Dankzij jullie steun: De kerkuil

Wetenschappelijke indeling Klasse: Aves (vogels) Orde: Strigiformes (uilen) Familie: Tytonidae (kerkuilen) Geslacht en soort: Tyto alba (kerkuil) De kerkuil

Ondersoorten: • Tyto alba alba (witte kerkuil) • Tyto alba guttata (kerkuil)

Afmetingen en gewicht

witte kerkuil

kerkuil

♂ (g)

♀ ( g) lengte (cm)

Leeft in een open landschap met ruige kanten, bosranden, verruigde graslanden, heggen en bermen die allemaal een rijke voedselbron zijn.

Nestplaats Broedde oorspronkelijk in rotsspleten en holle bomen. Is nu een cultuurvolger.

Verkiest donkere plaatsen om te rusten en te broeden: boerderijen, kerken, kastelen, schuren, torens, duiventillen, schoorstenen, verlaten gebouwen, … Ongeveer 80% van de Vlaamse kerkuilen broedt in nestkasten.

Nakomelingen Een legsel bestaat meestal uit 4 à 7 eieren die om de 2-3 dagen gelegd worden. Nadat het eerste ei gelegd is, duurt de broedtijd 29 tot 34 dagen.

De eieren komen niet allemaal gelijktijdig uit, maar volgen de eilegcyclus. Na 10 à 13 weken kunnen de jonge vogels zelfstandig voedsel zoeken.

Er zijn ongeveer 200 soorten uilen in de wereld. De kerkuil behoort tot de Tytonidae, waarvan er 18 soorten bestaan. Enkel de Tyto alba komt in Europa voor.

Tekst:

Fons Vervoort

Habitat

240 - 360 245 - 425 33 - 35

250 - 400 252 - 480 33 - 35

Voedsel

Het uitpluizen van hun braakballen waar onverteerbare delen, botten, haren e.d. inzitten geeft een beeld van hun prooidieren. Ook via camera’s in nestkasten worden de prooien gedetermineerd.

Woelmuizen, spitsmuizen, muizen, ratten en in mindere mate vogels vormen zijn hoofdvoedsel.

Leeftijd kerkuilen

De jongen vliegen uit wanner ze ongeveer 3 maanden oud zijn. Hun sterftecijfer bereikt dan een eerste hoogtepunt. Ze zijn nog onervaren, en vooral het verkeer maakt slachtoffers. Een tweede sterftepiek zien we in de winter, wanneer er veel sneeuw ligt en er minder voedsel gevonden wordt. Het sterftecijfer van eerstejaars vogels ligt rond 70%.

Kunnen de jongen de eerste drie jaar overleven, dan hebben ze goede kansen om oud te worden. 12 tot 17 jaar is geen uitzondering.

Onze kerkuilenwerkgroep is actief ten noorden van Antwerpen.

Dit is een bosrijke regio met grote bebouwde kernen. De ruimte voor het opbouwen van een grote gezonde populatie is beperkt. Bestaande broedplaatsen gaan verloren omdat geschikte gebouwen afgebroken of dichtgemaakt worden. Daarnaast staan hun voedselgebieden onder druk door het verdwijnen van houtkanten, hagen en bosjes.

Door actief op zoek te gaan naar geschikte habitats en rustplaatsen werden in de regio 143 plaatsen bezocht. Meestal op vraag van de eigenaars of van mensen die kerkuilen waargenomen hebben.

Er werden de voorbije 20 jaar 46 kerkuilnestkasten geplaatst, waarvan er nu nog 39 in gebruik zijn. Door renovaties of afbraak van gebouwen verliezen we regelmatig goede plaatsen. Er worden nu regelmatig 47 locaties onderzocht naar het voorkomen en broeden van kerkuilen. De nestkast wordt op een houten constructie, op een balk of op de vloer gezet op enige afstand van het invlieggat in de buitenmuur van het gebouw. Dit geeft de jonge vogels de gelegenheid om hun vleugels te oefenen op een veilige plaats. Waar dit niet mogelijk is worden inlooppijpen gebruikt of wordt het invlieggat van de nestkast tegen de opening in de muur gezet. Hierbij vliegen de uilen rechtsreeks naar binnen/buiten en blijft de ruimte vrij van braakballen en uitwerpselen. Ook gebruiken we inlooppijpen die niet aan de nestkast verbonden zijn om duiven buiten het gebouw te houden.

Uit de jaarlijkse tellingen blijkt dat het aantal jonge kerkuilen (pulli) evenredig toeneemt met het aantal geplaatste nestkasten. De inzet van onze werkgroep wordt dus gewaardeerd en draagt bij tot het onderhouden van een gezonde populatie kerkuilen in de regio Antwerpen Noord.

Oproep voor meldingen van kerkuilen

Weet je waar er kerkuilen verblijven of zie je er geregeld, neem dan contact op met het secretariaat van Natuurpunt Antwerpen Noord (tel. 03 541 58 25).

Winterbeheer

Tot aan de start van het broedseizoen 2017 zijn we zowat iedere donderdag en zaterdag actief in één van onze natuurgebieden.

Laat je niet afschrikken: er zijn lichte en zware werkjes. Iedereen doet mee aan het tempo waarmee hij of zij zich het best voelt. Er is tijd voor een babbel en midden in een natuurgebied is er altijd wel wat nieuws te ontdekken. De plaatselijke beheergroep zorgt voor begeleiding, het nodige werkmateriaal en werkhandschoenen. En natuurlijk is er ook een drankje en lekkere soep als de dagen wat kouder worden.

Groene tornado’s Iedere donderdag zijn de Groene tornado’s present in één van onze natuurgebieden. We komen samen om 9 u aan de Ecoloods en vertrekken met ons werkmateriaal en Natuurpunt-vervoer naar de plaats waar gewerkt wordt. We zijn terug rond 15.30 u.

Wil ook jij een Groene tornado worden? Kom dan zeker langs om kennis te maken met deze actieve ploeg natuurvrijwilligers.

Afspraak elke donderdag om 9 u, Ecoloods Natuurpunt, Donkweg, einde van de Lindenlei, Ekeren. Opgelet: op donderdag 29 december zal er niet gewerkt worden! Op deze werkdag maaien en zagen we opslag weg en proberen zoveel mogelijk alles op te ruimen en in de container van de gemeente te werpen. Een ideaal werkje in de koude decembermaand. Natuurpunt Schoten hoopt op veel helpende handen, want die maken het werk licht. Wijtschot

Opstalvallei Door opslag van wilgen te verwijderen geven we het riet meer kans om uit te breiden. Sommige wilgen staan in het water, dus laarzen zijn aan te raden!

Afspraak op zaterdag 10 december, 11 februari en 4 maart vanaf 9.30 u, uitkijkpost aan het kanaaldok. Pijlen wijzen je de weg vanaf de hoek aan St. Jan Baptiststraat en Zoutestraat, Berendrecht.

Voor meer info contacteer je best Fonne Bruggemans, tel. 0498-39.71.73, email: fonneb@telenet.be.

Afspraak op zaterdag 10 december vanaf 9.30 u, centraal in het gebied, bereikbaar via ingang, kruispunt Wijtschotbaan en Patappeltorenweg in Schoten.

Kooldries - Hoofsweer Het natuurgebied Kooldries - Hoofsweer in Brecht is als waterrijk natuurgebied een perfecte biotoop voor allerlei amfibieën. We onderhouden poelen en graslandjes.

Afspraak op zaterdag 28 januari, 25 februari en 25 maart vanaf 9 u, ingang van De Kooldries, Boudewijnstraat (ingang langs de Paepestraat achter de Cuvee Hoeve), Brecht.

Wilgen knotten Door de steeds toenemende ecologische verschraling van ons landschap dreigen deze typische cultuurhistorische landschaps elementen te verdwijnen.

Als je ook vindt dat knotwilgen thuis horen in ons landschap, dan zijn deze knotwilgenacties zeker iets voor jou.

Afspraak op zaterdag 7 januari vanaf 9.30 u, Mariahoeve, ten einde priveweg naast Puihoek 78, Ekeren.

Afspraak op zaterdag 21 januari vanaf 9.30 u, Lindehoeve, Schriek 152, Ekeren.

Ruige Heide

Na bijna 15 jaar beheer beginnen we de exoten onder controle te krijgen. De droge heide die bedreigd wordt door bosvorming krijgt nieuwe kansen op opengekapte plaatsen in het reservaat.

Afspraak op zaterdag 4 februari om 9.30 u aan hoek Kalmthoutsebaan en Gaspeldoornstraat, Zandvliet.

10% korting voor Natuurpuntleden (op vertoon van lidkaart)

Voor info over de juiste locatie contacteer je best Harry Van der Horst, tel. 0497-89.14.64.

Afspraak op zaterdag 4 februari om 9.30 u aan Huzarenberg, Oud Broek, Stabroek. Pijlen wijzen je de weg.

Tijdens de winter knotten we de wilgen en verwijderen we boomopslag in de rietvelden in de Bospolder en het Ekers Moeras. Bospolder Ekers Moeras

Afspraak op zaterdag 18 februari en 11 maart vanaf 9.30 u, voetgangersbrug over de A12, langs de kant van domein Muisbroek, op het einde van de Vierkerkenstraat, Schoonbroek.

De Kuifeend De winter is de periode bij uitstek om beheerwerken uit te voeren. Wilgen of vlieren kappen in rietvelden en het hout afvoeren is een intussen jaarlijks ritueel. Zo geven we rietvogels meer kansen om er later te broeden. Iedere helpende hand is belangrijk. Werkhandschoenen zijn zeker een aanrader.

Afspraak op zaterdag 25 februari om 9 u, parking “De Kuifeend”, Noorderlaan, toegang 3 (Rangeerstation), Antwerpen Schoonbroek.