(T)HUIS

bij Guus, Julia, Janna en Lea

In deze rubriek neemt (B)RUIS een kijkje achter de voordeur van iemand die in hartje Heerlen-Centrum boven een winkel- of bedrijfspand woont. Echter steken we de rubriek in een nieuw jasje en bezoeken we nu ook bijzondere woonplekken buiten het centrum. Omringd door natuurgebied, ligt tussen het Caumerveld en Molenberg in De Schiffelerhof. Een voormalige boerderij uit de dertiende eeuw, waar Julia en Guus met hun kinderen Janna en Lea, hond Pip én meerdere buren idyllisch wonen.

Door Judith Bouwels

Op een paar fluitende vogels na, is het muisstil rondom het terrein van de Schiffelerhof. Ten tijden van het interview zijn de vele bomen nog kaal. Het gebied wordt goed benut door meerdere wandelaars met honden. Door de grote ingangspoort neemt een vriendelijk buurmeisje ons mee naar binnen. De Schiffelerhof. Een monumentale boerderij met enorme lappen grond. “Jullie zijn net op tijd”, zegt Guus terwijl hij ons welkom heet in hun huis van tachtig vierkante meter op het terrein van de Schiffelerhof. “We wonen nu ruim één jaar in deze woning en de grootste aanpassingen zijn net achter de rug. Als je met twee volwassenen en twee kinderen op een oppervlakte als deze woont, moet je creatief zijn. We benutten de ruimte zo goed mogelijk.”

Invloeden van de Schiffelerhof

Dat is terug te zien in de slaapkamer op de begane grond, die is opengebroken en waar Guus zelf een vide heeft gebouwd om te slapen. Het gedeelte eronder is een werkplek geworden. In de slaapkamer van de meisjes staat een groot, zelfgebouwd stapelbed met opbergruimte in de treden naar het bovenste bed en onder het onderste bed. “Ook de keuken heb ik zelf gebouwd”, vertelt Guus. “De oude, houten balken aan het plafond waren weggewerkt en heb ik weer zichtbaar gemaakt. Ik heb geprobeerd onze woning terug te brengen naar de staat van ongeveer 1800. Invloeden van de Schiffelerhof heb ik hier binnen terug laten komen. Een strak, modern interieur zouden wij zelf niet willen, maar is ook niet mogelijk. Alles is schots en scheef. Geen enkele muur is loodrecht.”

Twaalf jaar geleden bracht Guus zijn eerste avond door binnen de Schiffelerhof. Vrienden nodigden hem uit voor een kampvuuravondje. “Ik weet nog dat ik dacht ‘wat is dit voor bijzondere plek?’. Hoe kan dit middenin Heerlen liggen, relatief dicht bij het centrum? Ik zag mezelf er ooit wonen.” In 2016 was het zover: er kwam een huurwoning op de hof vrij. “We waren meteen verkocht aan deze plek. Het is een magische omgeving. We wisten hoe gezegend we waren om hier te mogen wonen. Daarom verhuisde Julia vanuit Amsterdam hierheen. Toen we uit onze eerste huurwoning moesten, zijn we doorgeschoven naar een studio van 35 vierkante meter. Later, toen Janna al geboren was, werd de studio te klein en kwam onze huidige koopwoning vrij.”

Gezamenlijk wonen

Een van de meest bijzondere dingen aan wonen op de Schiffelerhof is dat je er niet alleen woont. Het enorme pand is opgedeeld in meerdere woningen, waarvan het grootste gedeelte koopwoningen is. Guus: “De woningen zijn allemaal van verschillende formaten. Wonen op een plek als deze komt met vele extra’s: er is een enorme werkzolder, die we als opbergruimte mogen gebruiken en waar gereedschap gedeeld wordt. Ook is er een gezamenlijke wasruimte (de ‘wesjerie’), wat ook ruimte bespaart in onze eigen woning. En de enorme tuin die we mogen delen. Deze extra’s krijg je in een ‘gewone’ koopwoning niet erbij.”

Guus vertelt dat er gewone dagen tussen zitten, waarin zijn gezin eenzelfde dag heeft als elk ander gezin. Daarnaast zijn er dagen waarop de community van de Schiffelerhof zich samenpakt. “Iedere eerste zaterdag van de maand hebben we een gezamenlijke werkdag, waarna we na afloop in de groepsruimte samen eten.” Die groepsruimte is gevuld met een lange tafel met stoelen, een grote leefkeuken en een speelruimte met tv en houtkachel. “De derde zaterdag van de maand is onze bakdag. Dan bakken we wel zo’n zestig broden in de oude steenoven. En er zijn geregeld feestjes op het binnenhof, waarbij ook vrienden en kennissen welkom zijn.” Julia vult aan: “We hangen geregeld in de hangmat in onze voortuin. Buren komen dan voorbij en maken een praatje. Mensen roepen even iets vanuit hun raam.” Guus zegt lachend: “De vergelijking is heel slecht, maar het lijkt hier op Sesamstraat. De sfeer is heel gezellig. Het is een hecht buurtje, waarbij onze buren familie zijn geworden. Het is ook oké om je eens terug te trekken. Er zijn geen verplichtingen hier.”

Guus neemt ons mee over het terrein van de Schiffelerhof en laat ons de verschillende projecten zien: de bakkerij, de dieren, de bijen, de moestuin. “De sociale interactie is geweldig. Janna en Lea hebben hier een veel grotere radius dan in een ‘gewone’ woonwijk. Er zijn altijd andere kinderen om mee te spelen en onze zestienjarige buurjongen past op als wij een avondje weg zijn.”

Duurzaam wonen

Verduurzamen is zo makkelijk nog niet. ‘Zomaar’ zonnepanelen en dubbele glazen in hun eigen woning aanbrengen, kan niet, vertelt Julia. “Doordat de Schiffelerhof een monument is, kun je er niet alles in doen wat je zelf zou willen. Onze eigen woning dateert van 1850. Het gehele complex was vroeger een boerderij. We hebben ons laten vertellen dat er knechten in de woningen woonden. Later hebben twee boerenfamilies de hof gedeeld.”

Guus en Julia voelen zich gezegend hier te mogen wonen. Voor hen één en al bruis. Maar, is er ook ruis hier? “Natuurlijk is er ook hier ruis”, gaat Julia verder. “Alles wat je wilt doen, moet je eerst overleggen. Een schuurtje plaatsen bijvoorbeeld mag niet zomaar. Alles gaat hier in overleg, met een meerderheid van stemmen. Er is een VVE, vereniging van bewoners en de stichting Schiffelerhof. Dat zijn best wel wat organen, die met elkaar alles zo goed mogelijk willen regelen. Langzamerhand zijn we samen op zoek naar experts in verduurzaming. De woningen zijn voor een groot gedeelte opgeknapt in de jaren negentig en beginnen langzamerhand gedateerd te raken.”

Julia vervolgt: “Doordat het veel mensen bij elkaar zijn, die het niet altijd eens zijn, kan het er soms verhit aan toe gaan tijdens een vergadering. Gelukkig is het daarna al gauw weer goed. Eigenlijk weerspiegelen we Nederland in het klein. Er moet over dingen gestemd worden. Daarbij zijn er progressieve denkers en conservatieve denkers. We zijn niet allemaal hetzelfde - gelukkig maar. De gedeelde factor tussen ons allemaal is dat we wíllen delen en graag samen met elkaar wonen.”

“Tevens loopt er een toekomstproject, waarin we met een kleine delegatie onderzoeken waar de Schiffelerhof voor staat en wat we in de toekomst willen betekenen voor onze omgeving. Met alle bewoners proberen we daar zo veel mogelijk draagvlak voor te creëren. Een van de pijlers in dat project is de poort meer open hebben en verbinding met de buurt opzoeken”, vertelt Guus.

Dieren op de Schiffelerhof

Tijdens onze tour over het terrein passeren we de moestuin, waar ieder huishouden haar eigen stukje grond heeft en ecologie een belangrijk thema is. Ook komen we de Indische loopeenden en kippen en varkens tegen. Toch een stukje duurzaamheid: de eitjes komen van de kippen, de varkens Spek, Petal en Pumpkin helpen met het verwerken van groente-, fruit- en tuinafval én bewoners hebben zelf een houten speeltuin gebouwd. Ook zijn er geiten en bijen op het terrein. De zorg van de dieren is onderverdeeld onder de bewoners.

We sluiten af bij de moestuinen. Guus: “Ik zou het iedereen gunnen. Wij zijn zo enthousiast over deze manier van wonen. Het schrikt mensen wellicht af, omdat het idee van een commune ouderwetse beelden oproept. Zo is het hier niet. Ook is er zeker genoeg tijd en privacy om je terug te trekken. Als je dit kan, is het een heel mooie manier van wonen. Het gemeenschapsgevoel is heel bijzonder, juist tijdens de individualisering van onze maatschappij.”