7
SJÓGVUR & FÓLK — #2
Virðis øking: Mong vilja men fá tykjast megna Jógvan Hugo Gardar
D
REYMURIN HJÁ før oysk u m reiðaríum og teimu m sum virka fisk er at góðsking í størst møguligan mun skal fara fram í Føroyum. Fleiri ætlanir hava verið og vent í nevndarhølum, men tær flestu koma ikki longur. Orsøkirnar eru ymiskar, men tollur í londunum sum vit útflyta til er oftast tann avger andi orsøkin til at ein tílík ætlan ikki ber á mál. Vit hava eitt undantak. Bakkafrost hevur í nógv ár havt sum eitt aðalmál at framleiða lidnar vørur, tað vil siga at fyritøkan ynskir at framleiða laksavørur sum kunnu leggja st beinleiðis í handils diskin til kundan at velja sær. Hetta er eitt hugtak sum hevur eydnast sera væl. Um hugt verður eftir roknskap ar tølunum hjá Bakkafrost so
vísa tey at hendan langtíð arætlan hjá fyritøkuni loysir seg. Hóast tað til tíðir kann tykjast meira lønandi at selja feskan laks á tí sokallaða spot marknaðinum — selja laksin so at siga so hvørt sum hann verðu r tikin — so gevur tað meir í longdini at hava nakrar fastar avtalur um sølu av lidn um sokallaðum VAP (value added products) ella virðisøkt um vørum. Hjá Bakkafrost er loysnin at bjóða bæði feskar og virðisøktar vørur, og príslegan avgerð hvat sum verður framleitt mest av undir einum givnum tíðarskeiði. Tað er tó ikki so einfalt at ein rávøruframleiðari uttan víðari bara kann fara undir at góðska egnar rávørur. Tann lidna vøran skal útflytast til stór a r marknaðir, sum til dømis USA, ES, Russland ella Kina. Fyri at verja egna r vinnur og egin arbeiðspláss er
MARIA OLSEN
Bakkafrost hevur við síni risaætlan á Glyvrum víst at teir trúgva uppá, og tora, at satsa uppa at gera lidnar laksavørur í Føroyum; onnur droyma um tað fyri annan fisk men mugu bíða eftir at politiskar dyr úti í heimi opnast.
Pakking av frystum laksaportiónum á Bakkafrost.
ikki óvanligt á hesum markn aðum at tollur verður lagdur á innfluttar vørur sum kunnu framleiðast av teirra egnu fyri tøkum. Fyri tær vørur sum Bakka frost framleiðir hevur hetta higartil ikki verið ein forðing, tí fyritøkan hevur víst seg at vera kappingarfør, og við ES hava Føroyar um ikki annað so eina avtalu sum tryggjar at vit vita hvat vit hava at fyrihalda okkum til. Við sínari risa íløgu á Glyvr u m tekur Bakkafrost eitt lop inn í framtíðina. Her skal felagið kunna bjóða øllum verandi kundum tær vørurnar sum teir ynskja. Samstund is eru møguleikar at tillaga fram l eiðsluna til nýggjar kunda r — nýggjar vørur og nýggjar marknaðir.
Hetta fer í praksis at gerast ein sýnisgluggi fyri hvat sum letur seg gera, ikki bara fyri føroyingar men fyri onnur eisini.
Europeiska Búskaparliga Samstarvið (EBS) millum ES og Ísland, Noreg og Lichtenstein, skipar handilin millum ES og EBS londini. Avtalan varð gjørd fyri 20 árum síðani TUNGUR ES DANSUR og bert smávegis broytingar Men har er eitt men, og tað eru seinni gjørdar í henni. er møguleikin hjá keypara Serliga í partinum um toll er londunum at leggja toll á, um lítið broytt. ES kann útflyta so er at tey meta at egin vinna fiskavørur til Noreg uttan toll, tapir í kappingini. Og júst meðan tollur verður lagdur á hetta er orsøkin til at tann fiskavørur úr Noregi til ES. norska sjógætisvinnan ídag at Tess meir fiskurin er virðisøkkalla ikki virðisøkir fisk long tur, tess hægri er tollurin. ur. Hetta ger at norskur laks Long handilsstríð millum ur og uppisjóvarfiskur í stóran Noreg og USA og Noreg og mun verður útfluttur feskur og ES vísa at um keyparalondini óviðg jørdur til ES lond, ser leggja nóg høgan toll á, so liga Svøríki, Póland, og í ávís flytir góðskingarparturin úr an mun eisini til Danmarkar. Noregi til ES. Og tá nyttar Har verður hann so góðskaður einki um ein heldur seg fram- og sendur út á ES marknaðin. leiða heimsins bestu vøru. Og ein (Framhald á s. 10)