1
LŌ͘-TEK-KÌ
路得記
Í-li ̄-bi ́-le̍k Choân-ke Poaⁿ-khi ̀ Mô͘-ap
以利米勒全家搬去摩押
Sū-su ti ̄-li ́ Í-sek-lia̍t ê si ̂-tāi, Iû-tāi-tōe hoat-seng ki-hng. Ū chi ̍t ê lâng chhōa i ê bó͘ kap nn̄g ê kiáⁿ tùi Iû-tāi ê Pek-li ̄-hêng poaⁿ khi ̀ Mô͘-ap. 2 Chit-ê lâng miâ kiò-chòe Í-li ̄-bi ́-le̍k, i ê bó͘ miâ kiò-chòe Ná-o-bi ́, nn̄g ê kiáⁿ miâ kiò-chòe Má-lûn kap Ki-liân; in si ̄ Iû-tāi ê Pek-li ̄-hêng chhut-sin ê Í-hoat-tha-lâng. In kàu Mô͘-ap-tōe chiū tòa ti ̄ hia. 3 Ná-o-bi ́ ê tiōng-hu Í-li ̄-bi ́-le̍k si ́--khi ̀, pàng i kap nn̄g ê kiáⁿ. 4 Hit nn̄g ê kiáⁿ chhōa Mô͘-ap lú-chú chòe bo,́͘ chi ̍t ê kiò-chòe Ngô͘-ni ́-pa, lēng-gōa chi ̍t ê kiò-chòe Lō͘-tek. In tòa ti ̄ hia iok cha̍p ni ̂ kú liáu-āu, 5 Má-lûn kap Ki-liân nn̄g ê lâng mā si ́--khi ̀, chhun Ná-o-bi ́ ka-ki ̄ chi ̍t ê lâng, bô ang mā bô kiáⁿ thang khò.
得
師治理以色列的時代,猶大 士 地發生飢荒。有一個人導伊的 某及兩個子對猶大的伯利恆搬去 摩押。 2 此個人名叫做以利米勒, 伊的某名叫做拿俄美,兩個子名叫 做瑪倫及基連;𪜶是猶大的伯利恆 出身的以法他人。𪜶到摩押地就住 佇遐。 3 拿俄美的丈夫以利米勒死 去,放伊及兩個子。 4 彼兩個子娶 摩押女子做某,一個叫做娥珥巴, 另外一個叫做路得。𪜶住佇遐約十 年久了後, 5 瑪倫及基連兩個人嘛 死去,賰拿俄美家己一個人,無翁 嘛無子通靠。
Lō͘-tek Tè Ná-o-bi ́ Tńg-khi ̀ Pek-li ̄-hêng
路得隨拿俄美轉去伯利恆
Ná-o-bi ́ iáu ti ̄ Mô͘-ap ê si ̂, thiaⁿ-tio̍h Siōng Chú koàn-kò͘ I ê chú-bi ̂n, hō͘ in hó siu-sêng, chiū kap i ê sin-pū li ̄-khui Mô͘-ap-tōe beh tò-khi ̀ Pek-li ̄-hêng. 7 I chiū tùi i tòa ê só͘-chāi chhut-hoat, beh tò-khi ̀ Iûtāi-tōe, nn̄g ê sin-pū tè i khi ̀. 8 Tī lō͘-tiong Ná-o-bi ́ tùi nn̄g ê sin-pū kóng, “Li ́n tńg-khi ̀ ka-ki ̄ ê gōa-ke. Goān Siōng Chú si-un hō͘ li ́n, chhin-chhiūⁿ li ́n ū hó khoán-thāi si ́--khi ̀ ê lâng kap góa siâng-khoán. 9 Goān Siōng Chú sù-hok li ́n, hō͘ li ́n nn̄g ê chhē-tio̍h sin ê tùi-siōng, ū hó ê kui-sio̍k.” I chiū kā in chim, kap in saⁿ-si ̂; in tōa-siaⁿ háu, 10 tùi i kóng, “Goán it-tēng beh kap li ́ tńg-khi ̀ li ́n ê lâng hia.” 11 Ná-o-bi ́ kóng, “Cha-bó͘-kiáⁿ ah, tio̍h tńg--khi !̀ Sīán-chóaⁿ beh tè góa? Góa kiám ōe koh siⁿ-kiáⁿ hō͘ li ́n chòe ang? 12 Cha-bó͘-kiáⁿ ah, tio̍h tńg--khi ̀, khi ̀ lah. Góa i ́-keng lāu, bōe-tàng koh kè-ang; góa nā iáu ū ǹg-bāng, kim-mi ̂ ū tiōng-hu, koh siⁿ-kiáⁿ, 13 li ́n kiám ōe-tàng tán in tōa-hàn, bô khi ̀ kè pa̍t-lâng? 6
1
490
6
拿俄美猶佇摩押的時,聽著上 主眷顧伊的子民,互𪜶好收成,就 及伊的新婦離開摩押地欲倒去伯利 恆。 7 伊就對伊住的所在出發,欲倒 去猶大地,兩個新婦隨伊去。 8 佇 路中拿俄美對兩個新婦講:「恁轉去 家己的外家。願上主施恩互恁,親 像恁有好款待死去的人及我像款。 9 願上主賜福恁,互恁兩個尋著新的 對象,有好的歸屬。」伊就給𪜶唚, 及𪜶相辭;𪜶大聲哮, 10 對伊講: 「阮一定欲及你轉去恁的人遐。」 11 拿俄美講:「查某子啊,著轉去! 是按怎欲隨我?我豈會閣生子互恁 做翁? 12 查某子啊,著轉去,去啦。 我已經老,𣍐當閣嫁翁;我若猶有向 望,今暝有丈夫,閣生子, 13 恁豈會 當等𪜶大漢,無去嫁別人?查某子
路得記 1 啊,啦,我比恁較歹命(1),因為上 主伸手攻擊我。」 14 𪜶閣大聲哮。娥珥巴就給伊的 大家唚,及伊相辭。毋拘路得放𣍐 離大家。 15 拿俄美就講:「你看,恁阿嫂已 經轉去𪜶的親族及𪜶的神明遐,你 嘛通隨伊轉去。」 16 路得應講: 「毋通迫我放拺你, 離開你倒去。 你去叨位,我嘛欲去; 你住叨位,我嘛欲住遐。 你的親族就是我的親族; 你的上帝就是我的上帝。 17 你死佇叨位,我嘛欲死佇遐,葬 佇遐。 只有死會互你及我分開(2), 若無,願上主加倍責罰我。」 18 拿俄美看路得堅決欲隨伊,就 無閣講什麼。 19 𪜶兩人就繼續行,來到伯利 恆。到伯利恆的時,全城為著𪜶擾 動。眾婦女講:「此個人豈真正是拿 俄美?」 20 伊給𪜶講:「毋通叫我拿俄美, 著叫我瑪拉(3),因為全能者互我受大 苦難。 21 我滿滿出去,上主互我空空 倒來。是按怎叫我拿俄美?上主苦楚 我,全能者互我受患難。」
22
這就是拿俄美及伊的摩押新 婦路得對摩押地轉來的經過。𪜶 佇開始收割大麥的時來到伯利恆。
(1) 1.13 「我比恁較歹命」嘛 通 譯 做 「我為著恁的遭遇心艱苦」。 (2) 1.17 「只有死會互你及我分開」嘛 通譯做「甚至死都𣍐互你及我分開」。 (3) 1.20 「拿俄美」意思是「甜蜜」;「瑪 拉」意思是「痛苦」。
491
Cha-bó͘-kiáⁿ ah, mài lah, góa pi ́ li ́n khah pháiⁿ-miā (1), in-ūi Siōng Chú chhun-chhiú kong-kek góa.” 14 In koh tōa-siaⁿ háu. Ngô͘-ni ́-pa chiū kā i ê ta-ke chim, kap i saⁿ-si ̂. M̄-kú Lō͘-tek pàng bōe li ̄ ta-ke.
Ná-o-bi ́ chiū kóng, “Li ́ khòaⁿ, liń a-só i ́-keng tńg-khi ̀ in ê chhin-cho̍k kap in ê si ̂n-bêng hia, li ́ mā thang tè i tńg--khi ̀.” 16 Lō͘-tek i ̀n kóng, “M̄-thang pek góa pàng-sak li ́, li ̄-khui li ́ tò--khi ̀. Li ́ khi ̀ tó-ūi, góa mā beh khi ̀; li ́ tòa tó-ūi, góa mā beh tòa hia. Li ́ ê chhin-cho̍k chiū-si ̄ góa ê chhin-cho̍k; li ́ ê Siōng-tè chiū-si ̄ góa ê Siōng-tè. 17 Li ́ si ́ ti ̄ tó-ūi, góa mā beh si ́ ti ̄ hia, chòng ti ̄ hia. Chi ́-ū si ́ ōe hō͘ li ́ kap góa pun-khui (2) , nā bô, goān Siōng Chú ka-pē chek-hoa̍t góa.” 18 Ná-o-bi ́ khòaⁿ Lō͘-tek kian-koat beh tè i, chiū bô koh kóng si ́m-mi ̍h. 19 In nn̄g lâng chiū kè-sio̍k kiâⁿ, lâi kàu Pek-li ̄-hêng. 得 Kàu Pek-li ̄-hêng ê si ̂, choân-siâⁿ ūi-tio̍h in jiáu-tōng. Chèng hū-lú kóng, “Chit-ê lâng kiám chin-chiàⁿ si ̄ Ná-o-bi ?́ ” 20 I kā in kóng, “M̄-thang kiò góa Ná-o-bi ́, tio̍h kiò góa Má-la (3) , in-ūi Choân-lêng-chiá hō͘ góa siū tōa khó͘-lān. 21 Góa móa-móa chhut--khi ̀, Siōng Chú hō͘ góa khang-khang tò--lâi. Sī-án-chóaⁿ kiò góa Ná-obi ?́ Siōng Chú khó͘-chhó͘ góa, Choân-lêng-chiá hō͘ góa siū hoān-lān.” 22 Che chiū-si ̄ Ná-o-bi ́ kap i ê Mô͘-ap sin-pū Lō͘-tek tùi Mô͘-ap-tōe tńg--lâi ê keng-kè. In ti ̄ khai-si ́ siukoah tōa-be̍h ê si ̂ lâi kàu Pek-li ̄-hêng. 15
(1) 1.13 “góa pi ́ liń khah pháiⁿ-miā” mā thang e̍k-chòe “góa ūi-tio̍h liń ê cho-gū sim kan-khó͘”. (2) 1.17 “Chi ́-ū si ́ ōe hō͘ li ́ kap góa pun-khui” mā thang e̍k-chòe “sim ̄ -chi ̀ si ́ to bōe hō͘ li ́ kap góa pun-khui”. (3) 1.20 “Ná-o-bi ́” i ̀-sù si ̄ “tiⁿ-bit̍ ” ; “Má-la” i ̀-sù si ̄ “thòngk hó͘ ”.
492
路得記 2 Lō͘-tek Tú-tio̍h Pho-a-su
2
Ná-o-bi ́ ū chi ̍t ê chhin-chiâⁿ, miâ kiò-chòe Phoa-su, si ̄ tōa châi-chú, si ̄ i ê tiōng-hu Í-li ̄-bi ́-le̍k ê chhin-cho̍k. 2 Mô͘-ap ê lú-chú Lō͘-tek tùi Ná-o-bi ́ kóng, “Góa siūⁿ-beh khi ̀ hn̂g--ni ̍h, thang tè ti ̄ tùi góa chhin-chhiat ê lâng āu-bi ̄n khioh be̍h-sūi.” Ná-o-bi ́ chiū tùi i kóng, “Cha-bó͘-kiáⁿ ah, chòe li ́ khi ̀.” 3 I chiū khi ̀ hn̂g--ni ̍h, tè ti ̄ siu-koah ê lâng āu-bi ̄n khioh be̍h-sūi. Chin tú-hó, chit-khu hn̂g si ̄ Í-li ̄-bi ́-le̍k ê chhin-cho̍k Pho-a-su ê. 4 Tú hit-si ̂, Pho-a-su tùi Pek-li ̄-hêng lâi, i tùi siu-koah ê lâng kóng, “Goān Siōng Chú kap li ́n tông-chāi!” In chiū i ̀n i kóng, “Goān Siōng Chú sù-hok li !́ ”
Pho-a-su mn̄g siu-koah ê kang-thâu kóng, “Chit-ê siàu-liân cha-bó͘ gi ́n-á si ̄ si ́m-mi ̍h-lâng in tau--ê?” 6 Siu-koah ê kang-thâu i ̀n kóng, “Chit-ê Mô͘-ap ê lúchú si ̄ tè Ná-o-bi ́ tùi Mô͘-ap-tōe tńg--lâi-ê. 7 I ū kóng, ‘Chún góa ti ̄ siu-koah ê lâng āu-bi ̄n khioh lak--lo̍h-lâi ê be̍h-sūi.’ I tùi chá-khi ́ bô-êng kàu taⁿ, tú-á chiah ti ̄ liâu-á hioh-khùn chi ̍t-si ̂-á nā-tiāⁿ.” 8 Pho-a-su chiū tùi Lō͘-tek kóng, “Cha-bó͘-kiáⁿ ah, góa kā li ́ kóng, m̄ -thang khi ̀ pa̍t-lâng ê hn̂g khioh, mā m̄ -thang li ̄-khui chia, tio̍h tè góa ê lú-kang tè hō͘ tiâu. 9 Khòaⁿ kang-lâng ti ̄ tó chi ̍t khu hn̂g teh siu-koah, tio̍h tè ti ̄ lú-kang āu-bin̄ khioh. Góa i ́keng hoan-hù kang-lâng bōe-ēng-tit kā li ́ chhòng-ti ̄. Li ́ chhùi-ta ê si ̂, khi ̀ chúi-tháng hia lim kang-lâng chhiūⁿ--lâi ê chúi.” 10 Lō͘-tek chiū phak--lo̍h-khi ̀, kūi ti ̄ thô͘-kha, tùi i kóng, “Li ́ ná ōe tùi góa chiah-ni ̍h hó, chiah-ni ̍h koan-sim góa chit-ê gōa-kok-lâng?” 11 Pho-a-su i ̀n i kóng, “Li ́ ê tiōng-hu si ́ liáu-āu, li ́ tùi ta-ke só͘ chòe ê it-chhè, lâng lóng kā góa kóng lah. Li ́ li ̄-khui li ́ ê pē-bú kap kò͘-hiong, lâi tòa ti ̄ chit-ê siⁿ-hūn ê lâng tiong-kan. 12 Goān Siōng Chú chiàu li ́ só͘ chòe--ê pò-tap li ́. Li ́ lâi Siōng Chú — Í-sek-lia̍t ê Siōng-tè si ̍t-kó͘-ē pi ̄-lān, goān li ́ tùi I tit-tio̍h móamóa ê pò-siúⁿ.” 5
得
路得抵著波阿斯
2
俄美有一個親成,名叫做波 拿 阿斯,是大財主,是伊的丈夫 以利米勒的親族。 2 摩押的女子路 得對拿俄美講:「我想欲去園裡,通 隨佇對我親切的人後面拾麥穗。」 拿俄美就對伊講:「查某子啊, 做你去。」 3 伊就去園裡,隨佇收割的人後面 拾麥穗。真抵好,此坵園是以利米勒 的親族波阿斯的。 4 抵彼時,波阿斯對伯利恆來, 伊對收割的人講:「願上主及恁同 在!」 𪜶就應伊講:「願上主賜福你!」 5 波阿斯問收割的工頭講:「此個 少年查某囝仔是什麼人𪜶兜的?」 6 收割的工頭應講:「此個摩押的 女子是隨拿俄美對摩押地轉來的。 7 伊有講:『准我佇收割的人後面拾落 落來的麥穗。』伊對早起無閒到今, 抵仔才佇寮仔歇睏一時仔若定。」 8 波阿斯就對路得講:「查某子 啊,我給你講,毋通去別人的園拾, 嘛毋通離開遮,著隨我的女工隨互 牢。 9 看工人佇叨一坵園啲收割,著 隨佇女工後面拾。我已經吩咐工人𣍐 用得給你創治。你嘴焦的時,去水桶 遐飲工人汲來的水。」
10
路得就仆落去,跪佇土腳,對 伊講:「你哪會對我即呢好,即呢 關心我此個外國人?」 11 波阿斯應伊講:「你的丈夫死了 後,你對大家所做的一切,人攏給我 講啦。你離開你的父母及故鄉,來住 佇此個生份的人中間。 12 願上主照 你所做的報答你。你來上主—以色 列的上帝翼股下避難,願你對伊得 著滿滿的報賞。」
路得記 2
493
拿俄美對新婦講:「願波阿斯 得著上主祝福;上主不時施恩互活 人及死人。」拿俄美閣對伊講:「此 個人是咱的親成,是有義務延續咱 世系的一個至親。」 21 摩押的女子路得講:「伊嘛有 給我講:『你著隨佇我的工人身邊 到收割煞。』」 22 拿俄美就對伊的新婦路得講: 「我的查某子啊,你著及伊的女工 做夥,才免佇別人的園裡互人創 治。」 23 路得就隨波阿斯的女工做 夥拾五穀,到大麥小麥攏收割了。伊 繼續及伊的大家住做夥。
Lō͘-tek i ̀n kóng, “Li ́ tùi góa chiah-ni ̍h hó (1) ; suijiân góa chòe li ́ ê lú-pi ̄ mā bōe-kham--tit, li ́ iáu-kú an-ùi góa, koh tùi góa — li ́ ê lú-pi ̄ khin-siaⁿ kóng hó-ōe.” 14 Chia̍h-pn̄g ê si ̂, Pho-a-su tùi i kóng, “Lâi chia, the̍h khi ́-lâi chia̍h, mi ̄-pau ùn chhò͘ chia̍h.” Lō͘-tek chiū chē ti ̄ siu-koah ê lâng sin-piⁿ. Pho-a-su the̍h pē-hó ê be̍h-á hō͘ i. I chia̍h-pá, koh ū chhun. 15 I peh--khi ́-lâi, koh khi ̀ khioh be̍h-sūi. Pho-a-su chiū hoan-hù i ê kang-lâng, kóng, “I nā ti ̄ be̍h-khún tiong khioh, mā m̄ -thang kā i tòng, hāi i kiàn-siàu. 16 Li ́n si ̄m-chi ̀ tio̍h tùi be̍h-khún tiong thiu chi ̍t-kóa chhut-lâi hō͘ i khioh, m̄ -thang kā i chek-pi ̄.” 17 Lō͘-tek chiū ti ̄ hn̂g--ni ̍h khioh be̍h-sūi, khioh kàu thiⁿ-àm. I phah só͘ khioh ê be̍h-sūi, tāi-iok ū ji ̄-cha̍pji ̄ kong-seng ê tōa-be̍h. 18 I chiū phāiⁿ ji ̍p-siâⁿ, the̍h hō͘ i ê ta-ke khòaⁿ, koh chiong chia̍h chhun--ê the̍h chhut-lâi hō͘ i ê ta-ke. 19 I ê ta-ke tùi i kóng, “Li ́ kiná-ji ̍t ti ̄ tó-ūi khioh be̍h-sūi? Li ́ ti ̄ tó-ūi kang-chok? Goān chù-i ̀ tio̍h li ́, hó khoán-thāi li ́ hit-ê lâng siū chiok-hok.” Lō͘-tek chiū kā ta-ke kóng i ti ̄ si ́m-mi ̍h-lâng hia kang-chok, koh kóng hit-ê lâng miâ kiò-chòe Pho-a-su. 20 Ná-o-bi ́ tùi sin-pū kóng, “Goān Pho-a-su tit-tio̍h Siōng Chú chiok-hok; Siōng Chú put-si ̂ si-un hō͘ oa̍hlâng kap si ́-lâng.” Ná-o-bi ́ koh tùi i kóng, “Chit-ê lâng si ̄ lán ê chhin-chiâⁿ, si ̄ ū gi ̄-bū iân-sio̍k lán sè-hē ê chi ̍t ê chi ̀-chhin.” 21 Mô͘-ap ê lú-chú Lō͘-tek kóng, “I mā ū kā góa kóng, ‘Li ́ tio̍h tè ti ̄ góa ê kang-lâng sin-piⁿ kàu siukoah soah.’” 22 Ná-o-bi ́ chiū tùi i ê sin-pū Lō͘-tek kóng, “Góa ê cha-bó͘-kiáⁿ ah, li ́ tio̍h kap i ê lú-kang chòe-hé, chiah bián ti ̄ pa̍t-lâng ê hn̂g--ni ̍h hō͘ lâng chhòng-ti ̄.” 23 Lō͘-tek chiū tè Pho-a-su ê lú-kang chòe-hé khioh ngó͘-kok, kàu tōa-be̍h sió-be̍h lóng siu-koah liáu. I kè-sio̍k kap i ê ta-ke tòa chòe-hé.
(1) 2.13 「你對我即呢好」嘛通譯做 「求你好款待我」。
(1) 2.13 “Li ́ tùi góa chiah-ni ̍h hó” mā thang e̍k-chòe “kiû li ́ hó khoán-thāi góa”.
13
路得應講:「你對我即呢好(1); 雖然我做你的女婢嘛𣍐堪得,你猶 久安慰我,閣對我—你的女婢輕聲 講好話。」 14 食飯的時,波阿斯對伊講:「來 遮,提起來食,麵包搵醋食。」路得 就坐佇收割的人身邊。波阿斯提焙 好的麥仔互伊。伊食飽,閣有賰。 15 伊𬦰起來,閣去拾麥穗。波阿 斯就吩咐伊的工人,講:「伊若佇麥 捆中拾,嘛毋通給伊擋,害伊見笑。 16 恁甚至著對麥捆中抽一寡出來互 伊拾,毋通給伊責備。」 17 路得就佇園裡拾麥穗,拾到天 暗。伊拍所拾的麥穗,大約有二十 二公升的大麥。 18 伊就揹入城,提 互伊的大家看,閣將食賰的提出來 互伊的大家。 19 伊的大家對伊講: 「你今仔日佇叨位拾麥穗?你佇叨 位工作?願注意著你,好款待你彼 個人受祝福。」 路得就給大家講伊佇什麼人遐 工作,閣講彼個人名叫做波阿斯。
20
13
得
494
3
路得記 3 Ná-o-bi ́ ūi-tio̍h Lō͘-tek Chhē Kui-sio̍k
Lō͘-tek ê ta-ke Ná-o-bi ́ kā i kóng, “Cha-bó͘kiáⁿ ah, góa eng-kai ūi-tio̍h li ́ chhē chi ̍t ê hó ê kui-sio̍k, hō͘ li ́ ū ka-ki ̄ ê ke. 2 Li ́ ōe-ki ̀--tit-bô, kap li ́ chòe-hé choh-kang hiah-ê lú-kang ê thâu-ke Pho-asu, si ̄ lán ê chhin-chiâⁿ? Góa kā li ́ kóng, kim-mi ̂ i ōe ti ̄ ngó͘-kok-tiûⁿ pòa tōa-be̍h. 3 Li ́ tio̍h sóe seng-khu, boah phang-iû, chhēng súi-saⁿ, jiân-āu lo̍h-khi ̀ ngó͘kok-tiûⁿ; m̄ -kú hit-ê lâng chia̍h pá lim soah i ́-chêng, m̄ -thang hō͘ i ji ̄n--tio̍h. 4 I tó lo̍h-khi ̀ khùn ê si ̂, tio̍h khòaⁿ chheng-chhó i tó ê só͘-chāi, jiân-āu óa--khi ̀, hian-khui i khàm kha ê gōa-phàu, tó ti ̄ i sin-piⁿ. I ōe kā li ́ kóng li ́ tio̍h chòe ê sū.” 5 Lō͘-tek i ̀n i kóng, “Li ́ kā góa kóng--ê, góa lóng ōe khi ̀ chòe.” 6 I chiū lo̍h-khi ̀ ngó͘-kok-tiûⁿ, chiàu ta-ke só͘ hoanhù ê it-chhè khi ̀ chòe. 7 Pho-a-su chia̍h pá lim soah, kám-kak chin sóng-khoài, chiū khi ̀ tó ti ̄ be̍h-tui piⁿ. Lō͘-tek chiū liam-kha khi ̀, hian-khui i khàm kha ê gōa-phàu, tó ti ̄ i ê sin-piⁿ. 8 Pòaⁿ-mi ̂, Pho-a-su hoan-sin, khòaⁿ-tio̍h chi ̍t ê cha-bó͘-lâng tó ti ̄ kha-piⁿ, tio̍h-chi ̍t-kiaⁿ. 9 I mn̄g kóng, “Li ́ si ̄ siáⁿ-lâng?” I i ̀n kóng, “Góa si ̄ li ́ ê lú-pi ̄ Lō͘-tek, chhiáⁿ li ́ ēng gōa-saⁿ lâi khàm li ́ ê lú-pi ̄, ti ̀-i ̀m góa, in-ūi li ́ si ̄ goán ê chi ̀-chhin, ū gi ̄-bū iân-sio̍k goán ê sè-hē.”
3
I kóng, “Cha-bó͘-kiáⁿ, goān li ́ tit-tio̍h Siōng Chú ê chiok-hok. Li ́ hiān-chāi só͘ piáu-hiān ê tiong-sêng pi ́ i ́-chêng koh-khah tōa (1) ; bô-lūn sàn-chhiah á-si ̄ hó-gia̍h ê siàu-liân-lâng, li ́ lóng bô kap in kiâⁿ. 11 Taⁿ, góa ê cha-bó͘-kiáⁿ, bián hoân-ló, li ́ só͘ kóng--ê góa lóng ōe thòe li ́ chòe, in-ūi choân-siâⁿ ê lâng lóng chai li ́ si ̄ hó tek-hēng ê cha-bó͘-lâng. 12 Góa khak-si ̍t si ̄ li ́ ê chi ̀-chhin, ū gi ̄-bū iân-sio̍k li ́ ê sè-hē, m̄ -kú ū chi ̍t ê pi ́ góa kap li ́n koh-khah chhin. 13 Kim-mi ̂
路得的大家拿俄美給伊講:「查 某子啊,我應該為著你尋一個 好的歸屬,互你有家己的家。 2 你會 記得無,及你做夥作工許個女工的頭 家波阿斯,是咱的親成?我給你講, 今暝伊會佇五穀場簸大麥。 3 你著 洗身軀,抹芳油,穿媠衫,然後落去 五穀場;毋拘彼個人食飽飲煞以前, 毋通互伊認著。 4 伊倒落去睏的時, 著看清楚伊倒的所在,然後倚去,掀 開伊蓋腳的外袍,倒佇伊身邊。伊會 給你講你著做的事。」 5 路得應伊講:「你給我講的,我 攏會去做。」 6 伊就落去五穀場,照大家所吩咐 的一切去做。 7波阿斯食飽飲煞,感 覺真爽快,就去倒佇麥堆邊。路得就 跕腳去,掀開伊蓋腳的外袍,倒佇伊 的身邊。 8 半暝,波阿斯翻身,看著 一個查某人倒佇腳邊,著一驚。 9 伊 問講:「你是啥人?」 伊應講:「我是你的女婢路得, 請你用外衫來蓋你的女婢,致蔭我, 因為你是阮的至親,有義務延續阮 的世系。」 10 伊講:「查某子,願你得著上主 的祝福。你現在所表現的忠誠比以 前閣較大(1);無論散赤抑是好額的 少年人,你攏無及𪜶行。 11 今,我 的查某子,免煩惱,你所講的我攏 會替你做,因為全城的人攏知你是 好德行的查某人。 12 我確實是你的 至親,有義務延續你的世系,毋拘有 一個比我及恁閣較親。 13 今暝你留
(1) 3.10 “Li ́ hiān-chāi...pi ́ i-́ chêng koh-khah tōa” si ̄ chi ́ Lō͘- tek tùi tiōng-hu ka-cho̍ k ê tiong-sêng pi ́ tùi ta-ke kohkhah tiong-sêng.
(1) 3.10 「你現在…比以前閣較大」 是指路得對丈夫家族的忠誠比對大家 閣較忠誠。
得
拿俄美為著路得尋歸屬
10
路得記 3, 4
495
𫢶遮,等天光,伊若欲對你盡義務, 真好,互伊盡;伊若毋,我指永活的 上主咒誓,我一定會盡義務。你𫢶 遮睏,到天光。」 14 路得就佇伊的腳邊睏,到天昲 光。佇人面猶認𣍐清楚以前,路得就 起來,因為波阿斯有講:「毋通互人 知有查某人來五穀場。」 15 波阿斯 講:「給你的披肩提來,搋互開。」 伊就搋開。波阿斯量約二十公斤的 大麥,囥佇路得的肩頭頂,伊就入 城。 16 路得來到伊的大家遐。拿俄美 問伊講:「查某子啊,代誌啥款?」 路得就將彼個人對伊所做的一 切攏給伊講。 17 路得講:「彼個人 給我講:『你毋通空手轉去恁大家 遐。』伊有互我此二十公斤大麥。」 18 拿俄美就講:「查某子啊,等看 代誌按怎發展。今仔日代誌若無辦 好勢,彼個人一定𣍐安心。」
li ́ lâu tiàm chia, tán thiⁿ kng, i nā beh tùi li ́ chi ̄n gi ̄-bū, chin hó, hō͘ i chi ̄n; i nā m̄ , góa ki ́ éng-oa̍h ê Siōng Chú chiù-chōa, góa it-tēng ōe chi ̄n gi ̄-bū. Li ́ tiàm chia khùn, kàu thiⁿ kng.” 14 Lō͘-tek chiū ti ̄ i ê kha-piⁿ khùn, kàu thiⁿ phú-kng. Tī lâng-bi ̄n iáu ji ̄n bōe chheng-chhó i ́-chêng, Lō͘-tek chiū khi ́--lâi, in-ūi Pho-a-su ū kóng, “M̄-thang hō͘ lâng chai ū cha-bó͘-lâng lâi ngó͘-kok-tiûⁿ.” 15 Phoa-su kóng, “Kā li ́ ê phi-kian the̍h--lâi, thi ́ hō͘ khui.” I chiū thi ́-khui. Pho-a-su niû iok ji ̄-cha̍p kong-kun ê tōa-be̍h, khǹg ti ̄ Lō͘-tek ê keng-thâu téng, i chiū ji ̍p-siâⁿ. 16 Lō͘-tek lâi kàu i ê ta-ke hia. Ná-o-bi ́ mn̄g i kóng, “Cha-bó͘-kiáⁿ ah, tāi-chi ̀ siáⁿ-khoán?” Lō͘-tek chiū chiong hit-ê lâng tùi i só͘ chòe ê itchhè lóng kā i kóng. 17 Lō͘-tek kóng, “Hit-ê lâng kā góa kóng, ‘Li ́ m̄ -thang khang-chhiú tńg-khi ̀ li ́n take hia.’ I ū hō͘ góa chit ji ̄-cha̍p kong-kun tōa-be̍h.” 18 Ná-o-bi ́ chiū kóng, “Cha-bó͘-kiáⁿ ah, tán khòaⁿ tāi-chi ̀ án-chóaⁿ hoat-tián. Kin-á-ji ̍t tāi-chi ̀ nā bô pān hó-sè, hit-ê lâng it-tēng bōe an-sim.”
波阿斯娶路得做某
Pho-a-su Chhōa Lō͘-tek Chòe Bó͘
4
4
阿斯來城門口,坐落去;伊所 波 講彼個至親抵抵經過。伊就講: 「兄弟啊,請過來遮坐。」彼個人就 越轉來坐。 2 波阿斯閣請城內十個 長老來,給𪜶講:「請遮坐。」𪜶就 坐啲。 3 波阿斯就對此個至親講: 「對摩押地轉來的拿俄美欲賣咱的 兄弟以利米勒彼塊地。 4 我想我著 給你講,你著佇坐佇遮的人及民間 的長老面前買轉來。你若欲盡義務 給伊買轉來,就互你買;若毋,著給 我講,互我知。因為無人比你閣較 有權通買轉來,閣來才輪著我。」 彼個人就講:「我欲盡義務給買 轉來。」 5 波阿斯講:「你對拿俄美的手買 地的時,嘛著娶(1)死去的人的某摩押
Pho-a-su lâi siâⁿ-mn̂g-kháu, chē--lo̍h-khi ̀; i só͘ kóng hit-ê chi ̀-chhin tú-tú keng-kè. I chiū kóng, “Hiaⁿ-ti ̄ ah, chhiáⁿ kè lâi chia chē.” Hit-ê lâng chiū oa̍t tńg-lâi chē. 2 Pho-a-su koh chhiáⁿ siâⁿ-lāi cha̍p ê tiúⁿló lâi, kā in kóng, “Chhiáⁿ chia chē.” In chiū chē--teh. 3 Pho-a-su chiū tùi chit-ê chi ̀-chhin kóng, “Tùi Mô͘-aptōe tńg--lâi ê Ná-o-bi ́ beh bōe lán ê hiaⁿ-ti ̄ Í-li ̄-bi ́-le̍k hit-tè tōe. 4 Góa siūⁿ góa tio̍h kā li ́ kóng, li ́ tio̍h ti ̄ chē ti ̄ chia ê lâng kap bi ̂n-kan ê tiúⁿ-ló bi ̄n-chêng bóe--tńg-lâi. Li ́ nā beh chi ̄n gi ̄-bū kā i bóe--tńg-lâi, chiū hō͘ li ́ bóe; nā m̄ , tio̍h kā góa kóng, hō͘ góa chai. In-ūi bô lâng pi ́ li ́ koh-khah ū koân thang bóe--tńg-lâi, koh-lâi chiah lûn-tio̍h góa.” Hit-ê lâng chiū kóng, “Góa beh chin̄ gi ̄-bū kā bóe--tńg-lâi.” 5 Pho-a-su kóng, “Li ́ tùi Ná-o-bi ́ ê chhiú bóe tōe ê si ̂, mā tio̍h chhōa (1) si ́--khi ̀ ê lâng ê bó͘ Mô͘-ap lú-chú
(1) 4.5 「娶」原文是「買」。
(1) 4.5 “chhōa” goân-bûn si ̄ “bóe”.
得
496
路得記 4
Lō͘-tek chòe bo,́͘ thang thòe chit-ê si ́--khi ̀ ê lâng ê ka-cho̍k pó-liû chit-tè thó͘-tōe.” 6 Chit-ê chi ̀-chhin chiū kóng, “Nā án-ni góa m̄ bóe, chiah bián óng-hùi góa ka-ki ̄ ê sán-gia̍p. Niū li ́ bóe, hō͘ li ́ chi ̄n gi ̄-bū, góa bô beh bóe.” 7 Chiàu Í-sek-lia̍t kó͘- chá ê hong-sio̍k, lâng beh khak-tēng sio̍k-hôe á-si ̄ kau-ōaⁿ sán-gia̍p ê chhiúsio̍k, tio̍h thǹg ôe kau hō͘ tùi-hong. Í-sek-lia̍t-lâng ēng án-ni chòe ha̍p-iok ê chèng-kù. 8 Hit-ê chi ̀-chhin chiū kā Pho-a-su kóng, “Hō͘ li ́ bóe.” I chiū thǹg ôe hō͘ Pho-a-su (1). 9 Jiân-āu, Pho-a-su tùi chèng tiúⁿ-ló kap só͘-ū ê lâng kóng, “Kin-á-ji ̍t li ́n si ̄ chèng-ji ̂n, góa tùi Ná-o-bi ́ ê chhiú bóe it-chhè sio̍k Í-li ̄-bi ́-le̍k, Má-lûn, kap Ki-liân ê sán-gia̍p. 10 Góa mā beh chhōa Má-lûn ê bó͘ Mô͘-ap lú-chú Lō͘-tek chòe bo,́͘ thang thòe si ́--khi ̀ ê lâng pó-liû i ka-cho̍k ê sán-gia̍p, chiah bián i tùi ka-cho̍k kap pún-che̍k siū tû-miâ. Kin-á-ji ̍t li ́n lóng si ̄ chèng-ji ̂n.” 11 Só͘-ū ti ̄ siâⁿ-mn̂g-kháu ê lâng kap chèng tiúⁿ-ló lóng kóng, “Goán si ̄ chèng-ji ̂n. Goān Siōng Chú hō͘ li ́ chhōa ji ̍p-mn̂g ê bo,́͘ chhin-chhiūⁿ Lúi-kiat kap Lē-a kiàn-li ̍p Ngá-kok ê ke. Goān li ́ ti ̄ Í-hoat-tha chiâⁿ-chòe tōa châi-chú, ti ̄ Pek-li ̄-hêng ū hó miâ-siaⁿ. 12 Goān li ́ ê ke, chiū-si ̄ Siōng Chú thong-kè chit-ê lú-chú siúⁿsù li ́ ê hō͘-tāi, chhin-chhiūⁿ Tha-má kap Iû-tāi só͘ siⁿ Hoat-le̍k-su ê ke siâng-khoán.”
得
Tāi-pi ̍t ê Ka-phó͘
女子路得做某,通替此個死去的人的 家族保留此塊土地。」 6 此個至親就講:「若按呢我毋買, 才免枉費我家己的產業。讓你買,互 你盡義務,我無欲買。」 7 照以色列古早的風俗,人欲確定 贖回抑是交換產業的手續,著褪鞋 交互對方。以色列人用按呢做合約 的證據。 8 彼個至親就給波阿斯講:「互 你買。」伊就褪鞋互波阿斯(1)。 9 然 後,波阿斯對眾長老及所有的人講: 「今仔日恁是證人,我對拿俄美的手 買一切屬以利米勒、瑪倫,及基連的 產業。 10 我嘛欲娶瑪倫的某摩押女 子路得做某,通替死去的人保留伊家 族的產業,才免伊對家族及本籍受除 名。今仔日恁攏是證人。」 11 所有佇城門口的人及眾長老攏 講:「阮是證人。願上主互你娶入門 的某,親像蕾潔及麗亞建立雅各的 家。願你佇以法他成做大財主,佇 伯利恆有好名聲。 12 願你的家,就 是上主通過此個女子賞賜你的後 代,親像她瑪及猶大所生法勒斯的 家像款。」
大闢的家譜
Pho-a-su chiū chhōa Lō͘-tek chòe bo.́͘ Pho-a-su kap i tâng-pâng; Siōng Chú hō͘ i hoâi-i ̄n, i chiū siⁿ chi ̍t ê kiáⁿ. 14 Hū-ji ̂n-lâng lóng lâi kā Ná-o-bi ́ kóng, “Goān Siōng Chú tit-tio̍h chheng-chàn, in-ūi I kiná-ji ̍t hō͘ li ́ chi ̍t ê ōe-tàng kè-sêng li ́ ê sán-gia̍p koh chiàu-kò͘ li ́ ê lâng. Goān chit-ê gi ́n-á ti ̄ Í-sek-lia̍t ū hó miâ-siaⁿ. 15 Goān i hôe-ho̍k li ́ ê goân-khi ̀, ti ̄ li ́ ni ̂-lāu
波阿斯就娶路得做某。波阿斯 及伊同房;上主互伊懷孕,伊就生 一個子。 14 婦仁人攏來給拿俄美 講:「願上主得著稱讚,因為伊今 仔日互你一個會當繼承你的產業閣 照顧你的人。願此個囝仔佇以色列 有好名聲。 15 願伊回復你的元氣,
(1) 4.8 “hō͘ Pho-a-su” si ̄ chiàu Kó͘- e̍k-pún hoan-e̍k ; goânbûn bô chit kúi ji .̄
(1) 4.8 「互波阿斯」是照古譯本翻譯;原 文無此幾字。
13
13
497
路得記 4 佇你年老的時給你奉養,因為伊是 疼你的新婦生的。此個新婦比七個 子較好。」 16 拿俄美就抱此個囝仔佇胸前, 成伊大漢(1)。 17 厝邊的婦仁人講:「拿俄美得 著一個子啦。」𪜶就給伊號名叫做 俄備得;伊就是耶西的老父,耶西 是大闢的老父。 18 這是法勒斯的後代:法勒斯生 希斯崙, 19 希斯崙生蘭,蘭生亞米 拿達, 20 亞米拿達生拿順,拿順生 撒門, 21 撒門生波阿斯,波阿斯生 俄備得, 22 俄備得生耶西,耶西 生大闢。
ê si ̂ kā li ́ hōng-ióng, in-ūi i si ̄ thiàⁿ li ́ ê sin-pū siⁿ--ê. Chit-ê sin-pū pi ́ chhit ê kiáⁿ khah hó.” Ná-o-bi ́ chiū phō chit-ê giń -á ti ̄ heng-chêng, chhiâⁿ i tōa-hàn (1) . 17 Chhù-piⁿ ê hū-ji ̂n-lâng kóng, “Ná-o-bi ́ tit-tio̍h chi ̍t ê kiáⁿ lah.” In chiū kā i hō-miâ kiò-chòe Gô-pi ̄-tek; i chiū-si ̄ Iâ-se ê lāu-pē, Iâ-se si ̄ Tāi-pi ̍t ê lāu-pē. 16
Che si ̄ Hoat-le̍k-su ê hō͘-tāi: Hoat-le̍k-su siⁿ Hisu-lûn, 19 Hi-su-lûn siⁿ Lân, Lân siⁿ A-bi ́-ná-ta̍t, 20 A-bi ́-ná-ta̍t siⁿ Ná-sūn, Ná-sūn siⁿ Sat-bûn, 21 Satbûn siⁿ Pho-a-su, Pho-a-su siⁿ Gô-pi ̄-tek, 22 Gô-pi ̄-tek siⁿ Iâ-se, Iâ-se siⁿ Tāi-pi ̍t. 18
得
(1) 4.16 「成伊大漢」嘛通譯做「收伊做 子」。
(1) 4.16 “chhiâⁿ i tōa-hàn” mā thang e̍k-chòe “siu i chòe
kiáⁿ”.