‌ین باره‌گایه‌کى ڤه‌که‌ین‬ ‫پاشى هه‌رگاڤا بڤێت بره‌نگه‌کێ وه‌حشیانه‌‬ ‫بهینه‌ س�ه‌ر باره‌گایێ مه‌ ت��االن بکه‌ن و‬ ‫بسوژن‪ ،‬یانژى ئیهانا هه‌ڤال و کادرێن مه‌‬ ‫بکه‌ن و شه‌هید بکه‌ن‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬نه‌بوونا که‌سانێن ناسیار ل بادینان‬ ‫دناڤا ته‌ڤگه‌را گۆڕان ده‌ بۆ چ دزڤرینى؟‬ ‫ـ نه‌خێر ئ�ه‌ز نه‌دگه‌ل بۆچوونا ته‌مه‌ و‬ ‫م��ن رێ��ز هه‌یه‌ ب��ۆ ت �ه‌‪ ،‬چنکو س���ه‌ره‌راى‬

‫کو ئه‌ڤه‌ دوو سال و نیڤن لسه‌ر ته‌مه‌نێ‬ ‫گ��ۆڕان ده‌رب���از دبیت لێ مه‌ وه‌ک��و بزاڤا‬ ‫گۆڕان لبادینان که‌سانێن به‌رنیاس وخودان‬ ‫شیان هه‌نه‌‪ ،‬ئێک ژ وانا (د‪.‬بورهان یاسین‬ ‫دوسکى) وه‌ک��و پروفیسور و ئه‌کادیمیێ‬ ‫به‌رناس ل زانکویا (لوند لسوید) ئێک ژ‬ ‫هه‌ڤالێن مه‌یه‌ و تا نهوو یێ خه‌باتێ دکه‌ت‬ ‫و رولێ وى یێ به‌رچاڤه‌ دگوره‌پانا سیاسى‬ ‫دا هه‌م ل ئوروپا وهه‌م ژى وه‌کو سه‌ر ئاستێ‬ ‫کوردستانێ‪ .‬هه‌روه‌سا مه‌ هه‌ڤالێن باش‬ ‫هه‌نه‌ وه‌کو ئه‌ندازیار وپارێزه‌ر و پزیشک‬ ‫و دکتور و ماموستا لزانکویا دهوک و‬ ‫خویندنگه‌هێن جوداجودا لده‌ڤه‌را بادینان‪،‬‬ ‫زێده‌بارى کو مه‌ روژنامه‌نڤیس و روناکبیر و‬ ‫ریش سپى و ماموستایێن ئاینیى ژى هه‌نه‌‪،‬‬ ‫لێ ئه‌گه‌رێن نه‌ ئاشکراکرنا وان دوو سه‌ده‌م‬ ‫هه‌نه‌ سه‌ده‌مێ ئێکێ بۆ مه‌ ڤه‌دگه‌ریت کو‬ ‫مه‌ وه‌کو رێکخستن ئه‌م وه‌سا دخوازین ئه‌و‬ ‫ئاشکرا نه‌بن نهوو‪ ،‬سه‌ده‌مێ دووێ بۆ وان‬ ‫هه‌ڤاالن بخو ڤه‌دگه‌ریت کو ژبه‌ر هنده‌ک‬ ‫ئه‌گه‌ران چ یێن سیاسى بن یان ژى ژبه‌ر‬ ‫هه‌ر هوکاره‌کێ دى‪ ،‬نه‌ڤیایه‌ خو ئاشکرا‬ ‫بکه‌ن دیارنینن‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬گ����ۆڕان چ پێنگاڤێن ی��اس��اى و‬ ‫سیاسى ئاڤێتینه‌ بۆ به‌رگریکرنێ‌ ژ باره‌گا‬ ‫و ئه‌ندامێن خو؟‬ ‫ـ هه‌لبه‌ت مه‌ وه‌کو بزاڤا گۆڕان ل بادینان‬ ‫هه‌ر پێش رۆژا هه‌لبژارتنێن (‪)2009/7/25‬‬ ‫ب��اره‌گ��ای�ه‌ک ل ده��وک دان��اب��وو ت��ا روژا‬ ‫(‪ 17‬ش��وب��ات��ا ‪ )2011‬م �ه‌ درێ���ژى بکار‬

‫و چاالکیێن خو وه‌ک��و هه‌ڤال و ئه‌ندام و‬ ‫گۆڕانخوازێن بزاڤا گۆڕان بریه‌ سه‌ر‪ .‬لێ‬ ‫مخابن بدرێژیا وى م��اوێ هه‌نێ ه�ه‌رده‌م‬ ‫باره‌گایێ مه‌ توشى هێرشێ و په‌الماردانێ‬ ‫بوویه‌ و ته‌قه‌ لێهاتیه‌ کرن و هاتیه‌ تاالنکرن‪،‬‬ ‫لسه‌ر ئاستێ‌ بادینان‪ ،‬هه‌رده‌م بزاڤا گۆڕان‬ ‫برێکا په‌رله‌مانتارێن گۆڕان ل په‌رله‌مانێ‬ ‫کوردستانێ ول په‌رله‌مانێ عیراقێ به‌ره‌ڤانى‬ ‫ژباره‌گا و هه‌ڤاالن کریه‌‪ ،‬هه‌ر وه‌سا برێکا‬ ‫راگه‌هاندن و رێکخراوێن جڤاکێ مه‌ده‌نى‬ ‫لکوردستانێ و ل عیراقێ و هه‌تا لسه‌ر‬ ‫ئاستێ رایا گشتى یا جیهانى و رێکخراوێن‬ ‫مافى مرۆڤى ل نه‌ته‌وه‌ێن ئێکگرتى‪ ،‬گۆڕان‬ ‫درێغى نه‌کریه‌ و ناکه‌تن‪ ،‬نه‌ک بۆ ئه‌ندام و‬ ‫هه‌ڤالێن مه‌‪ ،‬به‌لکو بۆ هه‌ر هه‌ڤوه‌التیه‌کێ‬ ‫ئاماده‌یه‌ به‌رگریێ بکه‌ت‪ .‬باشترین نموونه‌‬ ‫ژى (سه‌ید ئه‌کره‌م)ه‌ ئه‌وێ کو ژ ئه‌گه‌رێ‬ ‫لێدوانه‌کێ هاتیه‌ ب��ێ سه‌روشوینکرین‪،‬‬ ‫سه‌ره‌راى کو ناڤبرى نه‌ گۆڕانه‌ ژى‪ ،‬لى بزاڤا‬ ‫گۆڕان خو لێ کریه‌ خودان و په‌رله‌مانتارێن‬ ‫گۆڕان ل په‌رله‌مانێ کوردستانێ ب جدى‬ ‫ک��ار ل��س�ه‌ر که‌یسێ وى ک��ری�ه‌ و شیان‬ ‫هه‌تا (‪ )40‬واژوویان بده‌ست خوڤه‌ بینن و‬ ‫لژنه‌یه‌کێ پێکبینن داکو لدویف چوون ل‬ ‫که‌یسێ وى بهێته‌کرن‪ .‬سه‌ره‌راى کو یاسا ل‬ ‫بادینان و ل کوردستانێ نه‌ سه‌روه‌ره‌‪ ،‬به‌لکو‬ ‫حزب س �ه‌روه‌ره‌‪ ،‬لێ س �ه‌ره‌راى وێ چه‌ندێ‬ ‫مه‌ وه‌کو بزاڤا گۆڕان هه‌ر گاڤا پێویست‬ ‫زانى بیت‪ ،‬مه‌ به‌رگرى ژ هه‌ڤال وئه‌ندامێن‬ ‫خو کریه‌‪.‬‬

‫م ‌ه گه‌هشتین ‌ه وێ باوه‌ریێ هیج باره‌گایه‌کى ڤ ‌ه نه‌که‌ین هندى ره‌وشا‬ ‫عه‌قلیه‌تا سیاسى لده‌ڤه‌را بادینان بڤى ره‌نگێ به‌‬

‫«ده‌سه‌اڵت چاکسازى ناکات و رێگه‌ش نادات که‌س چاکسازى بکات»‬ ‫ئه‌ندامێکى سه‌رکردایه‌تى کۆمه‌ڵى ئیسالمى‪ :‬کێشه‌ى ئۆرگانه‌کانى ئێمه‌ ته‌نها پاره‌و چۆنێتى به‌ڕێوه‌بردنه‌‬ ‫سازدانى‬ ‫ئاسۆ گه‌اڵڵى‬ ‫له‌م دیمانه‌یه‌یدا له‌گه‌ڵ‬ ‫(چه‌تر) شوان رابه‌ر‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫سه‌رکردایه‌تى کۆمه‌ڵى ئیسالمى‬ ‫کوردستان و به‌رپرسى مه‌ڵبه‌ندى‬ ‫سۆرانى ئه‌و حزبه‌‪ ،‬باس له‌‬ ‫ره‌وشى ناوخۆى کۆمه‌ڵى ئیسالمى‬ ‫ده‌کات و ره‌خنه‌ش له‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌گرێت‪...‬‬

‫چه‌تر‪ :‬باس له‌ کێشه‌ى ناوخۆیی حزبه‌که‌تان‬ ‫ده‌کرێت‪ ،‬ئه‌م باسانه‌ له‌ کوێوه‌ سه‌رهه‌ڵده‌ده‌ن‬ ‫ئه‌گه‌ر بونیان نییه‌؟‬ ‫ـ هیچ حزبێک بێ دۆس��ت و دوژم��ن و‬ ‫کێشه‌ و که‌موکورتى نابێ‪ ،‬ئێمه‌ش به‌‬ ‫ئ �ه‌ن��دازه‌ى خۆمان ورده‌ کێشه‌مان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫وه‌ل��ێ س��وپ��اس ب��ۆ خ��واى گ���ه‌وره‌ کێشه‌ى‬ ‫ک��وت��ل �ه‌ک��ارى و گ���ه‌وره‌م���ان ن��ی��ن‪ ،‬ب�ه‌س‬ ‫خه‌ڵکێکى ناحه‌ز به‌ خراپ قسه‌مان له‌سه‌ر‬ ‫ده‌که‌ن و کێشه‌کانمان لێ گه‌وره‌ ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ماوه‌یه‌که‌ راگه‌یاندنه‌کانى نزیک‬ ‫له‌ پارتى کێشه‌کانى ن��اوخ��ۆى کۆمه‌ڵى‬ ‫ئیسالمى ده‌وروژێ��ن��ن‪ ،‬ل �ه‌م ب��اره‌ی �ه‌وه‌ چى‬ ‫ده‌ڵێن؟‬ ‫ـ ئێمه‌ ک��ارى خۆمان ده‌ک�ه‌ی��ن‪ ،‬پ��ڕۆژه‌ و‬ ‫په‌یامى خۆمان پێیه‌‪ ،‬به‌م قسه‌ و قسه‌ڵۆکانه‌‬ ‫ناوه‌ستین و په‌ک ناخرێین‪ ،‬شتێکى زۆر‬ ‫گرنگ نه‌بێ وه‌اڵم��ى ناده‌ینه‌وه‌‪ .‬هه‌موو‬ ‫حزبێک قسه‌ى چ��اک و خ��راپ��ى له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ک���رێ‪ .‬خه‌ڵک هه‌یه‌ که‌یفى به‌ ئێمه‌‬ ‫نایا خه‌ونى خراپمان پێوه‌ ده‌بینێ و قسه‌ى‬ ‫خراپمان له‌سه‌ر ده‌کات‪ ،‬له‌ کارى سیاسى‬ ‫ئه‌وه‌ ئاساییه‌‪ ،‬وه‌اڵمى هه‌موو درۆ و ده‌له‌سه‌‬ ‫و قسه‌یه‌ک ناده‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫چ���ه‌ت���ر‪ :‬ده‌وت����رێ����ت چ����ه‌ن����دان ک��ێ��ش �ه‌ى‬ ‫هه‌ڵپه‌سێردراو و چاره‌ نه‌کراو له‌ مه‌کته‌بى‬ ‫سیاسى هه‌ن‪ ،‬ئه‌مانه‌ تا چه‌ند راستن؟‬ ‫ـ راست نیه‌‪ ،‬کێشه‌ له‌ مه‌کته‌بى سیاسیمان‬ ‫نیه‌‪ ،‬جگه‌ له‌ ورده‌ گرفتى ئۆرگانه‌کان‬

‫ک���ه‌ پ���ه‌ی���وه‌ن���دى ب���ه‌ پ����اره‌ و چ��ۆن��ی�ه‌ت��ى‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م جۆره‌ کێشانه‌ حزب ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌کانیش هه‌یانه‌‪ ،‬له‌ جیهان هیچ‬ ‫حزبێکى حاکمیش نیه‌ کێشه‌ى نه‌بێ‪ .‬هیچ‬ ‫حزبێک بێ کێشه‌ و گرفت به‌ڕێوه‌ناچێ‪،‬‬ ‫کێشه‌ سروشتى ک��ارک��ردن و سیاسه‌ته‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ى ک���ار ن �ه‌ک��ات ه �ه‌ڵ �ه‌ش ن��اک��ات و‬ ‫کێشه‌شى نابێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬باس له‌ ناکۆکى و نا ته‌بایی نێوان‬ ‫سه‌رکردایه‌تى و مه‌کته‌ب سیاسییه‌کانى‬ ‫کۆمه‌ڵ ده‌کرێت‪.‬؟‬ ‫ـ ئ �ه‌م �ه‌ش راس���ت ن��ی�ه‌‪ ،‬کێشه‌ ل �ه‌ نێوان‬ ‫سه‌رکردایه‌تى و مه‌کته‌بى سیاسى نیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌بێ ناشاردرێته‌وه‌ و باس ده‌کرێ‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بۆچى کۆمه‌ڵى ئیسالمى هه‌موو‬ ‫ک��ات ل �ه‌ ک��ات��ى پێکهێنانى حکومه‌تدا‬ ‫دره‌نگت خۆى یه‌کال ده‌کاته‌وه‌؟‬ ‫ـ ه���ه‌ر ج����اره‌ و ه���ه‌ر ک��ات��ێ��ک ق��س �ه‌ و‬

‫گ��ۆڕان��ک��ارى و چاکسازى بکه‌ن‪ ،‬وه‌لێ‬ ‫نایکه‌ن‪ ،‬موعاره‌زه‌ بۆیه‌ کۆبونه‌وه‌ى پێنج‬ ‫قۆلى نه‌کرد‪ ،‬چونکه‌ بڕیاره‌کانى سه‌رۆکى‬ ‫هه‌رێم جێبه‌جێ نه‌کرابون‌و ده‌سه‌اڵت هیچ‬ ‫گۆڕانکارى‌و چاکسازیه‌کى دڵخۆشکه‌رى‬ ‫نه‌کردووه‌‪ .‬ته‌نگه‌ژه‌ى کوردستان خه‌تای‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵت نه‌ چاکسازى ده‌کات‬ ‫نه‌ رێگه‌ش به‌ خه‌ڵکى تر ده‌دات چاکسازى‬ ‫بکات‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌به‌ر فشارى ده‌سه‌اڵت نه‌بێ‬ ‫موعاره‌زه‌ هه‌ڵوێستى باشتریشى ده‌بێت‪.‬‬ ‫چ�ه‌ت��ر‪ :‬ب��اس ل �ه‌وه‌ ده‌ک��رێ��ت هه‌ریه‌که‌ له‌‬ ‫به‌رپرسى مه‌ڵبه‌ندى گه‌رمیان و هه‌ولێر‬ ‫نزیکن له‌ ئه‌میرى کۆمه‌ڵه‌وه‌ بۆیه‌ دانراون‬ ‫و له‌الیه‌ن خودى ئه‌میره‌وه‌ دانراون‪.‬؟‬ ‫ـ ئه‌مه‌ وا نیه‌‪ ،‬به‌رپرسى مه‌ڵبه‌ندى هه‌ولێر‬ ‫و گه‌رمیانیش به‌ بڕیارى سه‌رکردایه‌تى‬ ‫دانراون‪ ،‬ئه‌گه‌ر جه‌نابى مامۆستا عه‌لیش‬ ‫پێشنیارى کردبن‪ ،‬پێشنیاره‌که‌شى ماقوڵ و‬

‫هه‌ڵوێستێکى ده‌وێ‪ ،‬ه�ه‌م��وو ج��ار ئێمه‌‬ ‫قسه‌ و هه‌ڵوێستى باشى خۆمان هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ئ�ه‌م��ج��اره‌ش ئێمه‌ هه‌میشه‌ هه‌ڵوێستمان‬ ‫روون و ئاشکرا ب��ووه‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێجار‬ ‫لێدوانى ئێمه‌ پاش الیه‌نێکى ترى موعاره‌زه‌‬ ‫ب�ڵ�او ک��ردب��ێ��ت �ه‌وه‌ و خ�ه‌ل�ه‌ل��ى ته‌کنیکى‬ ‫هه‌بوبێ‪ .‬ده‌نا زوو هه‌ڵوێستمان راگه‌یاندوه‌‪،‬‬ ‫مه‌رجیش نیه‌ هه‌موجار هێز و سه‌رکه‌وتن‬ ‫له‌ ده‌ستپێشخه‌ریدا بێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬هه‌ست ناکه‌ى ئه‌و باره‌ چه‌سپیوه‌ى‬ ‫هه‌رێمى گرتووه‌ته‌وه‌ به‌شێکى زۆرى خه‌تا‬ ‫به‌ر ئۆپۆزسیۆن ده‌که‌وێـت؟‬ ‫ـ نه‌خێر‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‌ تاوانبار نیه‌‪ ،‬هێز‬ ‫ب���ه‌ ده‌س����ت ده‌س����ه‌اڵت����ه‌‪ ،‬ئ�����ه‌وان ده‌ت���وان���ن‬

‫گونجاو بووه‌‪ .‬هیچ شتێکى شه‌خسى تیا‬ ‫نیه‌‪ .‬سه‌رکردایه‌تى کۆمه‌ڵ واى به‌ چاک‬ ‫زانیوه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ب��اس له‌ خه‌تى گه‌نجان و خه‌تى‬ ‫نزیک له‌ ئه‌میر ده‌کرێت که‌ به‌ته‌مه‌نه‌کانه‌‬ ‫له‌ناو کۆمه‌ڵدا‪ ،‬شتى وه‌ها بوونى هه‌یه‌؟‬ ‫ـ ل�ه‌ن��او ه�ه‌م��وو حزبێک چین و توێژى‬ ‫جیاجیا ه�ه‌ن‪ ،‬له‌ نێو کۆمه‌ڵیش‪ ،‬هه‌موو‬ ‫که‌س هاوته‌مه‌ن نابێ‪ ،‬وه‌لێ کێشه‌یه‌کمان‬ ‫نیه‌ به‌ ناوى کێشه‌ى گه‌نج و پیر‪ ،‬له‌ هه‌موو‬ ‫ئۆرگانه‌کان‪ ،‬جۆره‌ها ته‌مه‌نى تیایه‌‪ ،‬به‌‬ ‫ئاساییش کارى خۆیان ده‌که‌ن‪ ،‬هه‌مووشیان‬ ‫رۆڵ��ى خ��ۆی��ان ده‌بینن‪ ،‬ه �ه‌ر که‌سه‌ و بۆ‬ ‫کارێک به‌ که‌ڵک دێ و تاقه‌ت و توانا‬

‫‌و ئه‌زموونێکى پێیه‌‪ .‬ئه‌مه‌ شتێکه‌ بۆمان‬ ‫دروست ده‌کرێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئایا باڵى نه‌هزه‌کان له‌ کۆمه‌ڵدا‬ ‫ه��ێ��ش��ت��اش دژای����ه‌ت����ى ب���اڵ���ى ب���زوت���ن���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ک���ه‌ن وه‌ک ب��اس ده‌ک��رێ��ت و گوایه‌ش‬ ‫سه‌رکرده‌که‌یان (ئارام قادر)ه‌؟‬ ‫ـ ئه‌مه‌ هه‌ر ئه‌سڵى نیه‌‪ ،‬کۆمه‌ڵ هه‌مووى‬ ‫یه‌ک به‌رنامه‌ و کوتله‌ و سه‌رکردایه‌تیه‌‪،‬‬ ‫وێ���ڕاى مه‌سه‌له‌ى راجیایى ل�ه‌ پرسه‌کان‬ ‫که‌ هه‌قێکى سروشتى هه‌موو که‌سێکه‌‪.‬‬

‫پارتى و یه‌کێتى نیه‌‪ ،‬ئه‌مریکا تۆمه‌تێکى‬ ‫بۆ دروس��ت کرد و ئ��اواره‌ى ک��رد‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫چى به‌پێى یاساى عێراق ئه‌مریکا بۆى نیه‌‬ ‫خه‌ڵک بگرێ‪ ،‬که‌چى ب �ه‌رده‌وام خه‌ڵکى‬ ‫گ��رت��ووه‌‪ .‬ئیتر جه‌نابى مامۆستا عه‌لى‬ ‫باپیر به‌ پارتى و یه‌کێتى وتوه‌ که‌ پێویسته‌‬ ‫کاک دڵشاد بێته‌وه‌ کوردستان‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫ره‌زامه‌ندیان پیشانداوه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ده‌ن��گ��ۆى ئ �ه‌وه‌ هه‌یه‌ به‌ هاتنه‌وه‌ى‬ ‫گه‌رمیانى کۆمه‌ڵ مه‌کته‌ب عه‌سکه‌رى‬

‫ش��ێ��واز و هۆکارێکى ک��ارک��ردن �ه‌ نه‌ک‬ ‫ئامانج‌و هه‌موو شت‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ک��ۆم �ه‌ڵ ل �ه‌ چ حاڵه‌تێکدا ئه‌و‬ ‫مه‌کته‌ب ‌ه دروست ده‌کاته‌وه‌؟‬ ‫ـ دروستکردنه‌وه‌ى مه‌کته‌ب عه‌سکه‌ریمان‬ ‫ئێستا ل �ه‌ ب �ه‌رن��ام �ه‌ ن��ی �ه‌‪ ،‬پ �ه‌ی��وه‌ن��دى به‌‬ ‫هه‌لومه‌رج و پێویستى هه‌یه‌‪ ،‬په‌کیشمان‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ن��ه‌ک��ه‌وت��ووه‌‪ .‬ب���ه‌و ش��ێ��واز و‬ ‫الیه‌نانه‌ى که‌ ئێستا کار ده‌که‌ین‪ ،‬سوپاس‬ ‫بۆ خواى گه‌وره‌ حاڵه‌تى ئیسالمیمان زۆر‬

‫کۆمه‌ڵ هه‌مووى یه‌ک به‌رنام ‌ه‬ ‫و کوتله‌ و سه‌رکردایه‌تیه‌‪ ،‬دژایه‌تیکردنى‬ ‫یه‌کترى تێدا نییه‌‬

‫له‌نێو کۆمه‌ڵ دژایه‌تى یه‌کترکردن نیه‌‪.‬‬ ‫یه‌کێک ل�ه‌ خاڵه‌ به‌هێزه‌کانى کۆمه‌ڵ‬ ‫یه‌کبوونیه‌تى‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ده‌وترێـت دڵشاد گه‌رمیانى دێـته‌وه‌‬ ‫کوردستان‪ ،‬ئه‌مه‌ چۆنه‌؟‬ ‫ـ راسته‌ کاک حاجى دڵشاد گه‌رمیانى‬ ‫به‌ نیازه‌ ل �ه‌م م��اوان�ه‌ بێته‌وه‌ کوردستان‪،‬‬ ‫ک��اک دڵشاد هیچ کێشه‌یه‌کى له‌گه‌ڵ‬

‫دروست بکاته‌وه‌؟ ئه‌مه‌ تا چه‌ند راسته‌؟‬ ‫ـ ئه‌مه‌ش راست نیه‌‪ ،‬مه‌کته‌بى عه‌سکه‌رى‬ ‫پ�ه‌ی��وه‌ن��دى ب�ه‌ ب����ارودۆخ و س�ه‌رک��ردای�ه‌ت��ى‬ ‫کۆمه‌ڵه‌وه‌یه‌ نه‌ک به‌ حاڵه‌تى که‌سێک‪.‬‬ ‫ئێستا به‌و شێوازه‌ که‌ ئێمه‌ کار ده‌که‌ین‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌موو که‌موکوڕى و فشاره‌کان‬ ‫سوپاس بۆ خ��واى گ �ه‌وره‌‪ ،‬پێشوه‌چونێکى‬ ‫باشمان به‌ خۆوه‌ بینیووه‌‪ .‬الیه‌نى عه‌سکه‌رى‬

‫باشه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬قسه‌ى کۆتایت چییه‌ ده‌توانى بیڵێى؟‬ ‫ـ پێمانباشه‌ ئیسالمییه‌کان ی���ه‌ک بن‬ ‫و ق��س�ه‌ى خ���راپ ل �ه‌س �ه‌ر یه‌کتر ن�ه‌ک�ه‌ن‪،‬‬ ‫داواى خێر و چاکه‌ و هیدایه‌ت بۆ هه‌موو‬ ‫الیه‌کمان ده‌که‌ین‪ .‬پێویسته‌ ئینسان تاقه‌تى‬ ‫خۆى ل ‌ه چاکه‌ و خێر به‌کار بێنێ نه‌ک‬ ‫له‌ خراپه‌‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫‪7‬‬ ‫حه‌سه‌ن ره‌حمانپه‌نا‪ :‬ئێمه‌ خوازیارین خه‌ڵکی ئێران به‌‬ ‫ده‌ستی خۆیان کۆماری ئیسالمى بڕوخێنن‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫ـــحواڵ گوله‌ن‬

‫به‌ڕێو‌ه ده‌چێت‬

‫دیدار‬

‫رۆژی(‪)10‬ى ش�����وب�����ات�����ی(‪ )1979‬دوای‬ ‫گ��ی��ان��ب �ه‌خ��ت��ک��ردن��ی ی��ه‌ک��ێ��ک ل���ه‌ ک���ادی���ره‌‬ ‫پێشه‌نگه‌کانی ک��ۆم�ه‌ڵ�ه‌ ل �ه‌ ش���اری سه‌قزی‬ ‫رۆژه�ه‌اڵت��ی کوردستان له‌ راپه‌ڕینی گه‌النی‬ ‫ئ��ێ��ران ب �ه‌ ن���اوی ح�ه‌م�ه‌ حسێنی ک�ه‌ری��م��ی‪ ،‬به‌‬

‫رۆژی کۆمه‌ڵه‌ ن��اون��راوه‌ و ی�ه‌ک�ه‌م سکرتێری‬ ‫حزبی کۆمۆنیستی ئێران عه‌بدواڵی موهته‌دیه‌‬ ‫و سکرتیری (ده‌بیری یه‌که‌م) کۆمه‌ڵ ‌ه ئێستا‬ ‫ئیبراهیمی عه‌لیزاده‌یه‌ هه‌ر له‌ س�ه‌ره‌ت��اوه‌ تاکو‬ ‫ئێستا‪ .‬له‌ وه‌ها رۆژێکدا رێوره‌سمێک له‌ کامپی‬ ‫زڕگوێز ــ شاری سلێمانی به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬له‌م‬ ‫دیداره‌دا حه‌سه‌ن ره‌حمانپه‌نا ئه‌ندامی کۆمیت ‌هی‌‬ ‫ناوه‌ندی کۆمه‌ڵه‌ ـ رێکخراوی کوردستانی حزبی‬ ‫کۆمونیستی ئێران به‌مشێوه‌یه‌ ده‌دوێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئه‌مڕۆژه‌ چۆن کراوت ‌ه رۆژى حزبتان؟‬ ‫ـ��ـ ئ��ه‌م��ڕۆژه‌ (‪)25‬ی رێ��ب�ه‌ن��دان�ه‌ س��اڵ��ڕۆژی‬ ‫ئ��اش��ک��راب��وون��ی کۆمه‌ڵه‌یه‌ ل �ه‌ س��اڵ��ی(‪)1357‬‬ ‫هه‌تاوی که‌ به‌ هۆی گیانبه‌ختکردنی یه‌کێک‬ ‫له‌ ئه‌ندامانی دامه‌زرێنه‌ری خۆی که‌ کاک‬ ‫حه‌مه‌ حسێنی که‌ریمیه‌ له‌ شاری سه‌قز و له‌و‬ ‫کاته‌وه‌ تا ئێستا(‪ )33‬ساڵه‌ کۆمه‌ڵه‌ بێوچان له‌‬

‫هـــه‌واڵــی کوردستانی‬

‫که‌سایه‌تی هه‌فته‌‬

‫ئازاد گه‌رمیانی‬

‫به‌شداری دیداره‌کانیان له‌گ ‌هڵ‌ بزووتنه‌وه‌که‌ماندا‬ ‫ک��ردووه‌‪ ،‬به‌رهه‌مێکى کێشمه‌کێش و ناکۆکییه‌‬ ‫ناوخۆییه‌کانى سیستمى تورکیایه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر به‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیترین کێشه‌ى تورکیا که‌ کێشه‌ى کورده‌ و‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ قۆناغه‌ جیاجیاکانى چاره‌سه‌رکردنى‬ ‫ئه‌و کێشه‌یه‌دا و هه‌روه‌ها کردنى ئه‌م م��ژاره‌ به‌‬ ‫مژارێکى بازرگانییه‌کى چه‌په‌ڵ و کردنى به‌‬ ‫ئ��ام��رازى ش���ه‌ڕى ده‌س �ه‌اڵت��ى س��وک و س��اک��ار‪،‬‬ ‫کارێکى بێ ئ�ه‌ن��دازه‌ ناشرینه‌ و بێ رێزییه‌کى‬ ‫گ �ه‌وره‌ی �ه‌ ل�ه‌ ب�ه‌رام��ب�ه‌ر رێ��ب �ه‌رى گه‌لى ک��ورد و‬ ‫ب��زووت��ن�ه‌وه‌ک�ه‌م��ان‪ ،‬گه‌له‌که‌مان و رای گشتى‬ ‫تورکیا و هێزه‌ دیموکراسییه‌کاندا‪ ،‬له‌ هه‌مان‬ ‫کاتدا دۆخێکى ناشایسته‌یه‌ بۆ رژدییه‌تى خودى‬ ‫ده‌وڵه‌تیش‪.‬‬ ‫(‪ )KCK‬ل���ه‌ درێ�������ژه‌ى ل���ێ���دوان���ه‌ک���ه‌ی���دا بۆ‬ ‫ئاژانسى (‪ ،)firat‬ب��اس ل �ه‌وه‌ ده‌ک��ات شه‌پۆلى‬ ‫ده‌ستگیرکردنى نزیکه‌ى حه‌وت هه‌زار که‌س که‌‬ ‫له‌ناویاندا (رۆشنبیر‪ ،‬نووسه‌ر‪ ،‬سه‌رۆکى شاره‌وانی‪،‬‬ ‫ئه‌ندامانى ئه‌نجوومه‌نى شاره‌وانی‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رانى‬ ‫(‪ ،)BDP‬ئ �ه‌ن��دام��ان��ى ئ �ه‌ن��ج��ووم �ه‌ن��ى گ��ه‌ل‪،‬‬ ‫پ��ارێ��زه‌ران‪ ،‬هونه‌رمه‌ندان‪ ،‬پارێزه‌رانى مافه‌کانى‬ ‫م��رۆڤ‪ ،‬ئه‌ندامانى رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگاى‬ ‫مه‌ده‌نی و چ��االک��وان) هه‌یه‌‪ ،‬هیچ بنه‌مایه‌کى‬ ‫یاسایى نییه‌‪ ،‬ب�ه‌ پێچه‌وانه‌ى ت��اوان��ب��ارک��ردن به‌‬ ‫(تیرۆر) ئه‌و ژماره‌یه‌ ده‌ستنیشانکه‌رى ئیراده‌ى‬ ‫دیموکراتى و ره‌واى کۆمه‌اڵیه‌تى کۆمه‌ڵگایه‌ له‌‬ ‫چاره‌سه‌رى دیموکراتییانه‌ى کێشه‌ى کورددا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنه‌ سیاسییانه‌ که‌ ناکه‌وێته‌ چوارچێوه‌ى‬ ‫هیچ یاسایه‌که‌وه‌‪ ،‬له‌ هه‌مان کاتدا بۆ تورکیا‬ ‫لێدانى ته‌وره‌ له‌قاچى خۆی‪ )KCK( ،‬وتیشى‪:‬‬ ‫ئه‌و ئۆپه‌راسیۆنانه‌ به‌ فه‌رمانى تایبه‌تى ئه‌ردۆغان و‬ ‫بڕیارى ده‌سته‌ى وه‌زیران به‌شێوه‌یه‌کى سیستماتیک‬ ‫په‌یڕه‌و ده‌کرێت‪.‬‬ ‫(‪ )KCK‬ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد که‌ نزیکه‌ى‬ ‫ح����ه‌وت م��ان��گ �ه‌ رێ��گ �ه‌ ن������ه‌دراوه‌ ب��ه‌ پ���ارێ���زه‌ران‬ ‫چاوپێکه‌وتن له‌گ ‌هڵ‌ ئۆجاالندا ئه‌نجام بده‌ن و وتى‪:‬‬ ‫درێژه‌پێدان به‌م چاالکییانه‌ تا ئازادبوونى رێبه‌رى‬ ‫گه‌لى ک��ورد ئۆجه‌الن له‌ بناغه‌ى ئه‌م هه‌ڵمه‌تى‬ ‫به‌رخۆدانییه‌دایه‌ که‌ شێواز و نازناوێکى دیکه‌‬ ‫به‌ده‌ستده‌ێنێت‪ ،‬له‌م رووه‌وه‌ له‌ پێشوازیکردنى (‪)15‬‬ ‫ى شوباتدا ن�ه‌ک ته‌نیا به‌مه‌به‌ستى پرۆتێستۆ‬ ‫ک���ردن‪ ،‬پێویسته‌ ل�ه‌س�ه‌ر بنه‌ماى دروستکردنى‬ ‫هێڵێکى ت��ازه‌ى به‌رخۆدانى بێت‪ ،‬به‌ مانگرتن و‬ ‫هه‌ڵوێستى چاالکگه‌رى له‌جیاتى رۆژووگرتنێکى‬ ‫رۆژان�����ه‌ و ن�ه‌ری��ت��ی��ی��ان�ه‌ و ده‌رن��ه‌ک��ه‌وت��ن��ه‌ س�ه‌ر‬ ‫شه‌قامه‌کان‪ ،‬له‌ هه‌موو شوێنێک لێپرسینه‌وه‌ له‌‬ ‫گه‌له‌کۆمه‌کار و پیالنگێڕان‪ ،‬پووچه‌ڵکردنه‌وه‌ى‬ ‫پیالنى لۆزانى نوێی ده‌وڵه‌تى تورکى ده‌وڵه‌ت گه‌را‬ ‫و هێزه‌ نێو ده‌وڵه‌تییه‌کان ده‌توانرێت به‌ یه‌کجارى‬ ‫ده‌رب��ازب��وون ل�ه‌ گه‌له‌کۆمه‌ و پیالنگێڕییه‌کان‬ ‫به‌رجه‌سته‌ ببێت‪.‬‬

‫خۆپیشاندانی «به‌س ‌ه کوشتنی گه‌لی سوری»‬ ‫به‌ڕێوه‌چوو‬

‫له‌م دیداره‌دا حه‌سه‌ن ره‌حمانپه‌نا‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی کۆمیته‌ی‌ ناوه‌ندی کۆمه‌ڵ ‌ه‬ ‫ئاماژه‌ بۆئه‌وه‌ده‌کات که‌ ئه‌و بااڵنه‌ى‬ ‫که‌ له‌وان جیا بوونه‌ته‌وه‌ هیچ مافێکیان‬ ‫به‌کۆمه‌ڵه‌وه‌نییه‌ و ده‌شیانه‌وێت به‌ریه‌کى‬ ‫هاوبه‌ش پێک بێنن و راشیده‌گه‌ێنێت ک ‌ه‬ ‫ئه‌وان به‌هیچ جۆرێک له‌گه‌ڵ ده‌ستێوه‌ردانه‬ ‫‌ده‌رکیه‌کاندانین له‌ کاروبارى ئێراندا‪.‬‬

‫هه‌موو بواره‌کانی سیاسی‪ ،‬سه‌ربازی‪ ،‬جه‌ماوه‌ری‬ ‫و له‌ زیندانه‌کاندا دژ به‌ کۆماری ئیسالمی‬ ‫خه‌باتی کردووه‌ و بۆ ئێمه‌ ئه‌مه‌ بۆنه‌یه‌که‌ هه‌مو‬ ‫ساڵێک له‌ ن��اوه‌وه‌ و ده‌ره‌وه‌ی واڵت ی��ادی ئه‌و‬ ‫رۆژه‌و تێکۆشانی چه‌ند ساڵه‌ی کۆمه‌ڵه‌ ده‌گرین‪.‬‬ ‫چ�ه‌ت��ر‪ :‬ی��ادی ئ �ه‌م رۆژه‌ ل�ه‌ الی �ه‌ن چه‌ند به‌ش‬ ‫به‌ ناوى کۆمه‌ڵه‌ به‌ڕێوه‌ ده‌چێت بۆچى پێکه‌وه‌‬ ‫نایکه‌ن؟‬ ‫ــ ئه‌و الیه‌نانه‌ هیچ په‌یوه‌ندیان به‌ کۆمه‌ڵه‌وه‌‬ ‫نه‌ما‌وه‌ بۆ خۆیانیش وتویانه‌‪ ،‬کۆمه‌ڵه‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫مارکسیست‬ ‫رێکخراوێکی کۆمۆنیستیه‌‪،‬‬ ‫ب��ووه‌ و ب��ڕوای به‌چینى کرێکار ب��ووه‌‪ ،‬ب��ڕوای‬ ‫ب�ه‌ ه��اوچ��اره‌ن��وس��ی چینى کرێکاری خه‌ڵکی‬ ‫کوردستان و ده‌ره‌وه‌ بووه‌ و بڕوای به‌ هاوکاری‬ ‫ل���ه‌گ���ه‌ڵ ب�����ه‌ره‌ى س����ه‌وز و الی �ه‌ن �ه‌ک��ان��دی��ک �ه‌ی‬ ‫س �ه‌رم��ای �ه‌داری ن �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ب�ه‌ ب���ڕوای م��ن باشتر‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ که‌ ناوی کۆمه‌ڵه‌یان له‌ سه‌ر خۆیان دا‬ ‫نه‌ناێت جێگه‌ و رێگه‌ی زیاتریان بۆ خۆیان په‌یدا‬ ‫بکرداێت‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ هیچ شتێکی هاوبه‌شى له‌‬ ‫گه‌ڵ‌ ئه‌واندا نابینین تاکو رۆژی کۆمه‌ڵه‌شیان‬ ‫له‌گه‌ڵ بگرێن‪ ،‬ئ �ه‌وان بۆ خۆیشیان ده‌ڵێن که‌‬ ‫ل ‌ه فکریه‌تی کۆمۆنیستی و ئارمانجه‌کانی‬ ‫کۆمه‌ڵه‌ الیانداوه‌ و به‌کارهێنانی ناوی کۆمه‌ڵه‌‬ ‫له‌ الیه‌نی ئه‌وانه‌وه‌ که‌ڵک وه‌رگرتنه‌ له‌و رابردوو‬ ‫و خۆشه‌ویستی ئه‌و ناوه‌یه‌ و به‌ دڵنیاییه‌وه‌ به‌‬ ‫قازانجیان نییه‌‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬وه‌ک���و ده‌زان����ن ک��ێ��ش�ه‌ی ک���ورد هه‌مه‌‬ ‫الیه‌نه‌یه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌وان ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵه‌ بن یا‬ ‫نه‌بن و به‌شداریان له‌و کێشه‌یه‌دا هه‌بووه‌ و نابێت‬ ‫ئه‌و ناکۆکییانه‌ به‌ الوه‌ بنرێت و یه‌ک بگرنه‌وه‌؟‬ ‫ـ��ـ ئاستی کێشه‌کان ل �ه‌و ئ��اس��ت�ه‌دا نییه‌ که‌‬ ‫ل �ه‌ س���ه‌ری ی�ه‌ک��گ��رت��ن�ه‌وه‌ ب��ێ��ت�ه‌دی‪ ،‬ب��ه‌و هۆیه‌‬ ‫ک�ه‌ ئێمه‌ ل�ه‌ ب���واری سیاسی و رێکخستنی‪،‬‬ ‫فکری و شێوازی کار ئێمه‌ جیاوازیمان هه‌یه‌‬

‫به‌ره‌ی کوردستان بێت که‌ هه‌موو حزبه‌کان له‌ وه‌ها‬ ‫که‌ش و هه‌وایێکدا ئه‌وانیش بوون ئێمه‌ کۆسپێک‬ ‫نابینیین‪ .‬به‌اڵم له‌ باری یه‌کگرتنه‌وه‌ی فکری و‬ ‫رێخستنی ده‌رفه‌تێک وه‌ها نابینیین‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬له‌ شاره‌کانی رۆژهه‌اڵت به‌ چاالکی یادى‬ ‫ئه‌م رۆژه‌ کرایه‌وه‌ ئه‌مه‌ ده‌بێت خه‌ڵکی هه‌موو‬ ‫الیه‌نه‌کانى تێدا به‌شداربن بۆ ئه‌مه‌ چی ده‌ڵێن؟‬ ‫ـ���ـ ئ �ه‌م �ه‌ ل���ه‌ راس��ت��ی��دا دڵ��خ��ۆش��ى ی �ه‌ک �ه‌ بۆ‬ ‫ه�ه‌م��و که‌سێکی خه‌باتکار و تێکۆشه‌ر که‌‬ ‫الیه‌نه‌کانیتری تێدا به‌شدار بووبێتن‪ .‬به‌اڵم ئه‌مان‬ ‫به‌ دروشم و الفیته‌کانی تێکۆشه‌رانی کۆمه‌ڵه‌وه‌‬ ‫کراون‪ ،‬ئێمه‌ پێى خۆشحاڵ ده‌بین که‌ الیه‌نه‌کانیتر‬ ‫تێیدا به‌شداریان کردبێت‪ ،‬چونکه‌ له‌ ناوه‌وه‌ زۆر‬ ‫جار شتی وا پێکهاتووه‌ و پێمان خۆشه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م چاالکییانه‌ له‌ سه‌ر کێوی ئاویه‌ری سنه‌‬ ‫هه‌موو تێکۆشه‌رانی کۆمه‌ڵه‌ کردوویانه‌ و ئه‌گه‌ر‬ ‫الیه‌نه‌کانیتریش رۆیشتبێتن ده‌ستیان خۆش بێت‬ ‫کاری باشیان کردووه‌‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ل��ه‌م رۆژه‌ ک �ه‌ ب �ه‌ ب �ه‌ره �ه‌م��ی خوێنی‬ ‫شه‌هیدێکه‌ بۆ خۆتان‪ ،‬حزب و الیه‌نه‌کانی دیکه‌‬ ‫چی ده‌ڵێن؟‬ ‫ــ ئه‌مڕۆژه‌ پێویستی به‌ هاوکاری هه‌یه‌ و ئه‌م‬ ‫هاوکارییه‌ له‌ سه‌ر سیاسه‌ت و ستراتیژی روون‬ ‫ده‌کرێت و پێمان خۆشه‌ هه‌موو الیه‌نه‌کان له‌ سه‌ر‬ ‫رووخاندنی کۆماری ئیسالمی هاوکاری بکه‌ن‬ ‫و له‌و الیه‌نانه‌ دووره‌ په‌رێز بیین که‌ گورزیان له‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی رزگاری خوازی گه‌لی کورد داوه‌‪،‬‬ ‫بۆ نمونه‌ گۆڕانخوازه‌کان‪ ،‬ریفۆرمخوازه‌کان و‬ ‫دوور که‌وتنه‌وه‌ له‌ سیاسه‌ته‌کانی واڵتانی زلهێز و‬ ‫ئه‌مپریالیستی که‌ هیچ قازانجێکیان بۆ خه‌ڵکی‬ ‫کوردستان و ئێران نییه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بییر وڕاتان سه‌باره‌ت به‌ ده‌ست تێوه‌ردانی‬ ‫ده‌ره‌کی له‌سه‌ر ئێران چییه‌؟‬ ‫ـ��ـ زۆرم���ان پ��ێ خ��راپ�ه‌ و هیچ ب��اش نییه‌‪ ،‬تا‬

‫پرۆفایل‬ ‫حه‌سه‌نی ره‌حمان په‌نا‪ ،‬له‌ ساڵی(‪)1961‬له‌ گوندی خه‌یێری شاری سه‌قزی رۆژهه‌اڵتی کوردستان‬ ‫له‌ دایک بووه‌ و له‌ ساڵی (‪ )1980‬چوه‌ته‌ ریزی پێشمه‌رگه‌کانی کۆمه‌ڵه‌وه‌ و تائێستا له‌ هه‌موو‬ ‫بواره‌کانی سیاسی‪ ،‬سه‌ربازی و رێکخستنی ئه‌و حزبه‌ به‌شدار بووه‌ و ئێستا ئه‌ندامی کۆمیته‌ ناوه‌ندی‬ ‫کۆمه‌ڵه‌ رێکخراوی کوردستانی حزبی کۆمۆنیستی ئێران‪-‬ه‌‪.‬‬ ‫و ئه‌گه‌ر رابردوویێکی هاوبه‌شمان هه‌یه‪ ‌،‬به‌اڵم‬ ‫داهاتۆیێکی هاوبه‌شمان نییه‌‪ .‬بۆیه‌ یه‌کگرتنه‌وه‌‬ ‫له‌ سه‌ر شتی هاوبه‌ش ده‌کرێت‪ ،‬له‌ سه‌ر سیاسه‌ت‪،‬‬ ‫رێباز‪ ،‬ستراتیژی که‌ ئه‌مانه‌مان نییه‌ و ئه‌و کات‬ ‫ئه‌مه‌ بۆ خۆی کۆسپه‌ له‌ سه‌ر یه‌کگرتنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌ سه‌بینێ‌ هیچ کۆسپێک نابینیین له‌‬ ‫سه‌ر هاوکاری حزب و الیه‌نه‌ سیاسیه‌کان له‌‬ ‫کوردستان‪ ،‬دیموکراته‌‪ ،‬پژاکه‌‪ ،‬ئه‌وانن یان هه‌ر‬ ‫الیه‌نێکیتر‪ ،‬هیچ مه‌رجمان نییه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌وان‬ ‫ده‌بێت حه‌تمه‌ن له‌و کۆبوونه‌وانه‌ به‌شداربن‪ .‬ئێمه‌‬ ‫هه‌وڵی ئه‌وه‌مانداوه‌ که‌ چه‌ترێک دروسبێت ناوی‬

‫(‪ )PJAK‬هه‌واڵه‌که‌ى ئێران ره‌تده‌کاته‌وه‌‬

‫هێمن عه‌لی‬ ‫رێکخستنی (‪ )BDP‬کۆنگره‌ی هه‌رێمی‬ ‫(شه‌مره‌خی ماردین)‪( ،‬وه‌ستانی وان) و‬ ‫(باسای شێرناخ) به‌ڕێوه‌ برد‪ .‬حه‌سیپ‬

‫ناوه‌ندى راگه‌یاندنى پارتى ژیانى ئ��ازادى کوردستان به‌‬ ‫لێدوانێک هه‌واڵێکى ماڵپه‌ڕى رۆژن��ام �ه‌ى (رس��ال��ت)ى‬ ‫ئێرانى ره‌ت ده‌کاته‌وه‌ و به‌ کارێکى دوور له‌ پێوانه‌کانى‬ ‫ئه‌خالقى هه‌ڵسه‌نگاند‪.‬‬ ‫ن��اوه‌ن��دى راگه‌یاندى (‪ )PJAK‬به‌پێی هه‌واڵێک که‌‬ ‫له‌ماڵپه‌ڕى رۆژن��ام�ه‌ى (رس��ال��ت)ى ئێران باڵوکراوه‌ته‌وه‌‬ ‫لێدوانێکى فه‌رمى دا و ده‌ڵێت‪ :‬له‌ به‌روارى (‪)2012/2/7‬‬ ‫له‌ ماڵپه‌ڕى رۆژنامه‌ى (رسالت) هه‌واڵێک باڵوبۆته‌وه‌ که‌‬ ‫گوایا «تیرۆرى زاناى ئه‌تومى ئێرانى به‌ ناوى (ئه‌حمه‌دى‬ ‫ره‌وشه‌ن) له‌الیه‌ن پژاکه‌وه‌ و به‌ یارمه‌تى ئه‌مریکاوه‌ کراوه‌»‪،‬‬ ‫ئێمه‌ وه‌کو پارتى ژیانى ئازادى کوردستان (‪ )PJAK‬ئه‌و‬ ‫هه‌واڵه‌ ره‌تده‌که‌ینه‌وه‌ و ئه‌وه‌ چه‌واشه‌کارییه‌کى ئاشکرایه‌‬ ‫و هاوکات دووره‌ له‌ پێوانه‌کانى ئه‌خالقى راگه‌یاندنه‌وه‌»‬ ‫(‪ )PJAK‬له‌ لێدوانه‌که‌یدا ده‌ستنیشانى ده‌ک��ات که‌‬ ‫ئه‌وان هه‌موو چاالکییه‌کانیان به‌ راى گشتى راگه‌یاندووه‌‬ ‫وتی‪ :‬وه‌ک (‪ )PJAK‬ئه‌وه‌نده‌ تێگه‌یشتن و بوێریمان له‌‬ ‫چه‌مکى پاراستنى ره‌وادا هه‌یه‌ که‌ له‌ ئه‌گه‌رى پێکهێنانى‬ ‫ه �ه‌ر چه‌شنه‌ چ��االک��ى س�ه‌رب��ازی��دا ب�ه‌ راش��ک��اوان�ه‌ و له‌‬ ‫کورتترین کاتدا بۆراى گشتى رایبگه‌یه‌نین‪.‬‬

‫ئێستا هیچ ده‌ستێوه‌ردانێکی ده‌ره‌کی به‌ قازانجی‬ ‫خه‌ڵک نه‌شکاوه‌ته‌وه‌ و عێراق و ئه‌فغانستان له‌‬ ‫په‌نای ده‌ستماندایه‌‪ .‬بۆیه‌ پێویسته‌خه‌ڵک خۆیان‬ ‫ده‌سه‌اڵتێک به‌ تێکۆشانی خۆیان بڕوخێنن و‬ ‫به‌دیله‌که‌شی خۆیان داینێن‪ .‬به‌اڵم هێزی ده‌ره‌کی‬ ‫بۆ خۆی ده‌یکات‪ .‬ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت ده‌س�ه‌اڵت‬ ‫به‌ده‌ست خۆمانه‌وه‌ بێت که‌ ئه‌و خه‌ڵکه‌ کرێکار‬ ‫و ره‌ش و رووت���ن و زه‌ج��ری��ان کێشاوه‌ و ئێمه‌‬ ‫خ��وازی��اری��ن خه‌ڵکی ئ��ێ��ران ب �ه‌ ده‌س��ت��ی خۆیان‬ ‫کۆماری ئیسالمى بڕوخێنن و هیوادارین هێزه‌‬ ‫ده‌رکییه‌کان ده‌ستێوه‌ردان نه‌که‌ن‪.‬‬

‫حه‌سیب کاپاڵن‪:‬‬

‫ره‌نگه‌ ئۆباماش (‪)KCK‬یی بێت‬ ‫ئاماده‌کار‬

‫ئ��ێ��واره‌ی رۆژی ی�ه‌ک شه‌مه‌ ل�ه‌ش��اری دێرکا و‬ ‫حه‌مۆ هه‌زاران کوردستانی له‌ گۆڕه‌پانی ئازادی له‌‬ ‫کاتژمێر (‪ )1:30‬به‌دروشمی «به‌سه‌ کوشتنی گه‌لی‬ ‫سوری» خۆپیشاندانێکیان سازکرد‪ ،‬چه‌ندین دروشم‬ ‫به‌رزکرابوونه‌وه‌ له‌الیه‌ن دامه‌زراوه‌ی خێزانی شه‌هیدان‪،‬‬ ‫ناوه‌ندی ستاری کۆری له‌و خۆپیشاندانه‌دا پیرۆزبایی‬ ‫له‌ گه‌لی ک��ورد ک��رد به‌بۆنه‌ی گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌ی ناوی‬ ‫کوردی بۆ ناوچه‌ کوردیه‌کان‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها محه‌مه‌د ئیبراهیم‪ ،‬کادیری بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫ک��ۆم �ه‌ڵ��گ �ه‌ی دی��م��وک��رات��ی رای��گ �ه‌ی��ان��د‪ :‬پێویسته‌‬ ‫ری��زه‌ک��ان��م��ان ی���ه‌ک ب��خ�ه‌ی��ن ل �ه‌ پ��ێ��ن��او گه‌یشتن به‌‬ ‫ئیداره‌یه‌کی سه‌ربه‌خۆ و گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی‬ ‫راگوێزراون له‌ ناوچه‌ کوردیه‌کان‪.‬‬ ‫خۆپیشانده‌ران به‌ خوله‌کێک وه‌ستان بۆ گیانی‬ ‫پاکی شه‌هیدانی رێگه‌ی ئ���ازادی گه‌لی ک��ورد و‬ ‫ب�ه‌رزک��ردن�ه‌وه‌ی وێنه‌ی عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن کۆتاییان‬ ‫به‌ خۆپیشاندانه‌که‌ هێنا به‌بێ ئه‌وه‌ی هیچ رووبه‌ڕوو‬ ‫بوونه‌وه‌یه‌ک له‌نێوان خۆپیشانده‌ران و هێزه‌ ئه‌منیه‌کان‬ ‫رووبدات‪.‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫کاپالن‪ ،‬په‌رله‌مانتاری شرناخی (‪،)BDP‬‬ ‫دیاری کرد که‌ له‌ شرناخ (‪ )620‬که‌س‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌ر کراون و وتی‪« :‬بانگ ل ‌ه‬ ‫هێزه‌کانی سه‌رده‌ست ده‌که‌ین و ده‌ڵێین‬ ‫ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ کێشه‌ی کورد چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌که‌ن‪ ،‬خۆیان پارچه‌ ده‌بن و ده‌ڕۆن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر (‪ )AKP‬له‌ ده‌یه‌مین ساڵی خۆیدا‬

‫کێشه‌ی کورد چاره‌سه‌ر نه‌کات‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌ڕوات»‪.‬‬

‫حه‌سیپ کاپالن وتی‪« :‬له‌ رۆژانی پێشوودا ل ‌ه‬ ‫باسایی شرناخ‪ ،‬گ��ۆڕی به‌کۆمه‌ڵ دۆزرای���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل��ێ��ره‌ شوێنی کۆمه‌ڵکوژییه‌‪ .‬ئێمه‌ ب��ان��گ له‌‬ ‫حکومه‌ت ده‌که‌ین با بێته‌ سه‌ر رێگای راستی؛‬ ‫با ئه‌و به‌رپرسانه‌ ئاشکرا بکه‌ن‪ ،‬بکوژه‌کان دیارن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌موو نوێنه‌رانی ئێمه‌ له‌ شرناخ گیراون‪.‬‬ ‫به‌ڕێز سه‌رۆک وه‌زیر با ئه‌مه‌ش وه‌کو کێشه‌یه‌ک‬ ‫سه‌یر بکات‪ .‬ئه‌ردۆغان له‌ شرناخ هیچ ده‌نگی‬ ‫به‌ده‌ست نه‌هێنا‪ .‬دوای ئ �ه‌وه‌ هه‌موو که‌سێکی‬ ‫گرت‪.‬‬ ‫کاپالن له‌ درێژه‌ی قسه‌کانیدا وتی‪« :‬ئێستا هه‌ر‬ ‫که‌سێک بینی که‌ دادوه‌ر‪ ،‬شاره‌وان‪ ،‬هونه‌رمه‌ند و‬ ‫په‌رله‌مانتار ده‌گیردرێت‪ .‬به‌اڵم نه‌ده‌هات بیری که‌س‬ ‫که‌ (‪)MIT‬یش له‌ژێر ناوی (‪ )KCK‬بگیرێت‪.‬‬ ‫بانگه‌وازی له‌ دادوه‌رانیش ده‌که‌ین با لێکۆڵینه‌وه‌ له‌‬ ‫ئه‌ردۆغان بکه‌ن ره‌نگه‌ ئه‌ویش (‪)KCK‬یی بێت‪.‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ ئه‌و به‌رگری له‌ (‪ )KCK‬کردبێت‪...‬‬ ‫ئه‌گه‌ر وا بڕوات ره‌نگه‌ ئۆباماش (‪)KCK‬یی‬ ‫بێت‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌و که‌سانه‌ی ژێر ئه‌مری به‌ شتی‬ ‫وه‌ها تاوانبار ده‌کرێن‪ ،‬مه‌ترسیداره‌‪ .‬به‌اڵم وا دیاره‌‬ ‫له‌ ناو (‪)AKP‬دا شه‌ڕی ده‌سه‌اڵت و به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫هه‌یه»‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫کوردستانی‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫ل ‌ه تورکیا ئاڵۆزی ده‌که‌وێته‌ نێوان کاربه‌ده‌ستانی ده‌وڵه‌ت و باڵی فه‌تـــ‬

‫(‪ :)KCK‬ئۆپه‌راسیۆنه‌کان ب ‌ه فه‌رمانى تایبه‌تى ئه‌ردۆغان و بڕیارى ده‌سته‌ى وه‌زیران‬

‫ئاماده‌کار‬ ‫سیخوڕى میللى تورک (‪ )MIT‬ئافه‌ت گیونه‌ش‪،‬‬ ‫راوێژکارى پێشوتر ئامره‌ تانه‌ر و دوو ئه‌ندامى ترى‬ ‫ئاسۆ جه‌وهه‌ر‬ ‫(‪ )MIT‬ده‌ستگیر بکرێن‪ ،‬حکومه‌ت پاش ئه‌م‬ ‫دادگاى کۆمارى تایبه‌تى ئه‌سته‌نبوڵ‪،‬‬ ‫بڕیاره‌ى به‌رپرسى پۆلیسى ئه‌سته‌نبوڵی به‌شى تیرۆ‬ ‫رابردووی‬ ‫ژماره‌یه‌ک کاربه‌ده‌ستی ئێستا و‬ ‫و به‌شى هه‌واڵگرى له‌کارخست و بڕیاریدا که‌ هیچ‬ ‫ده‌زگای (‪)MIT‬ی تورکی رۆژى سێشه‌ممه‌ى‬ ‫دادگ��ای �ه‌ک ناتوانێت به‌ بێ مۆڵه‌تى س�ه‌رۆک‬ ‫وه‌زی��ر دادگایى بکات و ئ �ه‌وه‌ش ئاڵۆزى سیاسى‬ ‫رابردوو بانگهێشتى دادگا کرد تا سه‌باره‌ت‬ ‫لێکه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ دۆزى (‪ )KCK‬لێدوان بده‌ن‪ ،‬راوێژکاری‬ ‫ره‌ج����ه‌ب ت �ه‌ی��ب ئ����ه‌ردۆغ����ان‪ ،‬س����ه‌رۆک وه‌زی����رى‬ ‫پێشوتری (‪)MIT‬یش ئاشکراى ده‌کات‬ ‫تورکیا‪ ،‬له‌گه‌ڵ سه‌رۆک کۆمار عه‌بدواڵ گول‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ شه‌ڕى هێزێکى شاراوه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌رفه‌رماندارى سوپا نه‌جده‌ت ئزه‌ر و راوێژکارى‬ ‫حکومه‌تدا ئه‌گه‌ر بکه‌رى ئه‌مه‌ بزانین ئه‌وا‬ ‫(‪ )MIT‬هاکان فیدان و وه‌زی��رى داد سه‌عدواڵ‬ ‫ده‌توانین بکه‌رى کۆمه‌ڵکوژى رۆبۆسکیش‬ ‫ئه‌رگین‪ ،‬رۆژى پێنج شه‌ممه‌ و هه‌ینى راب��ردوو‬ ‫ئاشکرا بکه‌ین‪‌)KCK( ،‬ش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫کۆبووه‌وه‌‪ ،‬الیه‌نه‌ سیاسیه‌کان و رۆشنبیرانى ئه‌و خۆیان‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێمه‌ بزانین بکه‌رى ئه‌مه‌ کێیه‌ ئه‌وا‬ ‫ئه‌وه‌ به‌رهه‌مى کێشمه‌کێش و ناکۆکیی ‌ه‬ ‫واڵت �ه‌ ئ��ام��اژه‌ ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ ده‌ک���ه‌ن ک�ه‌ ئه‌مه‌ ش�ه‌ڕى ده‌توانین بکه‌رى کۆمه‌ڵکوژى رۆبۆسکیش ئاشکرا‬ ‫ناوخۆییه‌کانى سیستمى تورکیایه‌‪.‬‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ له‌نێوان ئاکه‌په‌ و فه‌تحواڵ گوله‌ندا‪.‬‬ ‫بکه‌ین‪.‬‬ ‫دواى ئ �ه‌وه‌ى رۆژى سێشه‌ممه‌ ئیفاده‌ درا‪ ،‬رۆژى له‌و باره‌یه‌وه‌ ماهیر که‌یناک‪ ،‬راوێژکارى پێشوترى جه‌نگیز چاندار‪ ،‬رۆژنامه‌نوسى به‌ناوبانگى تورکیا‪،‬‬ ‫پ��ێ��ن��ج ش �ه‌م��م �ه‌ى راب������ردووش دادگ�����اى تایبه‌تى (‪ )MIT‬باسی ل�ه‌وه‌ک��رد ئه‌مه‌ ش �ه‌ڕى هێزێکى وتى‪ :‬ئه‌گه‌ر ئێمه‌ سه‌یرى ئه‌م وێنه‌یه‌ بکه‌ین له‌ناو‬ ‫ئه‌سته‌نبوڵ بڕیاریدا جێگرى راوێژکارى ده‌زگاى شاراوه‌یه‌ له‌گه‌ڵ حکومه‌تدا‪ ،‬ده‌خوازن له‌م شه‌ڕه‌دا پۆسته‌ گرنگه‌کانى ده‌وڵ�ه‌ت��دا ئاڵۆزییه‌کى جدى‬ ‫(‪ )MIT‬تێک ب��ده‌ن و بیخه‌نه‌ ژێ��ر کۆنترۆڵى‬

‫(‪ )PYD‬ئه‌لجه‌زیره‌ به‌درۆ ده‌خاته‌وه‌ و داواى‬ ‫به‌ڵگه‌ى لێده‌کات‬ ‫(‪ )PYD‬سوربوونى خۆى له‌سه‌ر روخاندنى‬ ‫ئاماده‌کار‬

‫ده‌سه‌اڵتى سوریا دوپات ده‌کاته‌وه‌‬

‫هه‌رێم کاوانى‬ ‫(‪ )PYD‬هه‌واڵێکى که‌ناڵى‬ ‫ئه‌لجه‌زیره‌ی به‌درۆخسته‌و ‌ه‬ ‫و رایگه‌یاند‪ :‬هه‌ڵمه‌تێکى‬ ‫گه‌وره‌ى ناوزڕاندن له‌ الیه‌ن‬ ‫چه‌ندین ده‌زگاى راگه‌یاندن‬ ‫له‌دژى ئێمه‌ به‌ڕێوه‌ ده‌چێت‪.‬‬ ‫نوێنه‌رى (‪)PYD‬ش له‌ باشورى‬ ‫کوردستان‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات‬ ‫ئه‌وه‌ى که‌ناڵى ئه‌لجه‌زیر ‌ه‬ ‫ده‌یخاته‌ڕوو دووره‌ له‌ ڕاستی‬ ‫و که‌ناڵى جه‌زیره‌ خزمه‌ت ب ‌ه‬ ‫ئاشتی ناکات و الیه‌نگرى توندو‬ ‫تیژییه‌‪.‬‬

‫ل ‌ه چه‌ند ڕۆژى ڕابردوودا چاپه‌مه‌نى‬ ‫ع��ه‌ره‌ب��ى ب �ه‌ت��ای��ب �ه‌ت ت�ه‌ل�ه‌ف��زی��ۆن��ى‬ ‫ئه‌لعه‌ره‌بی ‌ه و ئه‌لجه‌زیر‌ه ل ‌ه به‌رامبه‌ر‬ ‫پ����ارت����ى ی �ه‌ک��ێ��ت��ى دی���م���وک���رات���ی‬ ‫هه‌واڵێکی ب�ڵاوک��رده‌و‌ه که‌ تیایدا‬ ‫ه���ات���ووه‌ ئ��ه‌ن��دام��ان��ى (‪)PYD‬‬ ‫ه��اوش��ان��ى ئ�ه‌رت�ه‌ش��ى س��وری��ا چه‌ند‬ ‫چ��االک��ى س��ی��اس��ی��ان ده‌س��ت��ب �ه‌س �ه‌ر‬ ‫ک��ردووه‌‪ ،‬ئه‌لجه‌زیره‌ ڕایگه‌یاند ک ‌ه‬

‫ئه‌و هه‌واڵه‌ له‌الیه‌ن چه‌ند که‌سێکى‬ ‫ن �ه‌ن��اس��راوه‌و‌ه ب ‌ه ئ��ه‌وان گه‌یه‌ندراو‌ه‬ ‫و الی�ه‌ن��گ��ران��ی (‪)PYD‬ش ئه‌و‬ ‫هه‌واڵ ‌ه ره‌تده‌که‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ پێى هه‌واڵێکى به‌شى عه‌ره‌بى‬ ‫ف���ورات ن��ی��وز‪ ،‬لیژنه‌ى کارگێڕى‬ ‫(‪ )PYD‬ب����� ‌ه ده‌رک������ردن������ى‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ک هه‌واڵێکى که‌ناڵى‬ ‫ئه‌لجه‌زیره‌ى به‌درۆخستوه‌ته‌و‌ه ک ‌ه‬ ‫ب��اس��ى ل���ه‌وه‌ ک��ردب��وو «هێزه‌کانى‬ ‫(‪ )PYD‬شانبه‌شانى هێزه‌کانى‬ ‫س���وری���ا ب����ه‌ش����داری����ان ک������ردو‌ه ل ‌ه‬ ‫سه‌رکوتى خۆپیشانده‌ران» و داوا‬ ‫ده‌کات ئه‌لجه‌زیر‌ه به‌ڵگه‌ له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫تۆمه‌تبارکردنه‌ بخاته‌ روو‪ ،‬چیتر ل ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ى ئه‌خالقى کارى رۆژنامه‌وانى‬ ‫هه‌واڵى هه‌ڵبه‌ستراو و بێ بنه‌ما باڵو‬ ‫نه‌کاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ به‌یاننامه‌که‌ى پارتى یه‌کێتى‬ ‫دیموکراتى هاتووه‌‪ ،‬چه‌ندین ده‌زگاى‬ ‫گ�����ه‌وره‌ى راگ���ه‌ی���ان���دن ل��ه‌ ه �ه‌وڵ��ى‬ ‫ئه‌وه‌دان به‌ باڵوکردنه‌وه‌ى ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫بوختانان ‌ه و ب ‌ه ناشرینکردنى سیماى‬ ‫پارته‌که‌یان ئه‌وان دوور بخه‌نه‌و‌ه ل ‌ه‬ ‫ئامانجى سه‌ره‌کیان ک ‌ه روخاندنى‬ ‫ده‌سه‌اڵتى سوریا و چه‌سپاندنى ماف ‌ه‬ ‫ره‌واک����ان����ى گ�ه‌ل��ى‬ ‫ک��ورده‌ له‌و‬ ‫ب���ه‌ش���ه‌ی‬

‫کوردستان‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها راشیانگه‌یاندووه‌‪ :‬که‌ناڵى‬ ‫ئه‌لجه‌زیره‌ به‌ بێ ئاماژه‌دان به‌ هیچ‬ ‫س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ک و ب � ‌ه پشتبه‌ستن‬ ‫ب ‌ه چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌کى نه‌ناسراو‬ ‫هه‌واڵێکى له‌م جۆر‌ه باڵو ده‌کاته‌و‌ه‬ ‫و ئ��ه‌م��ه‌ش پ �ه‌ڵ �ه‌ی �ه‌ک��ى ره‌ش����ه‌ ب ‌ه‬ ‫کارنامه‌ى کارى رۆژنامه‌گه‌رى ئه‌و‬ ‫که‌ناڵه‌ و دوور‌ه له‌ هه‌موو پێوه‌ر و‬ ‫به‌هاکانى پیشه‌ى رۆژنامه‌نووسی‪.‬‬ ‫(‪ )PYD‬جه‌خت له‌وه‌ش ده‌کاته‌و‌ه‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ر ئ��ه‌و ک�ه‌ن��اڵ� ‌ه به‌ڵگه‌کانى‬ ‫نه‌خاته‌روو یان ب�ه‌رده‌وام بێت له‌سه‌ر‬ ‫باڵوکردنه‌وه‌ى ئه‌و جۆر‌ه بوختانان ‌ه‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ئه‌م که‌ناڵه‌ هه‌ڵوێستى‬ ‫گونجاو ده‌گرن ‌ه به‌ر‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌و‌ه د‪.‬حسێن کۆچه‌ر‪،‬‬ ‫ن��وێ��ن �ه‌رى (‪ )PYD‬ل � ‌ه هه‌رێمى‬ ‫کوردستان‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌خاته‌ ڕوو ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫له‌ڕاستیدا ئه‌وه‌ى که‌ناڵى ئه‌لجه‌زیر‌ه‬ ‫ده‌یخاته‌ڕوو هیچ په‌یوه‌ندییه‌کى ب ‌ه‬ ‫ئێمه‌وه‌ نییه‌ و دووره‌ له‌ ڕاستیه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ڕاستیدا که‌ناڵى جه‌زیره‌ خزمه‌تى‬ ‫شه‌ڕ ده‌کات‪ ،‬الیه‌نگرى توندوتیژیی ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ش ب ‌ه پێچه‌وانه‌ى به‌رنامه‌کانى‬ ‫ئێمه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و نوێنه‌ره‌ی (‪ )PYD‬ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه ده‌کات الیه‌نگرى که‌ناڵى‬ ‫ج �ه‌زی��ره‌ ب��ۆ توندوتیژى ئ�ه‌و‌ه‬ ‫ده‌خاته‌ ڕوو که‌ ئه‌م که‌ناڵ ‌ه‬

‫سه‌ر به‌کێی ‌ه و الیه‌نگرى کێ ده‌کا‪،‬‬ ‫که‌ناڵى ئه‌لجه‌زیره‌ و عه‌ره‌بییه‌ش‬ ‫ه �ه‌م��ی��ش �ه‌ ه��ان��ى خ �ه‌ڵ��ک��ى ده‌ده‌ن‬ ‫ب��ۆ چ��اره‌س�ه‌رک��ردن��ى کێشه‌کانیان‬ ‫ل�ه‌ ڕێ��گ��اى توندوتیژییه‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ ب��ڕوام��ان وای �ه‌ که‌ ده‌توانرێت‬ ‫چ��اره‌س �ه‌رى کێشه‌کان بکرێت ب ‌ه‬ ‫ڕێگاى دیموکراسى و خۆپیشاندانى‬ ‫هێمنانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م که‌نااڵن ‌ه که‌وتوونه‌ت ‌ه‬ ‫ژێر کاریگه‌رى سیاسه‌تى واڵتانى‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫کۆمیته‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى (‪،)PYD‬‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ب�ڵ�اوک���ردن���ه‌وه‌ى ئ�ه‌و‬ ‫هه‌واڵه‌ لێدوانیکیدا و ڕایگه‌یاند‪:‬‬ ‫ئه‌و هه‌واڵه‌ دوره‌ ل ‌ه ڕاستى و مای ‌ه‬ ‫پ��وچ�ه‌‪ ،‬داواش���ى ل�ه‌ ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ران��ى‬ ‫ک �ه‌ن��اڵ �ه‌ک �ه‌ ک���رد ئ���ه‌گ���ه‌ر ڕاس���ت‬ ‫ده‌ک����ات ب��ا ب�ه‌ڵ��گ�ه‌ س���ه‌ب���اره‌ت ب�ه‌و‬ ‫هه‌واڵه‌ بۆ ڕاى گشتى باڵو بکاته‌و‌ه‬ ‫و ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ى ئه‌لجه‌زیره‌ى وه‌ک‬ ‫دوژمنایه‌تى کردنى گه‌لى کورد‬ ‫ناوبرد و داواى لێکرد به‌پێى پێوان ‌ه‬ ‫و ئه‌خالقى راگه‌یاندن هه‌ڵسوکه‌وت‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫کۆمیته‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى (‪)PYD‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ئه‌و هه‌واڵنه‌ى ئه‌لجه‌زیر‌ه‬ ‫ل���ه‌ چ���وارچ���ێ���وه‌ى ن���اوزڕان���دن���ى‬ ‫ته‌ڤگه‌رى ئ���ازادى گه‌لى کورد‬ ‫ب��ه‌ڕێ��وه‌ده‌چ��ن و ئ�ه‌ل��ج�ه‌زی��ر‌ه‬ ‫ل� ‌ه رۆژئ����اواى کوردستان‬ ‫شه‌رمه‌زار ده‌کرێت‪.‬‬

‫رویداوه‌‪ ،‬ئه‌م شه‌ڕه‌ وه‌کو شه‌ڕى (‪ )MIT‬و پۆلیس‬ ‫و دادگایه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ بنه‌مادا ئه‌نجامى ئه‌م شه‌ڕه‌‬ ‫ده‌شێت شێوه‌ى ده‌وڵه‌تیش دیارى بکات‪ ،‬ئایا ده‌وڵه‌تى‬ ‫ماف یان ده‌وڵه‌تى یاسا؟‬ ‫سه‌باره‌ت به‌م پرسه‌ ئایسه‌ڵ توغڵوک‪ ،‬هاوسه‌رۆکى‬ ‫کۆنگره‌ى جڤاکى دیموکراتى (‪ )KCD‬به‌ ئاژانسى‬ ‫دیجله‌ى راگه‌یاند‪ :‬ئه‌گه‌ر (‪ )MIT‬رێکخستنى‬ ‫دروست کردبێت ئه‌مه‌ به‌بڕیارى ئه‌ردۆغان دروست‬ ‫بووه‌‪ ،‬دیدارى نێوان عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن و (‪)MIT‬‬ ‫به‌ فه‌رمانى ئه‌ردۆغان پێکهاتووه‌‪ ،‬ئه‌و هێزانه‌ى که‌‬ ‫ناخوازن پرسى کورد به‌ رێگاى گفتوگۆ چاره‌سه‌ر‬ ‫ببێت ئه‌وانه‌ ئه‌و بڕیاره‌ ده‌ده‌ن که‌ گفتوگۆش له‌‬ ‫ئیمراڵى پێک نه‌یه‌ت‪ .‬تورکیا له‌ گۆڕانکارییه‌کى‬ ‫گه‌وره‌دا ژیان ده‌کات و ده‌بێت دیداره‌کان له‌ ئیمراڵى‬ ‫رێ��گ��رى لێنه‌کرێت‪ ،‬ل�ه‌ ب��رى (‪ )MIT‬پێویسته‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت راسته‌وخۆ له‌گه‌ڵ ئۆجه‌الندا دابنیشێت‪.‬‬ ‫ب �ه‌ پێى بڕیارێکى ن��وێ��ى ح��ک��وم�ه‌ت ک �ه‌ رۆژى‬ ‫پێنج شه‌ممه‌ى رابردوو راگه‌یاندرا به‌بێ‌ مۆڵه‌تى‬ ‫س����ه‌رۆک وه‌زی����ر ه��ی��چ دادگ���ای���ه‌ک ن��ات��وان��ێ��ت‬ ‫ئه‌ندامێکى (‪ )MIT‬ده‌ستگیر بکات یان بیداته‌‬ ‫دادگا‪.‬‬ ‫له‌الیه‌کیتره‌وه‌ سه‌رۆکایه‌تى کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫کۆما جڤاکێن ک��وردس��ت��ان (‪ )KCK‬ل�ه‌ب��اره‌ى‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ له‌ کاربه‌ده‌ستانى (‪ )MIT‬له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌وه‌ لێدوانێکیدا که‌ له‌ به‌شى کوردى ئاژانسى‬ ‫(‪)firat‬دا ب�ڵاوک��راوه‌ت�ه‌وه‌ و رایگه‌یاند‪ :‬ئافه‌ت‬ ‫گیونه‌ش سه‌رچاوه‌ی تاوانبارکردنى ئه‌و که‌سانه‌یه‌‬ ‫که‌ به‌شدارى دیداره‌کانیان له‌گه‌ڵ‌ بزووتنه‌وه‌که‌ماندا‬ ‫کردووه‌‪ ،‬قۆناغه‌کانى چاره‌سه‌رى کێشه‌ى کوردیش‬ ‫له‌و چوارچێوه‌یه‌دا ک��راوه‌ت�ه‌وه‌ و ئافه‌ت گیونه‌ش‬ ‫رێگه‌ چاره‌ ئاشتیانه‌کانى وێرانکردووه‌‪.‬‬ ‫(‪ )KCK‬ئ��ه‌وه‌ش��ى خسته‌ روو ک �ه‌ ل �ه‌ ساڵى‬ ‫(‪)2008‬ه‌وه‌ شاندێکى ده‌وڵه‌ت و حکومه‌تى تورک‬ ‫ناوبه‌ناو تا حوزه‌یرانى (‪ )2011‬واتا به‌درێژایى سێ‌‬ ‫ساڵ له‌گه‌ڵ‌ بزووتنه‌وه‌ى ئازادیخوازى کوردستان‬ ‫و رێبه‌رى گه‌لى کورد عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن دیداریان‬ ‫ئه‌نجامداوه‌ و رایگه‌یاند‪ :‬ئافه‌ت گیونه‌ش له‌‬ ‫به‌رده‌وامى ئه‌و دیدارانه‌دا له‌ ئۆسڵۆ به‌ خاوه‌ن ماڵیى‬ ‫ده‌زگایه‌کى نێونه‌ته‌وه‌یى دیداری له‌گه‌ڵ‌ لێپرسراوانى‬

‫بزووتنه‌وه‌که‌ماندا ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫سه‌رۆکایه‌تى (‪ ،)KCK‬جه‌ختیشده‌کاته‌وه‌ ئافه‌ت‬ ‫گیونه‌ش و حکومه‌تى (‪ )AKP‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫کێشه‌یه‌کى ق��ورس و خ��اوه‌ن به‌رپرسیارێتییانه‌ى‬ ‫وه‌ک���و کێشه‌ى ک���ورد دا‪ ،‬وه‌ک���و په‌یوه‌ندییه‌کى‬ ‫ته‌کتیکى دوور له‌ رژد (ج��د)ى‪ ،‬هه‌ل قۆستنه‌وه‌‬ ‫و به‌ هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنى کۆمه‌ڵگه‌ و به‌ ئامانجى‬ ‫زۆرترکردنى جه‌ماوه‌ر کاریان کردوه‌‪.‬‬ ‫س �ه‌رۆک��ی (‪ )KCK‬هێمای ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ش کرد‬ ‫بانگهێشتکردنى راوێ��ژک��ارى پێشووى ده‌زگ��اى‬ ‫سیخوڕى میللى تورک ئه‌مره‌ تانه‌ر و جێگره‌که‌ى‬ ‫ئافه‌ت گیونه‌ش و راوێژکارى ئێستاى هاکان فیدان‬

‫«ئه‌م شه‌ڕه‌ وه‌کو‬ ‫شه‌ڕى (‪ )MIT‬و‬ ‫پۆلیس و دادگایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ بنه‌مادا‬ ‫ئه‌نجامى ئه‌م شه‌ڕه‌‬ ‫ده‌شێت شێوه‌ى‬ ‫ده‌وڵه‌تیش دیارى‬ ‫بکات»‬

‫و لێپرسینه‌وه‌یان له‌ چوارچێوه‌ى دۆزى (‪)KCK‬‬ ‫دا و دوات��ر له‌سه‌رکار الب��ردن��ى دوو به‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫گشتى پۆلیس‪ ،‬راى گشتى ت��ورک��ی��اى شۆک‬ ‫کردووه‌ و وتیشی‪ :‬تاوانبارکردنى ئه‌و ناوبراوانه‌ که‌‬

‫هـــه‌واڵــی کوردستانی‬ ‫دوو سه‌ربازى کورد ل ‌ه (خان سه‌بیل) رفێندران‬

‫لێدوانى (‪ )HPG‬له‌باره‌ى هێرشى تورکیا‬

‫سه‌رچاوه‌یه‌کى ئاگادار له‌ ئاژانسى فورات ئاماژه‌ى‬ ‫ب �ه‌وه‌دا که‌ دوو س�ه‌رب��ازى ک��ورد له‌ خ��ان سه‌بیل له‌‬ ‫ناچه‌ى مه‌عه‌‌نوعمان له‌ پارێزگاى ئه‌د له‌ب له‌رۆژى‬ ‫دووى ئه‌م مانگه‌وه‌ رفێندراون و تائێستاش چاره‌نوسیان‬ ‫نادیاره‌‪.‬‬ ‫به‌پێى هه‌واڵێکى به‌شى ع�ه‌ره‌ب��ى ئاژانسى ف��ورات‬ ‫هه‌ردوو سه‌ربازى کورد به‌ناوه‌کانى(عه‌دنان محه‌مه‌د‬ ‫به‌کر‪ ،‬مسته‌فا خه‌لیل موسا) له‌ناوچه‌یى بلبه‌‪-‬ى سه‌ر‬ ‫شارى عه‌فرینى رۆژئاواى کوردستان له‌ کاتى ئه‌رکى‬ ‫سه‌ربازیدا له‌ نوقته‌یه‌کى پاسه‌وانى جه‌یشى سوریدا‬ ‫له‌ ناوچه‌ى خان سه‌بیل له‌الیه‌ن هێزێکى چه‌کدارى‬ ‫نه‌ناسراوه‌ رفێندراون تا ئاماده‌کردنى ئه‌م هه‌واڵه‌ش‬ ‫هیچ زانیاریه‌ک له‌ باریانه‌وه‌ نازاندرێت‪.‬‬ ‫ل�ه‌م چ��وار چێوه‌یه‌دا سه‌ربازانى ک��ورد له‌ریزه‌کانى‬ ‫سوپاى سوریادا به‌ شێوه‌یه‌کى نادیار ده‌کوژرێن بێ‬ ‫ئه‌وه‌ى بکوژه‌کانیان ئاشکرابکرێ‪ ،‬له‌الیه‌ن سوپاى ئه‌و‬ ‫واڵته‌وه‌ یاخو ده‌ڕفێندرێن‪.‬‬

‫ناوه‌ندى راگه‌یاندن و چاپه‌مه‌نى هێزه‌کانى پارستنى گه‌ل‬ ‫(‪ )HPG‬له‌ ب��اره‌ى هێرشى ئاسمانى و تۆپبارانه‌کانى‬ ‫زاپ‪ ،‬مه‌تینان‪ ،‬خواکورک و هه‌رێمه‌کانى پاراستنى میدیا‬ ‫راگه‌یاند که‌ به‌ هه‌لیکۆپته‌ر و فڕۆکه‌ و چه‌کى قورس ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ بۆمبارانکراون‪.‬‬ ‫ناوه‌ندى راگه‌یاندن و چاپه‌مه‌نى (‪ )HPG‬وتى‪ :‬له‌‬ ‫(‪)11‬ى شوبات له‌ نێوان کاتژمێر(‪ )11 – 7‬ى شه‌ودا‬ ‫له‌الیه‌ن فڕۆکه‌ جه‌نگییه‌کانى سوپاى داگیرکه‌رى تورکه‌وه‌‬ ‫هێرش کراوه‌ته‌ سه‌ر گونده‌کانى سێرنی‪ ،‬دیتازا‪ ،‬نێروه‌‪،‬‬ ‫زێڤێ‪ ،‬سارکێ و بیمێ‪ ،‬لوتکه‌کانى شکه‌فتا برینداران‪،‬‬ ‫ئه‌نگۆاڵ‪ ،‬ف�ه‌ره��اد و م��اری��اى سه‌ربه‌ هه‌رێمى زاپ��ى ناو‬ ‫هه‌رێمه‌کانى پاراستنى میدیا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها (‪)HPG‬ئ�ه‌وه‌ش��ى خسته‌ روو‪ :‬شه‌وى (‪)11‬‬ ‫ى شوبات له‌الیه‌ن فڕۆکه‌ جه‌نگییه‌کانى سوپاى تورکه‌وه‌‬ ‫ناوچه‌کانى گه‌لیێ ره‌ش‪ ،‬گوندێ به‌رمیزێ و هه‌رێمى‬ ‫کانى ره‌ش��ى س �ه‌ر ب�ه‌ خ��واک��ورک به‌خه‌ستى بۆمباران‬ ‫ک���راوه‌ن‪ .‬ه�ه‌ر له‌ چه‌ند رۆژى راب���ردوودا تا ئێستاکه‌ش‬ ‫به‌ چه‌کى قورسى وه‌ک تۆپ‪ ،‬ئۆبیس‪ ،‬هاوه‌ن و تانک‬ ‫هه‌رێمه‌کانى پاراستنى میدیا به‌ خه‌ستى بۆمباران ده‌کرێت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دوو شه‌م ‌ه ‪2711/11/24 - 2012/2/13‬‬

‫بۆچــوون‬ ‫گه‌الوێژ شارباژێری‬

‫پرسی ژن ل ‌ه ساڵی (‪)2011‬دا‬ ‫له‌ نێوان حه‌قیقه‌ت و چه‌واشه‌کاریدا‬

‫راست دیاریکردنی هه‌موو کێشه‌یه‌ک‪ ،‬به‌واتا گه‌یشتن‌ه نێوه‌ی چاره‌سه‌ریه‌که‌یه‌تی‪ ،‬پرسی ژنیش وه‌ک‬ ‫پرسێکی بنگه‌ی کۆمه‌ڵگا ک‌ه گه‌وهه‌ر و ناوه‌ندی هه‌موو کێشه‌کانی کۆمه‌ڵگایه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر سه‌رچاو‌ه‬ ‫و هۆکارى ئه‌م پرس‌ه وه‌ک حه‌قیقه‌تی خۆی نه‌خوێندرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا نه‌ک ته‌نها ئه‌مپرسه‌‪ ،‬به‌ڵکو ته‌واوی‬ ‫پرسه‌کانی کۆمه‌ڵگا روبه‌ڕوی بنبه‌ستبوون ده‌بنه‌وه‌‪ .‬ل‌ه تێکۆشانی بێ پایانی ژنان ب‌ه پێشه‌نگایه‌تی‬ ‫ژنانی کورد له‌هه‌رچوار به‌شی کوردستاندا و ره‌نگدانه‌و‌ه و کاریگه‌رییه‌کانی ئه‌م تێکۆشان‌ه له‌سه‌رتاسه‌ری‬ ‫جیهاندا‪ .‬ل‌ه ساڵی (‪ )2011‬شانبه‌شانی گه‌رمای تێکۆشان و قوڵبونه‌وه‌ی ناکۆکیه‌کانی نێوان گه‌النی‬ ‫ئازادیخواز و سیستم‌ه ده‌سه‌اڵتداره‌کان‪ .‬پرسی ژنیش ل‌ه هه‌موو ساڵیک زیاتربوو‌ه رۆژه‌ڤی راگه‌یاندن و‬ ‫خه‌ڵک ل‌ه هه‌رێمی کوردستان و عێراقدا‪ ،‬ب‌ه به‌رده‌وامی گوێبیستی کوشتن و خۆکوشتنی ژنان بووین‪.‬‬ ‫ب‌ه که‌مترین ئامار به‌الیه‌نی که‌مه‌و‌ه ل‌ه کۆمه‌ڵگای ئێمه‌دا سه‌ره‌ڕای مردنی ئاسایی‪ ،‬ل‌ه شه‌ورۆژێکدا‬ ‫ژنێک ل‌ه ده‌رئه‌نجامی به‌ڕێوه‌چوونی توندوتیژی ژیانی خۆی له‌ده‌ستده‌دا‪ .‬واتا ل‌ه ساڵیکدا ده‌کات ‌ه‬ ‫(‪ )365‬ژن روب�ه‌ڕوی مردن ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ئامار‌ه ب‌ه پێی هه‌موو پێوه‌ره‌کانی مافی مرۆڤ به‌واتای‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌‪ .‬جگ‌ه له‌مان‌ه به‌ڕێوه‌بردنی هه‌ر شێوازێکی توندوتیژیه‌ک شوینه‌واره‌که‌ی ده‌بێته‌مایه‌ی‬ ‫شێواندنی سایکۆلۆژی و شکاندنی ئیراد‌ه و که‌سایه‌تی ژن‪ .‬ئه‌مه‌ش شێوازێکی تری کۆمه‌ڵکوژی‬ ‫سپیه‌‪ .‬ئه‌م تابلۆی‌ه له‌هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌کدابێت به‌واتایه‌دێت ئه‌و کۆمه‌ڵگای‌ه ڕوبه‌ڕوی دارمانی ئه‌خالقی و‬ ‫ویژدانی بۆته‌وه‌‪ .‬چونک‌ه ژن هه‌ڵگری گه‌وهه‌ری به‌ها مه‌عنه‌وی و ویژدانیه‌کانی کۆمه‌ڵگایه‌‪ .‬کاتێک‬ ‫ژنێک ده‌کوژرێت ویژدانی تاکه‌کانی کۆمه‌ڵگاش روبه‌روی سه‌هۆڵبه‌ندان بۆته‌وه‌‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یک‬ ‫راناچڵه‌کێت ؟؟؟ بێگومان گرێدراوی ئه‌و راستیه‌ی‌ه ک‌ه پرسی ئازادی ژن ت��ادواراد‌ه چه‌واشه‌کراو‌ه و‬ ‫ده‌کرێت‌ه ئامرازێک بۆ ملمالنێی سیاسی و هه‌وڵی بێ ناوه‌رۆککردنی ده‌ده‌رێـت‪.‬‬ ‫له‌مساڵه‌دا ئه‌م‌ه له‌الیه‌ک کرای‌ه بابه‌تێکی ملمالنێ له‌نێوان ئۆپۆزسیۆنی ناوپه‌رله‌مان و پارتی ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫بۆ مه‌رامی شه‌ری ده‌سه‌اڵت‪ .‬له‌الیکیش وه‌ک ناکۆکی نێوان چاالکی ژنان و پیاوانی ئاینی و وه‌ک‬ ‫شه‌ری نێوان ئیسالمى سیاسی و که‌سانی چه‌پر‌ه ل‌ه هه‌ندێک جێگه‌ش پرسی ئازادی وه‌ک شه‌ری نێوان‬ ‫ژنان و پیاوان‪ ،‬ل‌ه بنه‌مادا ئه‌م هه‌ڵوێستان‌ه هه‌موو به‌مه‌به‌ستی چاره‌سه‌رنه‌کردنی پرسه‌ک‌ه و چه‌واشه‌کردنی‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ .‬ئیسالمی سیاسی ئاینی پیرۆز وه‌ک ئامرازێک به‌کارده‌هێنێت بۆ ڕێگه‌گرتن ل‌ه پێشکه‌وتن‬ ‫و داسه‌پاندنی کۆنه‌پارێزی‪ .‬ئایدۆلۆژیای چه‌پ‌ه کالسیکه‌کانیش کێشه‌ی ژن وه‌ک کێشه‌ی چین و‬ ‫ئابوری ده‌گرنه‌ده‌ست‪ ،‬وه‌ک ئه‌وه‌ی ژنی خاوه‌ن ئابوری ناچه‌وسێته‌وه‌؟؟‪ .‬ئایدۆلۆژیای لیبرالیزمیش که‌‬ ‫به‌رهه‌می سیسته‌می سه‌رمایه‌داری مۆدێرنیته‌ی‌ه له‌ژێر ناوی ئازادیدا ژن ده‌کات‌ه کااڵ و ده‌یخات‌ه ناو‬ ‫بازاره‌کانه‌و‌ه ل‌ه خزمه‌تی سه‌رمایه‌ی خۆی هیچ جێه‌کی ژن نامینیت ک‌ه نه‌یفرۆشێت‪ .‬به‌ئاستێک ژن‬ ‫ده‌کات‌ه کۆیل‌ه ته‌واو ل‌ه په‌لوپۆی ده‌خات‪ .‬ئه‌مچه‌مکان‌ه ل‌ه کۆمه‌ڵگاکه‌ماندا ناهێڵت ئه‌و هه‌واڵنه‌ی بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری پرسی ئازادی ژن وه‌ک خۆی ئه‌نجام بگرێت‪ ،‬بێگومان پێویست‌ه پرسی ژن وه‌ک بابه‌تێکی‬ ‫زهنی بگرینه‌ده‌ست و ئه‌و زهنیه‌ته‌ی ک‌ه جیاکاری ره‌گه‌زی داده‌سه‌پێنێت ل‌ه سایه‌یدا چه‌وسانه‌وه‌ی ژن‬ ‫به‌ڕێو‌ه ده‌بات به‌رهه‌می سیته‌می پیاوساالریه‌‪ .‬ته‌واوی چه‌وسانه‌وه‌کان له‌سه‌ربنه‌مای چه‌وسانه‌وی ژن‬ ‫پێشکه‌وتووو‌ه ل‌ه بواری ئایدۆلۆژی و زهنیه‌تدا کاریگه‌ری له‌سه‌ر تاکه‌کانی کۆمه‌ڵگا داناوه‌‪ .‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫هه‌تا پرسی ئازادی ژن چاره‌سه‌ر نه‌بێت ناتوانین هیچ یه‌ک له‌کێشه‌کانی کۆمه‌ڵگا چاره‌سه‌ربکه‌ین‪.‬‬ ‫ناتوانین باس ل‌ه چاره‌سه‌ری پرسی نه‌ته‌وه‌ی و دیموکراتیانه‌مان بکه‌ین‪.‬‬ ‫له‌واتایه‌دا پرسی ژن پرسێکی سه‌ره‌کی کۆمه‌ڵگای‌ه چاره‌سه‌ریه‌که‌شی به‌تێپه‌راندنی عه‌قڵیه‌تی ره‌گه‌زگه‌رای‬ ‫ده‌بێـت‪ .‬له‌ساڵی نوێدا بۆ ئه‌نجامدانی گۆرانکاری بنگه‌یی بونیاتنانی سیسته‌می دیموکراتیانه‌ی گه‌ل‬ ‫و به‌ده‌ستهێنانی ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یه‌کی دیموکراتیش ب‌ه پێشه‌نگایه‌تی ژن ده‌گات‌ه ئه‌نجامی خۆی‪ .‬هه‌ر‬ ‫بۆی‌ه پێویست‌ه هه‌موومان ب‌ه ژنان و پیاوانه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌کی راست کار بکه‌ین بۆ تێپه‌راندنی چه‌واشه‌کاریه‌کان‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی ئازادی هه‌موو کۆمه‌ڵگا له‌رێگه‌ی ئازادی ژنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫جوتیار فه‌تاح‬

‫کۆنگره‌ی ره‌وه‌ندی کوردی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ى سوریا له‌ هه‌ولێر‬ ‫که‌ له‌ رۆژی (‪ 28‬ـ ‪)2012/1/29‬‬ ‫به‌ڕێوه‌چوو به‌مه‌به‌ستى‬ ‫تاوتوێکردن و دانانى پالن‬ ‫بۆ داهاتوى کورد له‌ سوریا‪،‬‬ ‫له‌ کۆی (‪ )245‬ئه‌ندامى‬ ‫کۆنگره‌‪ ،‬ته‌نها (‪ )12‬ژن بوون‪،‬‬ ‫له‌ راپۆرتێکى رۆژنامه‌ى‬ ‫(چه‌تر) سیاسه‌تمه‌داران‬ ‫چاالکوان ره‌خنه‌ له‌ پارته‌‬ ‫کوردیه‌کانى سوریا و ده‌گرن و‬ ‫چاالکوانێکیش ده‌ڵێت «حزب‬ ‫و الینه‌ سیاسیه‌ کوردیه‌کان‬ ‫له‌ سوریا‪ ،‬له‌ ئاست‬ ‫داواکاریه‌کانى ژناندا نین»‪.‬‬

‫فه‌ردا جه‌میل پاشا‪ ،‬خه‌ڵکى ڕۆژئاواى‬ ‫کوردستان‪ ،‬چاالکوانى بواری سیاسه‌ت‬ ‫و داکۆکیکار له‌ مافی ژنانى کورد‪،‬‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌کات که‌ له‌ دنیا به‌ سه‌دان‬ ‫ژنی کورد هه‌یه‌‪ ،‬کار بۆ کوردایه‌تی‬ ‫ده‌کات و خه‌ریکی دروستکردنى لۆبی‬ ‫کوردین‪ ،‬فه‌ردا پێیوایه‌ که‌ ژنی کورد‬ ‫زۆر س��ت�ه‌م��ی ب��ی��ن��ی��وه‌‪ ،‬س���ه‌ب���اره‌ت به‌‬ ‫ره‌وشی ژنانی کورد به‌گشتى و ژنانى‬ ‫رۆژئ���اوا به‌تایبه‌تى دواو ئ���ه‌وه‌ى وت‬ ‫«کوردستان به‌گشتى و بارودۆخی ژنى‬ ‫کورد له‌ سوریا به‌تایبه‌تى‪ ،‬زۆر خراپه‌‬ ‫و ب �ه‌رده‌وام له‌ چه‌وساندنه‌وه‌دا ده‌ژین‪،‬‬ ‫به‌هۆى ئ �ه‌وه‌ى له‌ ب��ارودۆخ��ى ئێستادا‬ ‫زۆربه‌یان پیاوه‌که‌یان یان منداڵێکیان‬ ‫یان خزمێکی نزیکیان ک��وژراوه‌‪ ،‬یان‬ ‫له‌ به‌ندیخانه‌دا ژیان به‌سه‌رده‌بات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ �ه‌وه‌ش��دا س �ه‌رب �ه‌رزن‪ ،‬چونکه‌‬ ‫کۆمه‌ڵگای کوردی له‌سه‌رشانی ژن‬ ‫هاته‌ دامه‌زرندان و ماندووبووه‌‪ ،‬ئێستاش‬ ‫هه‌روه‌ک جاران قاره‌مان و قوربانیده‌ره‌‬ ‫و دڵسۆزه‌‪ .‬ئه‌و داکۆکیکاره‌ى مافی‬ ‫ژن���ان ئ���ه‌وه‌ش���ى وت‪ :‬ده‌ب��ی��ن��ی��ن ژن��ان‬ ‫س �ه‌ره‌ڕاى هه‌موو چه‌وسانه‌وه‌ سیاسی‬ ‫و ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی�ه‌ک��ان ب���ه‌رده‌وام���ن له‌‬

‫خه‌باتی سیاسی و کۆمه‌اڵیه‌تیان»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ى رۆڵی ژنان له‌ سه‌رهه‌ڵدانه‌کانى‬ ‫سوریا و به‌شداری ژنانى کورد‪ ،‬فه‌رد‌ا‬ ‫وتی «به‌گشتى ژنان که‌متر به‌شداری‬ ‫خۆپیشاندانه‌کان ده‌ک �ه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌‬ ‫هۆی کۆمه‌ڵێک هۆکار وه‌ک ئه‌وه‌ى‬ ‫که‌ ژن خاوه‌ن مناڵه‌ و کاری ماڵه‌وه‌‬ ‫ده‌کات که‌ ئه‌مه‌ش به‌شدارییه‌‪ ،‬چونکه‌‬ ‫خزمه‌تى پیاو ده‌که‌ن پیاویش پێکهاته‌ى‬ ‫سه‌ره‌کی سه‌رهه‌ڵدانه‌کانه‌»‪ .‬هه‌رچی‬ ‫پرسیاری په‌یوه‌ندی و هاوکاری ئه‌وانه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێکخراوه‌کانى ژنان له‌ هه‌رێمى‬ ‫کوردستان وه‌اڵمه‌که‌ به‌م شێوه‌یه‌ بوو‬ ‫«ڕێکخراوه‌کانى ژنان له‌ باشور ته‌نها‬ ‫گفتوگۆ ده‌که‌ن له‌سه‌ر باری خراپی‬ ‫ژنانى کورد له‌ سوریا واتا وه‌ک کردار‬ ‫په‌یوه‌ندی و هاوکاریان خراپه‌»‪.‬‬ ‫الڤ���ه‌ ده‌روێ�����ش چ��االک��وان��ى سیاسى‬ ‫ک �ه‌ ل �ه‌ س��وری��ا نیشته‌جێیه‌‪ ،‬پێیوایه‌‬ ‫ده‌ک���رێ���ت ژن���ان���ى ک����ورد ل���ه‌ س��وری��ا‬ ‫ره‌وشیان باشتربێت‪ ،‬وتى‪ :‬ژنی کورد‬ ‫له‌ سوریا به‌ به‌راورد به‌ ره‌وشی سوریا‬ ‫زۆر پێشکه‌وتوتره‌ و زیره‌کتره‌‪ ،‬وه‌ک‬ ‫ئاشکرایه‌ ژن به‌گشتى له‌ ڕۆژئ��اوای‬

‫«هۆکارى‬ ‫که‌می ژنان ل ‌ه‬ ‫کۆنگر‌ه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ رێکنه‌خستنێکی‬ ‫باش و‬ ‫بانگهێشتنه‌کردنی‬ ‫گشت الیه‌نه‌کان»‬

‫ژنان‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫له‌ کۆی (‪ )245‬ئه‌ندام کۆنگره‌ى الیه‌نه‌کوردیه‌کانى سوریا ته‌نها (‪‌)12‬یان ژن بوون‬

‫«حزب و الیه‌نه‌ سیاسیه‌ کوردیه‌کان له‌‬

‫سوریا له‌ ئاست داواکاریه‌کانى ژناندا نین»‬ ‫ناویندا مافی پێشێل ده‌کرێت‪ ،‬به‌اڵم ژن��ان ل �ه‌و کۆنگره‌ ب �ه‌ش��داری بکه‌ن‪ ،‬گ�ه‌وره‌ت��ری��ن ه��ۆک��اری که‌می ژن ل ‌ه‬ ‫ده‌ک��رێ��ت ژن���ی ک���ورد ل �ه‌ س��وری��ا به‌ ئه‌گه‌رنا ئێستا له‌ سوریا به‌شێکی زۆر خۆپیشاندانه‌کان مه‌ترسی ش�ه‌ره‌ف�ه‌‪،‬‬ ‫چونکه‌ سوریا به‌ ئاشکرا سوکایه‌تى به‌‬ ‫باشتر سه‌یربکرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆی خۆپیشانده‌ران ژنن‪.‬‬ ‫بێده‌نگنه‌بوونى ژنى ک��ورده‌ به‌رامبه‌ر نۆهڤین که‌ به‌شداری دوو کۆنفرانسی ناموسی ژن ده‌کات‪ ،‬به‌ تایبه‌تى ئه‌گه‌ر‬ ‫ب����ه‌وان����ه‌ى خ��ه‌ری��ک��ن م��اف��ی پێشێل نه‌ته‌وه‌یی له‌ دانیمارک کردوه‌‪ ،‬ئه‌ندامی له‌کاتى خۆپیشاندان ده‌ستگیربکرێن‪،‬‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ژنی چاالک کۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یشه‌ له‌ هه‌ولێر وتى‪ :‬ه�ه‌روه‌ه��ا کوشتنى م��رۆڤ به‌رچاوی‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌ ب���ۆ ب��ه‌رگ��ری��ک��ردن ل���ه‌ م��اف��ی ئه‌وه‌ى جێی شانازیه‌‪ ،‬بونی ژماره‌یه‌کى ژنه‌وه‌ ئه‌مه‌ش وایکردوه‌ که‌ ژن ڕۆڵی‬ ‫ژن ل �ه‌ ک��وردس��ت��ان‪ ،‬ب���ه‌اڵم ب �ه‌داخ �ه‌وه‌ زۆری ژنى کورده‌ له‌ زانکۆکانى سوریا ه��اوک��اری پ��ی��او ب��گ��ێ��رێ��ت‪ ،‬س �ه‌ب��اره‌ت‬ ‫ل���ه‌ ک��ۆن��گ��ره‌ی �ه‌ک��ى وه‌ه����ا گ��رن��گ �ه‌دا ی��ان کچ و ژنانێکی زۆری ک��وردی ب �ه‌ هه‌ڵوێستى ژن��ان��ی��ش ل �ه‌ هه‌رێمی‬ ‫ژماره‌یه‌کی زۆرکه‌می ژن به‌شداریان خاوه‌نی بڕوانامه‌ى ب �ه‌رزن له‌ سوریا‪ ،‬کوردستان باش نیه‌ هه‌رچه‌ند جارجار‬ ‫کردووه‌‪ .‬سه‌باره‌ت به‌ سیاسه‌تى به‌عس ئه‌مه‌ش داهاتوویه‌کی گه‌شی هه‌یه‌‪ ،‬چه‌ند چاالکیه‌ک لێره‌و له‌وێ ده‌بینین‪،‬‬ ‫له‌ سوریا به‌رامبه‌ر ژنان به‌م شێوه‌ الڤه‌ ب �ه‌اڵم ب �ه‌داخ �ه‌وه‌ رژێ��م��ی دیکتاتۆری به‌اڵم ئه‌وانه‌ چاره‌سه‌ر کێشه‌ى ژن نیه‌‬ ‫ده‌دوێت «سیاسه‌تى سوریا به‌رامبه‌ر به‌ سوریا ته‌واو ژنی کوردی خه‌فه‌کردووه‌ له‌ سوریا‪ ،‬هیوادارین له‌مه‌ودوا وا نه‌بن‪،‬‬ ‫ژن ته‌واو پێشێلکاریانه‌یه‌‪ ،‬له‌ ڕۆژئاوا و ئ���ازاری ده‌دات س����ه‌ره‌ڕای ڕه‌وش��ی رێ��ک��خ��راوه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌کانى ژنانیش‬ ‫ژن دووج���ار م��اف��ی پێشێل ده‌ک��رێ��ت‪ ،‬کۆمه‌اڵیه‌تی سوریا‪ ،‬کوشتنى ژنان ته‌نها قسه‌یه‌ جگه‌ له‌ هه‌ڵوێستى زۆر‬ ‫جارێک که‌ ک��ورده‌ و جارێکیش که‌ له‌ سوریا به‌تایبه‌تى له‌ خۆپیشانده‌کان ب��چ��وک نه‌بێت‪ ،‬هیچ هه‌ڵوێستێکى‬ ‫ژن���ه‌‪ ،‬چونکه‌ س����ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ى که‌ ڕێژه‌یه‌کی به‌رزی وه‌رگرتوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند ئ �ه‌وت��ۆی��ان نیه‌ ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ب��ه‌و کێشه‌‬ ‫به‌عس به‌چاوێکی نائاسای سه‌یری ئێمه‌ خۆپیشاندانه‌کانم به‌ شێوه‌یه‌کی گ����ه‌وران����ه‌ى ژن ل���ه‌ س���وری���ا‪ .‬ده‌ب��ێ��ت‬ ‫ژن ده‌کات‪ ،‬کلتوری کوردی رۆژئاوا سلمیی بووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌عس ئه‌وه‌ نازانێت و‬ ‫که‌ له‌ سوریان به‌ یه‌کسانى سه‌یری ژن ده‌کوژێت‪ ،‬سیاسه‌تى خۆپیشاندانه‌کانى‬ ‫ژن���ان ک�ه‌م��ت��ر ک��وش��ت��ن��ى ت��ی��اب��ووه‌ به‌‬ ‫و پیاو ناکات»‪.‬‬ ‫الڤه‌ پێوایه‌ ژنانى کورد چاالکن به‌اڵم ب���ه‌راوردی پیاوان‪ ،‬چونکه‌ ئێمه‌ى ژن‬ ‫گرنگیان پێنادرێت‪ ،‬وتى «ژنى کورد نه‌رمترین له‌ داواکاریه‌کانمان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ سوریا له‌ ئاستێکی زۆر ب �ه‌رزدان به‌رده‌وامیش ده‌بین»‪.‬‬ ‫ل��ه‌ ڕووی ب��ی��رک��ردن��ه‌وه‌ و خ�ه‌ب��ات��ی ئ��ه‌وک��ێ��ش��ه‌ى ژن���ان���ى ل���ه‌ ڕۆژئ������اواى‬ ‫سیاسی‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ هێشتا حزب کوردستان وه‌ها باسی لێوه‌کرد‪ ،‬وتی‬ ‫و الی��ه‌ن��ه‌ س��ی��اس��ی�ه‌ ک���وردی���ه‌ک���ان له‌ «به‌داخه‌وه‌ ڕۆژب �ه‌ڕۆژ ره‌وش��ی ژن له‌‬ ‫سوریا له‌ ئاست داواکاریه‌کانى ئێمه‌ى س��وری��ا ب���ه‌ره‌و خ��راپ��ت��ر هه‌نگاوده‌نێت‪،‬‬ ‫ژن��دا نین‪ ،‬م��اوه‌ی �ه‌ک ب �ه‌ر ل�ه‌ ئێستا ڕژێ��م��ی فاشیستی به‌عس ل�ه‌ سوریا‬ ‫هه‌ندێک پ��ارت هه‌ر ڕێگایان به‌ ژن‬ ‫ن����ه‌ده‌دا ب���ه‌ش���داری خ �ه‌ب��ات��ی سیاسی‬ ‫بکات‪ .‬گه‌وره‌ترین ڕێگریش له‌به‌رده‌م‬ ‫ژن بۆ به‌شداری نه‌کردنیان له‌ الیه‌ن‬ ‫خ��ۆی��ان �ه‌وه‌ ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌گ �ه‌ڕێ��ت �ه‌وه‌ که‌‬ ‫هێشتا ژن ئازادی ته‌واوى وه‌رنه‌گرتووه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت ته‌نها خزمه‌تی پیاو و منداڵ‬ ‫بکات‪ ،‬ئه‌نجامه‌که‌شی له‌م کۆنگره‌یه‌‬ ‫به‌ ئاشکرا ده‌رکه‌وت که‌ ژماره‌یه‌کی‬ ‫پشتگیری ژن بکرێت بۆ باشتر کردنى‬ ‫زۆرکه‌می ژن ئاماده‌بوون‪ ،‬ئه‌مه‌ش که‌‬ ‫ژیانى ژن»‪.‬‬ ‫هاتوه‌ دوای هه‌وڵێکی زۆربوه‌ که‌ ژنان‬ ‫ل��ه‌ی�لا ق��اس��م ئ���ه‌ن���دام���ی ک��ۆم��ی��ت�ه‌ى‬ ‫ک��اری ه��اوب �ه‌ش و ئ �ه‌ن��دام کۆنگره‌ى‬ ‫ن���ه‌ت���ه‌وه‌ی���ى س�����وری‪ ،‬ه���ه‌ر ل���ه‌ ب���اره‌ى‬ ‫کێشه‌کانى توندوتیژه‌یه‌کانى سه‌ر ژنان‬ ‫و کێشه‌کانیان وت��ى‪ :‬به‌راستى ژن له‌‬ ‫سوریا گوناهه‌‪ ،‬چونکه‌ نازانێت کاری‬ ‫ماڵه‌وه‌ بکات‪ ،‬یان منداڵه‌که‌ى بنێژێت‬ ‫یان پیاوه‌که‌ى که‌ له‌ خۆپیشاندانه‌کان‬ ‫ڕێگه‌ینه‌دا به‌ دروستکردنى ڕێکخراوی ده‌ک��وژرێ��ت‪ ،‬بۆیه‌ پێویسته‌ لێره‌ به‌دوا‬ ‫مه‌ده‌نى به‌گه‌شتى بۆ کورد و تایبه‌تى ت �ه‌واوى ژنانى ک��ورد بیر له‌وه‌بکه‌نه‌وه‌‬ ‫بۆ ژنانی ک��ورد ئه‌مه‌ش گه‌وره‌ترین ک �ه‌ چیتر ب��ه‌م ش��ێ��وه‌ ڕێ��گ�ه‌ ن�ه‌درێ��ت‬ ‫ه��ۆک��اره‌ ب��ۆ پێشێلکردنى مافه‌کانى کورد به‌گشتى و ژنى کورد له‌ سوریا‬ ‫ژنان له‌ سوریا»‪،‬‬ ‫سوکایه‌تى پێبکرێت و بکوژرێت‪ ،‬ژنی‬ ‫دل��ب��ه‌ر ن �ه‌ح��س��ان ج��وم��ع �ه‌‪ ،‬ئ �ه‌ن��دام��ی کورد هیچی که‌مترنیه‌ له‌ ژنانى دنیا‬ ‫سه‌رکردایه‌تى حزبی ئازادی له‌ سوریا بۆیه‌ نابێت ئه‌و هه‌له‌ له‌ده‌ستبده‌ین و‬ ‫و رێ��ک��خ��ه‌ری دام��������ه‌زراوه‌ی ژن��ان��ى پێویسته‌ بۆ به‌ده‌ست هێنانى ئ��ازادی‬ ‫کوردی سوریا سه‌باره‌ت به‌ هه‌ڵوێستى ک���ورد و به‌تایبه‌ت ژن���ان ل �ه‌ س��وری��ا‪،‬‬ ‫کۆنگره‌ به‌رامبه‌ر به‌ ژنان و لێکه‌وته‌ ژن ئیتر ب��ێ ده‌ن��گ نه‌بێت‪ ،‬چونکه‌‬ ‫سیاسیه‌کانى کۆنگره‌ بۆ ژن��ان وتى‪ :‬له‌سه‌روى (‪)52%‬ی جیهان ژنه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ره‌وش����ى ژن���ان ل �ه‌ س��وری��ا خ��راپ �ه‌ چى به‌داخه‌وه‌ له‌ کوردستان ڕێژه‌ی به‌شداری‬ ‫ل �ه‌ ڕووى س��ی��اس��ى و چ��ى ل���ه‌ڕووی ژنان که‌مه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌تى له‌ کۆنگره‌ى‬ ‫توانیان خۆیان بسه‌پێنن و به‌شداری کۆمه‌اڵیه‌تى‪ ،‬چونکه‌ کێشه‌ى ژن له‌ ئه‌مڕۆ‪ ،‬که‌ له‌ کۆی (‪ )245‬ئه‌ندام‬ ‫گۆڕانکاریه‌کان بکه‌ن»‪.‬‬ ‫سوریا هه‌ر به‌ته‌نها سیاسه‌ت نیه‌‪ ،‬به‌ڵکو کۆنگره‌ ته‌نها (‪)12‬ئه‌ندام ژن بوون»‪.‬‬ ‫نۆهڤین هه‌رسان‪ ،‬چاالکوانى بواری الیه‌نى کۆمه‌اڵیه‌تیش هۆکاریکی تره‌ هه‌رچی که‌مال سه‌یدایه‌ که‌ ده‌رهێنه‌ر‬ ‫ژن�����ان و س���ی���اس���ه‌ت���م���ه‌دار و ئ���ه‌ن���دام بۆ چه‌وساندنه‌وه‌ى ژن له‌ سوریا‪ ،‬ژنان و ئه‌ندامی خانه‌نشینى پارتی سوریایه‌‬ ‫ل��ه‌ ح��زب��ێ��ک��ی س���وی���دی‪ ،‬ک��ه‌ ی �ه‌ک �ه‌م ب��ێ هه‌ڵوێست ن�ه‌ب��وون�ه‌ ل �ه‌ به‌رامبه‌ر و ئه‌ندامی کۆنگره‌یه‌ ره‌خنه‌ى ئه‌وه‌ى له‌‬ ‫کۆمه‌ڵه‌ى ژنانى کوردستانی سوریای داواکاریه‌کانیان و سه‌رهه‌ڵدانه‌کانى کۆنگره‌ گرت که‌ ته‌واوى پارت و الیه‌نه‌‬ ‫له‌ سوید دروس��ت��ک��ردووه‌‪ ،‬ئ �ه‌و که‌ به‌ سوریا‪ ،‬ئه‌وانه‌ زیاتر له‌ (‪ )300‬ژنی سیاسیه‌کان به‌شدار ن�ه‌ب��وون‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ن��ه��ێ��ن��ى ب���ه‌ش���داری ب�ه‌ش��ێ��ک��ى زۆری ک��ورد ت��ا (‪)25‬ی مانگ ک���وژراون وای ک��رد ناهاوسه‌نگی دروس��ت بێت‬ ‫خۆپیشاندانه‌کانى ش��اری عامودای ئ���ه‌م���ه‌ش ن��ی��ش��ان �ه‌ى چ���االک���ی ژن��ى له‌ که‌یسی کورد الی کورد‪ ،‬که‌می‬ ‫ک��وردس��ت��ان��ى ک�����ردووه‌ ئ�����ه‌وه‌ى وت‪ :‬کورده‌ له‌ سوریا‪ ،‬ژنى کورد له‌ سوریا ژنانى له‌ کۆنگره‌ گه‌رانده‌وه‌ بۆ ڕێک‬ ‫چ �ه‌وس��ان��دن �ه‌وه‌ى ب���ه‌رده‌وام���ی ژن���ان و ن �ه‌وه‌ک م��رۆڤ ن �ه‌وه‌ک ژن سه‌یری نه‌خستنێکی باش و بانگهێشتنه‌کردنی‬ ‫ئ�ه‌رک��ی ژن��ان ل�ه‌ م��اڵ�ه‌وه‌ بۆته‌ هۆی ناکرێت‪ ،‬بۆیه‌ ه��ی��واخ��وازم ڕه‌وش�ه‌ک�ه‌ گشت الیه‌نه‌کان‪.‬‬ ‫ئ������ه‌وه‌ى ک���ه‌ ژم���اره‌ی���ه‌ک���ی ک �ه‌م��ی له‌ به‌رژه‌وه‌ندی ژن کۆتایی پێ بێت‪،‬‬

‫دلبه‌ر‬

‫«ل‌ه رۆژئاوا‬

‫ژن دووجار مافی‬ ‫پێشێل ده‌کرێت‪،‬‬

‫«رێکخراو‌ه‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیه‌کانیش‬ ‫هه‌ڵوێستێکی‬ ‫ئه‌وتۆیان نی ‌ه‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌و کێش ‌ه‬ ‫گه‌ورانه‌ى ژن له‌‬ ‫سوریا»‬

‫«که‌می ژن له‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌کان‬ ‫مه‌ترسی شه‌ره‌فه‌‪،‬‬ ‫چونک‌ه سوریا به‌‬ ‫ئاشکرا سوکایه‌تى‬ ‫ب‌ه ناموسی ژن‬ ‫ده‌کات»‬

‫جارێک ک‌ه کورده‌‬

‫فه‌رده جه‌میل‌‬

‫و جارێکیش ک ‌ه‬ ‫ژنه»‌‬

‫که‌مال‬

‫له‌یال قاسم‬

‫نوهڤین‬

‫گه‌نجان‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫کارا‬

‫وه‌زاره‌تی دارایی و خوێندنی بااڵ‬ ‫لێدوانی دژ به‌یه‌ک ده‌ده‌ن‬

‫ئاسۆ جه‌وهه‌ر‬

‫وته‌بێژی وه‌زاره‌ت‪ :‬ئه‌و کێشه‌یه‌ په‌یوه‌ندی نیه‌ ب ‌ه وه‌زاره‌تی داراییه‌وه‌‬ ‫ئاماده‌کردنی‬ ‫هه‌نگاو ـ سازان‬ ‫خوێندکارانی تواناسازی نیگه‌رانن‬ ‫له‌ وه‌رنه‌گرتنی مافه‌ داراییه‌کانیان‬ ‫و وه‌زاره‌تی خوێندنی باالش‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌کات داواکاریان‬ ‫بۆ وه‌زاره‌تی دارایی به‌رزکردۆته‌وه‌‬ ‫بۆ خه‌رج کردنی ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌‪،‬‬ ‫وته‌بێژی وه‌زاره‌تی داراییش‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌و کێشه‌یه‌ په‌یوه‌ندی نیه‌‬ ‫به‌ وه‌زاره‌تی داراییه‌وه‌‪.‬‬

‫خ���ه‌رج ن��ه‌ک��ردن��ی پ���اره‌ی خوێندکارانی‬ ‫ت��وان��اس��ازی ن��ی��گ��ه‌ران��ی خ��وێ��ن��دک��اران��ی‬ ‫ل��ێ��ده‌ک��ه‌وێ��ت��ه‌وه‌ و ه�����ه‌ردوو وه‌زاره‌ت���ی���ش‬ ‫یه‌کتری تاوانبار ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫ح��ه‌ی��ده‌ر ن��اس��ی��ح خ��وێ��ن��دک��اری ماسته‌ر‬ ‫له‌ به‌ریتانیاوه‌ به‌ (چه‌تر)ی وت‪ :‬ئێم ‌ه‬ ‫خوێندکارانی خولی یه‌که‌می تواناسازین‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تا مافه‌ داراییه‌کانی یه‌ک ساڵی‬ ‫ت��ه‌واوم��ان وه‌رگ���رت‪ ،‬زۆرب��ه‌م��ان پێویست‬ ‫بوو له‌سه‌ره‌تای مانگی یه‌که‌وه‌ جارێکی‬ ‫ت��ر م��اف��ه‌ دارای��ی��ه‌ک��ان��ی ش��ه‌ش مانگی‬ ‫دیکه‌مان بۆ خه‌رج بکرێت به‌پێی رێنمایی‬ ‫وه‌زاره‌ت‪ ،‬به‌اڵم زۆر دواکه‌وتووه‌ ئه‌و مافه‌‬ ‫داراییانه‌‪ ،‬جگه‌ ل��ه‌وه‌ش وه‌زاره‌ت ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫رێژه‌ی نێردراوانی زیادکردوه‌ ئێستا بۆیان‬ ‫به‌ڕێوه‌ نابرێت و فریا ناکه‌ون‪ ،‬مانگی دوو‬ ‫یان سێ لیست ده‌رده‌چێت که‌ ئه‌وه‌ش ل ‌ه‬ ‫ئاستی ئه‌و رێژه‌ زۆره‌ی نێردراواندا نیه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و خ��وێ��ن��دک��اره‌ ب��اس��ی ل��ه‌وه‌ش��ک��رد دوو‬ ‫م��ان��گ��ه‌ داوای ده‌رم���اڵ���ه‌ی ه��اوس��ه‌ری��ی‬ ‫ک��ردووه‌ و «تا ئێستا نازانم چی به‌سه‌ر‬ ‫ه��ات��ووه‌»‪ ،‬ئ��ه‌م��ه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی ک��ه‌ ل ‌ه‬ ‫هیچ واڵتێکی دنیادا نه‌بووه‌ خوێندکار‬ ‫وه‌کیله‌که‌ی بنێرێت له‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫پاره‌ وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌ڵکو ئێمه‌ نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫حکومه‌تمان هه‌یه‌ له‌ له‌نده‌ن‪ ،‬ده‌توانن ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌ بده‌نه‌ ده‌ست ئه‌وان و بیخه‌نه‌ سه‌ر‬ ‫حسابێکی بانکی و مانگانه‌ به‌بێ کێش ‌ه‬ ‫بۆمانی ره‌وانه‌ بکه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و ب��ه‌ش��داره‌ی تواناسازی ئاماژه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌شکرد خوێندکارێک نیه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ نوێنه‌رایه‌تی حکومه‌ت له‌ له‌نده‌نه‌و‌ه‬ ‫ن��ه‌ک��ردب��ێ��ت‪ ،‬ئ��ه‌وان��ی��ش پ��ه‌ی��وه‌ن��دی��ان ب ‌ه‬ ‫کوردستانه‌وه‌ کردوه‌‪ ،‬به‌اڵم کاریگه‌ریه‌کی‬

‫مه‌راسیمی ده‌رچووانی قۆناغی دووه‌می تواناسازی‬

‫‪9‬‬

‫فۆتۆ‪KRG :‬‬

‫دارى ئازادى بێ خوێنیش دێته‌ به‌رهه‌م‬ ‫ته‌واو‪ ،‬ئیدى چاوه‌ڕێى که‌س ناکه‌ین گوڵمان پێ‌ بچنێت و بۆنى نه‌که‌ین‪ ،‬خوێنمان‬ ‫بڕژێنێته‌ ژێر دارى ئازادى و بێبه‌ربێت‪ ،‬ماندوو بووین له‌ «دارى ئازادى ب‌ه خوێن ئاو‬ ‫نه‌درێت قه‌د به‌رناگرێت»‪ .‬ده‌ى مه‌گه‌ر په‌شێو له‌وانه‌ى منداڵیماندا فێرى نه‌کردین با‬ ‫ئه‌م جۆگه‌ی ‌ه بگۆڕین که‌ خوێنمانى پێدا ده‌ڕاو مه‌گه‌ر پێى نه‌وتین سه‌دان ساڵ ‌ه کاس ‌ه‬ ‫سه‌ر و چاو ده‌ڕوێنین و وه‌رزى دروێنه‌شمان دیار نییه‌‪ .‬ده‌شێت ئێمه‌ دارى ئازادى ب ‌ه بێ‬ ‫خوێنیش بێنینه‌به‌ر‪.‬‬ ‫سه‌رکرده‌ و به‌ڕێوه‌به‌رانى ئه‌و هێزه‌ى له‌ باشورى کوردستاندا ئێستا خۆى له‌ چوارچێوه‌ى‬ ‫حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستاندا رێکخستوه‌ تێڕاونینى ل ‌ه سه‌رده‌مى خه‌باتى چه‌کدارى‬ ‫شاخدا بۆ «گرتنى ره‌بیه‌یه‌ک یان گردێک چۆن بووه‌ که‌ به‌ خوێن به‌ ده‌ستى بهێنێت»‬ ‫ئێستاش به‌ هه‌مان تێڕوانینى خوێن و داگیرکارى گرد و ده‌شت و دۆڵه‌کانى هه‌مان‬ ‫جوگافیا پاوان ده‌کات و داگیرى ده‌کات و هه‌ر هه‌مان ئه‌و تێڕوانینه‌شه‌ ک ‌ه درێژه‌ ب ‌ه‬ ‫چه‌مکى خوێنڕێژى ده‌دات و (‪17‬ى شوباتى ‪ )2011‬ئه‌و گه‌نجانه‌ى خه‌ڵتانى خوێن‬ ‫کرد‪ ،‬که‌ به‌رى دارى ئازادییه‌کى ساخته‌یان نه‌خوارد‪ ،‬به‌اڵم ده‌شێت شوباتێکى بێ خوێن‬ ‫دروست بکه‌ین شوباتێکى تر که‌ گه‌نج ‌ه ناموراده‌کان چاویان ب ‌ه خوێن نه‌کرێته‌وه‌ و هێزى‬ ‫پاشا رووته‌کانیش خوێن به‌رى چاویان نه‌گرێت‪ ،‬به‌اڵم ده‌شێت رێگاى سێیه‌م هه‌ڵبژێرین‪.‬‬ ‫گه‌نجانى (‪17‬شوبات) ده‌یانتوانى ئه‌و جواڵنه‌وه‌ی ‌ه بکه‌ن ‌ه سه‌ره‌تاى شۆڕێکى مه‌زن‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم هێز‌ه ده‌س��ه‌اڵت خ��وازه‌ک��ان و ب��ه‌ره‌ى ئۆپۆزسیۆن ئه‌مانیان له‌ نێوان به‌رداشى‬ ‫به‌رژه‌وندیه‌کانى خۆیاندا هاڕى و تا توانیتیان وه‌ک قه‌ڵغان به‌کاریان هێنان و دواتریش‬ ‫له‌ نێوان توندوتیژى و گه‌مه‌کانى ده‌سه‌اڵت و هێزه‌ به‌ناو ئۆپۆزسیۆنه‌کاندا شکستیان‬ ‫پێهێنرا‪ ،‬ئه‌وه‌ بوو ئه‌م جواڵنه‌وه‌یه‌ له‌ باره‌ى یه‌ک بابه‌ته‌و‌ه ب ‌ه رژدى هه‌ڵوه‌سته‌یان نه‌کرد‪،‬‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌ش وای کرد ئاراسته‌ى خۆپیشاندان بکه‌وێت ‌ه ده‌ستى ئۆپۆزسیۆن تا ب ‌ه ویستى‬ ‫خۆى ل ‌ه کایه‌ى سیاسیدا بیجوڵێنێت‪ ،‬ئیدى ئه‌مه‌ بوو وای کرد جواڵنه‌وه‌یه‌ک ل ‌ه‬ ‫گه‌نجان بدزن‪.‬‬ ‫گه‌نجانى میسر ساڵى (‪ )2008‬جواڵنه‌ویه‌کى گرینگیان پێکهێنا به‌ ناوى بزوتنه‌وه‌ى‬ ‫شه‌شى نیسان‪ ،‬که‌ ئاماجى باش و شێوازێکى گرنگى هه‌بوو‪ ،‬ئه‌مریکا زوو زانى ل ‌ه‬ ‫قازانجى خۆیدا نییه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌م ‌ه تێکیشکاندن و له‌ دوایشدا ئه‌وه‌ى بینیمان ساڵى رابردوو‬ ‫شۆڕشه‌کانى گه‌الن به‌ گه‌نجان کراو لێیاندزرا‪ ،‬گه‌نجانى (‪17‬ى شوبات)یش جگ ‌ه‬ ‫له‌وه‌ى خۆیان ل ‌ه شێوه‌ى شۆڕشدا رێکنه‌خست و نه‌یانده‌زانى ئاراسته‌ى جواڵنه‌وه‌که‌ ل ‌ه نێو‬ ‫گه‌لدا قوڵ بکه‌نه‌وه‌ و به‌رده‌وامى بکه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ بازنه‌یه‌کى ته‌نگیشدا مایه‌وه‌ و هێز‌ه‬ ‫ئۆپۆزسێونه‌کانیش هه‌ر سه‌ره‌تاى سه‌رهه‌ڵدانه‌که‌ پشتیان ل ‌ه گه‌نجان کرد‪ ،‬که‌ ماویه‌کى‬ ‫زۆر بوو راسته‌وخۆ و ناراسته‌وخۆ له‌ راگه‌یاندنه‌کانیانه‌وه‌ گه‌نجان و گه‌لیان بۆ دژبه‌رى‬ ‫کردنى حکومه‌ت دن��ه‌ده‌دا‪ ،‬به‌اڵم کێشه‌یه‌کى ترى گه‌نجان ئه‌و‌ه بوو که‌ خۆیان ب ‌ه‬ ‫شێوه‌یه‌ک رێکنه‌خست بوو تا له‌سه‌ر پێى خۆیان بمێننه‌وه‌ و خاوه‌ن وره‌یه‌کى به‌هێز و‬ ‫بنه‌مایه‌کى فکرى هاوبه‌شیان نه‌بوو‪ ،‬ئه‌مه‌ش یه‌کێک بوو له‌ کێش ‌ه بنه‌ڕه‌تییه‌کانى ئه‌و‬ ‫جواڵنه‌وه‌یه‌‪ ،‬که‌ نه‌یتوانى بگاته‌ سه‌رکه‌وتن‪.‬‬ ‫ده‌شێت جارێکى تر گه‌نجان به‌ شێوه‌یه‌کى کاراتر و رێکخستوو تر له‌سه‌ر چه‌ند‬ ‫بنه‌مایه‌کى تۆکمه‌ى فکرى و سیاسى بگه‌نه‌وه‌ یه‌ک بۆ به‌رپاکردنى (‪17‬ى شوبات)‬ ‫ێکى تر‪ ،‬به‌اڵم له‌وه‌ش گرنگتر ئه‌وه‌یه‌ که‌ ب ‌ه بێ‌ خوێن ببینه‌ هێزى سه‌رکه‌وتن‪.‬‬

‫ئ��ه‌وت��ۆی ن��ه‌ب��ووه‌‪ ،‬که‌سێک و الیه‌نێک و ماددیش له‌م لوتکه‌ی سه‌رمایه‌داریه‌دا خوێندکارانی تواناسازی به‌قه‌د نیگه‌رانی‬ ‫نیه‌ که‌ په‌یوه‌ندی ب��ه‌م بابه‌ته‌وه‌ هه‌بێت چۆن کارده‌کاته‌ سه‌ر ئاستی زانستی و ئ���ه‌وان و زی��ات��ری��ش��ه‌‪ ،‬چونکه‌ وه‌زاره‌ت����ی‬ ‫و ئێمه‌ په‌یوه‌ندیمان پێوه‌ نه‌کردبیت و مه‌ودای خوێندنی خوێندکاران‪.‬‬ ‫خوێندنی بااڵ به‌ر له‌هه‌ر ده‌زگایه‌کی تر‬ ‫وتیشی‪ :‬م��اوه‌ی��ه‌ک پێش ئێستا دوای له‌و باره‌یه‌وه‌ د‪ .‬ئامانج عه‌بدواڵ‪ ،‬ڕاوێژکارى له‌ کێشه‌کانی خوێندکار ده‌گ��ات‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی زیاتر له‌ مانگێک به‌هۆی سه‌ری وه‌زاره‌ت����ى خوێندنى ب��ااڵ و توێژینه‌وه‌ى بۆیه‌ هه‌وڵی زۆرم��ان داوه‌ و ڕاسته‌وخۆ‬ ‫ساڵه‌وه‌ هیچ لیستێکیان باڵونه‌کرده‌وه‌‪ ،‬زان��س��ت��ى ب��ه‌ (چ���ه‌ت���ر)ى ڕاگ��ه‌ی��ان��د‪ :‬ل ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌نی وه‌زی��ران و وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫خوێندکاران بڕیاریاندا خۆپیشاندان له‌ ئێستادا ده‌ستکراوه‌ به‌دابه‌شکردنى موچ ‌ه دارای���ی قسه‌مان ک���ردوه‌ و ده‌ره‌ن��ج��ام��ی‬ ‫ل��ه‌ن��ده‌ن سازبکه‌ن‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ب��وو کۆمه‌ڵێکی ب��ۆ کاندیدانى ب��ه‌رن��ام��ه‌ى ت��وان��اس��ازى و ب��ێ��پ��اره‌ی��ی ق��وت��اب��ی و خ��وێ��ن��دک��اران و‬ ‫زۆر ئاماده‌ییان نیشاندا‪ ،‬دوات��ر وه‌زاره‌ت به‌شێکیان وه‌ریان گرتوه‌‪.‬‬ ‫کاریگه‌رییه‌کانی ئه‌و حاڵه‌ته‌ له‌ روویی‬ ‫چه‌ند لیستێکی باڵوکرده‌وه‌ مه‌سه‌له‌ک ‌ه ن��اوب��راو وتیشى‪ :‬ل��ه‌داه��ات��وودا به‌شه‌که‌ى ئاستی زانستی و الی��ه‌ن��ی ده‌روون��ی��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫کۆتایی هات‪.‬‬ ‫ت��ر وه‌ری���ده‌گ���رن‪ ،‬چ��ون��ک��ه‌ ب��ه‌ش��دارب��وان��ى بۆیانمان روونکردۆته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانیش به‌ڵێنیان تواناسازی‪ ،‬ته‌نانه‌ت پاره‌ی وه‌زاره‌تیش له‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫گروپێک‬ ‫‌ند‬ ‫ه‬ ‫چ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫کردو‬ ‫توانسازیمان‬ ‫��وودا‬ ‫ت‬ ‫��ا‬ ‫ه‬ ‫دا‬ ‫��ی‬ ‫ک‬ ‫��‬ ‫ێ‬ ‫ڕۆژ‬ ‫‌ند‬ ‫ه‬ ‫‌چ‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ک‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫داو‬ ‫بارودۆخی‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫��‬ ‫س‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫خست‬ ‫تیشکی‬ ‫ن��اوب��راو‬ ‫وه‌زاره‌تی داراییه‌وه‌ خه‌رج ده‌کرێت‪.‬‬ ‫‌گرن‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌رد‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫موچ‬ ‫گروپێک‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌رجار‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫‌ن‪.‬‬ ‫ه‬ ‫بک‬ ‫‌رج‬ ‫ه‬ ‫خ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌ک‬ ‫ه‬ ‫پار‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫خوێندکاران‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫��ی‬ ‫ن‬ ‫‌روو‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ئابووری‬ ‫له‌و به‌یاننامه‌یه‌دا باس له‌وه‌ش کراوه‌ ک ‌ه‬ ‫وت��ی‪ :‬بۆ ئ��ه‌وه‌ی م��رۆڤ له‌ بارودۆخی هه‌مویان به‌یه‌که‌وه‌ وه‌ری ناگرن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌ به‌یاننامه‌که‌دا ئاماژه‌ بۆ ئه‌و‌ه وه‌زاره‌ت هه‌نگاوی ج��دی هاویشتوه‌ بۆ‬ ‫ن����ێ����ردراوان ب��زان��ێ��ت ل��ه‌ک��ۆم��ێ��ن��ت��ه‌ک��ان��ی ب��ه‌پ��ێ��ی راگ���ه‌ی���ه‌ن���راوێ���ک���ی وه‌زاره‌ت������ی کراوه‌ که‌ له‌ ئه‌لفه‌وه‌ تا ێی ئه‌و کێشه‌یه‌‪ ،‬به‌ دام���ه‌زراوه‌ کردنی پرۆسه‌ی ناردنی‬ ‫فه‌یسبووکه‌وه‌ ده‌زان��ن که‌ به‌ڕاستی لێر‌ه خوێندنی بااڵش که‌ له‌ رۆژی (‪ )2/24‬وه‌زاره‌ت��ی خوێندنی بااڵ لێی به‌رپرسیار پ��اره‌ بۆ کاندیده‌کانی تواناسازی و ل ‌ه‬ ‫ب��ارودۆخ��ه‌ک��ه‌ چ��ۆن��ه‌‪ ،‬ئێمه‌ ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ی ب�ڵاوی��ک��ردۆت��ه‌وه‌ ت��ی��ای��دا ه���ات���ووه‌‪ :‬ئێم ‌ه نیه‌‪ ،‬چونکه‌ وه‌زاره‌ت ئالیه‌تی چوون ‌ه ئاینده‌دا له‌ ڕێگه‌ی بانکی ئه‌لکترۆنیه‌و‌ه‬ ‫خه‌ریکی ئه‌و کێشانه‌ین ئه‌وه‌نده‌ خه‌ریکی روونیده‌که‌ینه‌وه‌ که‌ نیگه‌رانی ئێمه‌ ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی قوتابیان و چاودێری کردنیانی ئه‌و پرۆسه‌یه‌ جێبه‌جێ ده‌کرێت‪ ،‬که‌ به‌م‬ ‫خوێندن نین‪ ،‬دیاره‌ که‌ بارودۆخی ده‌رونی دواک��ه‌وت��ن و خ���ه‌رج ن��ه‌ک��ردن��ی پ���اره‌ بۆ ل��ه‌ ئه‌ستۆیه‌‪ ،‬ن��ه‌ک پ���اره‌ی به‌رنامه‌ی شێوه‌یه‌ ده‌توانرێت بیرۆکراسیه‌ت که‌متر‬

‫بکرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ یه‌کالیکردنه‌وه‌ی ئه‌و پرسه‌ (چه‌تر)‬ ‫په‌یوه‌ندی کرد به‌ دلێر تاریق‪ ،‬وته‌بێژی‬ ‫وه‌زاره‌ت�����ی دارای����ی و ئ���ام���اژه‌ی ب���ه‌وه‌دا‬ ‫ئه‌و کێشه‌یه‌ په‌یوه‌ندی نیه‌ به‌ وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫داراییه‌وه‌ و هه‌رکات لیستی ناوه‌کان ل ‌ه‬ ‫وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵوه‌ بگاته‌ ده‌ستمان‬ ‫ئێمه‌ پاره‌یان بۆ خه‌رج ده‌که‌ین‪.‬‬

‫«خۆشه‌ویستى له‌ کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌دا هه‌ڵگرى سه‌دان ڤایرۆسى ترسناکه»‌‬ ‫ئاماده‌کردنی‬ ‫دانێر قه‌ره‌داغی‬ ‫مرۆڤه‌کان پێناسه‌ی جیاوازیان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ خۆشه‌ویستی‬ ‫خوێندکارێکی زانکۆ پێیوایه‌ گه‌نجی‬ ‫ئه‌مڕۆ خۆشه‌ویستی زۆر ناشیرین‬ ‫کردووه‌ نوسه‌رێکیش ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫خۆشه‌ویستى له‌ کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌دا‬ ‫هه‌ڵگرى سه‌دان ڤایرۆسى ترسناکه‌‪.‬‬

‫(‪)2/14‬ی ه��ه‌م��وو س��اڵ��ێ��ک ب����ه‌رۆژی‬ ‫ڤ��االن��ت��ای��ن ن���اس���راوه‌‪ ،‬س��ه‌ب��اره‌ت ب��ه‌م رۆژه‌‬ ‫چه‌ندین تێڕوانینی جیاواز هه‌یه‌ یه‌کێک‬ ‫له‌و تێڕوانینانه‌ی که‌ جێی بڕوای خه‌ڵکییه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ فه‌رمانڕه‌وایی ئیمپراتۆریه‌تی‬ ‫رۆم��ان��ی ک��ل��ۆدی��ۆس��ی دووه‌م‪ ،‬کلۆدێس‬ ‫ب��ڕی��اری��دا هیچ ک��وڕێ��ک ژن نه‌هێنێت‪،‬‬ ‫چونکه‌ له‌جه‌نگدابوون و وای هه‌ست ده‌کرد‬ ‫که‌ ئه‌و سه‌ربازانه‌ی هاوسه‌ریان نیه‌ باشترن‬ ‫له‌وانه‌ی که‌ هاوسه‌ریان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم قه‌شه‌‬ ‫ڤاالنتاین له‌گه‌ڵ بیرکردنه‌وه‌کی کلۆدێس‬ ‫ن��ه‌ب��وو‪ ،‬ب����ه‌رده‌وام ب��وو ل��ه‌س��ه‌ر م��اره‌ بڕینی‬ ‫عاشقان به‌بێ ئ��اگ��اداری کلۆدێس‪ ،‬پاش‬ ‫ئاشکرا بوونی ئه‌و کاره‌ ڤاالنتاین ده‌ستگیر‬ ‫ده‌کرێت و ئیمپراتۆر بڕیاری له‌سێداره‌دانی‬ ‫ده‌رده‌ک������ات و ل��ه‌ (‪)2/14‬دا ل��ه‌س��ێ��داره‌‬ ‫ده‌درێ��ت‪ ،‬به‌اڵم ڤاالنتاین له‌زیندان عاشقی‬ ‫کچێک ده‌بێت و نامه‌یه‌کی بۆ ده‌نوسێت‬ ‫و ئیمزای خۆی له‌سه‌ر ده‌کات و ده‌نوسێت‬ ‫«له‌ ڤاالنتاینه‌وه‌» پاش له‌سێداره‌دانه‌که‌ی‬ ‫ئه‌و نامه‌یه‌ باڵو ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬له‌ کۆمه‌ڵگای‬ ‫کوردیشدا پێناسه‌ی جیاواز هه‌یه‌ بۆ ئه‌م‬

‫رۆژه‌‪.‬‬ ‫پشتیوان محه‌مه‌د‪ ،‬ت��ه‌م��ه‌ن (‪ )26‬س��اڵ‪،‬‬ ‫پ��ی��ش��ه‌ی ک��اس��ب��ه‌ وت���ی «خ��ۆش��ه‌وی��س��ت��ی‬ ‫ژیانه‌» شتێکی سروشتیه‌ له‌ناخی هه‌موو‬

‫گه‌نجێک‪:‬‬ ‫خۆشه‌ویستی‬ ‫هه‌ستێکه‌ زۆرجار‬ ‫مرۆڤ هه‌ستی‬ ‫پێناکات تا‬ ‫ئه‌وکاته‌ی ده‌یکات به‌‬ ‫شێت‬ ‫ک��ه‌س��ێ��ک��دا‪ ،‬دوو خ��ۆش��ه‌وی��س��ت زۆرج����ار‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ک ئالوده‌ی یه‌کتر ده‌بن که‌ ره‌نگه‌‬ ‫باکیان له‌ مردنیش نه‌بێت‪.‬‬ ‫پشتیوان‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬به‌و پێیه‌ی له‌ناو گه‌نجاندام‬ ‫پ��ێ��م��وای��ه‌ خ��ۆش��ه‌وی��س��ت��ی «ل��ه‌ئ��اس��ت��ێ��ک��ی‬ ‫ب��اش��دای��ه‌»‪ ،‬ب���ه‌اڵم ه��ه‌ن��دێ��ک پێیانوایه‌‬ ‫خ��ۆش��ه‌وی��س��ت��ی الی گ��ه‌ن��ج��ان «ک���ات‬ ‫به‌سه‌ربردنه‌»‪ ،‬به‌اڵم هه‌مووی وانیه‌‪.‬‬ ‫الی خۆشیه‌وه‌ بڕیار به‌کر‪ ،‬ته‌مه‌ن (‪)28‬‬ ‫س��اڵ‪ ،‬ده‌رچ��وی به‌شی یاسا له‌ زانکۆی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬پێیوایه‌ خۆشه‌ویستی «هه‌ستێکه‌‬ ‫ل��ه‌ دڵ���ه‌وه‌ س��ه‌رچ��اوه‌ ده‌گ��رێ��ت ئ��اڕاس��ت��ه‌ی‬

‫به‌رامبه‌ر ده‌کرێت» جا به‌رامبه‌ر دایک‪،‬‬ ‫ب���اوک‪ ،‬نیشتیمان‪ ،‬و ه��اوس��ه‌ر بێت یان‬ ‫ل��ه‌ن��ێ��وان ه����ه‌ردو ره‌گ����ه‌ز‪ ،‬ئ���ه‌و هه‌سته‌ش‬ ‫شاراوه‌یه‌ و درکی پێناکرێت له‌مرۆڤێکه‌وه‌‬ ‫بۆ مرۆڤێکی تر ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫بڕیار وتیشی‪ :‬خۆشه‌ویستی رێگایه‌کی‬ ‫باشه‌ بۆ دیاریکردنی داه��ات��وو‪ ،‬ب��ه‌اڵم له‌‬ ‫ک��ۆم��ه‌ڵ��گ��ه‌ی خ��ۆم��ان «ئ���ه‌و رێچکه‌یه‌‬ ‫ش��ێ��وێ��ن��راوه‌» ه��ه‌ر ک��ه‌س��ه‌ و به‌شێوه‌یه‌ک‬ ‫ب���ه‌ک���اری ده‌ه��ێ��ن��ێ��ت وای ل��ێ��ه��ات��ووه‌ که‌‬ ‫زۆربه‌ی تاکه‌کان باوه‌ڕیان به‌ عیشق نه‌بێت‬ ‫ئه‌ویش به‌هۆی که‌م هۆشیاری تاکه‌کانی‬ ‫کۆمه‌ڵه‌‪.‬‬ ‫شاناز حه‌سه‌ن‪ ،‬خوێندکاری زانکۆ به‌شی‬ ‫رۆژن��ام��ه‌ن��وس��ی‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ه‌ خۆشه‌ویستی‬ ‫پێویسته‌ هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ به‌ هاوسه‌رگیری‬ ‫ده‌س�����ت پ��ێ��ب��ک��ات‪ ،‬ئ����ه‌و خ��ۆش��ه‌وی��س��ت��ی��ه‌‬ ‫سه‌رکه‌وتوو ده‌بێت نه‌ک له‌دوای چوار پێنج‬ ‫ساڵ په‌یوه‌ندی و وتیشی‪ :‬له‌سه‌ره‌تادا لێک‬ ‫تێگه‌یشتن و رێز هه‌بێت له‌ راستی گه‌یاندن‬ ‫«گ��ه‌ن��ج��ی ئ���ه‌م���ڕۆ خ��ۆش��ه‌وی��س��ت��ی زۆر‬ ‫ناشیرین ک��ردووه‌»‪ ،‬به‌اڵم خۆشه‌ویستی به‌‬ ‫مانای خۆی بێت جوان و پیرۆزه‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئیستا خۆشه‌ویستی ب��ۆ چ��ون��ه‌ ده‌ره‌وه‌ و‬ ‫دواجار یه‌کتر ناشرین کردنه‌‪ ،‬له‌دوای چه‌ند‬ ‫ساڵ تێکه‌ڵیان جیا ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و خوێندکاره‌ی زانکۆ‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌ک��ات گه‌نجی ئێستا وا ده‌زان��ێ��ت ته‌نیا‬ ‫کێپڵێکی هه‌بێت ئیتر به‌سه‌ کاتی بێتاقه‌تی‬ ‫پێ به‌ڕێبکات و وتی‪ :‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌وه‌ زیاتر‬ ‫ب��ۆ الی�� ‌هن��ی ره‌گ��ه‌زی��ه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێم ب��اش نیه‌‬ ‫خۆشه‌ویستی م��اوه‌ی��ه‌ک پێکه‌وه‌ ب��وون و‬ ‫چونه‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫ئ���ه‌و خ��وێ��ن��دک��اره‌ وت��ی��ش��ی‪ :‬وای ده‌بینم‬ ‫خۆشه‌ویستی له‌ زانکۆ وه‌ک «ته‌مه‌نی‬ ‫ه��ه‌رز‌هک��اری» مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌کرێت‬ ‫و دواجار خۆشه‌ویستیه‌که‌ به‌ هاوسه‌رگیری‬ ‫کۆتای نایه‌ت‪.‬‬ ‫ئاکام ئه‌بوبه‌کر‪ ،‬رۆژن��ام��ه‌ن��وس‪ ،‬پێیوایه‌‬ ‫«خۆشه‌ویستی بۆته‌ قوربانی نێوان هه‌ردوو‬ ‫ره‌گه‌ز» خه‌ریکه‌ ناوه‌ پیرۆز و جوانه‌که‌ی‬ ‫ناشیرین ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬ب��ه‌ڕاس��ت��ی پێویسته‌ به‌‬ ‫هه‌موو الیه‌ک کار بۆ ئه‌وه‌ بکرێت «مانا‬ ‫ج��وان��ه‌ک��ه‌ی ب��ۆ بگه‌ڕێننه‌وه‌« ئ��ه‌گ��ه‌ر نا‬ ‫گرفت بۆ هه‌ردوو ره‌گه‌ز دروست ده‌بێت له‌‬ ‫دوارۆژدا‪.‬‬ ‫ئاکام‪ ،‬باس له‌وه‌ش ده‌کات ته‌له‌فزیۆنه‌کانی‬ ‫ئه‌مڕۆ هۆکاری «ناشیرینکردنی واتای‬ ‫خۆشه‌ویستین» که‌ ده‌یان فیلمه‌ دۆبالژکراو‬ ‫داده‌به‌زێت که‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا الیه‌نی خراپ‬ ‫له‌سه‌ر که‌سایه‌تی تاک به‌جێ ده‌هێڵێت و‬ ‫زۆرێک له‌ که‌ناڵه‌کان به‌شێکی ترن له‌‬ ‫گرفته‌کان بۆ ناشیرین کردنی ناوی‬ ‫پیرۆزی خۆشه‌ویستی‪.‬‬ ‫رۆژێ��ک که‌مه‌ بۆ ده‌ربڕینی‬ ‫خۆشه‌ویستی‬ ‫ع��������ادل ش������اس������واری‪،‬‬ ‫ن���ووس���ه‌رى پ��ه‌رت��وک��ی‬ ‫گ��������������ه‌ن��������������ج و‬ ‫خۆشه‌ویستى‪ ،‬وتى‪:‬‬ ‫«خ���ۆش���ه‌وی���س���ت���ى‬ ‫پ���������ڕک���������ه‌ره‌وه‌ى‬ ‫بۆشایى ته‌نهایى‬ ‫م������رۆڤ������ه‌»‪،‬‬ ‫ه��ه‌ن��دێ��ک��ى‬

‫به‌ وشه‌ى گونجاو و هه‌ندێکى به‌ نه‌گونجاو‪.‬‬ ‫ع����ادل ش����اس����واری‪ ،‬ئ���ام���اژه‌ی ب���ه‌وه‌ش���دا‬ ‫رۆژێک که‌مه‌ بۆ ده‌ربڕینی خۆشه‌ویستی‪،‬‬ ‫«گ��وڵ��ێ��ک ب��چ��ووک��ه‌ ب��ی��ک��ه‌ی��ن��ه‌ دی���ارى‬ ‫مه‌به‌ستمان‪ ،‬وه‌رن با ده‌ریایه‌کى گه‌وره‌تر‬ ‫بدۆزینه‌وه‌ بۆ نیشاندانى چاالکى رۆحمان‪،‬‬ ‫تکایه‌ با ئه‌وه‌نده‌ گرنگى نه‌ده‌ین به‌شتێک‬ ‫ک��ه‌ سبه‌ینێ ک��رم ده‌ی��خ��وات و رۆحێک‬ ‫پشتگوێ بخه‌ین که‌ هه‌تا هه‌تایه‌ ده‌مێنێت‪،‬‬ ‫وه‌رن با گه‌شتێکى گرانتر بکه‌ینه‌ گه‌مه‌ى‬ ‫مه‌به‌ستمان‪ ،‬ئه‌گه‌ر براوه‌ش نه‌بین با هیچ‬ ‫نه‌بێ به‌رامبه‌ر بین»‪.‬‬ ‫له‌درێژه‌ی قسه‌کانیدا ئه‌و نوسه‌ره‌‪،‬‬ ‫وت��ی‪ :‬وه‌ک چۆن‬ ‫ئ���ه‌وه‌ى ڕاپ��ه‌ری��ن‬ ‫ک�����������������ردى‪،‬‬ ‫ک������������ۆڕه‌ و‬ ‫خواردى‪ ،‬ئه‌و‬

‫ب���ااڵی���ه‌ى ئاشتى‬ ‫ک���ردى‪)17( ،‬ى شوبات‬ ‫ش��ک��ان��دی‪ ،‬ب��ه‌ه��ه‌م��ان ش��ێ��وه‌‬ ‫ت��ۆوى ئ��ه‌و م��ێ��ژووه‌ى خۆشه‌ویستى‬ ‫پاک ڕووان��دى‪ ،‬په‌یوه‌ندى ناپاکانه‌ى‬

‫س����ه‌رده‌م����ى م���ۆدێ���رن���ه‌ و ه��ۆک��اره‌ک��ان��ى‬ ‫په‌یوه‌ندی و راگه‌یاندن به‌داخه‌وه‌ له‌ناوى برد‪،‬‬ ‫له‌ ئه‌مڕۆدا هێنده‌ «به‌ناوى خۆشه‌ویستیه‌وه‌‬ ‫سومعه‌ى خۆشه‌ویستى له‌که‌دار ک��راوه‌»‪،‬‬ ‫ب��وێ��ری ده‌وێ ل��ه‌ب��ه‌ره‌ى ب��ه‌رگ��ری��ک��ردن له‌‬ ‫ئ��ه‌وی��ن و خوێندنه‌وه‌ى داه��ات��ووى باشترى‬ ‫خۆشه‌ویستیدا بیت‪ ،‬ده‌کرێ خۆشه‌ویستى‬ ‫ب��ه‌ج��ۆرێ��ک نیشان ب���درێ ب��ه‌و راده‌ی���ه‌‬ ‫به‌قورسى و تاوان سه‌یر نه‌کرێ‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو ئ��ام��اژه‌ بۆ ئ��ه‌وه‌ش ده‌ک��ات‬ ‫«خۆشه‌ویستى له‌ کۆمه‌ڵگاى‬

‫ئ������ێ������م������ه‌دا‬ ‫ه����ه‌ڵ����گ����رى س�������ه‌دان‬ ‫ڤایرۆسى ترسناکه‌»‪ ،‬وه‌ک‬ ‫(ن���اپ���اک���ى‪ ،‬ج�� ‌هس��ت��ه‌ ک��رۆش��ت��ن‪،‬‬ ‫رۆح ک��وش��ت��ن‪ ،‬ده‌س��ت��ک��ردن ب��ه‌زاخ��ا‪،‬‬ ‫فره‌خۆشه‌ویستى‪ ،‬بێوه‌فایى‪ ،‬کاتى بوون‪،‬‬ ‫زمانى گه‌رم و دڵى سارد‪ ،‬چاوتێبڕین و پشت‬ ‫تێکردن و‪...‬هتد) ئه‌وه‌ى به‌رگرى لێده‌کات‪،‬‬ ‫زیاتر «دیوه‌ مرۆڤایه‌تیه‌که‌ى ده‌خوێنێته‌وه‌»‪،‬‬ ‫له‌کاتێکدا له‌ئه‌مڕۆدا خۆشه‌ویستى دوو‬ ‫ره‌گه‌زى جیاواز نه‌ک خاوه‌نى چوار دووریه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵکو خاوه‌نى هه‌شت دووری��ه‌ و به‌داخه‌وه‌‬ ‫ته‌نها یه‌کێکیان ئیجابیه‌‪.‬‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫هونه‌ر و وێژ ‌ه‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫‪11‬‬

‫ده‌بێت کاره‌کانمان بۆ گشت کوردستان بێت‪ ،‬نه‌ک ته‌نها بۆ شارێک یان به‌شێک‬ ‫به‌ختیار سه‌عید‪ ،‬خاوه‌نی زۆرترین ئه‌رشیفی شێوه‌کاری له‌سه‌ر ئاستی کوردستانی گه‌ور‌ه‬

‫سازدانی‬ ‫بێریڤان _ سازان‬ ‫به‌ختیار سه‌عید رۆژنامه‌وان‪،‬‬ ‫ک ‌ه ماوه‌ى ده‌ ساڵ ‌ه خه‌ریکى‬ ‫کۆکردنه‌وه‌ى ئه‌رشیفى شێوه‌کاریه‌ و‬ ‫ئێستاش وه‌ک خۆى ده‌ڵێت له‌سه‌ر‬ ‫ئاستى کوردستانى گه‌ور ‌ه خاوه‌ن‬ ‫زۆرترین ئه‌رشیفى شێوه‌کاریه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫چه‌ندین پرۆژه‌ى بۆ ئه‌م هونه‌ره‌ کار‬ ‫له‌سه‌ر کردوه‌‪ ،‬ل ‌ه چاوپێکه‌وتنێکى‬ ‫رۆژنامه‌ى (چه‌تر)دا تیشکده‌خات ‌ه‬ ‫سه‌ر ئه‌و ئه‌نجامانه‌ى ک ‌ه ل ‌ه‬ ‫لێگه‌ڕینانه‌کانى له‌سه‌ر شێوه‌کارى‬ ‫کوردى به‌ده‌ستیهێناون و ده‌ڵێت‬ ‫«ده‌بێت کاره‌کانمان بۆ گشت‬ ‫کوردستان بێت و بۆ شار و به‌ش‬ ‫نه‌بێت ته‌نها»‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬به‌گوێره‌ی زانیاریه‌کان ماوه‌یه‌کی‬ ‫درێژه‌ خه‌ریکی کۆکردنه‌وه‌ی ئه‌رشیفی‬ ‫هونه‌ری شێوه‌کاریت‪ ،‬کۆکردنه‌وه‌ى ئه‌و‬ ‫ئه‌رشیفه‌ چیه‌و چۆنبوو بیرت لێکرده‌وه‌؟‬ ‫ سه‌ره‌تا که‌ بیرم له‌م پڕۆژه‌یه‌ کرده‌وه‌‬‫ل����ه‌ پ���اش���ک���ۆی ئ�������ه‌ده‌ب و ه���ون���ه‌ری‬ ‫ک��وردس��ت��ان��ی ن���وێ ک���ارم���ده‌ک���رد‪ ،‬ل�ه‌و‬ ‫م��اوه‌ی �ه‌ ک��اره‌ک��ان��م ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ زۆرب���وو که‌‬ ‫نیوه‌ی کاری ئه‌و پاشکۆیه‌ زۆرجار هی‬ ‫من بووه‌‪ ،‬پاشان رۆژێک به‌ پێشنیاری‬ ‫(ج �ه‌زا به‌کر) که‌ هونه‌رمه‌ندێکی زۆر‬ ‫باشی شاری سلێمانیه‌‪ ،‬که‌ بۆچی ئه‌م‬ ‫شتانه‌ کۆنه‌که‌مه‌وه‌ و بیانکه‌مه‌ کتێب‪،‬‬ ‫بیرۆکه‌که‌یم زۆر ب���ه‌الوه‌ گونجاوبوو‪،‬‬ ‫دواتریش بیرم ک��رده‌وه‌ که‌ چۆن بتوانین‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئاستی سلێمانی ئه‌رشیفێک‬ ‫دروستبکه‌ین‪ ،‬ب �ه‌اڵم دوات���ر بیرۆکه‌که‌‬ ‫گه‌وره‌ترکرا و بووه‌ کوردستانی گه‌وره‌‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ب��وو دووس���اڵ پێش ئێستا سه‌ردانی‬ ‫رۆژه �ه‌اڵت��ی کوردستانم ک��رد و ساڵی‬ ‫رابردووش سه‌ردانی باکوری کوردستانم‬ ‫کرد‪ )10( ،‬ساڵه‌ خه‌ریکی ئه‌و کاره‌م‪،‬‬ ‫ل �ه‌ س��اڵ��ی (‪ )2002‬ده‌س��ت��م��پ��ێ��ک��ردوه‌ و‬ ‫ل � ‌ه (‪ )2004‬کتێبه‌که‌م چاپکرد‪ ،‬له‌‬ ‫(‪ )2005‬و به‌رگی دووه‌م و (‪)2010‬‬ ‫به‌رگی سێیه‌م‪ ،‬ئێستا خاوه‌نی زۆرترین‬ ‫ئ�ه‌رش��ی��ف��ی ش��ێ��وه‌ک��اری��م ل �ه‌س �ه‌ر ئاستی‬ ‫کوردستانی گه‌وره‌‪ ،‬نه‌ک هه‌ر باشوری‬ ‫کوردستان‪ ،‬پڕۆژه‌که‌ به‌رده‌وامی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌کاتی کارکردندا زۆرج��ار بیرۆکه‌یتر‬ ‫دروستده‌بێت‪ ،‬بۆ نمونه‌ له‌گه‌ڵ کارکردنم‬ ‫له‌و پ��ڕۆژه‌دا کتێبێکم به‌ ن��اوی (دونیا‬ ‫بینی ه��ون �ه‌ری ش��ێ��وه‌ک��اری ک���وردی)‬ ‫به‌رهه‌مهێنا که‌ ئه‌ویش له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫کوردستانی گه‌وره‌یه‌ و له‌ شه‌ش به‌رگدا‬ ‫چاپده‌بێت‪ ،‬ئێستا سێ به‌رگی چاپکراوه‌‪،‬‬ ‫بڕیاره‌ له‌ ساڵی داهاتووشدا به‌شه‌کانی‬ ‫تریشی چاپبکرێت‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬به‌پێى ئه‌و لێگه‌ڕینانه‌ى کردوت ‌ه‬ ‫شێوه‌کارى خ��اوه‌ن��ى چه‌ند ب�ه‌ش�ه‌و‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫وه‌ک کورد مێژومان بۆ که‌ى ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ل ‌ه گه‌ڵیدا؟‬ ‫ شێوه‌کاری وات��ای وێنه‌ ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬‫یان سیرامیکه‌ یان گرافیکه‌ یان په‌یکه‌ر‬ ‫تاشیه‌‪ ،‬ئێمه‌ به‌ختمان هه‌یه‌ که‌ خاوه‌نی‬ ‫گوندێکین ل �ه‌ ب��اش��وری ک��وردس��ت��ان��دا‬ ‫ک �ه‌ گ��ون��دی چ �ه‌رم��ۆی �ه‌‪ ،‬ک �ه‌ به‌پێی‬ ‫ده‌رک �ه‌وت �ه‌ک��ان��ى س �ه‌ره‌ت��ای مرۆڤایه‌تی‬ ‫ل �ه‌وێ��وه‌ ده‌س��ت��پ��ێ��ده‌ک��ات‪ ،‬ب��ۆ ن��م��ون�ه‌ ل�ه‌م‬ ‫گونده‌دا کۆمه‌ڵێک کاری سیرامیکی‬ ‫دۆزراوه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬راسته‌ ناتوانین به‌ گوێره‌ی‬ ‫ه����ون����ه‌ری ئ���ه‌م���ڕۆ م���ان���ای ت�����ه‌واوی‬ ‫هونه‌ری پێببه‌خشین‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وکاته‌‬ ‫بۆ پێداویستی ژی��ان ب��ووه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ له‌‬ ‫قاپ و گۆزه‌ و ئه‌و شتانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌‬ ‫گوێره‌ی ته‌مه‌ن و رۆژ گواستراوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫شوێنه‌کانیتر و توانیویانه‌ چاکسازی‬ ‫تیادا بکه‌ن‪ ،‬گۆڕانی تیادا دروستبه‌که‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ تا ئێستا کار له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ته‌مه‌نه‌ پڕ شانازیه‌ نه‌کراوه‌‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ج��گ�ه‌ ل���ه‌و پ���رۆژه‌ی���ه‌ س�ه‌رق��اڵ��ى‬ ‫پرۆژه‌یه‌کى تریشیت‪ ،‬ئه‌ویش که‌ هه‌ر بۆ‬ ‫شێوه‌کارانه‌ ئه‌و پرۆژه‌یه‌ چیه‌؟‬ ‫ـ هه‌تا ئێستا هونه‌رمه‌ندانی ئێمه‌ وه‌ک‬ ‫ئ���ه‌و ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��دان �ه‌ی ل �ه‌دون��ی��ادا ه�ه‌ن‬ ‫ک��وراس�ه‌ی��ان بۆ ن �ه‌ک��راوه‌‪ ،‬بۆ نمون ‌ه که‌‬ ‫تۆ پێویستت به‌ کاره‌کانی (دارا حه‌مه‌‬ ‫س�ه‌ع��ی��د) هه‌بێت ک �ه‌ هونه‌رمه‌ندێکی‬ ‫زۆر ب��اش��ی پ��ه‌ی��ک��ه‌رس��ازه‌‪ ،‬ت��ا ئێستا‬ ‫کوراسه‌یه‌ک بۆ ئه‌م هونه‌رمه‌نده‌ نه‌کراوه‌‬ ‫که‌ هه‌موو زانیاریه‌کان له‌گه‌ڵ زۆربه‌ی‬ ‫ئیشه‌کانی تیادا کۆکرابێته‌وه‌‪ ،‬من یه‌که‌م‬ ‫کار له‌م باره‌یه‌وه‌ که‌ کردم کۆکردنه‌وه‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌کانی هونه‌رمه‌ندی کۆچکردوو‬ ‫(به‌دیع باباجان) ب��وو‪ ،‬که‌ یه‌کێکه‌ له‌و‬ ‫ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��ده‌ ده‌ستڕه‌نگینانه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی عێراق ناسراوه‌ ئه‌و هێڵکاریه‌ی بۆ‬ ‫شیعره‌ کالسیکیه‌کان ک��راوه‌‪ ،‬هه‌مووی‬ ‫کاری ئه‌م هونه‌رمه‌نده‌یه‌ له‌ هه‌مانکاتدا‬ ‫دروس��ت��ک�ه‌ری کڵێشه‌ی دینار و فلسه‌‬ ‫ئاسنه‌کانی پ��اره‌ی عێراقیه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی�ه‌ک�ه‌م��ی��ن ه��ون �ه‌م �ه‌ن��ده‌ ک �ه‌ ب�ه‌ش��ێ��وه‌ی‬ ‫ئه‌کادیمی هونه‌ری خوێندووه‌‪ ،‬ئه‌م بووبه‌‬ ‫یه‌که‌مینى کوراسه‌کانم‪ ،‬دوات��ر وه‌ک‬ ‫ب���ه‌رده‌وام���ی���ه‌ک ب���ه‌و ب �ه‌ره �ه‌م �ه‌ (ئ���ازاد‬ ‫شه‌وقی) ب��ووه‌ دووه‌مین هونه‌رمه‌ند که‌‬ ‫ئێستا باڵوبووه‌ته‌وه‌ که‌ بڕیاره‌ له‌ سه‌ره‌تای‬ ‫ساڵی نوێدا کوراسه‌یه‌کیتر باڵوبێته‌وه‌ بۆ‬ ‫هونه‌رمه‌ندی شاری که‌رکوک (غازی‬ ‫م��ح�ه‌م�ه‌د) ل �ه‌ ه�ه‌م��ان��ک��ات��دا ب��ی��رم ل �ه‌وه‌‬ ‫ک���رده‌وه‌ که‌ چ��ۆن بتوانین گرنگیه‌کی‬ ‫تایبه‌ت بده‌ین به‌ کاری ژنان له‌ باشوری‬ ‫کوردستاندا‪ ،‬بۆ ئ��ه‌وه‌ش م��اوه‌ی چوار‬ ‫پێنج مانگه‌ زانیاری له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫ک��ۆده‌ک�ه‌م�ه‌وه‌ له‌ ه�ه‌ر چ��وار شاره‌که‌ی‬

‫کاره‌ هونه‌رییه‌کانم ناکه‌ن‬ ‫الده‌ده‌م و جوانکارى ب ‌ه به‌رهه‌مه‌ک ‌ه‬ ‫ده‌به‌خشم نه‌وه‌ک بیشێوێنم‪.‬‬ ‫ح��اج��ى م �ه‌ک��ى ب��اس��ى ل���ه‌وه‌ک���رد ک ‌ه‬ ‫هونه‌رى کوردى ل ‌ه ئێستادا کێبڕکێى‬ ‫پێو‌ه ده‌کرێت‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه ئاشکرایکرد‪:‬‬ ‫کێبڕکێ به‌ ه��ون �ه‌ره‌و‌ه ده‌ک��رێ��ت ک ‌ه‬ ‫ئ�ه‌م�ه‌ی��ش واده‌ک����ات بڵێن ه��ون �ه‌ر ل ‌ه‬ ‫جاراندا باشتر بوو‌ه وه‌ک ل ‌ه ئێستادا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و‪،‬ل��� ‌ه دوا ب���ه‌س���ه‌ر ه��ات��ی��ش��دا که‌‬ ‫بۆ(چه‌تر)ى گێڕایه‌وه‌‪ ،‬وتى «ل ‌ه رۆژانى‬ ‫ره‌مه‌زاندا سه‌رقاڵى کاره‌کانمان بووین‪،‬‬ ‫له‌و کاته‌دا هاوڕێیه‌کى هونه‌رمه‌ندم‬ ‫وتى (با ب ‌ه سه‌یار‌ه بڕۆین) منیش وتم‬ ‫(به‌ ناشکورى نه‌بێت‪ ،‬سلێمانى شه‌قامى‬ ‫تێدا نییه‌‪ ،‬تا به‌ سه‌یاره‌ بڕۆین‪ ،‬وه‌ڵاڵ‬ ‫مه‌گه‌ر به‌ ته‌یاره‌ بڕۆین‪.‬‬ ‫ح��اج��ى‪ ،‬ک �ه‌ ل��ه‌زۆرب��ه‌ى کاره‌کانیدا‬ ‫(ب��ه‌رۆژووه‌)‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه ژیانى ئاسایى‬ ‫خۆیشیدا ب�ه‌ رۆژوون��اب��ێ��ت‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ن�ه‌خ��ۆش��ى رێ��گ �ه‌ى پێنادات‪,‬ئه‌گینا‬

‫ئه‌و ئه‌رکه‌ى ب ‌ه جێده‌هێنا له‌مباره‌یه‌و‌ه‬ ‫رای �ه‌گ �ه‌ی��ان��د‪ :‬م��ن ل � ‌ه ک��اره‌ک��ان��م��دا‬ ‫به‌تایبه‌ت ل� ‌ه زنجیر‌ه درامایه‌کانى‬ ‫ره‌م���ه‌زان���دا ب����ه‌ڕۆژوو ب��ووم �ه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫له‌ راستیدا من ناتوانم ب �ه‌ڕۆژوو بم‪،‬‬ ‫چونک ‌ه نه‌خۆشى شه‌کره‌م هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل ‌ه ئێستادا سوپاسى نه‌خۆشییه‌که‌مم‬ ‫که‌ خه‌ریکه‌ ل ‌ه کۆڵم ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ح����اج����ى م����ه‌ک����ى‪ ،‬وه‌ک خ����ۆى‪،‬‬ ‫ده‌ڵ���ێ���ت‪ :‬س��ااڵن��ێ��ک��ى زۆره‌ خ��ێ��زان��ى‬ ‫پ��ێ��ک��ه‌وه‌ ن�����اوه‌و(ی�����ه‌ک) کچیشى‬ ‫ه����ه‌ی����ه‌‪،‬م����اوه‌ک����ی����ش����ه‌‪ ،‬ج���گ���ه‌ ل � ‌ه‬ ‫کاره‌هونه‌رییه‌که‌ى زۆر جار سه‌رقاڵى‬ ‫کارى بازرگانییه‌‪ ،‬چونکه‌ هونه‌ره‌که‌ى‬ ‫ن��ای��ژێ��ن��ێ��ت‪ ،‬ب�����ه‌اڵم ئ���اس���ووده‌ی��� ‌ه و‬ ‫رای��ده‌گ��ه‌ن��ێ��ت‪:‬م��ن ل���ه‌ ه���ون���ه‌ردا ب ‌ه‬ ‫دواى پ���اره‌دا ناگه‌ڕێم‪ ،‬تا ئێستایش‬ ‫س����ه‌رم ب��ۆه��ی��چ ک����ه‌س والی �ه‌ن��ێ��ک‬ ‫شۆڕنه‌کردووه‌و ئه‌گه‌ر کارى دیکه‌یش‬ ‫نه‌که‌م ناژیم بۆی ‌ه په‌ناى ده‌به‌مه‌ به‌ر‪.‬‬

‫هه‌رێمی کوردستان‪ ،‬له‌ ئه‌نجامدا توانیم‬ ‫ک��وراس �ه‌ی �ه‌ک چاپبکه‌م ک �ه‌ ل�ه‌الی�ه‌ن‬ ‫یه‌کێتی ژنانی کوردستانه‌وه‌ چاپکرا‬ ‫به‌ ن��اوی (ژنانی شێوه‌کار له‌ باشوری‬ ‫کوردستان)‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ب �ه‌گ��وێ��ره‌ی ئ �ه‌و لێکۆڵینه‌وه‌ و‬ ‫به‌دواداچونه‌ی کردووه‌ته‌‌ ئاستی ژنانی‬ ‫کورد له‌و بواره‌دا چۆنه‌؟‬ ‫ له‌ مێژوماندا به‌شێک له‌و کارانه‌ی‬‫له‌ گوندی چه‌رمۆدا دۆزراوه‌ته‌وه‌ سیمای‬ ‫ژن���ه‌‪ ،‬ب��ۆ نمونه‌ ژنێکه‌ منداڵێکی له‌‬ ‫باوه‌شدایه‌ یان دوو گیانه‌‪ ،‬واته‌ ناتوانین‬ ‫بڵێین ژنان له‌وکاته‌شدا رۆڵێکی الوه‌کیان‬ ‫هه‌بووه‌ تیایدا‪ .‬سه‌باره‌ت به‌وه‌ى پێیگه‌شتوم‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ دواج��ار ئێمه‌ له‌ کۆمه‌ڵگایه‌کدا‬ ‫ده‌ژی��ن که‌ له‌ژێر ده‌س �ه‌اڵت��ی پیاودایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و گرنگیه‌ نه‌دراوه‌ به‌ کاری ژنان‪ ،‬بۆم‬ ‫ده‌رکه‌وت که‌ کاری زۆر جوانیان هه‌یه‌ و‬ ‫کاری زۆر تایبه‌ت ئه‌نجامدراوه‌ به‌ده‌ستى‬ ‫شێوه‌کاره‌ ژنه‌کان‪ ،‬به‌اڵم ده‌مێنێته‌وه‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی که‌ چۆن بتوانین کاره‌کان ریزبه‌ند‬ ‫ب��ک�ه‌ی��ن‪ ،‬ک���اره‌ک���ه‌ی م��ن س�ه‌ره‌ت��ای�ه‌ک�ه‌‬ ‫ده‌کرێت کاریتر و به‌شێوه‌یتر بکریت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬به‌گوێره‌ی ئه‌وه‌ی تۆ چویته‌ته‌ سێ‬ ‫به‌شی کوردستان‪ ،‬هونه‌ری شێوه‌کاری‬ ‫له‌م به‌شانه‌دا چۆنه‌؟‬ ‫ ل �ه‌ ب���اش���وردا ده‌ت���وان���م بڵێم ه��ون �ه‌ری‬‫نیگارکێشان ئاستێکی زۆر باشی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌ رۆژه �ه‌اڵت��دا په‌یکه‌ر سه‌رکه‌وتووتره‌‬ ‫و ل �ه‌رووی نیگارکێشانه‌وه‌ کاریگه‌ری‬ ‫هونه‌ری فارسیان به‌سه‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌ باکوردا‬

‫پرۆفایل‬

‫کتێبخانه‌ی شێوه‌کاری تیایه‌ که‌ ئیشی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و کتێبانه‌ی له‌سه‌ر شێوه‌کاری‬ ‫ب�ڵاوده‌ب��ێ��ت �ه‌وه‌ ل �ه‌ ک��وردس��ت��ان��دا ک��ۆی��ان‬ ‫ب��ک�ه‌ی��ن�ه‌وه‌ و ل �ه‌وێ��دا دای����ان بنێین‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌مانکاتدا لینکی تیایه‌‪ ،‬په‌یجێکی تری‬ ‫تیایه‌ که‌ تایبه‌ته‌ به‌ مێژووی هونه‌ری‬ ‫شێوه‌کاری له‌ کوردستان له‌ ماڵپه‌ڕه‌که‌دا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌م قۆناغه‌دا به‌ زمانی کوردیه‌‪ ،‬له‌‬ ‫داهاتوشدا زمانی ئینگلیزی تێده‌که‌ین و‬ ‫ئه‌گه‌ر ته‌مه‌ن باقی بێت ئه‌وه‌ زمانه‌کانی‬ ‫فارسی و عه‌ره‌بیشی بۆ زیاد ده‌که‌ین‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بۆچى به‌ته‌نها گرنگی به‌ هونه‌ری‬ ‫شێوه‌کاری ده‌ده‌یت؟‬ ‫ دووب����رام ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��دی ش��ێ��وه‌ک��ارن و‬‫ئه‌مه‌ش کاریگه‌ری به‌سه‌ر کۆی گشتی‬ ‫خێزانه‌که‌ ه �ه‌ب��ووه‌ و راس��ت�ه‌ م��ن نازانم‬ ‫وێ��ن �ه‌ی �ه‌ک بکێشم‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ دی��اره‌‬ ‫وای��ک��ردووه‌ ک�ه‌ ک��اره‌ک��ان��ی منیش له‌و‬ ‫چوارچێوه‌یه‌دا بێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬پارچه‌کانیتری کوردستان ئازاد‬ ‫نین‪ ،‬ب �ه‌اڵم ب��اش��وری ک��وردس��ت��ان ئێستا‬ ‫خ��اوه‌ن حکومه‌تی خۆیه‌تی‪ ،‬لێره‌ له‌چاو‬ ‫ئ�ه‌و به‌شانه‌ی ت��ری کوردستان تا چى‬ ‫ئاستێک خزمه‌تى ئه‌م هونه‌ره‌ کراوه‌؟‬ ‫ کێشه‌که‌ له‌وه‌دایه‌ که‌ تا ئێستا ژوورێک‬‫نیه‌ تایبه‌ت بێت به‌ ئه‌رشیفی شێوه‌کاری‬ ‫له‌ کوردستاندا‪ ،‬هه‌موو شته‌کان هه‌وڵی‬ ‫شه‌خسیه‌ و ه�ه‌وڵ��ی دام���ه‌زراوه‌ی���ی نیه‌‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی رۆشنبیری ی��ان رێکخراوی‬ ‫هونه‌رمه‌ندان که‌ سایتێکیان نیه‌ هه‌وڵه‌کان‬ ‫شه‌خسین ئ �ه‌گ �ه‌ر ب��وون �ه‌ دام���ه‌زراوه‌ی���ی‬

‫به‌ختیار سه‌عید که‌ له‌دایکبوى ساڵى (‪)1969‬ی����ه‌و دانیشتوى شارى‬ ‫سلێمانیه‌‪ ،‬چه‌ندین ساڵه‌ خه‌ریکى کارى رۆژنامه‌وانیه‌ و له‌ رۆژنامه‌کانى‬ ‫وه‌ک (کوردستانى ن��وێ و ئاسۆ) وه‌ک به‌رپرسى به‌شى هونه‌رى‬ ‫خزمه‌تێکى زۆرى گه‌یاندوه‌‪ ،‬ماوه‌ى (‪ )10‬ساڵه‌ خه‌ریکى کۆکردنه‌وه‌ى‬ ‫ئه‌رشیفى شێوه‌کاریه‌و توانیوێتى ببێته‌ خاوه‌نى‬

‫ئه‌وکاته‌ پالن داده‌نێیت‪ ،‬واته‌ پالن نیه‌‪،‬‬ ‫دیراسه‌یه‌ک نه‌بوه‌ له‌ کوردستان له‌سه‌رى‪،‬‬ ‫گرنگیه‌کى ئه‌وتۆ به‌م هونه‌ره‌ نه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ل�ه‌م ک��ارو لێگه‌ڕینانه‌ به‌ ته‌نها‬ ‫ئه‌نجامت داوه‌ یان هاوکارت هه‌بوه‌؟‬ ‫ به‌لێ خۆم کردوومه‌‪ ،‬له‌ پڕۆژه‌کانم‬‫وه‌زاره‌تی رۆشنبیری هاوکاری کردووم‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌ سه‌فه‌ره‌کانم بۆ رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ک��وردس��ت��ان و ب��اک��وری کوردستانیش‪،‬‬ ‫به‌اڵم دواجار وه‌کو وتم هه‌وڵه‌کان زۆرى‬ ‫ه �ه‌وڵ��ی شه‌خسین‪ ،‬زۆرب����ه‌ى ئیشه‌کان‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ئ �ه‌رک��ى تایبه‌تی خ��ۆم ب��وه‌ بێ‬ ‫هاوکارى‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬هونه‌رمه‌ندانی شێوه‌کار تا چه‌نده‌‬ ‫هاوکاریان کردویت و پشتیوانت بوون؟‬ ‫ به‌گشتی زۆرینه‌یان پێیان باشه‌‪ ،‬به‌اڵم‬‫ه�ه‌ن��دێ��ک ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��د وه‌ک پێویست‬ ‫نایه‌نه‌ پێشه‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئاستی تێگه‌یشتنی خه‌ڵک بۆ‬ ‫ه��ون �ه‌ری ش��ێ��وه‌ک��اری‬ ‫چۆنه‌؟‬ ‫ ه���ون���ه‌ری‬‫شێوه‌کاری‬

‫تایبه‌تمه‌ندی خۆی هه‌یه‌ وه‌ک هونه‌ری‬ ‫مۆسیقا و ئه‌وانه‌ی تر نیه‌‪ ،‬به‌ڵکو ئه‌م‬ ‫هونه‌ره‌ خه‌ڵکی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌ واته‌‬ ‫بینه‌ری شێوه‌کاری تایبه‌ته‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬چ تابلۆیه‌ک له‌وانه‌ی بینیوته‌‬ ‫زۆر سه‌رنجی راکێشاویت؟‬ ‫ تابلۆکان زۆرن‪ ،‬به‌اڵم یه‌کێک له‌وانه‌ی‬‫که‌ زۆر پێی سه‌رسامم‪ ،‬ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ی‬ ‫(رێبوار سه‌عید)ی برامه‌ که‌ پێکهاتبوو‬ ‫ل�ه‌ پێنج ه���ه‌زار شه‌هید‪ ،‬پێنج ه �ه‌زار‬ ‫پۆترێت‪ ،‬یه‌کێک بوو له‌و پرۆژانه‌ی له‌‬ ‫زۆرێک له‌واڵتانی جیهاندا نمایشکرا و‬ ‫دوات��ر گ�ه‌ڕای�ه‌وه‌ بۆ هه‌وڵه‌بجه‌ و له‌وێ‬ ‫سوتێندرا‪.‬‬ ‫چ�ه‌ت��ر‪ :‬چ��ی وایلێکردیت‪ ،‬پرۆژه‌کانت‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی کوردستانی گه‌وره‌ بێت؟‬ ‫ ل���ه‌ دون����ی����ادا ده‌ڵ���ێ���ن ک�����ورد ن��اڵ��ێ��ن‬‫کوردستانی عێراق‪ ،‬بۆیه‌ نیشتیمانێکه‌‬ ‫دابه‌شبووه‌‪ ،‬من له‌گه‌ڵ ئه‌و بیرۆکانه‌ نیم‬ ‫بڵێین کوردستانی عێراق یان هه‌رێمی‬ ‫کوردستان بڵێن باشوری کوردستان‪،‬‬ ‫وات�����ه‌ ئ��ێ��م �ه‌ ه���ه‌م���ووم���ان پ��ێ��ک �ه‌وه‌‬ ‫به‌هێزین و پڕماناین وه‌ک له‌وه‌ی‬ ‫ک��ه‌ ل �ه‌ی �ه‌ک��ت��ری دورب���ی���ن‪ ،‬من‬ ‫ئێستا ش��ان��ازی ده‌ک���ه‌م ب �ه‌وه‌ی‬ ‫ک�ه‌ به‌همه‌نی ق��وب��ادی که‌‬ ‫ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��دێ��ک��ی خه‌ڵکی‬ ‫سنه‌یه‌ و ئێستا ل�ه‌ ن��اوه‌ن��ده‌‬ ‫س��ی��ن�ه‌م��ای��ی�ه‌ک��ان��ی جیهاندا‬ ‫ناوی هه‌یه‌‪ ،‬من به‌ سنه‌وه‌ یان‬ ‫ه�ه‌ر شارێکى ت��رى کوردستانه‌وه‌‬ ‫ج��وان��م و ئ �ه‌وان��ی��ش ب �ه‌ م��ن �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫که‌واته‌ ده‌بێت کاره‌کانمان بۆ‬ ‫گشتی بێت و بۆ شار و‬ ‫به‌ش نه‌بێت‪.‬‬

‫مۆسیقا و گۆرانی زاڵتره‌ و له‌و بواره‌دا‬ ‫ئاستێکی زۆر بااڵیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئێستا سه‌رقاڵى ماڵپه‌ڕێکیت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ماڵپه‌ڕه‌ چیه‌و چۆنه‌؟‬ ‫ له‌گه‌ڵ پ��ڕۆژه‌ک�ه‌ی (ئ��ازاد شه‌وقی)‬‫بیرم له‌وه‌کرده‌وه‌ که‌ پێویستمان به‌ شتێکه‌‬ ‫که‌ زۆرترین زانیاری ببه‌خشێت به‌خۆمان‬ ‫و ب����ه‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ش بیرۆکه‌ی ئه‌و‬ ‫ماڵپه‌ره‌م بۆ دروستبوو‪ ،‬ماوه‌ی نزیکه‌ی‬ ‫ساڵێکه‌ کاریتیاداده‌که‌م و به‌ره‌و کۆتایی‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬بڕیاره‌ له‌ سه‌ره‌تای ساڵی نوێوه‌‬ ‫بکرێته‌وه‌ و به‌ ناوی (شێوه‌کارانی کورد)‪،‬‬ ‫توانیومه‌ چه‌ند په‌یجێکی جیاوازی تیایدا‬ ‫دابنێم‪ ،‬کاره‌کان هه‌مووی خۆم به‌ده‌ستم‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ بیۆگرافیای شێوه‌کارانی‬ ‫ک��وردی تیایه‌‪ ،‬له‌ هه‌مان کاتدا به‌شی‬ ‫جیاوازى تریشی تیایه‌‪ ،‬به‌نمونه‌ په‌یجی‬

‫هه‌ڵبژارده‌ی فۆتۆ‌‬

‫فۆتۆ‪ /‬فه‌ریق هه‌ڵه‌بجه‌یی‬

‫‪10‬‬

‫هونه‌ر و وێژه‌‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫مه‌له‌ک‪ :‬ده‌ستپێکردنم به‌ کارى هونه‌رى له‌ شۆڕشى چیا زه‌حمه‌تر بوو‬ ‫«هونه‌رمه‌ند به‌ کلتور و چاندی خۆی ده‌توانێت ناسنامه‌ بۆ خۆی دروست بکات»‬

‫سازدانى‬ ‫حه‌مید مسته‌فا‬ ‫مه‌له‌ک رۆژهات ده‌ڵێت من‬ ‫کچێکی کوردم و له‌ بنه‌ماڵه‌یه‌کی‬ ‫کوردپه‌روه‌ر له‌دایکبوم‪ ،‬ئه‌و ک ‌ه‬ ‫هه‌میش ‌ه ل ‌ه دیداره‌کانیدا عه‌شقی‬ ‫خۆى بۆ نه‌ته‌وه‌که‌ى ده‌خاته‌ڕوو‪،‬‬ ‫له‌م دیداره‌ى (چه‌تر)دا باس له‌و ‌ه‬ ‫ده‌کات ک ‌ه ده‌سپێکردنى ب ‌ه کارى‬ ‫هونه‌رى شۆڕشێکبوو له‌ شۆڕشى چیا‬ ‫زه‌حمه‌تتر بو ‌ه و ئاماژ ‌ه به‌وه‌شده‌کات‬ ‫“هونه‌رمه‌ند به‌ کلتور و چاندی خۆی‬ ‫ده‌توانێت ناسنام ‌ه بۆ خۆی دروست”‪.‬‬

‫م�ه‌ل�ه‌ک رۆژه��ات��ى ت�ه‌م�ه‌ن (‪)21‬س���اڵ‪،‬‬ ‫ک�ه‌ خه‌ڵکى ش��ارى (وان)ى باکورى‬ ‫کوردستانه‌‪ ،‬باس له‌وه‌ده‌کات که‌ له‌ ساڵی‬ ‫(‪ )2003‬له‌ ته‌مه‌نى (‪ )12‬ساڵییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌س��ت��ى ب �ه‌ک��اری ه��ون �ه‌ری ک���ردوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت “م���ن کچێکی ع�ه‌ش��ی��ری��م�ه‌ و‬ ‫ه���ه‌روه‌ک ئ��ێ��وه‌ش ده‌زان���ن ک��ورد هه‌موو‬ ‫عه‌شیره‌ت عه‌شیره‌تیه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌توانم بڵێم‬ ‫ده‌ستپێکردنی ک��اری ه��ون�ه‌ری ب��ۆ من‬ ‫شۆرشێک بوو‪ ،‬شۆڕشێک بوو که‌ له‌‬ ‫شۆڕشی چیاش زه‌حمه‌تتر بوو‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��ای�ه‌ک که‌ ب���ه‌رت���ه‌س���ک‬ ‫ب���ێ���ت ب����ه‌ ت���ای���ب���ه‌ت‬ ‫ب����ۆ ژن‪ ،‬ئ���ه‌وی���ش‬ ‫ل����ه‌ڕوی ه��ون �ه‌ری‬ ‫زۆر زه‌ح��م �ه‌ت��ی‬ ‫دێ���ت���ه‌ پ��ێ��ش��ت‪،‬‬ ‫ت��اک��و ب��ت��وان��ێ‬ ‫ق�ه‌ن��اع�ه‌ت بۆ‬ ‫ئ�ه‌و که‌سانه‌‬ ‫دروس�����������ت‬ ‫ب��ک�ه‌ى که‌‬ ‫به‌ چاوێکی زۆر‬ ‫ک�ه‌م ته‌ماشات ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌ت له‌ ناو خودی خانه‌واده‌ى خۆتدا”‪.‬‬ ‫مه‌له‌ک ئ��ام��اژه‌ى ب�ه‌وه‌ش��ک��رد که‌ ئه‌و‬ ‫کاته‌ى ده‌ستى به‌کاری هونه‌ری کردوه‌‪،‬‬ ‫زۆر ئاسته‌نگ بۆى هاتۆته‌ پێشه‌وه‌ له‌‬ ‫الیه‌ن خانه‌واده‌که‌یه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ئاسته‌نگیانه‌ش‬ ‫ت��ا چه‌ند س��اڵ ه �ه‌ر ب����ه‌رده‌وام ب���وو‪ ،‬تا‬ ‫ئ�ه‌وک��ات�ه‌ى ت��وان��ی ئه‌لبوم ی��ان کلیب‬ ‫دروستبکات‪ ،‬ئیتر به‌وشێوه‌یه‌ رێچکه‌ى‬ ‫خۆى گرت‪.‬‬ ‫رۆژه���ات ل�ه‌ ب���اره‌ى ه��ۆک��ارى بونى به‌‬ ‫گۆرانیبێژ‪ ،‬ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد “نه‌باش‬ ‫ده‌توانێت خ��راپ بێت‪ ،‬نه‌ خراپیش باش‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر منداڵێک له‌ ژورێکه‌وه‌‬ ‫زیندانی بکه‌ى ه �ه‌ر ئ �ه‌و هه‌ڵسوکه‌وته‌‬ ‫ف��ێ��رده‌ب��ێ��ت ک��ه‌ ب��ه‌ ده‌س��ت��ی دای��ک��ی �ه‌وه‌‬ ‫په‌روه‌رده‌کراوه‌‪ ،‬وه‌ک له‌ سه‌ره‌تاش ئاماژه‌م‬ ‫پێدا‪ ،‬من له‌ ناو بنه‌ماڵه‌یه‌کی عه‌شیری‬ ‫ل �ه‌دای��ک��ب��وم و ش��ۆرش��ێ��ک��ی زۆرم��ک��رد‬ ‫تا توانیم بگه‌م به‌م ئاسته‌“‪ ،‬ئه‌و وه‌ک‬

‫خ��ۆى وت��ى‪ :‬کاریگه‌رى هونه‌رمه‌ندانى‬ ‫وه‌ک (شاکرۆ) و زۆر له‌ هونه‌رمه‌ندانی‬ ‫دیکه‌ش که‌ ئێستا کۆچی دواییانکردوه‌‬ ‫له‌سه‌ربوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها وتى “باوکیشم زۆر‬ ‫ئه‌شکه‌نجه‌ی بینی له‌ ده‌ست حکومه‌تی‬ ‫ت��ورک��ی‪ ،‬بۆیه‌ زۆر ک��اری��گ�ه‌رب��وم به‌م‬ ‫روداوانه‌‪ ،‬و ده‌مزانی ده‌نگو سه‌دام خۆشه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم هه‌رگیز ل �ه‌و ب��ڕوای �ه‌دا ن�ه‌ب��وم که‌‬ ‫رۆژێک بێت و من ببم به‌ هونه‌رمه‌ند و‬ ‫ده‌رکه‌وم له‌ ته‌له‌ڤیزیونه‌ کاندا‪.‬‬ ‫ئ��ه‌م ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��ده‌ ده‌ن��گ��خ��ۆش�ه‌ ب��اس له‌‬ ‫ب�ه‌ره�ه‌م�ه‌ک��ان��ى ده‌ک����ات ک �ه‌ ت��ا ئێستا‬ ‫به‌رهه‌مى هێناوه‌ و ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬یه‌که‌مین‬ ‫به‌رهه‌مم به‌ ناوی (عه‌شقا دال) به‌ ره‌نگ‬ ‫و ده‌ن��گ دروستمکرد و ب�ڵاوم ک��رده‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌توانم بڵێم زۆر ده‌رگام لێکرایه‌وه‌ به‌هۆی‬ ‫ئه‌م به‌رهه‌مه‌م‪ ،‬هه‌روه‌ها دووه‌م به‌رهه‌مم به‌‬ ‫شێوه‌یه‌کی زۆر پرۆفیسیوناڵ و ئۆرجیناڵ‬ ‫دروستمانکرد به‌ ناوی (دوریا ئه‌ڤینێ)‪،‬‬ ‫له‌ ساڵی (‪ )2010‬ب�ڵاوب��وه‌وه‌‪ ،‬ئێستاش‬ ‫خه‌بات ده‌که‌ین بۆ سێهه‌مین به‌رهه‌م که‌‬ ‫ئینشااڵ زۆر پێشکه‌وتووتر ده‌بێت‪ .‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌وه‌ى که‌ تا چه‌ند له‌ هونه‌ره‌که‌ى رازیه‌‬ ‫مه‌له‌ک وتى‪ :‬هه‌ستده‌که‌م تا ئاستێک‬ ‫له‌خۆم رازیم‪ ،‬چونکه‌ کاتێک ده‌چمه‌ نێو‬ ‫خه‌ڵک به‌ شێوه‌یه‌کی زۆر دڵگه‌رمانه‌‬ ‫پێشوازیم لێ ده‌ک�ه‌ن و ده‌ستخۆشیم لێ‬ ‫ده‌که‌ن به‌بۆنه‌ى کاره‌کانمه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌خۆم و‬

‫وه‌ک ئامێرێکی بازرگانی به‌ کاردێنن‪،‬‬ ‫له‌ به‌رئه‌وه‌ من به‌و که‌سانه‌ ده‌ڵێم مادام که‌‬ ‫ئێوه‌ به‌م شێوه‌یه‌ هه‌ڵسوکه‌وت ده‌که‌ن و “بۆ‬ ‫خۆتان به‌م جۆره‌ ره‌زیل ده‌که‌ن و هونه‌ری‬ ‫کوردیش سوک ده‌ک�ه‌ن و مه‌عنه‌ویاتی‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی پێشکه‌وتوش داده‌به‌زێنن”‪.‬‬ ‫ئه‌م هونه‌رمه‌نده‌ هیواشى خواست ئه‌و جۆره‌‬ ‫که‌سانه‌‪ ،‬یان با کاری هونه‌ری نه‌که‌ن‪،‬‬ ‫یانیش خزمه‌ت به‌ کلتور و ره‌سه‌نایه‌تی‬ ‫خۆیان بکه‌ن‪ .‬مه‌له‌ک رۆژهات ئه‌وه‌شى‬ ‫خسته‌ڕوو که‌ “هونه‌رمه‌ند به‌ کلتور و‬ ‫چاندی خۆی ده‌توانێت ناسنامه‌ بۆ خۆی‬ ‫دروستبکات‪ ،‬ئ �ه‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ى که‌‬ ‫بۆ بازرگانی ک��ردن هونه‌ر به‌کاردێنن‪،‬‬ ‫م��ن ب �ه‌ ت��ون��دی ش��ه‌رم��ه‌زاری��ان ده‌ک���ه‌م‪،‬‬ ‫چ��ون��ک�ه‌ ن��اس��ن��ام�ه‌ى ه���ه‌ر ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی �ه‌ک‬ ‫هونه‌ره‌که‌یه‌تى‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ من رووڕه‌شیان‬ ‫ده‌ک����ه‌م‪ ،‬ئ��ه‌و ک �ه‌س��ان �ه‌ى ک �ه‌ گاڵته‌ به‌‬ ‫ناسنامه‌ى نه‌ته‌وه‌ییم ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫کچه‌ هونه‌رمه‌ندى ب��اک��ورى کوردستان‬ ‫پێیوایه‌ ده‌ب��ێ��ت ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��دان ل�ه‌ خه‌مه‌‬ ‫ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی �ه‌ک��ان پ��ێ��ش ه���ه‌رک���ه‌س رۆڵ��ى‬ ‫خۆیان بگێڕن‪ ،‬وت��ى‪ :‬پێویسته‌ هه‌موو‬ ‫ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��دان��ی ک����ورد رۆڵ����ی خ��ۆی��ان‬ ‫بگێرن له‌ هاوکاریه‌کاندا به‌ تایبه‌ت بۆ‬ ‫خه‌ڵکی وان��ی ب��اک��وری کوردستان که‌‬ ‫دڵی دوژمنانمان خۆش بوو به‌م کاره‌ساته‌‬ ‫سروشتیه‌ دڵ��ت�ه‌زێ��ن�ه‌‪ ،‬ن��اک��رێ��ت خۆمان‬ ‫بێده‌نگ بکه‌ین و هیچ هه‌ڵوێستێک نیشان‬ ‫نه‌ده‌ین‪ .‬ه �ه‌روه‌ک هه‌موومان ده‌بینین‬ ‫ک���ه‌ ده‌وڵ����ه‌ت����ی ت��ورک��ی‬ ‫ف�����اش�����ی�����س�����ت‪،‬‬ ‫چ���������ۆن ب����ه‌ب����ێ‬ ‫وی���ژدان���ی گیانی‬ ‫ڕۆڵ�����ه‌ک�����ان�����م�����ان‬ ‫ده‌س��ت��ێ��ن��ێ��ت و به‌بێ‬ ‫ڕه‌حمی هێرش ده‌کاته‌‬ ‫سه‌ر ماڵوحال و گیانی‬ ‫گه‌له‌که‌مان له‌و به‌شه‌ی‬ ‫ک���وردس���ت���ان ب���ۆ ن��م��ون�ه‌‬ ‫کۆمه‌ڵکوژی قالبان خۆتان‬ ‫ب��ی��ن��ی��ت��ان چۆن پارچه‌ الشه‌کانی ئه‌و‬ ‫کاسبکاره‌ هه‌ژارانه‌یان تێکه‌ڵی پارچه‌‬ ‫الشه‌کانی ئه‌سپه‌کان کرا بوون‪ ،‬که‌ بروا‬ ‫ناکه‌م هیچ مرۆڤێک توانای بینینی ئه‌و‬ ‫دیمه‌نانه‌ى هه‌بێت‪ .‬ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و‬ ‫قوربانیانه‌ کورد بوون که‌س لێیان به‌خه‌به‌ر‬ ‫ن�ه‌ه��ات‪ ،‬ئ�ه‌و ده‌وڵ�ه‌ت�ه‌ زڵهێزانه‌ى وه‌ک‬ ‫ئه‌مه‌ریکا و هاوپه‌یمانه‌کانی و یه‌کێتی‬ ‫ئه‌وروپا هه‌موو بێده‌نگیانلێکرد‪.‬‬ ‫ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ ک��ورده‌ بڕواشى وایه‌ و‬ ‫به‌ پێویستى ده‌زان���ى که‌ ئێمه‌ى کورد‬ ‫پشتگیری له‌ خۆمان بکه‌ین و ده‌ست له‌‬ ‫ناو ده‌ست به‌ره‌و ئاسۆیه‌کی گه‌ش هه‌ناو‬ ‫بنێن‪.‬‬

‫هی‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫رۆ‬ ‫ژ‬ ‫ێ‬ ‫ک‬ ‫ن‬ ‫بب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫هون‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫م‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ه‌‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫دێکی‬ ‫ک‬ ‫ور‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ئا‬ ‫ن‬ ‫ز‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ش‬ ‫ێو‬ ‫کۆن‬ ‫س‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫ه‌یه‌کی‬ ‫ی‬ ‫خ‬ ‫ۆ‬ ‫م‬ ‫ب‬ ‫گێڕم‬ ‫ه���ون���ه‌ره‌ک���ه‌م‬ ‫رازی�����م‪ ،‬ه���ی���وادارم بتوانم‬ ‫رۆژێ�����ک ب��ب��م ب���ه‌ ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��دێ��ک��ی‬ ‫ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ی و ل�ه‌ ه�ه‌م��وو ک��وردس��ت��ان به‌‬ ‫شێوه‌یه‌کی ئازادانه‌ کۆنسێرتی خۆم بگێرم‬ ‫و هاوخه‌م و هاو خۆشی گه‌له‌که‌م بم‪.‬‬

‫ئه‌و له‌ باره‌ى ره‌وشى هونه‌ر له‌ بارشور ده‌ڵێت‬ ‫“پێش هه‌موو شتێک‪ ،‬وه‌ک مه‌له‌ک‬ ‫رۆژه��ات بۆ هه‌موو سترانبێژێک رێزم‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم هه‌موو که‌سێک ناتوانێت‬ ‫ب��ڵ��ێ��ت م���ن ه���ون���ه‌رم���ه‌ن���دم‪ ،‬م�ه‌ل�ه‌ک��ی��ش‬ ‫هونه‌رمه‌ندنیه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ پێویسته‌ مرۆڤ‬ ‫ه��ون �ه‌ر وار بێت پێش ئ���ه‌وه‌ی ببێت به‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند”‪ .‬مه‌له‌ک رونیکرده‌وه‌‪ :‬ئه‌و‬ ‫که‌سانه‌ى له‌ باشوری کوردوستانن زۆریان‬ ‫ده‌بینم که‌ بنچینه‌ى خۆیان له‌ بیرکردوه‌ و‬ ‫به‌دوای ناوبانگ و پاره‌ که‌وتونه‌ و هونه‌ر‬

‫حاجى مه‌کى‪ :‬بانگهێشتى هه‌ندێک له‌‬ ‫سه‌روه‌ر سه‌عدوڵاڵ‬ ‫ئه‌و رۆژان ‌ه چه‌ند کاتژمێریک‬ ‫سه‌ردانى چایخانه‌یه‌کى شارى‬ ‫(سلێمانى) ده‌کات‪ ،‬هه‌رچه‌ند ‌ه ل ‌ه‬ ‫ئێستادا ته‌نیا ل ‌ه مه‌یدانى شانۆدا‬ ‫ده‌رده‌که‌وێت‪،‬مه‌کى له‌م دیمانه‌ى‬ ‫(چ ‌ه تر)دا ده‌ڵێت «من زیاتر‬ ‫ل ‌ه شانۆدا ده‌رده‌که‌وم‪،‬چونک ‌ه‬ ‫بانگیشتم ناکه‌ن بۆ کارى هونه‌رى‬ ‫ئه‌گینا‪ ،‬ئاماده‌م بۆ هه‌موو‬ ‫کارێکى هونه‌رى تا له‌و رێگه‌و ‌ه‬ ‫بتوانم خزمه‌تى الوانى شاره‌که‌م‬ ‫بکه‌م» سه‌ربارى ئه‌مه‌یش‬ ‫باسى له‌و ‌ه کرد ک ‌ه به‌نیاز ‌ه به‌م‬ ‫نزیکان ‌ه به‌رهه‌مێک پێشکه‌ش‬ ‫بکات ک ‌ه خۆى ل ‌ه (‪ )20‬زنجیره‌دا‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪.‬‬

‫محمد مه‌کى عه‌بدوڵاڵ (‪ )72‬ساڵ‪،‬‬ ‫ک � ‌ه ب �ه‌ ح��اج��ى م �ه‌ک��ى ن���اس���راوه‌ ل ‌ه‬ ‫دیمانه‌یه‌کى (چه‌تر)دا له‌سه‌ر ژیانى‬ ‫خۆى و هونه‌ره‌که‌ى ده‌دوێ��ت و باس‬ ‫له‌وه‌ده‌کات ل ‌ه ساڵى (‪)1973‬له‌گه‌ڵ‬ ‫خێزانه‌که‌یدا حه‌جى کردووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌یش‬ ‫وای��ل��ێ��ک��ردوو‌ه ک�ه‌ ن��ازن��اوى (حاجى)‬ ‫به‌سه‌ریدا ببڕێت‪.‬‬ ‫شیاوى وتنه‌‪ ،‬حاجى‪ ،‬هونه‌رمه‌ندێکى‬ ‫به‌ ئه‌زموون ‌ه له‌ (‪50‬س���اڵ) زیاتره‌‪،‬‬ ‫چ��ۆت�ه‌ دن��ی��اى ه���ون���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬ه �ه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫توانیوێتى سه‌رکه‌تن به‌ده‌ست بهێنێت‬ ‫و به‌ (هونه‌رمه‌نده‌ پێکه‌نیناویه‌که‌)‬ ‫ن���������اس���������راوه‌‪،‬وه‌ک‪ ،‬ده‌ڵ�����ێ�����ت‪ :‬م��ن‬ ‫ه �ه‌وڵ��م��داوه‌ بینه‌رێکى زۆر له‌خۆم‬ ‫ک���ۆب���ک���ه‌م���ه‌وه‌‪،‬چ���ون���ک���ه‌ ق��س �ه‌ى‬ ‫خ��ۆش��ده‌ک�ه‌م ل�ه‌ ک��اره‌ک��ان��م��دا وباسى‬ ‫سیاسه‌تیش ن��اک�ه‌م ل�ه‌ کاتى ک��ارى‬ ‫هونه‌ریمدا‪ .‬چونکه‌ ئه‌و پێیوایه‌ هونه‌ر‬ ‫و سیاسه‌ت دووشتى نامۆن به‌یه‌کترن‪.‬‬

‫ه����ه‌روه‌ه����ا وت��ی��ش��ى‪ :‬ه����ه‌ر ب �ه‌ه��ۆى‬ ‫هونه‌ره‌که‌مه‌وه‌ توانیوم ‌ه خه‌نده‌ بخ ‌ه‬ ‫سه‌رلێوى سه‌دان گه‌نجى کورد دیار‌ه‬ ‫ئه‌مه‌یش گ �ه‌وره‌ت��ری��ن ده‌ستکه‌وتنى‬ ‫هونه‌ره‌ بۆم‪.‬‬ ‫حاجى م�ه‌ک��ى‪ ،‬م��اوه‌ی�ه‌ک��ى زۆره‌ ل ‌ه‬ ‫کارى هونه‌رى دابڕاوه‌‪ ،‬ته‌نیا له‌ زنجیر‌ه‬ ‫دراماکانى ره‌مه‌زاناندا و شانۆکاندا‬ ‫ده‌رده‌که‌وێت‪ .‬ده‌رب��اره‌ى ئه‌مه‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫بۆ کارى هونه‌رى بانگێشتم ناکه‌ن‪،‬‬ ‫بۆ نموونه‌‪ :‬هۆى به‌شداریکردنیشم ل ‌ه‬ ‫زنجیره‌ دراماى (رێحانه‌)دا ئه‌وه‌بوو‪،‬ک ‌ه‬ ‫هونه‌رمه‌ندێکى ناو دراماکه‌ وتوبووى‬ ‫ب��ا ح��اج��ى م�ه‌ک��ى ب�ه‌ش��دارن�ه‌ب��ێ��ت ل ‌ه‬ ‫درام�����اک�����ه‌دا‪ ،‬ئ��ی��ت��ر م��ن��ی��ش ب�ه‌م� ‌ه‬ ‫دڵ��گ��ران��ب��ووم و ب���ه‌ش���دارن���ه‌ب���ووم ل ‌ه‬ ‫درام���اک���ه‌دا‪ ،‬ب��اوه‌ڕی��ش��م��وای� ‌ه ده‌ب���وو‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر رۆڵم بگێڕایه‌ ئه‌وا سه‌رکه‌وتنم‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنا‪ .‬چونکه‌ سه‌رکه‌وتنى‬ ‫م��ن ل���ه‌وه‌دای��� ‌ه ک � ‌ه ل � ‌ه ده‌ق (ن��ه‌ص)‬

‫‪12‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫دۆسیه‌‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫ئۆجه‌الن بۆ چاره‌سه‌ری سیاسی ده‌رکه‌وت و جیهان به‌ره‌نگاری بوویه‌و ‌ه‬ ‫دۆسیه‌ى ئه‌مجاره‌ى‬ ‫(چه‌تر) تایبه‌ته‌‬ ‫به‌ پیالنگێڕییه‌کى‬ ‫نێوده‌وڵه‌تى که‌‬ ‫له‌ دژى (عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن)‬ ‫رێبه‌رى بزوتنه‌وه‌ى ئازادیخوازى‬ ‫کورد له‌ باکورى کوردستان‬ ‫له‌ (‪ )1999/2/15‬ئه‌نجامدرا‬ ‫و تا ئێستاش پیالنگێڕییه‌که‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪...‬‬ ‫ئاماده‌کردنی‬ ‫عه‌لى فه‌تاح و ئیپه‌ک تاشلى‬

‫کورته‌یه‌ک له‌ ژیانی ئۆجه‌الن‬ ‫به‌شى یه‌که‌م‬ ‫ئ���ۆج���ه‌الن ل �ه‌ چ����واری ن��ی��س��ان��ی ساڵی‬ ‫(‪ )1949‬له‌ گوندی (ئومه‌رلی) سه‌ر‬ ‫به‌ شاری ئورفا له‌ باکوری کوردستان‬ ‫له‌دایک ب��ووه‌‪ ،‬خوێندنی سه‌ره‌تایی له‌‬ ‫گوندی (جبین) ته‌واوکردوه‌‪ ،‬قوتابخانه‌ی‬ ‫ن��اوه‌ن��دی ل �ه‌ ش���اری (ن �ه‌زی��ب) س �ه‌ر به‌‬ ‫شارۆچکه‌ی (عه‌نتاب) و ئاماده‌ییشی‬ ‫له‌ ئه‌نکه‌ره‌ خوێندووه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ زانکۆی‬ ‫ئه‌نکه‌ره‌ به‌شی زانسته‌ سیاسییه‌کانی‬ ‫ته‌واو کردوه‌‪ ،‬له‌ دام و ده‌زگای جۆراوجۆردا‬ ‫خ�ه‌ری��ک��ی ک���ار ب���ووه‌ و س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ی‬ ‫ه�ه‌ن��دێ��ک ل���ه‌و ده‌زگ��ای��ان��ه‌ی ک����ردووه‌‪،‬‬ ‫دوای له‌سێداره‌دانی (ده‌نیز گه‌زمیش) له‌‬ ‫رێبه‌رانی چه‌پی تورکیا که‌ به‌ ره‌گه‌ز‬ ‫کورد بوو‪ ،‬له‌ خۆپیشاندانێکی ناڕه‌زایه‌تی‬ ‫ک �ه‌ دژ ب �ه‌ ل �ه‌س��ێ��داره‌دان��ی ده‌ن��ی��ز ک��را‪،‬‬ ‫ئ��ۆج �ه‌الن گیرا و دوای ش �ه‌ش مانگ‬ ‫له‌به‌ر نه‌بونی شاهیدی پێویست ئ��ازاد‬ ‫کرا‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ به‌ شێوه‌یه‌کی فه‌رمی‬ ‫ده‌ستی کرد به‌ دامه‌زراندنی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫ئاپۆچی و له‌ رۆژی (‪)1978/11/27‬‬ ‫پارتی کرێکارانی کوردستان (‪)PKK‬‬ ‫ى دامه‌زراند‪.‬‬ ‫له‌ دایک بوونى (دووه‌م و‬ ‫سێیه‌م)ى ئۆجه‌الن‬ ‫دامه‌زراندنى (‪ )PKK‬مێژویه‌کی نوێى‬ ‫بۆ ک��وردان هێنایه‌ ک��ای�ه‌وه‌‪ ،‬ده‌ورانێک‬ ‫که‌ ناوی ژیانه‌وه‌ی لێ نراو له‌ هه‌مان‬ ‫ک��ات��دا ده‌ت���وان���رێ وه‌ک���و ل�ه‌دای��ک��ب��ون��ی‬ ‫دووه‌می ئۆجه‌الن ناوزه‌ند بکرێت‪ ،‬له‌ نۆی‬ ‫ئۆکتۆبه‌ری (‪ )1998‬له‌به‌ر گوشاری‬ ‫تورکیا و سوریا‪ ،‬ئۆجه‌الن خاکی سوریای‬ ‫به‌جێهێشت‪ ،‬ئ���ه‌م رۆژه‌ وه‌ک���و رۆژی‬ ‫ده‌ستپێکردنی پیالنگێڕی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫له‌دژی ئۆجه‌الن وه‌ده‌رکه‌وت‪ ،‬له‌ ئه‌نجامدا‬ ‫ل �ه‌ رۆژی (‪ )15‬ش��وب��ات��ی (‪)1999‬‬ ‫ئۆجه‌الن به‌ ه��اوک��اری چه‌ند واڵتێکی‬ ‫هه‌رێمی و نێوده‌وڵه‌تی ده‌ستگیری ده‌کرێ‬ ‫و راده‌ستی تورکیا ده‌کرێت‪.‬‬ ‫ل�ه‌و کاته‌وه‌ تا ئێستا وات �ه‌ (‪ )13‬ساڵه‌‬ ‫ئۆجه‌الن له‌ زیندانی تاکه‌که‌سی دورگه‌ی‬ ‫ئیمرالی ژیان به‌سه‌ر ده‌بات‪ ،‬ئۆجه‌الن له‌م‬ ‫ماوه‌یه‌دا توانیویه‌تى زیاتر له‌ پێنج هه‌زار‬ ‫الپ���ه‌ڕه‌ ل�ه‌ چ��وارچ��ێ��وه‌ی ی���ازده‌ کتێب و‬ ‫به‌رگرینامه‌دا پێشکه‌ش به‌ دادگاکانی‬ ‫ئ �ه‌وروپ��ا و مرۆڤایه‌تی ب��ک��ات‪ ،‬ک�ه‌ له‌‬ ‫س�ه‌ر بنه‌مای دوایین ده‌ستکه‌وته‌کانی‬ ‫رام��ان و ه��زری مرۆڤایه‌تی ن��وس��راوه‌ و‬ ‫خ��اوه‌ن زۆر تێز و هه‌ڵسه‌نگاندنی نوێیه‌‬ ‫ب��ۆ زۆرێ���ک ل�ه‌ زان��س��ت�ه‌ک��ان به‌تایبه‌ت‬ ‫زانسته‌ کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان‪ ،‬بۆیه‌ ده‌توانرێ‬ ‫سه‌رده‌می ئیمرالی وه‌ک��و له‌ دایکبونی‬ ‫سێیه‌می ئۆجه‌الن ناوی لێ بنرێت‪ ،‬که‌‬ ‫تیایدا توانی له‌ روی هزرییه‌وه‌‪ ،‬بنه‌ما‬ ‫ئ��ای��دی��ۆل��ۆژی و فه‌لسه‌فییه‌کانی بۆ‬ ‫هێنانه‌کایه‌ی پارادیگمایه‌کی ن��وێ و‬ ‫سیستمێکی ئه‌ڵته‌رناتیڤ به‌ ته‌واوی رون‬ ‫و ئاشکرا بکات‪.‬‬ ‫ئۆجه‌الن و دانانى بناغه‌ى‬ ‫یه‌که‌م گروپى ئاپۆچێتى‬ ‫له‌ دواى کوده‌تا سه‌ربازییه‌که‌ى (‪)11‬ى‬ ‫مارسى ساڵى (‪ )1971‬له‌ تورکیا‪ ،‬ره‌وتى‬ ‫شۆڕشگێڕى و چه‌پگه‌رى خوێندکارى و‬ ‫الوانى کورد و تورک‪ ،‬له‌ژێر کاریگه‌رى‬ ‫ش��ۆڕش��ى ڤێتنام و ب��زاڤ��ى خوێندکارى‬

‫و الوان��ى فه‌ڕه‌نسا له‌ ساڵى (‪)1968‬دا‬ ‫که‌شوهه‌وایه‌کى شۆڕشگێڕى خوڵقاندبوو‪.‬‬ ‫ئ��ۆج �ه‌الن ل �ه‌گ �ه‌ڵ چ�ه‌ن��د هاوڕێیه‌کیدا‬ ‫ل�ه‌ زان��ک��ۆ‪ ،‬ل���ه‌دژى ئ �ه‌و ره‌شه‌کوژییه‌ى‬ ‫ک �ه‌ (م��اه��ی��ر چ��ای��ان) س �ه‌رۆک��ى ب �ه‌ره‌ى‬ ‫(پارتى ـ رزگ��ارى گه‌لى تورکیا) و نۆ‬ ‫له‌هاوڕێکانى له‌(‪)31‬ى مارسى (‪)1972‬‬ ‫دا له‌ ناوچه‌ى (ق��زل��ده‌ره‌) گیانى خۆیان‬ ‫ل�ه‌ده‌س��ت دا‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا ب��ۆ رێگیریکردن‬ ‫له‌سێداره‌دانى (ده‌نیز گه‌زمیش) سه‌رۆکى‬ ‫ئ��ارت �ه‌ش��ى رزگ�����ارى گ �ه‌ل��ى ت��ورک��ی��ا و‬ ‫دوو ل�ه‌ ه��اوڕێ��ی��ان��ى (ی��وس��ف ئ�ه‌س�ڵان و‬ ‫حوسێن ئینان) پێشه‌نگایه‌تى رێپێوانێکى‬ ‫پرۆتستۆیى ده‌ک �ه‌ن له‌ کۆلێژى زانسته‌‬ ‫سیاسییه‌کانى زانکۆى ئه‌نقه‌ره‌‪ ،‬به‌هۆى‬ ‫ئه‌و پێشه‌نگایه‌تیکردنه‌وه‌‪ ‌،‬ئۆجه‌الن له‌گه‌ڵ‬ ‫ه��اوڕێ��ی�ه‌ک��ى ب �ه‌ن��اوى (دۆغ����ان فرتنه‌)‬ ‫ده‌ستگیر ده‌کرێن و نزیکه‌ى (‪ )7‬مانگ‬ ‫له‌زیندانى (ماماک)دا ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬دواى‬ ‫ئازادبونى ئۆجه‌الن له‌زیندان و گه‌ڕانه‌وه‌ى‬ ‫بۆ خوێندن‪ ،‬هه‌ردوو که‌سێتى شۆڕشگێڕى‬ ‫ت���ورک (ح �ه‌ق��ى ق���ه‌رار و ک �ه‌م��ال پیر)‬ ‫ده‌ن���اس���ێ���ت‪ ،‬ئ��ی��دى ئ���ه‌م (‪ )3‬ه��اوڕێ��ی �ه‌‬ ‫به‌یه‌که‌وه‌ ده‌ژین و پێکه‌وه‌ بناخه‌ى یه‌که‌م‬ ‫گروپى ئایدیۆلۆژى (ته‌ڤگه‌رى ئاپۆچێتى)‬ ‫داده‌مه‌رزێنن‪.‬‬ ‫ئ��ۆج �ه‌الن ل �ه‌ ن�����ه‌ورۆزى (‪)1973‬دا له‌‬ ‫م��ی��ان�ه‌ى گه‌شتێکى ئ��اس��ای��ی��دا له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ند هاوڕێیه‌کى زانکۆى بۆ که‌نارى‬ ‫به‌نداوى (چووبوک)‪ ،‬بۆ یه‌که‌م جار ئه‌و‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌ فیکرییه‌ى له‌میانه‌ى قوڵبونه‌وه‌‬ ‫و لێگه‌ڕینى تیۆرى خۆیدا پێیگه‌یشتبوو‬ ‫له‌الى ئه‌و هاوڕێیانه‌ى باس ده‌کات‪ ،‬به‌مه‌ش‬ ‫ه�ه‌وڵ��دان��ێ��ک��ى ک����ردارى ب��ۆ رێکخستنى‬ ‫یه‌که‌م گروپ ده‌ست پێده‌کات‪ ،‬ئیتر له‌و‬ ‫کاته‌ به‌دواوه‌ (ئۆجه‌الن) تێکۆشانى خۆى‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێته‌ ئاستى گروپێکى فیکرى‬ ‫و ئایدۆلۆژى و ب�ه‌ن��اوى (خوێندکارانى‬ ‫شۆڕشگێڕ یان شۆڕشگێڕانى کوردستان‬ ‫یاخود ته‌ڤگه‌رى ئاپۆچی)یه‌وه‌ له‌زانکۆ‬ ‫و ه �ه‌ن��دێ��ک گ��ه‌ڕه‌ک��ى ه �ه‌ژارن��ش��ی��ن و‬ ‫کوردنشینى ئه‌نقه‌ره‌ ده‌ناسران و فیکر و‬ ‫بیروباوه‌ڕه‌کانى خۆیان باڵو ده‌که‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاپۆچى‪ ،‬مه‌زڵوم دۆغان و‬ ‫شه‌وى چوار قاره‌مانه‌که‌‬ ‫ل�ه‌پ��ای��ی��زى (‪)1977‬دا ئ��ۆج �ه‌الن ده‌س��ت‬ ‫به‌ نوسینى یه‌که‌م ره‌شنوسى پرۆگرامى‬ ‫پارتییه‌کى سیاسى ک��رد و ل �ه‌ زستان‬ ‫و ب���ه‌ه���ارى (‪)1978‬ی����ش����دا ل��ه‌ ش��ێ��وه‌ى‬ ‫نامیلکه‌یه‌کدا به‌سه‌ر ت �ه‌واوى کادیرانى‬ ‫ته‌ڤگه‌ره‌که‌دا ب�ڵاو ک��رای �ه‌وه‌‪ ،‬دوات��ر ئه‌و‬ ‫ره‌شنوسه‌ بووه‌ بنه‌مای پرۆگرامى په‌که‌که‌‬ ‫و له‌ کۆنگره‌ى یه‌که‌مى دام�ه‌زران��دن��دا‬ ‫په‌سند کرا‪.‬‬ ‫هاوکات له‌گه‌ڵ ئاماده‌کارى بۆ هه‌نگاونان‬ ‫به‌ره‌و به‌‌پارتیبوندا‪ ،‬هێرش و په‌الماره‌کانى‬ ‫دژ به‌ ئه‌ندام و هۆگرانى ته‌ڤگه‌ره‌که‌ش‌‬ ‫به‌رده‌وام بوو‪ .‬له‌ (‪)9‬ى مارسى (‪)1978‬‬ ‫دا پ��ارێ��زه‌ر (حه‌سه‌ن ئایدن) له‌ عه‌نتاب‬ ‫به‌ ده‌ستى گروپى رزگاریخوازانى گه‌ل‬ ‫(هه‌لقن قورتولوش) ده‌کوژرێ‪.‬‬ ‫له‌ ماى ساڵى (‪)1978‬دا له‌ شارۆچکه‌ى‬ ‫حیلوان (خه‌لیل چاوغون) ئه‌ندامى گروپى‬ ‫ئاپۆچى له‌الیه‌ن عه‌شیره‌تى سلێمانانه‌وه‌‬ ‫ت �ه‌ق �ه‌ى ل��ێ��ده‌ک��رێ و گ��ی��ان��ى خ���ۆى له‌‬ ‫ده‌ستده‌دات‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌دا له‌ هه‌مان‬ ‫ساڵدا له‌ شارۆچکه‌ى (حیلوان) ته‌ڤگه‌رى‬ ‫ئاپۆچێتى سه‌رۆک عه‌شیره‌تى سلێمانان‬ ‫و چه‌ندین به‌ کرێگیراوى ئه‌و عه‌شیره‌ته‌‬ ‫ده‌کوژرێن‪.‬‬ ‫ئ��ۆج �ه‌الن ل �ه‌ س �ه‌ره‌ت��اى ت�ه‌م��م��وزى ساڵى‬ ‫(‪)1979‬دا ب �ه‌ ه��اوک��ارى ئه‌ندامێکى‬ ‫په‌که‌که‌ ب�ه‌ ن���اوى (ئ �ه‌ده �ه‌م ئه‌کچان)‬ ‫تورکیا و باکورى کوردستان به‌جێدێڵێت‬ ‫و به‌نهێنى ب���ه‌ره‌و ب��اش��وورى رۆژئ����اواى‬ ‫کوردستان و سوریا ده‌ڕوات‪ ،‬ئۆجه‌الن‬ ‫له‌ دیمه‌شق رێکخراوه‌ فه‌له‌ستینییه‌کان‬ ‫ده‌ناسێت و په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵدا ده‌به‌ستێت‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی له‌ لوبناندا له‌کامپى په‌روه‌رده‌یى‬ ‫فه‌له‌ستینییه‌کاندا ک��ادی��ران��ى په‌که‌که‌‬ ‫پ�������ه‌روه‌رده‌ى ئ��ای��دی��ۆل��ۆژی‪ ،‬س��ی��اس��ى و‬ ‫گ �ه‌ری�لای��ى ب��ب��ی��ن��ن‪ ،‬ه���ه‌ر ل���ه‌ ک��ۆت��ای��ى‬ ‫هه‌مان ساڵدا به‌ ده‌یان کادیرى په‌که‌که‌‬ ‫بۆ مه‌شق و پ���ه‌روه‌رده‌ بینین بۆ کامپى‬ ‫فه‌له‌ستینییه‌کان له‌ لوبنان به‌ڕێده‌که‌ون‪،‬‬ ‫له‌(‪)15‬ى ته‌مموزى (‪)1981‬دا یه‌که‌مین‬ ‫کۆنفرانسى په‌که‌که‌ له‌ لوبنان ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێ���ت و ته‌ڤگه‌ر له‌کۆنفرانسه‌که‌دا‬ ‫ل �ه‌ن��ێ��وان ژی��ان��ى ک��ۆچ��ب �ه‌رى ت�ه‌ڤ��گ�ه‌ر و‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ واڵتدا‪ ،‬له‌نێوان تێکۆشان‬

‫و ده‌س��ت��ب �ه‌ردان ل �ه‌ ب �ه‌رخ��ۆدان��دا ب��ڕی��ارى‬ ‫گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌ ب��ۆ واڵت و ئ��ام��اده‌ک��ارى بۆ‬ ‫ده‌ستپێکردن به‌ تێکۆشانى پڕوپاگه‌نده‌ى‬ ‫چ �ه‌ک��دارى و ده‌س��ت��ک��ردن به‌تێکۆشانى‬ ‫گه‌ریالیى ده‌درێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌ ی �ه‌ک �ه‌م رۆژى ن�����ه‌ورۆزى (‪)1982‬‬ ‫دا (م��ه‌زڵ��وم دۆغ����ان) ل �ه‌ژێ��ر دروش��م��ى‬ ‫(به‌رخۆدان ژیانه‌‪ ،‬ته‌سلیمییه‌ت مردنه‌)‬ ‫دا له‌ زیندانى (ئامه‌د)دا ئاگر له‌جه‌سته‌ى‬ ‫خۆى به‌رده‌دات و گیانى له‌ ده‌ست ده‌دات‪،‬‬ ‫له‌ ش�ه‌وى (‪)18‬ى ته‌مموزى (‪)1982‬دا‬ ‫له‌ هه‌مان زیندانى (ف�ه‌ره��اد کورتای‪،‬‬ ‫مه‌حمود زه‌ن��گ��ی��ن‪ ،‬ئ �ه‌ش��ره‌ف ئانیک و‬ ‫نه‌جمى ئۆنه‌ر) ئاگر له‌جه‌سته‌ى خۆیان‬ ‫ب�����ه‌رده‌ده‌ن و ب �ه‌ وش���ه‌ى پ �ێ‌ له‌بلێسه‌وه‌‬ ‫هاوارده‌که‌ن (با که‌س ئاگرى جه‌سته‌مان‬ ‫نه‌کوژێنێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رکه‌سێک بیکوژێنێته‌وه‌‬ ‫‌خیانه‌تمان لێده‌کات) چاالکییه‌که‌ى ئه‌و‬ ‫چوار کادیره‌ ئاپۆییه‌ به‌(چاالکى شه‌وى‬ ‫چ���وار ق��اره‌م��ان �ه‌ک �ه‌) ل �ه‌ نێو ئه‌ده‌بیاتى‬ ‫په‌که‌که‌دا ده‌ناسرێت‪.‬‬ ‫له‌ (‪)14‬ى ته‌مموزى (‪)1982‬دا (محه‌مه‌د‬ ‫خه‌یرى دورم���وش‪ ،‬که‌مال پیر‪ ،‬عاکیف‬ ‫ی��ڵ��م��از و ع �ه‌ل��ى چ��ی��چ �ه‌ک) ده‌س��ت��ی��ان‬ ‫به‌مانگرتن ل �ه‌خ��واردن ک��رد‪ ،‬دواى (‪55‬‬ ‫تا ‪ )65‬رۆژ له‌ مانگرتن هه‌ر چواریان‬ ‫ده‌برێنه‌ نه‌خۆشخانه‌ى سه‌ربازى (دیاربه‌کر)‬ ‫و هه‌موویان له‌وێ‪ ،‬به‌دواى یه‌کدا گیان له‌‬ ‫ده‌ست ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئیستیغباراتى واڵتان و هه‌وڵى‬ ‫تیرۆرکردنى ئۆجه‌الن‬ ‫ل���ه‌ ک��ۆن��گ��ره‌ی س��ێ��ی�ه‌م��ی پ �ه‌ک �ه‌ک �ه‌دا‬ ‫ئ���ۆج���ه‌الن رێ���ب���ه‌رى ت���ه‌ڤ���گ���ه‌رى پ��ارت��ى‬ ‫کرێکارانى کوردستان شیکردنه‌وه‌یه‌کى‬ ‫گرنگى سه‌باره‌ت به‌ ت��اک‪ ،‬کۆمه‌ڵگا‪،‬‬ ‫سۆسیالیزم‪ ،‬سۆسیالیزمى بنیادنراو و‬ ‫به‌سوپایبونى گه‌ریال و پارتیبون و مه‌یله‌‬ ‫ته‌سفیه‌گه‌رییه‌کان پێشکه‌شى کۆنگره‌‬ ‫ک���رد‪ ،‬ه��ه‌ر ل��ه‌و ک��ۆن��گ��ره‌ی �ه‌دا ئ��ۆج�ه‌الن‬ ‫شیکردنه‌وه‌یه‌کى مێژویى و کۆمه‌ڵناسى‬ ‫و هزرى بۆ کێشه‌ و گرفته‌ ناوخۆییه‌کانى‬ ‫ته‌ڤگه‌رى ک��ورد ک��رد و گوتی‪ :‬ئ�ه‌وه‌ى‬ ‫لێره‌دا شیده‌کرێته‌و‌ه ئه‌مڕۆ نییه‌‪ ،‬مێژووه‌‪،‬‬ ‫شه‌خس نییه‌‪ ،‬که‌سێتى و کۆمه‌ڵگایه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌م کۆنگره‌یه‌دا بڕیارى ئاواکردنى‬ ‫(ئارته‌شى رزگاریخوازى گه‌لى کوردستان‬ ‫ئارگه‌که‌) درا و ئاکادیمیاى په‌روه‌رده‌یى‬ ‫دۆڵ���ى بیقاعیش ب�ه‌ ن���اوى ف�ه‌رم��ان��دارى‬ ‫گه‌ریال (مه‌عسوم قۆرقماز) درا‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر له‌پاییزى هه‌مان ساڵدا کۆنگره‌ى‬ ‫چواره‌مى په‌که‌که‌ له‌ کوردستان به‌سترا‪،‬‬ ‫که‌ نوێنه‌رى هه‌ر چوار پارچه‌ى واڵت و‬ ‫کورده‌کانى ده‌ره‌وه‌ى واڵت تێیدا به‌شدار‬ ‫ب����وون‪ ،‬ئ���ه‌م ک��ۆن��گ��ره‌ی �ه‌ ب��ه‌ ک��ۆن��گ��ره‌ى‬ ‫نه‌ته‌وه‌یى ناودێر ک��را‪ ،‬ل�ه‌م کۆنگره‌یه‌دا‬ ‫ب��ڕی��ارى م�ه‌زن��ک��ردن��ى س��وپ��اى گ�ه‌ری�لا و‬ ‫پێشخستنى سه‌رهه‌ڵدانى گه‌ل له‌باکورى‬ ‫کوردستان درا‪ ،‬هه‌روه‌ها بڕیار درا که‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ى داب��م �ه‌زرێ��ت‪ ،‬که‌‬ ‫بتوانێت رۆڵ��ى په‌رله‌مانى گه‌لێکى بێ‬ ‫قه‌واره‌ ببینێت‪ .‬له‌م کۆنگره‌یه‌دا ئۆجه‌الن‬ ‫دۆخى ئه‌و کاته‌ى جیهان و رۆژهه‌اڵتى‬ ‫ناوێن و کوردستان به‌قوڵى هه‌ڵده‌سه‌نگێنێت‬ ‫و پێشبینى رودانى گۆڕانکارى مه‌زن له‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتى ناوێن و عیراق و تورکیا و‬ ‫باشور و باکورى کوردستان ده‌کات و ئه‌وه‌‬ ‫ده‌ستنیشان ده‌کات که‌ به‌هۆى په‌ره‌سه‌ندنى‬ ‫ق�ه‌ی��ران��ى ک���ه‌ن���داوه‌وه‌‪ ،‬ل��ه‌ب��ه‌رده‌م الی���ه‌ن و‬ ‫پ��ارت �ه‌ ک��وردی��ی �ه‌ک��ان و خه‌ڵکى باشور‬ ‫ده‌رفه‌تى زێڕین دێته‌ پێشه‌وه‌ و توانستى‬ ‫ده‌س��ت �ه‌ب �ه‌رک��ردن��ى م��اف�ه‌ ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ی�ه‌ک��ان‬ ‫له‌باشور ده‌خوڵقێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌ س���اڵ���ى (‪)1992‬دا ک��ۆن��ف��ران��س��ى‬ ‫ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ى سێیه‌مى پ�ه‌ک�ه‌ک�ه‌ ب�ه‌س��ت��را‪،‬‬ ‫له‌کۆنفرانسه‌که‌دا دۆخى سیاسى جیهان و‬ ‫ناوچه‌که‌ و جیهان و کوردستان شرۆڤه‌‬ ‫ک���را‪ ،‬پراکتیکى خ�ه‌ب��ات��ى گ�ه‌ری�لای��ی‪،‬‬ ‫رێکخستنی‪ ،‬سیاسى هه‌ڵسه‌نگێنرا و‬ ‫پێداگرى له‌سه‌ر ب�ه‌رخ��ۆدان له‌سه‌ر هێڵى‬ ‫شۆڕشگێڕى به‌ مه‌رجى سه‌رکه‌وتن کرا‪.‬‬ ‫له‌پێناو تێگه‌یشتنى نیازى راسته‌قینه‌ى‬ ‫ده‌وڵه‌ت و هه‌نگاونان بۆ چاره‌سه‌رییه‌کى‬ ‫سیاسیانه‌ى دۆزى ک���ورد‪ ،‬ل �ه‌ (‪)17‬ى‬ ‫ئادارى (‪)1993‬دا عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن له‌‬ ‫میانه‌ى کۆنگره‌یه‌کى رۆژنامه‌وانییه‌وه‌‬ ‫له‌ دۆڵی (بیقاع) یه‌کالیه‌نه‌ ئاگربه‌ستى‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ئاگربه‌سته‌ له‌الیه‌ن‬

‫ده‌وڵه‌تى تورکیاوه‌ بێ وه‌اڵم مایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل����ه‌ (‪)6‬ى ئ�����ای�����ارى (‪ )1996‬ل� ‌ه‬ ‫پیالنگێڕییه‌کى به‌رفراواندا له‌ دیمه‌شقى‬ ‫پایته‌ختى سوریا ترومبێلێکى بۆمبڕێژکراو‬ ‫ل �ه‌ن��زی��ک ش��وێ��ن��ى م���ان���ه‌وه‌ى ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا‬ ‫ئۆجه‌الن ته‌قێندرایه‌وه‌‪ ،‬له‌م پیالنگێڕییه‌دا‬ ‫ئیستخباراتى چه‌ندین ده‌وڵه‌ت تێیدا به‌شدار‬ ‫بوون‪ .‬به‌اڵم پیالنه‌که‌ سه‌رنه‌که‌وت‪.‬‬ ‫ل ‌ه (‪)25‬ى تشرینى یه‌که‌مى (‪ )1996‬له‌‬ ‫ش��ارى ئامه‌د (له‌یال کاپاڵن) ناسراو به‌‬ ‫ڕه‌وشه‌ن له‌به‌رامبه‌ر فراوانبون و دژواربونى‬ ‫پیالن و هێرشه‌ هه‌مه‌الیه‌نه‌کانى ده‌وڵه‌تى‬ ‫تورک دژ به‌ ئۆجه‌الن و په‌که‌که‌ و گه‌لى‬ ‫کورد‪ ،‬به‌ چاالکییه‌کى گیانبازى گیانى‬ ‫خۆى له‌ ده‌ستدا‪.‬‬ ‫پیالنى ده‌وڵه‌تان‪ ،‬شێوازى‬ ‫گرتنى ئۆجه‌الن‬ ‫ع���ه‌ب���دوڵ�ڵ�ا ئ�����ۆج�����ه‌الن‪ ،‬ڕۆژى (‪)9‬‬ ‫ى ئ��ۆک��ت��ۆب�ه‌رى (‪ )1998‬رۆژه �ه‌اڵت��ى‬ ‫ناوه‌ڕاستى به‌جێهێشت و روى له‌ یۆنانستان‬ ‫ک��رد‪ ،‬پاشان چ��ووه‌ مۆسکۆى پایته‌ختى‬ ‫روس��ی��ا‪ ،‬دوات����ر ل �ه‌ (‪)12‬ى نۆڤه‌مبه‌ر‬ ‫ئ��ۆج �ه‌الن روى ل�ه‌ (رۆم����ا)ى پایته‌ختى‬ ‫ئیالیا کرد و ل�ه‌وێ به‌ پێشکه‌شکردنى‬ ‫پرۆژه‌یه‌کى چ��اره‌س�ه‌رى پرسى ک��ورد له‌‬ ‫باکورى کوردستان‪ ،‬ئاماده‌بونى خۆى بۆ‬ ‫گفتوگۆ و دانوستاندن راگه‌یاند‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ بیستنى هه‌واڵى چونى ئۆجه‌الن‬ ‫بۆ رۆم��اى پایته‌ختى ئیتالیا‪ ،‬ره‌وه‌ن��دى‬ ‫کورد له‌ زۆربه‌ى واڵتانى ئه‌وروپاوه‌ خۆیان‬ ‫گ�ه‌ی��ان��ده‌ الى ئ��ۆج �ه‌الن و رایانگه‌یاند‪:‬‬ ‫ک�ه‌ ئێمه‌ دی��وارێ��ک��ى ئاگرین ب�ه‌ ده‌ورى‬ ‫رێبه‌ره‌که‌ماندا دروس��ت ده‌که‌ین و هه‌تا‬ ‫چاره‌نوسى ئۆجه‌الن رون نه‌بێته‌وه‌ رۆما به‌‬ ‫جێ ناهێڵین‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ئ �ه‌و ک��ات ئ��ۆج �ه‌الن‪ ،‬ب�ه‌ ک��وردان��ى‬ ‫راگ��ه‌ی��ان��د‪ :‬واڵت���ان���ى ئ���ه‌وروپ���ا وه‌اڵم���ى‬ ‫ب��ان��گ �ه‌وازه‌ ئ��اش��ت��ی��خ��وازان�ه‌ک�ه‌م ن��اده‌ن �ه‌وه‌‬ ‫‌و ل �ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ى ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دی��ی�ه‌ک��ان��ی��ان‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ تورکیا هه‌ڵسوکه‌وت ده‌ک��ه‌ن‪،‬‬ ‫ل��ێ��ره‌وه‌ ده‌نگى ن��اڕه‌زای�ه‌ت��ى ک���وردان به‌رز‬ ‫کرایه‌وه‌‪ ،‬کورده‌کانى دانیشتوى ئه‌وروپا‬ ‫خۆپیشاندانى س���ه‌دان ه���ه‌زار که‌سیان‬ ‫وه‌ڕێ��خ��س��ت و ش �ه‌و و ڕۆژ ل�ه‌ چاالکى‬ ‫ب �ه‌رده‌وام��دا ب��وون‪ .‬ته‌نانه‌ت ژماره‌یه‌ک‬ ‫کورد ئاگریان له‌ جه‌سته‌ى خۆیان به‌ردا‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌ هۆى گوشاره‌کانى تورکیاوه‌ ‌و‬ ‫هاوکات پاراستنى به‌رژه‌وه‌ندییه‌ سیاسى‬ ‫و ئابورییه‌کانى واڵتانى ئه‌وروپا‪ ،‬هه‌وڵه‌‬ ‫ئاشتیخوازانه‌کانى ئ��ۆج �ه‌الن بایه‌خیان‬ ‫پێنه‌درا و ته‌نانه‌ت واڵتانى ئه‌وروپا جێگاى‬ ‫ح �ه‌س��ان �ه‌وه‌ و م��ان �ه‌وه‌ش��ی��ان ب �ه‌ ئ��ۆج�ه‌الن‬ ‫نه‌دا‪ ،‬واڵتانى (روسیا‪ ،‬ئه‌ڵمانیا و یۆنان)‬ ‫ب �ه‌ ش��ێ��وه‌ى ف �ه‌رم��ى م��ۆڵ �ه‌ت��ى م��ان �ه‌وه‌ى‬ ‫ئۆجه‌النیان له‌ واڵته‌کانیان ره‌ت��ک��رده‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئۆجه‌الن نێردرایه‌ (نایرۆبى پایته‌ختى‬ ‫کینیا) و ل���ه‌وێ ل�ه‌م��ی��ان�ه‌ى ه��اوک��ارى‬ ‫سیخوڕى نێوان ده‌زگ��ا سیخوڕییه‌کانى‬ ‫(ئیسرائیل‪ ،‬ئه‌مریکا‪ ،‬یۆنان‪ ،‬کینیا و‬ ‫چه‌ندین ده‌زگ���اى ت��رى ئیستخباراتی)‬ ‫ئۆجه‌الن ده‌ستگیر کرا و ڕۆژى (‪)15‬ى‬ ‫شوبات راده‌ستى ده‌وڵه‌تى تورک کرایه‌وه‌‬ ‫‌و هه‌ر ئه‌و رۆژه‌ش به‌ره‌و‌ تورکیا رفێندرا و‬ ‫له‌زیندانى ئیمرالى له‌نێو ره‌وشێکى دژواردا‬ ‫له‌ ژورێکى تاکه‌که‌سیدا زیندانى کرا‪.‬‬ ‫پاش زنجیره‌یه‌ک خۆپیشاندان و چاالکى‬ ‫جۆراوجۆرى مه‌زن له‌ هه‌ر چوار پارچه‌ى‬ ‫کوردستان و خۆسوتاندنى چه‌ندین که‌س‪،‬‬ ‫ئۆجه‌الن تا ئێستاش له‌ زیندانى ئیمرالى‬ ‫به‌ند کراوه‌‪.‬‬ ‫رۆڵ و پێگه‌ى ئۆجه‌الن وه‌ک‬ ‫ئافرێنه‌ر و بنیادنه‌رى ته‌ڤگه‌رى‬ ‫په‌که‌که‌ ده‌رده‌که‌وێت‬ ‫ل���ه‌ ن�������ه‌ورۆزى (‪)2005‬دا ئ���ۆج���ه‌الن‬ ‫ل�ه‌رێ��گ�ه‌ى پ��ارێ��زه‌ره‌ک��ان��ی��ی�ه‌وه‌ سیسته‌مى‬ ‫ک��ۆن��ف��ی��درال��ی��زم��ى دی��م��وک��رات��ى ب �ه‌ن��اوى‬ ‫کۆما کۆمه‌ڵێن کوردستان (که‌که‌که‌)‬ ‫راده‌گه‌یه‌نێت؟‪ ،‬له‌و کاته‌وه‌ (که‌که‌که‌)‬ ‫که‌ پاشان ن��اوى گ��ۆڕدرا و ب��ووه‌ کۆما‬ ‫جڤاکێن کوردستان (که‌جه‌که‌) یه‌که‌مین‬ ‫سیسته‌مى گه‌له‌ له‌مێژودا که‌ له‌ده‌ره‌وه‌ى‬ ‫پێکهاته‌ى ده‌وڵه‌تگه‌راییه‌وه‌ داده‌مه‌زرێت و‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌چێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌ م��ارس��ى ه �ه‌م��ان س��اڵ��دا ژن �ه‌ یۆنانى‬ ‫ئه‌له‌فته‌ریا فۆرتاکى له‌ یۆنانستانه‌وه‌ دژ‬ ‫به‌سیاسه‌تى گۆشه‌گیرى له‌سه‌ر ئۆجه‌الن و‬

‫کوشتوبڕکردنى گه‌لى کورد و بێده‌نگى‬ ‫واڵته‌که‌ى و واڵتانى ترى ئه‌وروپا له‌ئاست‬ ‫هه‌موو ئه‌و سته‌م و نادادییه‌ى دژ به‌کوردان‬ ‫ده‌کرێ‪ ،‬ئاگرى له‌جه‌سته‌ى خۆى به‌ردا و‬ ‫گیانى خۆى له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬ ‫له‌میانه‌ى وردبوونه‌وه‌ له‌ مێژوى ته‌ڤگه‌رى‬ ‫په‌که‌که‌دا‪ ،‬رۆڵ و پێگه‌ى ئۆجه‌الن وه‌ک‬ ‫ئافرێنه‌ر و بنیادنه‌رى ته‌ڤگه‌رى په‌که‌که‌‬ ‫ده‌رده‌ک����ه‌وێ����ت‪ ،‬ئ��ۆج��ه‌الن به‌تێکۆشانى‬ ‫م �ه‌زن و ب �ه‌رده‌وام��ى فه‌لسه‌فی‪ ،‬ه��زری‪،‬‬ ‫ئ��ای��دی��ۆل��ۆژی‪ ،‬سیاسى و رێکخستنى‬ ‫خ��ۆى سیما و گ �ه‌وه �ه‌رى ب �ه‌م ته‌ڤگه‌ره‌‬ ‫داوه‌ و پێشیخستووه‌ و م �ه‌زن و فراوانى‬ ‫ک���ردووه‌‪ ،‬س �ه‌رچ��اوه‌ى بنچینه‌یى ه��زری‪،‬‬ ‫باوه‌ڕی‪ ،‬مۆڕاڵ‪ ،‬جورئه‌ت و فیداکارى و‬ ‫قاره‌مانێتى هێز و ئیراده‌ى ته‌ڤگه‌ر و گه‌ل‬ ‫رۆڵگیربووه‌ و رێبه‌رایه‌تى و سه‌رۆکایه‌تى‬ ‫سه‌رجه‌م قۆناخ و قه‌ڵه‌مبازه‌کانى کردووه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌که‌سێتى خۆیدا سیسته‌مێکى‬ ‫ه��زر و ژی��ان و پراکتیکى ه��اوچ �ه‌رخ و‬ ‫رادیکاڵى به‌رجه‌سته‌ کردووه‌ و خۆى له‌نێو‬ ‫رۆح و هزر و ژیان و پراکتیکى ته‌ڤگه‌ر‬ ‫و گه‌لیشدا تواندۆته‌وه‌ و وه‌ک فه‌لسه‌فه‌‬ ‫و پارادیگمایه‌ک بۆ ژیانه‌وه‌ى نه‌ته‌وه‌یى‬ ‫و ئافراندنى که‌سێتى و کۆمه‌ڵگایه‌کى‬ ‫ئازاد ئاوێته‌گیر بووه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ڵکشانى تێکۆشانى ته‌ڤگه‌رى‬ ‫پ���ه‌ک���ه‌ک���ه‌دا پ��ی�لان��گ��ێ��ڕی��ی�ه‌ ده‌ره‌ک�����ى و‬ ‫نێوخۆییه‌کانیش له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و ته‌ڤگه‌ره‌‬ ‫به‌گشتى و که‌سێتى ئۆجه‌الن به‌تایبه‌تى‪،‬‬ ‫تا هاتووه‌ چڕ و شه‌ڕانگێزتر بووه‌‪ ،‬ته‌وه‌رى‬ ‫سه‌ره‌کى زۆربه‌ى پیالنگێڕییه‌کان له‌ده‌ورى‬ ‫که‌سێتى ئ�ه‌ودا خ��والوه‌ت�ه‌وه‌‪ ،‬چونکه‌ ئه‌و‬ ‫راستییه‌ ده‌رک��ى پێکراوه‌ که‌ ئافرێنه‌رى‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ و سیسته‌مى تێکۆشان و ژیانى‬ ‫ئه‌م ته‌ڤگه‌ره‌ (ئۆجه‌الن)ه‌‪.‬‬ ‫ئۆجه‌الن‪ :‬زیندانى ئیمراڵى‬ ‫وه‌ک چاڵێکى مردنه‌‪ ،‬لێره‌‬ ‫هه‌ناسه‌دانى مرۆڤ دژواره‌‪،‬‬ ‫بێهه‌وایى خانه‌کانى مێشکى‬ ‫من ده‌کوژن‪ ،‬هه‌ست به‌ مردنى‬ ‫خانه‌کانى مێشکم ده‌که‌م‬ ‫س��اڵ��ى (‪ )2007‬ئ��ۆج��ه‌الن ب �ه‌ م���ادده‌ى‬ ‫سترانسیۆم و کرۆم ژه‌هرخوارد کرا‬ ‫ل ‌ه (‪)31‬ى جوالیى (‪)2007‬دا پارێزه‌رانى‬ ‫ئۆجه‌الن له‌ ئه‌وروپا و له‌ کۆنفرانسێکى‬ ‫رۆژنامه‌وانیدا رایانگه‌یاند‪ :‬که‌ ئۆجه‌الن‬

‫ل���ه‌ زی���ن���دان���ى ئ��ی��م��رال��ی��دا ب���ه‌ م����ادده‌ى‬ ‫سترانسیۆم و ک��رۆم ژه‌ه��رخ��وارد ک��راوه‌‪،‬‬ ‫به‌مه‌ش بۆ ناڕه‌زایى ده‌ربڕین به‌رامبه‌ر به‌و‬ ‫پالنگێڕییه‌ى ژه‌هرخواردنه‌ گه‌لى کورد له‌‬ ‫هه‌ر چوار پارچه‌ى کوردستان و ده‌ره‌وه‌ى‬ ‫واڵت به‌چه‌ندین شێوه‌ ده‌ستیان به‌ چاالکى‬ ‫شه‌رمه‌زارکردن کرد‪.‬‬ ‫هه‌ر دواى ئه‌و کۆنفرانسه‌ رۆژنامه‌وانییه‌‬ ‫ب���ه‌ ب����ه‌ش����دارى (‪ )68‬ک�����ه‌س‪)18( ،‬‬ ‫ی���ان ه�ه‌م��ی��ش�ه‌ی��ى و (‪)50‬ی������ان ب �ه‌ن��ۆره‌‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌رده‌م بیناى دادگ���اى مافى مرۆڤى‬ ‫ئه‌وروپا له‌ (ستراسبۆرگ) ده‌ستیان به‌‬ ‫مانگرتنى بێکۆتایى کرد‪ ،‬به‌ مه‌به‌ستى‬ ‫شه‌رمه‌زارکردنى پیالنى ژه‌هرخواردکردنى‬ ‫عه‌بدوڵاڵ ئ��ۆج�ه‌الن و فشارخستنه‌ سه‌ر‬ ‫رێکخراوى دژ به‌ ئه‌شکه‌نجه‌ (‪)CPT‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ى ده‌سته‌یه‌ک پزیشکى سه‌ربه‌خۆ‬ ‫س��ه‌ردان��ى ئیمرالى ب��ک��ات و ب�ه‌زوت��ری��ن‬ ‫کات پشکنینى پزیشکى ئه‌نجام بدرێت‬ ‫و چ���اره‌س���ه‌ر ب��ک��رێ��ت‪ ،‬ئ���ه‌و رێ��ک��خ��راوه‌‬ ‫له‌ژێر فشارى ئه‌و چاالکییه‌دا سه‌ردانى‬ ‫ئیمرالى ک��رد‪ ،‬ل�ه‌ میانه‌ى به‌شداربونى‬ ‫م��ل��ی��ۆن��ان ک����ه‌س ل���ه‌ ک�ه‌م��پ��ی��ن��ى (م��ن‬ ‫به‌ڕێز عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن وه‌ک ئیراده‌ى‬ ‫سیاسى خۆم ده‌بینم و ده‌بێت به‌ موخاته‌ب‬ ‫وه‌ربگیردرێت) ریفراندۆمێکى جه‌ماوه‌رى‬ ‫بوو بۆ ده‌رکه‌وتنى رۆڵ��ى چاره‌نوسازانه‌‬ ‫و ب �ه‌ م��وخ��ات �ه‌ب وه‌رگ��رت��ن��ى ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا‬ ‫ئ��ۆج�ه‌الن له‌ چ��اره‌س �ه‌رى پرسى ک��ورد و‬ ‫سه‌قامگیرکردنى ئاشتى و به‌یه‌که‌وه‌‬ ‫ژیانى گه‌الن‪.‬‬ ‫له‌ (‪)17‬ى نۆڤه‌مبه‌رى (‪)2009‬دا بۆ‬ ‫یه‌که‌مجار (‪ )5‬زیندانى دۆزى په‌که‌که‌‬ ‫ب��ۆ زی��ن��دان��ى ئیمرالى گ���وازران���ه‌وه‌‪ ،‬به‌‬ ‫ن��اوه‌ک��ان��ى (‌شێخموس پ��ۆی��راز‪ ،‬جومالى‬ ‫کارسو‪ ،‬هه‌ققى ئاڵکان‪ ،‬حه‌سبى ئایده‌میر‬ ‫و بایرام کایماز)‪.‬‬ ‫دواى ئ��ه‌وه‌ى عه‌بدوڵال ئ��ۆج�ه‌الن شوێنى‬ ‫زیندانییه‌که‌ى گۆڕدرا‪ ،‬پارێزه‌رانى ئۆجه‌الن‬ ‫رایانگه‌یاند که‌ شوێنه‌ نوێیه‌یه‌که‌ى له‌ هى‬ ‫راب���ردووى خراپتره‌‪ .‬پ��ارێ��زه‌ران له‌ زمانى‬ ‫ئۆجه‌النه‌وه‌ رایانگه‌یاند‪ :‬ژوره‌ نوێیه‌که‌ى‬ ‫(‪ )6‬مه‌ترى چوارگۆشه‌یه‌‪ ،‬په‌نجه‌ره‌کان و‬ ‫سیسته‌مى هه‌واى ژوره‌که‌ خراپه‌‪ .‬ئۆجه‌الن‬ ‫رایگه‌یاند‪‌ :‬جێگه‌ى ئێستاى من وه‌ک‬ ‫چاڵێکى مردنه‌‪ ،‬لێره‌ ‌هه‌ناسه‌ ‌وه‌رگرتن و‬ ‫هه‌ناسه‌دانى مرۆڤێک دژواره‌‪ ،‬بێهه‌وایى‬ ‫خانه‌کانى مێشکى م��ن ده‌ک����وژن‪ ،‬من‬ ‫هه‌ست به‌ مردنى خانه‌کانى مێشکى خۆم‬ ‫ده‌که‌م»‪.‬‬

‫به‌دواداچوون‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫ل ‌ه واڵتێکى پڕ ل ‌ه نه‌وتدا هاواڵتیان سوته‌مه‌نى پێویستیان نییه‌‬

‫‪13‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رى دابه‌شکردنى به‌رهه‌م‌ه نه‌وتییه‌کان‪ :‬هیوادارین هه‌ر هاواڵتیه‌ک سااڵن‌ه زیاتر ل‌ه چوار به‌رمیل نه‌وت وه‌ربگرێت‬ ‫سازدانی‬

‫سه‌روه‌ر سه‌عدواڵ‬ ‫ل ‌ه ئێستادا و به‌ تایبه‌تی‬ ‫له‌ وه‌رزی سه‌رمادا نرخى‬ ‫نه‌وت له‌ بازاڕه‌کانى هه‌رێمى‬ ‫کوردستاندا ساڵ له‌ دواى ساڵ‬ ‫به‌ره‌و هه‌ڵکشان ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش نیگه‌رانى الى هاواڵتیان‬ ‫دروستکردووه‌‪.‬‬

‫له‌مباره‌یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌رى دابه‌شکردنى‬ ‫به‌رهه‌مه‌ نه‌وتییه‌کانى شارى سلێمانى‬ ‫ب��ه‌رزب��وون��ه‌وه‌ى ن��رخ��ى ن �ه‌وت��ى ب��ۆ ئ �ه‌وه‌‬ ‫گ����ه‌ڕان����ده‌وه‌ ک��ه‌ ب��ازرگ��ان��ه‌ک��ان ئ �ه‌و‬ ‫ب��ڕه‌ نه‌وتییه‌ى ده‌یهێننه‌ ب��ازاڕه‌ک��ان��ى‬ ‫ک��وردس��ت��ان �ه‌وه‌ رێ��ژه‌ی �ه‌ک��ى که‌منن و‬ ‫داواک����ارى زۆری����ان ل �ه‌س �ه‌ره‌‪ .‬ئ �ه‌و بڕه‌‬ ‫نه‌وته‌ى سااڵنه‌ ده‌ی��ده‌ی��ن به‌ هاواڵتیان‬ ‫ئومێده‌واریشین بۆیان زیاد بکه‌ین‪.‬‬ ‫هاواڵتییه‌کیش باسى ل�ه‌ گرانبوونى‬ ‫نه‌وت له‌ بازاڕه‌کانى کوردستاندا کرد‬ ‫و ن��ی��گ�ه‌ران��ى خ���ۆى ل���ه‌وه‌ ده‌رده‌ب���ڕێ���ت‬ ‫ک�ه‌ ده‌س���ه‌اڵت نه‌یتوانیوه‌ کۆنتڕۆڵى‬ ‫بازاڕه‌کان بکات‪ .‬تا که‌س له‌ خۆوه‌ نرخ‬ ‫له‌سه‌ر به‌رهه‌مه‌ نه‌وتییه‌کان دانه‌نێت‪.‬‬ ‫گۆران نه‌عمان‪ ،‬وتى‪ :‬نیگه‌رانم به‌وه‌ى‬ ‫نرخى نه‌وت له‌ بازاڕه‌کانى کوردستاندا‬ ‫روو له‌ هه‌ڵکشانه‌‪ .‬ئاخر ئێمه‌ هه‌موو‬ ‫ژێرمان زێڕى ره‌شه‌‪ ،‬ئیتر چى پێویست‬ ‫ده‌کات ئێمه‌ى هاواڵتى تا ئێستایش هه‌ر‬ ‫نه‌وت له‌ بازاڕه‌کاندا به‌ پاره‌ بگڕین‪.‬‬

‫‪n‬‬

‫«کاره‌سات ‌ه ک ‌ه ل ‌ه واڵتێکدا بین ک ‌ه سێیه‌مین ریزبه‌ندى جیهانى نه‌وت ببێت‪ ،‬نرخى نه‌وت هێند ‌ه به‌رز ببێت!»‬

‫ه �ه‌ر ئ �ه‌و ه��اواڵت��ی��ی�ه‌‪ ،‬ده‌شڵێت ئه‌م ‌ه‬ ‫کاره‌ساته‌ که‌ له‌ واڵتێکدا بین که‌‬ ‫سێیه‌مین ریزبه‌ندى جیهانى نه‌وت ببێت‪،‬‬ ‫نرخى نه‌وت هێنده‌ به‌رز ببێت!‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رى داب�ه‌ش��ک��ردن��ى به‌رهه‌مه‌‬ ‫ن �ه‌وت��ی��ی �ه‌ک��ان��ى ش����ارى س��ل��ێ��م��ان��ى بۆ‬

‫(چ���ه‌ت���ر) رای��گ��ه‌ی��ان��د‪ :‬ئ��ێ��م�ه‌ وه‌ک���و ئه‌و نرخه‌ بکات که‌ دیاریکراوه‌‪ .‬واتا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى دابه‌شکردنى به‌رهه‌مه‌ بۆ پارێزگاکانى (هه‌ولێر و سلێمانى‬ ‫ن�ه‌وت��ی��ی�ه‌ک��ان ن��رخ��ى ن���ه‌وت الى ئێمه‌ و ده��ۆک) نرخى به‌رملێکى (‪)216‬‬ ‫دیاریکراوه‌‪ ،‬قابیلى زیاد و که‌م نییه‌‪ ،‬لیترى به‌ (‪ )40‬هه‌زار دیاره‌‪ .‬که‌ هه‌ر‬ ‫جونکه‌ له‌ ده‌سه‌اڵتى ئێمه‌دا نییه‌‪ ،‬بۆ هاواڵتێک ب��ڕى (‪ )4‬به‌رمیل نه‌وت‬ ‫هیچ که‌سێک نییه‌ زی��اد و که‌مى وه‌رده‌گرێت‪.‬‬

‫جه‌مال عه‌لى‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رى دابه‌شکردنى‬ ‫به‌رهه‌مه‌ نه‌وتییه‌کانى شارى سێمانى‬ ‫ب �ه‌رزب��وون �ه‌وه‌ى نرخى ن�ه‌وت��ى ب��ۆ ئ�ه‌وه‌‬ ‫گ���ه‌ڕان���ده‌وه‌‪ ،‬ک �ه‌ ب��ازرگ��ان �ه‌ک��ان ئ�ه‌و‬ ‫ب��ڕه‌ نه‌وتییه‌ى ده‌یهێننه‌ ب��ازاڕه‌ک��ان��ى‬ ‫ک��وردس��ت��ان �ه‌وه‌ رێ��ژه‌ی �ه‌ک��ى ک �ه‌م��ن و‬

‫داواک���ارى زۆری���ان ل�ه‌س�ه‌ره‌‪ .‬بێگومان‬ ‫ئه‌مه‌یش وا ده‌ک���ات نرخى ن��ه‌وت ل ‌ه‬ ‫ب��ازاڕه‌ک��ان��دا ب �ه‌رز بێت‪ .‬ئێمه‌ش حه‌ز‬ ‫ده‌ک��ه‌ی��ن ب �ه‌ره � ‌ه ن�ه‌وت��ی��ی�ه‌ک��ان وه‌ک��و‬ ‫ک��ااڵک��ان��ى ت���ر ب���ه‌ ئ��اس��ان��ى ده‌س��ت��ى‬ ‫هاواڵتیان بکه‌وێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌یشى وت‪ ،‬که‌ ئه‌و بڕه‌ نه‌وته‌ى له‌‬ ‫سه‌رچاوه‌کانى (بێجى و که‌رکوک)‬ ‫ه‌وه‌‪ ،‬بۆمان دێ��ت‪ .‬دی��اره‌ که‌ ئه‌مه‌یش‬ ‫وه‌کو پێویست رێژه‌یه‌کى که‌مه‌ و به‌شى‬ ‫پێداویستى ناکات‪.‬‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا وتیشى‪ :‬له‌ زۆرب���ه‌ى ناوچه‌‬ ‫ش��اخ��اوی��ی �ه‌ک��ان وه‌ک (پ��ێ��ن��چ��وێ��ن‪،‬‬ ‫ت��وێ��ڵ�ه‌‪ ،‬ب��ی��اره‌‪ ،‬خ��ورم��اڵ‪ ،‬گه‌رمک‬ ‫و ق �ه‌اڵدزێ‪...‬ه��ت��د) به‌رمیلى سێیه‌م‬ ‫دابه‌شده‌که‌ین‪.‬‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رى داب�ه‌ش��ک��ردن��ى به‌رهه‌مه‌‬ ‫نه‌وتییه‌کانى شارى ئه‌وه‌شى بۆ(چه‌تر)‬ ‫ئاشکرا ک���رد‪ ،‬ک�ه‌ داوام����ان ک���ردووه‌‬ ‫ه���ه‌ر ه��اواڵت��ی��ی �ه‌ک زی��ات��ر ل��ه‌ سێ‬ ‫به‌رمێل ن �ه‌وت وه‌رب��گ��رێ��ت‪ ،‬دی��اره‌ ئه‌م‬ ‫زیادکردنه‌یش به‌ستراوه‌ به‌ بڕى به‌رهه‌مى‬ ‫پ��ااڵوگ�ه‌ک��ان��ى حکومه‌تى عێڕاقه‌وه‌‬ ‫وه‌ک که‌رکوک و بێجى ئه‌و بڕه‌ش‬ ‫که‌ ده‌ینرێن به‌ پێى ژماره‌ى دانیشتووانى‬ ‫پارێزگاکانى هه‌رێمى کوردستانه‌ و‬ ‫داواى ئه‌وه‌یشمان کردووه‌‪ ،‬که‌ جیاوازى‬ ‫بکرێت له‌ نێوان پارێزگاکانى هه‌رێمى‬ ‫کوردستان و باکورى عێراقدا‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ئاو و ه�ه‌واى ئه‌وێ جیاوازه‌ له‌ ئاو و‬ ‫هه‌واى کوردستان‪.‬‬

‫«بڕیاره‌کانی په‌رله‌مان بۆ کاره‌ساته‌که‌ی بادینان هیچی جێبه‌جێ نه‌کراوه‌»‬

‫ی فراکسیۆنى یه‌کگرتوو‪ :‬رووداوه‌کان کاریگه‌رى ئه‌رێنى ده‌بێت له‌سه‌ر رێژه‌ى ده‌نگده‌رانمان‬ ‫په‌رله‌مانتارێک ‌‬ ‫سازدانی‬

‫رزگار جه‌بار و سه‌روه‌ر سه‌عدواڵ‬ ‫ل ‌ه به‌دواداچونێکى تایبه‌ت ب ‌ه‬ ‫(چه‌تر)دا حه‌م ‌ه سه‌عید عه‌لى‬ ‫ئه‌ندامى په‌رله‌مانى کوردستان ل ‌ه‬ ‫فراکسیۆنى یه‌کگرتووى ئیسالمى‬ ‫کوردستان تیشک ده‌خات ‌ه سه‌ر‬ ‫ئاڵۆزى و رووداوه‌کانى ناوچه‌ى‬ ‫بادینان و رایده‌گه‌یه‌نێت ک ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ى ک ‌ه مه‌سه‌له‌ى ئازادى‬ ‫و فره‌یى و دیموکراسى و داواى‬ ‫لێبوردنمان مه‌به‌سته‌‪ ،‬ئه‌وه‌ند ‌ه‬ ‫قه‌ربومان مه‌به‌ستمان نییه‌‪.‬‬

‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬چ���اره‌س���ه‌رى ئ��اڵ��ۆزی��ی�ه‌ک��ان��ى ئه‌م‬ ‫دواییه‌ى ناوچه‌ى بادینان به‌کوێ گه‌یشت؟‬ ‫ تائێستا هیچ هه‌نگاوێکى تازه‌ نه‌نراو‌ه‬‫و پ��ارت��ى دی��م��وک��رات��ى ک��وردس��ت��ان وه‌ک‬ ‫پارتێکى سیاسى و مێژویى و ئه‌خالقى و‬ ‫یاسایى خۆى به‌ هیچ ئه‌رکێکى به‌رپرسان ‌ه‬ ‫هه‌ڵنه‌ساوه‌‪ ،‬به‌داخه‌و‌ه بڕیاره‌کانى په‌رله‌مان‬ ‫بۆ کاره‌سات ‌ه دڵته‌زێنه‌که‌ى ناوچه‌ى بادینان‬ ‫تا ئێستا هیچى جێبه‌جێ نه‌کراوه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬هیچ لیژنه‌یه‌ک پێکهێنراوه‌ بۆ‬ ‫به‌دواداچونى رووداوه‌کان؟‬ ‫ نه‌خێر تا ئێستا هیچ لیژنه‌یه‌ک پێک‬‫نه‌هێنراوه‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌وه‌ نه‌بێت که‌ له‌ سه‌ره‌تاى‬

‫روداوه‌کاندا لیژنه‌یه‌ک سه‌ردانى ناوچه‌که‌ى‬ ‫کرد بۆ رونکردنه‌وه‌ى راستیه‌کان‪ .‬هه‌ندێک‬ ‫له‌ باره‌گاکانمان ئێستاش له‌الیه‌ن پۆلیس و‬ ‫ئاسایشه‌و‌ه گه‌مارۆدراو‌ه ناهێڵن چاالکیان‬ ‫ت��ێ��دا ب��ک��رێ��ت‪ .‬ئێمه‌ وه‌ک فراکسیۆنى‬ ‫یه‌کگرتوو سه‌ردانى ئه‌و ناوچه‌یه‌مان کرد‬ ‫له‌ نزیکه‌و‌ه چاومان ب ‌ه باره‌گا سوتاوه‌کانمان‬ ‫ک �ه‌وت‪ ،‬ب �ه‌داخ �ه‌وه‌ ئه‌مه‌ش کاره‌ساتێکى‬ ‫زۆر دڵته‌زێنه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ هیچ بنه‌مایه‌کى‬ ‫دیموکراسى و ئازادى یه‌ک ناگرێته‌و‌ه و‬ ‫پێچه‌وانه‌ى هه‌موو مافه‌کانى مرۆڤه‌‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ب��ۆچ��ى ی �ه‌ک��گ��رت��ووى ئیسالمى‬ ‫له‌ناوچه‌ى بادیناندا ده‌کرێت به‌ ئامانج؟‬ ‫ له‌به‌ر ئه‌وه‌ى یه‌کگرتووى ئیسالمى خاوه‌نى‬‫قه‌بار‌ه و پێگه‌یه‌کى جه‌ماوه‌رى زۆره‌ له‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌دا‪ ،‬له‌وه‌ش گرنگتر ده‌سه‌اڵتدارانى‬ ‫ئه‌و ناوچه‌ی ‌ه قبوڵى راى جیاواز و فره‌ییان‬ ‫نیه‌‪ ،‬ب ‌ه ئه‌قڵیه‌تى تاک حزبى بیر ده‌که‌نه‌و‌ه‬ ‫س�����ه‌ره‌ڕاى ئ �ه‌م �ه‌ش ق��ب��وڵ��ى م��ن��اف�ه‌س�ه‌ى‬ ‫سیاسى و ملمالنێى ئاشتى و دیموکراتیان‬ ‫نیه‌‪ .‬خاڵیکى تر له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌و به‌رپرس‬ ‫و حزب و ئیداریانه‌ له‌وێ خۆیان فه‌شه‌ل‬ ‫ده‌هێنن ل ‌ه ئیش و کاره‌کانیاندا بۆ ئه‌وه‌ى‬ ‫س�ه‌روى خۆیان رازى بکه‌ن و په‌رده‌پۆشى‬ ‫که‌موکوڕیه‌کانیان بکه‌ن هێرش ده‌که‌ن‬ ‫و پ��ه‌الم��ارى ب��اره‌گ��اک��ان��ى یه‌کگرتووى‬ ‫ئیسالمى ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫چ���ه‌ت���ر‪ :‬ل��� ‌ه ب��ادی��ن��ان ژم������اره‌ى ب��اره‌گ��ا‬

‫سوتاوه‌کانتان چه‌نده‌؟‬ ‫ (‪ )23‬باره‌گا و ده‌زگامان سوتاوه‌‪.‬‬‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ت��ا ئێستا ه��ی��چ ق �ه‌ره‌ب��ووی �ه‌ک‬ ‫نه‌کراونه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ ق���ه‌ره‌ب���ووى چ��ى؟ ئێمه‌ ئ���ه‌وه‌ن���ده‌ى ک ‌ه‬‫مه‌سه‌له‌ى ئازادى و فره‌یى و دیموکراسى‬ ‫و داواى لێبوردنمان مه‌به‌سته‌‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ن��د‌ه‬ ‫قه‌ربوومان مه‌به‌ستمان نیه‌‪ .‬ق�ه‌ره‌ب��وو ب ‌ه‬ ‫یاساو بڕیار له‌ په‌رله‌مانه‌و‌ه ده‌رده‌چ��ێ��ت‪،‬‬ ‫گرنگیش ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌و تاوانباران ‌ه به‌ سزاى‬ ‫یاسایى خۆیان بگه‌ن و ئه‌م کاره‌ دووبار‌ه‬ ‫نه‌که‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬هه‌ڵوێستى الی �ه‌ن � ‌ه سیاسیه‌کان‬ ‫به‌گشتى و (ئۆپۆزسیۆن) به‌تایبه‌ت له‌م‬ ‫رووداوانه‌دا چۆن هه‌ڵده‌سه‌نگێنى؟‬ ‫ ه�ه‌م��وو الی�ه‌ن� ‌ه سیاسیه‌کانى هه‌رێمى‬‫کوردستان‪ ،‬نوسه‌ران‪ ،‬گه‌نجان‪ ،‬رۆشنبیران‪،‬‬ ‫سیاسه‌تمه‌داران هاو سۆز و هاو خه‌ممان‬ ‫بوون‪ ،‬الیه‌نه‌کانى مه‌سیحى و یه‌زیدى ب ‌ه‬ ‫ته‌له‌فۆن و ب ‌ه سه‌ردان پاڵپشتیان کردووین‪.‬‬ ‫ه���ه‌ردوو الی�ه‌ن��ى ئۆپۆزسیۆن هه‌ڵوێستى‬ ‫ج��وان��ی��ان ن���وان���دووه‌ و هه‌ڵوێسته‌که‌نیان‬ ‫هه‌ڵوێستێکى سیاسى و یاساییان ‌ه بوو‌ه و‬ ‫دژى ئه‌م رووداوه‌ قێزه‌ونه‌ وه‌ستاونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬سودمه‌ندى سه‌ره‌کى له‌م رووداوان ‌ه‬ ‫کێ ده‌بێت؟‬ ‫ سودمه‌ند چه‌ند که‌سانێکى فاشلن ل ‌ه‬‫کارى سیاسى و حزباییه‌تیدا ئه‌وانیش بۆی ‌ه‬

‫‪n‬‬

‫حه‌م ‌ه سه‌عید عه‌لى ئه‌ندامى په‌رله‌مانى کوردستان‬

‫ئه‌و جۆره‌ کاران ‌ه ده‌که‌ن ک ‌ه سه‌روى خۆیان‬ ‫رازى بکه‌ن و که‌موکورتیه‌کانیان دابپۆشن‬ ‫و پله‌ و پایه‌ى خۆیانیان پیێ به‌رزبکه‌نه‌وه‌ ‪.‬‬ ‫چ��ه‌ت��ر‪ :‬ت��ا چ ئ���ه‌ن���دازه‌ی���ه‌ک روداو و‬ ‫ئ��اڵ��ۆزی��ی �ه‌ک��ان��ى ئ���ه‌م دوای���ی���ه‌ى ب��ادی��ن��ان‬

‫کاریگه‌رى له‌سه‌ر رێژه‌ى ده‌نگده‌رانتان ده‌بێت‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکاندا؟‬ ‫ ج��ه‌م��اوه‌رى ک��وردس��ت��ان جه‌ماوه‌رێکى‬‫ه��ۆش��ی��ار و ک����راوه‌ی����ه‌‪ .‬ئ���ه‌و ق��ۆن��اغ��ان� ‌ه‬ ‫ب���ه‌س���ه‌رچ���ون ک��� ‌ه ب��ت��رس��ێ��ت‪ .‬دی��اری��ش � ‌ه‬

‫راستیه‌ک ‌ه بۆ خه‌ڵک رونبوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌سه‌رده‌مێکدا ترس و تۆقاندنى‬ ‫ب��ۆ چ��وب��ێ��ت�ه‌س�ه‌ر‪ ،‬ئ���ه‌وا ئ��ی��دى ئ��ه‌و ده‌م � ‌ه‬ ‫به‌سه‌رچوو‪ ،‬بۆی ‌ه کاریگه‌رى ئیجابى له‌سه‌ر‬ ‫ده‌نگده‌رانیشمان ده‌بێت‪.‬‬

‫له‌م گۆشه‌یه‌دا هه‌رجار‌ه و زانیارییه‌کی پزیشکی له‌الیه‌ن پزیشکێکی پسپۆڕه‌وه ده‌خرێته‌ڕوو‌‬

‫زانیاری پزیشکی‬ ‫نه‌خۆشى کۆڵۆن‪:‬‬ ‫د‪.‬ڕزگار محی الدین‬

‫هه‌ڵئاوسانى سکیشى له‌‌گه‌ڵدایه‌‪ ،‬ئه‌‌توانین‬ ‫بڵێین زۆربه‌ى ئه‌‌و نه‌‌خۆشانه‌ى که‌‌ به‌‌هۆى‬ ‫بوونى نیشانه‌ى نه‌خۆشیه‌کانى کۆئه‌ندامى‬ ‫ه �ه‌رس �ه‌وه‌ س �ه‌ردان��ى پزیشک ده‌ک���ه‌ن ئه‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌یان هه‌یه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌کى سه‌ره‌کیش‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشیه‌ کارده‌کاته‌ سه‌ر ره‌وتى ژیانى‬ ‫رۆژانه‌ى نه‌خۆشه‌که‌‪ ،‬ئه‌گه‌رى توشبونیشى‬ ‫له‌ پیاواندا که‌متره‌ وه‌ک له‌ ئافره‌تان‪.‬‬

‫هه‌یه‌‪ ،‬گۆڕانى جوڵه‌ى کۆئه‌ندامى هه‌رس‬ ‫و ه�ه‌روه‌ه��ا ج��ۆرى خ���واردن وه‌ک گه‌نم و‬ ‫ب �ه‌رب��وم��ى دان �ه‌وێ��ڵ �ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌شێوه‌یه‌کى‬ ‫گشتى (‪)%50‬ى ه��ۆک��ارى ت��وش��ب��ون به‌م‬ ‫نه‌خۆشیه‌ په‌یوه‌ندى به‌ ب��ارى ده‌رون���ى ئه‌و‬ ‫که‌سه‌وه‌ هه‌یه‌ وه‌ک دڵه‌راوکێ و خه‌مۆکى‬ ‫و هه‌ندێ دۆخیتر‪.‬‬

‫نیشانه‌کانى‪:‬‬ ‫‪ /1‬زۆرب �ه‌ى ئه‌م نه‌خۆشانه‌ ئ��ازارى (پێچى‬ ‫نه‌‌خۆشی کۆڵۆن خه‌‌له‌‌لێکى وه‌‌زیفیه‌‌ وات ‌ه هۆکاره‌کانى توشبون‪:‬‬ ‫(ئه‌‌ندامى) نییه‌‌‪ ،‬ئه‌‌و که‌سه‌ى توشى ده‌‌بێت هۆکارى توشبون به‌م نه‌خۆشیه‌ زۆربه‌ى کات سک)یان هه‌یه‌‪ ،‬له‌ به‌شى خواره‌وه‌ى سک‪،‬‬ ‫ئازارى سک و قه‌‌بزى یا ‌ره‌وانى و هه‌روه‌‌ها په‌یوه‌ندى به‌بارى سایکۆلۆژیاى نه‌خۆشه‌و‌ه که‌ له‌دواى پیسایى کردن ئازاره‌که‌ الده‌چێ‪.‬‬

‫‪ /2‬هه‌ستکردن به‌ هه‌ڵئاوسانى سک‪.‬‬ ‫‪ /3‬زۆرب�ه‌ى نه‌خۆشه‌کان یان قه‌بزن یاخود‬ ‫سکیان ده‌چێ‪ ،‬هه‌ندێ جاریش‬ ‫هه‌ردووکیان‪ ،‬به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌کى سه‌ره‌کى‬ ‫یه‌کێکیان‪ ،‬ئ �ه‌وان �ه‌ى قه‌بزن پیسایى که‌م‬ ‫ده‌که‌ن و ئازارى سک و کۆمى له‌گه‌ڵدایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌شى سکیان ده‌چێت زوو زوو دائه‌نیشن‬ ‫به‌اڵم قه‌باره‌ى پیساییان که‌مه‌‌‪.‬‬ ‫‪ /4‬به‌شێکى زۆریان ئیلتیهابیان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پیساییه‌که‌دا‪ ،‬به‌اڵم به‌هیچ شێوه‌یه‌ک خوێن‬ ‫له‌گه‌ڵ پیساییه‌که‌دا نییه‌‪.‬‬

‫چاره‌سه‌ر‪:‬‬ ‫پێویسته‌ به‌ده‌رکه‌وتنى ئ�ه‌م نیشانانه‌ ئه‌و‬ ‫ک �ه‌س �ه‌ س���ه‌ردان���ى پ��زی��ش��ک ب���ک���ات‪ ،‬بۆ‬ ‫دڵنیابوون له‌ توشبوون ب �ه‌م حاڵه‌ته‌ و بۆ‬ ‫که‌مکردنه‌وه‌ى کاریگه‌رى ئ�ه‌م نه‌خۆشی ‌ه‬ ‫پێویسته‌ دوور بکه‌وێته‌وه‌ له‌ ناجێگیرى بارى‬ ‫ده‌رونى‪ ،‬که‌ هۆکارێکى گرنگى چاره‌سه‌رى‬ ‫توشبوون به‌م نه‌خۆشیه‌یه‌ وه‌ که‌مکردنه‌وه‌ى‬ ‫خۆراکى دانه‌وێڵه‌ و پاقله‌مه‌نیه‌کان ئه‌گه‌ر‬ ‫پێویستیکرد‪.‬‬ ‫ئا‪ /‬الوێن جه‌الل‬

‫‪14‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫کراو ‌ه‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫له‌ بیتوێن و پشده‌ر (‪ )18‬موڵکى گشتى الى حزب و‬ ‫هاواڵتیان و که‌سایه‌تى ده‌ستیان به‌سه‌ردا گیراوه‌‬

‫«تا ئێستاش بیناى مه‌ڵبه‌ندى (‪)24‬ى رانیه‌ و کۆمیته‌کانی رانیه‌‪ ،‬سه‌نگه‌سه‌ر و چوارقوڕنه‌ى یه‌کێتى له‌ موڵکى گشتیدان»‬ ‫ئاماده‌کار‬

‫رێباز مام شۆڕش‬ ‫ل ‌ه مانگى شوباتى ساڵى رابردوودا‪،‬‬ ‫سه‌رۆکى کابینه‌ى شه‌شه‌مى حکومه‌تى‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬بڕیاریدا ب ‌ه گێڕانه‌وه‌ى‬ ‫موڵکى گشتى داگیرکراو بۆ حکومه‌ت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ل ‌ه بیتوێن و پشده‌ر تا ئێستا‬ ‫هیچ موڵکێک نه‌گه‌ڕێندراوه‌ته‌وه‌ و‬ ‫لێپرسراوى کۆمیته‌ى سه‌نگه‌سه‌رى‬ ‫یه‌کێتیش ده‌ڵێت‪ :‬حکومه‌ت بۆ‬ ‫خۆیشى تاپۆى نییه‌‪.‬‬

‫له‌م به‌دواداچونه‌ى (چه‌تر)دا‪ ،‬ژماره‌ و‬ ‫جۆرى موڵکه‌کان و ناوى ئه‌و ده‌زگایانه‌ى‬ ‫که‌ تا ئێستا به‌ شێوه‌ى نایاسایى به‌کاریان‬ ‫ده‌هێنن ده‌خه‌ینه‌ روو‪ ،‬ژماره‌ى موڵکه‌کان‬ ‫(‪ )18‬موڵکى گشتین ب �ه‌م شێوه‌یه‌‪:‬‬ ‫بیناى مه‌ڵبه‌ندى (‪)24‬ى رانیه‌ى یه‌کێتى‬ ‫نیشتمانى کوردستان‪ ،‬کۆمیته‌ى رانیه‌ى‬ ‫یه‌کێتى‪ ،‬ب��اره‌گ��اى حزبى سۆسیالست‬ ‫له‌ رانیه‌‪ ،‬گه‌شتوگوزارى کۆنى رانیه‌‬ ‫که‌ هاواڵتیان خانوویان له‌سه‌ر دروست‬ ‫ک��ردوه‌‪ ،‬به‌شێک له‌ بیناى په‌یمانگاى‬ ‫ه���ون���ه‌ره‌ ج��وان �ه‌ک��ان��ى ران���ی���ه‌‪ ،‬بیناى‬ ‫کۆمیته‌ى سه‌نگه‌سه‌رى یه‌کێتى که‌‬ ‫بیناى شاره‌وانى بووه‌‪ ،‬بیناى کۆمیته‌ى‬ ‫چ���وارق���وڕن���ه‌ى ی�ه‌ک��ێ��ت��ى ک��ه‌ بیناى‬ ‫شاره‌وانى بووه‌‪ ،‬بیناى کۆنى باخچه‌ی‬ ‫ساوایانی چوارقورنه‌ که‌ ئێستا کراوه‌ به‌‬ ‫خانوو‪ ،‬چه‌ند خانوویه‌کى ره‌فیق حزبى‪،‬‬ ‫فه‌رمانگه‌ى وه‌رگرتنى توتن له‌ قه‌اڵدزێ‪،‬‬ ‫بیناى ح��زب��ى ش��وع��ى ل �ه‌ چ��وارق��ورن �ه‌‪،‬‬ ‫نه‌خۆشخانه‌یه‌ک له‌ چوارقورنه‌‪( ،‬مجمع‬

‫سۆسیالست دی��م��وک��رات��ى ک��وردس��ت��ان‬ ‫ئ��ام��اده‌ ن �ه‌ب��وو ل��ێ��دوان ب��ۆ رۆژن��ام �ه‌ى‬ ‫(چه‌تر) بدات‪.‬‬ ‫الى خۆشیه‌وه‌ به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د قایمقایمى‬ ‫ق �ه‌زاى رانیه‌ به‌ (چ�ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند‪:‬‬ ‫ئێمه‌ وه‌ک��و قایمقامیه‌تى ق �ه‌زاى رانیه‌‬ ‫ل � ‌ه (‪)2011/5/13‬ه‌وه‌ ئامارێکمان‬ ‫ناردووه‌ بۆ سه‌روى خۆمان که‌ پێکهاتووه‌‬ ‫ل ‌ه (‪ )18‬بنکه‌ و باره‌گا که‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ح��زب�ه‌ک��ان و که‌سایه‌تى و هاواڵتیان‬ ‫ده‌ستیان به‌سه‌ردا گیراوه‌‪.‬‬ ‫دادوه‌رێکیش که‌ کاره‌کانى گێڕانه‌وه‌ى‬ ‫موڵکى گشتى ده‌ک���ات ل �ه‌ سلێمانى‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬تا ئێستا هیچ داواک��اری �ه‌ک‬ ‫نه‌گه‌یشتۆته‌ ده‌س��ت��ى ئێمه‌ ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ى‬ ‫ئاگادارییان بکه‌ین و رێکاره‌ یاساییه‌کان‬ ‫بگرینه‌به‌ر و هیچمان له‌الیه‌ن لیژنه‌ى‬ ‫بااڵ نه‌گه‌یشتۆته‌ ده‌ست‪.‬‬ ‫ح��ه‌م��ه‌د ئ �ه‌م��ی��ن س��ل��ێ��م��ان ل��ێ��پ��رس��راوى‬ ‫ک��ۆم��ی��ت �ه‌ى س��ه‌ن��گ��ه‌س��ه‌رى یه‌کێتى‬ ‫نیشتمانى ب �ه‌(چ �ه‌ت��ر)ى وت‪ :‬بیناى‬ ‫ک��ۆم��ی��ت �ه‌ى س �ه‌ن��گ �ه‌س �ه‌ر ک���ه‌ بیناى‬ ‫شاره‌وانى بووه‌ و له‌ کۆتایى حه‌فتاکان‬ ‫دروستکراوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ پێش راگواستن‬ ‫تاپۆى نه‌بووه‌‪ ،‬سه‌نگه‌سه‌ر تایبه‌تمه‌ندى‬ ‫خۆى هه‌بووه‌ دواى گه‌ڕانه‌وه‌ نه‌خشه‌سازى‬ ‫‪ n‬لێپرسراوى کۆمیته‌ى سه‌نگه‌سه‌رى یه‌کێتى‪ :‬حکومه‌ت بۆ خۆیشى تاپۆى نییه‬ ‫ب��ۆ ک���راوه‌‪ ،‬هیچ بینایه‌کى حکومى‬ ‫دوائر)ه‌کان له‌ سه‌نگه‌سه‌ر‪ ،‬بیناى کۆنى فرۆشراوه‌‪ ،‬هه‌موویان موڵکى گشتین و ب��ه‌س��ه‌رداگ��ی��راو‌ه و هیچى ت��ا ئێستا حزبى سۆسیالست که‌ بینایه‌کى حوکمى ت��اپ��ۆى ن���ه‌ب���ووه‌ دوات����ر بیناکه‌ بۆته‌‬ ‫الیه‌ و به‌رپرسى مه‌ڵبه‌ندى رانیه‌ى حزبى س�ه‌رب��ازگ�ه‌ى رژێ���م‪ ،‬ت��ا ئێستاش هیچ‬ ‫حزبى شیوعى له‌ سه‌نگه‌سه‌ر که‌ ئێستا له‌الیه‌ن هاواڵتیان و حزبه‌کان ده‌ستیان نه‌گه‌ڕێندراونه‌ته‌وه‌ بۆ حکومه‌ت‪.‬‬ ‫بڕیارێکمان له‌و باره‌یه‌وه‌ بۆ نه‌هاتووه‌‪،‬‬ ‫ل �ه‌ راس��ت��ی��دا ح��ک��وم �ه‌ت ب��ۆ خۆیشى‬ ‫تاپۆى نییه‌‪ ،‬هه‌رکاتێک بڕیار گه‌یشته‌‬ ‫فه‌رمانگه‌کانى سه‌نگه‌سه‌ر ئێمه‌ ده‌ست‬ ‫پێشخه‌ر ده‌ب��ی��ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌مه‌رجێک‬ ‫موڵکه‌ گشتیه‌کانى تریش بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫بۆ حکومه‌ت‪.‬‬

‫«هه‌رکاتێک بڕیار گه‌یشته‌ فه‌رمانگه‌کانى سه‌نگه‌سه‌ر ئێمه‌ ده‌ستپێشخه‌ر‬ ‫ده‌بین‪ ،‬به‌اڵم به‌ مه‌رجێک موڵکه‌ گشتییه‌کانى تریش بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ حکومه‌ت»‬

‫ل ‌ه شارۆچکه‌ی سه‌نگه‌سه‌ر چه‌ندین ساڵه‌ زه‌وی به‌سه‌ر مامۆستا و فه‌رمانبه‌راندا دابه‌ش نه‌کراوه‌‬

‫«ساڵى (‪ )2005‬ویستمان زه‌وی ئیفراز بکه‌ین جوتیاره‌کان رێگربوون»‬ ‫کێشه‌ى بۆ ئه‌و گه‌نجانه‌ دروستکردوو‌ه‬ ‫که‌ ده‌چنه‌ پرۆسه‌ى هاوسه‌رگیریه‌وه‌ که‌‬ ‫زۆرجار توشى کێشه‌ى خێزانى ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌بى بایز‪ ،‬سه‌رۆکى شاره‌وانى سه‌نگه‌سه‌ر‬ ‫ل �ه‌و ب��اره‌ی �ه‌وه‌ به‌ (چ �ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند‪:‬‬ ‫ش��ارۆچ��ک�ه‌ى سه‌نگه‌سه‌ر تایبه‌تمه‌ندى‬ ‫خۆى هه‌یه‌‪ ،‬چونکه‌ شوێنه‌که‌ى شوێنێکى‬

‫سازدانی‬

‫رێباز مام شۆڕش‬ ‫مامۆستایانی ناحیه‌ی سه‌نگه‌سه‌ر‬ ‫نیگه‌رانن له‌ پێنه‌دانی زه‌وی ب ‌ه‬ ‫مامۆستایان و سه‌رۆکی شاره‌وانی‬ ‫سه‌نگه‌سه‌ریش هۆکاره‌که‌ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫زه‌ویه‌کانی ئه‌و ناوچه‌ی ‌ه زۆربه‌ی‬ ‫کشتوکاڵیان تێدا ده‌کرێت و زه‌وی‬ ‫نیشته‌جێبوونیان که‌مه‌‪.‬‬

‫له‌ شارۆچکه‌ى سه‌نگه‌سه‌ر چه‌ندین ساڵ ‌ه‬ ‫زه‌وى به‌سه‌ر مامۆستا و فه‌رمانبه‌ران‬ ‫دابه‌ش نه‌کراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش نیگه‌رانى دروست‬ ‫کردووه‌ الى ئه‌و چینه‌ له‌و باره‌یه‌وه‌ ئه‌میر‬ ‫مسته‌فا‪ ،‬مامۆستا له‌ قوتابخانه‌ی نه‌رۆ‬ ‫کۆتر ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌کرد نه‌بوونى زه‌وى‬ ‫ئیفراز کراو له‌ شارۆچکه‌ى سه‌نگه‌سه‌ر‬ ‫کاریگه‌رى زۆرى دروست کردووه‌ له‌سه‌ر‬ ‫گران بوونى زه‌وى و شوێنى نیشته‌جێبوون‪،‬‬ ‫چ���ون���ک���ه‌ ت����ا ئ��ێ��س��ت��ا زه‌وى ب���ه‌س���ه‌ر‬ ‫فه‌رمانبه‌راندا دابه‌ش نه‌کراوه‌‪ ،‬به‌و هۆیه‌وه‌‬ ‫زه‌وییه‌ تاپۆکان و بێ تاپۆکان نرخیان‬ ‫ب �ه‌رزب��ۆت �ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ک��ار گه‌یشتۆته‌‬ ‫ئ �ه‌و راده‌ی����ه‌ى ک �ه‌ ف�ه‌رم��ان��ب�ه‌ر ه��ان��ا بۆ‬ ‫دروستکردنى خانوو ببه‌ن به‌ زیاده‌ڕه‌وی‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌هۆى بێ جێگاییه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ جه‌ختیشی ل�ه‌وه‌ک��رده‌وه‌‬ ‫پێویسته‌ حکومه‌ت چاره‌سه‌رێک بۆ ئه‌م‬ ‫گرفته‌ بدۆزێته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ى فه‌رمانبه‌ر‬ ‫هه‌یه‌ (‪ )50 -40‬خاڵى هه‌یه‌ تاکو ئێستا‬ ‫س��وودم�ه‌ن��د ن �ه‌ب��ووه‌ و وت��ی‪ :‬لێپرسراوان‬ ‫و ک��ارب�ه‌ده‌س��ت��ان��ى ی�ه‌ک�ه‌ ئیداریه‌کانى‬ ‫سه‌نگه‌سه‌ر هیچ درێغیان نه‌کردووه‌‪ ،‬له‌‬ ‫ب�ه‌دواداچ��وون بۆ چاره‌سه‌رکردنى کێشه‌‬

‫ل���ه‌ ج��ی��ات��ى ق���ه‌ره‌ب���وو وه‌رگ����رت����ووه‌ که‌‬ ‫زه‌وییه‌کانیان به‌ر زێى بچوک که‌وتوو‌ه‬ ‫له‌ کاتى دروستکردنى به‌نداوی دوکان‬ ‫نه‌توانراوه‌ قه‌ره‌بووى جوتیاره‌کان بکرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ۆی�ه‌ ئ��ی��ف��راز ن��ه‌ک��راون‪ ،‬ه�ه‌ت��ا ئێستاش‬ ‫ه���ه‌ر ل �ه‌ ه �ه‌وڵ��دای��ن و ل���ه‌و م��اوه‌ی �ه‌ش��دا‬ ‫س�ه‌ردان��ى وه‌زی���رى شاره‌وانیمان ک��ردووه‌‪،‬‬

‫«زه‌وییه‌ تاپۆکان و بێ تاپۆکان‬ ‫نرخیان به‌رز بۆته‌وه‌‪ ،‬کار گه‌یشتۆت ‌ه‬ ‫ئه‌و راده‌ی �ه‌ى که‌ فه‌رمانبه‌ر هانا بۆ‬ ‫دروستکردنى خانوو ببه‌ن به‌ زیاده‌ڕه‌وی‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌هۆى بێ جێگه‌ییه‌وه‌یه‌»‬ ‫‪n‬‬

‫«فه‌رمانبه‌ر هه‌یه‌(‪ )50-40‬خاڵی هه‌یه‌و تا ئێستاش سودمه‌ند نه‌بووه‌»‬

‫و گرفتى نیشته‌جێبوون‪ ،‬به‌اڵم حکومه‌ت‬ ‫به‌ که‌مته‌رخه‌م ده‌زانم له‌ ئاستى نه‌بوونى‬ ‫زه‌وى ئیفراز کراو شوێنى نیشته‌جێبوون‪،‬‬ ‫چ �ه‌ن��دی��ن ج���ار ل��ێ��پ��رس��راوان��ى ن��اوچ�ه‌ک�ه‌‬ ‫ب�ه‌ ش��ێ��وه‌ى وه‌ف��د س �ه‌ردان��ى ئه‌نجومه‌نى‬ ‫وه‌زیرانیان کردووه‌‪ ،‬به‌اڵم حکومه‌ت به‌ده‌م‬ ‫داواکیانه‌وه‌نه‌هاتووه‌‪.‬‬ ‫ئیسماعیل م��ح �ه‌م �ه‌د‪ ،‬م��ام��ۆس��ت��ا له‌‬ ‫قوتابخانه‌ی جه‌رکان تایبه‌ت به‌هه‌مان‬

‫گ��رف��ت ب��ه‌م ش��ێ��وه‌ی�ه‌ ب��ۆ (چ �ه‌ت��ر) دوا‪:‬‬ ‫یه‌کێک له‌و کێشانه‌ى له‌ شارۆچکه‌که‌دا‬ ‫ه���ه‌ی���ه‌ ک���ه‌م���ى داب���ه‌ش���ک���ردن���ى زه‌وى‬ ‫نیشته‌جێبوونه‌ به‌سه‌ر فه‌رمانبه‌راندا‪ ،‬به‌‬ ‫ب���ه‌راورد به‌شاره‌کانى ت��ر زۆر ج��ی��اوازه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ش وای��ک��ردوه‌ پێکه‌وه‌نانى ژیانى‬ ‫ه���اوس���ه‌رى ب �ه‌ڕێ��ژه‌ی �ه‌ک��ى زۆر که‌مى‬ ‫ک��ردووه‌‪ ،‬داواک��ارم حکومه‌ت چاره‌سه‌رى‬ ‫ئ �ه‌م کێشه‌یه‌ بکات که‌مته‌رخه‌میه‌که‌‬

‫بۆ حکومه‌ت ده‌گێڕمه‌و‌ه که‌ جیاوازى‬ ‫ده‌کات له‌ نێوان شاره‌کاندا‪.‬‬ ‫زمناکۆ نه‌بى‪ ،‬وه‌ک گه‌نجێک له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌کرد پێویسته‌ حکومه‌ت‬ ‫زه‌وى به‌سه‌ر فه‌رمانبه‌ران و مامۆستایان‬ ‫و گه‌نجاندا دابه‌ش بکات‪ ،‬چونکه‌ زه‌وى‬ ‫نیشته‌جێبوون زۆر گ��ران�ه‌ و ل�ه‌ کڕین‬ ‫نایه‌ت‪ ،‬به‌تایبه‌تى بۆ گه‌نجان که‌ خاوه‌نى‬ ‫هیچ داهاتێکى ئه‌وتۆ نین‪ ،‬ئه‌مه‌ش زۆر‬

‫کشتوکاڵیه‌ و زه‌وی��ی�ه‌ک��ان��ى ب���ه‌راون ل ‌ه‬ ‫ساڵى (‪ )1978‬ئه‌و زه‌ویانه‌ خراونه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫شاره‌وانى به‌بێ ئه‌وه‌ى ره‌زامه‌ندى وه‌زاره‌تى‬ ‫کشتوکاڵ وه‌ربگیرێت‪ ،‬هه‌موو ساڵێکیش‬ ‫ج��وت��ی��اره‌ک��ان گرێبه‌ستى کشتوکاڵیان‬ ‫ک��ردووه‌‪ ،‬له‌ ساڵى (‪)2005‬دا ویستمان‬ ‫ئیفرازى بکه‌ین جوتیاره‌کان رێگربوون‪،‬‬ ‫چونکه‌ قه‌ره‌بوو نه‌ده‌کرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫س �ه‌رۆک��ى ش��اره‌وان��ى ب��اس��ی ل�ه‌وه‌ش��ک��رد‬ ‫کاتى خۆى جوتیاره‌کان ئه‌م زه‌وییانه‌یان‬

‫رون��ک��ردن �ه‌وه‌م��ان داوه‌ت���ێ و به‌نیاز ب��ووه‌‬ ‫چاره‌سه‌رى بکات‪.‬‬ ‫ناوبراو باسى له‌و جوتیارانه‌ کرد که‌ زه‌وییه‌‬ ‫کشتوکاڵیه‌کان وه‌ک زه‌وى نیشته‌جێبوون‬ ‫ده‌فرۆشن و وتى‪ :‬ئه‌مه‌یان شتێکى یاسایى‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئێستا راگیراوه‌ به‌ڕێوه‌به‌رى ناحیه‌‬ ‫چه‌ند لیژنه‌یه‌کى پێکهێناوه‌‪ ،‬جوتیاره‌کان‬ ‫که‌ زانیویانه‌ قه‌ره‌بوو ناکرێنه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ویستویانه‌ بیفرۆشن‪.‬‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫وه‌رگێڕان‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫بۆچی سوریا بۆ روسیا گرنگه‌؟‬ ‫ئاژانسی فرات‬ ‫و‪ :‬هێمن عه‌لی‬ ‫هێزه‌کانی رۆژئاوا دوای روخانی‬ ‫حکومه‌تی قه‌زافی له‌ لیبیا‪ ،‬سه‌رنجیان‬ ‫خسته‌ سه‌ر سوریا و زه‌ختیان له‌ دژی‬ ‫ئه‌م واڵت ‌ه که‌ پێشتر یه‌کێک ل ‌ه وابه‌ست ‌ه‬ ‫سه‌ره‌کییه‌کانی ئه‌وان بوو زیاتر کرد‪.‬‬

‫به‌اڵم هه‌ر وه‌ها که‌ ده‌بیندرێت‪ ،‬ئه‌وان له‌م‬ ‫م�ه‌س�ه‌ل�ه‌ تێگه‌یشتون ک �ه‌ به‌کارهێنانی‬ ‫سناریۆی پێشتر له‌ دژی لیبیا‪ ،‬بۆ سوریا‬ ‫گونجاو نیه‌‪ .‬روسیا له‌گه‌ڵ چین له‌گه‌ڵ‬ ‫سوریادان و تا ئێستا دوو جار بڕیارنامه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی رێکخراوی نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌کگرتووه‌کانیان ڤیتۆ کردووه‌‪ .‬بۆ سوریا‬ ‫تا ئه‌م ئاسته‌ بۆ روسیا جێگه‌ی بایه‌خه‌؟‬ ‫رژێمی به‌عس‪ ،‬نزیکی (‪ )40‬ساڵه‌ که‌ له‌‬ ‫سوریا له‌ ده‌س�ه‌اڵت�ه‌ و ئه‌مه‌ بۆ هه‌میشه‌‬ ‫به‌رده‌وام نابێت‪ .‬هه‌روه‌ها که‌ بینیمان شۆڕش‬ ‫و سه‌رهه‌ڵدان له‌ تونس و میسر ده‌ستی پێکرد‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم روب���ه‌ڕوی ده‌ستێوه‌ردانی هێزه‌کانی‬ ‫رۆژئ��اوا بویه‌وه‌‪ .‬لیبیاش توشی شه‌ڕێکی‬ ‫خوێناوی ناوخۆیی بوو‪ .‬ئه‌نجومه‌نی کاتی‬ ‫لیبیا که‌ رۆژئاواییه‌کان‪ ،‬به‌ شۆڕشگێڕ و‬ ‫الئیک ناوی لێ ده‌بردن‪ ،‬دوای کوژرانی‬ ‫قه‌زافی‪ ،‬ره‌وایه‌تی و بوونی خۆی راگه‌یاند‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ پێش ئه‌وه‌ی که‌ قه‌زافی به‌ یارمه‌تی‬ ‫ن��ات��ۆ ب��ک��وژرێ��ت‪ ،‬ئینگلیز‪ ،‬ف �ه‌ڕه‌ن��س��ا و‬ ‫واڵت��ان��ی ت��ر س �ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌ وه‌رگ��رت��ن �ه‌وه‌ی‬ ‫ئیمتیازی ده‌رهێنانی سه‌رچاوه‌ نه‌وتیه‌کان‬ ‫گه‌یشتبونه‌ رێکه‌وتن‪.‬‬ ‫له‌ لیبیا زیاتر له‌ شه‌ڕێکی چه‌کداری‪،‬‬ ‫شه‌ڕێکی راگه‌یاندنی توند هاته‌ ئ��اراوه‌‪.‬‬ ‫دیمه‌نگه‌لێکی سامناک ب�ڵاو و په‌خش‬ ‫ب��وون �ه‌وه‌‪ .‬ق�ه‌زاف��ی��ان وه‌ک��و دێ��وه‌زم�ه‌ی�ه‌ک‬ ‫نیشان دا ک �ه‌ خ�ه‌ڵ��ک ق �ه‌ت ح���ه‌زی لێ‬ ‫ناکه‌ن‪ .‬ئه‌م راگه‌یاندنانه‌ بانگه‌شه‌یان ده‌کرد‬ ‫ک�ه‌ ه����ه‌زاران ک �ه‌س ل�ه‌ الی���ه‌ن هێزه‌کانی‬ ‫قه‌زافییه‌وه‌ ک��وژراون‪ .‬ئه‌نجومه‌نی کاتی‬ ‫رایگه‌یاند که‌ شه‌ش هه‌زار که‌س له‌ الیه‌ن‬

‫ه رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست له‌ده‌ست بدات» فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫«روسیا نایه‌وێ ته‌نیا پشتیوانی‪ ،‬ل ‌‬

‫رژێ��م �ه‌وه‌ کۆمه‌ڵکوژ ک���راون‪ .‬ب��ه‌اڵم ئه‌م‬ ‫رێکخستنانه‌ی مافی مرۆڤ‪ ،‬ئه‌م ژماره‌یان‬ ‫(‪ )200‬ت��ا (‪ )300‬ک �ه‌س راده‌گ �ه‌ی��ان��د‪.‬‬ ‫ه��اوک��ات‪ ،‬ن��ات��ۆش ش��اری (س��ێ��رت)ی به‌‬ ‫توندی ب��وردوم��ان ده‌ک��رد‪ .‬زیاتر له‌ هه‌زار‬ ‫ک���ه‌س ک�����وژران‪ .‬ئ���ه‌و کۆمه‌ڵکوژییه‌ی‬ ‫ک �ه‌ ل �ه‌ ژێ��ر ن���اوی ش���ۆڕش ئ�ه‌ن��ج��ام درا‪،‬‬ ‫ئێستا له‌ راپۆرته‌کانی رێکخراوی مافه‌‬ ‫ن��ێ��ون �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی �ه‌ک��ان ئ��اش��ک��را ده‌ب���ێ���ت‪ .‬ئ�ه‌م‬ ‫رێ��ک��خ��راوه‌ رای��گ �ه‌ی��ان��د ک �ه‌ ژم��اره‌ی �ه‌ک��ی‬ ‫زۆر ده‌ستگیر و له‌به‌ر ئه‌شکه‌نجه‌ی زۆر‬ ‫ک����وژراون‪ ،‬ت��ێ��ک��ۆش�ه‌ران و ج�ه‌ن��گ��اوه‌ران��ی‬ ‫قه‌زافی به‌ ئه‌شکه‌نجه‌ کوژراون‪.‬‬ ‫پیالنگێڕی‪ ،‬کاره‌سات و پالنه‌ چه‌په‌ڵه‌کانی‬ ‫هێزه‌کانی رۆژئاوا له‌ لیبیا ئاشکرا بوون‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ک �ه‌س��ان �ه‌ی پ���ه‌الم���اری ه��ێ��زه‌ک��ان��ی‬ ‫ق �ه‌زاف��ی��ان دا‪ ،‬ده‌ی���ان س��اڵ ب��وو له‌گه‌ڵی‬ ‫ه��اوڕێ ب��وون‪ .‬ته‌نانه‌ت په‌یوه‌ندییه‌کانی‬ ‫سارکوزی‪ ،‬س �ه‌رۆک کۆماری فه‌ڕه‌نسا‬ ‫له‌گه‌ڵ قه‌زافی له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کانی ساڵی‬ ‫(‪ )2007‬ئاشکرایه‌ و قه‌زافی یارمه‌تی‬ ‫م����ادی س���ارک���وزی ک������ردووه‌‪ .‬س���ه‌رۆک‬ ‫وه‌زی��ران��ی تورکیا‪ ،‬ته‌یب ئ �ه‌ردۆغ��ان پێش‬

‫ئ���ه‌وه‌ی ک �ه‌ ش��ه‌ڕ ل �ه‌ لیبیا داگیرسێت‪،‬‬ ‫م�ه‌دال��ی��ای�ه‌ک��ی ب � ‌ه نیشانه‌ی پشتیوانی‬ ‫له‌ مافی م��رۆڤ وه‌رگ��رت و قه‌زافی به‌‬ ‫ده‌ستی خ��ۆی ئ �ه‌م مه‌دالیایه‌ی له‌ ملی‬ ‫ئ��ه‌ردۆغ��ان ک���رد‪ .‬دوای ئ �ه‌م روداوه‌‪ ،‬له‌‬ ‫مانگی مارسی ساڵی (‪ )2011‬روداوه‌کانی‬ ‫سوریاش هاتنه‌ ئ��اراوه‌ و قه‌ته‌ر و تورکیا‬ ‫هه‌وڵی ئه‌نجومه‌نێکی ئۆپۆزسیۆنیان دا‬ ‫له‌ ئه‌سته‌مبوڵ‪ .‬ئ�ه‌وان�ه‌ی که‌ تا دوێنی‬ ‫له‌ به‌رامبه‌ر کۆمه‌ڵکوژییه‌کانی سوریاوه‌‬ ‫بێ‌ده‌نگیان هه‌ڵبژاردبوو‪ ،‬له‌ ناکاو بوونه‌‬ ‫پارێزه‌رانی مافی مرۆڤ‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌یانه‌ویست‪ ،‬له‌ سوریا نه‌هاته‌ دی‬ ‫و ته‌نانه‌ت تێگه‌یشتن که‌ ئه‌وه‌ی له‌ سوریا‬ ‫رووی ده‌دات‪ ،‬مه‌ترسیدارتره‌ له‌وه‌ی که‌ له‌‬ ‫لیبیا رووی دا‪ .‬له‌ مه‌سه‌له‌ی س��وری��ادا‪،‬‬ ‫راسته‌وخۆ ئێران و سوریا ده‌که‌نه‌ ئامانج‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنه‌کانی رۆژئاوا هه‌ر وه‌کو ئه‌وه‌ی‬ ‫ل�ه‌ لیبیا ک��ردی��ان‪ ،‬ل�ه‌ س��وری��اش ده‌ستیان‬ ‫ک���رد ب���ه‌ چ���ه‌واش���ه‌ک���اری راس��ت��ی �ه‌ک��ان‪.‬‬ ‫رۆژئاواییه‌کان خاڵه‌ پێشێلکراوه‌کانی مافی‬ ‫مرۆڤیان له‌ الی�ه‌ن رێکخراوێکی وابه‌سته‌‬ ‫به‌ ئیخوانولموسلمین ب�ڵاو ده‌ک���رده‌وه‌ که‌‬

‫بنکه‌یه‌کی له‌ (ل�ه‌ن��ده‌ن)دای�ه‌‪ .‬به‌رپرسانی‬ ‫رۆژئ��اوا هه‌ر رۆژ به‌یانیه‌یان ده‌رده‌ک��رد و‬ ‫به‌رده‌وام سوریایان مه‌حکوم ده‌کرد‪ .‬به‌اڵم له‌‬ ‫ساڵی (‪)2004‬دا له‌ شاری قامیشلۆ ده‌یان‬ ‫هاواڵتی کورد له‌ الیه‌ن رژێمی ئه‌سه‌ده‌وه‌‬ ‫کۆمه‌ڵکوژ کران‪ ،‬به‌اڵم رۆژئاواییه‌کان له‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ئه‌م کاره‌ساته‌ بێ‌ده‌نگ مانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل� ‌ه (‪ )28‬دیسه‌مبه‌ری ساڵی (‪)2011‬‬ ‫ف��رۆک�ه‌ ش �ه‌ڕه‌ک �ه‌ره‌ک��ان��ی تورکیا (‪)34‬‬ ‫گه‌نجی کوردیان کۆمه‌ڵکوژ کرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رۆژئاواییه‌کان نه‌ ته‌نیا مه‌حکومیان نه‌کرد‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت لێدوانێکیشیان نه‌دا‪ .‬ئه‌م مه‌سه‌له‌ش‬ ‫ده‌یسه‌لمێنێت که‌ تورکیا و رۆژئاواییه‌کان‬ ‫خاوه‌ن هیچ چه‌شنه‌ هه‌ستی مرۆڤدۆستی و‬ ‫مرۆیی نین‪.‬‬ ‫له‌ سوریا شه‌ڕێکی گاڵوی پرۆپاگه‌نده‌یی‬ ‫له‌ ئارادایه‌‪ .‬هێنده‌ی که‌ سوریا بۆ روسیا‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬روسیاش بۆ سوریا جێگه‌ی بایه‌خی‬ ‫زۆره‌‪ .‬روسیا له‌به‌ر ئه‌وه‌ی بایه‌خ ده‌دات به‌‬ ‫س��وری��ا‪ ،‬چونکه‌ ن��ای�ه‌وێ بنکه‌کانی له‌و‬ ‫واڵته‌ له‌ده‌ست بدات‪ .‬ته‌نانه‌ت له‌ سه‌رده‌می‬ ‫ش��ه‌وره‌وی پێشو‪ ،‬ته‌نیا له‌ سوریا یه‌کینه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌کانی هێزی ده‌ریایی هه‌بوون‪.‬‬

‫کورد له‌ میدیا‬ ‫جیهـا‌نـیـیه‌کاندا‬ ‫له‌ ساڵی (‪ )2011‬و (‪)2012‬دا روسیا‬ ‫دوب��اره‌ بڕیارنامه‌ی ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی‬ ‫ڤیتۆ ک��ردووه‌‪ .‬ئه‌و دژب�ه‌ری ده‌ستێوه‌ردانی‬ ‫ده‌ره‌کی و رۆژئاوایه‌ و پشتیوانی له‌ ئه‌سه‌د‬ ‫ده‌کات‪ .‬بازرگانی نێوان روسیا و سوریا له‌‬ ‫ساڵی (‪ )2004‬تا (‪ )2008‬له‌ (‪)220‬‬ ‫ملیۆنه‌وه‌ گه‌یشتۆته‌ دوو ملیار دۆالر‪ .‬ئه‌م‬ ‫دوو واڵت�ه‌ پرۆژه‌گه‌لی هاوبه‌شی ئابوری‬ ‫زۆری���ان هه‌یه‌ ل�ه‌ ب���واری رێ��گ��ای قیتار‪،‬‬ ‫ده‌ریایی و گه‌شتیاری‪.‬‬ ‫پشتگیرییه‌کانی روس��ی��ا ل �ه‌ب �ه‌ر ب��وون��ی‬ ‫ف��اک��ت�ه‌ری ستراتیژیکن‪ .‬روس��ی��ا هه‌وڵی‬ ‫پاراستی ب��وون��ی ده‌ک���ات ل�ه‌ رۆژه�ه‌اڵت��ی‬ ‫ن��اوه‌ڕاس��ت‪ .‬له‌ س�ه‌رده‌م��ی ش �ه‌ڕی س��ارددا‬ ‫هاوپه‌یمانی زۆری هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم جگه‌ له‌‬ ‫سوریا ه�ه‌م��ووی ل�ه‌ده‌س��ت داوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫روسیا ده‌یه‌وێ بنکه‌ی سه‌ربازی خۆی له‌‬ ‫(ت��ارت��وس)ی سوریا ب�ه‌رف��راوان و گه‌وره‌تر‬ ‫بکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر روسیا له‌ رۆژه �ه‌اڵت��ی ن��اوه‌ڕاس��ت‬ ‫سوریا له‌ده‌ست بدات‪ ،‬هه‌بوونی له‌م هه‌رێمه‌دا‬ ‫کۆتایی دێ��ت‪ .‬به‌پێی ش��اره‌زای��ان‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫رۆژئ��اوای��ی�ه‌ک��ان کۆنترۆڵی س��وری��ا بگرن‬ ‫به‌ ده‌س��ت�ه‌وه‌‪ ،‬به‌ دڵنیاییه‌وه‌ بۆ راکێشانی‬ ‫هێڵی بۆری غاز‪ ،‬خاکی ئه‌و واڵته‌ به‌کار‬ ‫دێنێت‪ .‬بۆیه‌ رۆژئاواییه‌کان له‌ جێگای‬ ‫به‌کارهێنانی گ��ازی روسیا‪ ،‬روو ده‌که‌نه‌‬ ‫کڕینی به‌رهه‌می گازی که‌نداوی فارس‬ ‫و واڵت ‌ه ئاسیاییه‌کان‪ .‬ئه‌م کاره‌ ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫تێکچونی ئابوری روسیا‪.‬‬ ‫ب �ه‌اڵم هه‌وڵدانه‌کانی روسیا س�ه‌ب��اره‌ت به‌‬ ‫راگه‌یاندنی ئه‌وه‌ی که‌ سوریا کۆتایی به‌‬ ‫هێرشه‌کان دێنێت و راپرسی گشتی ده‌ستوری‬ ‫ن��وێ ب �ه‌ڕێ��وه‌ ده‌ب���ات‪ ،‬ب��ۆ رۆژئ��اوای��ی�ه‌ک��ان‬ ‫جێگای ره‌زام �ه‌ن��دی نیه‌‪ .‬ئێستا هه‌موو‬ ‫چ��اوه‌ڕێ ئه‌مه‌ن که‌ به‌شار ئه‌سه‌د هه‌وڵی‬ ‫راپرسی گشتی و راگه‌یاندنی ده‌ستوری‬ ‫نوێ بکات و کۆتایی به‌ توندوتیژییه‌کان‬ ‫بهێنێت‪.‬‬

‫به‌هاری عه‌ره‌بی؛ ئایا حه‌ماس رێگای ده‌گۆڕێت؟‬ ‫له‌ فارسییه‌و‌ه‬ ‫و‪ :‬هێدی ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌هاری عه‌ره‌بی راسته‌وخۆ بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫فه‌له‌ستینی حه‌ماس توش نه‌کردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم کاریگه‌ری ناڕاسته‌وخۆی‬ ‫توندی له‌سه‌ر هێڵ و هاوپه‌یمانانی‬ ‫ئه‌م رێکخستن ‌ه داناو ‌ه و رێگای بۆ‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندنی جۆرێک پراگماتیزم بوو ‌ه‬ ‫ل ‌ه ناوخۆیدا‪.‬‬

‫ب���ه‌ه���اری ع���ه‌ره‌ب���ی ل��� ‌ه س��اڵ��ی (‪)2011‬‬ ‫دا ک�ه‌ گه‌یشته‌ ئه‌مساڵیش‪ ،‬بۆته‌ هۆی‬ ‫ن��اس��ه‌ق��ام��گ��ی��ری ه���ه‌ن���دێ ح��ک��وم �ه‌ت��ی‬ ‫قۆرغکاری ناوچه‌که‌‪ ،‬هه‌ندێکیانی له‌ناو‬ ‫ب���ردوو‌ه و هه‌ندێکیشی روب���ه‌ڕوی قه‌یرانی‬ ‫گه‌ور‌ه کردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م گ��ۆڕان��ک��اری��ان�ه‌ ب�ه‌ ن��اچ��ار سه‌رله‌نوێ‬ ‫ه هێڵی رادیکاڵی ئیسالمی خۆی دوور ده‌که‌وێته‌وه‌؟ فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫هاوکێشه‌ی هه‌رێمی داده‌نێته‌و‌ه و ده‌وڵه‌ته‌کان ئایا حه‌ماس ل ‌‬ ‫و ه��ێ��ز‌ه چ��االک �ه‌ک��ان ل � ‌ه ک��ای �ه‌ی سیاسی‬ ‫رۆژه�ه‌اڵت��ی ناوه‌ڕاستدا ب �ه‌ره‌و ریزگیری و دژبه‌رانی حکومه‌تی به‌شار ئه‌سه‌د‪ .‬هه‌م به‌م وه‌کو هاوپه‌یمانێکی هێزه‌کی له‌ کاتێکدا ک ‌ه کرد (محه‌مه‌د به‌دیع) بوو‪ ،‬یه‌که‌م رێبه‌ری‬ ‫هۆیه‌وه‌ و هه‌م بۆ له‌ده‌ست نه‌دانی پشتیوانی هه‌لومه‌رجی جیاواز ل ‌ه هه‌رێمدا بێته‌ ئاراو‌ه ئیخوانولموسلمینی میسر‪.‬‬ ‫گرتنی هاوڕێ نوێ هان ده‌دات‪.‬‬ ‫گ���روپ���ه‌ ف�ه‌ل�ه‌س��ت��ی��ن��ی��ی�ه‌ک��ان و ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت واڵتانی سونه‌ مه‌زهه‌بی عه‌ره‌بی‪ ،‬حه‌ماس پاشگه‌ز بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێران له‌ ریزبه‌ندی یه‌که‌می گه‌شته‌کانی‬ ‫ه��ن��ی�ه‌ ن���ه‌ب���ووه‌ و ئ���ه‌و ت �ه‌ن��ان �ه‌ت پ��ێ��ش له‌‬ ‫حه‌ماسیش‪ ،‬هه‌ر چه‌ند راسته‌وخۆ به‌هاری ده‌بێ ب ‌ه جۆرێک هه‌ڵسوکه‌وتی بکردای ‌ه ک ‌ه‬ ‫دوری له‌ سوریا و ئێران‬ ‫ع�ه‌ره‌ب��ی نه‌یگرته‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ل�ه‌ ده‌ره‌ن��ج��ام و تاوانبار نه‌بێت ب ‌ه پشتگیری له‌ رژێمی ئه‌سه‌د له‌ دۆخ��ی ئێستادا قه‌ته‌ر له‌ هه‌وڵداندایه‌ گ�ه‌ش��ت�ه‌ک�ه‌ی ب��ۆ ئ��ه‌م واڵت���ه‌‪ ،‬دی��دارێ��ک��ی‬ ‫کاریگه‌رییه‌کانی ل� ‌ه ئ�ه‌م��ان��دا ن�ه‌م��ان�ه‌وه‌‪ .‬یان بێ‌ده‌نگی له‌ به‌رامبه‌ر دۆخی ئه‌و واڵته‌‪ .‬که‌ ده‌رفه‌تی نوێ بۆ رێبه‌رایه‌تی فه‌راهه‌م دۆستانه‌ی له‌گه‌ڵ (ب�ه‌ح��ره‌ی��ن)دا هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫گ���رت���ن���ی ه��������اوڕێ ن������وێ‪ ،‬ت��ێ��ک��چ��ون��ی ئه‌م کرده‌وه‌یه‌‪ ،‬یه‌کێتی به‌رده‌وامی حه‌ماسی بکات له‌ دورخستنه‌وه‌ی حه‌ماس و دابڕانی له‌گه‌ڵ سه‌رنج بۆ پێکدادانی هه‌نوکه‌یی‬ ‫یه‌کێتییه‌کانی پێشوو له‌گه‌ڵ هه‌ندێ ل ‌ه له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی سوریا توشی هه‌ژاندن کرد‪ .‬مسۆگه‌ر ئه‌وان له‌گه‌ڵ رژێمی ئه‌سه‌د‪ .‬به‌اڵم له‌ په‌یوه‌ندییه‌کانی نێوان ئێران و به‌حره‌ین‬ ‫واڵتانی هه‌رێمه‌ک ‌ه و سه‌رله‌نوێ دیارکردنی ئه‌مه‌ له‌ دۆخێکدا بوو که‌ سوریا ل ‌ه ساڵی ئه‌مه‌ ته‌نیا شانسی حه‌ماس نیه‌‪ ،‬چونکه‌ ئه‌م هه‌وڵدانه‌ی هنیه‌ هه‌ڵگری واتایه‌کی‬ ‫هێڵی سیاسی‪ ،‬ل ‌ه گرنگترین ده‌ره‌نجامه‌کانن‪ )1378( .‬بنکه‌ی س�ه‌ره‌ک��ی رێ��ب �ه‌ران ب��وو‌ه ب�ه‌ گشتی‪ ،‬ب �ه‌ه��اری ع �ه‌ره‌ب��ی ده‌رف���ه‌ت و س��ی��اس��ی دی���اری���ک���راوه‌ و ده‌ت���وان���ێ وه‌ک��و‬ ‫ل�ه‌ دورخ��س��ت��ن�ه‌وه‌ی ح�ه‌م��اس و حکومه‌تی ه �ه‌ل��وم �ه‌رج��ی ه �ه‌رێ��م��ی گ��ون��ج��اوت��ری بۆ ئاماژه‌کانی دوربونه‌وه‌ی حه‌ماس له‌ ئێران‬ ‫به‌هاری عه‌ره‌بی هه‌م ته‌نگه‌ژه‌یه‌‬ ‫له‌ قه‌ڵه‌م بدرێت‪.‬‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د پشتیوانی هه‌مه‌الیه‌نه‌ی لێ حه‌ماس ره‌خساندووه‌‪.‬‬ ‫هه‌م ده‌رفه‌ت‬ ‫تا کاتێ که‌ بزوتنه‌و‌ه ناڕه‌زاییه‌کانی به‌هاری کردووه‌‪ .‬ئێران و حزبواڵش وه‌ک دوو هێزی ل���ه‌ م���ی���س���ردا دوای الچ���ون���ی ح��وس��ن��ی وێڕای ئه‌و ده‌رفه‌تانه‌ی که‌ به‌هاری عه‌ره‌بی‬ ‫ع �ه‌ره‌ب��ی ل �ه‌ س��ن��وری ب��اک��وری ئه‌فریقادا س�ه‌ره‌ک��ی دژه‌ئیسرائیلی و دژی «رژێم ‌ه موباره‌ک‪ ،‬ئیخوانولموسلیمن که‌ ته‌نگترین ب��ۆ زی��ادک��ردن��ی هێزی م��ان��ۆڕی حه‌ماس‬ ‫ب��وو‪ ،‬هێزێک وه‌ک ح�ه‌م��اس ب� ‌ه ت��ه‌واوی رۆژئ���اواگ���ه‌راک���ان» ل � ‌ه رێ��گ��ای س��وری��اوه‌ په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ حه‌ماسدا هه‌بوو بووه‌ هێزی ف�ه‌راه�ه‌م��ی ک���ردووه‌‪ ،‬پێداگری ئیسرائیل‬ ‫له‌ ب�ه‌رده‌وام��ی شارۆچکه‌سازی له‌ ناوچه‌‬ ‫پشتگیری له‌وان ده‌کرد و ته‌نانه‌ت له‌ غه‌زه‌دا حه‌ماسی خستبوو‌ه ژێر رکێفی خۆی‪.‬‬ ‫سه‌ره‌کی سیاسی له‌م واڵته‌دا‪.‬‬ ‫بۆ پشتیوانی ل ‌ه روخانی رژێمی قه‌زافی‪ ،‬وێ��ڕای ئه‌مانه‌‪ ،‬بۆ حه‌ماس ب ‌ه پێچه‌وانه‌ی الب��ردن��ی گ �ه‌م��ارۆ و سنوردارکردنه‌کانی داگیرکراوه‌کان و بێ‌مه‌یلی ده‌وڵه‌تی ئه‌م‬ ‫خۆپیشاندانێکی بۆ پشتگیری ل ‌ه ناڕازیانی حزبواڵ‪ ،‬دابڕان له‌ رژێمی سوریا هێند‌ه دژوار میسر له‌سه‌ر غه‌زه‌ که‌ ژێر فه‌رمانڕه‌وایی واڵته‌ بۆ پێشخستنی دیالۆگی راسته‌قینه‌ی‬ ‫رێکخستنه‌ک ‌ه رێ��ک خست‪ .‬ب �ه‌اڵم کاتێ ن �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬چ��ۆن س���ه‌ره‌ڕای شیعه‌نه‌بونی ئه‌م حه‌ماسدایه‌ ل ‌ه ئه‌نجامه‌ سه‌ره‌تاییه‌کانی ئه‌م ئاشتی‪ ،‬ل�ه‌ ک����رده‌وه‌دا مه‌حمود ع�ه‌ب��اس و‬ ‫داوێ��ن��ی ن��اڕه‌زای�ه‌ت��ی�ه‌ک��ان گه‌یشت ‌ه سوریا‪ ،‬گروپه‌ و هاوبه‌شی ئاینی له‌گه‌ڵ واڵتانی ئاڵوگۆڕانه‌ ده‌ژم��ێ��ردرێ��ت‪ .‬به‌مجۆره‌ بوو رێکخستنی خودموختاری فه‌له‌ستینی که‌‬ ‫عه‌ره‌بی که‌نداوی فارس‪ ،‬په‌یوه‌ندی ئه‌ویش ک�ه‌ ئیسماعیل هنیه‌‪ ،‬س���ه‌رۆک وه‌زی��ری پشتیوانی ئ �ه‌م ج��ۆره‌ گفتوگۆیانه‌ ب��وون‪،‬‬ ‫حه‌ماس توشی کێش ‌ه بوو‪.‬‬ ‫زۆرێ���ک ل� ‌ه دام �ه‌زرێ��ن �ه‌ران��ی ح �ه‌م��اس‪ ،‬ل ‌ه هیچ کاتێک له‌گه‌ڵ ئه‌م واڵتان ‌ه نه‌بڕاوه‌‪ .‬حه‌ماس له‌ غ �ه‌زه‌ که‌ ل ‌ه ساڵی (‪ )2007‬ل�ه‌ پێگه‌یه‌کی الوازدا دان���اوه‌‪ .‬ع�ه‌ب��اس و‬ ‫ناوخۆی بزوتنه‌وه‌ی ئیخوانولموسلمین سه‌ریان ته‌نانه‌ت سعودیه‌ش وێڕای دوژمنی له‌گه‌ڵ ه‌وه‌ ده‌رفه‌تی ده‌رچونی له‌م هه‌رێمه‌ نه‌بوو‪ ،‬راوێ��ژک��اران��ی ئێستا نزیکی ل�ه‌ حه‌ماس‬ ‫هه‌ڵداو‌ه یان که‌وتونه‌ته‌ ژیر کاریگه‌رییه‌وه‌‪ .‬رژێ��م��ی س��وری��ا ق���ه‌ت ه �ه‌وڵ��ی ن����ه‌داو‌ه ک ‌ه دوباره‌ ده‌ستی کرده‌وه‌ به‌ گه‌شتی ده‌ره‌کی‪ .‬ه��ۆک��ارێ��ک ب��ۆ به‌هێزترکردنی خ��ۆی��ان و‬ ‫ئیخوانولموسلمین ل � ‌ه س��وری��ادا یه‌کێک حه‌ماس له‌به‌ر یه‌کێتی له‌گه‌ڵ ئه‌م رژێم ‌ه ی�ه‌ک�ه‌م ن��ی��ازی گه‌شتی ئ �ه‌و میسر ب��وو و زیاترکردنی گوشار له‌ س�ه‌ر ئیسرائیل و‬ ‫ل ‌ه هێز‌ه چاالکه‌کانه‌ ل ‌ه نێوان ن��اڕازی��ان و وه‌کو دوژمنی خۆی ل ‌ه قه‌ڵه‌م بدات و له‌و‌ه له‌وێدا یه‌که‌م که‌سێک وا دیداری له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانانی رۆژئاوایی له‌ قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫حه‌ماسیش له‌ چ��وارچ��ێ��وه‌ی گۆڕانکاری‬ ‫ن��وێ��دا خ �ه‌ری��ک��ی پ��ێ��داچ��ون��ه‌وه‌ی ه��ێ��ڵ و‬ ‫سیاسه‌تی خۆیه‌ ل�ه‌ ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ئیسرائیل‪.‬‬ ‫ئه‌م پێداچونه‌وه‌ پ�ه‌ره‌ی داوه‌ به‌ گفتوگۆی‬ ‫س��ود و زی��ان��ی به‌کارهێنانی توندوتیژی‬ ‫دژی ئ��ی��س��رائ��ی��ل و ئ��ام��اژه‌گ �ه‌ل��ێ��ک��ی له‌‬ ‫م��ااڵوای��ی له‌گه‌ڵ هێرشه‌ تیرۆریستیه‌کان‬ ‫دژی ئیسرائیل و په‌سه‌ندکردنی ئه‌م واڵته‌‬ ‫له‌ سنوره‌کانی (‪ )1967‬له‌ ناوخۆی ئه‌م‬ ‫رێکخستنه‌ بوژاندۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ک�ه‌ رۆژئ���اوا ئ��ام��اده‌ ب��ووه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌مکه‌ میانه‌ڕه‌وه‌ ئیسالمییه‌کانی ناوچه‌که‌‬ ‫وه‌ک ئیخوانولموسلمین له‌ ده‌رگای گفتوگۆ‬ ‫و هاوکارییه‌وه‌ بێته‌ ناو و بوونی ئ�ه‌وان له‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ ده‌رکه‌وتووه‌کانی به‌هاری عه‌ره‌بی‬ ‫وه‌ک��و راستییه‌کی ئاسایی و ره‌وا قبوڵ‬ ‫بکات‪ ،‬نمونه‌یه‌که‌ بۆ حه‌ماس که‌ به‌ دوری‬ ‫گرتن له‌ هێڵی رادیکاڵی خۆی‪ ،‬له‌ لیستی‬ ‫تیرۆریستی رۆژئ��اوا بێته‌ ده‌ره‌وه‌ و له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌گه‌ری سه‌رکه‌وتن له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کانی‬ ‫ئاینده‌ی ناوچه‌ فه‌له‌ستینییه‌کان‪ ،‬فه‌رمیه‌ت‬ ‫و به‌ختێکی نێونه‌ته‌وه‌یی زیاتر بدۆزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫کێشه‌کان له‌ پێشخستنی هێڵی نوێ‬ ‫ب �ه‌ پ��ێ��چ �ه‌وان �ه‌ی ه��اوپ �ه‌ی��م��ان��ان��ی پێشوی‬ ‫ح �ه‌م��اس‪ ،‬وات �ه‌ ئ��ێ��ران و س��وری��ا و حزبواڵ‪،‬‬ ‫هاوپه‌یمانانی نوێ له‌ واڵتانی عه‌ره‌بی و‬ ‫ت��ورک��ی��ا پاڵپشتی وه‌ه���ا سیاسه‌تێکن‪ .‬له‌‬ ‫دۆخێکدا که‌ حیسابه‌کانی حه‌ماس راست‬ ‫بن و رۆژئاوا وه‌ک ئیخوانولموسلمین له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌م رێکخستنه‌ هێڵێکی هه‌ڵسوکه‌وتکارانه‌‬ ‫بگرێته‌ به‌ر‪ ،‬ئه‌و کاته‌ بۆ ئیسرائیل‪ ،‬تیرۆریست‬ ‫دانانی حه‌ماس و گفتوگۆنه‌کردنی له‌گه‌ڵ‬ ‫رێکخستنی خودموختار‪ ،‬به‌ هۆی «نه‌بونی‬ ‫س��ن��ورب �ه‌ن��دی» ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ���ه‌م رێکخستنه‌‬ ‫ئه‌سته‌مه‌ و روبه‌ڕوی گۆشه‌گیرییه‌کی زیاتر‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ له‌ ئاستی نێونه‌ته‌وه‌ییدا‪.‬‬ ‫وێ���ڕای ئ�ه‌م��ان�ه‌ ه �ه‌ڵ��واس��راوه‌ب��ون��ی دۆخ��ی‬ ‫رۆژه �ه‌اڵت��ی ن��اوه‌ڕاس��ت رێگره‌ ل��ه‌وه‌ی که‌‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ بتوانین به‌ مسۆگه‌ری قسه‌‬ ‫بکه‌ین و ره‌وه‌ن��ده‌ک��ان��ی پ��ارچ�ه‌ب��ون ل�ه‌ ناو‬ ‫حه‌ماسدا و ب �ه‌رده‌وام��ی پابه‌ندی باڵێک‬ ‫ل �ه‌ ح �ه‌م��اس ب �ه‌ هێڵه‌که‌ و ک��رده‌وه‌ک��ان��ی‬ ‫پێشوو له‌گه‌ڵ پشتیوانی حکومه‌ته‌کانی‬ ‫وه‌ک��و کۆماری ئیسالمی به‌ گشتی ره‌ت‬ ‫بکرێته‌وه‌‪.‬‬

‫مالکی‪« :‬له‌ گرتنی هاشمی پاشگه‌ز‬ ‫نابینه‌وه»‬ ‫ب �ه‌ گ��وێ��ره‌ی ه�ه‌واڵ��ێ��ک��ی م��اڵ��پ�ه‌ری‬ ‫(‪www.alsumarianews.‬‬ ‫‪ )com‬ن��وری مالیکی‪ ،‬سه‌رۆک‬ ‫وه‌زی��ران��ی ع��ێ��راق رای��گ �ه‌ی��ان��دوه‪ ‌:‬له‌‬ ‫ب���ڕی���اری ده‌س��ت��گ��ی��رک��ردن��ی ت��اری��ق‬ ‫ه��اش��م��ی پ��اش��گ �ه‌ز ن��اب��ی��ن �ه‌وه‌ و به‌‬ ‫تۆمه‌تبارێکی راکردوو ناوی بردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها واڵتانی دراوسێی عێراقیشی‬ ‫به‌ هاوکاریکردنی هاشمی تۆمه‌تبار‬ ‫کردووه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌ وت���ه‌ی���ه‌ک���دا ک���ه‌ ل���ه‌ ئ��اه�ه‌ن��گ��ی‬ ‫ی��ادی دامه‌زراندنی حزبی (ده‌ع��وه)‌‌‬ ‫ل�ه‌ پ��ارێ��زگ��ای ک �ه‌رب �ه‌ال پێشکه‌شی‬ ‫کرد‪ ،‬نوری مالیکی رایگه‌یاند‪ :‬ئه‌و‬ ‫ب��ڕی��اره‌ی بۆ ده‌ستگیرکردنی تاریق‬ ‫هاشمی داومانه‌ به‌ هیچ شێوه‌یه‌ک‬ ‫لێی پاشگه‌ز نابینه‌وه‌‪ ،‬چونکه‌ هه‌ر‬ ‫ک�ه‌س��ێ��ک ت��اوان��ێ��ک ب �ه‌رام��ب �ه‌ر به‌‬ ‫عێراقییه‌کان ئه‌نجام بدات ده‌بێت له‌‬ ‫به‌رده‌م دادگا زه‌لیل بێت و باجه‌که‌ی‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫ن���وری مالکی ئ �ه‌وه‌ش��ی وت���وه‪ ‌،‬که‌‬ ‫ه���ه‌ن���دێ ل���ه‌ واڵت����ان����ی ن��اوچ �ه‌ک �ه‌‬ ‫یارمه‌تی هاشمی ده‌ده‌ن و له‌ پشت‬ ‫کاره‌کانیه‌وه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌شی خستوه‌ته‌ڕوو‪،‬‬ ‫که‌ هاشمی تۆمه‌تبارێکی هه‌ڵهاتووه‌‬ ‫له‌ دادگا‪.‬‬ ‫«تێکهه‌ڵچون نه‌ک‌ له‌ناو‬ ‫ده‌وڵه‌تدا‪ ،‬به‌ڵکو له‌ناو (‪)AKP‬‬ ‫دایه‌»‬ ‫سه‌اڵحه‌دین ده‌میرتاش‪ ،‬هاوسه‌رۆکی‬ ‫(‪ )BDP‬سه‌باره‌ت به‌ بانگهێشتکردنی‬ ‫هاکان فیدان‪ ،‬راوێژکاری ده‌زگای‬ ‫زانیاری تورکیا (‪ )MIT‬و ئه‌ندامانی‬ ‫ت���ری ئ���ه‌م ده‌زگ���ای���ه‌ وت���ی‌‪« :‬ئ�ه‌م�ه‌‬ ‫تێکهه‌ڵچونی ناوخۆی ده‌وڵ�ه‌ت نیه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵکو ش�ه‌ڕی ناوخۆی (‪)AKP‬ی �ه‌‬ ‫و ئه‌وه‌ی له‌ ئه‌نجامی ئه‌م پێکدادانه‌‬ ‫به‌هێز ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬زهنییه‌تی پارێزه‌ری‬ ‫کۆنسێپتی شه‌ڕه‌»‪.‬‬ ‫ده‌میرتاش له‌گه‌ڵ ئاماژه‌ به‌وه‌ی که‌‬ ‫(‪ )AKP‬له‌م ماوه‌ی دواییدا ده‌ستی‬ ‫ب��ه‌س��ه‌ر ه��ه‌م��وو دام��وده‌زگ��اک��ان��ی‬ ‫ده‌وڵه‌تدا گرتووه‌ وتی‪« :‬له‌ ئێستادا‬ ‫ئه‌م ش�ه‌ڕه‌‪ ،‬شه‌ڕی ناوخۆی ده‌وڵه‌ت‬ ‫ن��ی �ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ره‌ن���گ���دان���ه‌وه‌ی ش���ه‌ڕ و‬ ‫پێشبڕکێی ده‌س �ه‌اڵت �ه‌ ل �ه‌ ن��اوخ��ۆی‬ ‫(‪ .)AKP‬ئ������ه‌وه‌ی پ��ێ��وی��س��ت �ه‌ له‌‬ ‫ئه‌نجامی ئه‌م پێکدادانه‌ وه‌ربگیردرێت‬ ‫ئه‌مه‌یه‌؛ (‪ )AKP‬که‌ خۆی ده‌یوت‬ ‫قاڵبی سیستم ل�ه‌ن��او ده‌ب���ه‌م‪ ،‬ئێستا‬ ‫خ���ۆی ب��ۆت �ه‌ درێ���ژه‌پ���ێ���ده‌ری قاڵبی‬ ‫سیستم و ده‌ستی به‌ سه‌ردا گرتووه‌‪.‬‬ ‫تا کاتێ سیستم سه‌رڕاست نه‌کرێته‌وه‌‬ ‫و به‌مجۆره‌ بمێنێته‌وه‌‪ ،‬هیچ سیستم‬ ‫و شێوه‌یه‌کی دیموکراتیک ئه‌سته‌مه‌‬ ‫سه‌قامگیر بێت»‪.‬‬ ‫«ده‌وڵه‌تی یاسا داوای‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی رێکه‌وتنی هه‌ولێر‬ ‫ده‌کات»‬ ‫ئاماده‌کارییه‌کان به‌رده‌وامن بۆ سازدانی‬ ‫ک��ۆن��گ��ره‌ نیشتیمانییه‌که‌ی ع��ێ��راق و‬ ‫واش بڕیاره‌ رۆژی یه‌کشه‌ممه‌ لیژنه‌ی‬ ‫ئاماده‌کار کۆبوونه‌وه‌یه‌کی تری خۆی‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫دک��ت��ۆر س �ه‌ع��ی��د خ��ۆش��ن��او‪ ،‬ئ �ه‌ن��دام��ی‬ ‫پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی ع���ێ���راق ل���ه‌س���ه‌ر لیستی‬ ‫ک��وردس��ت��ان��ی ک �ه‌ ب��ۆ ده‌ن��گ��ی ک��وردی‬ ‫ئ �ه‌م��ری��ک��ای ق��س �ه‌ی ک���ردب���وو ده‌ڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫ل���ه‌و ب��ڕوای��ه‌دای��ه‌ ئ���ه‌و ک��ۆن��گ��ره‌ی�ه‌ ه�ه‌ر‬ ‫ده‌کرێت‪ ،‬ب�ه‌اڵم وه‌ک ده‌ڵێت ته‌گه‌ره‌ی‬ ‫له‌ پێشه‌ وه‌ک ئه‌و هه‌وڵه‌ی له‌ ئارادایه‌‬ ‫ب��ۆ ب��چ��وک��ک��ردن �ه‌وه‌ی ک��ۆن��گ��ره‌ک�ه‌ بۆ‬ ‫دیدارێکی سیاسیانه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌ م��ی��ان �ه‌ی وت���ووێ���ژه‌ک���ه‌ی���دا‪ ،‬دک��ت��ۆر‬ ‫خۆشناو ده‌شڵێت‪ :‬له‌ ئه‌مڕۆی عێراقدا‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت��ی یاسا ه�ه‌م��وو شتێکی ق��ۆرخ‬ ‫کردووه‌ بۆ خۆی و ئه‌و الیه‌نه‌ی هه‌وڵی‬ ‫رژد ده‌دات بۆ کردنی کۆنگره‌که‌ بۆ‬ ‫الیه‌نی ئه‌لعێراقیه‌‌‪.‬‬

‫بیر و بۆچون‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫که‌رکوک ره‌چه‌ته‌ى کێشه‌ى مێژووى و ئه‌مڕۆ‬ ‫که‌ کورد و تورکمان و عه‌ره‌بى تیا ژیاوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ى لێره‌ ده‌ست پێبکات‪ ،‬له‌ ساڵى (‪)1968‬‬ ‫که‌ به‌عس هاتۆته‌ سه‌ر حوکم هه‌موودام‬ ‫ده‌زگ��ا ده‌وڵه‌تیه‌کانى بۆ ب�ه‌ع�ه‌ره‌ب کردن‬ ‫به‌کار هێنا‪ ،‬هه‌روه‌ها گومانى خستۆته‌ سه‌ر‬ ‫ئامار و سه‌رژمێریه‌کان‪ ،‬ته‌زویراتى زۆریان‬ ‫تیاکرد‪ ،‬به‌ ئامانجى زۆرک��ردن��ى ع�ه‌ره‌ب‬ ‫له‌ ک�ه‌رک��وک��دا‪ ،‬له‌یه‌که‌م ک��ارى حوکمى‬ ‫به‌عس له‌ساڵى ‪ 1968‬به‌ بڕیارێک چورا‬ ‫ق �ه‌زا له‌که‌رکوک جیاکرایه‌وه‌‪ ،‬جارێکى‬ ‫ت��ر به‌عس له‌ساڵى ‪ 1976‬هه‌ستا کفرى‬ ‫خستۆته‌ سه‌ر دیاله‌‪ ،‬که‌الر و چه‌مچه‌ماڵى‬ ‫خستۆته‌ س �ه‌ر سلێمانى‪ ،‬دوزخ��ورم��ات��وى‬ ‫خستۆته‌ س �ه‌ر تکریت‪ ،‬ئ�ه‌م�ه‌ش کێشه‌ى‬ ‫ناسنامه‌یی دروست کرد‪ ،‬یان له‌ تکریت یان‬ ‫باوباپیرى پێناسى که‌رکوک له‌دایک بووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم منداڵه‌کانى خراونه‌ته‌ سه‌رکه‌الر یان‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ یان تکریت‪.‬‬ ‫پالنێکى ترى ئه‌وه‌بوو به‌شێوه‌یه‌کى نهێنى‬ ‫پێناسى ب��ارى شارستانیان گوێزراوه‌ته‌وه‌‬ ‫بێ ئه‌وه‌ى خه‌ڵکى ڕه‌سه‌نى ئه‌و شاره‌ خۆى‬ ‫ئاگاى لێبێت‪ ،‬یان ره‌زامه‌نى خۆى له‌سه‌ر‬ ‫بێت‪ ،‬له‌پاڵ ئه‌مه‌دا چه‌ندین جارى تریش‬ ‫که‌رکوکییه‌کان‪ ،‬پێناسى بارى شارستانى‬ ‫فسڵ ک��راوه‌ بۆ سلێمانى یان هه‌ولێر یان‬ ‫بۆ پارێزگاکانى ترى ناوه‌ڕاستى عێڕاق‪،‬‬ ‫ئامانجیش له‌مه‌ ک�ه‌م��ک��ردن�ه‌وه‌ى رێ��ژه‌ى‬ ‫س�ه‌رژم��ێ��رى ک��ورد ب���ووه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕاى ئه‌مه‌‬ ‫پ�لان��ى ک �ه‌م��ک��ردن �ه‌وه‌ى ه �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ع�ه‌ره‌ب��ى‬ ‫هاورده‌ى هێناوه‌‪ ،‬له‌پاڵ پڕۆسه‌ى ته‌عریبدا‪،‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا ک��ورد ب��ێ ئ���ه‌وه‌ى خ��ۆى ئاگاى‬ ‫لێبێت ق�ه‌وم��ی�ه‌ت��ى ک���راوه‌ت���ه‌ ع����ه‌ره‌ب له‌‬ ‫که‌رکوکدا‪ ،‬ئه‌مه‌ دۆخێکى دروست کرد له‌‬ ‫ساڵى ‪ 1991‬که‌ کورد له‌وشاره‌دا ته‌عریب‬ ‫کرا راونانى بۆشاره‌کانى سلێمانى و هه‌ولێر‬ ‫شار و شارۆچکه‌کانى ترى‪ ،‬که‌ نفوزیشیان‬ ‫راگ��وس��ت��راون�ه‌ت�ه‌وه‌‪ ،‬ک�ه‌ ئێستا چونه‌ته‌وه‌‬ ‫که‌رکوک باوه‌ڕیان پێناکه‌ن که‌رکوکین‬ ‫هه‌یه‌ تۆمه‌تیشیان بۆ دروست کراوه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ له‌م ده‌ستوره‌ تازه‌یه‌ى ده‌وڵه‌تى عێراق‬ ‫ئ �ه‌م کێشانه‌ ب��اس ک���راوه‌‪ ،‬ک�ه‌ به‌ئامارى‬ ‫ساڵى ‪ 1957‬کار بکرێت بۆ چاره‌سه‌رى‬

‫کێشه‌کان ک�ه‌ ساڵى ‪ 2004‬ئ �ه‌م بڕیاره‌‬ ‫دراوه‌ بۆ گ�ه‌ڕان��دن�ه‌وه‌ بۆ سجلى ئامارى‬ ‫ساڵى ‪ 1957‬بکرێته‌ بنه‌ما‪ ،‬چونکه‌ ته‌نیا‬ ‫سه‌رژمێرى بووه‌ پێش هاتنى حوکمه‌ به‌عس‬ ‫بۆ سه‌ر حوکم‪ ،‬هه‌موو الیه‌نه‌ عێراقیه‌کان‬ ‫پ��ێ��ی��ان��وای�ه‌ ب��ێ��گ�ه‌ردت��ری��ن س �ه‌رژم��ێ��ری �ه‌ له‌‬ ‫عێراقدا‪ ،‬هه‌ر بنه‌ماڵه‌یه‌ک ناوى تۆمار بێت‬ ‫له‌ که‌رکوک له‌ ساڵى ‪1957‬دا به‌ ته‌واوى‬ ‫راسته‌ ل �ه‌دواى ئه‌مه‌وه‌ هه‌موو ده‌ستکارى‬ ‫کردن و راگواستنێک به‌ مه‌رامى سیاسى‬ ‫بووه‌ ئه‌مه‌ نه‌بووه‌ به‌ ئاره‌زووى خۆت سجلت‬ ‫بگوێزیته‌وه‌ بۆ هه‌رجێیه‌ک که‌ بته‌وێت‪،‬‬ ‫به‌عس به‌ مه‌رام ده‌ستکارى سجلى سیاسى‬ ‫ک����ردووه‌ گ��ۆس��ت��وی�ه‌ت��ی�ه‌وه‌‪ ،‬ب��ۆی �ه‌ ه�ه‌م��وو‬ ‫عێراقیه‌کان ده‌نگیاندا به‌ ده‌ستور به‌پشت‬ ‫ب�ه‌س��ت��ن ب �ه‌ س �ه‌رژم��ێ��رى س��اڵ��ى (‪)1957‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ ده‌س��ت��ورى عێراقدا چه‌سپاوه‌ بۆ‬ ‫که‌رکوکى بوون یان که‌رکوکى نه‌بوون‪،‬‬ ‫ده‌رده‌که‌وێت کێ که‌رکوکیه‌یان‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئ �ه‌و خه‌ڵکانه‌ى ب�ه‌ زۆره‌م��ل��ێ ب�ه‌ زوڵمى‬ ‫به‌عس ئ���اواره‌ى سلێمانى و هه‌ولێر و یان‬ ‫سجلیان راگواستراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬پێمانوانیه‌ ئه‌وه‌ى‬ ‫گه‌ڕابێته‌وه‌ که‌رکوک که‌رکوکى نه‌بێت‪،‬‬ ‫له‌که‌رکوک ژیابێت که‌رکوکى نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئێستا بۆ شۆفێنیه‌کان نیگه‌رانن ل �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونکه‌ عه‌ره‌بى شۆڤێنى به‌عس له‌ دواى‬ ‫ساڵى (‪ )1957‬عه‌رب دێن بۆ که‌رکوک‬ ‫ده‌س��ت��ک��ارى نفوس ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬ک�ه‌وات��ا ئه‌مه‌‬ ‫ناکرێته‌ بنه‌ما ناتوانین بڵێن عه‌ره‌بى به‌عقوبه‌‬ ‫ل �ه‌ س��اڵ��ى (‪ )1970‬ه��ات��ۆت�ه‌ ک�ه‌رک��وک‬ ‫که‌رکوکیه‌‪ ،‬یان که‌رکوکى ئه‌سڵه‌ گه‌ر‬ ‫ته‌سکه‌ره‌ نفوزى که‌رکوکیشى هه‌یه‌‪ ،‬یان له‌‬ ‫که‌رکوک بۆى ده‌رهاتبێت‪.‬‬ ‫ک��ورد پشتى ب�ه‌وه‌ به‌ستووه‌ به‌ سه‌رژمێرى‬ ‫ساڵى (‪ ،)1957‬کێشه‌یه‌کى ت��ر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫که‌ دروست بووه‌ بۆ خه‌ڵکى که‌رکوک له‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ى واڵت‪ ،‬وه‌ک ئه‌و کێشه‌یه‌ى هادى‬ ‫مام به‌کر که‌ ئێمه‌ واى ده‌ناسین ده‌یانه‌وێت‬ ‫به‌ که‌رکوکى له‌ قه‌ڵه‌مى نه‌ده‌ن‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌زان��ن که‌ کێشه‌که‌ هه‌یه‌ دواج��ار ده‌بێت‬ ‫چاره‌سه‌ر بکرێت‪ ،‬زۆرینه‌ى چاره‌سه‌ره‌که‌شى‬ ‫به‌ستراوه‌ته‌وه‌ به‌ زۆرینه‌ى دانیشتوانه‌که‌یه‌وه‌‪،‬‬

‫به‌ سه‌رژمێرى خه‌ڵکانى ده‌ره‌وه‌ش دواج��ار‬ ‫ع �ه‌ره‌ب��ى ته‌عریب له‌مه‌ ب�ه‌ت��اڵ ده‌ب��ێ��ت�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چ��ون��ک �ه‌ س���ه‌رژم���ێ���رى س��اڵ��ى (‪)1957‬‬ ‫عه‌ره‌بى ه��اورده‌ى تیا نیه‌‪ ،‬کێشه‌ى کورده‌‬ ‫په‌ناهنده‌کانى که‌رکوک له‌ ده‌ره‌وه‌ى واڵت‬ ‫شتێکه‌ ده‌بێت ئه‌و هه‌قیقه‌ته‌ بزانین‪ ،‬دواى‬ ‫روخانى به‌عس له‌عێراقدا‪ ،‬ماناى ئه‌وه‌نیه‌‬ ‫عه‌قڵیه‌تى به‌عس نه‌ماوه‌ هه‌موومان وه‌ک‬ ‫ئینسان بیر ده‌که‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و شۆڤێنیه‌ى که‌‬ ‫ئه‌و هه‌موو تاوانه‌ى ده‌رحه‌ق به‌ خه‌ڵکى عێراق‬ ‫کرد ئه‌نجامیدا‪ ،‬بووه‌ مایه‌ى ماڵوێرانى بۆ‬ ‫گ�ه‌الن��ى ع��ێ��راق‪ ،‬ئێستاش ئ �ه‌و عه‌قڵیه‌ته‌‬ ‫شۆڤێنیه‌ عه‌ره‌بیه‌ به‌عسیه‌ چ ڕاسته‌وخۆ‬ ‫چ ن��اڕاس��ت�ه‌و خ��ۆ بونى ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ل�ه‌ن��او دام‬ ‫ده‌زگ��اک��ان��ى واڵت���دا ب�ه‌ه�ه‌م��ان عه‌قڵیه‌تى‬ ‫س�ه‌دام بیرده‌که‌نه‌وه‌‪ ،‬خۆ ئێستا هه‌رگرفت‬ ‫کورد نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا به‌چاوى خۆمان و جیهان‬ ‫ده‌بینێت‪ ،‬ل �ه‌واڵت��ى دواى روخ��ان��ى س �ه‌دام‬ ‫مه‌سیحیه‌کان چیان پێده‌کرێت‪ ،‬به‌ بڕواى‬ ‫هه‌موو مرۆڤێکى به‌ویژدان مه‌سیحیه‌کانى‬ ‫عێراق بێگه‌رترین که‌سانن که‌ ره‌نگه‌ تا‬ ‫ئێستا به‌درێژایى بونیان کێشه‌یان بۆ هیچ‬ ‫که‌س نه‌بوبێ ئه‌مه‌ په‌یوه‌ندى به‌ شۆڤێنیه‌ت‬ ‫و ده‌مارگیرى عه‌ره‌به‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌رامبه‌ر به‌‬ ‫ک��ورد تورکمان مه‌سیحى که‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫ق��ات��ووق��ڕی��ان ب��ک �ه‌ن‪ ،‬ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ب �ه‌ ک��ورد‬ ‫نزیکه‌ى سه‌ده‌یه‌که‌ دێ��ژه‌ى هه‌یه‌‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ى‬ ‫له‌ماوه‌ى رابردوو له‌ سه‌فاره‌ته‌ عێڕاقیه‌کان‬ ‫ل�ه‌ ده‌ره‌وه‌ى واڵت ده‌ک��رێ��ت و ک���راوه‌‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کانیشدا له‌ ده‌ره‌وه‌ى واڵتدا کراوه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌و واڵتانه‌ى که‌ سه‌فیره‌کانیان‬ ‫عه‌ره‌به‌‪ ،‬یه‌کێکه‌ له‌و عه‌ره‌به‌ شۆڤێنیانه‌ى‬ ‫به‌ تێڕوانینى به‌عس بیرده‌کاته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫پێکهاته‌کانى ترى عێراق‪ ،‬ده‌ن��ا هه‌ندێک‬ ‫واڵت هه‌یه‌ سه‌فیره‌که‌ى عه‌ره‌به‌ بیرکردنه‌وه‌ى‬ ‫ئازادانه‌تره‌ ره‌نگه‌ که‌سێک بێت مامه‌ڵه‌ى‬ ‫ئینسانى و هه‌ڵسوکه‌وتى مرۆڤدۆستى بکات‬ ‫له‌چوارچێوه‌ى پێکه‌وه‌ ژینى عێراقیه‌کان له‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ى واڵت‪ ،‬ئه‌و کێشانه‌ له‌و شار و واڵتانه‌‬ ‫دروس��ت ده‌بێت‪ ،‬که‌ سه‌فیره‌کانیان هه‌مان‬ ‫عه‌قڵیه‌تى شۆڤیه‌نیه‌تى عه‌ربیان هه‌یه‌ درێژه‌‬ ‫پ��ێ��ده‌رى ڕێ��ب��ازى سه‌دامنیزمن‪ ،‬ک��ۆى ئه‌م‬

‫کێشانه‌ى ئێره‌ به‌تایبه‌ت ک�ه‌رک��وک که‌‬ ‫به‌چاره‌سه‌رنه‌کراوى ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هێشتراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى ب�ه‌ حاڵه‌تى ئاسایى وه‌ک له‌‬ ‫ده‌ستوردا هه‌یه‌ چاره‌سه‌ر بکرێت‪.‬‬ ‫به‌نمونه‌ ئه‌گه‌ر له‌ ساڵى ‪2003‬دا به‌بڕیارێک‬ ‫هه‌موو ئه‌و که‌رکوکیانه‌ى له‌ساڵى ‪1968‬دا‬ ‫ده‌رک���راون له‌ زوڵمدا ڕۆش��ت��وون ئ �ه‌وا ئیتر‬ ‫که‌رکوکى نین پێموایه‌ چ��اره‌س�ه‌ر ده‌ب��وو‪،‬‬ ‫پێموایه‌ کۆتایى نایه‌‪ ،‬نایانه‌وێت ناسنامه‌ى‬ ‫خه‌ڵکى ک�ه‌رک��وک کێشه‌کانى خه‌ڵکى‬ ‫که‌رکوک چاره‌سه‌ر بکه‌ن‪ ،‬بۆ ناسنامه‌ى‬ ‫ستاندارى عاله‌مى که‌ پێناسى فسفۆڕیه‌‪،‬‬ ‫چیتر کارنه‌کرێت به‌ پێناسى وه‌رقه‌ و کاخه‌ز‪،‬‬ ‫که‌ج نسیه‌کانیش وان‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫کورد داواى دیسانه‌وه‌ سه‌رژمێریمان کرده‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئ �ه‌وه‌ى ئ�ه‌و گیر و گرفتانه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بکرێن به‌ ناسنامه‌ى نه‌ته‌ویشه‌وه‌ تۆمار‬ ‫ب��ک��رێ��ت‪ ،‬ک��ێ ع �ه‌ره‌ب �ه‌ ک��ێ ک���ورده‌ کێ‬ ‫تورکومانه‌ کێ هه‌ر پێکهاته‌یه‌کى عێراقى‬ ‫به‌ڕێزه‌‪ ،‬ده‌بینین ئ �ه‌وان ناکۆکن‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ن��ای��ان �ه‌وێ��ت کێشه‌که‌ چ���اره‌س���ه‌ر بکرێت‬ ‫قازانجیان ل�ه‌وه‌دای�ه‌‪ ،‬دۆخه‌که‌ به‌ شێواوى‬ ‫بمێنێته‌وه‌ نایانه‌وێت بگات به‌دۆخى ئاسایى‪،‬‬ ‫چیرۆکى ک��ورده‌ک��ان��ى ئ �ه‌وروپ��ا به‌گشتى‬ ‫که‌م نین‪ ،‬له‌م کێشانه‌ که‌ به‌ که‌رکوکى‬ ‫نازانرێت‪ ،‬پێموایه‌ ئه‌وروپیه‌کان ه�ه‌ر که‌‬ ‫ناوى کورد ده‌بیستن له‌وباوه‌ڕه‌وه‌ قسه‌ده‌که‌ن‬ ‫که‌ هه‌رێمى کوردوستان ئ��ازاده‌ پارێزراوه‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان و ک��ارى تیایه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ى‬ ‫شاره‌کانى ترى عێراق که‌ مه‌رگ ئاماده‌یى‬ ‫هه‌یه‌ به‌شارى که‌رکوک و موسڵیشه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ ب��ۆت �ه‌ گ��رف��ت��ى ئ �ه‌وروپ��ی �ه‌ک��ان که‌‬ ‫په‌ناهه‌نده‌یه‌کى ک��ورد ل�ه‌ هه‌رکوێیه‌ک‬ ‫ب��ن ب �ه‌داخ �ه‌وه‌ کێشه‌ى ب��ۆ دروس���ت ده‌بێت‬ ‫به‌تایبه‌ت گومان به‌رامبه‌ر به‌ که‌رکوکى‬ ‫بونى کوردێک‪ ،‬بۆ نمونه‌ هه‌رکوردێک‪،‬‬ ‫که‌ کوردى که‌رکوکه‌ ئه‌وانه‌ى له‌ سلێمانى‬ ‫و هه‌ولێر ژیاون‪ ،‬دواى راگواستنى دایک‬ ‫و ب��اوک��ی��ان ی���ان ل��ه‌ ت �ه‌م �ه‌ن��ى م��ن��داڵ��ی��دا‬ ‫ب�ه‌ه��ۆى راگ��واس��ت��ن�ه‌وه‌ ل�ه‌ ه �ه‌ر کوێیه‌ک‬ ‫ژی��اب��ن‪ ،‬دواج����ار ک �ه‌رک��وک��ی��ن‪ ،‬ل �ه‌دۆخ��ى‬ ‫ئاسایى ب��ون �ه‌وه‌ى ک �ه‌رک��وک��دا‪ ،‬به‌هه‌موو‬

‫م��ێ��ژوی ش��ۆڕش��ی رزگ��اری��خ��وازی گه‌لی‬ ‫کورد و ئه‌و پیالنگێڕیانه‌ی که‌ له‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫په‌یڕه‌و کراوه‌ په‌یوه‌ست و حاشاهه‌ڵنه‌گره‌‪.‬‬ ‫پیالنگێڕی دی��ارده‌ی��ه‌ک��ی خوڵقێنراوی‬ ‫کۆمه‌ڵگای چینایه‌تییه‌ که‌ له‌ دژی هێزی‬ ‫دینامیکی کۆمه‌ڵگا و به‌هاکانی ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت و بۆ گه‌یشتن به‌ ئارمانجه‌ چه‌په‌ڵ‬ ‫واحید هه‌ورامی‬ ‫و دژه‌مرۆییه‌کانی چه‌ندین رێبازی جیاواز‬ ‫تاقی ده‌کاته‌وه‌؛ نمونه‌ فریو و ساخته‌کاری‬ ‫ئایدیۆلۆژیکی‪ .‬ئه‌گه‌ر هێرشیان نه‌کردبێت‬ ‫به‌شی یه‌که‌م‬ ‫ئ���ه‌و ج���ار ه��ێ��ز و گ���وش���ار و س �ه‌رک��وت‬ ‫شرۆڤه‌کردنی کۆمپلۆی (‪)15‬ی شوبات ب�ه‌ک��ار دێنێت‪ .‬وه‌ک دی���اره‌ پیالنگێڕی‬ ‫که‌ له‌ به‌رامبه‌ر به‌ڕێز عه‌بدواڵ ئۆجاالن ریشه‌ ل�ه‌ م��ێ��ژودا ک��وت��اوه‌ و ب�ه‌ یه‌کێک‬ ‫سه‌رۆکی (‪ )PKK‬دارێژراوه‌ و خستنه‌ڕوی ل�ه‌ ده‌ستکه‌وته‌کانی شارستانی سومه‌ر‬ ‫س �ه‌رج �ه‌م الی �ه‌ن �ه‌ ئاشکرا و نهێنیه‌کانی ده‌ژم��ێ��ردرێ��ت‪ .‬خوڵقاندنی میتۆلۆژی و‬ ‫ئ��ه‌و پیالنگێڕییه‌ ب��ۆ گ�ه‌ل��ی ک���ورد که‌ سیستماتیزه‌کردنی نیزام و ئاینی ئاسمانی‬ ‫مێژووه‌که‌ی پڕه‌ له‌ پیالنگێڕی‪ ،‬فریوکاری و په‌یوه‌ندییه‌کانی مرۆڤ ـ خوداوه‌ند له‌و‬ ‫و خ��ی��ان�ه‌ت‪ ،‬س��ودب�ه‌خ��ش و وش��ی��ارک �ه‌ره‌وه‌ سۆنگه‌یه‌وه‌ ره‌وایه‌تی به‌خشین به‌ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ده‌ب��ێ��ت‪ .‬ئ�ه‌و کۆمپلۆیه‌ له‌ دوای��ی��ن ساڵی پ��ادش��اک��ان وه‌ک ن��وێ��ن �ه‌ری��ان س��ێ��ب�ه‌ری‬ ‫سه‌ده‌ی بیسته‌مدا و له‌ به‌رامبه‌ر سه‌رۆکی خوداوه‌نده‌کان و هه‌ڵبه‌ت زۆر جاریش وه‌ک‬ ‫ب��زاڤ��ی ئ��ازادی��خ��وازی ک��ورد ئه‌نجام درا‪ .‬سه‌مبول و خ��ودی خ��وداوه‌ن��د یه‌که‌مین و‬ ‫ه�ه‌ر بۆیه‌ سه‌رجه‌م ره‌ه�ه‌ن��ده‌ جیاوازه‌کانی گه‌وره‌ترین الدان و خیانه‌ته‌ که‌ له‌ مێژودا‬ ‫پرسی ک��ورد په‌یوه‌ندیدار ده‌ک��ات و ته‌نیا روی داوه‌‪ .‬بۆیه‌ په‌ره‌ستگاکانی سومه‌ر‬ ‫زه‌مه‌نێکی کورتخایه‌نی مێژوو ناگرێته‌وه‌‪ .‬یه‌که‌مین بنکه‌ی پیالنگێڕی و خیانه‌تن و‬ ‫چونکه‌ بزوتنه‌وه‌ی ئ��ازادی گه‌لی کورد ئه‌نکیش گه‌وره‌ پیالندانه‌ر و کۆمپلۆگه‌ره‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌ س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ی ئ��ۆج �ه‌الن و (‪ )PKK‬ژنیش وه‌ک مرۆڤ یه‌که‌مین قوربانی ئه‌و‬ ‫له‌ ئه‌نجامی لێگه‌ڕین و قوڵبونه‌وه‌یه‌ له‌ دۆخه‌یه‌‪.‬‬ ‫راستیه‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کانی مێژوی چه‌ند له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که‌ سه‌ره‌تایی ترین پێکهاته‌‬ ‫ه �ه‌زار ساڵه‌ی گه‌لی ک��ورد‪ .‬له‌ بنه‌مادا چینایه‌تییه‌کان دواب������ه‌دوای داڕم��ان��ی‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانێکی کۆمه‌اڵیه‌تیه‌ که‌ فۆرمه‌ ژنه‌وه‌ زیاد ده‌که‌ن‪ .‬دواتریش به‌ مه‌به‌ستی‬ ‫جڤاکی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬کلتوری و ئابورییه‌کانی درێ��ژه‌دان و هه‌میشه‌یی کردنی ئه‌و ره‌وته‌‬ ‫رابردوو لێک ده‌داته‌وه‌ و هه‌ڵیانده‌وه‌شێنێته‌وه‌‪ .‬ژن ده‌ک��رێ��ت به‌ ئ��ام��راز و که‌ره‌سته‌یه‌ک‬ ‫له‌ الیه‌که‌وه‌ په‌ره‌ به‌ لێپرسینه‌وه‌ له‌ سیستم بۆ به‌داوخستنی پیاو‪ .‬فێڵ و ته‌ڵه‌که‌بازی‬ ‫و ده‌سه‌اڵت ده‌دات و له‌ الیه‌کی دیکه‌شه‌وه‌ ئ�ه‌ن��ک��ی (م���ێ���رخ���وداوه‌ن���د) ل��ه‌ ب �ه‌رام��ب �ه‌ر‬ ‫بۆ ئافراندنی ژیانێکی نوێ‪ ،‬خه‌باتێکی (ئینانا)ی مێ‌خوداوه‌ند که‌ له‌ چیرۆکه‌‬ ‫چڕوپڕ ده‌س��ت پێده‌کات‪ .‬ل�ه‌م روانگه‌یه‌وه‌ میتۆلۆژییه‌کانی س��وم �ه‌ردا باسی لێوه‌‬ ‫(‪)15‬ی شوباتی ساڵی (‪ )1999‬سه‌مبولی کراوه‌ ئه‌و خاڵه‌ پشتڕاست ده‌کاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ره‌ش��ت��ری��ن و ق��ی��زه‌ون��ت��ری��ن پیالنگێڕییه‌ دیسان یه‌که‌مین هه‌نگاوی داگیرکاری‬ ‫ک �ه‌ سیستمی کاپیتالیزم و ن �ه‌م��رود و سومه‌رییه‌کان بۆ ده‌ره‌وه‌ ب �ه‌ره‌و باکور له‌‬ ‫فیرعه‌ونه‌کانی ه��اوچ �ه‌رخ به‌ مه‌به‌ستی رێگه‌ی پیالنگێڕی و بۆسه‌نانه‌وه‌ له‌ دژی‬ ‫پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانیان و پته‌وکردنی گروپه‌ ئه‌تنیکییه‌ کورده‌کان به‌ڕێوه‌ چووه‌‪.‬‬ ‫پێگه‌ی ده‌س���ه‌اڵت���داری و ف��راوان��ک��ردن��ی چیرۆکی گیل گ��وم �ه‌ش و ئه‌فسانه‌ی‬ ‫هه‌ژمون و پاوانخوازی له‌ که‌سێتی به‌ڕێز خیانه‌تی ئه‌نکیدو‪ ،‬سه‌لمێنه‌ری ئه‌و راستیه‌‬ ‫ئۆجاالندا له‌ دژی گه‌لی کورد ده‌ستیان مێژوییه‌یه‌‪ .‬ده‌وڵه‌ت ـ شاری ترۆڤا که‌ له‌‬ ‫پ��ێ��وه‌ی گ�ڵ�اوه‌‪ .‬خ��وێ��ن��دن�ه‌وه‌ و شیکاری گواستنه‌وه‌ی شارستانێتی میزۆپۆتامیا و‬

‫ئانادۆلدا ب �ه‌ره‌و رۆژئ��اوا رۆڵ��ی به‌رچاوی‬ ‫گ��ێ��ڕاوه‌ ب �ه‌ رێ��ب��ازی پیالنگێڕی تێک‬ ‫ده‌شکێندرێت‪ .‬ئه‌مه‌ و خیانه‌تی یه‌هودا‬ ‫ئۆسکاریۆد به‌ عیسا مه‌سێح نمونه‌یه‌کی‬ ‫ت��ره‌‪ .‬ئاینه‌ یه‌کتاپه‌رسته‌کان و ت��اک ـ‬ ‫خ���وداوه‌ن���دێ���ک ک �ه‌ س���ه‌رچ���اوه‌ی ه�ه‌م��وو‬ ‫شتێکه‌ و پانتایی ده‌سه‌اڵته‌که‌ی ته‌واوی‬ ‫زه‌وی��ن و ئاسمان (کائینات) ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێ به‌ ئیلهام بۆ هاتنه‌کایه‌ی سیستمی‬ ‫ئیمپراتور (پ��ادش��ا) ـ خ��وداوه‌ن��د و دوات��ر‬ ‫ئیمپراتور ـ سێبه‌ری خودا (خلیفه‌الله)‪ .‬له‌‬ ‫سه‌ده‌کانی ناوه‌ڕاستدا و له‌گه‌ڵ تۆپکردنی‬ ‫ه���ه‌م���وو ه���ێ���زه‌ک���ان ل���ه‌ ژێ����ر ده‌س���ه‌اڵت���ی‬ ‫خوداوه‌ندی تاکانه‌ و ئیمپراتوره‌ جێگره‌که‌ی‬ ‫چینی سه‌رده‌ست بوو به‌ مه‌زنترین یاریده‌ده‌ر‬ ‫و پ��اڵ��پ��ش��ت��ی پ���ادش���ا‪ .‬ب���ه‌و پ��ێ��ی�ه‌ رۆڵ و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی پادشا فراوانتر ده‌بێت‪ .‬ئه‌و شێوازه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ عه‌بد و مه‌عبودیه‌ته‌ی که‌ له‌‬ ‫نێوان مرۆڤ (عبد) و خودا (معبود) له‌‬ ‫الیه‌ن ئاینه‌وه‌ پێشکه‌وتووه‌ له‌ نێوان مرۆڤ‬ ‫و ده‌سه‌اڵتداریشدا را دێت‪ .‬به‌و پێیه‌ تاک‬ ‫و کۆمه‌ڵگا به‌ ته‌واوی ژێرده‌ست ده‌کرێن‬ ‫بۆ مسۆگه‌رکردنی ده‌سه‌اڵتی پادشا که‌‬ ‫ره‌وایه‌تی خۆی له‌ ئاین ده‌گرێت‪ ،‬چه‌مکه‌‬ ‫فه‌لسه‌فی و زانستییه‌کانی ئ�ه‌و چه‌رخه‌‬ ‫به‌کار ده‌هێنرێن‪ .‬له‌و سۆنگه‌یه‌وه‌ وێڕای‬ ‫په‌ره‌دان به‌ پێناسه‌یه‌کی نوێ بۆ کۆمه‌ڵگا و‬ ‫سروشت‪ ،‬له‌ به‌شه‌ تیۆری و زانستیه‌کانیشدا‬ ‫به‌ره‌و پته‌وبون هه‌نگاو ده‌هاوێژێت‪.‬‬ ‫م��وع��اوی� ‌ه ک �ه‌ ه�ه‌س��ت ب �ه‌ شکستهێنانی‬ ‫سوپاکه‌ی له‌ به‌رامبه‌ر حه‌زره‌تی عه‌لی‬ ‫ده‌ک��ات ئاموزه‌کانی قورئان بۆ راگرتنی‬ ‫شه‌ڕ به‌کار دێنێت و خۆی رزگار ده‌کات‪.‬‬ ‫به‌اڵم دواتر خۆی و بنه‌ماڵه‌که‌ی ده‌بن به‌‬ ‫ک��وژه‌ری بنه‌ماڵه‌ی په‌یغه‌مبه‌ر و رێبه‌ره‌‬ ‫ئاینییه‌ رکابه‌ره‌کان و زۆربه‌یان به‌ پالنی‬ ‫گاڵو له‌ناو ده‌به‌ن‪ .‬له‌ ژێر ناوی سوفیگه‌ری‬ ‫و خوداپه‌رستی و ئایندا تاوانی گه‌وره‌ و‬ ‫کۆمه‌ڵکوژی ده‌ق�ه‌وم��ن‪ .‬دورخستنه‌وه‌ی‬ ‫گه‌الن له‌ کلتوری نه‌ته‌وه‌ییان و به‌ستنه‌وه‌ی‬ ‫مرۆڤه‌کان به‌ ئائین و چه‌مکی ئومه‌تی‬ ‫واح��ی��ده‌ به‌شێکی ت��ر ل �ه‌ به‌رهه‌مه‌کانی‬ ‫ئه‌و سه‌رده‌مه‌یه‌‪ .‬کلتوری به‌کرێگیراوی‬ ‫ک �ه‌ م��ی��رات��ی س �ه‌ده‌ک��ان��ی پێشوتره‌ و بۆ‬ ‫ک��وردان به‌جێ م��اوه‌‪ ،‬ئه‌مجاره‌ ده‌که‌وێته‌‬

‫ژێ���ر ک���اری���گ���ه‌ری ئ��ائ��ی��ن و ده‌ب���ێ���ت به‌‬ ‫خ��زم�ه‌ت��ک��اری ده‌س����ه‌اڵت‪ .‬به‌کرێگیراوان‬ ‫باشترین به‌نده‌ و خزمه‌تکاری سوڵتانن‪ .‬له‌‬ ‫دۆخێکی به‌مشێوه‌یه‌دا گه‌لی کورد ته‌نیا‬ ‫له‌ رێی په‌نابردن به‌ مه‌زهه‌ب و فیرقه‌ی‬ ‫جیاواز ده‌توانێ خۆی له‌ شکست رزگار‬ ‫بکات‪ .‬له‌ سه‌ده‌کانی دواتردا میلیگه‌رایی‬ ‫کاپیتالیستی رۆڵ����ی ئ��ای��ن��ێ��ک��ی ن��وێ‬ ‫ده‌بینێت‪ .‬ب �ه‌اڵم له‌جیاتی ئایدیۆلۆژیای‬ ‫ئاینی و چه‌مکی خ��ودای واح��ی��د‪ ،‬په‌ره‌‬ ‫به‌ چه‌مکی نه‌ته‌وه‌ ـ ده‌وڵه‌ت ده‌دات‪ .‬به‌و‬ ‫پێیه‌ تۆتمی نه‌ته‌وه‌ شوێنی تۆتمی خێڵ‬ ‫و عه‌شیره‌ ده‌گ��رێ��ت �ه‌وه‌‪ .‬ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئ�ه‌وه‌ش��دا‬ ‫میلیگه‌رایی سه‌ره‌تا رۆڵی پۆزه‌تیڤی هه‌یه‌‬ ‫له‌ بوژاندنه‌وه‌ی کلتوری و کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی��دا‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل �ه‌ الی���ه‌ن سیستمی‬ ‫کاپیتالیزمه‌وه‌ چ �ه‌واش �ه‌ ده‌ک��رێ��ت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫چه‌واشه‌کاریانه‌ رێگا له‌ به‌رده‌م دروستبونی‬ ‫ن�ه‌ت�ه‌وه‌پ�ه‌رس��ت��ی و شۆڤینیزم ده‌ک��ات �ه‌وه‌‪.‬‬ ‫نکۆڵیکردن و تواندنه‌وه‌ی که‌مایه‌تیه‌کانی‬ ‫ناو کۆمه‌ڵگا په‌ره‌ ده‌ستێنێت‪ .‬میلیگه‌رایی‬ ‫ده‌ب��ێ��ت�ه‌ ئ���ام���رازی ده‌س�����ه‌اڵت‪ ،‬س �ه‌رک��وت‬ ‫و پیالنگێڕی‪ .‬ک��رده‌وه‌ک��ان��ی هیتله‌ر‪،‬‬ ‫موسۆلینی‪ ،‬س�ه‌دام و‪ ...‬نمونه‌ی دیاری‬ ‫ئ���ه‌م پ�لان �ه‌ چ �ه‌واش �ه‌ک��اری �ه‌ی �ه‌‪ .‬نیشتمان‬ ‫پ���ه‌روه‌ری هه‌ستێکی پ��ی��رۆزه‌ و ب�ه‌ هیچ‬ ‫جۆرێک له‌گه‌ڵ ئه‌م بیرۆکه‌یه‌دا یه‌ک‬ ‫ناگرێته‌وه‌‪ .‬سۆسیالیزمی بونیادنراو به‌‬ ‫پێشخستنی چه‌مکی نه‌ته‌وه‌ ـ ده‌وڵه‌ت ده‌بێت‬ ‫به‌ باڵێکی ت��ری سیستم و له‌ ئه‌نجامدا‬ ‫ی��اری به‌ کۆمه‌ڵگا ده‌ک��ات‪ .‬له‌ بنه‌مادا‬ ‫میلیگه‌رایی له‌ به‌رگی شۆڤێنیزمی دا‬ ‫یان له‌ چوارچێوه‌ی شۆڤێنیدا نه‌یتوانیوه‌‬ ‫گۆڕانێک له‌ کۆمه‌ڵگا دروست بکات و‬ ‫چاره‌سه‌رێک بۆ کێشه‌کانی بدۆزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل�ه‌م س �ه‌رده‌م �ه‌دا ه�ه‌ر چه‌ند گه‌لی کورد‬ ‫به‌ ره‌واڵه‌ت له‌ ژێر باری ده‌سه‌اڵتی رزگار‬ ‫ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬ب��ه‌اڵم ه �ه‌ر زوو ده‌خلسکێته‌ ناو‬ ‫ق��وڕاوی مینیه‌تچێتییه‌وه‌‪ .‬له‌ الیه‌ک به‌‬ ‫ده‌ستی ده‌س�ه‌اڵت��داری شۆڤێنی ت��ورک و‬ ‫ع �ه‌ره‌ب و فارسه‌کانه‌وه‌ و ده‌چه‌وسێته‌وه‌‬ ‫ل����ه‌ ه����ه‌م����ان ک����ات����دا ل����ه‌ الی������ه‌ن ه��ێ��زه‌‬ ‫ئه‌مپریالیسته‌کانه‌وه‌ ده‌خرێته‌ ناو بازنه‌ی‬ ‫کارتێکی فشاری هه‌میشه‌یی‪ .‬به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫له‌ ژێر ناوی میلیگه‌راییدا ده‌بێت به‌ قوربانی‬

‫و توشی کاره‌سات ده‌بێت‪ .‬کورته‌ی پالنه‌‬ ‫پ�ه‌ی��ڕه‌وک��راوه‌ک��ان له‌ هه‌رێم و به‌ تایبه‌ت‬ ‫کوردستان ده‌شێت وه‌ها ده‌ستنیشان بکرێت‪.‬‬ ‫قۆناغی یه‌که‌م له‌ سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی نوزده‌‬ ‫ده‌ست پێ ده‌کات و تا سااڵنی (‪)1940‬‬ ‫و س��ه‌رده‌م��ی ش���ه‌ڕی دووه‌م����ی جیهانی‬ ‫ده‌خایه‌نێت‪ .‬له‌ ده‌وره‌دا میلیگه‌رایی هه‌رێمی‬ ‫و سه‌ره‌تایی که‌ له‌ الیه‌ن شێخه‌کان (پیاوانی‬ ‫ئاینی) و میرنشینه‌کان و سه‌رۆک خێڵ‬ ‫و عه‌شیره‌ته‌کانه‌وه‌ نوێنه‌رایه‌تی ده‌کرێت‬ ‫په‌ره‌ ده‌ستێنێت‪ .‬ئه‌مپریالیزمی به‌ریتانیاش‬ ‫ل ‌ه هه‌وڵی دۆزینه‌وه‌ی پێگه‌یه‌کی قورس‬ ‫و پته‌ودایه‌ له‌ هه‌رێمه‌که‌دا و ده‌ستێوه‌ردانی‬ ‫هه‌رێمه‌که‌ ده‌ک��ات و سیاسه‌تی له‌ پێناو‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت���دا پ���ه‌رت���ه‌وازه‌ی���ی دروس����ت و به‌‬ ‫بێ‌به‌زه‌ییانه‌ پ �ه‌ی��ڕه‌وی ب��ک��ات‪ .‬یاخیبون‬ ‫و س�ه‌ره�ه‌ڵ��دان�ه‌ک��ان��ی ئ��ه‌م س��ه‌رده‌م��ه‌ که‌‬ ‫ل �ه‌ الی����ه‌ن پ��ی��اوان��ی ئ��ای��ن��ی و س���ه‌رۆک‬ ‫ع �ه‌ش��ی��ره‌ک��ان �ه‌وه‌ ب �ه‌ڕێ��وه‌ ده‌ب��رێ��ن‪ ،‬وێ��ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی که‌ ده‌سه‌اڵتدارانی هه‌رێم ته‌نگه‌تاو‬ ‫ده‌که‌ن ئه‌نجامێکی ئه‌وتۆ به‌ده‌ست ناهێنن‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی سه‌رۆکه‌کانیش به‌ پالنی قیزه‌ون‬ ‫و ب �ه‌ ن��ام �ه‌ردان �ه‌ت��ری��ن ش��ێ��وه‌ ده‌ک���وژێ���ن و‬ ‫له‌ناو ده‌برێن‪ .‬به‌ هۆی بێ رێکخستنی و‬ ‫شپرزه‌یی و به‌رنامه‌ی بزوتنه‌وه‌کانی ئه‌م‬ ‫چاخه‌وه‌ گه‌لی کورد زیاتر له‌ گه‌النی تری‬ ‫هه‌رێم زه‌ره‌رم �ه‌ن��د ده‌ب��ێ��ت‪ .‬ده‌س�ه‌اڵت��داران��ی‬ ‫هه‌رێمیش ته‌نیا به‌رژه‌وه‌ندییه‌ شه‌خسی و‬ ‫بنه‌ماڵه‌ییه‌کانیان ده‌پارێزن و هیچ حیسابێک‬ ‫بۆ گه‌النی ژێرده‌ست ناکه‌ن‪ .‬ئ�ه‌وه‌ش رێ‬ ‫له‌به‌ر گه‌شه‌کردنی و به‌رزبونه‌وه‌ی هه‌ستی‬ ‫نه‌ته‌وه‌په‌رستی و میلیگه‌رایی سه‌ره‌تایی‬ ‫تورک‪ ،‬فارس و عه‌ره‌ب و تا راده‌یه‌کیش‬ ‫کورد ئاوه‌اڵ ده‌کات‪ .‬له‌ ئه‌نجامی شه‌ڕ و‬ ‫ئاڵۆزییه‌کاندا چه‌ندین که‌مایه‌تی ئه‌تنیکی‬ ‫و ئاینی هه‌رێمه‌که‌ له‌ ناو بران یان ناچاری‬ ‫کۆچی به‌کۆمه‌ڵ ک��ران‪ .‬کۆمه‌ڵکوژی‬ ‫ئ �ه‌رم �ه‌ن��ی �ه‌ک��ان‪ ،‬پ�ه‌ی��م��ان��ن��ام�ه‌ی ل����ۆزان و‬ ‫پارچه‌کردنی کوردستان و‪ ...‬ئه‌نجامی‬ ‫ئه‌م قۆناغه‌یه‌ له‌گه‌ڵ وه‌رگرتنی ناوه‌ندێتی‬ ‫مۆدێرنیته‌ی سه‌رمایه‌داری له‌ الیه‌ن واڵته‌‬ ‫یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مریکاوه‌ قۆناغێکی‬ ‫نوێ ده‌ست پێ ده‌کات‪.‬‬ ‫قۆناغی دووه‌م له‌ سااڵنی (‪)40‬ه‌وه‌ ده‌ست‬ ‫پێ ده‌کات و تا ساڵی (‪ )1975‬ده‌خایه‌نێت‪.‬‬

‫هێمن به‌رزنجى‬

‫ئ����ه‌و ک��ێ��ش��ان �ه‌ى ئ��ێ��س��ت��ا ل���ه‌ ک��ه‌رک��وک‬ ‫رووئ�����ه‌ده‌ن‪ ،‬ی��ان ل �ه‌ داه���ات���ووى ئ��ه‌و ش��اره‌‬ ‫جارێکى تر ده‌بنه‌وه‌ گرفت‪ ،‬په‌یوه‌ندى به‌و‬ ‫کێشانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌ڕابردودا دروست بوون‪،‬‬ ‫درێژکراوه‌ى کێشه‌کانى سه‌رده‌مى به‌عسن‪،‬‬ ‫دواى هاتنه‌ سه‌ر حوکمى به‌عسیه‌کان له‌‬ ‫ساڵى (‪ )1968‬کێشه‌کان س�ه‌رچ��اوه‌ى له‌‬ ‫عه‌قڵێکى شۆڤێنیانه‌ى به‌عسیه‌ته‌وه‌ وه‌گرت‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش ئامانجى حوکمى به‌عسیه‌ت بوو‪،‬‬ ‫ن��ه‌ک ت �ه‌ن��ان �ه‌ت ب��ۆ ک��ه‌رک��وک‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫بۆ ب�ه‌ع�ه‌ره‌ب کردنى هه‌موو ناوچه‌کانى‬ ‫ک��وردن��ش��ی��ن‪ ،‬ئ���ه‌گ���ه‌ر س���ه‌ی���رى م��ی��ژووى‬ ‫داگیرکارى عه‌ره‌بى بکه‌ین‪ ،‬ئه‌م مێژووه‌ له‌‬ ‫ناو خێڵى عه‌ره‌بدا شتێکى نامۆ نیه‌ تازه‌‬ ‫ن�ه‌ب��وو ت��ا حوکمى به‌عسى ک��ارى له‌سه‌ر‬ ‫کردبێت‪ ،‬له‌سه‌رهه‌ڵدانى ئاینى ئیسالمه‌وه‌‬ ‫له‌و کاته‌ى عه‌ره‌ب له‌ سایه‌ى ئاینه‌وه‌ خۆى‬ ‫وه‌ک ی�ه‌ک نه‌ته‌وه‌ ناسیوه‌‪ ،‬هه‌وڵیانداوه‌‬ ‫هه‌موو جیاوازیه‌ک له‌نێو خۆیاندا بتوێنێته‌وه‌‬ ‫درێغیشیان نه‌کردووه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئیسالمیان‬ ‫ک�����ردووه‌ ب �ه‌چ �ه‌ک��ێ��ک ب���ۆئ���ه‌وه‌ى ن �ه‌ت �ه‌وه‌‬ ‫جیاوازه‌کانى ناوخۆیان و ده‌وروبه‌ریان بکه‌نه‌‬ ‫به‌شێک له‌ ئومه‌ى ئیسالمى عه‌ره‌بى‪ ،‬چه‌ند‬ ‫بۆیه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌کى بچوکیان له‌ناو ب��ردوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت خاکه‌کانیشیان کردون به‌ خاکى‬ ‫ع �ه‌ره‌ب‪ ،‬له‌ سه‌ره‌تاى س�ه‌ده‌ى راب��ردودا که‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌کان لکێندران به‌ عێڕاقه‌وه‌ زۆرترین‬ ‫ت�ه‌رک��ی��زى ع �ه‌ره‌ب �ه‌ شۆڤێنیه‌کان ل�ه‌ سه‌ر‬ ‫کوردیه‌تى ک�ه‌رک��وک ب��ووه‌‪ ،‬ب�ه‌و هۆیه‌ى‬ ‫که‌ شارى که‌رکوک شارێکى ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫بووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها پێک هاته‌ تێکه‌ڵه‌که‌ى بوو‬ ‫بۆیان له‌باربووه‌‪ ،‬تابه‌عس بێته‌ که‌رکوک‪،‬‬

‫راستینه‌ی کۆمپلۆی (‪)15‬ی شوبات‬

‫‪17‬‬

‫ئ �ه‌و ک���ورده‌ که‌رکوکیانه‌ى ل�ه‌ گ �ه‌ڕه‌ک‬ ‫و قه‌زا و ناحیه‌ و شارۆچه‌که‌ و گونده‌وه‌‬ ‫که‌ ته‌عریب کراون‪ ،‬به‌ مه‌رامى سیاسه‌تى‬ ‫تایبه‌تى عه‌ره‌بى شۆڤێنى به‌عسى خراونه‌ته‌‬ ‫سه‌ر هه‌رکوێیه‌ک‪ ،‬پێموانیه‌ ئه‌وروپیه‌کان‬ ‫ب��اش ل�ه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ تێنه‌گه‌ن‪ ،‬که‌ دواى‬ ‫ئازادى عێراقیش که‌رکوکیان به‌جێهێشتوه‌‬ ‫به‌هۆى گروپه‌ تیرۆرسته‌کان په‌الماردانى‬ ‫چ �ه‌ک��داران �ه‌ و ی��ان بێکارى هه‌ڵهاتبێتن‪،‬‬ ‫ئه‌وروپیه‌کان تا داڵ��ده‌ی��ان ب��ده‌ن‪ ،‬کێشه‌که‌‬ ‫به‌زۆرى بۆ کورد وایه‌ له‌ ئه‌وروپادا‪ ،‬پێموایه‌‬ ‫کورد گه‌لێکى پاکه‌ به‌س به‌ختى زۆرباش‬ ‫نیه‌‪ ،‬هه‌روه‌ک چۆن له‌ رابردودا به‌ ئه‌نفال‬ ‫و چه‌کى کیمیایى و پرۆسه‌ى ته‌عریب بونه‌‬ ‫قوربانى‪ ،‬ئێستا به‌م شێوه‌یه‌ قوربانى ده‌رن‪ ،‬ئه‌م‬ ‫کێشه‌یه‌ بۆ عه‌ره‌به‌کان وانیه‌‪ ،‬که‌ زۆربه‌یان‬ ‫دۆخى سیاسى و مه‌رامى سیاسه‌تى شۆڤێنى‬ ‫کردونیه‌تیه‌ که‌رکوکى‪ ،‬به‌زۆر کردونى به‌‬ ‫که‌رکوکى و ناسنامه‌ى پێداون‪ ،‬نمونه‌ش‬ ‫ئ��ام��ارى ساخته‌یه‌ ل�ه‌ن��او سه‌فاره‌ته‌کاندا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬سه‌فاره‌تى عێراقیش به‌شێکه‌ له‌وه‌‬ ‫که‌ ئه‌ویش ناوى چه‌ندها هاواڵتى کوردى‬ ‫تیا تۆمار نی ‌ه به‌ ئه‌نقه‌ستیش واک���راوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر عه‌ربێک داواى په‌ناهه‌نده‌یى‬ ‫بکات وا تێده‌گه‌ن له‌ ترسى ژیان هاتووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ کوردێک به‌تایبه‌ت که‌رکوکى‬ ‫وانیه‌‪ ،‬بۆیه‌ که‌ باسى کورد ده‌که‌ن هه‌ێمى‬ ‫کوردستانیان دێته‌ به‌رچاو‪ ،‬هه‌موو که‌س‬ ‫له‌وه‌ تێنه‌گه‌یشتووه‌ که‌ هه‌رێمى کوردستان‬ ‫ته‌نیا ه �ه‌ر ئه‌وه‌نیه‌ ته‌نیا ل�ه‌ژێ��ر ئ��ی��داره‌ى‬ ‫حکومه‌تى هه‌رێمدایه‌‪ ،‬به‌ڵکو به‌دڵنیایه‌وه‌‬ ‫ت�ه‌م��اش��اى نه‌خشه‌ ب��ک�ه‌‪ ،‬ب �ه‌ق �ه‌د هه‌رێمى‬ ‫کوردستان ن��اوچ�ه‌ى دیکه‌ هه‌یه‌ کێشه‌ى‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ره‌ (‪ )60‬ساڵه‌ داگ��ی��رک��راوه‌‪ ،‬ک��ورد‬ ‫بۆته‌ ئامانجى قوربانیه‌کان‪ ،‬ئێستا به‌هۆى‬ ‫ئ��ه‌وه‌ى که‌ ب�ه‌ڕێ��وب�ه‌رى نفوس و جنسیه‌ى‬ ‫ک �ه‌رک��وک ع �ه‌ره‌ب �ه‌‪ ،‬گومانى هه‌یه‌ که‌‬ ‫ناوى په‌ناهه‌نده‌کان و خه‌ڵکانى دیکه‌ش بۆ‬ ‫سه‌رژمێرى یان بۆ نفوس تۆمار نه‌کرابێت‪،‬‬ ‫ئه‌م حاڵه‌ته‌ له‌ هه‌ڵبژاردنى رابردودا بینیمان‬ ‫و ئ�ه‌و کێشه‌یه‌ درێ��ژه‌ بکێشێت به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌سه‌فاره‌ته‌کاندا‪.‬‬

‫له‌م قۆناغه‌دا چینی سه‌رده‌ستی کورد له‌‬ ‫ژێ��ر کاریگه‌ری گۆڕانکارییه‌ سیاسی‪،‬‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی و ئایدیۆلۆژییه‌کانی جیهان‬ ‫و ب �ه‌ ت��ای��ب �ه‌ت رۆژئ����اوادای����ه‌‪ .‬ئه‌نجامی‬ ‫شه‌ڕه‌ جیهانییه‌کان و دۆخی هه‌رێم وه‌ک‬ ‫ده‌رفه‌تێک بۆ دروستکردنی قه‌واره‌یه‌کی‬ ‫ئۆتۆنۆم و خۆسه‌ر بۆ کوردستان به‌کار‬ ‫دێ��ن��ێ��ت‪ .‬ئ�����ه‌وه‌ش ب�����ه‌ره‌و م��ی��ل��ی��گ�ه‌رای��ی‬ ‫ب������ورژوازی پ��ێ��ن��اس�ه‌ ده‌ک�����ه‌ن‪ .‬س����ه‌ره‌ڕای‬ ‫ب��ان��گ�ه‌ش�ه‌ک��ان ئ���ه‌و ره‌وت����ه‌ ل �ه‌ ف��ی��ودال و‬ ‫بورژوابچوکه‌کان زیاتر هه‌نگاو نانێت‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت الیه‌نه‌ فیۆداله‌که‌شی به‌هێزتر و‬ ‫زاڵتره‌‪ .‬ئه‌م ره‌وته‌ سه‌ره‌تا له‌ ژێر کاریگه‌ری‬ ‫شه‌وره‌ویدایه‌‪ .‬به‌اڵم دواتر به‌ هۆی خه‌سڵه‌ته‌‬ ‫چینایه‌تییه‌کانی واب�ه‌س��ت�ه‌ی ئه‌مریکا‪،‬‬ ‫ئیسرائیل و هێزه‌کانی تر ده‌بێت‪ .‬لێره‌ به‌دواوه‌‬ ‫ئه‌و ره‌وته‌ له‌ الیه‌ن هێزه‌ ئه‌مپریالیسته‌کانه‌وه‌‬ ‫بۆ کۆنترۆڵ‌کردنی هێزی شۆڕشگێڕانه‌ و‬ ‫جه‌ماوه‌ری کوردان به‌کار ده‌هێندرێت‪ .‬له‌م‬ ‫دۆخه‌ هه‌ستیاره‌دا زۆرێک له‌ شۆڕشگێڕان‬ ‫و پێشه‌نگه‌کانی گه‌لی ک��ورد بۆ نمونه‌‬ ‫سلێمان موعینی و‪ ...‬له‌ الیه‌ن ئه‌و ره‌وته‌وه‌‬ ‫شه‌هید ده‌کرێن‪ .‬به‌م شێوه‌یه‌ به‌کرێگیراوێتی‬ ‫جارێکی تر و هه‌ڵبه‌ت ئه‌مجاره‌ له‌ به‌رگی‬ ‫ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕی��دا ل��ه‌ ن��اوچ �ه‌ک �ه‌ س �ه‌ره �ه‌ڵ‬ ‫ده‌دات‪ .‬ریشه‌ی دژایه‌تی ئه‌و ره‌وته‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫(‪ )PKK‬و به‌شداربوو له‌ پیالنگێڕییه‌کانی‬ ‫دژب���ه‌ ب��زوت��ن �ه‌وه‌ی ئ����ازادی گ�ه‌ل��ی ک��ورد‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌ ده‌چ��ێ��ت‪ .‬ل �ه‌م چه‌مکه‌ خیانه‌ت و‬ ‫به‌کرێگیراوێتیه‌دایه‌‪ .‬په‌یماننامه‌ی جه‌زائیر‬ ‫و نسکۆیا ئاشبه‌تاڵی (‪ )1975‬زه‌برێکی‬ ‫ک��وش��ن��ده‌ی ل �ه‌م ره‌وت���ه‌ وه‌ش��ان��د‪ .‬قۆناغی‬ ‫سێیه‌م که‌ له‌م ساڵه‌وه‌ ده‌ست پێ ده‌کات و‬ ‫تا سه‌ره‌تای ساڵی (‪ )2000‬درێژه‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هاوکاته‌ له‌گه‌ڵ له‌دایکبون و گه‌شه‌کردنی‬ ‫پارتی کرێکارانی کوردستان‪ .‬له‌ راستیدا‬ ‫هیچ رێکخستنێک نیه‌ هێنده‌ی (‪)PKK‬‬ ‫روبه‌ڕوی ئه‌و هه‌موو پیالن و ته‌ڵه‌که‌بازی‬ ‫بوبێته‌وه‌‪ .‬ئ�ه‌و فۆرمه‌ سیاسی‪ ،‬ئابوری‪،‬‬ ‫کلتوری و ژیانییه‌ی که‌ ئایدیۆلۆژیایی‬ ‫فه‌رمی ده‌وڵ �ه‌ت و سیستمی ده‌س �ه‌اڵت له‌‬ ‫کوردستان پێکی هێنابوو گه‌لی کوردی له‌‬ ‫ریشه‌ و ره‌سه‌نایه‌تی دابڕاندووه‌ و روبه‌ڕوی‬ ‫دژوارترین تراژیدیای مێژوی مرۆڤایه‌تی‬ ‫کردۆته‌وه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫بیر و بۆچون‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫له‌ چاوه‌ڕوانی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌ولێر‬

‫کامه‌ران گوڵپی‬ ‫کورد له‌به‌ر ئه‌وه‌ی زۆر په‌رته‌وازه‌ کراوه‌‪،‬‬ ‫دوژمنان دوور له‌ خواست و ئیراده‌ی ئه‌و‬ ‫دابه‌شی ک��ردووه‌ به‌ س�ه‌ر چ��وار واڵتی‬ ‫دراوس��ێ��ی‪ .‬ئ �ه‌م داب �ه‌ش��ک��ردن �ه‌ش له‌به‌ر‬ ‫نه‌بوونی یه‌کهه‌ڵوێستی ل ‌ه نێوان کورداندا‬

‫ئاراس عوسمان‬

‫ئ �ه‌گ �ه‌ر ب��ڕوان��ی��ن�ه‌ ئ���ه‌داى ک��ارک��ردن و‬ ‫م��ام�ه‌ڵ�ه‌ک��ردن ل�ه‌گ�ه‌ڵ م��رۆڤ�ه‌ک��ان له‌م‬ ‫ق��ۆن��اغ�ه‌دا‪ ،‬زۆر ج��ار گوێبیست ده‌بین‬ ‫ک � ‌ه ده‌گ��وت��رێ��ت ه �ه‌م��وو شتێکمان ب ‌ه‬ ‫گفتوگۆى سه‌ر سفره‌و خوانه‌کانیشه‌و‌ه‬ ‫بۆت ‌ه سیاسه‌ت‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ى پرسیار‌ه‬ ‫ل���ه‌الى ه �ه‌م��وان ک��ام س��ی��اس �ه‌ت؟ به‌چ‬ ‫ئامانجێک س��ی��اس�ه‌ت له‌کوردستاندا‬ ‫ده‌کرێت؟ ئه‌وانه‌ى هه‌ڵگرى بیرى و فکره‌ى‬ ‫سیاسه‌ت داده‌ڕێژن کام که‌سایه‌تى تازه‌و‬ ‫ئه‌کادیمین یاخود ترادسیۆنین؟ بۆی ‌ه‬ ‫ه �ه‌م��وو ک��ار و ک����رده‌وه‌ و ب��ڕی��اره‌ک��ان‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌و گروپ و نوخبانه‌ى ئه‌حزابى‬ ‫سیاسیه‌و‌ه ئه‌نجام ده‌درێت چ ل ‌ه نێوخۆى‬ ‫حزب و چ ساحه‌ى سیاسى کوردستان‬ ‫و مامه‌ڵه‌کردن و ڕاگۆڕینه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫واڵت��ان��ى ده‌ره‌وه‌ى هه‌رێمى کوردستان‪،‬‬ ‫به‌ناوى گشت چین وتوێژه‌کانه‌وه‌ گفتوگۆ‬ ‫ک��ردن و هێز دروس���ت ک��ردن و ب��ازاڕى‬ ‫ئابورى ئاڵوگۆڕ پێ ده‌کرێت به‌خواستى‬

‫ه�ه‌ت��ا ئ �ه‌م��رۆش درێ���ژه‌ی ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫خۆشبه‌ختان ‌ه ئه‌مڕۆ به‌ هیمه‌تی دڵسۆزان‬ ‫و خه‌مخۆرانی‪ ،‬خه‌ریک ‌ه ئه‌و ئاواته‌ی‬ ‫ک ‌ه مێژ‌ه کوردان خه‌ونی پَیو‌ه ده‌بینن‬ ‫دێت ‌ه دی‪ .‬به‌ستنی ئه‌و کۆنگره‌ی ‌ه جیاواز‬ ‫له‌ کۆنگره‌ و کۆنفرانسه‌کانی پێشتر ل ‌ه‬ ‫س �ه‌ر خاکی به‌شێک ل ‌ه کوردستانی‬ ‫گه‌ور‌ه ده‌به‌سترێت‪ .‬بۆیه‌ به‌ خۆشحاڵییه‌و‌ه‬ ‫ده‌ڕوانینه‌ ئه‌م کۆنگره‌یه‌ له‌ بری ئه‌وه‌ی‬ ‫واڵت��ان��ی زڵهیز چ��اودێ��ری کۆنگره‌ی‬ ‫کوردان بکه‌ن ئێستا ده‌بێت نوێنه‌ریان وه‌کو‬ ‫میوان بانگێشت بکرێت بۆ کۆنگره‌‪.‬‬ ‫وات �ه‌ ک��ورد له‌ خاکی خۆیدا بڕیار ل ‌ه‬ ‫چاره‌نوسی خۆی ده‌دات نه‌ک واڵتان‬ ‫چاره‌نوسی دیاری بکه‌ن‪ .‬وێستگه‌کانی‬ ‫شۆڕشی ک��وردی زۆرن له‌ ه�ه‌ر چوار‬ ‫پارچه‌دا‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر به‌شێکی کوردستان‬ ‫بۆ خۆی ل ‌ه خه‌می خۆیدا ب��ووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م کۆنگره‌یه‌ هه‌موو کوردان له‌ ئامێز‬ ‫ده‌گرێت و هێڵه‌ گشتییه‌کانی خه‌باتی‬

‫ئه‌و نوخبانه‌ى بوونه‌ت ‌ه بیرکه‌ره‌و‌ه له‌برى‬ ‫کۆمه‌ڵگاى کوردى‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ى بۆته‌ جێگه‌ى سه‌رسوڕمان حزبى‬ ‫کوردى به‌درێژاى دواى ڕاپه‌ڕین به‌تایبه‌ت‬ ‫دوو ح��زب� ‌ه ده‌س���ه‌اڵت���داره‌ک���ه‌ى هه‌رێمى‬ ‫کوردستان‪ ،‬وه‌ک نه‌یانتوانیو‌ه جۆرێک‬ ‫ل ‌ه خۆشه‌ویستى له‌نێو تاکى کۆمه‌ڵگادا‬ ‫دروست بکه‌ن‪ ،‬له‌الیه‌کى تره‌وه‌ هه‌نگاویان‬ ‫نه‌ناو‌ه بۆ ئه‌وه‌ى ڕێگربن له‌دروست بوونى‬ ‫ڕق و کین ‌ه له‌نێو ئه‌و کۆمه‌ڵگایه‌‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫دواج��ار ئه‌و چه‌که‌ره‌و به‌رهه‌مه‌ توڕه‌ى‬ ‫هه‌بوو کارکردنى ئه‌وان بوو‌ه له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ى کۆمه‌ڵگا ژیانى خۆى ڕاده‌ستى‬ ‫ئه‌و دوو حزبه‌ ک��ردوه‌‪ ،‬که‌چى ده‌بینیت‬ ‫م��اف و پاراستنیان ن���ه‌دراوه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫ئ�ه‌وان�ه‌ى رۆژان��ێ��ک ع��اره‌ق و خوێنیان‬ ‫تێکه‌ڵ ب��ووه‌‪ ،‬له‌پێناو ڕۆژێ��ک ئااڵى‬ ‫کوردستان له‌به‌رزیدا ببینرێت و ده‌ستور‬ ‫و ئ��اس��ای��ش��ى و ئ�ه‌م��ن��ى له‌پێکهاته‌ى‬ ‫تاکه‌کانى خۆ و هاوزمانانى بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌و‌ه حکومڕانى کردن له‌چاو ئه‌و‬ ‫وێنه‌ و خه‌یاڵه‌ى هه‌بوو ڕه‌نگه‌ په‌شیمانى‬ ‫له‌دواوه‌ بێت و وه‌اڵمى پرسیاری گه‌لێک‬ ‫تائێستا له‌سه‌ر ئ���ازادى تاکه‌که‌سى و‬ ‫بیروڕا هه‌روا مابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ى له‌سیاسه‌تدا به‌شێوه‌ زانستیه‌که‌ى‬ ‫هه‌ی ‌ه سیاسه‌ت له‌کورترین مانادا بریتی ‌ه‬ ‫له‌به‌ده‌ست هێنانى ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دى گشتى‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ى ئێستا حزبى کوردى به‌ڕێوه‌ى‬ ‫ده‌ب���ات ل �ه‌ژێ��ر ن���اوى ح��زب و سیاسه‌ت‬ ‫تاچه‌ند بۆته‌ ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دى گشتى؟ ک ‌ه‬ ‫به‌دڵنیایه‌وه‌ بۆت ‌ه به‌رژه‌وه‌ندى و ئامانجى‬ ‫حزبى و له‌نێو حزبیشدا بۆت ‌ه به‌رژه‌وه‌ندى‬ ‫که‌سانێکى که‌م و دیار‪ ،‬ئه‌گه‌ر بڕوانین ‌ه‬ ‫واڵت��ان��ى ده‌وروب����ه‌ر به‌تایبه‌تى ئ�ه‌وان�ه‌ى‬

‫ک��وردان��ی ه �ه‌ر چ��وار پ��ارچ� ‌ه ده‌خرێت ‌ه‬ ‫به‌رباس و ڵێکۆڵینه‌و‌ه و چاره‌نوسی هه‌ر‬ ‫پ��ارچ�ه‌ی�ه‌ک ب�ه‌ ه�ه‌م��وو پارچه‌کانه‌و‌ه‬ ‫گ��رێ ده‌درێ����ت و ب � ‌ه ه �ه‌م��وو جیهانی‬ ‫ده‌سه‌لمێنین که‌ کورد یه‌ک نه‌ته‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م ه�ه‌ن��گ��اوه‌ی به‌ستنی کۆنگر‌ه ب ‌ه‬ ‫راستی شۆڕشی به‌هاری کوردیی ‌ه بۆ‬ ‫دیارکردنی چاره‌نوسی نه‌ته‌وه‌که‌مان ک ‌ه‬ ‫چیتر ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی ک��ورد له‌ ژێ��ر سایه‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تانی زلهێزدا خۆی ده‌سته‌مۆ ناکات‬ ‫و چاره‌نوسی نه‌ته‌وه‌یه‌کی چل ملیۆنی‬ ‫ل ‌ه ئه‌ستۆ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌م کۆنگره‌یه‌دا ب��اش��وری کوردستان‬ ‫ده‌ب��ێ��ت پ��ێ��ش�ه‌ن��گ ب��ێ��ت ل �ه‌ داڕش��ت��ن��ی‬ ‫بڕیاره‌کاندا ه�ه‌ر چ��ۆن پێشه‌نگ بوو‌ه‬ ‫بۆ به‌ستنی ئ �ه‌م کۆنگره‌ مێژوییه‌ ل ‌ه‬ ‫س �ه‌ر خاکی هه‌رێمی ئ��ازاددای �ه‌‪ .‬که‌م‬ ‫ته‌وه‌ره‌ی کۆنگر‌ه به‌ بۆچونی من ده‌بێت‬ ‫دۆزینه‌وه‌ی رێگاچار‌ه و میکانیزمێک‬ ‫بێت بۆ به‌ده‌ستهێنانی ئازادی بۆ به‌ڕێز‬

‫ئ��وج��االن‪ .‬چونک ‌ه کلیلی چ��اره‌س�ه‌ری‬ ‫به‌شێکی زی��ن��دوی ئ �ه‌م کوردستانه‌ی ‌ه‬ ‫که‌ باکوری خۆشه‌ویستی به‌رخۆدانه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌رکی زۆر گرنگ له‌ ئه‌ستۆی‬ ‫ب�ه‌رپ��رس��ان��ی ب �ه‌ش��دار ل �ه‌م کۆنگره‌یه‌دا‬ ‫رێکخستنه‌وه‌ی ن��او م��اڵ��ی ک���ورده‌ ب ‌ه‬ ‫جۆرێک ک ‌ه واڵتان و زلهێزان تێبگه‌ن‬ ‫ک ‌ه کێشه‌ی هه‌ر چوار پارچه‌ بریتی ‌ه ل ‌ه‬ ‫کێشه‌ی یه‌ک پارچه‌‪.‬‬ ‫یه‌کێکی تر له‌ کێشه‌ سه‌ره‌کییه‌کانی‬ ‫ک��ورد‪ ،‬ک��وردان��ی رۆژئ��اوای �ه‌‪ .‬ده‌کرێت‬ ‫کۆنگره‌ ب� ‌ه چه‌ند بڕیارێکی تۆکم ‌ه‬ ‫داهاتوی رۆژئ��اوای کوردستان دیاری‬ ‫بکات له‌ دوای رووخ��ان��ی رژێمه‌که‌ی‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د‪ .‬ئه‌ویش به‌ په‌راوێزنه‌خستنی‬ ‫کوردانی رۆژئاوا له‌ الیه‌ن الیه‌نه‌کانی‬ ‫ت��ری گ��ۆره‌پ��ان��ی سیاسی ل�ه‌ سوریای‬ ‫دوای به‌شار‪.‬‬ ‫گرنگی به‌ستنی کۆنگر‌ه له‌وه‌دای ‌ه ک ‌ه‬ ‫له‌م سه‌رده‌می دیموکراسی و کرانه‌وه‌یه‌دا‬

‫ئه‌گه‌ر حزب‪ ،‬حزب ئه‌گه‌ر‬

‫له‌ساڵى ڕاب��ردو کۆتایى به‌ده‌سه‌اڵتیان‬ ‫ه��ێ��ن��را‪ ،‬ب��ی��ن��ی��م��ان و ب��ی��س��ت��م��ان ل �ه‌ژێ��ر‬ ‫سایه‌ى ئه‌و حکومه‌ت و حکومکردن و‬ ‫سیاسه‌ته‌دا‪ ،‬چ��ۆن گه‌وره‌ترین سامانى‬ ‫هاونیشتمانیانى خۆیان له‌نێو بانکه‌کانى‬ ‫ده‌ر‌ه بلۆککردبوو‪ ،‬یان چۆن به‌کارده‌هێنران‬ ‫بۆ خزمه‌تکردنى نه‌وه‌کان و مامه‌ڵه‌کردن‬ ‫پێیانه‌و‌ه چ ل ‌ه نێوخۆو چ له‌ده‌ره‌وه‌ى ئه‌و‬ ‫واڵتانه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ڕه‌نگ ‌ه ئه‌و‌ه خاڵى کۆتایى‬ ‫نه‌بێت که‌ ئاشکرابووه‌و داهاتوو و مێژوش‬ ‫پێده‌چێت به‌رهه‌مى دزیکردنیان به‌ناوى‬ ‫حزب و حکومه‌ت و پادشایه‌تى خه‌ڵکى‬ ‫و شتى ت��رى مابێت‪ ،‬هه‌موو ئه‌مانه‌ش‬ ‫ب���ه‌ڕاى م��ن ده‌گ��ه‌ڕێ��ت��ه‌و‌ه ب��ۆ نه‌بوونى‬ ‫دادگ��اک��ان و ڕۆڵ و پێگه‌ى به‌هێز بۆ‬ ‫که‌سایه‌ته‌کان ک ‌ه له‌ چوارچێوه‌یه‌کى‬ ‫سه‌ربه‌خۆ و بێالیه‌ندا کاربکه‌ن‪ ،‬بتوانن‬ ‫م��اف��ى ه���ه‌م���ووان پ��ارێ��زراوب��ێ��ت ب���ه‌وه‌ى‬ ‫خ �ه‌ڵ��ک��ى ئ��وم��ێ��دى ب���ه‌دروس���ت���ک���راوه‌ى‬ ‫که‌سانێک ‌ه به‌ناوى سه‌رۆک و سه‌رکرد‌ه‬ ‫و س��ی��اس �ه‌ت��ک��ردن��ی��ان �ه‌وه‌‪ ،‬ل �ه‌ت��ازه‌ت��ری��ن‬ ‫ڕووداویشدا باس له‌و‌ه ده‌کرێت سه‌رۆکى‬ ‫هندستان به‌نیازه‌ گه‌نده‌ڵى بخاته‌ نێو‬ ‫دادگ��اک��ان��ى ئ �ه‌و واڵت����ه‌وه‌‪ ،‬له‌کاتێکدا‬ ‫گرنگه‌ له‌هه‌ر واڵتێکدا چه‌ند وه‌زاره‌ت و‬ ‫ده‌زگایه‌کى هه‌ستیار هه‌بێ‪ ،‬به‌ڵێ که‌م‬ ‫کورتى هه‌ر ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم نه‌ک گه‌نده‌ڵى‬ ‫تێدا بێت له‌وان ‌ه وه‌زاره‌تى دادو په‌روه‌رده‌و‬ ‫ته‌ندروستى‪ ،‬که‌ پێموایه‌ ئه‌مانه‌ زۆر‬ ‫پ�ه‌ی��وه‌س��ت��ن ب��ه‌ژی��ان و م���ان و نه‌مانى‬ ‫خه‌ڵکه‌وه‌ چ له‌ڕووى عه‌قڵ و پێشکه‌تن‬ ‫و مافى مرۆڤه‌وه‌‪ ،‬چ ل �ه‌ڕووى ژینگه‌و‬ ‫زیانى جه‌سته‌ییه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئ �ه‌وه‌ى ئێستا‬ ‫له‌کوردستان ده‌گوزه‌رێت به‌ناوى حزب و‬ ‫سیاسه‌ته‌و‌ه ده‌توانم بڵێم مامه‌ڵه‌ کردن ‌ه ب ‌ه‬

‫به‌ها ئینسانى و نه‌ته‌وه‌و نیشتمانیه‌کان‪،‬‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ى بتوانى ببیته‌ خاوه‌نى زیان و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌ له‌سه‌رکردن هه‌ر ل ‌ه به‌زاندنى‬ ‫سنوره‌کان و ده‌ستگیردن و له‌ناوبردنى‬ ‫ه �ه‌م��وو ئ���ه‌و ه��اواڵت��ی��ان �ه‌ى ل �ه‌ب��اش��ورو‬ ‫ناوچه‌کانى ترى کوردستان‪ ،‬له‌نێویشیاندا‬ ‫به‌پشکۆکردنى خانه‌واده‌یه‌ک له‌مانگى‬ ‫ره‌م���ه‌زان���ى پ��ار و س��ى و ش��ه‌ش گه‌نج‬ ‫له‌ڕۆبۆسکى‪ ،‬بۆی ‌ه کاتێک حزب کار ب ‌ه‬ ‫یاسا و سیاسه‌تکردنى به‌رژه‌وه‌ندى نادات‬ ‫ده‌بێت باجه‌که‌شى وه‌ربگرێت‪ ،‬هه‌روه‌ک‬ ‫هیگڵ ئ��ام��اژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌ک���ات (ئ�ه‌گ�ه‌ر‬ ‫یاسا نه‌بێت ده‌بێت ‌ه شه‌ڕى هه‌مووان دژى‬ ‫هه‌مووان)‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا ده‌نگ و باسى رووداوه‌کانى‬ ‫(‪)17‬ى شوبات ده‌کرێت که‌ خوێنى الو‬ ‫گه‌نجى کورد به‌ده‌ستى کادیران و بڕیارى‬ ‫حزبى ک���وردى ئه‌نجام دراوه‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫وێنه‌ى دڵته‌زێن هاتنه‌وه‌ ب �ه‌رده‌م خه‌ڵکى‬ ‫کوردستان‪ ،‬به‌تایبه‌ت بۆ ئه‌و خانه‌وادانه‌ى‬ ‫هه‌ر چاوه‌ڕوانى پشو هه‌ناسه‌یه‌ک ده‌که‌ن‬ ‫که‌ به‌ئارامى له‌نێو جه‌سته‌یاندا بێت و‬ ‫بچێت‪ ،‬ب �ه‌وه‌ى ده‌س�ه‌اڵت��ى ک��وردى ببێته‌‬ ‫باوکێک و چه‌ترى دادوه‌رى هه‌ڵبدات و‬ ‫ماف و قه‌ره‌بوى مه‌عنه‌وى ئه‌وان بکاته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ داواکاریه‌کانیان که‌ هه‌رکات باس‬ ‫له‌و ڕووداوان ‌ه ده‌کرێت وێنه‌ى نه‌وه‌کانیان‬ ‫ل �ه‌ ق��وت��اب��خ��ان�ه‌ و س�ه‌ی��ران��گ��ا و شوێنه‌‬ ‫گشتیه‌کان نابینرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵکو له‌نێو‬ ‫باروت و خوێنه‌ و هه‌وارو گریانێکدا به‌دى‬ ‫ده‌که‌ن له‌نێو میدیاى نێوخۆى و جیهانیش‪،‬‬ ‫که‌ ئه‌مه‌ ساتبه‌سات حه‌سره‌ته‌کان زیاتر‬ ‫ده‌ک���ه‌ن و ب��ێ ئینتمایى ب��ۆ ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫و خ��اک واڵت که‌متر ده‌ک���ات���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئ �ه‌وه‌ى شانازى بکرێت به‌هێز و حزب و‬

‫ده‌به‌سترێت‪ .‬بۆی ‌ه ده‌ک��رێ��ت په‌یامێک‬ ‫بێت بۆ واڵت��ان��ی دیموکراسیخواز ک ‌ه‬ ‫گه‌لی کورد وه‌کو رێژه‌ش ل ‌ه زۆریک‬ ‫له‌ واڵتانی جیهان زۆرت��ره‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ل ‌ه‬ ‫هه‌ندێک واڵت��ی داگیرکه‌ریش‪ .‬ئه‌م ‌ه‬ ‫راستیه‌که‌ پێویست ب ‌ه شه‌رمکردن ناکات‬ ‫ل ‌ه ده‌ربڕینیدا‪.‬‬ ‫کۆنگره‌ ده‌بێت ئ�ه‌و تیۆره‌ سه‌قه‌ته‌ ل ‌ه‬ ‫ب��ی��ری ت��اک��ی ک��وردی��دا بسڕێته‌و‌ه ک ‌ه‬ ‫ده‌وترا نابێت کوردانی هیچ پارچه‌یه‌ک‬ ‫ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دی خ��ۆی��ان ل � ‌ه سه‌رحیسابی‬ ‫پارچه‌یه‌کی تر بنیات بنێت‪ .‬چونک ‌ه‬ ‫ک���ورد ی��ه‌ک ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی � ‌ه و چ��اره‌ن��وس��ی‬ ‫ن���ه‌ت���ه‌وه‌ی ک����ورد س���ن���وری ده‌س��ت��ک��رد‬ ‫ناتوانێت جیای بکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫دونیا ب���ه‌رده‌وام له‌ گ��ۆڕان��دای�ه‌‪ .‬ئه‌وه‌تا‬ ‫شانشینی ئ���ه‌رده‌ن ل� ‌ه ساڵی (‪)1999‬‬ ‫دا پێنج له‌ سه‌رکرده‌کانی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫حه‌ماسی ل� ‌ه خاکی ئ���ه‌رده‌ن ده‌رک���رد‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم دوای (‪ )13‬س��اڵ ب � ‌ه فه‌رمی‬

‫سیاسه‌تێکه‌وه‌ که‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌وان و‬ ‫کۆمه‌ڵگادا نه‌جوڵێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان چاوه‌ڕێى‬ ‫بینینى ئ���ه‌و ب��ک��وژان �ه‌ن ل �ه‌دادگ��اک��ان‬ ‫حوکمى خ��ۆی��ان ب��درێ��ت‪ ،‬ن �ه‌ک ب �ه‌وه‌ى‬ ‫هه‌رباسى جێبه‌جێکردنى داواکارییه‌کان‬ ‫بکرێت ته‌نها به‌ قسه‌‪ ،‬وه‌ک چینیه‌کان‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ن (ی���ه‌ک دی��م �ه‌ن ل �ه‌ ه����ه‌زار وش�ه‌‬ ‫قسه‌کردن به‌سوودتره‌)‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ى ئێستا ه �ه‌ی �ه‌ ب���ه‌ن���اوى ح���زب و‬ ‫سیاسه‌تکردنه‌وه‌ له‌کوردستاندا‪ ،‬بۆچونم‬ ‫وای �ه‌ ئه‌گه‌ر ح��زب ئ�ه‌وه‌ی�ه‌ سیاسیه‌کان‬ ‫ده‌ستیان داوه‌ت��ێ و ف �ه‌رزى ده‌ک �ه‌ن‪ ،‬یان‬ ‫کارکردن بۆ نیشتمان و نه‌ته‌وه‌و پاراستنى‬ ‫له‌دوژمنانى ده‌ره‌کى‪ ،‬یاخود ترس له‌هه‌ر‬ ‫بیروبۆچونێک له‌ده‌ره‌وه‌ى ئه‌و ئایدۆلۆژیه‌ى‬ ‫ئ�ه‌وان‪ ،‬یان ترس له‌هه‌ر گردبونه‌وه‌یه‌ک‬ ‫و خۆپیشاندانێک‪.....‬هتد‪ ،‬ئه‌مانه‌ نه‌‬ ‫حزبایه‌تى و نه‌ سیاسه‌تێکى راستگۆیانه‌ى‬ ‫پ��ێ ده‌گ��وت��رێ��ت ک �ه‌ ب��ت��وان��ێ��ت م���اف و‬ ‫ک �ه‌رام �ه‌ت��ى ه��اواڵت��ی�ه‌ک��ان��ى بپارێزێت‪،‬‬ ‫چونکه‌ ده‌بینى ه�ه‌ر به‌رپرسێکى ساده‌‬ ‫که‌ به‌حسابى وته‌ى خۆیان هه‌ڵبژێردراوى‬ ‫خه‌ڵکن و شۆڕشیان ک��ردوه‌ پێکه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌مڕۆ‪ ،‬به‌اڵم ده‌بینى ئه‌و گشته‌ ئۆتۆمبێل‬ ‫و پاسه‌وانه‌ خه‌یاڵیه‌ى له‌ماڵ و کارکردن‬ ‫و خزمه‌تکردندایه‌ ب �ه‌و که‌سانه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌ڵێین هه‌موو ئه‌و که‌سانه‌ى توانیویانه‌‬ ‫هه‌ڵقواڵى ده‌نگ و بیروباوه‌ڕو متمانه‌ى‬ ‫خه‌ڵکى بێت‪ ،‬زۆر ئاساییه‌ به‌ته‌نها به‌نێو‬ ‫بازاڕو پارکه‌کاندا به‌پیاده‌ بێت و گوێش‬ ‫له‌هه‌موان بگرێت‪ ،‬لێره‌دا وته‌یه‌کى الوتزو‬ ‫هه‌یه‌ که‌ ده‌ڵێت (ده‌رگاى چاک پێویستى‬ ‫به‌ قوفڵ نییه‌)‬ ‫له‌م کاته‌دا ده‌سه‌اڵتى کوردى خۆى پێش‬ ‫هه‌موان ده‌زانێت داواکار و پێویستیه‌کانى‬

‫پێشوازی ل ‌ه خالید مه‌شعه‌ل ده‌کات ک ‌ه‬ ‫یه‌کێک بوو له‌ دورخراوه‌کان‪ .‬ئه‌ی بۆ‬ ‫ده‌بێت ئێمه‌ی کورد له‌و ترس ‌ه وه‌همیه‌دا‬ ‫بمێنینه‌وه‌ که‌ (‪ )15‬ساڵ به‌رله‌ ئێستا‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ سه‌رکرده‌یه‌کی کورد کراو‌ه‬ ‫دوور ل ‌ه هه‌موو عورفێکی نێونه‌ته‌وه‌یی‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه ده‌بێت دلێرانه‌ قسه‌ی خۆمان هه‌بێت‬ ‫له‌و دۆسیه‌یه‌دا‪.‬‬ ‫کوردان به‌ ئومێدێکی گه‌وره‌و‌ه ده‌ڕوانن ‌ه‬ ‫کۆنگره‌که‌یان له‌ هه‌رێمی کوردستان‪.‬‬ ‫ب��ۆی�ه‌ ه��ی��واداری��ن ک � ‌ه ش�ه‌م�ه‌ن��ده‌ف�ه‌ڕی‬ ‫ب� ‌ه ده‌وڵ�ه‌ت��ب��ون ل �ه‌م کۆنگره‌یه‌وه‌ ب�ه‌ڕێ‬ ‫بکه‌وێت و له‌ چوار وێستگه‌ی جیاوازدا‬ ‫کوردنی ه ‌ه رچوار پارچ ‌ه به‌ره‌و یه‌کبون‬ ‫رێک بخات و که‌شتی ب ‌ه ده‌وڵه‌تبونمان‬ ‫بگه‌ینینه‌ که‌ناری ده‌ریای ئارامی‪.‬‬ ‫ده‌کرێت کۆنگره‌ بڕیاری دروستکردنی‬ ‫یه‌ک مه‌رجه‌عیه‌ت بدات بۆ هه‌ر چوار‬ ‫پارچه‌ و له‌ ڕێ��ی ئ�ه‌و مه‌رجه‌عیه‌ته‌و‌ه‬ ‫کێشه‌کان چاره‌سه‌ر بکرێن‪.‬‬

‫کۆمه‌ڵگا و تاکه‌کانى چیه‌‪ ،‬گرنگ نی ‌ه‬ ‫به‌وه‌ خه‌ڵکى له‌خشته‌ ببرێت که‌ داواکاریان‬ ‫چیه‌ و ئێمه‌ ب���ه‌دواداچ���ون ده‌ک �ه‌ی��ن و‬ ‫هه‌ندێک قسه‌ى بریقه‌دارى تر که‌ جێگه‌ى‬ ‫باوه‌ڕى که‌س نه‌بێت‪ ،‬هه‌نوکه‌ کۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌خته‌وه‌رى نه‌ماوه‌ بۆ ده‌سه‌اڵتى سیاسى‬ ‫و حکومڕانى له‌ژێر سایه‌ى ئه‌واندا به‌م‬ ‫جۆره‌ و بێگۆڕانکارى‪ ،‬دوباره‌کردنه‌وه‌ى‬ ‫هه‌ندێک رسته‌ که‌ له‌ ئێستا هه‌موان‬ ‫له‌به‌رمانه‌‪ ،‬به‌اڵم بێ ئ�ه‌وه‌ى له‌عه‌مه‌لدا‬ ‫رۆڵێکى جدى ببینرێت‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌مانه‌ش‬ ‫تاکو کۆتایى وێستگه‌ى چاوه‌ڕوانى تاکى‬ ‫کۆمه‌ڵگاى کوردى لێى بوه‌ستن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫نا له‌و دیو به‌ڵێنه‌ بێ کردار و کات به‌سه‌ر‬ ‫بردنه‌که‌تان دۆخ�ه‌ک�ه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندیتان‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وکاتیش فریاى فریادڕه‌سێک‬ ‫ناکه‌ون تا هاناى بۆ به‌رن‪ ،‬ببنه‌ حزب و‬ ‫سیاسیه‌ک که‌ ته‌نها هه‌واو هه‌ناسه‌تان‬ ‫لێوه‌ر نه‌گیرێته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئ �ه‌وه‌ى ت�ه‌واوى‬ ‫به‌خته‌وه‌رى کۆمه‌ڵگاتان وه‌رگرتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌س��ت��ان به‌سه‌ر گشتى الی�ه‌ک��دا گرتوه‌‬ ‫هه‌مووى له‌ پێناو مانه‌وه‌ و به‌کارهێناى‬ ‫خ��ۆت��ان و خ��زم�ه‌ت��ک��ردن��ى خ��ان �ه‌واده‌ت��ان‬ ‫به‌کارهێناوه‌‪ ،‬وه‌لێ حزب ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ بێت‬ ‫سه‌دان جار رۆژانه‌ به‌ر ره‌خنه‌ ده‌که‌وێت‪،‬‬ ‫ی��ان ئ �ه‌گ �ه‌ر ح��زب ئامانجى م��ان �ه‌وه‌ و‬ ‫خۆسه‌پاندن بێت بێ ئه‌وه‌ى سودى گشتى‬ ‫هه‌بێت و کۆمه‌ڵگایه‌کى مردو دروست‬ ‫بکات‪ ،‬ئه‌وا خودا بتان باته‌وه‌ سه‌ر ئه‌و‬ ‫کات و ساته‌ى خاوه‌نى که‌مترین الیه‌نى‬ ‫مادى بوون و به‌خته‌وه‌ریتان وون کردبوو‪،‬‬ ‫وه‌ک سۆفۆکلیس ده‌ڵێت (کاتێ مرۆڤ‬ ‫ته‌واوى به‌خته‌وه‌رى ون ده‌کات‪ ،‬ئه‌واچیتر‬ ‫ناژى‪ ،‬به‌ جه‌سته‌یه‌کى مردوو بانگى بکه‌‬ ‫که‌ هه‌ناسه‌ ده‌دات‪.‬‬

‫وته‌یه‌ک له‌ ناو میلله‌تى کوردا باوه‌ که‌ ده‌ڵێت‬ ‫«بێ‌ده‌نگى نیشانه‌ى رازى‌بوونه‌»‬

‫رزگار جه‌بار‬ ‫پێم سه‌یر‌ه هه‌ندێک له‌ پێناو به‌رژه‌وه‌ندى‬ ‫تایبه‌تى خۆیان بێ ده‌نگده‌بن له‌ ئاست ئه‌و‬ ‫هه‌موو که‌موکورتییه‌ى که‌ له‌ ده‌سه‌اڵتى‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌دا بوونى هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پاڵپشتى ک��ردن��ى ده‌سه‌اڵتێکى گه‌نده‌ڵ‬ ‫و چ��اوپ��ۆش��ى ک���ردن ل � ‌ه ه �ه‌ڵ �ه‌و ک���ه‌م و‬ ‫کورتیه‌کانى و ده‌س��ت خۆشى لێکردنیان‬ ‫دی��ک��ت��ات��ۆر دروس����ت ده‌ک�����ات‪ ،‬گ���ه‌ر بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌کیش واى دابنێت خ��ۆش ده‌ژێ��ت!‬ ‫ئه‌وه‌ به‌دڵنیاییه‌و‌ه به‌ر نه‌فره‌تى نه‌وه‌کانى‬ ‫داهاتوو ده‌که‌وێت و مێژوویه‌کى ره‌ش بۆ‬ ‫خۆى ده‌نوسێته‌وه‌‪.‬‬ ‫تێناگه‌م بێ ده‌نگ بوون له‌به‌ر چى؟ ل ‌ه‬

‫کاتێکدا رۆژانه‌ سه‌دان تانکه‌رى گه‌وره‌ى‬ ‫نه‌وت ئاودیوى سنوره‌کانى هه‌رێم ده‌کرێت‬ ‫و که‌سیش نازانێت داهاته‌که‌ى ده‌چێت بۆ‬ ‫کوێ! ده‌بێت ئه‌وه‌شمان له‌بیر بێت ک ‌ه ئه‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ى وز‌ه نه‌ک هه‌ر هى ئه‌م نه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫بێت به‌ڵکو نه‌وه‌کانى داهاتوش خاوه‌نین‬ ‫و له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وانیشدا به‌رپرسیار ده‌بین‬ ‫ئه‌گه‌ر بێ ده‌نگى هه‌ڵبژێرین‪.‬‬ ‫بێ ده‌نگى بۆ ک ‌ه ئه‌و هه‌موو کۆمپانیا‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی � ‌ه ه��ات��وون �ه‌ت � ‌ه ه �ه‌رێ��م �ه‌وه‌ و ب ‌ه‬ ‫هه‌زاره‌ها کرێکارى بێگانه‌یان هاوردۆت ‌ه‬ ‫هه‌رێمه‌و‌ه و ل ‌ه کاتێدا خۆمان به‌ ده‌ی��ان‬ ‫هه‌زار بێ کار و هه‌زاره‌ها ده‌رچوى زانکۆ‬ ‫و په‌یمانگامان هه‌یه‌ که‌ دانه‌مه‌زراون!‬ ‫ب��ێ ده‌ن��گ��ى ل� ‌ه پ��اى چ��ى ک�ه‌ رۆژان���ه‌ ب ‌ه‬ ‫به‌رچاوى خۆمانه‌وه‌ واسته‌ و واسته‌کارى‬ ‫و خ��زم خزمێنه‌ ده‌بینین ل ‌ه دام���ه‌زراو‌ه و‬ ‫فه‌رمانگه‌ حکومیه‌کاندا‪.‬‬

‫بۆ بێ ده‌نگ بین که‌ زۆربه‌ى خانه‌واده‌ى‬ ‫مه‌سئوله‌کان له‌ واڵتانى ئه‌وروپادا ده‌ژین‬ ‫و له‌م مه‌مله‌که‌ته‌ى ئێمه‌شدا به‌ هه‌زاره‌ها‬ ‫ماڵ عه‌رزه‌یه‌کى (‪100‬م) نی ‌ه ژوورێکى‬ ‫تێدا درووس���ت بکه‌ن ت��ا رۆڵ�ه‌ک��ان��ی��ان ل ‌ه‬ ‫سه‌رما ره‌ق نه‌بنه‌وه‌؟!‬ ‫بێ ده‌نگ بوونمان له‌ ئاست ده‌ستێوه‌ردانى‬ ‫حزب له‌سه‌رجه‌م بواره‌کانى کۆمه‌ڵگادا و‬ ‫به‌تایبه‌تى خوێندنى بااڵ و په‌روه‌رده‌دا ک ‌ه ل ‌ه‬ ‫رێى حزب حزبێنه‌وه‌ سه‌دان که‌سى ئاست‬ ‫نزمیان کردۆت ‌ه مامۆستاى زانکۆ! ک ‌ه‬ ‫ئه‌وانیش نه‌وه‌یه‌کى ئاست نزمان بۆ به‌رهه‌م‬ ‫ده‌هێنن و خه‌جاڵه‌تى نه‌وه‌کانى داهاتوو‬ ‫ده‌بین‪.‬‬ ‫بۆ بێ ده‌نگ بین ک ‌ه گاڵته‌ ب ‌ه عه‌قڵى‬ ‫تاکى ئه‌م هه‌رێمه‌ ده‌که‌ن و پێیان وای ‌ه تانها‬ ‫(ا‪,‬ب) و (ب‪,‬ا) شیاوى سه‌رۆکایه‌تى و‬ ‫حکوم ک��ردن��ن و که‌سى ش��ی��اوى ت��ر نی ‌ه‬

‫ل �ه‌م ه�ه‌رێ��م�ه‌دا شایه‌نى س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ى و‬ ‫به‌ڕیوه‌بردنى واڵت بێت‪.‬‬ ‫هه‌ر کاتێکیش گه‌ر بمانه‌وێت بێ ده‌نگ‬ ‫نه‌بین و هه‌ڵه‌کانیان بۆ راست بکه‌ینه‌و‌ه و‬ ‫که‌م و کورتیه‌کانیان ده‌ست نیشان بکه‌ین‬ ‫چه‌ندین تۆمه‌تمان بۆ دروست ده‌که‌ن وه‌ک‬ ‫ئێو‌ه ده‌ستى ده‌ره‌کیتان ل ‌ه پشته‌‪ ،‬ئێوه‌ ئه‌م‬ ‫ئه‌زمونه‌ ده‌شێوێن‪ ،‬ئه‌و تۆزه‌ ئازادییه‌ى ب ‌ه‬ ‫ده‌ستمان هێناو‌ه له‌ ناوى ده‌به‌ن و چه‌ندان‬ ‫تۆمه‌تى تریش‪.‬‬ ‫شتێک که‌ زۆر ده‌ی��ده‌ن به‌ چ��اوى نه‌وه‌ى‬ ‫نوێدا ئه‌وه‌یه‌ که‌ ده‌ڵێن ئێوه‌ (به‌عس)تان‬ ‫نه‌بینیو‌ه قه‌درى ئه‌م ئازادیه‌تان ال نیه‌‪ ،‬کام‬ ‫ئازادى؟ راسته‌ سه‌رده‌مى به‌عسمان نه‌بینى‪،‬‬ ‫به‌اڵم چه‌ندان شه‌ڕى ناوخۆییمان بینى و‬ ‫تااڵوه‌که‌یمان چه‌شت ک ‌ه هۆکاره‌که‌ى ئێو‌ه‬ ‫بوون‪ ،‬راسته‌ به‌عسمان نه‌بینى به‌اڵم ‪/17‬‬ ‫شوباتمان بینى ک ‌ه رێژوانتان کوشت و ب ‌ه‬

‫ده‌یان رۆڵه‌ى ئه‌م میلله‌ته‌تان بریندار کرد‪،‬‬ ‫به‌عسمان نه‌بینى‪ ،‬به‌اڵم ‪/25‬شوباتمان بینى‬ ‫ک ‌ه منداڵى (‪ )11‬ساڵتان ب ‌ه کۆمه‌ڵێک‬ ‫خه‌ون و خولیاو‌ه کوشت!‬ ‫به‌عسمان نه‌بینى‪ ،‬به‌اڵم ‪/19‬نیسانمان بینى‬ ‫ک � ‌ه چ��ۆن ش �ه‌ق ل�ه‌ خ��وێ��ن��دک��ارى زانکۆ‬ ‫ده‌درا له‌ نێو حه‌ره‌مى زانکۆدا! ک ‌ه به‌عس‬ ‫نه‌یتوانى هه‌رگیز کارى وابکات!‬ ‫بۆیه‌ ده‌ڵێم بێ ده‌نگمان مه‌که‌ن و جارێکى‬ ‫تر تۆمه‌تبارمان مه‌که‌ن به‌وه‌ى ک ‌ه ئێمه‌ ک ‌ه‬ ‫ئێمه‌ى نه‌وه‌ى نوێ هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تیمان‬ ‫الوازه‌ و س �ه‌رده‌م��ى به‌عسمان نبینیوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش بزانن ک ‌ه ئه‌و‌ه ئێمه‌ین تف ل ‌ه پاسدار‬ ‫و جه‌ندرم ‌ه ده‌که‌ین ک ‌ه براکانمان ده‌کوژن‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ئ��ێ��م�ه‌ی��ن دژى ه���ه‌ر ده‌س �ه‌اڵت��ێ��ک‬ ‫ئه‌وه‌ستینه‌و‌ه که‌ بیه‌وێت سوکایه‌تى ب ‌ه‬ ‫پیرۆزیه‌کانى میلله‌ته‌که‌مان بکات‪..‬‬ ‫ئه‌وه‌ ئێمه‌ین هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تیمان الواز بوو‌ه‬

‫یان ئێوه‌ن ک ‌ه ناتوانن ب ‌ه ئیدان ‌ه کردنێکیش‬ ‫ئیدانه‌ى کوژرانى (‪ )7‬رۆڵ�ه‌ى خێزانێکى‬ ‫کورد بکه‌ن ک ‌ه به‌ده‌ستى ده‌وڵه‌تى تورکیا‬ ‫کوژران یان ئیدانه‌کردنى کوژرانى (‪)35‬‬ ‫ه��اواڵت��ى ک��وردى بکه‌ن ک ‌ه ب��راى ئێمه‌ن‬ ‫ک ‌ه بۆ بژێوى ژیانیان کۆڵبه‌ریان ده‌کرد‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تیمان الواز‌ه یا ئێو‌ه‬ ‫ک ‌ه رۆژان � ‌ه ئ��ااڵى کوردستان ب ‌ه خوێنى‬ ‫ک��وردان س��ور ده‌کرێت ب ‌ه ده‌ستى رژێمى‬ ‫به‌عسى س��وری �ه‌وه‌ و ئ��ێ��وه‌ش ن��ق ن��اک�ه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ئێو‌ه الى خۆى هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تیتان‬ ‫زۆر به‌رزتر‌ه له‌ ئێمه‌ى نه‌وه‌ى نوێ ئه‌ى بۆ‬ ‫چى بێده‌نگیتان هه‌ڵبژاردو‌ه له‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ل ‌ه سێداره‌دانى براکانمان له‌ رۆژهه‌اڵتى‬ ‫واڵت! ل ‌ه کۆتاییدا ده‌ڵێم ئێمه‌ى ن�ه‌وه‌ى‬ ‫نوێ هه‌رچه‌ند‌ه هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تیمان الواز‬ ‫بێت هه‌رگیز ناڵێین (دروست بونى ده‌وڵتى‬ ‫کوردى خه‌ونى شاعیرانه‌یه‌)‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تیۆری‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دووشه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫خ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫وخ‬ ‫ئه‌حالم مه‌نسور‬

‫ج���اران وش��ه‌ی خ �ه‌واج �ه‌ ل�ه‌ میسردا زۆر‬ ‫به‌کار ده‌هێنرا‪ .‬به‌ تایبه‌تی بۆ که‌سی‬ ‫بیانی وه‌ک ئه‌وروپییه‌کان‪ .‬گوایه‌ زۆربه‌ی‬ ‫زۆری ده‌س �ه‌اڵت �ه‌ ک��ۆن�ه‌ک��ان رێ��ی��ان داوه‌‬ ‫به‌ ئینگلیز و فه‌ڕه‌نسا ه�ه‌ر له‌ زه‌مه‌نی‬ ‫پاشه‌کشه‌ی ده‌وڵه‌تی عوسمانی له‌ میسر‪،‬‬ ‫میسرییه‌کان وشه‌ی خواجه‌یان داهێنا و به‌‬ ‫دیالێکتی خۆیان ده‌ڵێن «خه‌واگه‌«‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ گ���رێ���دراو ب �ه‌ م��ی��س��ر؛ ئ����ه‌وه‌ی له‌‬ ‫باشوری کوردستاندا په‌یوه‌ندی هه‌یه‌ به‌‬ ‫ئێمه‌وه‌‪ ،‬ده‌بینین بێگانه‌په‌رستی زۆر زۆر‬ ‫دیارده‌یه‌کی باوه‌‪ .‬یه‌ک؛ کۆچکردنی ئه‌و‬ ‫هه‌موو گه‌نجانه‌ چ به‌ شێوه‌یه‌کی فه‌رمی‬ ‫یان به‌ قاچاغ‪ ،‬یان به‌ خنکاندنی هه‌ندێکیان‬ ‫له‌ ده‌ری��ای ئ �ه‌ژه‌‪ ،‬یان زیندانیکردنیان له‌‬ ‫الیه‌ن تورکیاوه‌‪.‬‬ ‫جاران هاواڵتیان ده‌چون بۆ ئێران‪ ،‬سنوری‬ ‫ئێران و عێراق له‌ سه‌رده‌می پاشایه‌تیدا سنور‬ ‫کرابویه‌وه‌‪ .‬زۆر جار له‌ رێگه‌ی (مه‌نزه‌لیه‌)‬ ‫به‌ بێ کاغه‌ز یان هه‌ندێ جار به‌ کاغه‌ز‬ ‫و پاسپۆرت هاتوچۆی تارانیان ده‌ک��رد‪.‬‬ ‫قاچاغچییه‌کان رێگایه‌کی تایبه‌تیان بۆ‬ ‫خۆیان دۆزی��ب��ووه‌وه‌‪ .‬چونکه‌ به‌ فه‌رمی‬ ‫ناتوانن بچنه‌ ناو ئێران‪ .‬به‌اڵم په‌یوه‌ندی‬ ‫ئابوری نێوان ئێران و عێراق‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌کی‬ ‫زۆر زۆر باش ب��وو‪ .‬دوای هاتنی سه‌دام‬ ‫حسێن ئه‌وه‌ بوو که‌ ده‌ستدرێژی کرده‌ سه‌ر‬ ‫رۆژئاوای ئێران و بۆ ماوه‌ی هه‌شت ساڵ‬ ‫جه‌نگیان کرد‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ چه‌ندین ساڵه‌ خێزانه‌کانمان حه‌ز‬ ‫ده‌ک�ه‌ن کچ بده‌ن به‌ گه‌نجه‌ کورده‌کانی‬ ‫ئه‌وروپا؛ پێیان ده‌وت‪« :‬خارجییه‌«! ئه‌و‬ ‫کۆڕه‌ له‌ ئه‌وروپاوه‌ ده‌گه‌ڕایه‌وه‌ کوردستان‪،‬‬ ‫هه‌ر چی پاشه‌که‌وتی هه‌بوو ئه‌یخاته‌ سه‌ر‬ ‫مل و په‌نجه‌ و ناوقه‌دی کچێکی شاری‪.‬‬ ‫چونکه‌ کچه‌کانیشتمان به‌و شوکردنه‌یان‬ ‫له‌ خێزانه‌کان و له‌ کۆمه‌ڵگاش ئازاد ده‌بن‪.‬‬ ‫بۆ یه‌که‌م جار بیر ناکه‌نه‌وه‌ که‌ ده‌وڵه‌تانی‬ ‫ئ �ه‌وروپ��ا س �ه‌رم��ای �ه‌دارن و به‌ زه‌ح��م�ه‌ت به‌‬ ‫چاوه‌ڕێکردنی دوو سێ ساڵیش‪ ،‬ئینجا‬ ‫به‌ڕێ ده‌که‌وتن‪ .‬که‌ له‌ فرۆکه‌ داده‌به‌زین‪،‬‬ ‫س���ه‌ری���ان ک��ێ��ش��ای�ه‌ س���ه‌ر ب��ااڵخ��ان �ه‌ک��ان‪.‬‬ ‫م��ی��ت��رۆی��ان ب��ی��ن��ی‪ ،‬ب���ه‌اڵم زم��ان��ی��ان نیه‌‪.‬‬ ‫تاقه‌تیشیان نیه‌ بچنه‌ کورسی زمان‪ .‬ئه‌و‬ ‫زاوای��ان �ه‌ش هه‌ندێکیان ق��اپ ده‌ش��ۆرن له‌‬ ‫ریستۆرانته‌کان یاخود ئاسایشی ئه‌وروپا‬ ‫ئه‌یانکڕێت و ده‌یانکات به‌ سیخۆڕ یاخود‬ ‫خه‌ریکی قاچاغچێتی ماده‌ هۆشبه‌ره‌کانن‬ ‫یان ئه‌وه‌ی که‌ کاری خراپتر ده‌که‌ن‪ .‬کوڕ‬ ‫پێش ژنهێنانی له‌ ئه‌وروپادا ئازاده‌‪ ،‬کوڕی‬ ‫وا هه‌یه‌ ش�ه‌وی له‌ باوه‌شی کچێکدایه‌‪.‬‬ ‫بۆ دووه‌م شه‌و له‌ باوه‌شی کچێکی تردایه‌‬ ‫و به‌مجۆره‌ به‌رده‌وام ده‌بێت‪ .‬له‌وه‌ش خراپتر‬ ‫ک�ه‌ رێ و شوێنیان نه‌بێت‪ ،‬ی��ان مافی‬ ‫نیشته‌جێبون و په‌نابه‌رێتیان نه‌درێتێ‪ ،‬له‌‬ ‫شه‌قام و کۆاڵندا به‌ بێهوده‌یی ده‌سوڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌ ته‌نیایی توشی ه �ه‌زاران جۆری‬ ‫نه‌خۆش ده‌رون��ی یان موعتاد ده‌ب��ن‪ .‬له‌وه‌‬ ‫س �ه‌ی��ره‌ و س �ه‌م �ه‌ره‌ت��ر ک����وڕان ب �ه‌ دوای‬ ‫پیره‌ژنێک ده‌گه‌ڕن بۆ ئه‌وه‌ی ده‌رگایان بۆ‬ ‫بکاته‌وه‌‪ ،‬به‌رده‌ستی بۆ ده‌که‌ن و حه‌مامی‬ ‫خۆشیان ده‌ک �ه‌ن‪ ،‬به‌ مه‌رجی ئ �ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫پیره‌ژنه‌ له‌ روی سێکسییه‌وه‌ تێر بکه‌ن‪.‬‬ ‫م���ه‌رج ن��ی�ه‌ ه���ه‌ر ک���ورده‌ک���ان وا ب��ک�ه‌ن‪،‬‬ ‫ژاپۆنییه‌کانیش ده‌یکه‌ن و گه‌نجه‌کانی‬ ‫شوێنه‌کانی تر‪.‬‬ ‫ئ��ای! ب� ‌ه ق��وڕم گ��رت ئ �ه‌وروپ��ا ک�ه‌ وه‌ک��و‬ ‫گۆڕستان ‌ه و کاتێ س��ه‌ری ل��ێ ده‌ده‌ی‬ ‫س���ه‌رت ده‌ش��ک��ێ��ن��ێ��ت؛ ت��وش��ی نه‌زیفێکی‬ ‫غه‌ریبی ده‌بیت و ئینجا بیر ل ‌ه گه‌ڕانه‌و‌ه‬ ‫ده‌ک��ات‪ .‬به‌اڵم به‌ پێی ئه‌و په‌ند‌ه کوردی ‌ه‬ ‫ک ‌ه ده‌ڵیت «سواربون عه‌یبێکه‌ و دابه‌زین‬ ‫دوو عه‌یب»‪ ،‬ناگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ نیشتمان و‬ ‫ل� ‌ه ئ �ه‌وروپ��ادا س �ه‌رگ �ه‌ردان و وێ �ڵ‌ ده‌ب��ن‪.‬‬ ‫جگ ‌ه ل ‌ه کێشه‌ی نێوان گه‌نج ‌ه کورده‌کان‬ ‫خۆیان‪ ،‬چ به‌زمکردن‪ ،‬چ دزین‪ ،‬چ ده‌ست‬ ‫پانکردنه‌وه‌‪ ،‬چ ق�ه‌رز و‪ ...‬کرێکاری وا‬ ‫هه‌یه‌ ئاوده‌ستی ئه‌وروپا پاک ده‌کاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ک� ‌ه دێ��ت کچێکی ک��ورد م��اره‌ ده‌ک��ات‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت قۆناغێکم ب ‌ه خوێندن بردۆته‌ سه‌ر‪،‬‬ ‫ئێستا خه‌ریکی کاروباری خۆمم‪ .‬خۆی بۆ‬ ‫خۆی ئه‌وروپییه‌کان بێزیان دێته‌وه‌ ک ‌ه ئه‌و‬ ‫کار‌ه ناشیرینانه‌ بکه‌ن‪ .‬بۆی ‌ه گه‌نجی کورد‬

‫ریکالم؛ شه‌ڕێکى بێ به‌رامبه‌ر و‬

‫وێن‬

‫گرێی خه‌واجه‌‬ ‫ناچار ده‌بێت ئه‌و کارانه‌ بکات به‌رامبه‌ر ب ‌ه‬ ‫چه‌ند یۆرۆ و پاوه‌نی ئیسته‌لینی و فرانک‪.‬‬ ‫مه‌ینه‌تیه‌که‌ ل��ێ��ره‌وه‌ ده‌س��ت پێ ده‌ک��ات�ه‌و‌ه‬ ‫که‌ زۆرب �ه‌ی زۆری��ان له‌ بااڵخانه‌کاندا ل ‌ه‬ ‫شوێنی به‌رده‌ست و خزمه‌تکاردا ده‌ژین ک ‌ه‬ ‫کرێکه‌ی که‌مه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم درێژییه‌که‌ی و‬ ‫پانییه‌که‌ی و روبه‌ره‌که‌ی دوو متره‌‪.‬‬ ‫ئ��ی��ن��ج��ا دی��ن � ‌ه س���ه‌ر پ�لان��ی ژێ��رب �ه‌ژێ��ری‬ ‫ئ �ه‌وروپ��ی��ی �ه‌ک��ان ک��� ‌ه ب���ه‌ک���اری ده‌ه��ێ��ن��ن‬ ‫ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ب �ه‌ ک��ۆچ��ب�ه‌ر‌ه ئ��اخ��رش�ه‌ڕه‌ک��ان‪.‬‬ ‫رۆژێ��ک ک��اک عه‌لی ب��رام دره‌ن��گ ل ‌ه‬ ‫رێ بانکی عێراقییه‌وه‌‪ ،‬خه‌رجی بۆ ناردم‪.‬‬ ‫ێ ئیش ب���ووم‪ ،‬گ���ه‌ڕام ب��ۆ ئیش ده‌ستم‬ ‫ب� ‌‬ ‫ن �ه‌ک �ه‌وت‪ .‬شکستیم هێنا‪ .‬ل�ه‌ ئه‌نجامی‬ ‫برسێتیدا شانه‌کانی مێشکم رزی��ن‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫کۆنترۆڵم نه‌ما و توشی نه‌خۆشی غه‌ریبی‬ ‫و دوورله‌واڵتی ب��ووم‪ .‬زانیم فه‌ڕه‌نسا هی‬ ‫فه‌ڕه‌نسییه‌کانه‌‪ .‬بۆیه‌ تێکه‌ڵیان نه‌بووم‪.‬‬ ‫تفێکم کرد ل ‌ه پاریس‪ ،‬سواری فرۆکه‌ بووم‬ ‫و گه‌ڕامه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ گه‌نجێتیماندا وا ئه‌زانین ئه‌وروپا به‌هه‌شته‌‪،‬‬ ‫نازانین که‌ دۆزه‌خێکه‌ ته‌مه‌نمان ئه‌سوتێنێت‪.‬‬ ‫له‌ فه‌ڕه‌نسا نه‌ده‌گونجا خوێندکار بیر له‌‬ ‫زانکۆ یان له‌ ریستورانت قاپ بشۆرێت‪.‬‬ ‫چۆن چۆنی فریای ده‌رس خوێندن ده‌که‌ون‪.‬‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا که‌ کۆچکردووه‌کان به‌ هه‌مان‬ ‫دابونه‌ریتی کورده‌واری له‌ ئه‌ورپا ده‌ژین که‌‬ ‫ته‌نها دوو قاچیان له‌ ه�ه‌وادای�ه‌ و خۆیان‬ ‫ریشه‌کێش کردووه‌ له‌ نیشتمان‪ ،‬به‌اڵم نازانن‬ ‫(قازوخ)ێکی گه‌وره‌ی ئه‌وروپی‪ ،‬چاوه‌ڕێ‬ ‫ق��ن��ی��ان ده‌ک����ات‪ .‬پ��ای��ت�ه‌خ��ت ت��ا پایته‌خت‬ ‫ده‌گۆڕێت‪ ،‬یان ده‌وڵ �ه‌ت تا ده‌وڵه‌تێکی تر‬ ‫ده‌گۆڕێت‪ .‬بۆ نمونه‌ ئه‌مڕۆ کۆمه‌ڵگای‬ ‫نه‌رویژ‪ ،‬کۆمه‌ڵگایه‌کی مه‌ده‌نین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫فه‌ڕه‌نسییه‌کان سه‌د ساڵی تریان ده‌وێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگاکه‌یان بێته‌ کۆمه‌ڵگایه‌کی‬ ‫م �ه‌ده‌ن��ی‪ .‬هێنده‌ کۆنه‌په‌رستن‪ ،‬هه‌مویان‬ ‫ژه‌نگیان هێناوه‌‪ .‬دوو کچی ئه‌مریکیم‬ ‫بینی ک �ه‌ ب��وون �ه‌ ه��اوڕێ��م‪ ،‬ه �ه‌ر سێکمان‬ ‫گفتوگۆمان ک��رد‪ .‬وت��م‪ :‬م��ن ب�ه‌ هه‌ڵه‌دا‬ ‫چ��ووم‪ ،‬شارستانیه‌ت له‌ فه‌ڕه‌نسا کۆنه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مڕۆ سه‌رمایه‌داری و راستڕه‌وییه‌‬ ‫و ئه‌وانیش وه‌کو من بیریان ده‌کرده‌وه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ده‌یانه‌ویست تۆزێ شوێنه‌وار و مۆزه‌خانه‌ و‬ ‫شوێنی گه‌شتیاری ببینن‪ .‬ئه‌و دوو کچه‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ئه‌مریکا‪ .‬هه‌روه‌ها منیش له‌‬ ‫ک��ۆاڵن و شه‌قامدا ئ�ه‌س��وڕام�ه‌وه‌‪ ،‬ه�ه‌ر به‌‬ ‫گریان‪ ،‬رۆژانم به‌سه‌ر ده‌برد‪ .‬مێشکم پڕ بوو‬ ‫له‌ فرمێسک له‌ سه‌ر کتێبخانه‌ی سلێمانی‪،‬‬ ‫ب����ه‌رده‌رک����ی س�����ه‌را‪ ،‬ب���ۆ ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕان��ی‬ ‫کۆمه‌ڵه‌ی ره‌ن��ج��ده‌ران‪ .‬ه�ه‌روه‌ه��ا ئه‌ڵوه‌نی‬ ‫خانه‌قین‪ ،‬ئینجا به‌غدای به‌هه‌شت‪.‬‬ ‫ئ �ه‌ن��ج��ام��ی ئ����ه‌و ک���ه‌س���ه‌ی ل��� ‌ه ئ���ه‌وروپ���ا‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر هه‌مان که‌سه‌ به‌رل ‌ه (‪)30‬‬ ‫ساڵ ل ‌ه شاره‌که‌ی خۆیدا‪ .‬پالنێکی تریش‬ ‫هه‌یه‌ ک ‌ه ماڵ‌وێرانکردنی ئه‌و ژن و پیاو‌ه‬ ‫کورده‌ که‌ هاوسه‌رن‪ ،‬جیایان بکه‌نه‌وه‌‪ .‬جیا‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬ئیتر مه‌گه‌ر خودا بزانێت چی ب ‌ه‬ ‫سه‌ریان دێت‪.‬‬ ‫پاریس پایته‌ختی سیخۆڕه‌ جیهانییه‌کانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و که‌س ‌ه ک ‌ه له‌ ئه‌وروپای ‌ه به‌ بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫ب ‌ه خۆی بزانێت‪ ،‬کڕاوه‌ته‌وه‌‪ .‬هه‌مووی ته‌م‬ ‫و مژه‌‪ .‬هه‌ر یه‌که‌ و کاسه‌یه‌کی گه‌وره‌ی‬ ‫ئاسنین له‌ دڵیدای ‌ه و به‌ کلیل دایخستوو‌ه و‬ ‫ئیتر مه‌گه‌ر هه‌ر چاوه‌ڕێی ره‌حمه‌تی خودا‬ ‫بکات ئه‌گینا (گۆدۆ) قه‌ت نایه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌به‌ستم له‌م وتاره‌مدا ده‌سه‌اڵت ‌ه ک ‌ه ئه‌و‬ ‫که‌سه‌ی ل ‌ه ئه‌وروپاوه‌ هاتوو‌ه هه‌ر چیه‌ک‬ ‫بێت‪ ،‬ده‌یکه‌ن ب ‌ه وه‌زیر یان به‌ڕێوه‌به‌ر‪ ،‬یان‬ ‫قایمقام‪ ،‬یان پۆستێکی گه‌وره‌تر؛ هه‌ر له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی واڵت ژیاوه‌‪ .‬وات ‌ه ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێمه‌ خه‌واجه‌ نیه‌‪ ،‬به‌ڵکو ئه‌نتی خواجه‌یه‌‪.‬‬ ‫ل � ‌ه ب��ی��رم��ان ن�ه‌چ��ێ��ت ک � ‌ه ئ�ه‌وروپ��ی��ی�ه‌ک��ان‬ ‫داگ��ی��رک �ه‌رن‪ ،‬خوێنمان ئ �ه‌م��ژن‪ ،‬س �ه‌ر ل ‌ه‬ ‫رۆژه����ه‌اڵت ئه‌شێوێنن‪ ،‬ئ��اگ��ری ت��ێ به‌ر‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬سامانه‌که‌شی ئ��ه‌دزن‪ ،‬برسیشمان‬ ‫ده‌ک�����ه‌ن‪ ،‬س��ی��س��ت��م�ه‌ک�ه‌ش��م��ان ده‌ک�����ه‌ن ب ‌ه‬ ‫سیستمی سه‌رمایه‌داری و شه‌ڕی جیهان‬ ‫سێهه‌م‪ ،‬رۆژهه‌اڵتی کردووه‌ ب ‌ه دۆزه‌خ ک ‌ه‬ ‫چی گه‌نجه‌کانمان ئه‌م راستیانه‌ ده‌زانن و‬ ‫ل ‌ه پێناو په‌یوه‌ندی سێکسیدا خۆیان گێل‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬ئه‌گینا یه‌ک و دووی ناوێت‪.‬‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬

‫داگیرکه‌رێکى براوه‌یه‌‬

‫به‌شی دووه‌م و کۆتایی‬ ‫نه‌جیب ‌ه قه‌ره‌داغى‬

‫الیه‌نێکى تر ئه‌و ریکالمانه‌ى که‌ ژن به‌‬ ‫زۆرى به‌کار ده‌هێنرێت پێوه‌رى جوانیه‌‪ .‬ل ‌ه‬ ‫نێو کۆمه‌ڵگا هه‌میشه‌ ژن له‌ جوانى روو‬ ‫و جه‌سته‌دا ک��ورت ده‌کرێته‌وه‌ و جوانى‬ ‫رۆح و ژی���رى و م �ه‌ع��ن �ه‌وى ب �ه‌ بنه‌ما‬ ‫ناگیردرێت‪ .‬ئ �ه‌وه‌ وا ده‌ک��ات که‌ وزه‌ى‬ ‫تاکه‌کانى کۆمه‌ڵگا به‌ تایبه‌تى ژنان‬ ‫له‌ هه‌ڵپه‌ى السایى‌کردنه‌وه‌دا بپڕوکێ و‬ ‫ئه‌وه‌ش ژن زیاتر ده‌کات به‌ کااڵ و ماده‌‪.‬‬ ‫ئه‌و کات ئه‌و ژنانه‌ی له‌ ریکالمه‌کاندا‬ ‫به‌کار ده‌هێنرێن‪ ،‬زۆر جار ده‌بنه‌ پێوه‌ر‬ ‫بۆ جوانى له‌ چ��اوى پیاوان و کوڕانى‬ ‫ه���ه‌رزه‌ک���اردا‪ .‬ئ���ه‌وه‌ش ده‌روازه‌ ب��ۆ سه‌ر‬ ‫داگیرکارییه‌کى ترى جه‌سته‌یى و رۆحى‬ ‫ژن ده‌کاته‌وه‌ و وا له‌ ژنان ده‌کات نه‌ک بۆ‬ ‫خۆى بۆ هه‌موو که‌سێک بێ و هه‌میشه‌‬ ‫بۆ ده‌ره‌وه‌ى خۆى بایه‌خ به‌ جه‌سته‌‪ ،‬قژ و‬ ‫روخسارى خۆی بدات‪ .‬هه‌روه‌ها حیساب‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ نه‌کرێ که‌ مرۆڤ به‌ تایبه‌ت‬ ‫ژن هه‌بونێکه‌ که‌ هه‌م الیه‌نى مادى هه‌یه‌‬ ‫و ه �ه‌م مه‌عنه‌وى؛ ه �ه‌م م��اده‌ی�ه‌ و هه‌م‬ ‫رۆح�ه‌؛ ئه‌و دوو رووه‌ ناکرێ له‌ یه‌ک‬ ‫داببڕێ و وه‌ک ماده‌ و که‌ره‌سته‌یه‌ک‬ ‫به‌کار بهێنرێت‪ .‬ئ��ه‌وه‌ى نیشان ده‌درێ‬ ‫ژنێکى رووک�ه‌ش�ه‌ که‌ بایه‌خ به‌ الیه‌نه‌‬ ‫سه‌ره‌کى و جدییه‌کانى ژیان نادات که‌‬ ‫رۆلى سه‌ره‌کى بۆ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ و پێگه‌ى‬ ‫له‌ کۆمه‌ڵگادا بااڵ ده‌کات‪.‬‬ ‫زیانى زۆره‌ به‌ تایبه‌تى له‌ سه‌ر شێوه‌گرتنى‬ ‫ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��ا وه‌ک ن��اش��ی��ری��ن‌ک��ردن و‬ ‫شێواندنى رۆڵى ژن‪ ،‬هاندانى کۆمه‌ڵگا‬ ‫بۆ السایى‌کردنه‌وه‌‪ ،‬دروستکردنى هه‌ست‬ ‫ب�ه‌ ک�ه‌م��ی ک���ردن ک��ات��ێ وه‌ک ئ �ه‌وان‬ ‫ن �ه‌ب��ى و خ��وڵ��ق��ان��دن��ى ه��ێ��م��ای خه‌یاڵى‬ ‫دور ل�ه‌ واق��ی��ع‪ ،‬ک��ورت��ک��ردن �ه‌وه‌ى رۆڵ��ى‬ ‫ژن ل �ه‌ به‌کارهێنانى ج �ه‌س��ت �ه‌ی‪ .‬ئه‌و‬ ‫ج��ۆره‌ به‌کارهێنانه‌ شه‌ڕێکى ک��راوه‌ى‬ ‫سایکۆلۆژییه‌ له‌ به‌رامبه‌ر کۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫چونکه‌ ژن ل �ه‌ دۆخ��ێ��ک��ی نائاساییدا‬ ‫به‌کار ده‌هێنرێت و ئامانجه‌که‌ش قازانجه‌‬ ‫بۆ هه‌ندێ کۆمپانیا‪ ،‬که‌سى سه‌رمایه‌دار‬ ‫و ده‌سه‌اڵت که‌ داهاته‌که‌ى بۆ کۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌کار ناهێنردرێت‪ ،‬به‌ کاریش بهێنرێ‬ ‫ب�ه‌ رێ��ب��ازى به‌کارهێنانى جه‌سته‌ى ژن‬ ‫قازانجه‌که‌ى به‌ده‌ست خراوه‌ و رێبازێکى‬ ‫ناشیرین و ناشیاو له‌ سیاسه‌تى قازانجى‬ ‫ئ��اب��وری��دا و ک��ااڵک��ان��ی��ش ل��ه‌ ئاستى‬ ‫یه‌که‌مدا بۆ خزمه‌تى کۆمه‌ڵگا نیه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵکو بۆ دۆشینێتى وه‌کو مانگا‪ .‬ئه‌و‬ ‫موچه‌ى که‌ ده‌سه‌اڵت پێى ده‌دات به‌ڕێى‬ ‫هه‌ندێ کۆمپانیا لێى ده‌ستێنێته‌وه‌‪ .‬له‌م‬ ‫ج��ۆره‌ى ریکالمى واڵتانى رۆژه�ه‌اڵت��دا‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ى که‌ به‌ یاساش رێک ناخرێ‬ ‫چ ج��ا ئ �ه‌گ �ه‌ر م��ی��ت��ۆدى ب �ه‌رێ��وه‌ب��ردن��ى‬ ‫سیستمه‌که‌ له‌سه‌ر بنه‌ماى ئابورى لیبراڵ‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌ ژێر ناوى بازاڕى ئازاددا بێ‬ ‫له‌ به‌رچاوگرتنى ته‌مه‌نى به‌کارهێنه‌ران‬ ‫و کڕیاران‪ ،‬ده‌رگا له‌ سه‌ر رزین و له‌به‌ر‬ ‫یه‌کهه‌ڵوه‌شانى کۆمه‌ڵگا ده‌ک��ات �ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌ نمونه‌ى ریکالمه‌کانى فیلمه‌‬ ‫سینه‌ماییه‌کانى ه��ۆل��ی��ود‪ ،‬خ��واردن �ه‌وه‌‬ ‫ک �ه‌ول��ی��ی �ه‌ک��ان‪ ،‬ت�ه‌ک��ن��ی��ک و ئ��ام��ێ��ره‌‬ ‫ئه‌له‌کترۆنییه‌کان‪.‬‬ ‫ری���ک�ل�ام���ه‌ک���ان خ�������اوه‌ن ئ �ه‌رک��ێ��ک��ى‬ ‫ره‌گ���ه‌زگ���ه‌رای���ی���ن و ک��اری��گ��ه‌ری��ان له‌‬ ‫س���ه‌ر پ���ی���اوس���االرى و ڕه‌گ���ه‌زگ���ه‌رای���ى‬ ‫ل��ه‌ ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��ادا ه��ه‌ی��ه‌‪ .‬چ��ون��ک �ه‌ ژن‬ ‫هه‌میشه‌ ل�ه‌ حاڵه‌تى به‌کاربردندایه‌ و‬ ‫کۆمه‌ڵگا و پیاوان به‌ تایبه‌تى له‌ دۆخی‬ ‫به‌کارهێناندایه‌‪ .‬له‌ دواییدا هه‌ر دووش‬ ‫چ ژن و چ پیاو و کۆمه‌ڵگا به‌ گشتى‬ ‫ده‌بنه‌ ئامێرێکى ده‌ست بازاڕى سه‌رمایه‌‬ ‫و بۆ ئامانجى قازانجکردنى کۆمپانیا‬ ‫گه‌وره‌کان‪ .‬ریکالم راسته‌وخۆ کاریگه‌رى‬ ‫ل�ه‌ س �ه‌ر ش��ی��رازه‌ى کۆمه‌ڵگا و خێزان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬به‌ تایبه‌ت بۆ ئه‌وانه‌ى که‌ ئابوریان‬ ‫سنوردار یان هه‌ژارن یان ئاستى وشیارى‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تى‪ ،‬کلتورى و سیاسیان له‌‬ ‫دواوه‌یه‌‪ .‬چونکه‌ ریکالم هێنده‌ کاریگه‌رى‬ ‫خراپ له‌ سه‌ر ئه‌و مرۆڤانه‌ ده‌کات که‌‬ ‫هه‌میشه‌ خۆزگه‌ ده‌خ��وازن جلوبه‌رگیان‪،‬‬

‫له‌ش و جه‌سته‌یان‪ ،‬ماکیاژ و قژ‪ ،‬شێوه‌ی‬ ‫قسه‌کردن و ته‌نانه‌ت رێچونیان وه‌ک‬ ‫ژنانى ریکالمکار بێت‪ .‬ئ�ه‌و دی��ارده‌ی�ه‌‬ ‫هێنده‌ى بایه‌خ به‌ رووکه‌شى مرۆڤه‌کان‬ ‫ده‌دات ئه‌وه‌نده‌ بایه‌خ به‌ جه‌وهه‌ر و ناخى‬ ‫مرۆڤه‌کان نادات‪ .‬بۆ ئه‌وه‌شه‌ ریکالم و‬ ‫به‌کارهێنانى ژنان له‌ ریکالمدا هێنده‌ى‬ ‫زی����ان ب���ه‌ پ��ێ��گ �ه‌ى ژن ل���ه‌ ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��ا‬ ‫و دروس���ت���ک���ردن���ى ک��ۆم �ه‌ل��گ �ه‌ی �ه‌ک��ى‬ ‫ناته‌ندروست ده‌گه‌یه‌نێ‪ ،‬هیچ قازانجێکى‬ ‫ت���رى ن��ی�ه‌ ج��گ�ه‌ ل �ه‌ ق��ازان��ج��ى پ���اره‌ بۆ‬

‫بخه‌نه‌ ژێ��ر پرسیاره‌وه‌ و ژن ل �ه‌وه‌ زیاتر‬ ‫به‌کار نه‌هێنرێت‪ ،‬نه‌ک ئه‌وه‌ى ژن له‌ هه‌ر‬ ‫دوو حاڵه‌ته‌که‌دا به‌کار بهێنردرێت‪ .‬به‌‬ ‫ده‌سته‌واژه‌یه‌ک‪ :‬ریکالم و به‌کارهێنانى‬ ‫ژن له‌ ریکالمدا شه‌ڕێکى بێ به‌رامبه‌ره‌‬ ‫و داگیرکارێکی براوه‌یه‌‪ .‬به‌اڵم داگیرکه‌ر‬ ‫وه‌ستایانه‌ و بێ ئه‌وه‌ى کۆمه‌ڵگا هه‌ستى‬ ‫پێ بکات ده‌بێته‌ ئامێرى ئه‌و شه‌ڕه‌ و هه‌ر‬ ‫ئه‌ویش زیانمه‌ند و دۆڕاوه‌ و تێدا زیانمه‌نده‌‬ ‫له‌ روی مادى و هه‌م له‌ روی مه‌عنه‌وی‪.‬‬ ‫به‌شێکى ترى ئه‌و واڵتانه‌ی که‌ خۆیان‬

‫دی���م���وک���رات���ی���ک‪ .‬وه‌ک ئ������ه‌وه‌ى ک ‌ه‬ ‫رێکخراوه‌ مرۆییه‌ جیهانیه‌کان له‌ دژى‬ ‫ئایدز‪ ،‬هه‌ژارى پێگه‌ى سیاسى و ناودارى‬ ‫خۆیان به‌کار ده‌هێنن له‌ ریکالمدا‪.‬‬ ‫ه��اوک��ات ده‌ب���ێ رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان��ى ژن��ان‪،‬‬ ‫گ�ه‌ن��ج��ان‪ ،‬و رێ��ک��خ��راوه‌ مه‌ده‌نییه‌کان‪،‬‬ ‫ده‌س�������ه‌اڵت‪ ،‬ئ��ۆپ��ۆزی��س��ی��ۆن‪ ،‬ل���ه‌ دژى‬ ‫به‌کارهێنانى ژن ل �ه‌ ری��ک�لام�ه‌ک��ان دا‬ ‫بوه‌ستن‪ .‬به‌ تایبه‌ت ئ�ه‌وان�ه‌ى جه‌سته‌ى‬ ‫ژن ده‌ک �ه‌ن �ه‌ ئامێرى ق��ازان��ج‪ ،‬ده‌ب���ێ له‌‬ ‫وش��ی��ارک��ردن �ه‌وه‌ى ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��ادا هه‌وڵى‬

‫کۆمپانیاکان نه‌بێت‪ .‬واته‌ به‌کارهێنانى‬ ‫ژن به‌مشێوه‌یه‌ له‌ ریکالمدا پره‌نیسپ‬ ‫و پ��ێ��وان�ه‌ ئ�ه‌خ�لاق��ى و ویژدانییه‌کانى‬ ‫کۆمه‌ڵگا ده‌ڕوخ��ێ��ن��ێ��ت‪ .‬کۆمه‌ڵگا له‌‬ ‫ناوه‌ڕۆک و جه‌وهه‌رى خۆى پوچ ده‌کات‬ ‫ن�ه‌ک بونیادنان‪ .‬ئامانج لێکترازان و‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌‪ ،‬نه‌ک تازه‌گه‌رى و مۆدێرن‬ ‫بوون‪ .‬جه‌سته‌ى ژن ده‌بێته‌ بوکه‌له‌یه‌ک و‬ ‫په‌ته‌که‌ى‪ ،‬ده‌ستى سه‌رمایه‌دار ده‌یجولێنێ‬ ‫به‌ پێى قازانجى خۆی‪.‬‬ ‫دروستبونى دیارده‌ و تا ئاستى گه‌یشتنه‌‬ ‫که‌رتى تایبه‌تى بۆ دروستکردنى ریکالم‬ ‫زیاتر دیارده‌یه‌کى رۆژئاواییه‌ و په‌یوه‌سته‌‬ ‫به‌ سیستمى سه‌رمایه‌ و که‌ڵه‌که‌کردنى‬ ‫سه‌رمایه‌‪ ،‬بینینه‌وه‌ى ب��ازاڕى نوێیه‌ بۆ‬

‫ب �ه‌ س��ۆس��ی��ال��س��ت و دژه‌س���ه‌رم���ای���ه‌دارى‬ ‫ده‌زان���ن‪ ،‬ژن��ان دیسان به‌کار ده‌هێنن له‌‬ ‫ریکالمدا‪ ،‬ب �ه‌اڵم ب�ه‌و راده‌ی���ه‌ نا که‌ له‌‬ ‫دوو جۆره‌که‌ى ترى واڵتانى سه‌رمایه‌دارى‬ ‫رۆژئاوا و ئیسالمى و رۆژهه‌اڵتییه‌کاندا‬ ‫ه��ه‌ن‪ .‬ریکالمه‌کان ل�ه‌ واڵت��ان��ى وه‌ک‬ ‫ب �ه‌رازی��ل‪ ،‬ڤه‌نزویال و هه‌ندێکى تر له‌و‬ ‫واڵت��ان�ه‌ ری��ک�لام زی��ات��ر ل�ه‌ گه‌شه‌پێدانى‬ ‫به‌رهه‌مى کشتوکاڵیدا به‌کار ده‌هێنن‬ ‫و ژن��ان و پیاوانیش پێکه‌وه‌ ئ �ه‌و ک��اره‌‬ ‫ده‌که‌ن و ته‌نانه‌ت ره‌مزه‌ سه‌ره‌کییه‌کانى‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت خۆشیان ب�ه‌ش��دارى ده‌ک �ه‌ن له‌‬ ‫ری��ک�لام�ه‌ک��ان��دا‪ .‬ئ �ه‌م �ه‌ش ب �ه‌ زۆرى له‌‬ ‫بیلبۆرده‌کانى سه‌رشه‌قامه‌کاندا ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌ ریکالمه‌کانى تردا ژنان له‌وێش‬

‫کااڵ‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ش ئه‌م کاره‌ له‌ واڵتانى تردا‬ ‫په‌ره‌ى سه‌ندووه‌‪ .‬له‌ واڵته‌ ئیسالمییه‌کاندا‬ ‫زیاتر به‌ند و به‌ربه‌ستى و رێ و شوێنى‬ ‫بێ‌بایه‌خ گیراوه‌ته‌ به‌ر‪ .‬له‌ جێى خۆیدایه‌‬ ‫بڵێم «سوچی له‌ قه‌باحه‌ت خراپتر»‪.‬‬ ‫له‌ ژێر ناوى سنودارکردنى به‌کارهێنانى‬ ‫جه‌سته‌ى ژن له‌ ریکالمدا هه‌مان ئه‌رکیان‬ ‫به‌ ژن داوه‌‪ .‬وه‌ک ئه‌وه‌ى که‌ له‌ ریکالمه‌‬ ‫رۆژئاواییه‌کاندا به‌کار ده‌هێنرێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ�ه‌م��ج��اره‌ی��ان سه‌رپۆشیان داوه‌ ب�ه‌ سه‌ر‬ ‫ژن �ه‌ک��ان��دا و ج�ه‌س��ت�ه‌ى ژن �ه‌ک��ان��ی��ان به‌‬ ‫جلوبه‌رگى درێ���ژ داپ��ۆش��ی��وه‌‪ .‬ئ�ه‌م�ه‌ له‌‬ ‫جێى ئ �ه‌وه‌ى که‌ ئه‌و ک��اره‌ له‌ بنه‌ڕه‌ته‌وه‌‬

‫به‌کار ده‌هێنرێتن بۆ مه‌به‌ستى قازانجى‬ ‫زیاتر‪.‬‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ر ژن ب �ه‌ش��دار ب��ێ ل�ه‌ ریکالمدا‪،‬‬ ‫ریکالمه‌کان بۆ ب�ه‌رزک��ردن�ه‌وه‌ى ئاشتى‬ ‫وشیارى‪ ،‬پێوه‌رى دیموکراسى و پره‌نسیپه‌‬ ‫ئه‌خالقى و ویژدانییه‌کانى کۆمه‌ڵگا‬ ‫ب��ێ��ت‪ .‬ب��ۆ ن��م��ون�ه‌؛ ه��ان��دان��ى خ�ه‌ڵ��ک بۆ‬ ‫خوێندنه‌وه‌ى کتێب‪ ،‬وشیارى ژینگه‌یى‪،‬‬ ‫وشیارى ره‌گه‌زى و وشیارى کۆمه‌الیه‌تى و‬ ‫چه‌سپاندنى پره‌نسیپى یه‌کسانى ره‌گه‌زى‪.‬‬ ‫له‌ و حاڵه‌تانه‌دا ژن نابێته‌ ئامێرى قازانجى‬ ‫س �ه‌رم��ای �ه‌‪ ،‬ب�ه‌ڵ��ک��و رۆڵ��ێ��ک��ى س �ه‌ره‌ک��ى‬ ‫ده‌بینێ له‌ بونیادنانى کۆمه‌ڵگایه‌کى‬

‫بایکۆتکردنى ئه‌و کااڵیانه‌ ب��درێ ک ‌ه‬ ‫ریکالمى بۆ ده‌کرێت‪ .‬له‌ سه‌ر بنه‌ماى‬ ‫ئه‌وه‌ى ئه‌و جۆره‌ ریکالمکردنه‌ وێنه‌ى ژن‬ ‫و کااڵکه‌ ناشیرین ده‌ک��ات و خه‌ڵک‬ ‫ئ������اره‌زوى ن��ی �ه‌ ب��ی��ک��ڕێ و ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��ا‬ ‫بایکۆتى ئ �ه‌و ش��ت��وم�ه‌ک و کااڵیانه‌‬ ‫ب��ک�ه‌ن‪ .‬ده‌ب��ێ ب�ه‌رێ��ى میدیا‪ ،‬سیمینار‪،‬‬ ‫کۆێ‌ و کۆبونه‌وه‌ وشیارى کۆمه‌اڵیه‌تى‬ ‫له‌ دژى به‌کارهێنانى ژن له‌ ریکالمدا‬ ‫باڵو بکه‌ینه‌وه‌ و وه‌ک کارێکى ئاسایى‬ ‫نه‌بینرێت‪ .‬بیرمان نه‌چێ که‌ زۆرج��ار‬ ‫مندااڵنیش به‌کار ده‌هێنرێتن له‌ ریکالمدا‬ ‫ته‌نانه‌ت مندااڵنى کۆرپه‌؛ وه‌ک ئه‌وه‌ى‬ ‫له‌م دوای��ی�ه‌دا بۆ (ئ��اوى ئیڤیان) به‌کار‬ ‫هێنران رۆڵێک به‌و مندااڵنه‌ ده‌دات که‌‬ ‫دیمه‌نى دوور له‌ راستى و خه‌یاڵین و له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و ته‌مه‌نه‌ى نایه‌ته‌وه‌‪ .‬ریکالمکردن له‌‬ ‫کوردستان دی��ارده‌ی�ه‌ک��ى نوێیه‌ و وه‌کو‬ ‫رۆژئاوا و واڵتانى ده‌وله‌مه‌ندى رۆژهه‌التى‬ ‫ناوین زۆر گه‌شه‌ى نه‌کردووه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌تى‬ ‫ل �ه‌ ب��اش��ورى ک��وردس��ت��ان ئ��ام��اژه‌ی�ه‌ک��ى‬ ‫مه‌ترسیدار هه‌یه‌ بۆ به‌کارهێنانى ژن‬ ‫له‌ ریکالم و گه‌شه‌کردنى ئه‌و که‌رته‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم تا ئێستا له‌ ژن��ان رێکخراوه‌کانى‬ ‫ژن��ان ن��وزه‌ نایه‌ت و ناره‌زاییه‌کى جدى‬ ‫نابینرێت‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ که‌ زۆر‬ ‫گ �ه‌ش �ه‌ى ن���ه‌ک���ردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌ب���ێ کار‬ ‫بکرێت بۆ رێگرتنى به‌و رێبازانه‌ى که‌‬ ‫باسمان ک���ردن‪ .‬ئ �ه‌گ �ه‌ر ئ �ه‌م��ڕۆ رێ��ژه‌ى‬ ‫خۆکوشتن له‌ نێو کۆمه‌ڵگادا زۆر بووه‌‬ ‫ب�ه‌ تایبه‌تى ل�ه‌ ری���زى گه‌نجاندا ده‌ب��ێ‬ ‫بزانرێت که‌ به‌شێکى له‌ ژێر کاریگه‌رى‬ ‫ئ��ه‌و ژی��ان �ه‌ خ�ه‌ی��اڵ��ى و سیگناڵى دای �ه‌‬ ‫که‌ ریکالم و دی��ارده‌ رووکه‌شییه‌کانى‬ ‫سه‌رمایه‌ دروستى ک���ردووه‌‪ ،‬کاتێ پێى‬ ‫ناگه‌ن دووچ��ارى س�ه‌دان گرێى ده‌روون��ى‬ ‫ده‌بن و له‌ ژیر بارى ده‌رناچن‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫پ�ه‌ن��ا ب��ۆ کۆتاییى هێنان ب �ه‌ ژیانیان‬ ‫ده‌ب �ه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌شه‌ ده‌ب��ێ ئ�ه‌م دی��ارده‌ له‌‬ ‫نێو کۆمه‌ڵگادا گفتوگۆى له‌ سه‌ر بکرێ‬ ‫و بۆ چاره‌سه‌رکردنى رێوشوێنى گونجاو‬ ‫بگیرێته‌ ب���ه‌ر‪ .‬گ��رت��ن �ه‌ب �ه‌رى رێ��وش��وێ��ن‬ ‫پێویستى به‌ کارى پیالنڕێژى و نه‌خشه‌‬ ‫و رێکخستنکراو هه‌یه‌‪ .‬تاکه‌کان و ژنان‬ ‫به‌ تاکی ناتوانن به‌ره‌نگارى ببنه‌وه‌ یان‬ ‫ره‌تى بکه‌نه‌وه‌ و گوێى پێ نه‌ده‌ن‪ .‬چونکه‌‬ ‫ریکالم به‌و شێوازانه‌ى له‌ سه‌ره‌تاوه‌ باسمان‬ ‫کرد به‌ زۆره‌ملێى ده‌کرێته‌ به‌شێک له‌‬ ‫ژی��ان��ى رۆژان����ه‌ى م��رۆڤ �ه‌ک��ان‪ .‬ب�ه‌ هۆى‬ ‫دیارده‌ى الساییکردنه‌وه‌ش له‌ کۆمه‌ڵگاى‬ ‫رۆژهه‌اڵتدا‪ ،‬هه‌ر بۆ ئه‌وه‌یه‌ بۆ تێکۆشان‬ ‫له‌ دژى به‌کارهێنانى ژن��ان ل�ه‌و ئاسته‌‬ ‫قێزه‌ونه‌دا له‌ ریکالمدا پێویست به‌کارى‬ ‫رێکخراوه‌یى هه‌یه‌‪.‬‬

‫به‌ تایبه‌تى له‌ باشورى‬ ‫کوردستان ئاماژه‌یه‌کى‬ ‫مه‌ترسیدار هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫به‌کارهێنانى ژن ل ‌ه ریکالم‬ ‫و گه‌شه‌کردنى ئه‌و که‌رته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێستا ل ‌ه ژنان و‬ ‫رێکخراوه‌کانى ژنان نوزه‌ نایه‌ت‬ ‫و ناڕه‌زاییه‌کى جدى نابینرێت‬

‫هه‌مه‌ڕه‌نگ‬

‫‪www.chatrpress.com‬‬ ‫ئه‌میر ڕه‌زا‪ ،‬خوێندکاری‬ ‫زان������ک������ۆ‪ :‬پ����ێ����م����وای����ه‌‬

‫پرسی چه‌تر‬ ‫پرسی چه‌تر‪ ،‬پانتاییه‌ک ‌ه (چه‌تر)‬ ‫بۆ گوزارشتکردنی رای ئێوه‌ی‬ ‫هاواڵتی ره‌خساندوو‌ه تا ئازادانه‌‬ ‫لێره‌و‌ه هه‌ر هه‌فت ‌ه و ل ‌ه سه‌ر‬ ‫پرسێکی گه‌رم بۆچوونی خۆتان‬ ‫بخه‌نه‌ڕوو‪.‬‬

‫››‬

‫پرسی ئه‌مجاره‌ی‬

‫چه‌تر‪:‬‬

‫ئه‌گه‌ری‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی‬ ‫خۆپیشاندان له‌‬ ‫(‪)17‬ی شوباتدا چۆن‬ ‫ده‌بینیت؟‬

‫ده‌ستپێکردنه‌وه‌ی خۆپیشاندان‬ ‫ب �ه‌و ش��ێ��وه‌ی�ه‌ نه‌بێت ک �ه‌ له‌‬ ‫‪17‬ی شوباتی ساڵی پاردا‬ ‫رووی دا‪ .‬چونکه‌ له‌ دوای‬ ‫دوو مانگ له‌ خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵت هێزه‌ ئه‌منییه‌کانی به‌ شێوه‌یه‌کی فراوان‬ ‫به‌ کار هێنا بۆ سه‌رکوتکردنی خۆپیشانده‌ران‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ریش خۆپیشاندان بکرێت ئ �ه‌وا له‌ دوای‬ ‫کۆبوونه‌وه‌ی هاواڵتیان و گردبونه‌وه‌یان ده‌ستبه‌جێ‬ ‫له‌ الیه‌ن ده‌سه‌اڵته‌وه‌ باڵوه‌ به‌ خه‌ڵکه‌که‌ ده‌کرێت‪.‬‬ ‫توانای کۆنترۆڵ‌کردنی هێزه‌ ئه‌منییه‌کان زۆر‬ ‫زیاتره‌ له‌و جه‌ماوه‌ره‌ی که‌ خۆیان بۆ خۆپیشاندان‬ ‫ئاماده‌ ک��ردوه‌‪ .‬بۆیه‌ پێموایه‌ که‌ خۆپیشاندان‬ ‫ناکرێت‪.‬‬ ‫زمناکۆ‬

‫ته‌حسین‪،‬‬

‫کتێب‬

‫ف������رۆش‪ :‬پ���ێ���م���وای���ه‌ ک � ‌ه‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ب���ه‌ ئ �ه‌گ �ه‌ر‬ ‫ن���اب���ێ���ت‪ .‬چ��ون��ک��ه‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌ر ب���ۆ خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‬ ‫بکرێت ئه‌بێت روو ب��دات‪.‬‬ ‫به‌اڵم پێموایه‌ خه‌ڵکی خۆی بڕیار ده‌دات له‌وه‌ی‬ ‫که‌ خۆپیشاندان بکات یان نه‌یکات‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌ کۆی ئه‌و خزمه‌تگوزاری و کێشه‌ و گیر‬ ‫و گرفتانه‌ی که‌ له‌ راب���ردوودا رووی��ان داوه‌ و‬ ‫خۆپیشاندانی بۆ کراوه‌‪ ،‬ئه‌و بیر و باوه‌ڕ‌یی ‌ه که‌‬ ‫الی خه‌ڵکی دروست بووه‌ به‌رامبه‌ر حکومه‌ت‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن نه‌یتوانیوه‌ وه‌کو پێویست رابه‌رایه‌تی‬

‫خۆپیشانده‌ران بکات‪ .‬ئه‌مه‌ش هۆکاره‌که‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ که‌ ره‌نگه‌ له‌ هه‌وڵی ڕێکه‌وتن‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵتدا بێت یان له‌ ترسی له‌ده‌ستدانی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی خ��ۆی ک��اری��ان بۆ ده‌ک��ات‪.‬‬ ‫ب�ه‌م��ج��ۆره‌ نه‌یتوانی راس��ت �ه‌وخ��ۆ خ��ۆی بکاته‌‬ ‫خاوه‌نی خۆپیشاندانه‌کان‪ ،‬به‌اڵم به‌ گشتی رام‬ ‫وایه‌ که‌ خۆپیشاندان ناکرێته‌وه‌‪.‬‬

‫ئاماده‌کار‬

‫ئاشتى ئه‌حمه‌د‬ ‫پێکهاته‌ى ک �ه‌ل �ه‌رم ئ��او (‪ )%8,5‬پێک‬ ‫ده‌هێنێت؛ چه‌ورى (‪ ،)%0,5‬کاربۆهیدرات‬ ‫(‪ ،)%7‬ک���ان���زاک���ان (‪ )%0,5‬وه‌ک����و‪:‬‬ ‫مه‌گنسیۆم‪ ،‬کالسیۆم‪ ،‬ی��ۆد‪ ،‬فۆسفۆر‪،‬‬ ‫کبریت‪ ،‬پۆتاسیۆم‪ .‬هه‌روه‌ها برێکى زۆر له‌‬ ‫ڤیتامینی (‪ )C، K‬و که‌مێک‬ ‫له‌ ڤیتامینی (‪)A، B‬‬ ‫ى ت��ێ��دای �ه‌‪ .‬ک �ه‌ل �ه‌رم‬ ‫ب��رێ��ک��ى زۆر له‌‬

‫ک��ۆب��وون �ه‌وه‌ى شله‌مه‌نى ده‌گ��رێ��ت له‌ناو‬ ‫له‌شدا‪ .‬دژه‌ سکچوونه‌ له‌به‌ر ده‌وڵه‌مه‌ندى‬ ‫به‌ ماده‌ى کبریت‪.‬‬ ‫‪ .4‬چاره‌سه‌رى هه‌وکردنى سینگ ده‌کات‪،‬‬ ‫نه‌رمکه‌ره‌وه‌یه‌‌و ئاره‌زووى خواردن ده‌کاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬سوودبه‌خشه‌ بۆ ئه‌و که‌سانه‌ى نه‌خۆشى‬ ‫شه‌کره‌یان هه‌یه‌‪ .‬چونکه‌ رێژه‌ى شه‌کر له‌‬ ‫خوێن داده‌به‌زێنێت ‪.‬‬ ‫‪ .6‬چ��اره‌س �ه‌رى ب��ری�ن‌و رووش���ان ده‌ک��ات‪،‬‬ ‫به‌سووده‌ بۆ به‌هێزکردنى قژ‌و نینۆک‪.‬‬ ‫‪ .7‬له‌به‌ر ده‌وڵه‌مه‌ندى که‌له‌رم به‌ ڤیتامینی‬ ‫(‪ )C‬واى لێده‌کات به‌رهه‌ڵستى هه‌اڵمه‌ت‌و‬ ‫سه‌رمابوون بکات‪.‬‬

‫زیانه‌کانى که‌له‌رم‪:‬‬

‫نه‌خۆشانى دڵ‌و مێشک‌و مولوله‌ى خوێن‬ ‫وا باشتره‌ که‌م به‌کارى بهێنن‪ .‬چونکه‌‬ ‫که‌له‌رم ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ ڤیتامین (‪)K‬‬ ‫که‌ یارمه‌تیده‌ره‌ بۆ خوێن مه‌یین‪.‬‬ ‫بۆیه‌ وا باشتره‌ که‌م به‌کارى بهێنن‬ ‫ی���ان ل �ه‌گ �ه‌ڵ س��ی �ر‌و پ��ی��از بیخۆن‪.‬‬ ‫چونکه‌ ئه‌مانه‌ دژى خوێن مه‌ینن‌و‬ ‫خ��وێ��ن ش��ل ده‌ک���ه‌ن���ه‌وه‌‪ .‬ه �ه‌روه‌ه��ا‬ ‫ئ�ه‌و نه‌خۆشانه‌ى ب�ه‌ده‌س��ت کێشه‌ى‬ ‫کۆئه‌ندامى میزه‌رۆ ده‌ناڵێنن‪ ،‬چونکه‌‬ ‫خوێى (‪)Calcium oxalate‬‬ ‫ى تێدایه‌‌و له‌ناو گورچیله‌دا که‌ڵه‌که‌‬ ‫ده‌بێت ‌و ب �ه‌رد ‌و لم دروس��ت ده‌ک��ات‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و ن�ه‌خ��ۆش��ان�ه‌ى گرفتى ده‌روون����ى ‌و‬ ‫سه‌رئێشه‌یان هه‌یه‌ به‌تایبه‌تیش شه‌قیقه ‌‌و‬ ‫توشبوان به‌ نه‌خۆشى ریخۆڵه‌کوێره‌‪ ،‬لێی‬ ‫دووربکه‌ونه‌وه‌‪.‬‬

‫مه‌له‌کردن و په‌ستانی خوێن‬ ‫ل ‌ه ئینگلیزییه‌وه‌‬ ‫الوکۆ محه‌مه‌د‬

‫مه‌له‌کردن یه‌کێکه‌ له‌و راهێنانه‌ی که‌ گرنگییه‌کی‬ ‫تایبه‌تی خۆی هه‌ی ‌ه و چێژێکی تایبه‌ت ب ‌ه مرۆڤ‬ ‫ده‌به‌خشێت‪ .‬مه‌له‌کردن ب ‌ه یه‌کێک ل�ه‌و راهێنان ‌ه‬ ‫داده‌نرێت ک ‌ه ده‌بێته‌ هۆی که‌مکردنه‌وه‌ی کێشی‬ ‫م��رۆڤ‪ .‬وات � ‌ه مرۆڤی قه‌ڵه‌و ی��ان ئ �ه‌و که‌سانه‌ی‬ ‫که‌ کێشیان زۆره‌ ده‌توانن ببن ‌ه هۆی دابه‌زاندنی‬ ‫کێشیان له‌ رێگای ئه‌نجامدانی شێوازه‌ مه‌له‌وانیی ‌ه‬ ‫ج��ۆراوج��ۆره‌ک��ان�ه‌وه‌‪ ،‬جگ ‌ه ل �ه‌وه‌ی ک ‌ه ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫کۆنترۆڵ‌کردنی هه‌ناسه‌دان‪ ،‬هۆکارێکی مه‌زنیش ‌ه‬

‫بۆ دورخستنه‌وه‌ی مرۆڤ ل ‌ه نه‌خۆشییه‌کانی دڵ‬ ‫و سه‌کته‌ی مێشک‪ .‬جگ ‌ه ل �ه‌وه‌ش کاریگه‌ری‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر خوێنبه‌ره‌کان هه‌یه‌ و هۆکارێکیشه‌ بۆ‬ ‫که‌مبوونه‌وه‌ی په‌ستانی خوێن‪.‬‬ ‫ب ‌ه پێی توێژینه‌وه‌یه‌کی پزیشکی تازه‌‪ ،‬مه‌له‌کردن‬ ‫ده‌بێت ‌ه ه��ۆی که‌مکردنه‌وه‌ی په‌ستانی خوێن و‬ ‫هه‌موارکردنی کردار و جوڵه‌ی خوێنبه‌ران به‌تایبه‌ت‬ ‫ده‌بێت ‌ه هۆی که‌مکردنه‌وه‌ی په‌ستانی خوێن ئه‌گه‌ر‬ ‫مرۆڤ بتوانێت بۆ ماوه‌ی (‪ )12‬هه‌فت ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫به‌شێک ل ‌ه ژیانی رۆژانه‌ی بۆ مه‌له‌کردن ته‌رخان‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬میدیکل نیوز‬

‫خالید محه‌مه‌د‪ ،‬خوێندکار‪:‬‬

‫ب����ه‌ ڕای م����ن ئ���ه‌م���ج���ار‌ه‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ن��اک��رێ��ت �ه‌وه‌‪.‬‬ ‫چ��ون��ک��ه‌ س���اڵ���ی پ����ار که‌‬ ‫خۆپیشاندان ک��را خه‌ڵکی‬ ‫هیچ سودێکیان پێ نه‌گه‌یی‬ ‫و بگره‌ زیانێکی زۆریان پێ گه‌یشت‪ .‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫ک �ه‌ س �ه‌رپ �ه‌رش��ت��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان�ه‌ک��ان��ی��ان ک��رد‬ ‫زانیار عوسمان‪ ،‬خوێندکاری ئه‌مجاره‌ ئه‌و کاره‌ ناکه‌ن‪ .‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی زۆربه‌ی‬ ‫په‌یمانگه‌‪ :‬ئه‌و بارودۆخه‌ی خه‌ڵک بڕوایان پێ ناکه‌ن و نه‌یانتوانی خواست‬ ‫ک���ه‌ ب���ه‌س���ه‌ر ک��وردس��ت��ان��دا و ویستی خۆپیشانده‌ران به‌ شێوه‌یه‌کی راست و‬ ‫ه���ات ل��ه‌ ‪17‬ی ش��وب��ات و دروست بگه‌یننه‌ ده‌س�ه‌اڵت��داران‪ .‬ئێستا خه‌ڵکی‬ ‫رۆژان�������ی دوای����ی����دا وه‌ک لێیان بێزار و بێ‌تاقه‌ت بووه‌‪ .‬ره‌نگه‌ ژماره‌یه‌ک‬ ‫تاکێکی ئ �ه‌م کۆمه‌ڵگه‌یه‌ له‌ گه‌نجان هه‌بن ئاماده‌ییان هه‌بێت خۆپیشاندان‬ ‫هیوادارم وه‌زعێکی وا دروست نه‌بێت که‌ ببێته‌ بکه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ب�ه‌ڕای من خۆپیشاندان ناکرێت‪.‬‬ ‫هۆی تێکدانی ئاسایش و ئارامی هاواڵتیان‪ .‬ل�ه‌ راستیدا چ حکومه‌ت چ ئۆپۆزسیۆن له‌‬ ‫با جارێکی تر خوێنی ک��ورد به‌ده‌ستی کورد ئاستی گه‌یاندن و جێبه‌جێکردنی داخوازییه‌کانی‬ ‫نه‌ڕژێته‌وه‌‪ .‬ئه‌وانه‌ی که‌ به‌رپرسن له‌م میله‌ته‌ هاواڵتیان نین‪.‬‬ ‫ئاوڕێک له‌ خۆیان و کاره‌کانی رابردوویان بده‌نه‌وه‌‬ ‫هاشم عه‌لی‪ ،‬خوێندکاری‬ ‫تا بتوانن که‌م تا زۆر داواکارییه‌کانی خه‌ڵک‬ ‫زانکۆ‪ :‬وه‌ک��و هاواڵتییه‌ک‬ ‫جێبه‌جێ بکه‌ن‪ .‬له‌ راستیدا ئه‌وی خۆپیشانده‌ران‬ ‫و خ��وێ��ن��دک��ارێ��ک��ی زان��ک��ۆ‬ ‫ده‌یکه‌ن و ئه‌وه‌ی به‌رپرسیه‌کانیش هه‌مووی له‌‬ ‫پێموایه‌ که‌ خۆپیشاندانه‌کان‬ ‫پێناو چاکسازی و ژیانێکی خۆش و ئاسوده‌دایه‌‪.‬‬ ‫س�ه‌ره�ه‌ڵ ده‌ده‌ن����ه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫جا ئه‌گه‌ر ئێمه‌ ژیانمان خۆش بێت هیچ کات‬ ‫حه‌ز به‌ خۆپیشاندان ناکه‌ین‪ .‬ئه‌وه‌شی که‌ دروست ئه‌م (‪ )17‬شوباته‌ش نه‌بێت له‌ رۆژان��ی دواتردا‬ ‫بوو هه‌موومان ده‌زانین که‌ ناخۆشی زۆرتر بوو خۆپیشاندان سه‌رهه‌ڵ ده‌داته‌وه‌‪ .‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫ت��ا خ��ۆش��ی‪ .‬ه��ی��وادارم ل�ه‌ رێ��گ�ه‌ی گفتوگۆ و ده‌سه‌اڵته‌ به‌ پێی پێویست به‌ ده‌م داواکارییه‌کانی‬ ‫دیالۆگه‌وه‌ کێشه‌کان چاره‌سه‌ر بکرێت‪ .‬ده‌بێ خه‌ڵکی ک��وردس��ت��ان�ه‌وه‌ ن�ه‌ه��ات��وه‌ و ل�ه‌ هه‌وڵی‬ ‫ده‌سه‌اڵت وا بیر بکاته‌وه‌ که‌ سه‌رچاوه‌ی ده‌سه‌اڵت جێبه‌جێکردنی داواک��اری��ی�ه‌ک��ان��ی هاواڵتیاندا‬ ‫نه‌بووه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر خۆپیشاندانه‌کان سه‌رهه‌ڵ بده‌نه‌وه‌‬ ‫گه‌له‌ و گه‌ل ده‌سه‌اڵت ده‌داته‌ حکومه‌ت‪.‬‬

‫که‌له‌رم به‌رهه‌ڵستى نه‌خۆشییه‌کانى رۆماتیزم ده‌کات‬ ‫کبریتى تێدایه‌ که‌ چ��اره‌س�ه‌رى نه‌خۆشى‬ ‫شه‌کره‌ ده‌کات‌و رێ له‌ هه‌وکردن ده‌گرێت‪.‬‬ ‫چ �ه‌ن��دی��ن س����وودى گ��رن��گ ‌و ه��ه‌روه‌ه��ا‬ ‫زیانیشى هه‌یه‌ له‌وانه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬چاره‌سه‌رى نه‌خۆشى جومگه‌ژان ده‌کات‬ ‫و شێرپه‌نجه‌کان له‌ ناو ده‌بات‪.‬‬ ‫‪ .2‬پ��ارێ��زگ��ارى له‌ ته‌ندروستى ئێسک‌و‬ ‫ددان ده‌کات‪ .‬هه‌روه‌ها به‌رهه‌ڵستى نه‌خۆشى‬ ‫رۆماتیزم ده‌کات‪.‬‬ ‫‪ .3‬م��ی��زه��ێ��ن �ه‌ره‌ و‬ ‫رێ ل���ه‌‬

‫ساڵی دووه‌م ژمار‌ه ‪92‬‬ ‫دوو شه‌م ‌ه ‪24 - 2012/2/13‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫‪19‬‬

‫وه‌ک ئه‌وه‌ی له‌ هه‌موو دنیادا باوه‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫رابه‌رایه‌تی خۆپیشاندانه‌کان ده‌کات‪ .‬پێموایه‌ که‌‬ ‫ئه‌مجاره‌ ئۆپۆزسیۆن به‌ شێوه‌یه‌کی راسته‌وخۆ‬ ‫ده‌ست ده‌خاته‌ خۆپیشاندانه‌کانه‌وه‌‪ .‬هاواڵتیانیش‬ ‫ب���ه‌ ش��ێ��وه‌ی �ه‌ک��ی گ��ه‌رم��وگ��وڕت��ر و ف��راوان��ت��ر‬ ‫ب �ه‌ش��داری خۆپیشاندانه‌کان ده‌ک���ه‌ن‪ .‬ئه‌مجاره‌‬ ‫ته‌نها پارێزگای سلێمانی ناگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵکو په‌ل‬ ‫ده‌کێشێت بۆ شاره‌کانی هه‌ولێر و دهۆک‪.‬‬ ‫ن �ه‌وزاد عه‌زیز‪ ،‬خوێندکار‪:‬‬

‫وه‌کو خوێندکارێکی زانکۆ‬ ‫پ��ێ��م��وای��ه‌ ک���ه‌ ئ �ه‌م��س��اڵ��ش‬ ‫خوپیشاندان ئه‌گه‌ری هه‌یه‌‬ ‫س���ه‌ره���ه‌ڵ ب����دات����ه‌وه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ب���ه‌ ش��ێ��وه‌ی��ه‌ک��ی ب��اش��ت��ر و‬ ‫که‌سانی باشتر خۆپیشاندانه‌که‌ ب�ه‌ڕێ��وه‌ به‌رن‬ ‫و ژم��اره‌ی �ه‌ک��ی زۆر ل �ه‌ خه‌ڵکی ک��وردس��ت��ان‬ ‫به‌شداری خۆپیشاندانه‌کان بکه‌ن‪ .‬ره‌نگه‌ هه‌موو‬ ‫ناوچه‌کانی کوردستان بگرێته‌وه‌‪ .‬چونکه‌ هێزی‬ ‫ده‌سه‌اڵتداری هه‌رێم توانی به‌ هێز کۆتایی به‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌کان بهێنێت خه‌ڵکی به‌ ناچاری و‬ ‫به‌هێز سه‌راکانی ئازادیان چۆڵ ک��ردووه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ هه‌ندێ به‌ڵێنی به‌ خه‌ڵکی کوردستان‬ ‫دا ک �ه‌ جێبه‌جێیان ب��ک��ات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ت��ا ئێستا‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ هیچ له‌و به‌ڵێنانه‌ جێبه‌جێ بکات‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ خۆپیشاندان له‌ رۆژی (‪)17‬ی شوباتدا‬ ‫روو ن��ه‌دات‪ .‬چونکه‌ ئه‌گه‌ری ئ �ه‌وه‌ هه‌یه‌ که‌‬ ‫الیه‌نی ده‌سه‌اڵتدار هێز به‌کار بهێنێت بۆ رێگرتن‬ ‫له‌ خۆپیشاندان‪.‬‬ ‫ئاماده‌کار ـ ئیحسان سابیر‬

‫مێشکى جگه‌ره‌کێش پێنج ئه‌وه‌نده‌ زووتر داده‌به‌زێت‬ ‫وه‌ک له‌وانه‌ی‌ جگه‌ره‌ ناکێشن‬ ‫ل ‌ه ئه‌ڵمانییه‌وه‌‬ ‫سۆزان عومەر‬ ‫لێکۆڵه‌ره‌وانى زانکۆى له‌نده‌ن‬ ‫له‌لێکۆڵێنه‌وه‌یه‌کى ‪ 25‬ساڵه‌یاندا‬ ‫له‌سه‌ر کاریگه‌ریه‌کانى جگه‌ره‌کێشان‬ ‫له‌سه‌ر ته‌ندروستى مرۆڤ به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌سه‌ر تواناى کارکردنى مێشک‪،‬‬ ‫ئه‌نجامى لێکۆلێنه‌وه‌که‌یان ته‌نها‬ ‫کاریگه‌رى جگه‌ره‌ر وه‌ک هۆکارى‬ ‫توشبون ب ‌ه نه‌خۆشیه‌کانى‬ ‫دڵ‪ ،‬شێرپه‌نجه‌ى سى ‪،‬گه‌ده‌‪،‬‬ ‫هه‌ناسه‌ توندى‪ ،‬تێکچونى پێست‬ ‫ده‌رناخات‪ ،‬به‌ڵکو کاریگه‌رى‬ ‫هه‌ره‌خراپى جگه‌ر ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫مێشکى که‌سانى جگه‌ره‌کێش‬ ‫ده‌خات ‌ه روو‪.‬‬

‫ب��ۆ ئ �ه‌م مه‌به‌سته‌ ل��ێ��ک��ۆل�ه‌ره‌وان‬ ‫‪ 5000‬پیاو ‪ 21،000‬ژنیان خسته‌‬ ‫ژێر لێکۆڵینه‌وه‌ و ماوه‌ى ‪ 25‬ساڵ‬ ‫له‌ژێر تاقى کردنه‌وه‌وه‌ هه‌روه‌ها‬ ‫چ �ه‌ن��دان تێستى پزیشکیان بۆ‬ ‫ئه‌نجامدان پاشان پرسیارکردنى‬ ‫ب����������ه‌رده‌وام ل����ه‌س����ه‌ر چ��ۆن��ێ��ت��ى‬ ‫وچه‌ندێتى جگه‌ره‌کێشانیان‪.‬‬ ‫له‌ کۆتایى لێکۆلینه‌وه‌که‌یاندا‬ ‫ل���ێ���ک���ۆل���ه‌ره‌وان گ �ه‌ش��ت��ن �ه‌ ئ��ه‌و‬ ‫ئه‌نجامه‌ى که‌ کاریگه‌رى جگه‌ره‌‬ ‫ک��ێ��ش��ان ل��ه‌س��ه‌ر مێشکى‬ ‫پ���ی���اوان زۆر زی��ات��ره‌‬

‫به‌هۆى کێشانى جگه‌ره‌ى ن��ادی��اره‌ ب��ۆ؟ ته‌نها گ��وم��ان ده‌ک��رێ��ت‬ ‫زۆره‌وه‌ ئه‌مه‌ش وا ده‌کات که‌ژنان جگه‌ره‌ که‌متر ده‌کێشن زورتر‬ ‫ت��وان��اى مێشکى پیاوان وازیشى لێده‌هێنن وه‌ک له‌پیاوان‪.‬‬ ‫‪ 10‬ساڵ زووتر داببه‌زێت ب���ۆ ه���ه‌م���ان م �ه‌ب �ه‌س��ت س��اڵ��ى ‪2004‬‬ ‫وپ��ی��رب��ب��ێ��ت ب����ه‌ب����ه‌راورد چه‌ند لێکۆله‌ره‌وه‌یه‌ک ‪ 9000‬که‌سى‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وکه‌سانه‌ى که‌ ج��گ �ه‌ره‌ک��ێ��ش��ی��ان خ��س��ت �ه‌ ژێ����ر ت��اق��ى‬ ‫ج���گ���ه‌ره‌ ن��اک��ێ��ش��ن ب���ه‌اڵم کردنه‌وه‌و به ‌هه‌مان رێگه‌ى تێستکردنى‬ ‫ل��ێ��ک��ۆڵ��ی��ن �ه‌وه‌ک �ه‌ ل��ه‌س��ه‌ر پزیشکى و پرسیارى چۆنێتى و چه‌ندێتى‬ ‫ژن����ان ئ���ه‌و ک��اری��گ �ه‌ری��ان �ه‌ ج��گ �ه‌ره‌ک��ێ��ش��ان��ی��ان پ���اش���ان گه‌شتنه‌‬ ‫ن�������ه‌دۆزرای�������ه‌وه‌ ه �ه‌ت��ا ئ �ه‌و ئ�ه‌ن��ج��ام�ه‌ى ک �ه‌ ت��وان��اى مێشکى‬ ‫ئ�������ێ�������س�������ت�������اش که‌سانى جگه‌ره‌کێش پێنج ئه‌وه‌نده‌ زووتر‬ ‫ه����ۆک����اره‌ک����ه‌ى داده‌ب �ه‌زێ��ت و س��ااڵن �ه‌‪ 0،16‬وه‌ تواناى‬ ‫مێشکى که‌سانى جگه‌ره‌ نه‌کێش ‪0،03‬‬ ‫داده‌ب���ه‌زێ���ت ک �ه‌ ئ �ه‌م �ه‌ش دابه‌زینێکى‬ ‫ئاساییه‌‪.‬‬

‫کاریکاتێری هه‌فته‌‬

‫به‌ختیار سه‌عید‪:‬‬ ‫ژماره‌ی متمان ‌ه‬ ‫خاوه‌ن ئیمتیاز‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‬ ‫دیزاین‬ ‫باڵوکردنه‌وه‬ ‫‌راوێژکاری یاسایی‬ ‫ناونیشان‬

‫‪212‬‬ ‫که‌مال حه‌سه‌ن حه‌مه ره‌زا‬ ‫شۆڕش مسته‌فا‬ ‫گروپی دییه‌‬ ‫کۆمپانیای نێوه‌ند‬ ‫سیروان ئه‌حمه‌د حامد‬ ‫سلێمانی گه‌ڕه‌کی عه‌لی ناجی‌‬ ‫‪07480179510‬‬ ‫‪07710299753‬‬ ‫‪cetir2010@gmail.com‬‬ ‫‪cetir2010@yahoo.com‬‬

‫‪Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe‬‬ ‫‪Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe‬‬

‫ده‌بێت کاره‌کانمان بۆ گشت‬ ‫کوردستان بێت‪ ،‬نه‌ک ته‌نها‬ ‫بۆ شارێک یان به‌شێک‬

‫‪WWW.Chatrpress.com‬‬

‫ل‪11‬‬

‫‪24‬ی رێبه‌ندانی ‪2711‬‬

‫‪No: (92) Mo.13/2/2012-‬‬

‫ریکالم‬

‫کارگه‌ی دارتاشی یادگار‬

‫کابینه‌ی حه‌وت و‬ ‫کاره‌با حه‌وت!‬

‫بۆ دروستکردنی سێتی که‌وانته‌ر‬ ‫ه دیزاینی ئه‌وروپی‬ ‫ب‌‬

‫سلێمانی‪ ،‬نزیک فولک ‌‬ ‫ه‬ ‫سه‌وزه‌که‌‪ ،‬شاڕێی زانکۆی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬کارگه‌ی‬ ‫دارتاشی یادگار‬

‫‪07701523145‬‬ ‫‪07501148184‬‬

‫پێشانگای یادگار بۆ بازرگانی گشتی هه‌موو پێداویستییه‌کانی ناوماڵ (تورکی‪،‬‬ ‫ئه‌ند‌ونزی و چینی)‬ ‫ناونیشان‪ :‬قه‌نات نزیک فولکه‌ی یه‌کگرتن‬

‫‪07701523145‬‬ ‫‪07702175775‬‬ ‫‪07480112517‬‬

‫ئیمه‌یل‪yadgar_nwri@yahoo.com :‬‬ ‫ریکالم‬

‫ل����‌ه دوای ت �ه‌م �ه‌ن��ێ��ک‬ ‫کوردۆ شوانی‬ ‫ح����ک����وم����ڕان����ی ک�������ردن‪،‬‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت��داران��ی کوردستان‬ ‫هێشتا نه‌یانتوانیو‌ه سه‌ره‌تاییترین پێویستییه‌کانی‬ ‫خه‌ڵک دابین بکه‌ن‪ ،‬هه‌موو ئه‌و مافانه‌ی که‌‬ ‫پێویست‌ه حکومه‌ت بۆ هاواڵتیانی فه‌راهه‌م بکات‬ ‫ل‌ه کوردستاندا‪ ،‬ئه‌وه‌ند‌ه ئه‌رکێکی گران نی‌ه که‌‬ ‫ب��ۆی ده‌سته‌به‌ر نه‌کرێت و ده‌رف���ه‌ت و توانای‬ ‫له‌به‌رده‌ستدا نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی ده‌مه‌وێت ئاماژه‌ی پێبکه‌م یه‌کێک له‌‬ ‫پێویستیی‌ه سه‌ره‌کیه‌کانی خه‌ڵک‌ه و سه‌ره‌تاییترین‬ ‫ماف‌ه ک‌ه تا ئێستا هاواڵتیانی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫ب‌ه ته‌واوی بۆیان دابین نه‌کراو‌ه و بوو‌ه ب‌ه خه‌می‬ ‫رۆژانه‌یان‪ ،‬ئه‌و پێویستیی‌ه سه‌ره‌کیه‌ش بێگومان‬ ‫کاره‌بایه‌‪ ،‬ک‌ه سااڵنێک‌ه بوو‌ه ب‌ه خه‌م‌ه گه‌وره‌که‌ی‬ ‫خ �ه‌ڵ��ک‪ ،‬ل��ه‌و ک��ات �ه‌و‌ه ده‌س���ه‌اڵت���داران م��ژده‌ی‬ ‫چاککردنی کاره‌با ب‌ه هاواڵتیان ده‌ده‌ن و ل‌ه جێی‬ ‫ب�ه‌ره‌و پێشچون‪ ،‬هه‌ر ب�ه‌ره‌و دواو‌ه دێت‪ ،‬چه‌کی‬ ‫ئه‌تۆمیش بوای‌ه ئێستا ته‌واو بووبوو‪.‬‬ ‫ل‌ه سااڵنی راب���ردوودا بیانوی دابین نه‌کردنی‬ ‫ک��اره‌ب��ای پێویست که‌مبونه‌وه‌ی ئ��او ب��وو‪ ،‬خۆ‬ ‫ئه‌گه‌ر ساڵێک که‌م باران بوای‌ه ئه‌وا راسته‌وخۆ‬ ‫ل‌ه به‌رژه‌وه‌ندی حکومه‌تدا بوو‪ ،‬چونک‌ه وه‌اڵمێکی‬ ‫ساز و ئاماد‌ه هه‌بوو بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی باسی‬ ‫بێ کاره‌باییان ده‌ک���رد‪ ،‬وه‌اڵم �ه‌ک �ه‌ش ئ �ه‌و‌ه بوو‬ ‫ل‌ه ئه‌نجامی نه‌بوونی بارانی پێویست هه‌ر دوو‬ ‫به‌نداوی دوکان و ده‌ربه‌ندیخان ب‌ه رێژه‌یه‌کی زۆر‬ ‫ئاستی ئاوه‌کانیان دابه‌زیوه‌!! بێگومان سه‌رچاوه‌ی‬ ‫دابینکرنی کاره‌با ئاو بێت و ئاوی کوردستانیش‬ ‫ته‌نها ئه‌و دوو به‌نداو‌ه بێت و ئه‌و دوو به‌نداوه‌ش‬ ‫هه‌میش‌ه ل‌ه که‌مبونه‌وه‌دا بێت‪ ،‬ئیدی گله‌یی و‬ ‫گازنده‌ی هاواڵتیان ل‌ه حکومه‌ت ده‌چێت‌ه خانه‌ی‬ ‫ناهه‌قیه‌وه‌!! کابین‌ه ل‌ه دوای کابین‌ه و حکومه‌ت‬ ‫ل‌ه دوای حکومه‌ت و وه‌زی��ر ل‌ه دوای وه‌زی��ر و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ل‌ه دوای به‌ڕێوه‌به‌ر و ته‌نانه‌ت به‌رپرسه‌‬ ‫حزبیه‌کانیش به‌ڵێنی ئه‌وه‌یان ب‌ه خه‌ڵک ده‌دا که‌‬ ‫ل‌ه ماوه‌یه‌کی نزیکدا گرفتی کاره‌با نامێنێت‬ ‫و ب‌ه ت�ه‌واوه‌ت��ی چاره‌سه‌ر ده‌کرێت! ل‌ه کۆتایدا‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌دیکرا هه‌موو به‌ڵێنه‌کان جگ‌ه ل‌ه بڵقی‬ ‫سه‌رئاو هیچی تر نه‌بوو‪ ،‬تا ئێستاش م��ژاری‬ ‫کاره‌با رۆژه‌ڤی سه‌ره‌کیی‌ه له‌م سێ پارێزگایه‌ی‬ ‫کوردستان‪ ،‬ئه‌م‌ه ل‌ه کاتێکدای‌ه ک‌ه بارودۆخه‌که‌‬ ‫زۆر جیاواز‌ه له‌و سه‌رده‌مانه‌ی بیانوی نه‌بوونی‬ ‫کاره‌با که‌م بارانی و که‌م ئ��اوی ب��وو‪ ،‬سه‌یر و‬ ‫سه‌مه‌ره‌ک‌ه له‌وه‌دای‌ه ئێستا قس‌ه و باس که‌م بارانی‬ ‫و که‌م ئاوی نییه‌‪ ،‬به‌ڵکو که‌می سوته‌مه‌نییه‌‪،‬‬ ‫چونک‌ه ئێستا سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌کی دابینکردنی‬ ‫کاره‌با ئه‌و وێستگانه‌ی‌ه ک‌ه ب‌ه سوته‌مه‌نی کار‬ ‫ده‌که‌ن نه‌ک ئاوی به‌نداوه‌کان‪.‬‬ ‫که‌واتا بیانوی تاز‌ه په‌یوه‌ندی ب‌ه ئاسمانه‌و‌ه نه‌ما‪،‬‬ ‫شوکر بۆ خودا گرفته‌ک‌ه هات‌ه سه‌ر زه‌وی! مادام‬ ‫کێشه‌ک‌ه ب��اران نی‌ه چاره‌سه‌رکردنی ل‌ه ده‌ستی‬ ‫مرۆڤدای‌ه ئیدی که‌س بڕو بیانوی حکومه‌ت‬ ‫ب�‌ه ی �ه‌ک پولی قه‌ڵب ن��اک��ڕێ��ت‪ ،‬ه �ه‌ر خ��ودی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی ناو حکومه‌ت زۆر ب‌ه شانازییه‌وه‌‬ ‫ئ��ام��اژه‌ی��ان ب���ه‌و‌ه ده‌ک����رد‪ ،‬ک�‌ه رۆژان����‌ه (‪)150‬‬ ‫ه�ه‌زار به‌رمیل ن�ه‌وت هه‌نارده‌ی ده‌ره‌وه‌ی واڵت‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‌ه ئه‌و‌ه نه‌وت‌ه ئاشکراکه‌ی‌ه و باسی‬ ‫ته‌نکه‌ره‌کانی شه‌و نه‌کراوه‌!‬ ‫ئاخر کێ به‌ودوعایه‌تان ده‌ڵێت ئامین‪ ،‬واڵتێک‬ ‫پڕ ل‌ه ن�ه‌وت بێ رۆژان �‌ه س �ه‌دان ه �ه‌زار به‌رمیل‬ ‫هه‌نارده‌ی ده‌ره‌و‌ه بکرێت‪ ،‬که‌چى بڵێن سوته‌مه‌نی‬ ‫نی‌ه بۆ وێستگه‌کانی کاره‌با؟! خاکی کوردستان‬ ‫ک���راو‌ه ب�‌ه بێژنگ ئ �ه‌وه‌ن��د‌ه ب��ی��ر‌ه ن�ه‌وت��ی تیادا‬ ‫هه‌ڵکه‌ندراوه‌‪ ،‬تکای‌ه یه‌ک بیر ت‌هر‌خان بکه‌ن بۆ‬ ‫دابینکردنی سوته‌مه‌نی ویستگه‌کان با چیتر‬ ‫ئه‌و خه‌ڵک‌ه به‌ش مه‌ینه‌ت‌ه خه‌می بێ کاره‌بایی‬ ‫هه‌راسانی نه‌کات‪ ،‬ئێستا سه‌روبه‌ندی بنیاتنانی‬ ‫کابینه‌ی حه‌وته‌می حکومه‌ته‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم مژده‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه ب‌ه هاواڵتیان ده‌درێت ک‌ه له‌شه‌و و رۆژێکدا‬ ‫حه‌وت کاتژمێر کاره‌با بۆ خه‌ڵک دابین ده‌که‌ن!‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ر ب �ه‌و پ��ێ��وه‌ر‌ه بێت کابینه‌ی (‪)24‬ه‌م���ی‬ ‫حکومه‌ت ب‌ه ت�ه‌واوی کاره‌با دابین ده‌ک��ات‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش خوا ره‌حمی پێکردوین ل‌ه چوار ساڵدا‬ ‫نه‌ک کابینه‌یه‌ک دوو کابین‌ه ده‌گۆڕین!!‬