Sjógvur & Fólk — #5

SJÓGVUR & FÓLK — #5

23

MARIA OLSEN

útflutningi—Magni Laksáfoss

Bingjuskip á Havnini verður lossað—inn­tøk­ukeldurnar fyri tað føroyska samfelagið eru fyrst og fremst útflutningur frá fiskivinnu og alivinnu, harnæst ferðavinna og aðrar veitingar til útlandið, síðan føroysk arbeiðsmegi í út­lond­um, og so ríkis­veiting­in.

Ein góður vinnupolitikkur sær heild­ina í tí vinnupolitiska lands­lagn­ um. Eitt nú hevur tað týdning at tað al­menna stuðlar vinnuni við at hava tær røttu útbúgvingarnar til fólkið, hevur gransking sum stuðlar upp undir menning av vinnunum, og setur krøv ið gera at vinnurnar fara væl við um­ hvørvinum og tryggja at eisini kom­ andi ættarlið hava góðar møguleikar at búleikast í landinum.

ofta tosað um burðartalið, javn­rættindi og tolsemi í samfelagnum og at leggja dent á tey bleytu virðini. Veruleikin er tó tann, at tað er støddin á bú­skap­in­ um ið avger støddina á fólkatalinum.

Matematiskt er samanhangurin mill­um búskap og fólkatal semi­loga­ ritmiskur. Fyri Føroyar merkir hetta at tá búskapurin veksur eitt prosent, veks­ur fólkatalið millum 80 og 90 fólk.

Hetta er eisini eitt lutfall ið er rættiliga konstant yvir alt tað tíðarskeiðið vit BÚSKAPUR—FÓLKATAL hava hagtøl fyri, og í Føroyum er hetta Ofta verður kjakast um hvussu fólka­ sum sagt aftur til 1962. Hetta merkir talið í Føroyum kann økjast. Tá verður at tað er ikki tolsemi, javn­rættur og

Mynd 1: Keldurnar til føroyska búskapin, 1985-2014.

tílíkt sum avger hvørt fólk búleikast í Føroyum, men har­a ftur í­móti er tað gongdin í búskapinum ið hevur avger­ andi týdning.

Tað merkir tó ikki at tolsemi, javn­ rættur tílíkt ongan týdning hevur; tí tað er ein spurningur um hvat tað er fyri eitt samfelag vit ynskja okkum í Føroyum.

Tí er tað umráðandi at tann nei­ ligi og skaðiligi hugburðurin mótvegis teim­um ið skapa inntøkur til sam­fel­ agið, broytist. Tað nyttar ikki at vit skelda inn á fiskivinnuna, alivinnuna, ferðavinnuna, útisiglararnar o.s.fr.

Hesi eru jú tey ið skapa tær inn­tøk­ urn­ar sum skulu til fyri at vit øll kunnu búleikast á klettunum.

Heldur eiga vit at síggja jaligt og ÚTFLUTNINGUR, BÚSKAPUR, FÓLKATAL konstruktivt upp á tær inntøku­skap­ Mynd 2 vísir samanhangin millum út­ andi vinnurn­ar. flutning, búskap og fólkatal. Sum vit At enda eiga vit øll at legg­ja okkum longu hava sæð, er útflutningurin alt- í geyma at vit í Før­oy­um kunnu ikki avgerandi fyri støddina á búskapinum. liva av at klippa hvørjum øðrum—her Samanhangurin er ógvuliga støðugur skal peningur til úr útland­in­um, og har og er, sum áður nevnt, í lutfallinum eru útflutnings­v inn­urnar av­gerandi. [] eitt til hálvtannað, umleið. Harvið kann búskapurin ikki vaksa uttan at útflutningurin fyrst er vaksin.

Somuleiðis er samanhang­urin mill­ Útflutningur um búskap og fólka­tal eisini støðugur, har eitt prosent vøkstur í búskapinum økir um fólkatalið við 80-90 fólkum.

Búskapur Seta vit hesa vitanina sam­an, síggja vit at tað í veruleik­an­um er gongdin í út­flutningsvinnunum ið hevur av­ger­ Fólkatal andi týdning fyri bæði búskapin og fólka­talið.

Ynskja vit ein størri bú­skap, eitt rík­ari samfelag og eitt hægri fólkatal, Mynd 2: Samanhangurin millum ligg­ur loysnin í útflutningsvinnunum. útflutning, búskap og fólkatal.