Brainport Monitor 2024
Brainport monitor 2024
De Brainport Monitor biedt diepgaand inzicht in de innovatieve prestaties, economische ontwikkeling en veranderende concurrentiepositie van Brainport. Deze monitor richt zich op een breed publiek, waaronder beleidsmakers, onderzoekers, bedrijven en andere belanghebbenden. Aangezien het Brainport Eindhoven ecosysteem niet eenvoudig in geografische grenzen is te vatten, wordt in dit document en het bijbehorende dashboard gekozen om cijfers te presenteren op COROP-schaalniveau Zuidoost-Noord-Brabant. Dit is de regio waar Brainport Eindhoven zijn zwaartepunt heeft. De cijfers hebben betrekking op de 21 gemeenten die bestuurlijk samenwerken onder de naam Metropoolregio Eindhoven (MRE).
Waar mogelijk gebruiken we gegevens op regionaal (COROP-) niveau. Indien deze ontbreken, wordt uitgeweken naar provinciale cijfers. Voor elke parameter presenteren we de meest recente beschikbare data, bij voorkeur over de afgelopen tien jaar, waarbij het meest actuele jaar 2024, 2023 of 2022 is. Helaas zijn we soms afhankelijk van oudere cijfers, doordat recente regionale data niet altijd beschikbaar zijn. Daarnaast hanteren verschillende partijen soms uiteenlopende definities, wat vergelijkingen bemoeilijkt. Brainport Eindhoven werkt daarom samen met andere regio’s om de beschikbaarheid en consistentie van regionale data te verbeteren.
Verder streven we ernaar om beter inzicht te krijgen in de kwalitatieve aspecten van het leven in de regio, zoals brede welvaart. Het in kaart brengen van deze sociale dimensie is vaak complexer met cijfers, maar blijft een belangrijk aandachtspunt.
Sinds vorig jaar is gekozen om de jaarlijkse samenvatting van de Brainport Monitor anders in te richten. Het online dashboard biedt al een helder overzicht van statistieken per pijler, terwijl de veranderende tijden vragen om aandacht voor grote maatschappelijke uitdagingen. Deze editie schetst daarom een kort overzicht van de regio en zoomt vervolgens in op enkele relevante thema’s die momenteel spelen binnen Brainport Eindhoven. Voor dit jaar zijn de gekozen thema’s: bestemming en herkomst studenten, financieel fit, microchip talent, innovatie in de regio en internationale kinderen.
Totaalbeeld in het kort
In 2023 is de economie met 2,7 % minder hard gegroeid dan in voorgaande jaren. Toch blijft de regio voorop lopen met een groei die hoger is dan het Nederlandse gemiddelde van 0,2% en het Europees gemiddelde van 0,5%. De economische omvang van de regio, uitgedrukt in toegevoegde waarde, bedroeg in 2023 €53,6 miljard, goed voor 5,6% van de totale Nederlandse economie.
De industriële sector is een belangrijke motor voor de regionale en nationale economie, met een bijdrage van 30% aan de totale toegevoegde waarde van Zuidoost-NoordBrabant. Geen enkele andere regio kent zo’n sterke industriële bijdrage. Bovendien ligt de specialisatiegraad van de sector industrie op 260%, wat betekent dat de regio ruim 2,5 keer zoveel industrie heeft als het landelijke gemiddelde.
Het werkloosheidspercentage in Zuidoost-Brabant bedroeg in 2023 3,4% (ongeveer 16.000 personen), iets hoger dan in 2022. Naast werklozen omvat de arbeidsmarkt ook semiwerklozen en deeltijders die meer uren willen werken. In totaal bestond het onbenut arbeidspotentieel in de regio in 2023 uit 48.000 personen.
Het aantal banen in de regio steeg met 2,8% tot 476.153 in 2203, wat neerkomst op 5,0% van het totale aantal banen in Nederland. De HTSM-sector (High Tech Systemen en Materialen) speelde hierin een prominente rol, met 85.798 banen, een groei van 4,5% ten opzichte van 2022.
Van de 8.957 meisjes in het voorgezet onderwijs koos in 2023 34,1% voor een technologisch profiel. Op het vwo was dit 63,7%, op de havo 41,7% en op het vmbo 11,8%. Bij de jongens lag dit percentage iets hoger met 45,3%, met 60,6% op het vwo, 41,2% op de havo en 39,5% op het vmbo. Het aandeel studenten dat in 2023 voor een technologie studie koos, bedroeg 10.243, een daling van 1,8% ten opzichte van 2022.
De provincie Noord-Brabant telde in 2023 17.726 internationale studenten, waarvan 39,1% een technologische studie volgde. Hiervan volgen 14.392 studenten een bacheloropleiding en 3.334 studenten een masteropleiding. De grootste groep internationale studenten kwam uit Duitsland (3.079 studenten), terwijl de grootste groep internationale technologie studenten uit Bulgarije kwam (861 studenten).
Van de werknemers in Zuidoost-Brabant woonde in 2022 75,7% ook in de regio. Ongeveer 17,5% woonde elders in Zuidoost-Nederland en 6,8% daarbuiten. Het woningtekort blijft echter een uitdaging. In 2023 was er een tekort van 11.390 woningen, wat neerkomt op 2,5% van de gewenste woningvoorraad.
Naast dit document is er net zoals voorgaand jaar een online dashboard ingericht met ruim 50 statistieken. De indicatoren in de monitor zijn onderverdeeld in de drie pijlers die ook in de Brainport Agenda centraal staan: Innovatie, Technologie & ondernemen, Talent, en Leefen vestigingsklimaat. Dit dashboard is te vinden op www.brainporteindhoven.com/monitor.
Totaalbeeld in cijfers
Specialisatiegraad Zuidoost-Brabant in 2023
Landbouw en Visserij
Aantal banen in de regio per topsector in 2023
Aandeel internationale technologie studenten in 2023
Top 10 bedrijven met de meeste patentaanvragen in 2023
NederlandNoord-Brabant
Economische groei 2023
Inkomende pendel in 2022 (werkt in de regio)
Woont en werkt in ZO-Brabant
Woont buiten ZO-Brabant in ZO-Nederland
Woont buiten ZO-Brabant en ZO-Nederland
Industrie
Zakelijke diensten
Bouw
Handel
Totaalbeeld in cijfers
Aandeel in NL
€3.0 miljard aan private R&D-uitgaven
34,1% van de meisjes op het voortgezet kiest een techniek profielonderwijs
Nationaal gemiddelden
6.645 high-tech bedrijfsvestigingen
Aandeel in NL
Toename of afname ten opzichte van het nationale aandeel 2022/2023
Aandeel in NL
6.923 internationale tech studenten
Aandeel in NL
573 scale-ups
3.649 patent aanvragen
€36,2 miljard aan export van goederen
private R&D-medewerkers
in NL
Aandeel in
Aandeel
Uitgelichte thema’s Brainport monitor
1. Bestemming en herkomst studenten
In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de herkomst en bestemming van studenten. Met behulp van openbare datasets van DUO wordt eerst de herkomst van studenten geanalyseerd. Vervolgens wordt ingezoomd op hun bestemming, met resultaten uit een analyse in samenwerking met Kennispunt Twente. Hierbij wordt ook onderscheid gemaakt tussen internationale en nationale studenten.
De openbare DUO-data toont het aantal gediplomeerden in het voortgezet onderwijs (vo) in 2023, gespecificeerd naar herkomst en de instellingen waar zij hun vervolgopleiding volgen. Daarnaast wordt onderscheid gemaakt tussen het type vo-onderwijs en de opleidingsrichting die studenten kiezen. De instellingen in de Brainportregio waar deze analyse op is gericht, zijn Ter AA, Summa College, Fontys Hogeschool en de TU/e.
Bij het analyseren van de herkomst van vo-gediplomeerden die aan een van deze instellingen gaan studeren, zijn duidelijke verschillen per instelling te zien. Dit kan zowel fysiek (geografisch) als op basis van onderwijsachtergrond worden bekeken.
Herkomst technische studenten in de Brainportregio
Vanwege de technische focus van de Brainportregio is specifiek gekeken naar vo-gediplomeerden die hebben gekozen voor een technische opleiding. Op de kaart rechts is te zien hoeveel leerlingen per gemeente hun vo-diploma hebben behaald en vervolgens een opleiding bij een Brainportinstelling zijn gestart.
Ter AA Uit de kaart blijkt dat studenten die bij Ter AA een technische opleiding volgen, voornamelijk afkomstig zijn uit Oost-Brabant. De top 5 gemeenten zijn: Helmond (47 gediplomeerden), Deurne (39 gediplomeerden), Gemert-Bakel (20 gediplomeerden), Someren (13 gediplomeerden) en Laarbeek (11 gediplomeerden). De meeste technische studenten bij Ter AA hebben een vmbo-g of t-diploma behaald (93 gediplomeerden). Daarnaast zijn er 29 gediplomeerden met een vmbo-kdiploma in Produceren, Installeren en Energie en 25 gediplomeerden met een vmbo-b-diploma in Bouwen, Wonen en Interieur.
Summa College Bij het Summa College in Eindhoven is meer spreiding te zien in de herkomst van studenten. Dit blijkt uit de top 5 gemeenten: Eindhoven (142 gediplomeerden), Valkenswaard (47 gediplomeerden), Bladel (35 gediplomeerden), Weert (24 gediplomeerden) en tot slot Helmond (23 gediplomeerden). De meeste studenten hebben hun diploma behaald in vmbo-g of t (366 gediplomeerden), gevolgd door vmbo-k met Produceren, Installeren en Energie (65 gediplomeerden) en vmbo-b met Bouwen, Wonen en Interieur (36 gediplomeerden).
Herkomst gemeente middelbare school van gediplomeerden in 2023 die een technische opleiding volgen aan het ROC Ter Aa en Summa College
ROC Ter Aa
Onderwijssoort Aantal gediplomeerden 2023
Vmbo-g en t 93
Vmbo-k Produceren, installeren en energie 29
Vmbo-b Bouwen, wonen en interieur 25
Vmbo-k Bouwen, wonen en interieur 15
Vmbo-b Produceren, installeren en energie 7
Summa College
Onderwijssoort Aantal gediplomeerden 2023
Vmbo-g en t 366
Vmbo-k Produceren, installeren en energie 65
Vmbo-b Bouwen, wonen en interieur 36
Vmbo-k Bouwen, wonen en interieur 36
Vmbo-b Produceren, installeren en energie 30
Fontys Hogeschool De vo-gediplomeerden die een technische opleiding volgen aan Fontys Hogescholen in Eindhoven komen uit een breed gebied, met name Noord-Brabant en Limburg. De top 5 gemeenten van herkomst zijn: Eindhoven (86 gediplomeerden), Helmond (38 gediplomeerden), Tilburg (35 gediplomeerden), Weert (21 gediplomeerden) en Roermond (19 gediplomeerden). De meeste studenten hebben hun diploma behaald met het profiel Natuur & Techniek of een combinatie van Natuur & Gezondheid en Natuur & Techniek (59,4%). Opvallend is dat 16,3% van de studenten met het profiel Economie & Maatschappij ook een technische studie kiest. Daarnaast heeft 5,1% van de studenten een vwo-diploma.
TU/e De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) laat de grootste spreiding zien in de herkomst van studenten. De top 5 gemeenten van herkomst zijn: Eindhoven (96 gediplomeerden), ‘s-Hertogenbosch (39 gediplomeerden), Breda (35 gediplomeerden), Nijmegen (31 gediplomeerden) en Tilburg (30 gediplomeerden). Verreweg de meeste studenten die aan de TU/e een technische opleiding volgen, hebben een diploma behaald met het profiel Natuur & Techniek of een combinatie van Natuur & Gezondheid en Natuur & Techniek (97,2%).
Een andere manier om naar de herkomst van studenten te kijken, is door te analyseren hoe de doorstroom verloopt vanuit verschillende onderwijssoorten. Dit is van groot belang voor de Brainportregio, omdat techniek een van de belangrijkste pijlers van deze regio is. Het inzicht in hoeveel studenten met een technisch profiel daadwerkelijk kiezen voor een technische vervolgopleiding helpt om de technische infrastructuur en talentontwikkeling in de regio verder te versterken.
In de Brainportregio zijn in totaal 6.956 leerlingen in 2023 geslaagd voor hun vo-opleiding. Hiervan heeft 3.363 gediplomeerden* een technisch profiel, wat neerkomt op 48,3% van het totaal. Van deze groep stroomt uiteindelijk 1.448 gediplomeerden door naar een technische opleiding, wat overeenkomt met 43,1% van het aantal leerlingen met een technisch profiel.
Techniek in onderwijs in Brainport regio (2023)
6.956
Totaal aantal vo gediplomeerden
3.363* Gediplomeerden met techniek profiel
1.448
Uitstroom naar techniek profiel
Herkomst gemeente middelbare school van gediplomeerden in 2023 die een technische opleiding aan instelling gaan volgen
Fontys Hogeschool
Onderwijssoort Aantal gediplomeerden 2023
Havo Natuur & Techniek/ Natuur & Gezondheid 136
Havo Natuur & Techniek 132
Havo Natuur & Gezondheid108
Havo Economie & Maatschappij 82
Vwo Natuur & Techniek 14
TU/e
Onderwijssoort Aantal gediplomeerden 2023
Vwo Natuur & Techniek/ Natuur & Gezondheid 567
Vwo Natuur & Techniek 284
Vwo Economie & Maatschappij 11
Vwo Economie & Maatschappij/ Cultuur & Maatschappij 7
Vwo Natuur & Gezondheid6
* Vmbo gemengde en theoretische leerweg had geen uitsplitsing naar gediplomeerden op profielniveau. Hier is dan ook de hele gehele groep genomen en niet specifiek met techniek profiel
Bestemming studenten in de Brainport regio
Om inzicht te krijgen in waar studenten na hun afstuderen gaan wonen, is een analyse uitgevoerd in samenwerking met Kennispunt Twente. Hiervoor is gebruik gemaakt van CBS Microdata. Op geaggregeerd niveau geeft deze data informatie over het afstudeerjaar van studenten, de sector waarin ze hun diploma hebben behaald, of ze nationaal of internationaal zijn, en hun woonplaats na afstuderen. Deze gegevens maken het mogelijk om te analyseren waar studenten tot maximaal tien jaar na het behalen van hun diploma wonen. De analyse richt zich op studenten die oorspronkelijk woonachtig waren in de Brainportregio, ongeacht of zij hun diploma bij een instelling in deze regio hebben behaald. De getallen zijn afgerond naar tientallen.
Van de studenten die in het afstudeerjaar 2013-2014 een masterdiploma hebben behaald, woont 940 van de 1.680 personen (56%) nog steeds na 10 jaar in de Brainportregio. Voor bachelors ligt dit percentage hoger: 2.390 van de 3.680 personen (65%) blijft in de regio wonen.
Woonregio van gediplomeerden na vijf jaar na het behalen van hun diploma
Brainport Eindhoven
Woonplaats onbekend
Noordoost-Brabant
Noord-Holland/Flevoland
Zuid-Holland/Zeeland Limburg
Oost-Nederland Midden-Brabant
Utrecht
West-Brabant
Aantal gediplomeerden in 2013-2014 woonachtig Brainport
BachelorMaster
In de linker afbeelding is te zien in welke regio de afgestudeerden na vijf jaar wonen. De data betreft studenten die in het afstudeerjaar 2018-2019 hun diploma hebben behaald, met een peildatum van 1 januari 2024. Opvallend is dat voor zowel bachelor- als masterafgestudeerden ongeveer 250 personen als “woonplaats onbekend” staan geregistreerd. Voor de bachelor gediplomeerden is dit 5,4% van het totaal en voor de master gediplomeerden 12,7%. Dit betekent dat het CBS deze personen niet meer kan traceren, wat waarschijnlijk wijst op een vertrek naar het buitenland.
Een belangrijk verschil tussen bachelors en masters is de voorkeur voor regio’s waar zij zich vestigen na hun het behalen van hun studie. Bachelor gediplomeerden verhuizen vaker naar Noordoost-Brabant, terwijl masterafgestudeerden relatief vaker naar de regio Utrecht trekken. Daarnaast vestigen zowel bachelors als masters zich ook in regio’s zoals Noord-Holland/Flevoland en Zuid-Holland/Zeeland.
Aantal gediplomeerden
Internationale studenten
Zoals eerder genoemd, kan er onderscheid gemaakt worden tussen internationale en nationale studenten. Van de 1.140 internationale studenten die in het studiejaar 2018-2019 hun diploma hebben behaald en woonachtig waren in de Brainportregio, woont in 2024 nog 510 gediplomeerden in de regio (45%). Dit percentage ligt aanzienlijk lager dan dat van nationale studenten, waarvan 72% in de regio blijft wonen.
Verder kan een onderscheid worden gemaakt tussen studenten met een Europese (EU) en nietEuropese (non-EU) achtergrond. Van de niet-Europese gediplomeerden uit 2018-2019 woont na vijf jaar nog 47% in de Brainportregio. Voor Europese studenten ligt dit percentage lager, namelijk op 25%. Dit betreft zowel bachelor- als mastergediplomeerden.
Onder de internationale gediplomeerden uit studiejaar 2018-2019 die in 2024 nog in de Brainportregio wonen, zijn de grootste herkomstgebieden:
1. Midden- en Oost-Europa: 120 gediplomeerden
2. West-Europa: 80 gediplomeerden
3. India/Pakistan: 50 gediplomeerden
4. China: 40 gediplomeerden
5. Overig Azië (excl. Indonesië): 40 gediplomeerden
Woonregio in 2024 van internationale gediplomeerden in studiejaar 2018-2019
Regio woonachtig Aantal internationale gediplomeerden in 2024
Brainport Eindhoven 510
Woonplaats onbekend 340
Overig Nederland 290
Totaal 1.140
Regio Aantal internationale gediplomeerden in 2024
Zuid-Holland/Zeeland 80
Noord-Holland/Flevoland 70
Utrecht 50
Noordoost-Brabant 30
Limburg 20
Oost Nederland 20
Aantal bachelor en master afgestudeerden in afstudeerjaar 2018-2019 woonachtig in de Brainportregio
2020 2022 2021 2023 2024
Geen immigratieImmigratie
Het vertrek van internationale studenten uit de Brainportregio betekent niet altijd dat zij ook Nederland verlaten. Ongeveer 55% van de internationale gediplomeerden uit 2018-2019 woont in 2024 niet meer in de regio. Van deze groep heeft 30% (340 internationale gediplomeerden) een woonplaats die onbekend is, wat veelal betekent dat ze woonachtig in het buitenland zijn. De resterende 25% (290 internationale gediplomeerden) is woonachtig elders in Nederland.
Deze groep heeft zich voornamelijk in de regio’s Zuid-Holland/Zeeland (80 gediplomeerden) en Noord-Holland/Flevoland (70 gediplomeerden) gevestigd. Deze regio’s zijn ook populaire bestemmingen voor masterstudenten die de Brainportregio verlaten.
2. Financieel fit
In mei 2024 heeft Brainport voor Elkaar een onderzoek laten uitvoeren door Markteffect naar de financiële gezondheid van medewerkers en de kennis, houding en gedrag rondom dit onderwerp van medewerkers én werkgevers. Hierbij is in het rapport gekeken naar drie groepen: Nederland (265 bedrijven), Brainport regio (100 bedrijven) en Financieel Fit bedrijven (56 bedrijven).
De Financieel Fit (FF) bedrijven doen mee aan het programma ‘Financieel fit in Brainport’. Het programma creëert bewustwording bij werkgevers. Door HR en leidinggevenden te trainen worden signalen eerder opgemerkt en bespreekbaar gemaakt. De drempel om over dit onderwerp te praten wordt verlaagd door regelmatig over het onderwerp te communiceren en het te koppelen aan life events, zoals het krijgen van een kind of het kopen van een huis.
De relevantie van dit onderwerp blijkt uit cijfers van de Gezondheidsmonitor 2022 van het RIVM: 6,9% van de volwassene in Zuidoost-Brabant gaf aan de afgelopen vier weken stress te hebben ervaren door geldzaken. Uit het onderzoek van Markteffect blijkt verder dat bij bedrijven in de Brainport regio 1 op de 6 medewerkers regelmatig aan het einde van de maand te weinig geld heeft en dat evenveel medewerkers regelmatig wakker liggen van hun financiële situatie. Bij FF bedrijven liggen deze cijfers iets lager, namelijk de 3 en 5%. Daarnaast lukt het een kwart van de medewerkers in Brainport niet om elke maand geld opzij te zetten.
Een opvallend verschil wordt zichtbaar tussen medewerkers met een hoog en laag inkomen.
Van de medewerkers met een hoog inkomen voelt 46% zich financieel fit, terwijl dit percentage bij medewerkers met een laag inkomen slecht 16% bedraagt. Bij de stelling “Ik heb voldoende spaargeld voor onverwachte uitgaven” is de discrepantie vergelijkbaar: 51% van de hoogverdieners is het hiermee eens, tegenover slechts 20% van de laagverdieners.
Het is interessant om te onderzoeken op welke momenten deze geldzorgen ontstaan. Medewerkers in de Brainport regio geven aan dat dit in 24% van de gevallen gebeurde toen zij op zichzelf gingen wonen. Daarnaast speelde de energiecrisis een grote rol, genoemd door 14% van de respondenten.
Ik ben gescheiden
Ik ben op mijzelf gaan wonen
De energiecrisis
Ik ben gaan samenwonen
De inflatie (alles is duurder geworden)
De geboorte van een van mijn kinderen
Moment waarop bij medewerkers geldzorgen zijn ontstaan (%) - Top 6 0 5
NederlandFF bedrijvenBrainport regio
Aan de werkgevers werd gevraagd of zij op de hoogte zijn van deze geldzorgen bij hun medewerkers. Bij FF bedrijven antwoordde 63% van de werkgevers bevestigend, terwijl dit percentage bij andere Brainport bedrijven slechts 32% was. Bewustwording en signalering zorgt ervoor dat werkgevers van FF bedrijven beter op de hoogte zijn van eventuele geldzorgen. Van de werkgevers die op de hoogte waren van de financiële problemen van hun medewerkers, gaf de helft aan dat zij dit te weten kwamen doordat medewerkers zelf aan de bel trokken. Regelmatig communiceren over het onderwerp zorgt ervoor dat de drempel voor een medewerker lager wordt om aan de bel te trekken.
De kennis van werkgevers binnen FF bedrijven over signalen van geldzorgen bij medewerkers is groter dan bij andere bedrijven in de Brainport regio. Volgens werkgevers van Brainport bedrijven is het meest voorkomende signaal verloop of wisselen van baan (15%). Bij FF bedrijven zijn dit eerder een afname van de kwaliteit van werk (15%) en dalende productiviteit (14%). Dit verschil in perceptie is opvallend, zeker omdat 50% van de medewerkers aangeeft het belangrijk te vinden dat hun leidinggevende signalen van geldzorgen kan oppikken. Het juist signaleren van geldzorgen helpt de werkgever om passende actie te ondernemen. Dat kan zijn het gesprek aangaan met een medewerker maar ook doorverwijzen naar de juiste hulp.
Werkgevers in de Brainport regio tonen bereidheid om te helpen: 93% geeft aan ondersteuning te willen bieden bij financiële problemen of hulpvragen. Medewerkers geven aan dat ze vooral behoefte hebben aan werkgevers die luisteren (39%), een vertrouwenspersoon beschikbaar stellen (27%) en een duidelijke plek voor hulp aanbieden (24%). Daarnaast geeft 60% van de medewerkers aan behoefte te hebben aan financieel advies. De thema’s waar de meeste behoefte ligt zijn pensioenen (23%), beleggen en investeren (18%) en belastingaangifte (14%). Medewerkers van de FF bedrijven gaven verder ook aan dat zij graag advies ontvangen over het maken van financiële toekomstplannen.
De uitkomsten van het onderzoek geeft FF bedrijven inzicht in waaraan medewerkers behoefte hebben. Het geeft richting en het helpt bij het (verder) uitrollen van het Financieel Fit programma binnen de organisatie.
Zijn er binnen jouw organisatie medewerkers met geldzorgen (in % werkgevers)
Signalen van geldzorgen bij medewerkers (%)
Afname van de kwaliteit van het geleverde werk
Afname in productiviteit
Minder focus op werk
Verloop/wisselen van banen
Loonbeslag
Toename in ziekteverzuim Ervaren stress en/of irritaties
bedrijvenBrainport
3. Talent in de microchip industrie
In het afgelopen jaar is intensief gewerkt aan het versterkingsplan voor Microchip talent. De regio’s Brainport, Twente, Delft en Groningen hebben concrete plannen ingediend om 33.000 extra technisch geschoolde professionals voor deze sector op te leveren. Vanaf 2025 starten de regio’s met het opleiden van extra technici om deze doelstelling te realiseren.
Voor de eerste twee jaar heeft het kabinet 80,9 miljoen euro toegekend, waarvan 45 miljoen euro bestemd is voor de Brainport regio. Deze middelen worden ingezet om de instroom van studenten in de voor microchip relevante opleidingen (mbo, hbo en wo) te verhogen. De maatregelen die in de regio worden genomen zijn verdeeld in twee actielijnen, waarin naar het onderwijsaanbod en naar de verhoging van instroom-doorstroom-uitstroom wordt gekeken.
Daarnaast is er extra aandacht voor de plannen rondom ‘Leven Lang Ontwikkelen’ (LLO). Hiervoor is een apart budget van 30,6 miljoen euro gereserveerd voor de eerste twee jaar, 2025 en 2026. Om de plannen te ondersteunen, is een analyse uitgevoerd naar de semicon-industrie in Nederland. Uit de resultaten blijkt dat het zwaartepunt van deze industrie in de Brainport regio ligt, waar 68% van de nationale bedrijvigheid (uitgedrukt in FTE) is gevestigd. Binnen de regio ligt het zwaartepunt geconcentreerd in Veldhoven.
Regionale verdeling FTE in waardeketen
Regionale verdeling FTE van micro-chip bedrijven per gemeente in de Brainport regio
Veldhoven en Eindhoven, zoals ook in het bovenstaande kaartje te zien is. Daarnaast zijn er ook semicon-bedrijven gevestigd in Son en Breugel, Helmond en Best. Deze geografische concentratie benadrukt het belang van gerichte investeringen in talentontwikkeling en scholing om de sector in de regio te ondersteunen.
De semicon-industrie is een omvangrijke sector die bestaat uit meerdere stappen binnen een waardeketen. In de Brainport regio ligt de kracht vooral bij productieapparatuur voor chips, inclusief de componenten voor deze apparaten, en de meet- en inspectiesystemen hierom heen. Het gebied van design tools is het minst vertegenwoordigd in de regio. Hier zijn dan ook nog eventuele kansen te pakken.
Dat de semicon-industrie een omvangrijke sector is in de Brainportregio is duidelijk. Het is van belang om deze sector blijvend te ondersteunen. Uit een enquête onder 16 semicon-bedrijven, die gezamenlijk goed zijn voor 36.245 FTE (71% van de semicon-industrie in de regio), blijkt de sector tot en met 2030 wil groeien met 20.917 extra FTE in de regio.
Ook zijn er vragen aan deze bedrijven gesteld ten aanzien van hun specifieke behoeftes op het gebied van talent. Hierbij werd onder andere gevraagd om semicon-gerelateerde studies naar belangrijkheid te rangschikken. Aangezien per opleidingsniveau andere studierichtingen interessant zijn is dit gesplitst in mbo, hbo en vwo. Bij wo zijn de belangrijkste studies werktuigbouwkunde, elektrotechniek en technische natuurkunde. In het hbo is deze top 3 weer anders, hierbij worden scheikunde, mechatronica en logistiek/supply chain genoemd. Tot slot, wordt talent met een mbo achtergrond als operator/inspector, procestechniek of logistiekmedewerker het meest gezocht.
Bedrijven gaven ook inzicht in hoe zij focus aanbrengen om het tekort aan talent op te lossen. Tijdens de enquête werd gevraagd om de drie meest voorkomende HR-activiteiten in 2023 te selecteren en een verwachting te geven voor 2030. Uit de resultaten blijkt dat de nadruk op werving, selectie en onboarding zal afnemen. Daarentegen wordt verwacht dat bedrijven meer gaan inzetten op development, training en inzetbaarheid, evenals op technische en sociale innovatie binnen werkprocessen. Deze verschuiving benadrukt de noodzaak om niet alleen te richten op het aantrekken van talent, maar ook op het behouden en verder ontwikkelen ervan.
Meest toegepaste HR topics
Werving, selectie en onboarding
Development, training en inzetbaarheid
Technische en sociale innovatie van werk
Strategische personeelsplanning
Mobiliteit en loopbaan
Nieuwe doelgroep (vrouwen, statushouders, etc)
Functieclassificaties en skills
Modern werkgeverschap
Rangorde van fields of studies
Mechanical engineering
Electrical engineering
Applied physics
Industrial engineering
Software engineering
Computer science/engineering
Chemical engineering/Material science/Nanotechnology
Embedded systems/System engineering
Chemical engineering
Mechatronics
Logistic/Supply chain
Mechanical engineering
Computer science/engineering
Electrical engineering
Applied physics
Industrial engineering
Software engineering
0102030405060708090100
Operator/Inspector
Process technician
Logistic employee
Test technician
Electrical engineer
Maintenance technician
Software
4. Innovatie in de regio
De Brainportregio staat bekend als een wereldwijde koploper in technologische innovaties en R&D-activiteiten.
Het ecosysteem, waarin bedrijven, kennisinstellingen en overheden samenwerken, speelt een sleutelrol in het stimuleren van grensverleggende ontwikkelingen. Een belangrijke graadmeter voor de innovatieve kracht van een regio is het aantal geregistreerde patenten en wetenschappelijke publicaties. Deze indicatoren geven inzicht in de mate waarin nieuwe ideeën worden ontwikkeld én gedeeld, en weerspiegelen de internationale concurrentiepositie van de regio.
Patenten
Patenten tonen niet alleen aan waar de focus ligt van technologische vooruitgang, maar beschermen ook intellectueel eigendom en versterken de economische waarde van innovaties. In de Brainportregio zijn in de afgelopen vijf jaar in totaal 9.377 patentaanvragen gedaan. Van deze 9.377 patenten is 92% afkomstig van bedrijven gevestigd in Eindhoven, Helmond of Veldhoven. De grootste patentaanvragers in de afgelopen vijf jaar in de Brainportregio zijn Philips (4.500 aanvragen), Signify (1.228 aanvragen), NXP (1.030 aanvragen) en ASML (750 aanvragen).
Top 15 CPC subklasse van patentaanvragen in Zuidoost-Brabant 2020-2024
Diagnosis; surgery; identification Healthcare informatics
Image data processing or generation, in general photomechanical production of textured or patterned surfaces
Electric heating; electric light source not otherwise provided…
Measuring electric variables; measuring magnetic variables
Radio direction-finding; radio navigation; determining…
Transmission of digital information
Electric digital data processing
Wireless communication networks
Indexing scheme associated with subclasses F21K, F21L, F21S…
Functional features or details of lighting devices or systems…
Computing arrangements based on specific computational…
Transmission
Semiconductor devices not covered by class H10, G01, H01,…
Top 15 patentaanvragers in Zuidoost-Brabant in 2020-2024
Koninklijke Philips nv
Signify holding bv
NXP bv
ASML Netherlands bv
Here global bv
Versuni holding bv
DAF trucks nv
Stichting Imec Nederland
Supersonic imagine
Technische Universiteit Eindhoven
Philips image guided therapy…
Saint-Gobain Weber France
Prodrive Technologies innovation
Navinfo Europe bv
Kuhn Geldrop bv
De patentaanvragen van de afgelopen vijf jaar in de Brainportregio zijn geclassificeerd volgens de Cooperative Patent Classification (CPC), een wereldwijd systeem dat innovatiecategorieën structureert en inzicht geeft in technologische trends. Uit de analyse blijkt dat de meeste patentaanvragen in de regio plaatsvinden binnen de subklasse Diagnosis; Surgery; Identification. Deze categorie omvat technologieën die zich richten op medische diagnostiek, chirurgische ingrepen en identificatiemethoden, wat de sterke focus van de regio op medische technologie en life sciences weerspiegelt. De tweede grootste subklasse betreft Healthcare Informatics, een gebied dat zich richt op het combineren van gezondheidszorg en informatietechnologie. Dit omvat innovaties zoals digitale patiëntendossiers, data-analyse voor medische toepassingen en andere ICT-oplossingen in de zorg. Deze top twee wordt voornamelijk bepaald door de patentaanvragen van Philips.
Het is echter belangrijk om op te merken dat niet alle innovaties worden vastgelegd in de vorm van patenten. Veel bedrijven in de regio kiezen ervoor om hun intellectueel eigendom te beschermen via bedrijfsgeheimen, zoals unieke productieprocessen, algoritmen of specifieke knowhow, of via andere methoden die geen openbaarmaking vereisen.
Publicaties
Niet alleen patenten tonen aan waar de focus ligt van technologisch onderzoek en vooruitgang. Ook publicaties, waaronder wetenschappelijke artikelen, bieden een blik op de kennisproductie binnen de regio en het internationale netwerk waarin deze kennis wordt gedeeld. In de regio speelt de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) een centrale rol in deze kennisproductie. Over de afgelopen vijf jaar zijn er in totaal 7.962 publicaties aan de TU/e gekoppeld.
Om het internationale netwerk van de TU/e beter te begrijpen, zijn de co-publicaties met buitenlandse kennisinstellingen geanalyseerd. Het meest wordt samengewerkt met Belgische universiteiten, waaronder Ghent University (200 co-publicaties) en de Katholieke Universiteit Leuven (137 co-publicaties). Daarnaast zijn er samenwerkingen met andere toonaangevende instellingen, zoals de University of Cambridge in het Verenigd Koninkrijk, de École Polytechnique Fédérale de Lausanne in Zwitserland en de Chinese Academy of Sciences. Deze internationale samenwerkingen benadrukken de sterke positie van de TU/e in het mondiale wetenschappelijke landschap.
Top 20 onderzoeksgebieden volgens publicaties TU/e 2020-2024
Top 10 buitenlandse universiteiten met co-publicaties met de TU/e 2020-2024
Ghent University
Katholieke Universiteit Leuven University of Cambridge
École Polytechnique Fédérale de Lausanne
Chinese Academy of Sciences
Harvard University
ETH Zurich
Barcelona Institute of Science and…
WTH Aachen University
Stanford University
Aantal co-publicaties
De inhoud van de publicaties biedt waardevolle inzichten in de onderzoeksfocus van de TU/e en daarmee ook van de Brainportregio. Elke publicatie wordt gelabeld met een specifiek onderzoeksgebied, wat de kerngebieden van kennisproductie duidelijk maakt. Het meest prominente vakgebied is Material Science, met 2.472 publicaties. Hierna volgen Physics met 2.118 publicaties, Chemistry met 1.816 publicaties, en Medicine, dat goed is voor 1.629 publicaties. Deze verdeling benadrukt de sterke nadruk op fundamenteel en toegepast onderzoek in natuurwetenschappen en technologie, die de basis vormen van de innovatieve kracht van de regio.
5.Internationale kinderen
In 2024 heeft Decisio de groep internationale kinderen in kaart gebracht, de Monitor internationalisering onderwijs Brainportregio Eindhoven 2024.
Het doel van de monitor is het creëren van bewustwording over de ontwikkeling van het aantal en de instroom van internationale kinderen in het onderwijs in de regio, om deze ontwikkelingen te agenderen, en instanties en organisaties in de regio te voorzien van sturingsinformatie zodat zij in staat gesteld worden om tijdig passend (onderwijs)aanbod op te zetten.
Een aantal resultaten van deze monitor worden hier beschreven:
De Brainportregio heeft 791.000 inwoners, met een gemiddelde bevolkingsgroei van 0.2% per jaar (2010-2022). De bevolkingsgroei is nagenoeg geheel te danken aan het aantal internationals dat zicht vestigt in de regio. Gemiddeld groeit deze groep met 10% per jaar.
In de Brainportregio wonen in 2022 ongeveer 60.000 internationals. Velen van hen migreren naar de Brainportregio voor werk (als kenniswerkers en arbeidsmigranten).
In 10 jaar tijd is de subgroep internationale kinderen in de Brainportregio ook sterk gegroeid. In 2022 heeft de groep internationale kinderen een omvang van 18.300 waarvan 60% jonger is dan 8 jaar.
Ongeveer 75% van de internationale kinderen in de Brainportregio is geboren in Nederland. De overige 25% is geboren buiten Nederland en verhuisd naar de Brainportregio.
Aantal internationale kinderen in de Brainportregio
Definitie internationaal kind:
Een kind van een internationale werknemer, statushouder of student in de leeftijd 0 tot 18 jaar.
Het kind kan een buitenlandse of de Nederlandse nationaliteit hebben. Het kind heeft ten minste één ouder die niet de Nederlandse nationaliteit heeft.
Leeftijdsverdeling internationale kinderen
0-3 jaar; 4.995; 28%
4 t/m 8 jaar; 5.810; 32%
9 t/m 12 jaar; 3.785; 21%
13-18 jaar; 3.330; 19%
Op basis van de regionale bevolkingsgroei en de verwachte groei van de arbeidsmarkt tot 2032 zijn twee scenario’s geschetst waarin het aantal internationals in de Brainportregio zijn geprognotiseerd. Op basis van deze prognoses is het aantal internationale kinderen afgeleid.
De komende jaren wordt een groei verwacht in het aantal internationals en het aantal internationale kinderen in de Brainportregio.
Naar verwachting zal de groep internationale kinderen groeien tot een aantal tussen de 26.100 en 37.100. Op basis van de ontwikkelingen van de afgelopen jaren is er bovendien een scenario geschetst waarin, onder gelijkblijvende omstandigheden en variabelen, de groep internationale kinderen naar verwachting zal toenemen tot ongeveer 32.100.
Recente stimulansen in het bedrijfsleven van de Brainportregio, die de vraag naar talent zullen vergroten, zullen naar verwachting ook veel internationaal talent aantrekken. Dit zal, direct of op termijn, leiden tot een verhoogde instroom van internationale kinderen.
Prognose ontwikkeling aantal internationale kinderen in de Brainportregio
Colofon
Redactie
Brainport Development NV
Bronnen
CBS, LISA, Kennispunt Twente, Decisio, DUO, Lens.org, EPO
Disclaimer
Bij de samenstelling van deze publicatie is gebruik gemaakt van diverse bronnen en informatie die door vele organisaties is verstrekt.
Brainport Development NV kan niet de juistheid of nauwkeurigheid van de in deze uitgave voorkomende gegevens, informatie of meningen, noch met betrekking tot de geschiktheid daarvan voor enig doel, enige situatie of enige toepassing garanderen.
Brainport Development NV is dan ook niet aansprakelijk voor eventuele schade, verliezen of andere gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave voorkomende gegevens, informatie of meningen.
Brainport Development
Achtseweg Zuid 159H
Postbus 2181
5600 CD Eindhoven
040 751 24 24
info@brainporteindhoven.nl www.brainporteindhoven.com/monitor
Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.
© Brainport Development NV, 2024