INDEX 41 by Brainfood

INDEX_36

EDITORIAL

INDEX_ Μηνιαίο περιοδικό για το βιβλίο Τεύχος #41 IOYΛIOΣ - AYΓOYΣTOΣ '10 ISSN: 1790-6741

ΕΚΔΟΤΕΣ Τάσος Βογιατζής (editor@avopolis.gr), Νίκος Χατζόπουλος (nickh@oxy.gr) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Χριστίνα Οικονομίδου (chrisoiko@gmail.com) Μάκης Τσίτας (mtsitas@otenet.gr) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Άννα Τσίρμπα (annatsirba@yahoo.gr) ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Θεοδοσία Ανδριώτη ΔIOPΘΩΣH KEIMENΩN Σοφία Θεοδωρή ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Θανάσης Aντωνίου, Helen of Troy, Ζέφη Κόλια, Επιστήμη Μπινάζη, Γιώτα Συκιώτη, Γιώργος Τσακνιάς, Sabine von Traute,

Φωτογραφία: Αντώνης Πετρόπουλος

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣ Γιώργος Βαϊλάκης, Βασίλης Βασιλικός, Γιώργος Βέης, Ελένη Γκίκα, Αθηνά Γκριτζάλα, Παναγιώτης Γούτας, Ανθούλα Δανιήλ, Νίκος Δανιήλ, Mαργαρίτα Ζαχαριάδου, Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Σύσση Καπλάνη, Μοσκοβία Κασκούρα, Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης, Νίκη Κώτσιου, Λεωνίδας Μαριδάκης, Μιχάλης Γ. Μερακλής, Κωνσταντίνος Μπούρας, Νίκος Νικολαΐδης, Μάκης Πανώριος, Χρίστος Παπαγεωργίου, Βάσω Παπαδοπούλου, Γιάννης Πλαχούρης, Χρύσα Σπυροπούλου, Εύη Τσακνιά, Σταυρούλα Γ. Τσούπρου, Φίλιππος Φιλίππου. ΕΚΤΥΠΩΣΗ – ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Α.Ε. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Γεωργία Λαμπροπούλου

Έλα τ’ αμπέλια να πιεις Ήλιε της ηλικίας της θάλασσας Τώρα που με τα όνειρα ταξιδεύεις Πλαταίνοντας την αναπνοή των βουνών Και τρέχοντας τα λιβάδια. (από το ποίημα Έλα τ’ αμπέλια να πιεις του Γιώργου Σαραντάρη) Σε πείσμα της διάχυτης δυσφορίας των τελευταίων μηνών και εν’ όψει του καλοκαιριού που, ευτυχώς, μας χαρίζει και μερικές δωρεάν παροχές σ’ αυτή τη χώρα, αρνούμαστε να γκρινιάξουμε. Σας ευχόμαστε, απλώς, καλό καλοκαίρι μ’ ένα τεύχος πλούσιο σε βιβλιο-προτάσεις.

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Άννα Δουλγερίδου ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ – ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Δέσποινα Παντελίδου INDEX Θεμιστοκλέους 80, 106 81 Αθήνα Τηλ. Κέντρο: 210 5226609 Fax: 210 5227768 e-mail: info@indexmag.gr www.indexmag.gr

Κι ακόμα, να προαναγγείλουμε το διαδικτυακό αδερφάκι μας INDEXonline, έναν αυτόνομο διαδικτυακό κόμβο, με συνεχή ενημέρωση και μοναδικό περιεχόμενο σ’ ό,τι αφορά τον κόσμο του βιβλίου. Νέα, άρθρα, κριτικές, παρουσιάσεις βιβλίων, συνεντεύξεις, video και πολλά άλλα σύντομα κοντά σας στο www.indexonline.gr.

Καλή χρονιά! Φωτογραφία εξωφύλλου: Χρυσή Πατρώνα

INDEX_41

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ_ ΤΕΥΧΟΣ 41

συνδρομές Το index κυκλοφορεί σε 30.000 αντίτυπα. Θα το βρείτε σε επιλεγμένα σημεία σε όλη την Ελλάδα. Μπορείτε όμως να το λαμβάνετε στο σπίτι σας με τη σιγουριά ότι δε θα χάσετε ούτε ένα τεύχος, επιλέγοντας μία από τις παρακάτω δυνατότητες συνδρομής: Φωτογραφία: Χρυσή Πατρώνα

1. 12 € το χρόνο = ετήσια συνδρομή

Σώτη Τριανταφύλλου, Κώστας Λουρόπουλος, Ελένη Πασχαλούδη, Άννυ Στεφανίδου, Σόφη Θεοδωρίδου, Δρ. Μιχάλης Κυριακίδης, Απόστολος Λυκεσάς, Σπύρος Μακρυδάκης, Άννα Βαρσάμου, Γρηγόρης Τεχλεμετζής , Καίτη Βασιλάκου

editorial βιβλία που μας άφησαν άφωνους

focus

Michael Gregorio

flyers

Eιδήσεις, σχόλια, προσκλήσεις και προκλήσεις

αυτοπαρουσιάσεις

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ

και η σιωπή χρειάζεται...

Chris Impey

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΣΤΟ ΠΙΡΟΥΝΙ ΚΑΙ... ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ

συναντηση

ΒΙΒΛΙΑ & ΚΡΙΣΗ, 2010 «Σύμμαχος» ο φανατικός αναγνώστης, «όπλο» η ποιότητα

ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΔΙΚΑ ΜΑΣ!

Κινηματογράφος, μουσική

Στείλτε ταχυδρομική επιταγή με το ανάλογο ποσό στη διεύθυνση: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ INDEX, Θεμιστοκλέους 80, Τ.Κ. 106 81, Αθήνα, με τα στοιχεία σας (όνομα, τηλέφωνο, διεύθυνση, email) και θα λαμβάνετε το Index κάθε μήνα για όλο το χρόνο.

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ...

Eλληνική λογοτεχνία, Ξένη λογοτεχνία, Δοκίμια, Παιδικά, Διάφορα

Βιβλιόφιλες αστρολογικές προβλέψεις

βιτρίνα

Οι συνεργάτες του index προτείνουν

INDEX_41

20 € το χρόνο = ετήσια συνδρομή + 1 βιβλίο (επιλογή μεταξύ των βιβλίων: Μεθυσμένο Ημερολόγιο του Hunter S. Thompson από τις εκδόσις ΟΞΥ και Ο ηττημένος του Sir Peter Ustinov από τις εκδόσεις EMΠΕΙΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ).

KYKΛAΔEΣ: Φαβοκεφτέδες Aμοργιανοί

top 5 χ 7

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΣΦΟΝΤΥΛΙ

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 5226609

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΗΣΑΝ ΑΦΩΝΟΥΣ

Κώστας Βάρναλης Ο λαός των Μουνούχων

Χάρης Βλαβιανός – Χρήστος Χρυσόπουλος Το διπλό όνειρο της γραφής

ΚΕΔΡΟΣ

ΠΑΤΑΚΗΣ

Κυκλοφορήθηκε πρώτη φορά το 1923. Τώρα το επιμελείται φιλολογικά ο Βασίλης Αλεξίου. Πλαισιώνεται από την Ιστορία του Αγίου Παχωμίου και τις Φυλακές. Τα μηνύματα παραμένουν συναρπαστικά κι άλλο τόσο επίκαιρα. Κείμενα με σφρίγος. Ο παππούλης Βάρναλης, ως γνωστόν, δεν κάνει κολπάκια γράφοντας: είναι ευθύβολος, καίριος και υποδειγματικός στη ρηματική του συνέπεια. Πολύτιμο, ανοιχτό σχολείο για τους νεώτερους συγγραφείς. Περιττό να το τονίσω περαιτέρω.

Ο ένας έκοβε, ο άλλος έραβε… Κάπως έτσι προέκυψε αυτό το βιβλίο, μέσα από την ιδιαίτερη συνομιλία των συγγραφέων γύρω από την γραφή και τα βιβλία, εν γένει. Όχι, δεν πρόκειται για ένα εγχειρίδιο αλλά για το «απόσταγμα» του διαλόγου δύο ανθρώπων που τους απασχολεί ουσιαστικά το πώς και το γιατί περί της γραφής. Στο βιβλίο δεν «προδίδεται» ποιος έγραψε τι. Αποτελεί, ως εκ τούτου, και ένα ενδιαφέρον «αστυνομικό» αίνιγμα της γραφής, εκτός από το διπλό όνειρο…

Γιώργος Βέης

Χριστίνα Οικονομίδου

Ζοζέ Σαραμάγκου Το τετράδιο

Αλέξανδρος Ίσαρης Βίνκελμαν ή Το πεπρωμένο

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΚΙΧΛΗ

Πριν αναχωρήσει οριστικά για το μεγάλο ταξίδι, ο νομπελίστας πορτογάλος συγγραφέας πρόλαβε να γίνει και blogger (http://caderno.josesaramago. org) στα 87 του χρόνια, με την επαναστατική ορμή ενός εφήβου που προκαλεί και δημιουργεί πολεμική μέσα από τα κείμενά του: Το Τετράδιο είναι το τελευταίο βιβλίο του, μέσα απ’ το οποίο αφυπνίζει συνειδήσεις επιτιθέμενος στην οικονομική παγκοσμιοποίηση, τους ισχυρούς κρατικούς ηγέτες, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, τους ισραηλινούς και το έγκλημα που συντελείται στη Γάζα αλλά και την Καθολική εκκλησία, όπως και τη βαλτωμένη μέσα στην εσωστρέφειά της Αριστερά. Και μετά γλυκαίνει και μιλάει αγαπησιάρικα για τους ομότεχνούς του, τον Κάρλος Φουέντες, τον Φερνάντο Πεσσόα, τον Χόρχε Αμάντο. Θα μας λείψει. Ζέφη Κόλια

George Pelecanos Γλυκιά αιωνιότητα ΟΞΥ Μια συγκινητική ιστορία, έξοχης πλοκής σ’ έναν κόσμο σκληρό και βίαιο, όπου το παιχνίδι παίζεται μέχρι τελικής πτώσεως με σάουντρακ κλασική soul και rock μουσική. Ο Pelecanos, αναμφίβολα μαιτρ του σύγχρονου αστυνομικού μυθιστορήματος, στα καλύτερά του.

Ο Αλέξανδρος Ίσαρης είναι πρωτίστως ποιητής. Είτε γράφει ποίηση είτε πεζογραφία είτε μεταφράζει, η ποιητική του ταυτότητα αναδύεται αβίαστα. Χωρίς να παραβιάζει τα όρια, εντός των οποίων καθένας από αυτούς τους «χώρους» αυτο-προσδιορίζεται, καταφέρνει να προσδώσει το δικό του στίγμα. Η παρούσα συλλογή ιστοριώνδιηγημάτων αποτελεί μια ακόμα έκφανση της προσωπικής, αυθεντικής γραφής του που εκτείνεται, πέρα από τις σελίδες ενός βιβλίου, στην ίδια τη ζωή. Sabine von Traute

Διονύσιος Σολωμός Η Γυναίκα της Ζάκυθος ΚΑΤΑΡΤΙ Το συγκλονιστικό έργο του Σολωμού σε μία υψηλής αισθητικής έκδοση που περιλαμβάνει το κείμενο (φιλολογική επιμέλεια Θεοδόσης Πυλαρινός), πλούσια εικονογράφηση, και cd στο οποίο διαβάζει ο Ζαχαρίας Καρούνης και ακούγεται η μουσική του Γιώργου Ε. Παπαδάκη. Είναι το δεύτερο βιβλίο της εξαιρετικής σειράς που επιμελείται η Μαρία Μανωλάκου. Μάκης Τσίτας

Γιώτα Συκιώτη

Συλλογικό έργο Επιστημονική Επιμέλεια: Βασίλης Βαμβακάς, Παναγής Παναγιωτόπουλος Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80: Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ Η δεκαετία του ‘80 σημαίνει για κάποιους την χρυσή εποχή του Βίντεο και της Ντίσκο, για άλλους του Νίκου Νικολαΐδη και των Φρικιών, για μερικούς το ΠΑΣΟΚ και το «Βρόμικο» ‘89, για κάποιους άλλους την κατάργηση της Ποδιάς στα σχολεία, τη σύσταση της Ιδιωτικής Τηλεόρασης, τα Καμάκια… Όλα τα παραπάνω –κάποια ίσως παραμελημένα από τη θεωρία- λήμματα λαμβάνουν την προσοχή που τους αξίζει, με τη συμβολή δεκάδων ειδικών και ερευνητών, αποφεύγοντας κάθε νοσταλγική διάθεση και καλτ ακρότητα. Άννα Τσίρμπα

INDEX_36 INDEX_41

Eσάµςας;την άποψή Γράψτε α αγαπηµέν σας για τα . σας βιβλία µε κείµενά Περιµένου σας στο r dexmag.g gnomi@in

FOCUS_ΠOPTPAITA

Από τη Μαργαρίτα Ζαχαριάδου*

Michael Gregorio

Από την Πρωσία με αγάπη

Η Ντάνι και ο Μάικ είναι ένα μεσόκοπο ζευγάρι. Ζουν με τον γάτο τους τον Λιονέλο στο ειδυλλιακό Σπολέτο της Ιταλίας – εκείνος είναι Άγγλος και ιδιοκτήτης φροντιστηρίου ξένων γλωσσών στην πόλη, με πάθος για τις δαγεροτυπίες και τον Ντίκενς, εκείνη Ιταλίδα, καθηγήτρια Φιλοσοφίας σε σχολείο και μανιακή αναγνώστρια του Κάφκα και των αδελφών Γκριμ. Η Ντάνι (Ντανιέλα) ντε Γκρεγκόριο και ο Μάικ (Μάικλ) Τζέικομπ έχουν κι ένα χόμπι: να γράφουν μαζί σαν «Μάικλ Γκρεγκόριο» ίσως τα πιο σκοτεινά μυθιστορήματα που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή στα βιβλιοπωλεία του κόσμου – γοτθικές ιστορίες στα όρια του σπλάτερ, που διαδραματίζονται σε μια χώρα που δεν υπάρχει πια, την Πρωσία, στις αρχές του 19ου αιώνα και έχουν θέμα τις πιο δυσοίωνες πτυχές της ανθρώπινης ψυχής. Και οι δύο είχαν στο παρελθόν πειραματιστεί με το γράψιμο· ο μεν Μάικ έγραφε ιστορίες μυστηρίου, η δε Ντάνι ιστορίες τρόμου. Κανένας εκδότης όμως δεν είχε ενδιαφερθεί. Φαίνεται ότι χρειαζόταν η ένωσή τους (και) σε λογοτεχνική σάρκα μία – σε συνδυασμό με μια ευφυή αρχική ιδέα– για να έρθει η επιτυχία, και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η αρχική ιδέα, λοιπόν, ξεκίνησε από ένα ιστορικό-φιλοσοφικό κουτσομπολιό: είναι γνωστό ότι ο μεγάλος Ιμάνουελ Καντ, ο αγαπημένος φιλόσοφος της Ντάνι, είχε περάσει τριάντα χρόνια με τον ίδιο υπηρέτη, τον Μάρτιν Λάμπε, μέχρι που μια ωραία πρωία, προς το τέλος της ζωής του, ο Καντ τον έδιωξε κακήν-κακώς. Το γιατί δεν καταγράφηκε ποτέ

INDEX_41

πουθενά, κι έτσι η Ντάνι άρχισε να διατυπώνει διάφορες υποθέσεις και να τις κουβεντιάζει, μεταξύ τυρού και αχλαδίου, όπως παραδέχεται, με τον Μάικ. Αυτές ακριβώς οι συζητήσεις τούς οδήγησαν στη γενική ιδέα για ένα αστυνομικό-φιλοσοφικό μυθιστόρημα γύρω από τον Καντ και σε μια ευρύτατη έρευνα γύρω από την Πρωσία στο μεταίχμιο 18ου και 19ου αιώνα. Έτσι γεννήθηκε πρώτη η Κριτική του Εγκληματικού Λόγου. Ακολούθησαν οι Μέρες Εξιλέωσης και η Διαθήκη του Καντ. Και στα τρία (όλα κυκλοφορούν από τα Ελληνικά Γράμματα) βρίσκουμε τον ίδιο σατανικά έξυπνο συνδυασμό ιστορικών στοιχείων και φανταστικής πλοκής. Ο Καντ δεν είναι σωματικά παρών σε όλες τις ιστορίες του Μάικ και της Ντάνι. Για την ακρίβεια, ο φιλόσοφος πεθαίνει στο τέλος του πρώτου βιβλίου, αλλά το έργο του, η πνευματική του κληρονομιά, βοηθά κάθε φορά τον νεαρό εισαγγελέα Χάνο Στιφένιις, μαθητή και ένθερμο θαυμαστή του, να κατανοήσει αυτόν τον μηχανισμό της λελογισμένης αγριότητας, το «στρεβλό ξύλο της ανθρώπινης ψυχής» που οδηγεί τους δράστες των εγκλημάτων στις αδιανόητες πράξεις τους. Ο Χάνο είναι ένας ιδιαίτερα συμπαθητικός χαρακτήρας, πέρα για πέρα Πρώσος, και ως εκ τούτου σχολαστικός, συστηματικός ερευνητής αλλά χωρίς ιδιαίτερη πνευματική ευλυγισία, που όμως αναγκάζεται εκ των πραγμάτων κάθε φορά να υπερβεί λιγάκι τον εαυτό του, να εξελιχθεί. Το συγγραφικό δίδυμο δεν χάνει ευκαιρία να τονίζει τη σημασία του τόπου στα βιβλία του. Το φυσικό τοπίο της Πρωσίας, που αντιστοιχεί σε τμήματα της σημερινής Πολωνίας, Γερμανίας και Λιθουανίας, με τους δριμείς χειμώνες και τα πνιγηρά καλοκαίρια, με την άγρια Βαλτική και τις ακτές με τους απέραντους αμμόλοφους, λειτουργεί σαν ένας ακόμα βασικός «χαρακτήρας» των βιβλίων, που καθορίζει εν πολλοίς την πλοκή και τη δράση των προσώπων. Στη Διαθήκη του Καντ, η ταυτότητα του «Μάικλ Γκρεγκόριο» είχε μείνει μυστική. Στις Μέρες Εξιλέωσης αποκαλύφθηκε πως ο «Μάικλ

Γκρεγκόριο» δεν είναι ένας άνθρωπος αλλά δύο. Στο εύλογο ερώτημα πώς γίνεται πρακτικά η συγγραφή ενός βιβλίου από δύο πρόσωπα, η Ντάνι και ο Μάικ εξηγούν πλήρως τον δικό τους τρόπο: αφού συζητήσουν/τσακωθούν/ συμφωνήσουν για την πλοκή, τη δομή και το σημείο εκκίνησης της δράσης και καταλήξουν σε έναν αρκετά λεπτομερή σκελετό, μοιράζονται μεταξύ τους τα κεφάλαια, ανάλογα με το περιεχόμενο που προτιμάει οκαθένας τους και την έρευνα που έχει ήδη κάνει. Έπειτα, η μεν Ντάνι πηγαίνει και γράφει στο μεγάλο, μοναστηριακό τραπέζι της κουζίνας, ο δε Μάικ απομονώνεται στο γραφείο με τις δαγεροτυπίες του. Η Ντάνι γράφει στα ιταλικά, ο Μάικ μεταφράζει τα κεφάλαιά της και έπειτα ξανά συζητούν/τσακώνονται/ συμφωνούν στο τελικό κείμενο. Ο Μάικλ Τζέικομπ και η Ντανιέλα ντε Γκρεγκόριο είναι πεπεισμένοι ότι ο μύθος του μονήρους συγγραφέα που εργάζεται απομονωμένος μέσα στον φιλντισένιο πύργο του αποτελεί ούτως ή άλλως μια εντελώς παρωχημένη, ρομαντική εικόνα. Στην περίπτωσή τους, το διαρκές πινγκ-πονγκ της μεταξύ τους κριτικής λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά, όσο σε άλλους συγγραφείς ένα ολόκληρο επιτελείο ερευνητών και επιμελητών. Υ.Γ. Ο γάτος Λιονέλο κάνει ένα σύντομο πέρασμα στο δεύτερο βιβλίο του ζεύγους, τις Μέρες Εξιλέωσης, αλλά ως Γάλλος – Λιονέλ. *Η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου είναι μεταφράστρια

Η ΟΨΗ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

FLYERS _ΕΙΔHΣΕΙΣ, ΣΧOΛΙΑ, ΠΡΟΣΚΛHΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛHΣΕΙΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: SABINE VON TRAUTE

Ξεδιψώντας με τoν/την...

Stieg Larsson

Γράφει ιστορίες για τις λιγότερο «γοητευτικές» πλευρές της ζωής με χιούμορ, χωρίς καμία επίφαση σοβαρότητας, και επιπλέον καταφέρνει να έχει περίσσεια συναισθήματος και μια κινηματογραφική αφήγηση που δεν σ’ αφήνει στιγμή να βαρεθείς.

Μεταξύ των εκατομμυρίων αναγνωστών «ξεδίψασα» κι εγώ με τoν αείμνηστο Stieg Larsson. Στο τελευταίο βιβλίο της τριλογίας Millenium Το κορίτσι στη φωλιά της σφήγκας (ΨΥΧΟΓΙΟΣ) ο Λάρσον αποδεικνύει ότι ήξερε να δημιουργεί αληθινούς χαρακτήρες και να περιγράφει με ζωντάνια τις σχέσεις πολιτικής, οικονομίας, κράτους και παρακράτους με αυθεντικότητα στα γεγονότα και χωρίς «κοιλιές» ώστε η ανάγνωση να τρέχει σαν γάργαρο νερό.

Άννα Τσίρμπα

Γιώτα Συκιώτη

Νίκ Χόρνμπυ

Toni Morrison Δεν υπάρχει ούτε ένα στερεότυπο που να έχει αφήσει «όρθιο». Πέραν τούτου, η γλώσσα της αποτελεί μια ανατροπή από μόνη της και έναν χείμαρρο ευεξίας για όσους αγαπούν τη λογοτεχνία. Κατά προτίμηση διαβάστε την στο πρωτότυπο. Αλλά και σε μετάφραση να την διαβάσετε θα… «ξεδιψάσετε». Sabine von Traute

Σώτη Τριανταφύλλου και Λένα Διβάνη Πριν ακόμα τις γνωρίσω και τις αγαπήσω σαν Άτομα (ναι, με κεφαλαίο), τις αγαπούσα σαν συγγραφείς και ρουφούσα με εκστατική χαρά κάθε νέο βιβλίο τους. Το ίδιο κάνω ακόμα: Λένα Διβάνη, Ένα πεινασμένο στόμα, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ Σώτη Τριανταφύλλου, Υπόγειος Ουρανός, ΠΑΤΑΚΗΣ (επανέκδοση) Και με την ευκαιρία, τις ευχαριστώ. Ζέφη Κόλια

Κάνουν για… μαξιλάρι

Ιζαμπέλ Αλιέντε Το νησί κάτω απ’ τη θάλασσα ΩΚΕΑΝΙΔΑ Οι εξακόσιες και βάλε σελίδες του κουράζουν –παντοιοτρόπως: δύσκολο στο κράτημα, ψιλοανιαρό στην πλοκή- αν είναι to sleep with a book είναι υπέροχο για μαξιλάρι!!! Γιώτα Συκιώτη

INDEX_36 INDEX_41

Ντόροθυ Κούμσον Κολλημένη με τη σοκολάτα ΜΙΝΩΑΣ Ή όταν μια συγγραφέας χρειάζεται 518 σελίδες χαρτιού για να μας περιγράψει πώς γίνεται να καταλήγει συνεχώς στο κρεβάτι με τον καλύτερό της φίλο -που όμως δεν τον βλέπει ακριβώς σα φίλοαλλά αυτός ο μπαγάσας είναι και γυναικάς και άστα να πάνε δηλαδή, κουμπάρε, οπότε το κορίτσι το ρίχνει στη σοκολάτα. Ξεκόλλα κυρά μου, σοκολάτα καλοκαιριάτικα! Ζέφη Κόλια

Δημοσθένης Λιακόπουλος Γιατί και πώς ζουν ανάμεσα μας; (12τομο) ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Fernando Morais Ο μάγος ΛΙΒΑΝΗΣ

Γιατί και πώς να αντέξεις να διαβάσεις 12 τόμους συνομωσιολογίας με ολίγον από μυθολογία, εξωγηινολογία και θρησκειολογία, δια χειρός του ελληνολάτρη τηλεπλασιέ; Γιατί και πώς;;;

Μα…720 σελίδες για την βιογραφία του Paulo Coelho; Έλεος. Και πολύ λιγότερες σελίδες από τη «σοφία» του είναι αρκετές για να σε «σκοτώσουν» από ανία. Τουλάχιστον μπορείς να τις χρησιμοποιήσεις για μαξιλάρι στην παραλία. Τίποτα καλύτερο δεν σκέφτομαι…

Άννα Τσίρμπα

Sabine von Traute

FLYERS _ΕΙΔHΣΕΙΣ, ΣΧOΛΙΑ, ΠΡΟΣΚΛHΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛHΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: SABINE VON TRAUTE

Διεθνές Λογοτεχνικό Φεστιβάλ στην Τήνο Ο Ισπανός Φερνάντο Αραμπάλ, με το Νεκροταφείο Αυτοκινήτων του και ο Γάλλος Πιερ Ασουλίν συγγραφέας του Ξενοδοχείο Lutetia, είναι μερικοί μόνο από τους 27 επίσημους προσκεκλημένους του 1ου Διεθνούς Λογοτεχνικού Φεστιβάλ Τήνου, που θα πραγματοποιηθεί 29-31 Ιουλίου. Στην πολυπολιτισμική γιορτή της λογοτεχνίας (και όχι μόνο καθώς στην εκδήλωση θα πάρουν μέρος μουσικοί, χορευτές και ηθοποιοί) θα συμμετάσχουν διακεκριμένοι συγγραφείς και ποιητές από 18 χώρες. Οι Έλληνες, Θανάσης Βαλτινός, Ζυράννα Ζατέλη, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Τίτος Πατρίκιος και Έρση Σωτηροπούλου. Από την Κύπρο οι Νίκη Μαραγκού, Μάριος Μιχαηλίδης, Γιώργος Μολέσκης, Ελλη Παιονίδου και Μεχμέτ Γιασίν. Ακόμα, ο Λουάν Τζούλις από την Αλβανία, η Μέρι Ο’ Μάλεϊ από την Ιρλανδία, η Αλίσια Στόλινγκς από την Αμερική, η Μόμα Ράντιτς από τη Σερβία, ο Σαντιάγκο Ρονκαλιόλιο από το Περού, από τη Βραζιλία ο Λέντο Ιβο και αρκετοί άλλοι. Στόχος του φεστιβάλ, που διοργανώνεται από το μη κερδοσκοπικό οργανισμό «Κοινωνία των (δε)κάτων», την Atlantis Productions, το Ιδεόγραμμα, το Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου, τον Δήμο Τήνου και το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, είναι να θεσμοθετηθεί η διοργάνωση του ανά διετία, καθιστώντας την Τήνο ένα παγκόσμιο λογοτεχνικό τόπο συνάντησης.

INDEX_36

FNAC… ΤΕΛΟΣ Η γαλλική εταιρεία που απασχολεί 200 εργαζομένους λειτουργούσε από το 2005 στην Ελλάδα σε κοινοπραξία με τον Όμιλο Μαρινόπουλου. Η σημαντική αύξηση ζημιών που σημειώθηκε πέρσι οδήγησε τη διεύθυνση στην απόφαση να σταματήσει τη λειτουργία των τριών καταστημάτων της. Τα καταστήματα της Fnac στο Mall και τη Γλυφάδα θα αναλάβει η Public, ενώ είναι άγνωστο τι θα συμβεί στο τρίτο κατάστημα στο Μοναστηράκι, που εγκαινιάστηκε το Νοέμβριο του 2009.

ΑΠΩΛΕΙΕΣ Πολλές ήταν οι απώλειες τον τελευταίο καιρό στον εκδοτικό χώρο. Η πιο οικεία σ’ εμάς, ο αδέκαστος Δον Κιχώτης στο εμπορικό κομμάτι του εκδοτικού χώρου, ο χοντρέμπορος και εκδότης Θανάσης Χριστάκης. Κύρια χαρακτηριστικά του η καλή προαίρεση και η εντιμότητά του, αρετές που δεν αμφισβητήθηκαν ποτέ από κανέναν. Υπήρξε ο μεγαλύτερος διακινητής βιβλίου της χώρας μας και, παρότι μοιάζει απίθανο, δεν υπάρχει ούτε ένας που να μην έχει κάτι καλό να καταθέσει από τη συναναστροφή μαζί του. Δεύτερη, κοντινή απώλεια, ο Μανώλης Μπαρμπουνάκης. Από τους παλαιότερους βιβλιοπώλες και εκδότες της Βόρειας Ελλάδας, ήταν γνωστός για το μπρίο του και την ιδιότυπη προσέγγισή του στους ανθρώπους, τις καταστάσεις και τη ζωή. «Βλάσφημα» κατονομάζουμε τρίτη –και παγκοσμίως πρώτη- τον νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάγκου, μια λογοτεχνική ιδιοφυΐα που δεν δίστασε ποτέ να πάρει θέση απέναντι στα «κοινά» και που η απώλειά του μας καθιστά διεθνώς φτωχότερους. Κρίμα…

ΓΝΩΡΙΜΙΑ

CHRIS IMPEY

O διεθνούς φήμης αστροφυσικός Chris Impey βρέθηκε για λίγες μέρες στην Ελλάδα και έδωσε μια ανοιχτή ομιλία στο Ευγενίδιο ίδρυμα, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Το ζωντανό σύμπαν στα Ελληνικά. Με την ευκαιρία αυτή, μασ εγραψε ένα κείμενο για το index, σχετικά με το αντικείμενό του, το βιβλίο του αλλά και την επίσκεψή του στη χώρα μας.

Η γνώση ύπαρξης ζωής πέραν της Γης θα αλλάξει αμετάκλητα την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας

ο Ζωντανό Σύμπαν είναι το πρώτο μου βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης κι η συγγραφή του, που έγινε με ιδιαίτερη αγάπη και όρεξη, κράτησε περισσότερο από ενάμιση χρόνο. Η έρευνά μου επικεντρώνεται πρωτίστως στην κοσμολογία, τη σπουδή του μακρινού σύμπαντος· είχα πληροφορηθεί ωστόσο για τη συναρπαστική πρόοδο που είχε γίνει στην εξερεύνηση των πλανητών και την αναζήτηση πιο μακρινών πλανητών, και το βιβλίο αυτό ήταν ένας εξαιρετικός τρόπος να μάθω περισσότερα αναφορικά με αυτό το πεδίο. Για τις ανάγκες της έρευνάς μου συνομίλησα με περισσότερους από πενήντα αστροβιολόγους. Οι συζητήσεις μου μαζί τους ήταν ιδιαίτερα διαφωτιστικές και μου θύμισαν γιατί έγινα επιστήμονας. Τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια εργάζομαι στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, στο Τούσον, όπου διδάσκω, κάνω έρευνα, διευθύνω το ακαδημαϊκό πρόγραμμα του τμήματός μου και γράφω στον «ελεύθερο» χρόνο μου.

είμαστε μόνοι μας σ’ αυτό το σύμπαν, είτε δεν είμαστε. Όπως και να ’χει, οι επιπτώσεις είναι τεράστιες». Η γνώση ύπαρξης ζωής πέραν της Γης θα αλλάξει αμετάκλητα την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας.

Η αστροβιολογία έχει δεχθεί κριτική ότι είναι ένα «αντικείμενο ενδιαφέροντος χωρίς αντικείμενο». Μέχρι και το 2010 γνωρίζουμε μόνο έναν πλανήτη που έχει ζωή: τη Γη. Ωστόσο, πιθανότατα υπάρχουν άλλες 8-10 θέσεις στο ηλιακό μας σύστημα που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν μικροβιακή ζωή, και η αναζήτηση πλανητών βρίσκεται σε αρκετά ικανοποιητικό σημείο ώστε να είναι δυνατόν να εντοπιστούν πλανήτες όπως η Γη. Το SETI, καθώς και άλλες απόπειρες εντοπισμού σημάτων από μακρινούς πολιτισμούς, διευρύνει το πεδίο έρευνάς του χάρη στην πρόοδο των υπολογιστών και των ηλεκτρονικών συστημάτων. Η αίσθηση της προσδοκίας στην αστροβιολογία είναι απτή. Προσπάθησα να αποτυπώσω και να μεταφέρω αυτή την αίσθηση στο βιβλίο μου.

Στον κύριο Ψυχογιό χρωστάω τη θερμή και γενναιόδωρη φιλοξενία. Είναι πάντα μεγάλη ευχαρίστηση να γνωρίζεις κάποιον ο οποίος μοιράζεται την αγάπη του για το βιβλίο κι έχει αφιερώσει τη ζωή του στο να καλλιεργεί αναγνώστες του έντυπου λόγου σ’ αυτή την εποχή των άμεσων ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Εκτιμώ πολύ τη μεγάλη προσπάθεια που έγινε στη μετάφραση του βιβλίου μου και λυπήθηκα που δεν κατόρθωσα να γνωρίσω τον καθηγητή ο οποίος ανέλαβε αυτό το έργο. Η επιστήμη είναι μια παγκόσμια -και ελπίζουμε καθολική- ενασχόληση, κι έτσι είναι πολύ σημαντικό να μη γίνεται η γλώσσα εμπόδιο στην κατανόηση της γνώσης που έχουμε αποκτήσει για το σύμπαν.

Είναι πολύ πιθανό ότι στην επόμενη δεκαετία θα γνωρίζουμε, επιτέλους, εάν υπάρχει ζωή αποκλειστικά στον δικό μας πλανήτη ή όχι. Αυτό θα συμβεί επειδή κάποια από τις προσεχείς αποστολές μας θα ανακαλύψει απολιθωμένα μικρόβια στον Άρη· ή επειδή βιοδείκτες, όπως οξυγόνο ή όζον, θα ανακαλυφθούν σε κάποιον πλανήτη που βρίσκεται στην τροχιά ενός αστέρα. Ή θα γίνει ύστερα από επανειλημμένες προγραμματισμένες επισκέψεις στον Τιτάνα ή με την αποστολή ενός μη επανδρωμένου διαστημικού οχήματος εξερεύνησης στην επιφάνεια της Ευρώπης. Ή η προσπάθεια πενήντα χρόνων για τον εντοπισμό μηνυμάτων από το Διάστημα θα καρποφορήσει επιτέλους. Όπως είπε ο Μπάκμινστερ Φούλερ: «Είτε

Ο Κρις Ίμπι είναι διακεκριμένος πανεπιστημιακός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας και υποδιευθυντής ενός εκ των μεγαλύτερων αστρονομικών τομέων της χώρας. Έχει γράψει περισσότερες από 160 ερευνητικές εργασίες και είχε την έγκριση 24 προγραμμάτων για το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ. Έχει τιμηθεί με δέκα βραβεία διδασκαλίας από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας και έχει επιλεγεί ως Καθηγητής της Χρονιάς στην Αριζόνα από το Ίδρυμα Κάρνεγκι. Έχει διατελέσει αντιπρόεδρος της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρίας και το 2002 επιλέχθηκε ως Διακεκριμένος Διδάσκαλος Επιστημών του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών. Το 2007 διετέλεσε επιστημονικός επισκέπτης στο ίδρυμα «ΦΒΚ». Ζει στο Τούσον της Αριζόνας.

INDEX_41

Χάρηκα πολύ όταν έμαθα ότι το βιβλίο μου είχε μεταφραστεί στα ελληνικά και ακόμα περισσότερο όταν με προσκάλεσαν να επισκεφτώ την Αθήνα φέτος τον Μάιο. Είχα να έρθω στην Αθήνα περισσότερα από τριάντα χρόνια, από μια μεγάλη διεθνή συνάντηση αστρονόμων στην Πάτρα το 1977. Η Ελλάδα είναι η κοιτίδα της επιστήμης, των μαθηματικών και της φιλοσοφίας, έτσι η επίσκεψή μου εδώ φάνταζε σαν προσκύνημα στη γενέτειρα όλων όσων αγαπώ ως επιστήμονας. Η Ελλάδα σήμερα περνάει δύσκολους καιρούς, όμως η μακραίωνη και λαμπρή ιστορία της καθώς και η ζωντάνια του σύγχρονου πολιτισμού της αποδεικνύουν πως τα εμπόδια μπορούν να ξεπεραστούν.

Στο πρόγραμμα της σύντομης επίσκεψής μου περιλαμβάνονταν διάφορες συνεντεύξεις και μια δημόσια ομιλία που έλαβε χώρα στις εξαιρετικές εγκαταστάσεις του Ιδρύματος Ευγενίδου. Το πολυπληθές κοινό απαρτιζόταν από ανθρώπους διάφορων ηλικιών, ενώ την ομιλία ακολούθησαν εύστοχες ερωτήσεις που ώθησαν να διερευνηθεί περαιτέρω το θέμα. Στον ελεύθερο χρόνο μου επισκέφτηκα τον Παρθενώνα και το εντυπωσιακό μουσείο που στεγάζει τα αρχαία ευρήματά του κι είχα την ευκαιρία να περπατήσω στις ατμοσφαιρικές γειτονιές της παλαιάς Αθήνας. Χάρη στην άριστη παρέα, το καλό φαγητό και τις συζητήσεις περί επιστήμης και βιβλίων που υπήρξαν εξαιρετική τροφή για το πνεύμα, η επίσκεψή μου στην Ελλάδα θα μου μείνει αξέχαστη.

βιβλία:

TO ZΩΝΤΑΝΟ ΣΥΜΠΑΝ ΨYXOΓIOΣ

INDEX_36 INDEX_41

ΒΙΒΛΙΑ & ΚΡΙΣΗ, 2010 (μέρος 2ο)

«Σύμμαχος» ο φανατικός αναγνώστης, «όπλο» η ποιότητα Από τον Θανάση Αντωνίου*

Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον η κρίση στη χώρα μας και το βιβλίο δεν θα μπορούσε να μείνει στο απυρόβλητο. Συνεχίζοντας στο παρόν τεύχος το «οδοιπορικό» μας στο χώρο εκδοτών και βιβλιοπωλών, παρουσιάζουμε μερικές ακόμα γνώμες σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε, στο μέτρο του δυνατού, την κατάσταση στην αγορά του βιβλίου.

θέμα

INDEX_36 INDEX_41

ο καλοκαίρι δεν θεωρείται από τις καλύτερες περιόδους για το βιβλίο, παρά το γεγονός ότι ο ελεύθερος χρόνος για ανάγνωση είναι περισσότερος. Ένα τμήμα της ελληνικής εκδοτικής κοινότητας όμως, ποντάρει στην καλοκαιρινή περίοδο γι’ αυτό και λανσάρει σειρά βιβλίων που ταιριάζουν με την εποχή, αναμένοντας αύξηση πωλήσεων. Είναι αυτό όμως αρκετό για να ανασκευάσει ή τουλάχιστον να «διασκεδάσει» κάπως την εικόνα της αγοράς; Αμφίβολο. Η προσπάθεια ασφαλώς δεν μπορεί να σταματήσει, ειδικά μάλιστα όταν κάποιοι εκδότες, όπως θα διαβάσετε παρακάτω, θεωρούν πως μέρος της ψυχολογικής κρίσης που έχει καθηλώσει την αγορά, οφείλεται, συν τοις άλλοις, στην «τρομολάγνα» στάση των media. Με όπλο την ποιότητα, στην οποία αναφέρονται συχνά, οι Έλληνες εκδότες παλεύουν εν μέσω κρίσης, περιμένοντας από την πολιτεία, όχι βοήθεια αλλά διευκόλυνση στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Ας δούμε όμως πρώτα τι μεσολάβησε πριν αρχίσει και στον κλάδο της έκδοσης βιβλίων η πολυσυζητημένη κρίση.

Μετά τις παχιές αγελάδες Δεν ήταν πάντα τόσο άνυδρες οι μέρες για το ελληνικό βιβλίο. Την περίοδο 2000 - 2008, οι επιδόσεις των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων ήταν εντυπωσιακές και ειδικά οι εισηγμένες στο χρηματιστήριο ή οι συνδεδεμένες με ομίλους εισηγμένους στην κεφαλαιαγορά κατέγραψαν μεγάλη άνοδο κύκλου εργασιών και καθαρών κερδών. Θα πρέπει να διευκρινίσουμε, όμως, ότι ο κύκλος εργασιών στις μεγαλύτερες εκδοτικές δεν προέρχεται από αμιγείς πωλήσεις βιβλίων αλλά και πωλήσεις CDs, DVDs και άλλων πολιτιστικών προϊόντων. Το γεγονός ότι διανύθηκε μια περίοδος ανάπτυξης γίνεται εύκολα αντιληπτό από τα οικονομικά δεδομένα. Οι Εκδόσεις Modern Times, συμφερόντων Γιαννίκου, εκτοξεύτηκαν από κύκλο εργασιών ύψους 10,4 εκατ. ευρώ το 2000 σε κύκλο εργασιών ύψους 126 εκατ. ευρώ το 2008, υπερδεκαπλασίασαν δηλαδή το εκτόπισμά τους στην αγορά. Το ίδιο διάστημα δύο εκδοτικοί οίκοι που δουλεύουν πολύ στον χώρο της μικρής λιανικής και των περιπτέρων διαθέτοντας βιβλία και άλλα εκδοτικά προϊόντα, η πολυεθνική De Agostini και η Express Publishing (στο ξενόγλωσσο βιβλίο) πραγματοποίησαν κούρσα εντυπωσιακής ανάπτυξης. Η πρώτη από κύκλο εργασιών 19,4 εκατ. ευρώ ανήλθε στα 38,9 εκατ. ευρώ, ενώ η δεύτερη από 8,6 εκατ. ευρώ (υπερδωδεκάμηνη χρήση) ανήλθε στα 20,7 εκατ. - δύο φορές πάνω η πρώτη και δυόμιση φορές η δεύτερη. Είναι αληθινό ότι οι παραδοσιακοί εκδότες, αυτοί των οποίων οι πωλήσεις βιβλίων αντιπροσωπεύουν τη συντριπτική πλειοψηφία του κύκλου εργασιών τους, είχαν χαμηλότερες επιδόσεις. Τρεις από αυτούς παρουσίασαν στο εξεταζόμενο διάστημα την εξής αύξηση στον κύκλο εργασιών τους: Ψυχογιός 152%, Σαββάλας 55,5%, Λιβάνης 50,5% και Πατάκης 38%. Η έρευνα, την οποία διεξήγαγε το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και δημοσιεύτηκε πέρυσι, διευκρινίζει ότι η αύξηση του κύκλου εργασιών δεν συμβαδίζει με την αύξηση των κερδών. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στα σχόλια επί της έρευνας (του Σωκράτη Καμπουρόπουλου), το 2008 σε σχέση με το 2007 «οι δείκτες μικτού περιθωρίου κέρδους, αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων, φερεγγυότητας, δανειακής επιβάρυνσης και ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων βελτιώνονται ελαφρά σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά» ενώ οι δείκτες γενικής και ειδικής ρευστότητας, αντίθετα, χειροτερεύουν. «Φαίνεται, δηλαδή, ότι οι εκδοτικές επιχειρήσεις δεν επιβαρύνθηκαν, συνολικά, με δάνεια περισσότερο απ’ ότι το 2007 και διατήρησαν τα αποθέματά τους σε ικανοποιητικά επίπεδα, υστέρησαν όμως στον τομέα της ρευστότητας, εξαιτίας των διαρκών αναγκών σε κεφάλαιο κίνησης, αύξηση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και της σχετικά "καθυστερημένης" ανταπόκρισης της αγοράς στις πληρωμές της», υποστηρίζει ο σχολιαστής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι Εκδόσεις Λιβάνη: το 2009 πραγματοποίησαν κύκλο εργασιών ύψους 13,85 εκατ. ευρώ, έναντι 13,25 εκατ. ευρώ το 2008 (αύξηση 4,5%), ενώ τα προ φόρων κέρδη διαμορφώθηκαν στις 324,4 χιλιάδες ευρώ, έναντι 675 χιλιάδες ευρώ τη χρήση του 2008 , είναι μειωμένα δηλαδή κατά 52%.

INDEX_36 INDEX_41

Διάλογος με τους εκδότες Το δεύτερο μέρος του οδοιπορικού μας ξεκίνησε με τον Θανάση Ψυχογιό, ισχυρό παίκτη της αγοράς, ο οποίος εκδίδει κυρίως λογοτεχνικά βιβλία. Θεωρεί ότι η αγορά είναι «μουδιασμένη», δεν χάνει όμως την ευκαιρία να τα «ψάλλει» στους δημοσιογράφους. «Το κλίμα που καλλιεργούν τα media, εντείνει την ψυχολογική επιβάρυνση της αγοράς. Δυστυχώς τα Μέσα δημιουργούν συχνά μια εικονική πραγματικότητα, διότι φαίνεται πως η τρομοκράτηση των ακροατών και των θεατών έχει μεγαλύτερη δημοσιότητα». Ανάλογα λάβρος κατά των media είναι κι ο Γιώργος Χρονάς, ο οποίος είναι άνθρωπος των Μέσων, εδώ και πολλά μάλιστα χρόνια. Ανηφορίζοντας τη Διδότου, στεκόμαστε στο βιβλιοπωλείο του. Ο Γιώργος Χρονάς είναι ποιητής και εκδότης της Οδού Πανός και των Εκδόσεων Σιγαρέτα αλλά και διευθυντής της «ΒιβλιοθήκηςΚαταφύγιο θηραμάτων», του ένθετου της Ελευθεροτυπίας κάθε Παρασκευή. Τα έχει κι αυτός με τα media, τα μεγάλα ηλεκτρονικά media που αποσπούν την προσοχή της πλειοψηφίας των Ελλήνων. Κατά την προσφιλή του συνήθεια, όταν τον ρωτάμε για το πώς βλέπει τα πράγματα μας απαντάει με μερικούς στίχους από την Ιθάκη του Κωνσταντίνου Καβάφη. «Όπως λέει ο ποιητής ‘Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,\ τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,\ αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,\ αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου’. Δεν είμαι ούτε αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος. Ούτε σοφός, ούτε μη σοφός. Ελπίζω... Τα πράγματα έχουν άνοδο και πτώση, σήμερα ζούμε την πτώση κι ελπίζω σε μια στοιχειώδη άνοδο» μας είπε. Σύμφωνα με τον Γ. Χρονά, η κρίση επιταχύνεται από τη δημοσιογραφική κάλυψη. Ο συνομιλητής μας πιστεύει ακράδαντα ότι όπως ορισμένοι συγγραφείς αναπτύσσουν ως «ταλέντο» τον φόβο, έτσι κι ορισμένοι δημοσιογράφοι, οι περισσότεροι μάλιστα παχυλά αμειβόμενοι, «διδάσκουν» τον φόβο. «Όπως ζούσαμε θα ζήσουμε κι αν ζήσουμε πιο κάτω, πιθανόν θα δημιουργήσουμε περισσότερο. Δεν καταλαβαίνω γιατί το βιβλίο να μην περάσει κρίση, αφού ο κόσμος δεν αγοράζει λόγω των οικονομικών προβλημάτων που επηρεάζουν τον προϋπολογισμό του» πιστεύει ο ποιητής κι εκδότης, θεωρώντας ότι οι αντιστάσεις του στην αγορά οφείλονται κυρίως στη στήριξη του φανατικού βιβλιόφιλου κοινού που κι αυτό, εν μέσω κρίσης, πιέζεται. «Δεν αγνοώ την πραγματική αιτία» καταλήγει ο Γ. Χρονάς, «αλλά δεν καλλιεργώ τον φόβο και την καταστροφή». Η Εύα Καραϊτίδη του εκδοτικού οίκου και του βιβλιοπωλείου Εστία θεωρεί ότι η κρίση «διογκώνει» κάποια προβλήματα τα οποία εδώ και χρόνια ταλαιπωρούν την αγορά. Να τι μας είπε όταν της ζητήσαμε ένα πρώτο σχόλιο για τα όσα συμβαίνουν σήμερα: «Χωρίς συγκρίσεις με άλλους κλάδους, ο δικός μας πλήττεται σκληρά. Αλλά η κρίση είναι μόνο το "κερασάκι" στην τούρτα μας. Στην πραγματικότητα η παραγωγή βιβλίων, ο αριθμός των εκδοτών και των βιβλιοπωλών είναι ασύμμετρος προς το περιορισμένο αναγνωστικό κοινό της χώρας εδώ και αρκετά χρόνια», υποστηρίζει και διευκρινίζει ότι αυτό που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια ήταν «παράταση στις διαφαινόμενες αλλαγές του εκδοτικού τοπίου». Εκτός από εκδότρια η Εύα Καραϊτίδη είναι και βιβλιοπώλης, όπως κι άλλοι εκ των συνομιλητών μας στο παρόν ρεπορτάζ. Αναμφίβολα, λοιπόν, αντιμετωπίζει με ανησυχία την κρίση και από την πλευρά της λιανικής. «Τα βιβλιοπωλεία πρέπει να επικεντρωθούν στη βελτίωση της παροχής των υπηρεσιών τους, στον εκσυγχρονισμό και τη δημιουργικότητα» μας είπε κι όταν τις θέσαμε υπόψη τη λύση των προσφορών, πρακτική εξαιρετικά διαδεδομένη πλέον στο λιανεμπόριο, η γνωστή εκδότρια κράτησε αποστάσεις. «Οι προσφορές είναι ελκυστικές, αλλά μόνες τους δεν λύνουν προβλήματα» μας είπε ευγενικά.

INDEX_36 INDEX_41

Ο «θεσμικός» παράγοντας Ο Γιώργος Δαρδανός δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Ως εκδότης έχει μακρά και πλούσια πορεία στον κλάδο, ως πνευματικός άνθρωπος παρεμβαίνει όταν τον καλούν οι περιστάσεις, ως συνδικαλιστής έχει αφιερώσει τη ζωή του στους εκδότες. Τον επισκεφτήκαμε στα γραφεία των εκδόσεών του στη Μαυρομιχάλη κι είχαμε μαζί του μακρά κι ενδιαφέρουσα συζήτηση για όλη σχεδόν την ατζέντα της εκδοτικής βιομηχανίας. Πρώτα απ’ όλα, όμως, ζητήσαμε να μάθουμε το πώς κινείται η αγορά διότι όλοι οι προλαλήσαντες και στα δύο ρεπορτάζ του Index δεν μπόρεσαν να μας διαφωτίσουν, επικαλούμενοι -ορθώς- την έλλειψη έγκυρων στατιστικών στοιχείων. «Πέρυσι η υποχώρηση του κλάδου ήταν της τάξης του 27-28% κι αναμένω ότι φέτος θα μειωθεί επιπλέον κατά περίπου 10%. Είναι χαρακτηριστικό ότι αρκετοί μικροί εκδότες αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης - αν δείτε τους ισολογισμούς θα δείτε υποχώρηση του τζίρου και αύξηση των χρεών». Ζητάμε από τον Γ. Δαρδανό να μας σχολιάσει την εντυπωσιακή αύξηση του όγκου της βιβλιοαγοράς κατά την περίοδο 2000 - 2008 η οποία αποτυπώνεται με τόση «καθαρότητα» στην έρευνα του ΕΚΕΒΙ. Από την πλευρά του, όμως, εκφράζει επιφυλάξεις όσο αφορά στο πόσο «καθαρά» αποτυπώνει την αγορά η σχετική έρευνα. «Δεν πρόκειται για καθαρά εκδοτικές επιχειρήσεις καθώς έχουν και άλλες παραγωγικές κι εμπορικές δραστηριότητες. Το διάστημα αυτό αρκετοί επιχειρηματίες, από διάφορους κλάδους, έκαναν και τον εκδότη. Είχαμε δηλαδή πολλές εισόδους στον κλάδο, με αποτέλεσμα να κυκλοφορήσουν πάρα πολλά βιβλία τα οποία μέχρι πρότινος πωλούνταν στα περίπτερα. Αναφέρομαι σε πρόχειρες και φθηνές εκδόσεις οι οποίες με νέες στοιχειοθεσίες και φανταχτερά εξώφυλλα διακινούνται πλέον μέσω των βιβλιοπωλείων, ενώ διαφημίζονται μέσω των άλλων εντύπων, εφημερίδων και περιοδικών ή ακόμα και των τηλεοπτικών σταθμών που διαθέτουν. Είναι πλέον ευπώλητα…». Όπως και άλλοι συνάδελφοί του που ακολουθούν το παραδοσιακό μονοπάτι των εκδόσεων, λίγο ως πολύ στενό και μοναχικό, ο επικεφαλής του εκδοτικού οίκου Gutenberg και των Εκδόσεων Τυπωθήτω, τα έχει με τους ισχυρούς της αγοράς των media. «Υπάρχει λυσσαλέα επίθεση των εφημερίδων και των μεγάλων ομίλων media

οι οποίοι δουλεύουν χωρίς κανόνες, χωρίς έλεγχο - αμφιβάλω αν αποδίδουν αγγελιόσημο, φόρους κ.ά.» μας είπε. Ο Γ. Δαρδανός προσπαθεί επίμονα να φέρει τη συζήτηση στο θέμα της ποιότητας των εκδόσεων, στοίχημα το οποίο κατά την άποψή του τείνει να χαθεί μέσα στον μεγάλο αριθμό κυκλοφοριών τη σύγχρονης βιβλιοπαραγωγής. Η θέση του μοιάζει περισσότερο με κραυγή αγωνίας ενός παραδοσιακού τεχνίτη των βιβλίων –«τυπογράφο» εξακολουθεί να αποκαλεί τον εαυτό του- παρά ενός επιχειρηματία που θα έπρεπε να βλέπει κέρδος στη μείωση του κόστους. «Είναι σκύβαλα πολλά από αυτά που κυκλοφορούν, είναι σαβούρα, όλη αυτή η "γυναικεία λογοτεχνία". Αν θέλουμε να έχουμε σταθερή δουλειά, η οποία να μην επηρεάζεται από τις κρίσεις, πρέπει να δημιουργήσουμε αναγνώστες με άποψη, όχι "διεφθαρμένους" γιατί τέτοιοι είναι οι αναγνώστες που δημιουργούνται…» μας είπε. Ο Γ. Δαρδανός δεν πιστεύει ότι ένας εκδοτικός οίκος πρέπει να επενδύει στη χαμηλή ποιότητα και το μειωμένο κόστος, προκειμένου, ως άλλοθι στη συνέχεια, την κυκλοφορία δύο- τριών ποιοτικών βιβλίων τον χρόνο. «Αν όλη αυτή η σαβούρα γέμιζε αδειανά πορτοφόλια και χρηματοδοτούσε την ποιότητα, θα το θεωρούσα θεμιτό. Εδώ όμως έχουμε έκρηξη σαβούρας, είναι κάτι διαφορετικό…». Ποιο είναι το δικό του προφίλ για τον ιδανικό αναγνώστη; Είναι οι σκεπτόμενοι, οι «πεισματάρηδες», αυτοί που επενδύουν στον πολιτισμό - είναι όμως κι αυτοί φοβισμένοι, έχουν περιορίσει κι αυτοί την κατανάλωση. Κλείνουμε με τον χώρο των βιβλιοπωλείων, σημαντική παράμετρος της βιβλιοαγοράς την οποία δεν αφήνει ασχολίαστη ο συνομιλητής μας. «Βγήκαν πολλά "μαχαίρια" στη Σταδίου, την Πανεπιστημίου και σε άλλα σημεία του κέντρου. Έχουμε έκρηξη μεγάλων βιβλιοπωλείων. Καταστήματα έχουμε πλέον πολλά. Υπάρχουν όμως αναγνώστες;» αναρωτιέται. Ο ίδιος θεωρεί ότι το παραδοσιακό βιβλιοπωλείο, ειδικά σε πόλεις που δεν υπήρχε πολιτιστικό κέντρο ή απουσίαζε η οποιαδήποτε πολιτιστική παρέμβαση της πολιτείας, λειτούργησε επί δεκαετίες ως χώρος πολιτισμού - σήμερα η άποψή του είναι ότι ορισμένα βιβλιοπωλεία μοιάζουν περισσότερο με supermarket! *Ο Θανάσης Αντωνίου είναι συνεργάτης των Εικόνων στο Έθνος της Κυριακής

ΟΤΑΝ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ… Με τη φρεσκάδα του καλοκαιριού Το ρεπορτάζ του Index πραγματοποιήθηκε το δεύτερο 10ήμερο του Ιουνίου μια περίοδος η οποία συμπίπτει με την έναρξη της καλοκαιρινής σεζόν για τους εκδότες. Σχολεία και πανεπιστήμια κλείνουν, οι πρώτες άδειες των υπαλλήλων του δημοσίου είναι γεγονός. Ο Θανάσης Ψυχογιός είναι αισιόδοξος: «Το καλοκαιράκι θα πάει αρκετά καλά νομίζω, διότι όπως λέμε πολλές φορές εμείς οι εκδότες, το βιβλίο είναι η πιο φθηνή μορφή ψυχαγωγίας, μόρφωσης και "ταξιδιού"». Όσο για τη λογοτεχνία, είδος με το οποίο ασχολείται ο οίκος του, «δεν έχει επηρεαστεί από το άσχημο κλίμα, διότι είναι μέσο διαφυγής από την αρνητική ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί». Ο ίδιος δεν θα σταματήσει να τροφοδοτεί την αγορά με νέα εκδοτικά προϊόντα καθώς το πρόγραμμα εκδόσεων του οίκου του συνεχίζεται κανονικά. «Από πέρυσι έχουμε προγραμματίσει την έκδοση 190 βιβλίων, προστέθηκαν άλλα πέντε και θα εκδώσουμε συνολικά 195 βιβλία» μας είπε. Οι πωλήσεις του δεν αντιμετωπίζουν ύφεση, «πάμε μια χαρά» μας είπε αρκετές φορές. Εκείνο όμως που τον προβληματίζει είναι οι εισπράξεις από τους βιβλιοπώλες. «Έχουμε πρόβλημα καθυστερήσεων, αναβολών κ.λπ. Αυτό θα ενταθεί όσο θα περνάει ο καιρός, είναι όμως η νομοτελειακή πορεία των μικρών επιχειρήσεων» εκτιμά. Παρά το γεγονός ότι ο οίκος του αντιστέκεται, ο Θανάσης Ψυχογιός ανησυχεί, όπως ανησυχούν και οι εκδότες του εξωτερικού. Ο συνομιλητής μας έχει επαφές με συναδέλφους του εκτός επικράτειας και γνωρίζει ότι η ανησυχία είναι κοινή σε όλη την Ευρώπη - οι πωλήσεις στη Γερμανία έχουν υποχωρήσει κατά 5,6% μέσα στο 2010. «Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο και δεν μπορούμε να προκαθορίσουμε το μέλλον. Συμμετέχουμε στις νέες εξελίξεις, μετασχηματιζόμαστε αλλά δεν μπορούμε να προβλέψουμε την έκβαση αυτών των εξελίξεων. Βρισκόμαστε στο μέσον μιας ηλεκτρονικής επανάστασης και είναι εύλογο να ανησυχούμε…» υποστηρίζει.

Τέσσερις εκδότες τοποθετούνται για την πολυθρύλητη σχέση κράτους – βιβλιοαγοράς και εισηγούνται μέτρα για την τόνωση της φιλαναγνωσίας την οποία θεωρούν προϋπόθεση για την ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας βιβλίου.

Θανάσης Ψυχογιός

Γιώργος Χρονάς

Εύα Καραϊτίδη

Γιώργος Δαρδανός

Δεν νομίζω ότι το κράτος μπορεί να μας «υιοθετήσει». Η πολιτεία δεν μπορεί να κάνει κάτι τόσο άμεσα αφού, οι εξελίξεις είναι μακροχρόνιες. Το βιβλίο δεν είναι π.χ. αυτοκίνητο, όπου το κράτος πρόσεξε την αγορά διότι έχει μεγάλα έσοδα από αυτήν. Το κράτος πρέπει να προεκτείνει την ενιαία τιμή και στο ηλεκτρονικό βιβλίο και να κατεβάσει το Φ.Π.Α στο ηλεκτρονικό βιβλίο στα όρια του έντυπου. Αυτή τη στιγμή στο έντυπο είναι 5% και στο ηλεκτρονικό είναι 21%, το οποίο μάλιστα την άλλη βδομάδα θα πάει στο 23%. Επίσης εκ των ων ουκ άνευ είναι η δημιουργία σχολικών, δημοτικών, διαμερισματικών κ.ά. βιβλιοθηκών. Θα καλλιεργήσουν τη φιλαναγνωσία και θα δημιουργήσουν καλύτερους πολίτες.

Ο υπουργός Πολιτισμού πρέπει να καταγγείλει τα μεγάλα «χουντοκάναλα». Παίζουν άθλιες εκπομπές κατώτερες του κοινού. Κάποτε ο κόσμος μάθαινε γράμματα από την τηλεόραση, σήμερα δεν συμβαίνει ούτε αυτό. Τα «χουντοκάναλα» διδάσκουν την ανόητη και ανεύθυνη ζωή. Την ίδια στιγμή η παιδεία υποχωρεί. Δεν είπα να γίνουν δυσκολότερα τα γράμματα αλλά πιο ελκυστικά. Όταν με κάλεσαν και μίλησα για την ποίηση σε διάφορα γυμνάσια, τα παιδιά με κοιτούσαν στα μάτια. Γιατί; Απ΄ ό,τι έβλεπα στα πρόσωπά τους, τη μια ώρα που ανέλυα ποιήματα, μιλούσα και απαντούσα στις ερωτήσεις τους, αντιμετώπιζαν την ποίηση με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.

Η πολιτεία θα πρέπει πρώτα να αποφασίσει ότι χρειάζονται στρατηγικές αποφάσεις στον τομέα του βιβλίου. Οφείλει ν’ ακούσει πραγματικά τους επαγγελματίες του κλάδου και να συμπορευθεί μαζί τους στην επίλυση επειγόντων ή χρονίων προβλημάτων, όπως είναι το πολλαπλό εκπαιδευτικό και σχολικό βιβλίο ή το ηλεκτρονικό βιβλίο. Να ενισχύσει τις πρωτοβουλίες φιλαναγνωσίας και τις δράσεις που εξαγγέλλει το ΕΚΕΒΙ, δράσεις που δεν απαιτούν χρήματα, αλλά προσφορά και διάθεση εκ μέρους όλων μας. Στη Γαλλία, π.χ., πιστοποιούνται και ενισχύονται κρατικά τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία. Είναι αναγκαία η νοηματοδότηση του πολιτισμού εκ μέρους του κράτους.

Θα ήθελα κάποια στιγμή να δω να πραγματοποιείται, ένα οργανωμένο φεστιβάλ βιβλίου για «ρευστοποίηση» του στοκ εκδοτών και βιβλιοπωλών. Έχω ήδη κάνει μια σχετική οικονομο-τεχνική μελέτη κι έχω διαπιστώσει ότι ένα τέτοιο φεστιβάλ θα μπορούσε να αναπτυχθεί με επιτυχία σε όλη την Ελλάδα, στις πρωτεύουσες των νομών, στην καρδιά κάθε πόλης. Πρέπει επίσης να δούμε τη νομοθεσία γύρω από το ηλεκτρονικό βιβλίο και ειδικά ζητήματα συγγραφικών δικαιωμάτων, Να μειώσουμε τη φορολογία στο βιβλίο, να «ζωντανέψουμε» το παραδοσιακό βιβλιοπωλείο…

INDEX_36 INDEX_41

top 5

top 5 επιμέλεια:

Xριστίνα Oικονομίδου Mάκης Tσίτας Άννα Τσίρμπα

H E ΛΛ H N I K IA XN TE ΓO ΛO

Το Λεμονοδάσος είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη, η πολυδιαβασμένη ερωτική ιστορία με προβληματισμούς πάντα επίκαιρους που διαδραματίζεται στη δεκαετία του 1920 ανάμεσα στον Παύλο, ένα νεαρό Αθηναίο με επιτυχημένη σταδιοδρομία, και τη Βίργκω, ένα κορίτσι από τον Πόρο που ενσαρκώνει τον απόλυτο έρωτα. Για τον παρόντα τόμο επελέγη η πρώτη έκδοση, που είχε προκαλέσει αίσθηση στην Αθήνα του 1930 και καθιέρωσε από τη μία μέρα στην άλλη τον Κοσμά Πολίτη ως συγγραφέα. Στόχος ήταν «να επανακτήσουμε την πρώτη εντύπωση, το ξάφνιασμα από ένα έργο παράξενο και ακατάτακτο, με τη γλωσσική του ιδιορρυθμία και την κάπως κοφτή και ελλειπτική του έκφραση, χαρακτηριστικά που λείανε η αναθεώρησή» του 1944, από τον ίδιο τον συγγραφέα όπως σημειώνει στο επίμετρο η ακαδημαϊκός Αγγέλα Καστρινάκη. Στο οποίο και αναλύει βήμα προς βήμα σε 205 σελίδες το περίπλοκο συμβολικό δίχτυ του έργου, φέρνοντας στην επιφάνεια τα απόκρυφα νοήματά του, την κυριολεκτική και μεταφορική του αλχημεία. Ο Κοσμάς Πολίτης, εξηγεί, «πέτυχε ευθύς εξαρχής το μεγάλο έργο. Αναμιγνύοντας υλικά ποικίλων προελεύσεων, πέτυχε στην απόσταξη καθαρό χρυσάφι (...) Το ταξίδι για το χρυσόμαλλο δέρας αποδείχτηκε ένα ταξίδι σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή λογοτεχνία, στους μύθους και στα σύμβολα του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο γοητευτικότερος διάπλους στη μεγάλη τέχνη».

Κοσμάς Πολίτης Λεμονοδάσος ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Το ιστορικό πλαίσιο της πολυτάραχης εποχής της Φραγκοκρατίας αποτελεί το φόντο για το χρονικό ηρωισμού και αγάπης που συνθέτει ο Άγγελος Τερζάκης στην Πριγκιπέσα Ιζαμπώ, που επανακυκλοφόρησε πρόσφατα με αφορμή τα 30 χρόνια από τον θάνατο του συγγραφέα. Κύριο πρόσωπο είναι η Ισαβέλλα ή Ιζαμπώ των Βιλλαρδουίνων -πρόσωπο ιστορικό- και κεντρικό γεγονός η κατάληψη του φραγκικού κάστρου της Καλαμάτας το 1293 από Έλληνες και Σλάβους χωρικούς. Είναι ο καιρός των τροβαδούρων, των σταυροφόρων, των κουρσάρων και των ιπποτών, κι είναι το πρώτο ξύπνημα της ψυχής του νέου ελληνισμού τον 13ο αιώνα. Το ιστορικό μυθιστόρημα του Τερζάκη για τον μεσαιωνικό κόσμο συνδέεται άρρηκτα με τη γερμανική κατοχή, αφού πηγή έμπνευσής του αποτέλεσε το αντιστασιακό πνεύμα κατά τον Β’ παγκόσμιο (αν και είχε δημοσιευτεί αρχικά σε συνέχειες στην Καθημερινή το 1937-1938, αναθεωρήθηκε και κυκλοφόρησε σε μυθιστόρημα για πρώτη φορά το 1945). Στη νέα του έκδοση περιλαμβάνεται επίμετρο του μουσικού Δημήτρη Α. Τερζάκη για τον πατέρα του και ένα χρήσιμο γλωσσάρι.

Άγγελος Τερζάκης Η πριγκιπέσα Ιζαμπώ ΕΣΤΙΑ

Το Κλειστόν λόγω μελαγχολίας του Κώστα Μουρσελά είναι η ιστορία μιας σύγχρονης μικρής πόλης, είναι πολλές ανθρώπινες ιστορίες, που σελίδα τη σελίδα «γράφουν» το μυθιστόρημα της ζωής. Οι ήρωες του βιβλίου είναι άνθρωποι μελαγχολικοί και ανικανοποίητοι, τρυφεροί και σκληροί, τραυματισμένοι από την πλήξη και τη μίζερη ζωή τους στη μικρή τους πόλη. Άλλοτε ανιδιοτελείς και άλλοτε υστερόβουλοι, βιώνουν τις αντιφάσεις της ύπαρξης. Επιζητούν όλοι την ευτυχία, όπως ο καθένας την αντιλαμβάνεται, αλλά βρίσκονται αντιμέτωποι με τη μελαγχολική διαπίστωση της συνειδητοποίησης ότι η καθημερινότητα μας φθείρει. Κι έτσι, επιχειρούν να αποδράσουν από το σπίτι τους, από την πλήξη τους, από κάθε λογής μιζέρια, για να κλειστούν εντέλει, ανικανοποίητοι, ματαιωμένοι, στον εαυτό τους. Ανθρώπινοι χαρακτήρες που σπατάλησαν τη ζωή τους και βουλιάζουν στην ασημαντότητα και στην αυτοματαίωσή τους. Επανέκδοση του μυθιστορήματος των 22 εκδόσεων, των 40.000 και πλέον αντιτύπων, που πρωτοκυκλοφόρησε το 1999 από τον Κέδρο και είναι πλέον εξαντλημένο, σε επιμέλεια Ελένης Κεχαγιόγλου.

Κώστας Μουρσελάς Κλειστόν λόγω μελαγχολίας

Το Κουρείο είναι ένας τόπος απ’ όπου ποτέ κανείς δεν βγαίνει όπως μπήκε. Έτσι θα συμβεί και με τον μελαγχολικό Μενέλη όταν θα μπει η Ευτυχία στη ζωή του. Θα κινδυνέψει να χάσει την ευτυχία του. Εγκλωβισμένοι ήρωες με φόντο το αθηναϊκό σκηνικό, μέσα από το πρίσμα του κοινωνικού ρεαλισμού, στοιχεία παρόντα τόσο στο Κουρείο του Μένη Κουμανταρέα, όπως και στις προηγούμενες ιστορίες του. Η σκιαγράφηση των χαρακτήρων και της καθημερινότητάς τους γίνεται όμως και με μια ποιητικότητα που επιτρέπει την έκφραση των βαθύτερων πόθων τους. Ξανακοιταγμένη έκδοση τους νουβέλας του 1979. Ο Μένης Κουμανταρέας πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1962 με τη συλλογή διηγημάτων Τα μηχανάκια και ασχολείται αποκλειστικά με το γράψιμο από το 1982. Είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, έχει τιμηθεί δις με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, το 1967 για το Αρμένισμα και το 1997 για τη συλλογή Η μυρωδιά τους με κάνει να κλαίω, και το 1975 έλαβε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για τη Βιοτεχνία Υαλικών. Παράλληλα με τα δικά του βιβλία έχει μεταφράσει στα ελληνικά αρκετά λογοτεχνικά έργα, ενώ δικά του έργα έχουν μεταφραστεί σε πέντε γλώσσες και έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

Στον Οργισμένο έφηβο του Φίλιππου Φιλίππου, ο πρωταγωνιστής, ένας νέος με ευαισθησίες και ανησυχίες, φτάνει στην πρωτεύουσα στις αρχές τις δεκαετίας του ‘60 από το νησί των Φαιάκων. Εκεί στοχάζεται πάνω στα εξαιρετικά γεγονότα που συμβαίνουν, ενώ ζωντανεύουν μπροστά του οι ήρωες των αστυνομικών περιπετειών των διαβασμάτων του. Τελικά, εξελίσσεται σε αντιήρωα εκείνης της εποχής των έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων, της εσωτερικής μετανάστευσης και της μαζικής ανοικοδόμησης. Το πικρό και οργισμένο μυθιστόρημα σχολιάζει εύστοχα τα γεγονότα και τα πρόσωπα που σημάδευσαν τα ελληνικά 60’s. Αποτελεί ύμνο στην πόλη της Αθήνας, την οποία ανακαλύπτει ο ήρωας σε κάθε βήμα του, στους δρόμους, στις πλατείες, στα καφενεία, στα ζαχαροπλαστεία, στα γήπεδα, στους κινηματογράφους. Ολόκληρο το βιβλίο είναι ένας λογοτεχνικός «φόρος τιμής» στην Αθήνα του ‘60, ένα «αθηναϊκό» αφήγημα, ενώ θα μπορούσε να είναι και ταινία της νουβέλ βάγκ, με έναν έφηβο ήρωα που περιπλανιέται στο νεόδμητο αστικό σύμπαν. Πρόκειται για τη νέα αναθεωρημένη έκδοση του μυθιστορήματος Το τέλος μιας περιπλάνησης, που εκδόθηκε το 1987, και περιλαμβάνει επίμετρο του Κώστα Καλφόπουλου.

Μένης Κουμανταρέας Το κουρείο

Φίλιππος Φιλίππου Ο οργισμένος έφηβος

ΚΕΔΡΟΣ

ΑΛΔΕ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

INDEX_36 INDEX_41

top 5

TOP 5

ΞENH ΛOΓOTEXNIA

Η καθημερινότητα απλών ανθρώπων που φτάνουν στα όρια του αντί-ηρωισμού, πάντα κέρδιζαν τη συμπάθεια του Lenz, του οποίου το έργο χαρακτηρίζεται από μια έντονη ανθρωπιστική στάση, χιούμορ και ελαφρά ειρωνεία. Ο νεαρός Χένρι Νεφ, γόνος πλούσιας οικογένειας εμπόρων, αρνείται να υποταχτεί στο πνεύμα της σύγχρονης εποχής, που απαιτεί αγώνα για την καριέρα και τον αδιάκοπο πολλαπλασιασμό των οικονομικών κερδών, και γίνεται υπάλληλος στο Γραφείο Απολεσθέντων Αντικειμένων των Γερμανικών Σιδηροδρόμων. Στην ταπεινή αυτή θέση ο Χένρι, που δεν κυνηγάει λεφτά και εξουσία, θα προσπαθήσει να πραγματώσει το ιδανικό του: μια ήσυχη, ευχάριστη ζωή κοντά σε καλοπροαίρετους συναδέλφους και προϊσταμένους. Αυτός ωστόσο που αρνείται κάθε βία, ο ειρηνιστής, θα αναγκαστεί σε μια ορισμένη στιγμή να πάρει αποφάσεις και, βάζοντας σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή του, να δράσει εναντίον ανθρώπων που, από τη ξενοφοβία, περνούν στη ξενηλασία τρομοκρατώντας και καταδιώκοντας αθώους και αδύναμους. Μέσα από τις σελίδες του λιτού κειμένου προβάλλει ένα αντιστικτικό μοντέλο ζωής και κοινωνικής υπευθυνότητας καθορισμένο από την ανθρωπιστική στάση της κατανόησης του θύματος αλλά και του θύτη.

Siegfried Lenz Γραφείο απολεσθέντων αντικειμένων

Στο Μπουένος Άιρες του τέλους της δεκαετίας του ‘80, ο χωρισμός του Ρίμινι και της Σοφίας πέφτει σαν κεραυνός εν αιθρία στον φιλικό και οικογενειακό τους μικρόκοσμο. Έχουν ζήσει μέχρι τότε δώδεκα χρόνια απόλυτου έρωτα και αποφασίζουν να οδηγήσουν την τέλεια σχέση τους στην κορύφωσή της, στον τέλειο χωρισμό. Από αυτό το σημείο ξεκινά η αφήγηση στο Παρελθόν, από το τέλος μιας από εκείνες τις σχέσεις που γεννιούνται στην ύστερη εφηβεία και κατά τη διάρκειά τους οι δύο εραστές μεγαλώνουν μαζί, διαπλάθουν ο ένας τον άλλον και πλάθουν τον κόσμο κατ’ εικόνα και ομοίωσή τους, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η μεταφράστρια Έφη Γιαννοπούλου. Το έκτο μυθιστόρημα του Άλαν Πάουλς, που μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη το 2007 με τίτλο Μη με ξεχνάς, είναι μια αντίστροφη αισθηματική αγωγή. Ο ήρωάς του από την ειδυλλιακή επικράτεια της απόλυτης εφηβικής αγάπης κατεβαίνει ένα ένα τα σκαλοπάτια του εξευτελισμού και της απαξίωσης. Αντί να βρίσκει τον εαυτό του, τον χάνει. Στον πάτο του πηγαδιού, οι δύο εραστές θα ξαναβρεθούν, ίδιοι και όμως άλλοι, ζωντανοί αλλά και νεκροί. Το Παρελθόν είναι ένα μυθιστόρημα έρωτα και τρόμου που αποκαλύπτει γυμνή την αλήθεια της άλλης όψης, αποκαλυπτικής και ταυτοχρόνως νοσηρής, σκοτεινής αλλά και ευφρόσυνης, αυτής της κωμωδίας που οι άνθρωποι συνηθίζουν να αποκαλούν «ζευγάρι».

Στη Συνάντηση, ο Κούντερα περιδιαβαίνει στην καλλιτεχνική, πνευματική και πολιτική διαδρομή της Ευρώπης του 20ού αιώνα. Στέκεται στον μοντερνισμό του Φράνσις Μπέικον και του Σάμουελ Μπέκετ, κόντρα στον μοντερνισμό τον οποίο ρίχνει στην αγορά το μάρκετινγκ της τέχνης. Μιλά για «μυθιστορήματα που βυθοσκοπούν την ύπαρξη» όπως Ο Ηλίθιος του Ντοστογέφσκι και τα Εκατό χρόνια μοναξιά του Μάρκες, αλλά και για το ιστορικό μυθιστόρημα και την αισθητική επιταγή του πρώτου μεγάλου επικού ποιητή, του Ομήρου. Ακούει τις σονάτες του Μπετόβεν, τη μοναχική νεωτεριστική δημιουργία του Λέος Γιάνατσεκ, και τις κομμένες γέφυρες στη μουσική του Ιάννη Ξενάκη. Κοιτά το φιλμ-τέχνη και το φιλμ-παράγοντα αποβλάκωσης, την προφητική παρουσίαση της νεκροφιλικής κάμερας από τον Φελλίνι στην Ντόλτσε Βίτα και τη σύγκρουση του κορυφαίου Ιταλού σκηνοθέτη με τον Μπερλουσκόνι. Ταξιδεύει πίσω στον χρόνο, στην Άνοιξη της Πράγας και τον Παρισινό Μάη του ’68. Ταξιδεύει όμως και στην Ελλάδα που κατοικεί ταυτόχρονα στον ανατολικοευρωπαϊκό και τον δυτικοευρωπαϊκό κόσμο, και τη Γιουγκοσλαβία που με δεμένα τα μάτια όδευε προς τον χαμό. Χτίζει, με λίγα λόγια, το δικό του Πάνθεον, όπου συναντιούνται, όπως σημειώνει, οι σκέψεις του και οι αναμνήσεις του, τα παλιά υπαρξιακά και αισθητικά θέματά του και οι παλιοί του έρωτες.

Άλαν Πάουλς Το παρελθόν

Μίλαν Κούντερα Συνάντηση

ΠΑΠΥΡΟΣ

ΕΣΤΙΑ

Στη Γερμανία του 799, ο Καρλομάγνος, βασιλιάς της Δύσης, αναθέτει στο Γοργία, τον ειδικό Βυζαντινό αντιγραφέα, τη μετάφραση ενός εγγράφου ζωτικής σημασίας για τη χριστιανοσύνη. Εντωμεταξύ, η Θηρεσία, κόρη του Γοργία και μαθητευόμενη γραφέας, αναγκάζεται να τραπεί σε φυγή από το Βίρτσμπουργκ εξαιτίας κάποιων άδικων κατηγοριών σε βάρος της. Αναζητεί καταφύγιο στην πόλη της Φούλδας, όπου γνωρίζει τον Αλκουίνο της Υόρκης, έναν Βρετανό μοναχό ο οποίος ερευνά τον λοιμό που έχει ενσκήψει στην πόλη. Η μυστηριώδης εξαφάνιση του Γοργία θα εμπλέξει τη Θηρεσία σε διάφορες συνομωσίες φιλοδοξίας, εξουσίας και θανάτου, όπου τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται. Μαζί με τον Αλκουίνο, θα αναγκαστεί να αγωνιστεί με όλες της τις δυνάμεις για να βρει τον πατέρα της, να αποκαλύψει τους ενόχους και να λύσει το μυστήριο από το οποίο εξαρτάται το μέλλον ολόκληρου του δυτικού κόσμου. Το ισπανικό best-seller του Αντόνιο Γκαρίδο συνδυάζει ιστορική πραγματικότητα, περίτεχνη πρόζα και φρενήρη ρυθμό, ενώ προσκαλεί τον αναγνώστη να ακολουθήσει μια γοητευτική διαδρομή ανάμεσα σε πόλεις, μοναστήρια και αββαεία του μεσαίωνα, σε ένα οργιαστικό θρίλερ βασισμένο σε πραγματικό γεγονός.

Αντόνιο Γκαρίδο Θηρεσία και Γοργίας ΜΙΛΗΤΟΣ/ΛΑΓΟΥΔΕΡΑ

Η νεαρή Ετζέ αυτοεξορίζεται από την Πόλη στο Λονδίνο στην προσπάθειά της να ξεφύγει από μια ζωή που την καταπιέζει, από τον τυραννικό πατέρα της και από τον αδιέξοδο έρωτα της με τον Ταμέρ. Αλλά η ζωή της εκεί δεν είναι ονειρική όπως τη φανταζόταν. Αναγκάζεται, για να επιβιώσει, να ζήσει σ’ ένα παράλληλο σύμπαν, στο περιβάλλον των μεταναστών συμπατριωτών της. Όλα όσα πάσχιζε ν’ αφήσει πίσω της τη στοιχειώνουν και πάλι. Πλένοντας πιάτα σ’ ένα φτηνό σουβλατζίδικο του Λονδίνου, την κατακλύζουν ξαφνικά οι αναμνήσεις από τον Αρμένιο παππού της. Μετανάστης ο ίδιος, άρχισε κι εκείνος από το μηδέν. Στις δικές του τρυφερές ιστορίες βρίσκει την αγάπη, την αισιοδοξία και την αυτοπεποίθηση, τα μικρά και τα μεγάλα μυστικά της ζωής. Η Esmahan Aykol μας ταξιδεύει στα σοκάκια του Βαν, της Κωνσταντινούπολης και του Βοσπόρου, αλλά και στις φτωχογειτονιές των μεταναστών του Λονδίνου, ανασύροντας από το ανατολίτικο παρελθόν της, συνήθειες, συμπεριφορές, γεύσεις και μυρωδιές. Ένα μυθιστόρημα για τον χωρίς αντίκρισμα έρωτα, την προσφυγιά, τη μνήμη και τη λήθη και για τη συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις.

Esmahan Aykol Αντίο Ιστανμπούλ ΚΡΙΤΙΚΗ

UNIVERSITY STUDIO PRESS

INDEX_36 INDEX_41

INDEX_36

top 5

TOP 5

ΠOIHΣH

Η Σαγήνη είναι το έβδομο ποιητικό έργο της πολυγραφότατης Κάρολ Ανν Ντάφυ και βραβεύτηκε το 2005 με το Βραβείο Ποίησης T.S. Eliot. Όπως αναφέρει η Θάλεια Μελή-Χωλλ, μεταφράστρια της συλλογής, η Σαγήνη αποτελεί ένα μακροσκελές ερωτικό άσμα χωρισμένο σε 52 ποιήματα και μία συγκινητική πράξη προσωπικής κατάθεσης. Με ευθύτητα και αμεσότητα, χωρίς να θυσιάζει τη λεπτότητα της έκφρασης, η Ντάφυ καθιστά σαφή την πεποίθησή της ότι η ποίηση θα έπρεπε να μιλάει εξ’ ονόματος όλων μας. Η Κάρολ Ανν Ντάφυ είναι η πρώτη γυναίκα στην οποία απονεμήθηκε η ύψιστη Βρετανική λογοτεχνική διάκριση (Poet Laureate) σπάζοντας μια παράδοση 341 ετών, ενώ έχει λάβει πληθώρα βραβείων από το ξεκίνημά της το 1985, μέχρι σήμερα. Διευθύνουσα του τμήματος δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, το έργο της διδάσκεται στα σχολεία της Αγγλίας και της Ουαλίας και έχει συγγράψει, εκτός από ποιήματα, θεατρικά έργα και παιδική λογοτεχνία, ενώ έχει εργαστεί και ως ανεξάρτητη δημοσιογράφος για πολλές εφημερίδες.

Κάρολ Ανν Ντάφυ Σαγήνη ΗΡΙΔΑΝΟΣ

Ο Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ υπήρξε ο πρώτος λογοτέχνης από την Ασία που βραβεύτηκε με Νόμπελ λογοτεχνίας το 1913 για «τον βαθιά ευαίσθητο, φρέσκο και όμορφο στίχο του, με τον οποίο, με επιδεξιότατη ικανότητα, έχει καταστήσει την ποιητική του σκέψη, εκφρασμένη στις δικές του αγγλικές λέξεις, μέρος της λογοτεχνίας της Δύσης». Στο ποιητικό του οικοδόμημα διαφαίνονται όχι μόνο οι παραδόσεις της φυλής του, αλλά και η φιλοσοφία αυτού του μεγάλου ποιητή. Οι στίχοι του Ινδού δημιουργού ξυπνούν στους αναγνώστες πρωτόγνωρα συναισθήματα, καθώς είναι απαλλαγμένοι από οτιδήποτε περιττό, και φτιαγμένοι με απαράμιλλη σοφία και την πείρα ενός μέγιστου τεχνίτη, όπως γράφει στην εισαγωγή της συλλογής Ποιήματα ο Γιώργος Μαρκόπουλος. Μακριά από κάθε υλιστική αγωνία που ταλανίζει τους ανθρώπους -ιδιαίτερα της Δύσης-, ο Ταγκόρ διαθέτει μια νηφαλιότητα μοναδική, μια σπάνιας ποιότητας κρυφή μουσική και έναν ιδιότυπο μυστικισμό που διαποτίζει το έργο του. Στα Ποιήματα περιλαμβάνονται έξι από τις πιο αντιπροσωπευτικές ποιητικές του δημιουργίες: Η ημισέληνος, Λυρικές προσφορές, Ο κηπουρός, Παρασυρμένα πουλιά, Η συγκομιδή των καρπών, Ο φυγάς.

Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ Ποιήματα ΕΚΑΤΗ

Η λογοτεχνική ιστορία του 20ού αιώνα είναι αδιανόητη χωρίς τον Πάουντ, και το Χιού Σέλγουιν Μώμπερλυ αποτελεί κατά γενική ομολογία μαζί με την Έρημη χώρα του Έλιοτ το μανιφέστο του αγγλοσαξονικού μοντερνισμού, όπως λέει ο Χάρης Βλαβιανός -που επιμελήθηκε τη μετάφραση και τα σχόλιαστην εισαγωγή του βιβλίου. Η ποίηση του 20ού αιώνα δεν θα ήταν ίδια χωρίς τον Πάουντ, όχι μόνο γιατί έχει να παρουσιάσει έναν τεράστιο όγκο ποιητικών, μεταφραστικών και κριτικών έργων, αλλά και γιατί κανένας άλλος δεν έχει αφιερώσει τόση ενέργεια στην προώθηση των τεχνών εν γένει. Ο Αμερικανός ποιητής που αποτέλεσε τον στόχο σφοδρών επιθέσεων, ανέλαβε το καθήκον να αναζωογονήσει την ποίηση με ζέση σχεδόν ιεραποστολική, με μια επιμονή που άγγιζε σχεδόν το απόλυτο. Ο Έλιοτ, ο Τζόυς, ο Χέμινγουεϋ και πολλοί άλλοι έγραψαν για την άδολη αφοσίωση του Πάουντ στην ανανέωση της τέχνης της γραφής, και για την ανιδιοτελή ενασχόλησή του με το έργο των συγγραφέων που εκτιμούσε. Μύησε τον Γέιτς στο θέατρο ενώ, ανακάλυψε, ενθάρρυνε και βρήκε εκδότες για τον Τζόυς και τον Φροστ και επιμελήθηκε ως γνωστόν την Έρημη χώρα του Έλιοτ. Η έκδοση περιλαμβάνει σπάνιο φωτογραφικό υλικό και CD στο οποίο ο Πάουντ διαβάζει το ποίημα.

Έζρα Πάουντ Χιού Σέλγουιν Μώμπερλυ ΠΑΤΑΚΗ

INDEX_36 INDEX_41

Όταν έγραφε τα Ερωτικά ποιήματα (1969) η Ανν Σέξτον εμπνεόταν από το θάρρος μα και τη λάμψη της γυναίκας εκείνης που είχε γνωρίσει το θερμό χάδι της κοινωνικής αποδοχής: το βραβείο Πούλιτζερ. Παράλληλα ταλανιζόταν από τις φαντασιώσεις και την ερωτική επιθυμία της γυναίκας που παρέμενε ανέγγιχτη από τον ίδιο της τον άντρα. Στα ποιήματα αυτά πλάθει μια πολυδύναμη γυναικεία περσόνα με φωνή που - άλλοτε σπαρακτική κι οργισμένη, άλλοτε λυρική κι ονειρική, άλλοτε επηρεασμένη από το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο κι άλλοτε περιχαρακωμένη στο μικρόκοσμό της -, καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα της ερωτικής εμπειρίας. Σε περιόδους μάλιστα όπου οι κοινωνικές συνθήκες, ο ρόλος της γυναίκας και ειδικά ο πόλεμος καθιστούσαν τις ανθρώπινες σχέσεις ιδιαίτερα δύσκολες, δίνοντας όμως άπλετο χώρο στη μνήμη να τις ανασκευάσει και στη φαντασία την ελευθερία να τις αναπλάσει. Η συλλογή περιλαμβάνει λυρικά ποιήματα, αντικατοπτρισμούς της νοσταλγίας της ερωτικής αγάπης, που τις πιο πολλές φορές έχει ήδη χαθεί και πιο τολμηρά, μανιφέστα σεξουαλικής απελευθέρωσης, υπέρ του έρωτα έξω από τις συμβάσεις του γάμου. Εντάσσει σε αυτά και ένα παθιασμένο αντιπολεμικό αίσθημα, έναν αδιαπραγμάτευτο πόθο για την ειρήνη που, σαν την αποστερηθούν οι άνθρωποι, αποκτηνώνονται.

Άνν Σέξτον Ερωτικά ποιήματα ΜΕΛΑΝΙ

Η συλλογή 44 ποιήματα περιλαμβάνει δημιουργίες από όλες τις περιόδους του Αμερικανού ποιητή E.E.Cummings, σε μετάφραση του Βασίλη Αμανατίδη. Περιλαμβάνονται παραδοσιακές φόρμες ποίησης, όπως τα πειραγμένα σονέτα του, αλλά και αμιγώς οπτικά ποιήματα του Cummings που δεν έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, τουλάχιστον στον βαθμό που έχουν μεταφραστεί τα υπόλοιπα έργα του. Ποιήματα δηλαδή που αναδεικνύουν την όψη ως κυρίαρχο χαρακτηριστικό και που ο ίδιος ο ποιητής απέφευγε να τα διαβάζει σε κοινό, γιατί καθώς έλεγε είναι για να τα βλέπεις και όχι για να τα ακούς. Ο Edward Estlin Cummings (1894-1962) έγραψε το πρώτο του ποίημα στα τρία του μετά από παρότρυνση της μητέρας του. Υπήρξε πολυγραφότατος αφήνοντας πίσω του σχεδόν 3000 ποιήματα, αλλά και θεατρικά έργα, αυτοβιογραφικά μυθιστορήματα, αρκετά δοκίμια, μα και πολυάριθμους πίνακες ζωγραφικής και σχέδια. Φλέρταρε με την avant-garde ποίηση, διακρίθηκε για το πρωτοποριακό συντακτικό του (και τις περίφημες σκόπιμες ανορθογραφίες του) και επηρεάστηκε από μοντερνιστές όπως ο Έζρα Πάουντ και η Γερτρούρδη Στάιν.

E. E. Cummings 44 Ποιήματα: [μόνο με την άνοιξη] ΝΕΦΕΛΗ

INDEX_36

top 5

TOP 5

ΠAIΔIKA

Το Παίζουμε… με την τέχνη; του Vincent Peghaire προσκαλεί μικρούς και μεγάλους να ανακαλύψουν την τέχνη και την ιστορία με έναν έξυπνο τρόπο. Πέντε χιλιάδες χρόνια Ιστορίας και Ιστορίας της Τέχνης, από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ζωντανεύουν μέσα από τις σελίδες του βιβλίου. Τα διασκεδαστικά παιχνίδια, όπως το Σουντόκου των ιερογλυφικών, τα 8 Λάθη του Νταλί και ο Λαβύρινθος του Αρτσιμπόλντο, ταξιδεύουν τους αναγνώστες σε παλαιότερους πολιτισμούς. Για περισσότερη διασκέδαση υπάρχει Το φιδάκι των πυραμίδων, η Εννιάρα τρίλιζα (παιχνίδι του Μεσαίωνα) και ένα παιχνίδι με αποσπώμενες κάρτες, που τα παιδιά μπορούν να παίξουν με την οικογένεια, με τους φίλους ή και μόνα. Περιέχει πάνω από 100 παιχνίδια, 2 ταμπλό παιχνιδιών, ένα παιχνίδι με αποσπώμενες κάρτες, και ένα χρονοδιάγραμμα στην αρχή του βιβλίου για τις ιστορικές εποχές στις οποίες αναφέρεται. Ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για δασκάλους και καθηγητές που θέλουν να κάνουν τη μάθηση παιχνίδι. Απευθύνεται σε παιδιά από 8 έως 15 ετών. Σε μετάφραση Έλλης Καρλαούζου-Γκαστόν.

Vincent Peghaire Παίζουμε… με την τέχνη; ΕΚΠΛΗΞΗ

Ο κύριος Χόπι είναι ερωτευμένος με τη γειτόνισσά του, την κυρία Σίλβερ. Αλλά εκείνη δίνει όλη την αγάπη της στη χελώνα της, τον Άλφι. Μια μέρα, η κυρία Σίλβερ ρωτάει τον κύριο Χόπι πώς θα μπορούσε να κάνει τον Άλφι να μεγαλώσει λιγάκι, και ξαφνικά ο κύριος Χόπι βρίσκει την απάντηση, που νομίζει θα του δώσει για πάντα μια θέση στην καρδιά της κυρίας Σίλβερ. Λίγα μαγικά λόγια και κάμποσα μαρουλόφυλλα θα φτάσουν άραγε για να γίνει επιτέλους ευτυχισμένος; Εκείνος πάντως θα δοκιμάσει τα πάντα για να το κατορθώσει. Γραμμένο για μια εποχή που ακόμη επιτρεπόταν η εισαγωγή χελωνών στα πετ σοπ της Μ. Βρετανίας -απαγορεύτηκε πριν μερικά χρόνια λόγω των βάναυσων συνθηκών μεταφοράς τουςτο Άνω Λεχ είναι ένα από τα τελευταία έργα που έγραψε πριν πεθάνει ο Ρόαλντ Νταλ, συγγραφέας ιστοριών όπως Ο Τσάρλι και το εργοστάσιο σοκολάτας, Ματίλντα, Ο απίθανος κύριος Φοξ.

Ρόαλντ Νταλ Άνω Λεχ ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Δέκα χρόνια μετά την περιπέτειά της στη Χώρα των Θαυμάτων, η Αλίκη συνεχίζει να ονειροπολεί. Έχει πλέον συμπληρώσει το 19ο έτος της ηλικίας της και από τη μνήμη της έχει σβηστεί κάθε ίχνος της περιπέτειας που έζησε στα παιδικά της χρόνια. Κατά τη διάρκεια μιας ανιαρής βικτοριανής χοροεσπερίδας, η ηρωίδα δραπετεύει, πέφτει στην κουνελότρυπα και επιστρέφει στη Χώρα των Θαυμάτων. Εκεί συναντά και πάλι τους παράξενους κατοίκους αυτού του περίεργου και θαυμαστού κόσμου, το Άσπρο Κουνέλι, τον Τρελοκαπελά, τους Τουιντλντί και Τουιντλντούμ... Κάπως έτσι ξεκινά το φανταστικό ταξίδι της Αλίκης προς την αναζήτηση του αληθινού της πεπρωμένου, κατά τη διάρκεια του οποίου θα συγκρουστεί με την Κόκκινη Βασίλισσα και θα δώσει τέλος στην κυριαρχία του τρόμου που εκείνη επιβάλλει. Η νέα ταινία της Disney σε σκηνοθεσία Τιμ Μπάρτον κυκλοφορεί σε βιβλίο και αποτελεί μια ευφάνταστη μεταστροφή πάνω σε μια από τις πιο πολυδιαβασμένες και αγαπημένες ιστορίες όλων των εποχών. Στο σενάριο συνδυάζονται δύο ιστορίες του Λιούις Κάρολ, Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων (1865) και το Μέσα από το Θρυμματισμένο Γυαλί (1871), αλληγορίες για τα συστήματα κοινωνικής συμπεριφοράς, τα προβλήματα ταυτότητας και τη δυσκολία του αυτοπροσδιορισμού έξω από συγκεκριμένες δομές.

Βασισμένο στην κινηματογραφική ταινία της Disney Διασκευή: T.T. Sutherland Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων

Κυκλοφορεί η νέα συμπληρωμένη έκδοση του Μάγκα της Πηνελόπης Δέλτα, η ιστορία του 1935 που πήρε τον τίτλο της από το όνομα του αφηγητή της, του Μάγκα, ενός σκανταλιάρη, καλοπερασάκια και αξιολάτρευτου σκύλου. Η κλασική ιστορία μετέδωσε και εξακολουθεί να μεταδίδει σε μικρούς και μεγάλους ένα πνεύμα αγάπης: για τα ζώα, για την πατρίδα, για τον κόσμο και τους ανθρώπους. Θέτει, ακόμα, ερωτήματα για το καλό και το κακό, την αλήθεια, τη σχέση του πλούτου με την ευτυχία, την έννοια της ελευθερίας. Από τις καθημερινές καταστάσεις με κεντρικούς ήρωες τα παιδιά μέχρι την περιπλάνηση στις φτωχογειτονιές της πόλης, όπως γράφει ο Βασίλης Πεσμαζόγλου στο επίμετρο του βιβλίου, η Πηνελόπη Δέλτα επιδίδεται σε ένα είδος κοινωνικής κριτικής: θυμίζει τον μεταπολεμικό ασπρόμαυρο κινηματογράφο, με τους φτωχούς, πλην έντιμους ήρωές του και τις δυσκολίες τους στις φιλικές και ερωτικές σχέσεις λόγω κοινωνικής διαφοράς. Περιλαμβάνεται και χρονολόγιο του επιμελητή του έργου της Π. Σ. Δέλτα, Αλ. Π. Ζάννα .

Πηνελόπη Δέλτα Ο μάγκας ΕΣΤΙΑ

Μια φορά και έναν καιρό ζούσε ο κύριος Πετράν που κατασκεύαζε μαριονέτες. Δεν τις έδειχνε όμως στα παιδιά, τις κρατούσε για να τις καμαρώνει μόνος του. Κάποτε προσπάθησε να φτιάξει και μια κούκλα που να του μοιάζει. Αλλά η κούκλα έμοιαζε με ανδρείκελο, ένα ανδρείκελο με λαλιά. Ο Πετράν το έβρισκε αηδιαστικό και δεν του έδινε σημασία. Έτσι και το ανδρείκελο στενοχωρήθηκε και το έσκασε από το εργαστήριο, ψάχνοντας να βρει κάποιον φίλο. Ονόμασε τον εαυτό του Χτυποκάρδη, όταν άκουσε μια φωνή που διαφήμιζε ένα τσίρκο: «Χτυποκάρδι στο τσίρκο που ήρθε απ’ τα θερμά κλίματα! Ελάτε να ζεστάνετε τις παγωμένες καρδιές σας...». Έτσι ξύλινος κι άσχημος όμως που ήταν ο Χτυποκάρδης, όλοι τον έδιωχναν και μόνο τα παιδιά τον πλησίαζαν. Κάποτε μπήκε και σε ένα σπίτι που ζούσε μια μητέρα με την κόρη της. Όταν έκανε να τους πλησιάσει, όμως, για να νιώσει λίγη ζεστασιά, η γυναίκα τρόμαξε και άρχισε να φωνάζει. Άντρες με σκυλιά άρχισαν τότε να κυνηγούν τον Χτυποκάρδη, κι εκείνος έτρεξε μακριά, μέχρι που διαλύθηκε σε μικρά μικρά κομματάκια. Έμεινε μόνο το σάλι του, που το πήρε ένα φτωχό κοριτσάκι για να ζεσταθεί… Μια συγκινητική γλυκιά ιστορία που διδάσκει στα παιδιά πόσο άσχημα αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι ό,τι είναι διαφορετικό.

Καρλ Νόρακ Ο χτυποκάρδης Εικονογράφηση: Ρεμπέκα Ντοτρεμέρ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

INDEX_36 INDEX_41

INDEX_36

top 5

TOP 5

ΔIAΦOPA

Με συντροφιά τον Παζολίνι, την Κάλλας και τη σύντροφο του συγγραφέα Ντάτσια Μαραΐνι, ο Μοράβια ταξίδευε επί δεκαοχτώ συνεχόμενα χρόνια στην καρδιά της δικής του Αφρικής και των κατοίκων της. Περιπλανιόντουσαν μακριά από τα τουριστικά θέλγητρα των αφρικανικών μεγαλουπόλεων, σ’ ένα τοπίο καθαρόαιμης, άγριας ομορφιάς, όπου κυριαρχούσαν ο αρχέγονος φόβος, το άφατο μυστήριο, η απρόβλεπτη αρμονία, οι πυρακτωμένες αισθήσεις. Από την Τανζανία στο Μπουρουντί, και από τη Ρουάντα στο Ζαΐρ, τη Γκαμπόν και τη Ζιμπάμπουε ο μεγάλος μυθιστορηματογράφος των ιταλικών γραμμάτων, περιγράφει κινηματογραφικά (έργα του, άλλωστε, είχαν πολύ συχνά μεταφερθεί στο σινεμά) το αφρικανικό τοπίο. Στα ταξιδιωτικά του ημερολόγια γίνεται η ειλικρινής καταγραφή της περιήγησης του, σε μια «άλλη» Αφρική, από έναν ευαίσθητο ταξιδευτή πάντα σε επιφυλακή. Ο Μοράβια αγαπούσε τόσο την Αφρική που συχνά του καταλόγιζαν -όπως λέει- ότι δεν ασχολήθηκε με τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν στην ταραγμένη ήπειρο. Εκείνος αντέκρουε, απλά, πως ήταν η ομορφιά της που τον έκανε να σιωπά για όλα αυτά. Και είναι η αμέριστη λατρεία αυτής της ομορφιάς που κρύβεται στα ημερολόγια του.

Αλμπέρτο Μοράβια Περιπλάνηση στην Αφρική ΚΕΔΡΟΣ

Στην Καππαδοκία του 13ου αιώνα, εκεί όπου ζούσαν σε μια κοινή καθημερινότητα Τούρκοι, Έλληνες, Αρμένιοι και Εβραίοι, πλάστηκαν και σιγά σιγά κυριάρχησαν, ως σημαντική έκφραση της τοπικής θυμοσοφίας, οι ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα. Κάθε λαός που κατοικούσε εκεί, συνεισφέροντας από το δικό του πολιτιστικό θησαυροφυλάκιο, κατέθεσε σ’ αυτές συμπυκνωμένη τη λαϊκή σοφία αιώνων. Στόχος της έκδοσης είναι οι Έλληνες μιας κάποιας ηλικίας να θυμηθούν τη γιαγιά ή τον παππού που τους μεγάλωσε μ’ αυτές τις ιστορίες, ενώ οι νεότεροι, γνωρίζοντας τον Χότζα, να καταλάβουν πως υπάρχει και ένα άλλο χιούμορ, που εκτός από διασκέδαση προσφέρει και στοχασμό. Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει ιστορίες του Χότζα παρμένες από τουρκικές πηγές (Καππαδοκία και ευρύτερη Μικρά Ασία), ιστορίες από τον ελλαδικό χώρο (Κρήτη, Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη) που δεν απαντώνται σε τουρκικές πηγές καθώς και ιστορίες που συναντώνται σε Ελλάδα και Τουρκία με το ίδιο περιεχόμενο αλλά με παραλλαγμένη απόδοση. Η μετάφραση είναι του Φαρούκ Τουντζάι, η απόδοση στα ελληνικά της Μαρίας Σκιαδαρέση και η εικονογράφηση των ιστοριών της Μαρίας Μπαχά.

Νασρεντίν Χότζας Ιστορίες και χωρατά από τη Μικρά Ασία και τον Ελλαδικό Χώρο ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

INDEX_36 INDEX_41

Οι γάτες της Rue d’ Hauteville του Βασίλη Βασιλικού δεν είναι μια επινοημένη ιστορία, μα ένα μικρό κομμάτι από το ανέκδοτο ημερολόγιο του για τις μέρες του στο Παρίσι. «Κράτησα ημερολόγια, μα δεν έγραψα ιστορίες, τις ιστορίες που έγραφα άλλοτε, που μυθοποιούσα το μικροπεριστατικό με μιαν ευκολία απίστευτη...» γράφει. Γράφει για τα μεγάλα και τα μικρά περιστατικά με κεντρικά πρόσωπα τη σύντροφό του υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου, τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, τον συγγραφέα Μαξ Γκαλό, τον φιλόσοφο Ρεζίζ Ντεμπρέ και πολλούς από τους συνοδοιπόρους του στη γαλλική πρωτεύουσα. Αναφέρεται στα όσα τραβούν την προσοχή του, τον θάνατο του Φελίνι και την αυτοβιογραφία του Τένεσι Ουίλιαμς. Μιλά, όμως, και για όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα του 1993, την πολιτική ηγεσία του τόπου, το βιβλίο του για το σκάνδαλο Κοσκωτά, τη Μελίνα, αλλά και για άλλα πιο προσωπικά, όπως τη σχέση του με την πατρότητα και το οικονομικό άγχος που του προκαλεί. Ο Βασίλης Βασιλικός είναι ο πιο πολυμεταφρασμένος Έλληνας πεζογράφος μετά τον Καζαντζάκη. Ανάμεσα στα χίλια βιβλία που πρότεινε πρόσφατα στους αναγνώστες της η αγγλική εφημερίδα Τhe Guardian περιλαμβάνονται δύο μόνο ελληνικά: o Ζορμπάς του Καζαντζάκη και το Ζ του Βασιλικού.

Γιατί η κίνηση είναι περιττή στα φυτά; Πώς κάνει σεξ και πώς αμύνεται ένας ακίνητος οργανισμός; Γιατί τα φυτά είναι ασύμμετρα και χωρίς σταθερό μέγεθος; Γιατί μερικά είναι πρακτικώς αθάνατα; Γιατί στον φυτικό κόσμο η δημιουργία κλώνων είναι καθημερινό φυσικό φαινόμενο; Με ποιον μηχανισμό καταφέρνουν τα φυτά να εκμεταλλεύονται μια πρακτικά ανεξάντλητη, εξωγήινη ενεργειακή πηγή; Με ποιον τρόπο ρυθμίζουν τη σύσταση της γήινης ατμόσφαιρας, τον υδρολογικό κύκλο, τη ροή της ύλης και της ενέργειας και, τελικά, το κλίμα; Γιατί τα φυτά δεν υπέστησαν στο παρελθόν μαζικές εξαφανίσεις, όπως τα ζώα; Πώς αντιλαμβάνονται τα φυτά τον έμβιο και άβιο κόσμο και πώς επικοινωνούν μεταξύ τους; Είναι, εν τέλει, τα φυτά ευφυείς οργανισμοί; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που πραγματεύεται στο Τι θα έβλεπε η Αλίκη στη χώρα των φυτών, ο ακαδημαϊκός Γιάννης Μανέτας, σε μια προσπάθεια να πεισθεί ο αναγνώστης (είτε ανήκει στο ευρύ φιλομαθές κοινό είτε στον σχετικό επιστήμονα) ότι κακώς τα φυτά θεωρούνται απλοί οργανισμοί χωρίς εμφανή συμπεριφορά και ευφυΐα, άρα και χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στην πραγματικότητα θα εκπλαγεί τόσο ευχάριστα, όσο η Αλίκη όταν έπεσε στη λαγότρυπα για να βρεθεί σ’ έναν κόσμο τόσο διαφορετικό από τον δικό μας.

Ο Ρίσαρντ Καπισίνσκι γεννήθηκε στο Πίνσκ της Πολωνίας -σήμερα Λευκορωσία- και υπήρξε ο πρώτος ξένος ανταποκριτής της χώρας του. Επί μισό αιώνα ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο και κάλυψε δημοσιογραφικά την ταραγμένη πολιτική κατάσταση στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Αναγνωρισμένος από τους συναδέλφους του σε βαθμό που να αποτελεί θρύλο, πεθαίνει διάσημος το 2007 έχοντας αφήσει πίσω του ένα «βουνό» συνεντεύξεων για όλα τα θέματα, για τις οποίες δεχόταν καταιγισμό προτάσεων. Εδώ συγκεντρώνονται αποσπάσματα τόσο από τις συνεντεύξεις όσο και από τις διαλέξεις που έδωσε κατά καιρούς και φωτίζουν πτυχές της δουλειάς του ρεπόρτερ αλλά και τη στάση ζωής ενός ταλαντούχου συγγραφέα. Πάντα επικριτικός προς τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης και τη χειραγώγηση που ασκούν, αναφέρει σχετικά: «τα μέσα ενημέρωσης δεν ενδιαφέρονται καθόλου να αποτυπώσουν την πραγματικότητα - αυτό που τα ενδιαφέρει είναι ο μεταξύ τους ανταγωνισμός». Αντιστρέφοντας κατά αυτόν τον τρόπο τον ίδιο τον λόγο της ύπαρξης τους, τη χωρίς χειραγώγηση ενημέρωση.

Βασίλης Βασιλικός Οι γάτες της Rue d’ Hauteville

Γιάννης Μανέτας Τι θα έβλεπε η Αλίκη στη χώρα των φυτών

Ρίσαρντ Καπισίνσκι Αυτοπροσωπογραφία ενός ρεπόρτερ

ΠΑΤΑΚΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ

ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

INDEX_36

top 5

TOP 5

ΔOKIMIA

Τον Μάη του 1948, ο δημοσιογράφος George Polk, που κάλυπτε τον εμφύλιο στην Ελλάδα για λογαριασμό του CBS, επιχειρεί να πάρει συνέντευξη από τον ηγέτη του Δημοκρατικού Στρατού, Μάρκο Βαφειάδη, στο κρησφύγετό του. Όταν βρεθεί νεκρός, λίγες ημέρες αργότερα, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, θα γίνει ο πρώτος δυτικός δημοσιογράφος-θύμα του ψυχρού πολέμου. Ο Γρηγόρης Στακτόπουλος δημοσιογράφος της εφημερίδας Μακεδονία, ομολογεί υπό την πίεση βασανιστηρίων πως βοήθησε τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ Μουζενίδη και Βασβάνα στη δολοφονία του Πόλκ. Αργότερα αποδεικνύεται πως ο Μουζενίδης ήταν ήδη νεκρός την εποχή του φόνου και ο Βασβάνας εκτός Ελλάδος. Το ενδιαφέρον στην υπόθεση Πολκ δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι η δολοφονία παραμένει ανεξιχνίαστη και ότι εξακολουθεί να εκκρεμεί η αθωωτική απόφαση της ελληνικής δικαιοσύνης για το εξιλαστήριο θύμα. Οφείλεται και στο γεγονός ότι αποτελεί παραδειγματικό τρόπο ανάδειξης φαινομένων που σημάδεψαν τόσο την αμερικανική όσο και την ελληνική πολιτική σκηνή στην ιστορική συγκυρία του ψυχρού πολέμου, του ελληνικού εμφυλίου και της αντικατάστασης των Βρετανών από τους Αμερικανούς στην Ελλάδα. Ο Έντμουντ Κήλυ παρουσιάζει απόρρητα αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και αναλύει τη χειραγώγηση του τύπου από την εκτελεστική εξουσία. Στη νέα αυτή έκδοση, ο ιστορικός επιμελητής John Iatrides υπογράφει την εισαγωγή.

Έντμουντ Κήλυ Φόνος στον Θερμαϊκό: Ύπατοι, πραίτωρες και τύπος στην υπόθεση Πόλκ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Κατά τον Clarence J. Glacken, τρία ερωτήματα έθεταν οι άνθρωποι για τη Γη και τη σχέση τους με αυτήν: Είναι η Γη μια δημιουργία που εξυπηρετεί συγκεκριμένο σκοπό; Τα διαφορετικά κλίματα, η ποικιλία και η διαμόρφωση των ηπείρων της έχουν επηρεάσει την ηθική και κοινωνική φύση των ανθρώπων; Κατά τη μακρά παρουσία του στη Γη, με ποιον τρόπο την έχει αλλάξει ο άνθρωπος από την υποτιθέμενη «παρθένα» της κατάσταση; Αυτά τα βασικά ερωτήματα στην ιστορία της Δυτικής σκέψης επιχειρείται να απαντηθούν εδώ. Ξεκινώντας από τους αρχαίους πολιτισμούς, τις μονοθεϊστικές θρησκείες της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής και φτάνοντας στα κελεύσματα του σύγχρονου περιβαλλοντικού κινήματος για επιστροφή στη φύση, ο συγγραφέας τοποθετεί τις αντιλήψεις των ανθρώπων για το περιβάλλον τους στην ιστορική τους διάσταση. Παρουσιάζει τις μεσαιωνικές κοσμολογίες περί «ζωντανής» φύσης, το μηχανιστικό μοντέλο των Νέων Χρόνων, τον ευρωπαϊκό ρομαντισμό και τον αμερικανικό υπερβατισμό, αλλά και τη δαρβινική θεώρηση της φύσης ως πεδίου μάχης - αντιλήψεις που δεν συνιστούν απλά προϊόν μιας απεικόνισης της φυσικής «πραγματικότητας» αλλά, κυρίως, μια πολιτισμική κατασκευή. Ερμηνεύοντας τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και τον τρόπο με τον οποίο την αντιλαμβάνεται ανά τους αιώνες, οδηγώντας την κατ’ ουσία στην υποβάθμιση και τη σημερινή καταστροφή.

Ιωσήφ Μποτετζάγιας Η ιδέα της φύσης: Απόψεις για το περιβάλλον από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας ΚΡΙΤΙΚΗ

INDEX_36 INDEX_41

Επανέκδοση του ερμηνευτικού έργου Η Αρχαία Ελληνική Τραγωδία του σημαντικού Άγγλου ελληνιστή H.D.F. Kitto, που αποτέλεσε ορόσημο για τον τομέα της αισθητικής μελέτης του αρχαίου ελληνικού δράματος. Ο Kitto έθεσε μια σειρά από ερωτήματα για την ελληνική τραγωδία: Γιατί ο χαρακτηρισμός του Αισχύλου ήταν διαφορετικός από του Σοφοκλή; Γιατί ο Ευρυπίδης δεν έφτιαξε καλύτερες υποθέσεις; Γιατί ο Σοφοκλής εισήγαγε τον τρίτο ηθοποιό; Ερωτήματα για τα οποία μπορεί να μην βρέθηκαν όλες οι σωστές απαντήσεις, αλλά τα ίδια τα ερωτήματα παραμένουν σωστά. Ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης έχουν ο καθένας, όπως λέει, έναν διαφορετικό τρόπο τραγικού σκέπτεσθαι, που εξηγεί το δράμα. Δίνοντας έμφαση στο δράμα ως καλλιτεχνική δημιουργία, αντιμετωπίζοντας δηλαδή τους αρχαίους ποιητές ως ζωγράφους, βλέπει το κάθε έργο ως μοναδικό και θεωρεί πως το καθένα υπόκειται μόνο στους νόμους της δικής του υπόστασης. Αναλύει όλες τις σωζόμενες αρχαίες ελληνικές τραγωδίες, και σχολιάζει σε ξεχωριστά κεφάλαια την τεχνική και τη φιλοσοφία των τριών μεγάλων τραγικών ποιητών της αρχαιότητας.

H.D.F. Kitto Η αρχαία ελληνική τραγωδία ΠΑΠΑΔΗΜΑΣ

Μετά τα βιβλία Ο ταξιδευτής των μαθηματικών και Η μαγεία των μαθηματικών, ο Calvin C. Clawson μας προσκαλεί να γνωρίσουμε σπουδαία μαθηματικά μυστήρια: αινίγματα-προκλήσεις, που απασχόλησαν τους μαθηματικούς στο πέρασμα των αιώνων και αποτέλεσαν ένα προκλητικό πνευματικό στοίχημα και θεμελιώδεις μαθηματικές αλήθειες, που εντυπωσιάζουν με τη διατύπωσή τους και ξαφνιάζουν με το εύρος των εφαρμογών τους στην καθημερινότητά μας. Στο επίκεντρο της παρουσίασής του βρίσκονται οι φυσικοί αριθμοί ή «αριθμοί καταμέτρησης», η μεγαλύτερη ίσως ανακάλυψη της ανθρωπότητας από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τις μέρες μας. Όπως σημειώνει ο συγγραφέας, μελετώντας τους φυσικούς αριθμούς και τη θαυμάσια διατεταγμένη ακολουθία τους, ανακαλύπτει κανείς ένα παράξενο και άκρως γοητευτικό χαρακτηριστικό των Μαθηματικών, αυτό της εσωτερικής διασύνδεσης. Από την αριθμολογία και τη γεματρία, την πίστη του αρχαίου κόσμου στις μαγικές και αποκρυφιστικές δυνάμεις των αριθμών μέχρι τη χρήση τους στους σύγχρονους εξελιγμένους μυστικούς κώδικες της κρυπτογραφικής τέχνης· και από την Εικασία Γκόλντμπαχ έως την περιβόητη υπόθεση Ρίμαν, ο Clawson αποκαλύπτει ότι οι κρυμμένες αλήθειες των Μαθηματικών αποτελούν μια απολαυστική τροφή για το πνεύμα όπως η μουσική, η ζωγραφική και η λογοτεχνία.

Calvin C. Clawson Μαθηματικά μυστήρια: Η ομορφιά και η μαγεία των αριθμών ΚΕΔΡΟΣ

Η θεωρία της λογοτεχνίας, που επιμελήθηκαν οι ερευνητές και ακαδημαϊκοί Marc Angenot, Jean Bessière, Douwe Fokkema και Eva Kushner, παρουσιάζει έναν διεθνή απολογισμό των ερευνών στο πεδίο της θεωρίας της λογοτεχνίας. Εξετάζονται κομβικά ζητήματα στις έρευνες και τις συζητήσεις περί λογοτεχνίας και της θεωρίας της, από την έννοια της ιστορίας της λογοτεχνίας και της λογοτεχνικότητας ως την καθολικότητα και τη συγκρισιμότητα σε λογοτεχνικό επίπεδο και από την ερμηνεία και την πρόσληψη ως το επιστημολογικό καθεστώς της λογοτεχνικής έρευνας και θεωρίας. Στόχος είναι να καταγραφούν -με τη συμβολή των μελετών δεκάδων ειδικών- τα επιστημολογικά και θεωρητικά προϋποτιθέμενα, οι ποικίλες μέθοδοι, τα διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα που προσδιορίζουν τις διάφορες θέσεις και θεωρίες. Κυρίως, όμως, να αποτιμηθεί η επικαιρότητά τους και να σκιαγραφηθούν προοπτικές για το μέλλον. Εστιάζοντας στην τετράδα συγγραφέας - κείμενο - συγκείμενο - αναγνώστης, το βιβλίο εξετάζει μικροσκοπικά και μακροσκοπικά το λογοτεχνικό φαινόμενο, μέσα από τη συνομιλία που οι διάφορες θέσεις και θεωρίες αναπτύσσουν μεταξύ τους στη συγχρονία και τη διαχρονία. Επιχειρεί, έτσι, να προσδώσει μια ολιστική εικόνα της λογοτεχνίας και της θεωρίας της, με βάση μια συγκριτική προσέγγισή της. Σε μετάφραση Τιτίκας Δημητρούλια.

Συλλογικό έργο Θεωρία της λογοτεχνίας: Προβλήματα και προοπτικές GUTENBERG

INDEX_36

BITPINA

Paul Freedman Μπαχαρικά και μεσαιωνική φαντασία

EΠIΛOΓEΣ KAI KPITIKEΣ BIBΛIΩN

βιτρίνα

ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ

επιμέλεια:

Xριστίνα Oικονομίδου Mάκης Tσίτας Άννα Τσίρμπα

Ο Πολ Φρίντμαν, καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας στο Γέιλ, γνωρίζει καλά τις μεσαιωνικές συνήθειες φαγητού. Το βιβλίο του Μπαχαρικά και μεσαιωνική φαντασία είναι αποτέλεσμα πολύχρονης έρευνας και συγκέντρωσης πληροφοριών γύρω από τις ιατρικές, γαστρονομικές και θρησκευτικές γνώσεις για τα μπαχαρικά. Μελετά την ιστορία, τη γεωγραφία, την οικονομία και τις γευστικές προτιμήσεις του Μεσαίωνα για ν’ ανακαλύψει τους εκπληκτικά διαφορετικούς τρόπους της χρήσης των μπαχαρικών - στην περίπλοκη μεσαιωνική κουζίνα, στην αντιμετώπιση των ασθενειών, στην προαγωγή της ευεξίας, και για τον αρωματισμό σημαντικών τελετουργιών της Εκκλησίας. Μας ταξιδεύει στην ιστορία των μπαχαρικών -από τα ταξίδια του Κολόμβου και του Ντα Γκάμα στην Αμερική, στην Αφρική και την Ινδία, μέχρι τη «δική μας» Χίο- «αρωματίζοντας» την καθημερινότητα της μεσαιωνικής Ευρώπης. Ξεκινώντας από τη γοητευτική θεώρηση των μπαχαρικών ως του ελιξιρίου της ζωής, ο συγγραφέας ζωγραφίζει τον καμβά της κοινωνίας της μεσαιωνικής Ευρώπης, διαλύοντας πολλούς κοινώς αποδεκτούς μύθους. Δημιουργεί μια ταξιδιωτική εμπειρία για αναγνώστες ταξιδιωτικών βιβλίων, μια ιστορικο-κοινωνική μελέτη για τους ειδικούς, μια διαφορετική πρόταση για τους λάτρεις των μπαχαρικών και τους γνώστες της ελληνικής -και όχι μόνο- κουζίνας.

Ανδροκλής-Νικόλαος Καραμιχάλης My way… UNIVERSITY STUDIO PRESS Το My way… είναι η αυτοβιογραφική αφήγηση της ζωής του μαθηματικού Ανδροκλή-Νικόλαου Καραμιχάλη, «χωρίς εξάρσεις και θυμούς, χωρίς κυρίως ξεκαθάρισμα λογαριασμών με το παρελθόν […] γραμμένη με την ακριβολογία του μαθηματικού και τη γνώση του εντομολόγου», όπως σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου ο συμμαθητής του στο κολλέγιο Ανατολία, Βασίλης Βασιλικός. Ο συγγραφέας σπούδασε μαθηματικά με υποτροφία στις ΗΠΑ, όπου και έζησε για είκοσι χρόνια μέχρι την επιστροφή του στην Ελλάδα. Δίδασκε μαθηματικά στο Salt Lake City της Γιούτα, την Πολιτεία των μορμόνων, αλλά φρόντιζε να ταξιδεύει σε ολόκληρη την Αμερική. Από το Σαν Φρανσίσκο -ίσως, την πιο ωραία πόλη της Αμερικής, όπως λέει- μέχρι το Σικάγο, τη Φλόριντα και το Μεξικό, γνώρισε αρκετές πόλεις και αρκετούς ανθρώπους - ο καθένας με τη δική του νοοτροπία. Στο πρώτο του βιβλίο γράφει για τη ζωή στις ΗΠΑ, την εξιδανίκευση της Ελλάδας στην ξενιτιά και τις αναπόφευκτες συγκρίσεις των δύο χωρών σε διάφορους τομείς με την επιστροφή του στα πάτρια εδάφη.

Κωνσταντής Χουζούρης Sciengic: Ο χορευτής του ουράνιου τόξου και το τιτάνιο ρόδι του φαντάσου ΚΥΚΛΑΔΙΚΕΣ ΝΥΧΤΕΣ «Όνειρα είναι η θεία υπόσχεση να ζούμε σ’ αντάξιους μας κόσμους», με αυτή τη φράση ξεκινά η ιστορία του Σωκράτη, που τη νύχτα των 16ων γενεθλίων του δέχτηκε μια απρόσμενη επίσκεψη και κλήθηκε να επιλέξει αν θ’ ακολουθήσει τα βήματα των προγόνων του στην οδό των Ονείρων. Τελικώς, συναίνεσε και μαζί με έτερους νέους πολλούς, εισήλθαν στο Τιτάνιο Ρόδι του Φαντάσου όπου συνάντησαν το παιδικό παρελθόν των πιο ξέγνοιαστών τους χρόνων, τότε που ο κόσμος τους έμοιαζε τόσο πολύ με όνειρο. Έκτοτε ο νεαρός Σωκράτης μεταμορφώνεται τα βράδια στον Sciengic (όνομα εμπνευσμένο από τη σύζευξη της Επιστήμης με τη Μαγεία) και δραπετεύει στην Ονειράτα, τον ξεχωριστό τόπο όλων των ονειροπόλων, για να μυηθεί με τον καιρό στην επιμέ-

INDEX_36

BITPINA

λεια των ονείρων ολάκερης της ανθρωπότητας. Μεγαλύτεροι και εμπειρότεροι Ονειροπόλοι σπεύδουν να κατακλύσουν τα ουράνια βέλη προκειμένου να μάθουν την αλήθεια για το πολυτάραχο ταξίδι ενός σύγχρονου κοσμοπολίτη. Ν’ ακούσουν την ιστορία του έφηβου Σωκράτη για τη σωτηρία του Αρίστου, για τη διαιώνιση της Ονειράτας, για την τιμή του πατέρα του, για χάριν της μητέρας του. Να λάβουν γνώση για το ταξίδι του Sciengic στο κατώφλι των Πέρα Κόσμων...

Alexander von Schoenburg Ξοδέψτε λιγότερα – Ζήστε καλύτερα ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ Πρόκειται για ένα βιβλίο που ενστερνίζεται το δόγμα «Ουκ εν τω πολλώ το ευ» και αποτελεί μια ευφυή όσο και διασκεδαστική υπεράσπιση της τέχνης να ζεις κόντρα στην καταναλωτική υστερία. Ποιος είπε , άλλωστε, ότι χρειάζονται πολλά χρήματα για να περνάμε καλά και γιατί να παραμένουμε δέσμιοι των οικονομικών περιορισμών; Μπορούμε όμως να διατηρήσουμε μια υψηλή ποιότητα ζωής χωρίς υλικά αγαθά; Ο συγγραφέας του βιβλίου ισχυρίζεται πως είναι εφικτό και παραθέτει με πολύ χιούμορ μικρά και μεγάλα μυστικά που μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο ζωής μας και να ανακουφίσουν παράλληλα την τσέπη μας. Ο κόμης Αλεξάντερ φον Σένμπουργκ ξέρει για τι πράγμα μιλάει, αφού κατάγεται από μια οικογένεια με εμπειρία περίπου 500 χρόνων στην οικονομική παρακμή. Μας δείχνει ότι δεν χρειάζεται να ξοδεύουμε τεράστια ποσά για ρούχα, ταξίδια, σπίτι και αυτοκίνητο για να περνάμε καλά. Με λίγα λόγια, μας δείχνει πώς να κερδίζουμε σε ποιότητα ζωής θέτοντας διαφορετικές προτεραιότητες. Απ’ ό,τι φαίνεται όλοι μας θα είμαστε πολύ σύντομα σαφώς φτωχότεροι απ’ ό,τι σήμερα. Ωστόσο, η τέχνη της φινετσάτης φτώχειας είναι κάτι που μαθαίνεται.

Κωνσταντίνα Μούτσιου Νίκη με ασόδυα ΑΚΡΙΤΑΣ Δύο κοκάλινα μικροσκοπικά κυβάκια κροταλίζουν στη χούφτα μας, κι εμείς κάθε φορά ποντάρουμε να φέρουμε την καλύτερη ζαριά. Μικρές μαύρες κουκίδες δηλώνουν αριθμούς και αθροίζουν το ποσοστό της τύχης μας. Στη ζωή μας γινόμαστε «τζογαδόροι» της μοίρας μας πολλές φορές, όχι γιατί είμαστε παράτολμοι ή ριψοκίνδυνοι, αλλά γιατί η ζωή είναι γεμάτη προκλήσεις. Πρέπει να ρίξουμε ζαριές για να αποφασίσουμε αν θα σπουδάσουμε και τι, αν θα παντρευτούμε και ποιον, αν θα κάνουμε παιδιά και πόσα. Ο Ηλίας και η Σοφία έφεραν μόνο μια φορά εξάρες και άλλες τέσσερις ασόδυα. Για τους γνώστες του μπαρμπουτιού, αυτό θα σήμαινε καθολική ήττα. Τι περίεργο! Δε βγήκαν χαμένοι. Το πιο περίεργο, όμως, είναι πως δεν έπιασαν ποτέ στα χέρια τους τα ζάρια. Η ζωή δίνει το στίγμα της διαφορετικότητάς της όταν η επιτυχία των εξάρων γίνεται υποκειμενική και τα ασόδυα αναβαθμίζονται. Έτσι, για να μην δίνεται σε κανέναν το αίσθημα του νικητή μέχρι το τέλος, το δικαίωμα να γελάσει πριν τελειώσει η παρτίδα.

Γιώργος Πιπερόπουλος Φυγάδες στο πρωινό του κόσμου ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Το ταξίδι στο Μπαλί είχε προγραμματιστεί μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια. Όλοι ήταν αποφασισμένοι να ξεκουραστούν και να διασκεδάσουν, αφήνοντας πίσω τους τα βάρη της καθημερινότητας. Έξι άνθρωποι, τρεις άντρες και τρεις γυναίκες, έξι εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες, θα ζήσουν για είκοσι μέρες σε έναν επίγειο παράδεισο. Όμως το όνειρο των ιδανικών διακοπών θα μετατραπεί στον πιο τρομερό εφιάλτη, αφού η δυσοίωνη προφητεία μιας ντόπιας

θα βγει αληθινή. Αντιμετωπίζοντας κάτω από απρόβλεπτες συνθήκες τη δίψα και την ασιτία, θα κοιτάξουν καταπρόσωπο όχι μόνο το τέλος που έρχεται, αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό. Και τότε, χωρίς να κρύβονται πίσω από τον ρόλο που υποδύονταν τόσα χρόνια, θα συνειδητοποιήσουν ότι ήταν φυγάδες απ’ όσα ποτέ τους δεν πρόφταιναν να δουν μέσα τους, ώστε να τα βάλουν και στη ζωή τους. Ο Γιώργος Πιπερόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα και ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο ως ιπτάμενος φροντιστής, από το 1996 παραιτούμενος από κάθε δουλειά ζει σε ένα βουνό στο Λαύριο.

Χρήστος Σαμουηλίδης Το χρονικό του Καρς και η ματαιωμένη δημοκρατία του Πόντου ΑΦΟΙ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ Η ιστορία των Ελλήνων της Ανατολής βρίσκεται για άλλη μια φορά κάτω από το μικροσκόπιο του Χρήστου Σαμουηλίδη. Το Χρονικό του Κάρς περιλαμβάνει επιλεκτικά, τα δραματικά γεγονότα τα οποία διαδραματίστηκαν στην ομώνυμη περιφέρεια του Καυκάσου, από το 1914 ως το 1920, και βίωσαν οι Καρσιώτες, ένα ακριβό κομμάτι του Ποντιακού Ελληνισμού. Αναφέρεται, ακόμα, στις φιλικές σχέσεις τους με τους λαούς και τις εθνότητες της περιοχής τους, όπως τους Ρώσους, τους Γεωργιανούς, τους Τούρκους, τους Αρμένιους και τους Κούρδους, αλλά και στον αγώνα της ελληνικής μεραρχίας για την επιβίωση σε ένα εχθρικό περιβάλλον αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων. Καταλήγει στον ξεριζωμό των Ελληνοποντίων του Καυκάσου από την πατρίδα τους και τη μετεγκατάστασή τους στους νομούς Κιλκίς, Φλώρινας, Κοζάνης, Πτολεμαΐδας και Δράμας. Το πλούσιο συγγραφικό έργο του γεννημένου το 1927 στο Κιλκίς συγγραφέα περιλαμβάνει ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, καθώς και μεταφράσεις αρχαίων ελληνικών έργων. Το χρονικό του Κάρς έχει λάβει το Κρατικό Βραβείο Μαρτυρίας-Χρονικού το 1989, αυτή είναι η δεύτερη βελτιωμένη του έκδοση.

Ελένη Χωρεάνθη Σάτυρος Έρως ΦΙΛΙΠΠΟΤΗΣ «Καθώς γεγονότα και περιστατικά διαδέχονταν το ένα το άλλο με κινηματογραφική ταχύτητα, άρχισαν να ζωντανεύουν οι λέξεις, οι φράσεις να γίνονται όντα αέρινα, εξωτικά, πρόσωπα αναγνωρίσιμα, άλλα φτιασιδωμένα κι άλλα καλυμμένα με προσωπείο. Ανέβαιναν στη σκηνή, έπαιζαν κάποιο ρόλο, έκαναν τον κύκλο τους, συρρικνώνονταν ευθύς στο αιθέριο περίβλημά τους κι εξαφανίζονταν στο πουθενά. […] Ο Στρατής στον ρόλο του αφηγητή, ήταν συναρπαστικός, δίνοντας συχνά τον λόγο στον φανταστικό συνομιλητή του. Αυτό κράτησε τόσα λεπτά, δευτερόλεπτα, δεν ξέρω, όσο ήταν απαραίτητο να ολοκληρωθεί μια ονειρική διαδρομή και να καταγραφούν αφομοιωμένα όλα τα πραγματικά στοιχεία που είχαν συγκεντρωθεί από τις έρευνές του και αφορούσαν την προσωπικότητα και το έργο του Γιαννούλη Χαλεπά». Μια συνάντηση καθοριστική, μια εκ βαθέων εξομολόγηση. Το πρόσωπο και το προσωπείο του καλλιτέχνη, διττή (αυτο)προσωπογραφία διαθλασμένη απ’ την απόσταση του χρόνου και την κοινωνική προκατάληψη. Άγιος και σάτυρος, πνεύμα ιδιοφυές και παρεξηγημένο στον καιρό του, επιστρέφει για να κλείσει ανοιχτούς λογαριασμούς, να φωτίσει άλυτα αινίγματα, ν’ αντιπαραθέσει και να συμφιλιώσει παρελθόν, μέλλον και παρόν. Ξαναγυρίζει «ανανεωμένος» στο χώμα, στην υφή του χώματος, στην αρχή του, ολοκληρώνοντας μια μακρόχρονη, ανισόπεδη κυκλική πορεία καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Μιχαήλ Χ. Καϊκουνίδης Μύθοι Ελλήνων της Ποντικής και Μικρασιατικής γης ΑΦΟΙ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ Όλοι οι αρχαίοι λαοί έπλασαν τους δικούς τους μύθους και οι Έλληνες ουδέποτε ταύτισαν τη μυθολογία με τα παραμύθια, αλλά έβλεπαν

INDEX_41

BITPINA

πάντοτε τους ιστορικούς μύθους τους ως αφηγήσεις παλαιών συμβάντων με ιστορικό πυρήνα κατά τα διδάγματα του Πλάτωνα, του Θουκυδίδη, του Πλούταρχου, του Παλαίφατου. Αυτοί οι μύθοι επαληθεύονται και από τις ανασκαφές στην Τροία, τις Μυκήνες, την Κνωσό και την Τροιζήνα. Τα Πρωτοελληνικά-Πελασγικά φύλα εξαπλώνονται -κυρίως προς τον νότο- κυριαρχούν και διαπλάθουν τη γλώσσα, τη μυθολογία, τη θρησκεία, τη γραφή και τη λογοτεχνία, και πρωτοστατούν στις εκστρατείες και τους αποικισμούς. Οι Πρωτοέλληνες-Πελασγοί που ήταν εγκατεστημένοι στον Εύξεινο Πόντο και τη Μικρά Ασία, βρισκόταν σε συνεχή κίνηση, με τις μετακινήσεις και μετεγκαταστάσεις πληθυσμών στον Αιγαιακό χώρο. Ο συγγραφέας επιχειρεί μια γεωγραφική καταγραφή των περιοχών της Μικράς Ασίας και του Εύξεινου Πόντου και των αρχαίων λαών τους, μέσω της ελληνικής μυθολογίας, που συμβάλλει στην ανίχνευση της ελληνικής παρουσίας στην Ποντική και Μικρασιατική γη.

Μάκης Πανώριος Ο Ξένος Φαέθων και άλλα διηγήματα ΠΥΛΗ Ο γνωστός συγγραφέας του ελληνικού φανταστικού διηγήματος επιστρέφει με τον Ξένο Φαέθονα μια αντιρατσιστική νουβέλα για τον «ξένο» που ζει ανάμεσα μας. Στη Γη, στο απώτατο μέλλον, ένας Ανταριανός, μακριά από την κατεστραμμένη από τον πόλεμο πατρίδα του υιοθετείται από μια οικογένεια γήινων. Τα παιδιά της οικογένειας τον αγαπούν, με τρόπο που ο ίδιος δεν καταλαβαίνει πάντα. Ο Ανταριανός θα γίνει ο νέος Ιεροφάντης της Θεάς Παρθένας. Παρά τις αντιδράσεις, καταπολεμά το κακό με τις εξωγήινες δυνάμεις του και γεμίζει τον τόπο ομορφιά. Στη συλλογή περιλαμβάνονται έντεκα ακόμα διηγήματα (Ηθοποιός, Ξανά στη Νεφελοκοκκυγία, Οι φθινοπωρινοί επισκέπτες, Φοίνιξ, Σαν εφιάλτης, Το αγόρι πριν βραδιάσει, Σκοτεινό Ευαγγέλιο κ.α.) που πραγματεύονται πλευρές του ζοφερού μέλλοντος του ανθρώπινου γένους. Ο Μάκης Πανώριος γράφει στον ημερήσιο τύπο κριτική βιβλίου, έχει βραβευθεί με το Διεθνές Βραβείο Karel και έχει λάβει πλήθος διακρίσεων για την προσφορά του στην Επιστημονική Φαντασία και τη Φανταστική Λογοτεχνία.

Κώστας Παύλου Παναγιωτόπουλος Δέκα ζωές της ζωής μου ΕΚΠΛΗΞΗ Τι κοινό μπορεί να έχουν μεταξύ τους ένα σπίτι με παράθυρα που εξαφανίζονται, εφτά μητέρες κλεισμένες σε ένα πατάρι, ένα πνεύμα που αναζητά εναγώνια τον γήινο έρωτα ενός αγοριού, ένα νεαρό κορίτσι άλλης -αρχαίαςεποχής, που επιστρέφει για να βρει τη δικαίωση στον έρωτά της με έναν Πέρση στρατιώτη, και μία πόρνη της Σμύρνης του 1961 με μια πινακίδα αυτοκινήτου Istanbul 1453; Την απάντηση δίνουν οι δέκα ζωές της αληθινής και μη ζωής του Κώστα Παύλου Παναγιωτόπουλου, ο οποίος, καβάλα στο φτερωτό αλογάκι των παιδικών του χρόνων, έρχεται για να μας παρουσιάσει μια άγνωστη μέχρι τώρα συγγραφική πλευρά του και να μας μυήσει σε μεταφυσικές, αφύσικες, αλλά και τόσο φυσικές ιστορίες υπεράνω πάσης φαντασίας. Τα δέκα διηγήματα συνοδεύουν δέκα έγχρωμα σχέδια του ζωγράφου Γιάννη Καδρά. Ο συγγραφέας Κώστας Παύλου Παναγιωτόπουλος έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο BAR-BAR το 1977 με το best-seller διήγημά του Βαρβάρα, βίος και ξυλοπολιτεία, που καθιέρωσε τη «βαρβαρική» του γλώσσα. Έχει εργαστεί ως κειμενογράφος και δημοσιογράφος, έχει γράψει επιθεωρήσεις για το θέατρο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, καθώς και πολλά βιβλία αλλά και στίχους για αρκετά τραγούδια.

INDEX_36 INDEX_41

Χριστίνα Ματαράγκα

Κομμάτια του πάζλ που λείπουν ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ

Ένα ταξίδι στο άγνωστο, μπορεί να είναι για την Ελίνα το ξεκίνημα μιας καινούργιας ζωής. Από το λιμάνι της Πάτρας στην Αγκόνα, και από εκεί στο Μόναχο. Ή μπορεί να είναι μόνο η τελευταία πράξη μιας εφιαλτικής θεατρικής παράστασης, στην οποία έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο από τότε που θυμάται τον εαυτό της. Στο Μόναχο κυλούν αδιάφορα δύο χρόνια, τόσο που και η ίδια πολλές φορές θα αναρωτηθεί αν πραγματικά υπάρχει. Η συνάντησή της με τον Αλέξανδρο και τον Ανδρέα, δύο άντρες που τους ενώνει βαθιά φιλία, είναι η αρχή μιας σχέσης που κάποιους ίσως τους ξενίσει, άλλους θα τους σοκάρει και άλλους θα τους αφήσει αδιάφορους. Θα κληθούν και οι τρεις να αντιμετωπίσουν την αλήθεια πρόσωπο με πρόσωπο, μέχρι να μπει στην ιστορία ένα τέταρτο πρόσωπο. Άντρας κι αυτός… Τα κομμάτια του πάζλ που λείπουν είναι η ιστορία μιας γυναίκας που γνωρίζει δύο φίλους, εμπλέκεται στο ερωτικό τους παιχνίδι, και στην πορεία ανακαλύπτει ότι δεν είναι μόνο φίλοι, αλλά και εραστές.

Σταυρούλα Γ. Τσούπρου Το παρακείμενο και η …-(δια)κειμενικότητα ως σχόλιο στο πεζογραφικό έργο του Τάσου Αθανασιάδη (και στα 21 εγκιβωτισμένα ποιήματα του πεζογράφου) ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΣΤΑ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ ΟΥΡΑΝΗ Στόχος και προϊόν της παρούσας δίπτυχης έρευνας, το Σχόλιο του συγγραφέα Τάσου Αθανασιάδη (το έργο του οποίου προτιμήθηκε ως κατάλληλο πεδίο εφαρμογής του θεωρητικού σχήματος), θεωρεί η συγγραφέας, πως αναδεικνύει ευκρινώς τόσο με ποιες μορφές όσο και σε ποιες «θέσεις» είναι δυνατόν να εμφανίζεται η αφηρημένη σκέψη, ο στοχασμός, σε ένα μυθιστόρημα. Το Πρώτο Μέρος, μακριά από το να λειτουργεί στο πλαίσιο μιας «απομονωτικής σημειωτικής», οδηγείται σταθερά προς μια «συνδυαστική σημειωτική», μέσω της μελέτης παρακειμενικών στοιχείων όπως τα μότο, οι αφιερώσεις και οι υποσημειώσεις. Ενώ, το Δεύτερο Μέρος διευρύνει ακόμη περισσότερο την εμβέλεια του ερμηνευτικού σχήματος (για το οποίο η αρχική ιδέα δόθηκε από τις θέσεις των Chatman και Rimmon-Kennan για την παρουσία του αφηγητή μέσα στο κείμενο), αφού ανοίγεται στους (κάποτε επικίνδυνα) αχανείς χώρους της Διακειμενικότητας. Ως προς τη Θεωρία της Λογοτεχνίας, σημειώνει η Σταυρούλα Τσούπρου, εμφανώς αφορά και στους τρεις φορείς του επικοινωνιακού μοντέλου: στη Ρητορική Κειμενολογία (συγγραφέας - προθεσιακή λειτουργία), στη Σημειωτική (αναγνώστης - επενεργητική λειτουργία) και εντάσσεται κυρίως στο ερευνητικό πεδίο της Γενετικής Κριτικής και της Γενετικής Ερμηνευτικής.

David Gibbins Οι φύλακες του μυστικού ΔΙΟΠΤΡΑ 1879: Περιπλανώμενος σε μια ζούγκλα της Ινδίας ο Τζον Χάουαρντ, υπολοχαγός του Βρετανικού Βασιλικού Μηχανικού, βρίσκεται στο λάθος σημείο τη λάθος στιγμή. Χρόνια αργότερα, εξαφανίζεται κάτω από συνθήκες που δεν γίνονται ποτέ γνωστές. Σήμερα: Ο θαλάσσιος αρχαιολόγος Τζακ Χάουαρντ, ανακαλύπτει θαμμένο βαθιά στον πυθμένα της θάλασσας, έξω από τις ακτές τις Αιγύπτου, ένα εκπληκτικό εύρημα, που θα μπορούσε να αποτελεί το κλειδί για μια συγκλονιστική ανακάλυψη, χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει ακόμη. Αυτό που ξέρει, πάντως, είναι ότι πρέπει να μάθει περισσότερα. Για να βρει τις απαντήσεις που αναζητά, αρχίζει ένα ταξίδι που τον οδηγεί από το Δρόμο του Μεταξιού σε ετοιμόρροπους

BITPINA

αυτοκρατορικούς τάφους της Αρχαίας Κίνας και της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως το εχθρικό Αφγανιστάν. Ο Τζακ ρίχνεται με ενθουσιασμό και θάρρος σε ένα κυνήγι θησαυρού που συνδέεται με την εξαφάνιση του προ-πάππου του πριν πολλές δεκαετίες. Μόνο που ένας τρομερός εχθρός, με ρίζες που φτάνουν βαθιά στο παρελθόν, αποφασισμένος να προστατέψει ένα πανάρχαιο θαμμένο μυστικό δεν αργεί να γίνει η φονική σκιά του…

Joseph Delaney Το μυστικό του Σπουκ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Ο Τομ, ο μαθητευόμενος μάγος, είχε ακούσει πως το Άνγκλζαρκ,- το μέρος που θα περνούσε τον χειμώνα με τον Σπουκ, τον δάσκαλό του - είναι απαίσιο και απειλητικό. Καμία φήμη, όμως, δεν θα μπορούσε να τον έχει προετοιμάσει για αυτό που θα συναντούσε εκεί. Γιατί η μυστηριώδης περιοχή του Άνγκλζαρκ είναι γεμάτη μυστικά για τη νιότη του Σπουκ. Μια λάμια από το παρελθόν, ελιξίρια και (λίγο) τρομακτικές περιπέτειες περιμένουν το μαθητευόμενο κυνηγό μαγισσών και εξορκιστή. Ο νεαρός Τόμας θα βιώσει έναν μακρύ, σκληρό και βάναυσο χειμώνα παρέα με τον δάσκαλό του, τον μοναδικό πραγματικό φίλο που μπορεί να τον βοηθήσει. Η σειρά Σπουκ αριθμεί ήδη επτά βιβλία και εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο και διαδραματίζεται ουσιαστικά στο Λάνκασαϊρ στα βόρεια της Αγγλίας, όπου ζει ο συγγραφέας Joseph Delaney. Στην παράδοση του Χάρυ Πότερ, Το μυστικό του Σπουκ (το τρίτο βιβλίο της σειράς) είναι ένα μυθιστόρημα για νέους κάθε ηλικίας, που για να περιπλανηθούν στις σελίδες του, θα πρέπει να το λέει η καρδιά τους.

Jane Austen & Seth Grahame-Smith Περηφάνια και προκατάληψη και ζόμπι ΠΛΑΤΥΠΟΥΣ «Είναι πανθομολογούμενη αλήθεια ότι ένα ζόμπι που έχει βρει μυαλά οπωσδήποτε θα χρειάζεται περισσότερα.» Έτσι ξεκινάει το Περηφάνια και προκατάληψη και ζόμπι, η διευρυμένη έκδοση του πολυαγαπημένου μυθιστορήματος της Jane Austen, που παρουσιάζει για πρώτη φορά ολοκαίνουριες σκηνές με ζόμπι. Καθώς η ιστορία ξεδιπλώνεται, μια μυστηριώδης πανούκλα έχει πέσει στο ήσυχο Αγγλικό χωριό Μέρυτον, και οι νεκροί επιστρέφουν στη ζωή! Η δυναμική ηρωίδα Ελίζαμπεθ Μπένετ είναι αποφασισμένη να εξαλείψει την απειλή, αλλά σύντομα αποσπάται η προσοχή της από την άφιξη του αγέρωχου και υπεροπτικού κου Ντάρσυ. Αυτό που ακολουθεί είναι μια απολαυστική κωμωδία ηθών με μπόλικες πολιτισμένες λεκτικές αψιμαχίες ανάμεσα στους δύο νεαρούς ερωτευμένους και ακόμα περισσότερες βίαιες μάχες στο βουτηγμένο στο αίμα πεδίο μάχης. Θα μπορέσει η Ελίζαμπεθ να αφανίσει τους γόνους του Σατανά; Θα μπορέσει να ξεπεράσει τις κοινωνικές προκαταλήψεις της τάξης των ευγενών; Τώρα πλήρες με ρομαντισμό, σπαραγμό, ξιφομαχίες και χιλιάδες ακατανόμαστους, το Περηφάνια και Προκατάληψη και Ζόμπι μεταμορφώνει το αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας σε κάτι που θα ήθελες πραγματικά να διαβάσεις. Η Jane Austen είναι συγγραφέας του Περηφάνια και Προκατάληψη, του Μάνσφιλντ Παρκ και άλλων σπουδαίων βιβλίων της αγγλικής λογοτεχνίας. Ο Seth Grahame-Smith μια φορά παρακολούθησε ένα μάθημα αγγλικής λογοτεχνίας.

BITPINA Ian Livingston, Jamie Thomson Πόσο μεγάλο εγκέφαλο έχεις; ΠΟΥΚΑΜΙΣΑΣ

Πόσο μεγάλο εγκέφαλο έχεις; Είναι στο μέγεθος ενός μπιζελιού ή ενός πλανήτη; Ο Ίαν Λίβινγκστον, συνιδρυτής της αλυσίδας καταστημάτων Games Workshop στη Μ. Βρετανία, ο άνθρωπος που έχει σχεδιάσει μερικά απ’ τα γνωστότερα Βιντεοπαιχνίδια, ενώνει τις δυνάμεις του με τον Τζέιμι Τόμσον και παρουσιάζουν αυτό το μοναδικό βιβλίο με προβλήματα που εξασκούν τον εγκέφαλο - τη νέα τρέλα που κυριεύει τον πλανήτη. Ένα βιβλίο που καθηλώνει, ψυχαγωγεί και βελτιώνει τη νοημοσύνη! Ένα ταξίδι στον συναρπαστικό λαβύρινθο των διαδραστικών προβλημάτων, γρίφων, αινιγμάτων και σπαζοκεφαλιών (μεταξύ των οποίων αποκρυπτογραφήσεις, παιχνίδια με αριθμούς, τεστ λογικής, ασκήσεις μνήμης), όλα σχεδιασμένα να δοκιμάσουν το ανθρώπινο μυαλό στα όριά του. Πάνω απ’ όλα η ταχύτητα, αυτή είναι η ουσία, αλλά προσοχή να μην θυσιάζεται η ακρίβεια για χάρη της. Οι παίκτες θα συγκεντρώνουν βαθμούς καθώς προχωρούν, ακονίζοντας το μυαλό τους. Όταν τελειώνουν, θα ξέρουν πραγματικά πόσο μεγάλο εγκέφαλο έχουν!

Rick Riordan Ο Πέρσι Τζάκσον και η θάλασσα των τεράτων ΠΑΠΥΡΟΣ Η ζωή του Πέρσι Τζάκσον άλλαξε για πάντα όταν ανακάλυψε ότι στην πραγματικότητα δεν είναι ένα παιδί σαν όλα τ’ άλλα, αλλά ένας ημίθεος, γιος μιας θνητής και του θεού Ποσειδώνα. Στην Κατασκήνωση των Ημίαιμων βρήκε τους όμοιους του,

και με τους συντρόφους του, την Άναμπεθ και τον Γκρόβερ κατάφερε να λύσει το μυστήριο της κλοπής της Αστραπής του Δία. Τώρα, ύστερα από μια απροσδόκητα ήσυχη χρονιά -ούτε ένα τέρας δεν πάτησε το πόδι του στο Γυμνάσιο Μέριγουέδερ- έρχεται και πάλι η ώρα της περιπέτειας. Ένα αθώο παιχνίδι στο σχολείο εξελίσσεται απρόβλεπτα σε μια σύγκρουση ζωής και θανάτου. Ο Πέρσι αναγκάζεται να επιστρέψει με έναν νέο φίλο, τον συμμαθητή του τον Τάισον και με την Άναμπεθ στην Κατασκήνωση των Ημίαιμων, η οποία διατρέχει θανάσιμο κίνδυνο, καθώς ένας μυστηριώδης εχθρός δηλητηρίασε το δέντρο της Θάλειας, που προστατεύει με τη μαγική του δύναμη την κατασκήνωση από τα τέρατα. Η αναζήτησή τους για το αντίδοτο που θα σώσει τους ημίθεους από τον αφανισμό θα τους οδηγήσει στη φοβερή Θάλασσα των Τεράτων… Το δεύτερο βιβλίο της σειράς Ο Πέρσι Τζάκσον και οι Ολύμπιοι, που αντλεί στοιχεία από την ελληνική μυθολογία και την Οδύσσεια του Ομήρου, απέσπασε πλειάδα βραβείων για την ποιότητα του.

Συλλογικό έργο Παχυσαρκία: Απαντήσεις σε συνήθη ερωτήματα ΒΗΤΑ Το πρόβλημα της παχυσαρκίας έχει λάβει τις τελευταίες δεκαετίες επιδημικές διαστάσεις, επιβαρύνοντας σημαντικά την υγεία του πληθυσμού καθώς και τα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Ο Ν. Κατσιλάμπρος, Ομότιμος Καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με τους έμπειρους συνεργάτες του, γιατρούς Αλέξανδρο Κόκκινο και Χρήστο Κοσμίδη, διαπιστώνουν από την καθημερινή τους εμπειρία, ότι τόσο το ίδιο το ζήτημα της παχυσαρκίας όσο και οι νέες θεραπευτικές μέθοδοι δεν έχουν εμπεδωθεί σε ευρεία κλίμακα.

BITPINA Απαντώντας απλά, κατανοητά αλλά και τεκμηριωμένα σε 150 από τις συνηθέστερες ερωτήσεις που αφορούν την παχυσαρκία, το βιβλίο καθοδηγεί τον αναγνώστη από τη σαφή περιγραφή της έκτασής της παγκοσμίως, στα αίτια και τις επιπτώσεις της για την υγεία και τελικά σε συγκεκριμένους τρόπους για την καταπολέμησή της. Παράλληλα, επιλύει πολλές από τις απορίες και ξεδιαλύνει μύθους που ανακύπτουν λόγω ανεπαρκούς πληροφόρησης ή και παραπληροφόρησης. Ενδιαφέρουσα και χρήσιμη συμπλήρωση της ελληνικής βιβλιογραφίας στο θέμα της παχυσαρκίας, της μάστιγας στην οποία η χώρα μας είναι δυστυχώς πρωτοπόρος, που απευθύνεται σε ιατρούς, λοιπούς επαγγελματίες υγείας αλλά και στο ευρύτερο κοινό.

Αντώνης Αντωνιάδης Εκστρατεία στην έρημο ΨΥΧΗΣ ΤΑ ΛΑΜΠΥΡΙΣΜΑΤΑ Μετά την επιτυχία του Ο Λύκος της Σπάρτης, ιστορική πηγή για το οποίο ήταν ο Ηρόδοτος, ο συγγραφέας επιστρέφει με την Εκστρατεία στην έρημο, ένα νέο ιστορικό μυθιστόρημα βασισμένο στα γεγονότα που ιστορεί ο Θουκυδίδης. Λίγα χρόνια πριν την έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου, οι ενωμένοι Έλληνες υπό την αρχηγία των Αθηναίων εκστρατεύουν στην Αίγυπτο για να τη βοηθήσουν να απελευθερωθεί από τους Πέρσες. Παρά τη νίκη τους, οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα δημιουργούν προβλήματα στο εκστρατευτικό σώμα και, ξαφνικά, οι νικητές βρίσκονται κυνηγημένοι. Οι αποκλεισμένοι στην Αίγυπτο Έλληνες έχουν μονάχα μια επιλογή: για να σωθούν και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, πρέπει να διασχίσουν την καυτή έρημο από τη Μέμφιδα μέχρι την Κυρήνη. Δυο Αθηναίοι στρατηγοί αναλαμβάνουν να φέρουν σε πέρας την αποστολή διάσωσης των Ελλήνων. Η πορεία στην έρημο ξεκινάει, το μέλλον είναι αβέβαιο και οι εξελίξεις απρόβλεπτες.

Iain Pears Tο Μυστικό του Τισιανού OPUS MAGNUM Μετά το Χαμένο Πίνακα του Ραφαήλ, το Μυστικό του Τισιανού είναι το δεύτερο βιβλίο μιας σειράς ιδιαίτερα καλογραμμένων, εξαιρετικά πρωτότυπων μυθιστορημάτων του Iain Pears που συνδυάζουν το αστυνομικό μυστήριο με συναρπαστικές περιγραφές του κόσμου της τέχνης. Ένα πτώμα ανακαλύπτεται ανάμεσα στους κρίνους, σε έναν από τους λιγοστούς κήπους της Βενετίας. Ανήκει σε μια Αμερικανίδα ιστορικό της τέχνης, διακεκριμένο μέλος της πολυσυζητημένης Διεθνούς Επιτροπής για τον Τισιανό, που στόχο της έχει να καταγράψει όλα τα έργα του διάσημου αυτού ζωγράφου της Αναγέννησης. Η Φλάβια ντι Στέφανο στέλνεται από τον αρχηγό της, τζενεράλε Μποττάντο, «απλώς για να συλλέξει πληροφορίες» ώστε η όλη ιστορία να κλείσει γρήγορα και ανώδυνα, σύμφωνα με τις αρχές της ιταλικής γραφειοκρατίας. Δεν χάνει όμως την ευκαιρία να εντρυφήσει μαζί με τον φίλο της Τζόναθαν Άρτζιλ στο μυστήριο αυτού του φόνου, που δείχνει να συνδέεται με τρόπο συμβολικό με ένα καλά κρυμμένο μυστικό στη ζωή του ίδιου του ζωγράφου. Και, σύντομα, πολλά είναι τα μέλη της Επιτροπής που περνούν διαδοχικά από τη θέση του ανακρινόμενου σε αυτήν του βασικού υπόπτου, ή ακόμη και του θύματος…

INDEX_36

BITPINA Κωνσταντίνος Τζούμας Πανωλεθρίαμβος

EΠIΛOΓEΣ KAI KPITIKEΣ BIBΛIΩN

βιτρίνα

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

Οι συνεργάτες του ΙNDEX προτείνουν ένα βιβλίο για το καλοκαίρι.

Και να που η αυτοβιογραφία, για να το πούμε «συγκοπτόμενα», η οποία μόνο καθαρή αυτοβιογραφία δεν είναι αλλά ακριβό λογοτεχνικό κείμενο με μυθιστορηματική δομή, που μπορεί και να συνέβη, έφτασε με τον τρίτο τόμο της, που πρόσφατα κυκλοφόρησε, στην ποθητή ολοκλήρωσή της. Εκείνο που ξεχώρισε για μένα από την αρχή είναι η γραφή. Μερικοί είπαν ότι άπτεται του προφορικού λόγου, επειδή καθημερινά μπορεί να είναι κρεμασμένοι από τα χείλη του συγγραφέα στο ραδιόφωνο του «Εν λευκώ». Καμία σχέση δεν έχει το τρίτομο έργο με τον προφορικό λόγο. Έχει τη σβελτάδα και την πυρηνικότητα του γραπτού, σε ατόφια λογοτεχνική – και πολύ επεξεργασμένη – μορφή. Όταν το επίθετο γίνεται ουσιαστικό μέσα στην φράση ή το αντίθετο, όταν το ρήμα ενεργοποιεί την κίνηση, όταν χρησιμοποιεί τα λιγότερα «που» (ο οποίος, η οποία, το οποίον, όταν, όποτε κ.λπ.) που διάβασα σε κείμενο τα τελευταία χρόνια, τότε μιλάμε για ερμηνευτή δημιουργιών άλλων που περνάει ο ίδιος για πρώτη φορά με μεγάλη τέχνη στη σφαίρα της δικής του δημιουργίας. Σύντομες φράσεις, ελλειπτικοί διάλογοι, αυτοσαρκασμός, χωρίς κανένα «ξεκαθάρισμα λογαριασμών», σαν να ήταν έμπλεος από το ξεκίνημά του ο πολυτάλαντος και πολυταξιδεμένος Τζούμας. Φοβόμουν, είναι αλήθεια, το τρίτο μέρος της τριλογίας του. Άραγε, θα τα καταφέρει να μιλήσει για την Ελλάδα της Μεταπολίτευσης με την ίδια ειλικρίνεια και σπιρτάδα που μίλησε για τη ζωή του στο εξωτερικό; Και όχι μόνο τα καταφέρνει, από το να χαρτογραφήσει το θεατρικό τοπίο σε μιαν εποχή υστερικής σχεδόν πολιτικοποίησης των πάντων, αλλά πετυχαίνει το αδιανόητο: να κάνει το πικραμένο χείλι μας να χαμογελάσει. Είναι Φλωρεντίνος. Δεν είναι Έλληνας. Είναι ο τελευταίος Κωνσταντίνος των Παλαιολόγων στην αυλή των Μεδίκων. Βασίλης Βασιλικός

Claude Lévi - Strauss Δομική ανθρωπολογία ΚΕΔΡΟΣ Είναι ο πρώτος τόμος του σημαδιακού αυτού έργου. Εκδόθηκε το 1958. Διατηρεί ακέραιη ως τις ημέρες μας την αξία του. Η πρωτοτυπία του έγκειται στο ότι λαμβάνεται σοβαρά ο δομικός χαρακτήρας των κοινωνικών φαινομένων. Εξαντλώντας ψύχραιμα όλες τις συνέπειες αυτής της ρηξικέλευθης στάσης του, ο συγγραφέας υπομνηματίζει τις πλέον δυσερμήνευτες πτυχές του νου μας. (Ιδέτε κυρίως Jean Pouillon, L’ oeuvre de Claude Lévi – Strauss, στο Les Tempes Modernes, 12o έτος, αρ. 1256, Ιούλιος 1956: 158). Διορθώνοντας εν μέρει τον Φρόυντ και απομυθοποιώντας τη μαρξιστική προοπτική μιας ανεδαφικής εν τέλει λύτρωσης, ο μέγας εμπειριστής καθιδρύει εδώ ένα μέρος της δικής του κυριολεξίας. Η ανθρωπολογία του αποκωδικοποιεί τις εκφάνσεις του ανθρώπινου μικρόκοσμου, τηρώντας πιστά τις αρχές που η ίδια θέσπισε. Το τέλος του ανθρώπου προαναγγέλλεται ήδη μέσα από την οριακή ρήξη του Άγριου και του Ήμερου παράγοντα. Η διάταξη του βιβλίου διευκολύνει την όλη πρόσληψη. Οι κύριες έννοιες του αρχαϊσμού και της κοινωνικής δομής στην ανθρωπολογία, φέρ’ ειπείν, προβάλλονται συμμετρικά σε σχέση με ό, τι προηγείται ή έπεται. Το αίνιγμα της ανθρώπινης παρουσίας στον πλανήτη Γη, που κοντεύει να καταστραφεί πριν την ώρα του, φαντάζει λιγότερο μυστηριώδες. Χρησιμότατο βοήθημα και για τους μη ειδικούς. Γιώργος Βέης

Alex Robinson Box Office Poison Εικονογραφημένο μυθιστόρημα ΚΨΜ Δεν το κρύβω ότι τα εικονογραφημένα μυθιστορήματα είναι τα αγαπημένα μου. Θα ήθελα μάλιστα να δω εικονογραφημένα πολλά από τα αγαπημένα μου μυθιστορήματα (και των δικών μου

BITPINA

συμπεριλαμβανομένων)! Η παραγωγή τέτοιων βιβλίων στα ελληνικά είναι σχετικά πρόσφατη - αν και ήδη κυκλοφορούν μερικά θεμελιώδη graphic novels της νέας ανεξάρτητης αμερικάνικης σκηνής. Το Box Office Poison είναι η σημαντικότερη κυκλοφορία αυτής της περιόδου. Τούβλο: καλύτερα μην κουβαλήστε τις 600 σελίδες του στην άμμο. Αράξτε όμως σ’ ένα ωραίο μπαλκόνι και βυθιστείτε στον αφηγηματικό ποταμό του Ρόμπινσον και στον μικρόκοσμο των ηρώων του: τρεις κομίστες, ένας βιβλιοπώλης, ένας καθηγητής ιστορίας και μια δημοσιογράφος, τα κεντρικά πρόσωπα της δράσης του. Οι ιστορίες τους καθημερινές -αγάπη, σεξ, φιλία, εργασία, ανταγωνισμός, ματαίωση- αλλά φοδραρισμένες με την εσωτερικότητα της περιρρέουσας ατμόσφαιρας μιας μεγαλούπολης, με φόντο τη Νέα Υόρκη. Όχι, δεν είναι άλλο ένα sequel του sex & the city. Είναι ένα δυνατό urban μυθιστόρημα, ένα σύγχρονο graphic novel που κέρδισε επάξια το βραβείο Eisner (αντίστοιχο των Oscar στα comics). Κλασικό και εικονογραφημένο. Ζέφη Κόλια

Δημήτρης Νόλλας Ο καιρός του καθενός ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ Άλλο ένα βιβλίο έκπληξη – απ’ τα καλύτερα της χρονιάς -, του γνωστού μεταπολιτευτικού Δημήτρη Νόλλα κι αυτό με θέμα την τρομοκρατία, το βάθος, τις προεκτάσεις της και το παρελθόν της. Μινιμαλιστικό μυθιστόρημα, γραμμένο με επαγγελματική δεξιοτεχνία και μακριά από τηλεοπτικής λογικής άγγιγμα, αυτού του τεράστιου πολιτικού και κοινωνικού φαινομένου. Ο συγγραφέας αναζητώντας τις ρίζες του τρομοκρατικού παιχνιδιού βυθίζεται στην Ιστορία, στον Εμφύλιο, στη Χούντα, στην περίοδο μετά το ’74, όχι για να βγάλει συμπεράσματα αλλά για να δώσει στο έργο του χροιά αληθοφάνειας. Κάτι που σαφώς χρειάζεται μια προσπάθεια, που θεματολογικά βρίσκεται πάνω σε μια βάρκα στα φουρτουνιασμένα κύματα του ωκεανού, ούτως ώστε να μην ξεπέσει σε ιλαρών παραμέτρων ιδεολογική προσέγγιση και παράλληλα για να μην χαθεί σ’ ένα στρόβιλο δημοσιευμάτων που καραδοκούν είτε να επευφημήσουν είτε να χλευάσουν το συγκεκριμένο τρόπο βολής απέναντι στο σύστημα. Έτσι, διαλεγόμενος ο συγγραφέας με ό,τι ο ίδιος κατέχει σαν βάση για την τρομοκρατία και σε ό,τι άνθρωποι της διανόησης του προσφέρουν σ’ αυτή την απόπειρα, χειρίζεται το υλικό του μπαίνοντας στο φιλοσοφικό περίβλημα και παράλληλα επιχειρώντας να είναι μέσα σ’ ένα κλίμα αρμόζον, σε κάθε περίπτωση, της καθημερινότητας των, περί ο λόγος, ατόμων. Χρίστος Παπαγεωργίου

Νότης Γέροντας Είμαι η θάλασσα όποιος θέλει με παίρνει ΗΡΙΔΑΝΟΣ Ένας πανερωτικός ποιητής, δοξαστικός της ζωής και αρνητής της, νεραϊδοπαρμένος κι ελαφροΐσκιωτος, εκλεκτός των μουσών, και ασκητής της αιθυλικής αλκοόλης, δεν είναι πια κοντά μας. Έφυγε «νωρίς», το 2007, σε ηλικία 54 ετών. Χαμηλόφωνος ποιητής, ναυτικός κι ερωτευμένος με τη Γυναίκα και τη Θάλασσα. Μετά την ποιητική του συλλογή με τίτλο Στον ύπνο του ποιητή, που εκδόθηκε μετά τον θάνατό του με φροντίδα της συντρόφου του, έρχεται τώρα να ταράξει τα ήδη ταραγμένα νερά αυτού του καλοκαιριού. Με τίτλο εμπνευσμένο θαρρείς από τα Τρία κρυφά ποιήματα (1966) του Γιώργου Σεφέρη και συγκεκριμένα: …ας έρθει να με κοιμηθεί / όποιος θέλει. / Μήπως δεν είμαι η θάλασσα; Με παιδική σκανδαλιά και ελεγχόμενη, υποψιασμένη αθωότητα, μας αποκαλύπτεται ένας κυνικός παραμυθάς, ένας ευαίσθητος ονειροπόλος, ο άγιος της ακολασίας ή ο κολασμένος αναμάρτητος. Θέατρο του παράλογου, και διαρκείς μεταθέσεις/εξιδανικεύσεις της ερωτικής επιθυμίας. Ωκεάνιο συναίσθημα και η ανάγκη επιστροφής στην ασφάλεια της μήτρας, που είναι ταυτόσημη με τη θάλασσα. Κωνσταντίνος Μπούρας, www.konstantinosbouras.gr

Συλλογικό έργο Ο καπιταλισμός, οι εργαζόμενοι και η προστασία της φύσης ΔΙΕΘΝΕΣ ΒΗΜΑ Μαρξιστές και μάλιστα από τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι οι τρεις επιμελητές του τόμου που κυκλοφόρησαν πρόσφατα οι εκδόσεις Διεθνές Βήμα, σε συνεργασία με τον οίκο Pathfinder Books. Ο Στιβ Κλαρκ, ο Τζακ Μπαρνς και η Μέρι - Άλις Γουότερς είναι μέλη του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος των ΗΠΑ και της σύνταξης του περιοδικού New International. Προέρχονται και απηχούν απόψεις του τροτσκιστικού χώρου, αλλά το ενδιαφέρον τους για την προστασία του περιβάλλοντος και η ανάδειξη ορισμένων ζητημάτων για τη γη, την εκμετάλλευσή της και τη σχέση της με τον σύγχρονο άνθρωπο, είναι που τους διαφοροποιεί από το κύριο ρεύμα της συγκεκριμένης κοσμοθεωρίας και, αν μη τι άλλο, τους κάνει πολύ επίκαιρους. Το βιβλίο απαρτίζεται από τρία κείμενα. Μια μονογραφία του Φρίντριχ Ένγκελς με τίτλο Ο ρόλος της εργασίας στον εξανθρωπισμό του ανθρώπου, γραμμένο το 1876, μια ομιλία που εκφώνησε το 1986 σε διεθνή διάσκεψη για τα δάση ο Αφρικανός ηγέτης Τομάς Σανκαρά (ηγήθηκε της λαϊκής επανάστασης στη Μπουρκίνα Φάσο και δολοφονήθηκε το 1987) και το, κεντρικό και μεγαλύτερο σε έκταση, Στην υπεράσπιση της γης και της εργασίας, το οποίο υπογράφουν οι τρεις επιμελητές. Το κείμενο αποτελεί κομματικό υλικό το οποίο συζητήθηκε, εγκρίθηκε και ψηφίστηκε σε πρόσφατο συνέδριο του κόμματος των τριών συγγραφέων. Το να συζητούν οι μαρξιστές για τη φύση και την εργασία δεν είναι σύνηθες στις μέρες μας, οι Μαρξ - Ένγκελς όμως έγραψαν πολλά για το συγκεκριμένο ζήτημα και πήραν θέσεις οι οποίες, στην εποχή τους, ήταν καινοτόμες. Σήμερα, οι μαρξιστές του δυτικού κόσμου, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται οι επιμελητές του τόμου, αναγνωρίζουν ότι τα ζητήματα αυτά παραμελήθηκαν και επανορθώνουν. Η καταστροφή της φύσης απειλεί πρώτα και κύρια την εργατική τάξη υποστηρίζουν και σπεύδουν, καθυστερημένα είναι η αλήθεια, αλλά με εξαιρετική ανάλυση, να εξηγήσουν γιατί η προστασία της φύσης είναι ένα από τα πρώτα καθήκοντα της εργατικής τάξης. Δυνατή ανάλυση και σκληρό ξεσκέπασμα των φιλοπεριβαλλοντικών απόψεων που εκπορεύονται από αστικά κόμματα και πολυεθνικές εταιρείες. Θανάσης Αντωνίου

Άννα Λυδάκη Μέσα από την κάμερα. Κινηματογράφος και κοινωνική πραγματικότητα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Η κ. Λυδάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αποφάσισε να προσεγγίσει στις έρευνές της και τον λαϊκό πολιτισμό ως ολικό δημιούργημα. Τον σύγχρονο αλλά και τον παραδοσιακό. Και ιδίως τον δεύτερο, όπου κυριαρχούσαν οι συμβολικές χρήσεις. Αυτό μετέφερε, μαζί με την τελετουργικότητα των εθιμικών πράξεων, το ποιητικό και το συγγενές προς αυτό μυθικό γεγονός, μέσα στην ίδια την πραγματικότητα. Η επισήμανση τέτοιων γνωρισμάτων είναι και άσκηση αναζήτησης λειτουργικών συμβολισμών και στον σύγχρονο λαϊκό πολιτισμό. Το σύμβολο και η τελετουργικότητα, παρά την παντοδυναμία του αποιητικού και άμυθου μηχανικού πολιτισμού, δεν εκριζώνεται εύκολα από τον λαϊκό (κατεξοχήν) άνθρωπο. Απόδειξη αυτής της πραγματικότητας αποτελεί το βιβλίο της κ. Λυδάκη που εξετάζει, μαζί με την εκτενή θεωρητική αναφορά στην κινηματογραφική μαρτυρία, επίσης, διεξοδικά, τις ταινίες: Το δέντρο που πληγώναμε του Δ. Αβδελιώτη, Αγέλαστος πέτρα του Φ. Κουτσαφτή, Ο δρόμος προς τη δύση του Κ. Κατζουράκη, Η νοσταλγός της Ε. Αλεξανδράκη. Δικαίως χαρακτηρίζει ο Φώτης Τερζάκης τον κινηματογράφο «ως την κατεξοχήν μοντέρνα μορφή μυθολογίας, με όλες τις πολυσχιδείς

BITPINA

σημασίες του όρου», και ίσως είναι η κ. Λυδάκη προορισμένη να ανοίξει στα καθ’ ημάς τον δρόμο μιας ποιητικής κοινωνιολογίας, και ακόμα να κάνει το ίδιο επίσης στην περιοχή της λαογραφίας, αναγνωρίζοντας έτσι τον δυναμισμό της τελευταίας εις πείσμα της επιχειρούμενης από διάφορους ανεύθυνης απαξίωσής της. Μιχάλης Γ. Μερακλής

Frantz Kafka H μεταμόρφωση ΟΞΥ Μετά τους Αρχαίους Έλληνες Τραγικούς, μόνο ο Φραντς Κάφκα συνέλαβε τη φρίκη του υπαρξιακού ανθρώπου. Φρίκη που έγκειται στη συνειδητοποίηση του εγκλωβισμού του σε μια εφιαλτική καθημερινότητα, οι παράμετροι της οποίας ονομάζονται οικογένεια, εργασία - επειδή προϊόντα του χρόνου μετατρέπονται σε συστήματα βασανιστηρίων. Ματαίως θα επιχειρήσει να αποδράσει απ’ αυτά, όπως ο Γκρέγκορ Σάμσα που μεταλλάσσεται σε έντομο. Η παράδοξη επανάστασή του, όμως, είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη σε αποτυχία. Η κοινωνία, ως σύστημα ενός ακραίου ολοκληρωτισμού -εδώ εμφανίζεται με τη μορφή της γονικής εστίας, Πατέρας, Μητέρα, Αδελφή- δεν θα του επιτρέψει την έξοδο από το στρατόπεδο που η ίδια έχει δημιουργήσει, και που εντός του οποίου έχει απωλέσει εαυτόν. Θα τον εκτελέσει εν ψυχρώ. Υπό το πρόσχημα του εφιαλτικού μύθου του ο Φραντς Κάφκα ρίχνει ένα αποκαλυπτικό βλέμμα στην ήδη εφιαλτική πραγματικότητα, γράφοντας ένα συγκλονιστικό λογοτεχνικό αριστούργημα. Ο αντιήρωάς του έχει κάτι από τον αρχαίο τραγικό ήρωα, όπως μας τον κληροδότησε η Αρχαία Ελληνική Τραγωδία. Το έργο μας προσφέρεται σε μια νέα εξαιρετική μετάφραση, «φωτισμένο» από την αποκαλυπτική εικονογράφηση του Λουίς Σκαφάτι. Μάκης Πανώριος

Εκ Βουλγάρεων Ένα ανέκδοτο οικογενειακό χρονικό Εισαγωγή, απόδοση, σημειώσεις Στέφανος-Κωνσταντίνος Βούλγαρις Πρόλογος Ν.Ε.Καραπιδάκης ΕΣΤΙΑ Το παρόν αποτελεί μετάφραση ενός χειρογράφου που κάποιο ανώνυμο μέλος της ιστορικής οικογένειας Βούλγαρι της Κέρκυρας έγραψε στην ιταλική γλώσσα. Πρόκειται για μιαν αφήγηση που διαβάζεται σαν ιστορικό θρίλερ, καθώς καταγράφει τη μεσαιωνική ιστορία του βουλγαρικού έθνους και άλλων λαών της βαλκανικής χερσονήσου. Εκτός από τις σχέσεις των συγκεκριμένων λαών μεταξύ τους αλλά και με το Βυζάντιο, αποτυπώνει τις προσπάθειές τους για επικράτηση, εξιστορεί μάχες, παρακολουθεί τις θρησκευτικές έριδες και τις δολοπλοκίες, καταλήγοντας στην κατάκτηση της χερσονήσου από τους Οθωμανούς που είχε ως συνέπεια τη διάλυση όλων των βαλκανικών ηγεμονιών. Ο μεταφραστής και επιμελητής της έκδοσης ΣτέφανοςΚωνσταντίνος Βούλγαρις, στην Εισαγωγή του θυμίζει ότι η βουλγαρικής καταγωγής οικογένεια Βούλγαρι ήταν ιδιοκτήτρια του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος, πολιούχου της Κέρκυρας, από το 1521 έως το 1973. Το απέκτησε μέσω του γάμου του Σταματέλου Βούλγαρι με την Ασημίνα Καλοχαιρέτη, αφού ανήκε στην οικογένειά της που το μετέφερε στο νησί των Φαιάκων από την Κωνσταντινούπολη μετά την άλωση. Γενάρχης των Βουλγάρεων ήταν ο Στέφανος, ο οποίος είχε καταφύγει στην Πελοπόννησο, στην αυλή του κουνιάδου του Θωμά Παλαιολόγου, και μετά στην Κέρκυρα, όπου ρίζωσε. Πρόκειται για λίαν ενδιαφέρον βιβλίο. Φίλιππος Φιλίππου

INDEX_36 INDEX_41

Χορχέ Μπουκάι Ο δρόμος της συνάντησης, Φύλλα Πορείας ΙΙ OPERA Τα τελευταία χρόνια είχαν στη χώρα μας μεγάλη επιτυχία τα βιβλία των ψυχαναλυτών Γιάλομ και Μπουκάι. Φαινόμενο των καιρών; Εισήχθη ένα προϊόν που στην Αμερική εδώ και δεκαετίες καρποφορεί. Πρόκειται για βιβλία συνταγών για να βελτιώσει κανείς την καθημερινότητά του, να ανακαλύψει την ευτυχία, να γνωρίσει τον εαυτό, τον άλλον, πώς να διαχειριστεί το διαζύγιο, την κατάθλιψη, τον φόβο του θανάτου και πολλά άλλα. Μήπως ο γρήγορος τρόπος ζωής, η απομάκρυνση του ενός από τον άλλο, η διαρκής αναζήτηση του έρωτα, οι απορίες για την «περίεργη» συμπεριφορά ορισμένων φίλων, γνωστών και συντρόφων μας, μας ωθεί να αναζητήσουμε εύκολες λύσεις, εύπεπτες απαντήσεις στα ερωτήματά μας; Μπορεί. Πάντως παρατηρείται ότι βιβλία που γράφονται από επιστήμονες και περιγράφουν τις σχέσεις των σύγχρονων ανθρώπων, οι οποίοι πάνω κάτω τα ίδια προβλήματα αντιμετωπίζουν είτε κατοικούν στην Αργεντινή, στη Λουιζιάνα, την Αθήνα ή το Λονδίνο, δίνουν μια εικόνα των σύγχρονων κοινωνιών, αντανακλούν την ανάγκη των αιώνιων εφήβων να αυτοεπιβεβαιωθούν. Τα βιβλία του Μπουκάι, με «εύγλωττους» τίτλους, προσελκύουν και τις γυναίκες και τους άντρες, κυρίως όμως άτομα της μέσης ηλικίας, που έκαναν ήδη τις επιλογές τους και πολύ πιθανόν απέτυχαν, ή άτομα που προσπαθούν να φτιάξουν τη ζωή τους και δυσκολεύονται γιατί, είτε ο άλλος αλλά είτε ο εαυτός τους, είναι ένας άγνωστος. Χρύσα Σπυροπούλου

Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου Πώς αυτοκτονούν οι Ασσύριοι ΠΑΤΑΚΗΣ Από τη στιγμή που δημοσιεύεται, η ποίηση είναι του καθενός - στου καθενός την ερμηνευτική θέληση αφήνονται ησυχασμένοι και άτρωτοι οι στίχοι της: αν η ερμηνεία αποτύχει, χαμένος είναι ο αναγνώστης, όχι η ποίηση. Και τέσσερεις μόνον στίχοι να αποτελούσαν αυτήν τη συλλογή και πάλι θα την επέλεγα ως αγαπημένο μου βιβλίο: «Μένει να συλλάβουμε την ύπαρξή μας/ Ως μια εκδοχή ηρωισμού,/ Ως ένα δέντρο στην κορυφή του βουνού/ Που σφύζει από θανάσιμη υγεία». Και το ερώτημα του τίτλου; Πώς απαντάται από εμένα, μέσω της ποιήτριας ή (το ίδιο είναι) από την ποιήτρια μέσω εμού; Οι Ασσύριοι, χαμένοι πια, ήταν λαός στρατιωτικά οργανωμένος (ταιριαστό το ασυνήθιστο εξώφυλλο) με σύστημα θεοκρατικό· σέβονταν, ωστόσο, και τιμούσαν τη γυναίκα ως ανεξάρτητη προσωπικότητα. Πώς αυτοκτονεί, λοιπόν, μια ανεξάρτητη προσωπικότητα, που δεν αντέχει να περιμένει ώσπου να έρθει μόνο του το τέλος; Πώς αυτοκτονεί μια αόρατη ευαισθησία; Δειλιάζει, και γι’ αυτό, «ξεδιπλώνει τα μυθώδη φτερά» και γράφει (ή αναγιγνώσκει τον εαυτό της στα γραπτά των άλλων). Τον εαυτό τον οργισμένο και είρωνα, τον αηδιασμένο και μαχόμενο, τον εκ γενετής αδικημένο αλλά και ακουσίως βιαιοπραγούντα εναντίον της γης «που τρίβεται σαν το τυρί στο πιάτο». Τον εαυτό που, ταμένος στον Θάνατο, μπορεί ακόμη να ενθουσιάζεται. Σταυρούλα Γ. Τσούπρου

Σελίν Συνομιλίες με τον καθηγητή Υ ΕΣΤΙΑ «Γιατί γράφω; Θα σας το πω... Για να κάνω τους άλλους δυσανάγνωστους», είπε κάποτε ο Σελίν με το μονίμως περιπαιχτικό και αινιγματικό του ύφος έχοντας, προφανώς, πλήρη επίγνωση της αξίας του - η οποία όπως αποδείχτηκε θα επισκίαζε τους σύγχρονούς του. Άλλωστε, μόνο το Ταξίδι στην άκρη της νύχτας να είχε γράψει -αυτό το μνημειώδες έπος μηδενισμού-

BITPINA

αρκούσε για να μείνει στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Με τις Συνομιλίες με τον καθηγητή Υ διακηρύσσει -για ακόμη μία φορά- την αθεράπευτη απαισιοδοξία του για όλους και για όλα. Εδώ ο συγγραφέας σκηνοθετεί μία φανταστική συνέντευξη με κάποιον καθηγητή, ένα γελοίο ανθρωπάκι που συμβολίζει την κοινή γνώμη - η οποία, στο μεταξύ, είχε καταδικάσει τον Σελίν στην ανυποληψία. Εκείνος, διψασμένος για εκδίκηση, βρίσκει στο πρόσωπο του επινοημένου συνομιλητή τον ιδανικό εκπρόσωπο των εχθρών του. Σε ένα πρώτο επίπεδο, είναι προφανές ότι πρόκειται για μία φάρσα με τον Σελίν να γελοιοποιεί τον καθηγητή Υ, μέχρι παραληρήματος. Όμως, σε ένα δεύτερο επίπεδο, οι Συνομιλίες αποτελούν έναν προσχηματικό μεν διάλογο, με τον οποίο -ωστόσο- ο συγγραφέας παρουσιάζει μία επιτομή της ποιητικής του. Ένα ακόμη δείγμα απελπισίας, μεγαλομανίας και εκστατικής ενόρασης από έναν ιδιοφυή, μισάνθρωπο, αναρχικό συγγραφέα που απεχθανόταν -όσο ελάχιστοι- την αστική κοινωνία με όλους τους παρηκμασμένους θεσμούς της, τα ήθη της, τις αξίες και -βέβαιατους ελάσσονες χαρακτήρες της… Γιώργος Βαϊλάκης

Στιγκ Λάρσον Το κορίτσι στη φωλιά της σφήγκας ΨΥΧΟΓΙΟΣ Ο συγγραφέας υπήρξε οικονομικός αναλυτής, δημοσιογράφος και αρχισυντάκτης του πολιτικού περιοδικού Expo. Η ενασχόληση με τη δημοσιογραφία του όξυνε τον νου και του έδωσε τη δυνατότητα να εμπνευστεί και να γράψει τρία μυθιστορήματα. Το πρώτο ήταν Το κορίτσι με το τατουάζ, όπου περιγράφει ένα θρίλερ εγκλήματος, αλλά και μια τρυφερή ερωτική ιστορία ανάμεσα σ’ έναν κατατρεγμένο δημοσιογράφο και ένα ανορεξικό κορίτσι. Στο δεύτερο, Το κορίτσι που έπαιζε με τη φωτιά, η Λίσμπεθ Σαλάντερ χρησιμοποιεί τις ικανότητές της ως χάκερ για να βοηθήσει στην έρευνα που έχει ξεκινήσει ο φίλος της Μίκαελ Μπλούμκβιστ. Εμπλέκεται, όμως, άθελά της σε μια διπλή δολοφονία ενώ η αστυνομία την κυνηγά για ένα τρίτο φόνο. Στο τρίτο Το κορίτσι στη φωλιά της σφήγκας, το κορίτσι με το τατουάζ, η Λίσμπεθ, καταστρώνει την εκδίκησή της απέναντι στον άνθρωπο που προσπάθησε να τη σκοτώσει. Και πάλι ο δημοσιογράφος Μπλούμκβιστ και οι συνεργάτες του προσπαθούν να καταγγείλουν τους διεφθαρμένους πολιτικούς. Αν και θα περίμενε κανείς πως το τρίτο μυθιστόρημα της τριλογίας θα μας κούραζε, απεναντίας θα λέγαμε πως ο Λάρσον μας διδάσκει ακόμη για άλλη μια φορά πώς πρέπει να γράφονται τα ολοκληρωμένα μυθιστορήματα. Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

Lucas Marmaduke Γένεσις 1:26 ΛΟΓΕΙΟΝ Ο ήρωας του βιβλίου είναι ένας απλός, καθημερινός άνθρωπος. Είναι παντρεμένος, έχει δύο παιδιά και μια συμβατική δουλειά. Μέχρι που ένα τραγικό γεγονός -ένα γεγονός που θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα- αλλάζει τη ζωή του. Ξυπνά μέσα του ό,τι πιο αρχέγονο κουβαλάει ο άνθρωπος από τη στιγμή της παρουσίας του στη γη. Και τότε τα όρια μεταξύ καλού και κακού, σωστού και λάθους, γίνονται δυσδιάκριτα και αρχίζει μια καταβύθιση του ήρωα στην παράνοια και στον τρόμο. Κανείς, πλέον, δεν μπορεί να νιώθει ασφαλής. Ούτε ο ίδιος Το πρώτο μυθιστόρημα του σκωτσέζου συγγραφέα είναι ένα ανατρεπτικό θρίλερ, γραμμένο με αβίαστη δωρικότητα, που παρασύρει τον αναγνώστη σε ένα εφιαλτικό ταξίδι στους πιο σκοτεινούς τόπους της ανθρώπινης ψυχής. Ο Marmaduke είναι ο πρωτότοκος γιος ενός ζευγαριού θηριοδαμαστών. Άρχισε να γράφει στην εφηβεία για να ξεπεράσει τις φοβίες του. Γράφει μόνο ιστορίες τρόμου. Έχει αδυναμία στις μικροκαμωμένες γυναίκες και στα ποπ κορν.

Ισμαήλ Κανταρέ Το ατύχημα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Με δεξιοτεχνία ο Ισμαήλ Κανταρέ υπογράφει ένα μυθιστόρημα που σίγουρα παρεκκλίνει από την τάξη των... ειδών, εφόσον από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα, ουδείς μπορεί να υποστηρίξει μετά βεβαιότητος αν πρόκειται για μια φλογερή ερωτική ιστορία με μοιραίο τέλος ή για ένα λανθάνον αστυνομικό μυθιστόρημα. Αναποδογυρίζει ευθύς εξαρχής τα πάντα. Ξεκινά απ’ το τέλος. ‘Ένα ταξί στην Αυστρία ξεφεύγοντας από την πορεία, οδηγεί στον θάνατο τους δυο εραστές. Ο επιζήσας οδηγός δε θυμάται παρά το γεγονός ότι «προσπαθούσαν να... φιληθούν» να τον θέτει εκτός πορείας. Οι ταυτότητες των ηρώων οδηγούν αναγκαστικά τον ερευνητή και αφηγητή του βιβλίου σε σκέψεις σύνθετες και αινιγματικές. Για να προσεγγίσει την αλήθεια, καταφεύγει στις μαρτυρίες φίλων, γνωστών. Και συνθέτει το χρονικό ενός έρωτα, με δάνειο την διασωθείσα αλληλογραφία, έτσι ο αναγνώστης διαβάζει εγκιβωτισμένη στην ιστορία και την ερωτική ιστορία των εραστών. Αλλά ο Κανταρέ αγαπά τα αινίγματα. Εξάλλου και στη ζωή πάντα δεν μένει ένα μισάνοιχτο τέλος; Μυθιστόρημα- κομψοτέχνημα, που είναι όλα: ιστορία, έρωτας, κατασκοπεία, αστυνομικός ή υπαρξιακός γρίφος, ψυχολογικό παιχνίδι για γερά νεύρα, σκάκι για παίχτες γερούς, πολιτική, λογική... σπαζοκεφαλιά σαν το θεώρημα του Φερμά ή σαν την εικασία του Γκόλντμπαχ, τόσο φαινομενικά απλή αλλά πάντα, πάντα, για τη λύση κάτι θα σου διαφεύγει. Ελένη Γκίκα

Χρήστος Λεοντής Χελιδών ηδομένη… ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ Το «Αριστοφανικό μέρος» της παράστασης Χελιδών ηδομένη… και τραγούδια ευφρόσυνα!, που ο Χρήστος Λεοντής, ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες συνθέτες, έδωσε στο Ηρώδειο το 2005, κυκλοφορεί στην ιδιαίτερα καλαίσθητη έκδοση που περιλαμβάνει: βιβλίο (54 σελίδων), CD και DVD. Παρουσιάζονται πέντε μουσικές ενότητες από τις κωμωδίες του Αριστοφάνη: Αχαρνής, Σφήκες, Ιππής, Πλούτος, Ειρήνη - αποτέλεσμα της εκ νέου ανασύνθεσης και επεξεργασίας του συνθέτη στη μουσική και τα τραγούδια. Το εξώφυλλο κοσμείται από μία ζωγραφιά του Διονύση Φωτόπουλου (για την Ειρήνη του Κουν), ενώ στο εικαστικό μέρος περιλαμβάνονται ζωγραφιές και σκίτσα του Δημήτρη Μυταρά, του Κάρολου Κουν, του Κυριάκου Ρόκου, της Μαργαρίτας Μαρασίδου, του Αντώνη Κυριακούλη και του Δ. Φωτόπουλου, μαζί με φωτογραφίες από τις παραστάσεις των κωμωδιών. Δίγλωσσα κείμενα (ελληνικά-αγγλικά) και στίχοι των τραγουδιών συμπεριλαμβάνονται μαζί με τα ενθουσιώδη δημοσιεύματα του τύπου της εποχής κατά την οποία παρουσιάστηκε. Στην ολοκλήρωση του έργου συνέβαλλαν περίπου εκατό συντελεστές, ανάμεσά τους ο Κωνσταντίνος Ρήγος (σκηνοθεσία, χορογραφία), ο Σπύρος Παπαδόπουλος (παρουσίαση) και οι τραγουδιστές Πέτρος Δαμουλής, Δώρος Δημοσθένους, Γιάννης Κούτρας, Μαρία Σουλτάτου, Ιωάννα Φόρτη. Η καλλιτεχνική διεύθυνση, ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας είναι του ίδιου του συνθέτη. Μάκης Τσίτας

Άννα Τσίρμπα

INDEX_41

αυτοπαρουσιάσεις

ΣΩΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

AYTOΠAPOYΣIAΣEIΣ

Έγραψα τον Υπόγειο ουρανό (που πρωτοκυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ) στη διάρκεια της ευτυχισμένης χρονιάς 1997-98. Με την ευκαιρία της λήξης του συμβολαίου με τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, Ο υπόγειος ουρανός κυκλοφορεί τώρα από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ με τις οποίες συνεργάζομαι από το 1999. Πρόκειται για ένα μελαγχολικό μυθιστόρημα (παρότι, όπως προανέφερα, ήμουν πολύ ευτυχισμένη) γύρω από τη μετανάστευση και την προσωπική ταυτότητα· γύρω από τον συνδυασμό προσωπικής ευθύνης και τύχης που ορίζει τα γεγονότα της ζωής. Κεντρικός ήρωας είναι ένας νεαρός Ελληνοαμερικανός δεύτερης γενιάς που, στη γειτονιά του, στο Σάουθ Μπεντ της Ιντιάνα, τον φωνάζουν «Ντουντς»· σκηνικό είναι, στην αρχή, ο μικρόκοσμος του Ντουντς (η οικογένειά του, ο αυτοκαταστροφικός φίλος του ο Τόνυ, το γκαράζ όπου εργάζεται) και ο βιομηχανικός αμερικανικός βορράς - εκεί όπου κάποτε άνθιζε η αυτοκινητοβιομηχανία. Αργότερα, η πλοκή τοποθετείται στην αμερικανική ενδοχώρα, στα τοπία της διαδρομής που διανύουν ο Ντουντς και η Λουτσία προς την ηλιόλουστη Καλιφόρνια. Όμως, η Καλι-

φόρνια (ο προορισμός: California dreamin’) και ο έρωτας «απομακρύνονται μαζί με τον ορίζοντα»· όλα αρρωσταίνουν (όπως το σκυλί της Λουτσία κι όπως η ίδια η Λουτσία) και καταρρέουν: ο κόσμος μοιάζει δίχως έλεος. Το βιβλίο καθρεφτίζει μερικά από τα αισθητικά και επιστημονικά μου ενδιαφέροντα: την «ανακάλυψη» των Ηνωμένων Πολιτειών μέσα από την περιπέτεια της περιπλάνησης, την τζαζ, την αγάπη για τα αυτοκίνητα και τον ανοιχτό δρόμο, τη νεανική εξέγερση, την αναζήτηση νοήματος στην ύπαρξη. Επίσης, ενσωματώνει μερικές λογοτεχνικές αναφορές και επιρροές σε μια μορφή διακειμενικότητας: Τα σταφύλια της οργής του Τζον Στάινμπεκ, την Κομητεία Ρέιντρι του Ρος Λόκριτζ, τα ποιήματα του Κεν Ρέξροθ, το απατηλά αφελές ύφος του Κερτ Βόνεγκατ. Μέσα από τις σελίδες του Υπόγειου ουρανού εικονογραφούνται οι «αποτυχημένες πολιτείες» στο τέλος του εικοστού αιώνα, καθώς και οι αποτυχημένες ζωές των ανθρώπων που ονειρεύονται, μάταια, τον «μεγάλο ουρανό» της ευτυχίας.

ΕΛΕΝΗ ΠΑΣΧΑΛΟΥΔΗ

Ο υπόγειος ουρανός

Οι συγκρούσεις της δεκαετίας του 1940 διαίρεσαν την ελληνική κοινωνία και δημιούργησαν πολύ ισχυρές παραταξιακές ταυτίσεις. Η Δεξιά, το Κέντρο και η Αριστερά μίλησαν για το διαιρετικό παρελθόν και τον ρόλο που διαδραμάτισαν την κρίσιμη δεκαετία μέσα από τρεις διαφορετικές και ανταγωνιστικές μεταξύ τους αφηγήσεις. Στο παρόν βιβλίο, επιχειρώ να απαντήσω σε μια σειρά από ερωτήματα που αφορούν τη σχέση του παρόντος με το παρελθόν και αναδείχθηκαν κυρίαρχα κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου. Για ποιους λόγους οι άνθρωποι μιλούν για το παρελθόν ή προσπαθούν να το ξεχάσουν; Γιατί μια παράταξη ή ένα πολιτικό κόμμα στρέφεται στο παρελθόν και το εντάσσει στη ρητορική του; Γιατί δεν αρκούμαστε μόνο στο παρόν, αλλά επιχειρούμε να κατακτήσουμε και το παρελθόν, να το περιφρουρήσουμε ή αντίθετα να το συντρίψουμε; Και βέβαια, γιατί θεωρούμε ότι ένα ισχυρό και αξιοποιήσιμο παρελθόν μπορεί να εγγυηθεί ένα ισχυρό παρόν και ένα βέβαιο μέλλον; Τα τελευταία χρόνια η έρευνα για τη δεκαετία του 1940 έχει προχωρήσει πολύ, και μια

σειρά από ζητήματα που σχετίζονται με την περίοδο έχουν διερευνηθεί εκτενώς. Ωστόσο, αυτό που δεν έχει ερευνηθεί διεξοδικά είναι η προσπάθεια του επίσημου κράτους και των πολιτικών παρατάξεων να συγκροτήσουν αφηγήσεις που αφορούν την επίμαχη δεκαετία για να τις χρησιμοποιήσουν στη συνέχεια στον πολιτικό και επετειακό τους λόγο. Σκοπός του βιβλίου είναι να διερευνήσει ακριβώς αυτή τη διαδικασία. Χαρτογραφεί, δηλαδή, την προσπάθεια των πολιτικών ελίτ της μετεμφυλιακής Ελλάδας να αφήσουν το δικό τους στίγμα στη συγκρότηση της συλλογικής μνήμης.

Ένας πόλεμος χωρίς τέλος

ΠΑΤΑΚΗΣ

ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

ΚΩΣΤΑΣ ΛΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

Το καλοκαίρι του 2008, αρχίσαμε με έκπληξη όλοι μας να τρίβουμε τα μάτια μας μπροστά στις ρυθμικές κατακρημνίσεις κολοσσιαίων τραπεζών. Τότε άρχισα να γράφω αυτό το βιβλίο. Έχοντας ο ίδιος οικονομικό και επιχειρηματικό υπόβαθρο, προσπαθούσα να καταλάβω τι έγινε και κρατούσα σημειώσεις. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι οι κυβερνήσεις είχαν χάσει τη μπάλα και οι λαοί καλούνταν να πληρώσουν τη νύφη. Έβγαλα, επίσης, στην επιφάνεια παλιές μου σημειώσεις από τα πεπραγμένα επιχειρήσεων και στελεχών. Η πρώτη εξήγηση στα όσα συνέβαιναν, ότι δηλαδή αυτά ήταν αποτέλεσμα της απληστίας και της αυθάδειας των στελεχών -των golden boys- δεν φαινόταν αρκετή. Τι ήταν αυτό που έκανε την κρίση να διασπαρθεί τόσο γρήγορα και να μολύνει τον κόσμο όλο; Πολλοί άλλοι παράγοντες συνετέλεσαν στην κρίση, όπως η φούσκα των ακινήτων, η ευκολία χορήγησης δανείων σε μη αξιόπιστους δανειζόμενους, η τιτλοποίηση δανείων υψηλού ρίσκου, ο υπερβάλλων νεωτερισμός πάνω στα χρηματοοικονομικά προϊόντα, ο ρόλος των Οίκων αξιολόγησης, κ.α. Διαπίστωσα ότι ένας μόνο

Κατά Λαιστρυγόνων Το επιχειρηματικό μανιφέστο κατά της οικονομικής κρίσης

παράγοντας, η τεχνολογία, έπαιξε ιδιαίτερα σπουδαίο λόγο στη διαμόρφωση συνθηκών εξάπλωσης και γιγάντωσης της κρίσης. Στο πρώτο μισό του βιβλίου, επικεντρώνομαι στη βίαιη απελευθέρωση των επενδυτικών και κεφαλαιακών αγορών και την ενθάρρυνση των σχετικών συναλλαγών από το Internet, ως μία σοβαρή αιτία της παρούσας κρίσης. Αυτή η διαπίστωση είναι πρωτότυπη και δεν τη βρίσκει κανείς σε κείμενα οικονομολόγων. «Η τεχνολογία εδώ λειτούργησε σαν το σφυρί του Φειδία: Με αυτό ο φωτισμένος Φειδίας σμίλευσε τον Παρθενώνα, αλλά ταυτόχρονα ένας λιγότερο φωτισμένος εργάτης το χρησιμοποίησε για να σπάσει μερικά κεφάλια των διπλανών του. Τι φταίει το σφυρί;». Στο δεύτερο μισό, η ανάλυση με οδήγησε στη διαπίστωση πως οι επιχειρήσεις, και ιδιαίτερα οι μικρομεσαίες, μπορούν να χρησιμοποιήσουν το ίδιο εργαλείο τεχνολογίας, το Internet, για να γίνουν πιο ανθεκτικές στην κρίση και να βγουν αλώβητες. Καλή ανάγνωση!

ΆΝΝΥ ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ

Ανέκαθεν με γοήτευε η γλώσσα. Καθρεφτίζει τον λαό που τη δημιούργησε. Και η δική μας γλώσσα κρύβει μεγαλείο. Μεγαλείο πνεύματος, μεγαλείο ψυχής. Στη δομή της, στον πλούτο του λεξιλογίου, στη σχέση ανάμεσα στη λέξη και στο νόημα... Σ’ αυτόν τον τόπο πρώτα δημιουργήσαμε τις έννοιες «δημοκρατία», «φιλοσοφία», «λογική» και μετά φτιάξαμε λέξεις να τις περιγράψουμε. Και αυτές τις λέξεις τις ταξιδέψαμε και τις δωρίσαμε σε όλο τον κόσμο. Χιλιάδες τέτοια δώρα κάναμε και τα ξετρυπώνουμε αδιάκοπα, σε αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά λεξικά… Οι ξένοι το ξέρουν; Εμείς το ξέρουμε; Μιλάμε μια απ’ τις σπουδαιότερες και αρτιότερες γλώσσες στον κόσμο. Ταυτόχρονα μια απ’ τις δυσκολότερες. Ο ξένος θα πει για τον Παρθενώνα, τα νησιά, τη θάλασσα… Αλλά για τη γλώσσα μας; «Δύσκολη» θα απαντήσει. «It’s all Greek to me» θα απαντήσει. Στην πραγματικότητα it is all Greek! Κάπου 1 στις 4 λέξεις που μιλάει ο αγγλόφωνος είναι ελληνική. Κι εγώ αυτό ήθελα να του το δείξω. Για να μη τη φοβάται τη γλώσσα μας, αλλά να την αγαπήσει, να την εκτιμήσει. Ήθελα να μάθει όταν βγάζει «photograph» ή

μιλάει στο «telephone» ότι μιλάει ελληνικά και δεν το ξέρει. Έτσι ήρθε η σκέψη της καταγραφής ελληνικών λέξεων που υπάρχουν στα αγγλικά βάζοντας δίπλα την αγγλική με την ελληνική λέξη -σε δύο στήλες- και με μία βοηθητική, για τον ξένο, στήλη που να αποδίδει την ελληνική με λατινικούς χαρακτήρες. Μετά σκέφτηκα ένα σκίτσο του ανθρωπίνου σώματος με ελληνικές λέξεις για τα όργανα που χρησιμοποιούνται αυτούσιες ή σε συνθετικά στην αγγλική. Μετά μια ιστορία στα αγγλικά, όπου το 25% των λέξεων είναι ελληνικές. Μετά ελληνικά συνθετικά, μετά αριθμούς, μετά… Δεν τελειώνει αυτό. Όσο έβρισκα λέξεις, τόσο ένιωθα συγκίνηση και περηφάνια. Προσπάθησα να κρατήσω το βιβλίο μικρό και «εύπεπτο». Εύχομαι και ελπίζω, στους δύσκολους καιρούς που περνάει η Ελλάδα, να δημιουργήσει και σε άλλους αυτή τη μικρή «εθνική ανάταση» που δημιούργησε σε μένα.

You speak Greek, you just don’t know it IANOS

GUTENBERG

INDEX_41

AYTOΠAPOYΣIAΣEIΣ

46 46

ΣΟΦΗ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ

Γεννήθηκα σ’ ένα μικρό προσφυγικό χωριό κι από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου λατρεύω τα βιβλία. Μεγάλωσα με την παρηγορητική τους συντροφιά, σπούδασα νηπιαγωγός στη Θεσσαλονίκη, παντρεύτηκα κι έκανα δυο αγόρια, πάντα μ’ ένα βιβλίο να μ’ ακολουθεί. Μέσα στη μικροκοινωνία της επαρχίας μας, με τους προσφυγικής καταγωγής ανθρώπους, ήρθα σε επαφή με ιστορίες δικές τους, πονεμένες προσωπικές μαρτυρίες, μνήμες που μάτωναν την ψυχή όσων τις διηγούνταν κι όσων τις άκουγαν. Μέσα απ’ αυτές τις διηγήσεις γνώρισα μια κοινωνία πολύ διαφορετική από τη δική μας, μια κοινωνία ανδροκρατική, στην οποία η θέση της γυναίκας ήταν τόσο πολύ υποβαθμισμένη, που για να αποκτήσει υπόσταση μια γυναίκα έπρεπε να περάσει από την ιδιότητα της νύφης σ’ εκείνη της πεθεράς. Αυτό ήταν το έναυσμα για να αρχίσει να σχηματίζεται στο μυαλό μου η ιδέα της συγγραφής ενός βιβλίου. Κάποτε ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και ξεκίνησα τη συγγραφή του. Είχα ένα γενικό πλάνο στο μυαλό μου, αλλά τελικά δεν το ακολούθησα. Άφησα το ίδιο το βιβλίο και τους ήρωές του να μου δείξουν τα

μονοπάτια που θα ακολουθούσα, να ζωντανέψουν και να με οδηγήσουν. Κι αυτοί το έκαναν. Η Αντριανή, η ηρωίδα μου, μόνη της φόρεσε το μαύρο φόρεμα για νυφικό, αφού μαύρα ήταν τα χρόνια στα οποία ζούσε. Χρόνια σκληρής προσφυγιάς σε μια Ελλάδα που την έδερναν η φτώχεια κι η ακυβερνησία κι όπου οι πονεμένοι αυτοί άνθρωποι προσπαθούσαν να στηρίξουν ψυχές και ζωές, να χτίσουν μια νέα πραγματικότητα μακριά από όλα όσα τους πλήγωσαν. Σε μια τέτοια κοινωνία η Αντριανή ερωτεύεται και παντρεύεται τον Άρη φορώντας το μαύρο της φόρεμα και προκαλώντας τη μοίρα. Κι εκείνη απαντά με πολύ σκληρό τρόπο... Από το 1922 και μέχρι τη δικτατορία του 1967 η ζωή των ηρώων μου ακολουθεί τη μοίρα μιας Ελλάδας που βασανίζεται στην Ιστορία.

AYTOΠAPOYΣIAΣEIΣ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΥΚΕΣΑΣ

Η νύφη φορούσε μαύρα

Ξεκίνησα να γράψω ένα βιβλίο για την ερμηνεία της απάτης πάνω στην οποία πίστευα ότι είχε στηθεί η ευδαιμονία των περασμένων χρόνων. Ξεκίνησα να γράψω ένα βιβλίο για την πόλη μου και την πλειοψηφία των ανθρώπων της που ήταν (είναι;) κυριευμένοι από τον ναρκισσισμό, την επιδειξιομανία, την απληστία και τη χυδαία αδιαφορία. Σκεφτόμουν ότι η γενίκευση της φρεναπάτης θα κατέληγε σε ένα μεγάλο αιματοκύλισμα από το οποίο δίκαιοι και άδικοι θα γλύτωναν δύσκολα. Όλα αυτά με παραβολικό επίχρισμα. Το βιβλίο άρχισε να γράφεται πριν πέντε χρόνια. (Κυκλοφόρησε λίγο πριν το τέλος της Μεγάλης Φρεναπάτης για ολόκληρη τη χώρα). Οπότε: Ονόμασα την πόλη Αμεριμνησία, αφού ως τέτοια την αντιλαμβανόμουν. Ελάχιστοι φυσικά παραδέχθηκαν ότι ήταν η Θεσσαλονίκη. Οι περισσότεροι έκαναν ότι δεν κατάλαβαν τι σήμαινε η καλλιτεχνική ανατίναξη του Δημαρχείου. (Χαιρετίζω αυτούς που το διασκέδασαν μαζί μου). Η αλληγορία που φανταζόμουν έγινε πραγματικότητα. Ερήμην μου. Τώρα κατέφθασαν τα σμήνη των παλαιών επενδυτών με το κοστούμι των κερδοσκόπων. Να ‘μαστε τώρα

Τσίρκο των ψύλλων, καθότι αόρατοι Μαφιόζικοι Οργανισμοί μας βάλαν να χοροπηδάμε σαν χοντρομπαλάδικα ζωύφια. Τώρα οι αστυνόμοι ψάχνουν στα υπόγεια της ιστορίας αποδείξεις, σκελετούς, λογαριασμούς σε τράπεζες εξωτερικού, βίλες και πόθεν έσχες. Η Αμεριμνησία είναι τώρα μια χώρα. Πιθανόν και ένας πλανήτης, όπως πολλοί τώρα ισχυρίζονται. Οι ήρωές μου πάντως είναι αποτυχημένοι ντεσπεράδος, παραδόπιστοι ξεφτιλισμένοι μοναχοί και καθηγητάδες, ένας κυνικός μπάτσος, μια δικηγόρος και δυο φίλοι της που έμειναν χωριάτες, χαμένα κορμιά όπως κι αν το δεις και με ανατιναγμένα μυαλά οπωσδήποτε. Για να σωθώ και ο ίδιος ανέστησα έναν σαλό, και από την εφεδρεία, κάλεσα έναν γύφτο. Τώρα που η Αμεριμνησία, έστω και βομβαρδισμένη, εξακολουθεί να υπάρχει και αντικαθίσταται από τη Νωθρή Απελπισία των ερειπίων, ίσως πρέπει να κατεβούμε βαθύτερα στην Ιστορία όχι για να βρούμε λύση, αλλά απελευθερωτική παρηγοριά. Γι’ αυτό το Τσίρκο θα έχει συνέχεια όπως έτσι κι αλλιώς είχε προϋπολογισθεί.

Το τσίρκο των ψύλλων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ΔΡ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ

Το βιβλίο μου με τίτλο Ρεφλεξολογία είναι ένας πλήρης οδηγός ρεφλεξολογίας που έρχεται να καλύψει τις ανάγκες που υπάρχουν στη ρεφλεξολογική βιβλιογραφία. Περιέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που χρειάζεται ένας ρεφλεξολόγος προκειμένου να εξασκήσει με όσο το δυνατόν καλύτερο τρόπο αυτή την τέχνη, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί έναν σημαντικό οδηγό για τον σπουδαστή της ρεφλεξολογίας και μια ολοκληρωμένη ενημέρωση για κάθε ενδιαφερόμενο. Μέσα στις σελίδες του, παλιές και σύγχρονες τεχνικές (ζωνορεφλεξολογία, ωτορεφλεξολογία, ρεφλεξολογία πελμάτων και χεριών, αρωματορεφλεξολογία, προσωπορεφλεξολογία, μικροχειροπρακτική, κινησιορεφλεξολογία κ.α) περιγράφονται με απλό και κατανοητό τρόπο ενώ σημαντικό βοήθημα αποτελούν ο μεγάλος αριθμός φωτογραφιών και σκίτσων. Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα της πολύχρονης εμπειρίας μου στην τέχνη της ρεφλεξολογίας. Το έκανα με κόπο και μεράκι και πάνω από όλα με αγάπη σε αυτό που είμαστε, που κάνουμε και πάνω από όλα τον

Ρεφλεξολογία Π. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

συνάνθρωπό μας. Στόχος μου ήταν να παρουσιάσω την τέχνη της ρεφλεξολογίας με έναν σφαιρικό και ολοκληρωμένο τρόπο, έτσι ώστε να γίνει εγχειρίδιο για τους επαγγελματίες, σπουδαστές αλλά και για τους σοβαρά ενδιαφερόμενους. Μέσα από τις σελίδες του συγκεκριμένου βιβλίου, επιθυμούμε να έχουμε ολιστική εξέλιξη. Να μάθουμε να αξιοποιούμε την κάθε στιγμή της ζωής μας παίρνοντας τα θετικά, τη διδαχή και τη δύναμη από όλες τις καταστάσεις. Θα μάθουμε να συνδυάζουμε τεχνικές και γνώσεις με τέτοιον τρόπο, ώστε να δείχνουμε πάντα στο σώμα μας τον δρόμο της αυτοθεραπείας και στον συνάνθρωπό μας το πνεύμα της πίστης, της θετικότητας και της αδιάλειπτης δημιουργικής προσπάθειας. Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η ζωή είναι όμορφη και θέλει τέχνη και ρεφλεξολογία, η οποία είναι επιστήμη και τέχνη για καλύτερη ζωή. Ας είμαστε σίγουροι ότι θα έχουμε πάντα υγεία, επιτυχία και ολοκλήρωση, διότι πάντα θα βοηθάμε ολιστικά και θα βοηθιόμαστε ολιστικά.

ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΚΡΥΔΑΚΗΣ

Εργάζομαι στον τομέα των προβλέψεων τα τελευταία 40 χρόνια. Το βιβλίο μου Forecasting Methods for Management (Μέθοδοι Πρόβλεψης στο Μάνατζμεντ) εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1973, και έφθασε στην πέμπτη έκδοσή του πουλώντας πάνω από 120.000 αντίτυπα σε δώδεκα γλώσσες. Ήταν το πρώτο βιβλίο που περιέγραφε όλες τις κύριες μεθόδους πρόβλεψης που υπήρχαν τότε, και έδειχνε πώς μπορούν να εφαρμοστούν στις επιχειρήσεις. Στη συνέχεια εξέδωσα κι άλλα βιβλία, καθώς και ακαδημαϊκές εργασίες υψηλού επιπέδου και ίδρυσα δύο επιστημονικά περιοδικά για την πρόβλεψη ως αρχισυντάκτης. Σε αυτά τα χρόνια της έρευνας και της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, μου έγινε σαφές ότι, αν και υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια, υπάρχουν επίσης πολύ περισσότερα για τα οποία η ικανότητα πρόβλεψης είναι σοβαρά περιορισμένη, και η αβεβαιότητα που περιβάλλει τις προβλέψεις μας είναι τεράστια. Αν αποδεχθούμε μια τέτοια χαμηλή προβλεψιμότητα και υψηλή αβεβαιότητα, απαιτείται μια επανεξέταση του τρόπου με τον οποίο μπορούμε να

αντιμετωπίσουμε το μέλλον και να αντεπεξέλθουμε στην αβεβαιότητα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχω συναντήσει ήταν ότι κανείς, και ιδιαίτερα οι μάνατζερ, δεν ήταν διατεθειμένοι να δεχθούν το γεγονός ότι οι ακριβείς προβλέψεις δεν είναι δυνατές και ότι η μελλοντική αβεβαιότητα μπορεί να είναι τεράστια. Το γεγονός ότι οι προβλέψεις μπορεί να είναι ανακριβείς δημιουργεί ένα σοβαρό δίλημμα για εκείνους που λαμβάνουν αποφάσεις, εκείνους που διαμορφώνουν πολιτική, αλλά και το κοινό γενικά. Από τη μία πλευρά, η αποδοχή των ορίων ακρίβειας των προβλέψεων σημαίνει ότι δεν μπορούμε να εξετάσουμε την ορθότητα αποφάσεων που αφορούν το μέλλον και να εκτιμήσουμε ρεαλιστικά την αβεβαιότητα. Από την άλλη πλευρά, η πεποίθηση ότι οι ακριβείς προβλέψεις είναι εφικτές σημαίνει ότι υποκύπτουμε στην ψευδαίσθηση ελέγχου και αντιμετωπίζουμε εκπλήξεις, συχνά με τεράστιες αρνητικές συνέπειες (π.χ. σκεφθείτε τις καταστροφικές συνέπειες της χώρας μας από τις απαιτήσεις του ΔΝΤ, της ΕΕ και της ΕΚΤ).

Xορεύοντας με την τύχη ΚΡΙΤΙΚΗ

INDEX_36 INDEX_41

INDEX_41

AYTOΠAPOYΣIAΣEIΣ

48 48

AΝΝΑ ΒΑΡΣΑΜΟΥ

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΕΧΛΕΜΕΤΖΗΣ

Αν είσαι νηπιαγωγός όλοι περιμένουν πως θα γράψεις ένα παιδικό βιβλίο -ε, λοιπόν, δεν το έγραψα: αυτό το παραμύθι δεν είναι για να κοιμηθείς - παρότι αφήνει χώρο στα όνειρα. Αν είσαι και γυναίκα συγγραφέας, οι περισσότεροι περιμένουν πως θα αναδείξεις το συναίσθημα φορώντας του ένα «ροζ» κάδρο - εμένα, όμως, μου αρέσει περισσότερο το «μοβ», κι ας μην είναι τόσο δημοφιλές. Η Νοβοκαΐνη είναι το παραμύθι μια μητρόπολης, που το «φαίνεσθαι» κυριαρχεί έναντι του «είναι», και η επικοινωνία γίνεται με απρόσωπα mail και sms. Στο ψυχρό, αστικό τοπίο, το μαύρο ξανοίγει απ’ το Bus - ένα μπαρ τόσο μικρό και στενό, που θυμίζει λεωφορείο. Εκεί συναντιούνται οι ήρωες του βιβλίου και συνταξιδεύουν στον βυθό της μουσικής. Όταν στην ιστορία τους όλα θα πάνε στραβά (ακριβώς όπως πάνε, δηλαδή, σε όλα τα παραμύθια), η μουσική είναι εκείνη που ακολουθούν, για να βρουν την έξοδο στον λαβύρινθο. Η Νοβοκαΐνη είναι ένα «τίμιο» βιβλίο, που δεν το αδικείς αν κρίνεις το περιεχόμενο από το εξώφυλλό του· είναι ακριβώς αυτό που δείχνει. Μια pop ιστορία με goth αναφορές,

ΚΑΙΤΗ ΒΑΣΙΛΑΚΟΥ

Οι εικοσιτέσσερις «έκκεντρες» ιστορίες μου γράφτηκαν κατά διαστήματα σε μια περίοδο είκοσι ετών, κατά την οποία έγραφα παράλληλα και άλλα κείμενα. Όταν κατέβαιναν χαμηλά τα σύννεφα και στένευε ο ορίζοντάς μου ή όταν ένα ερώτημα καρφωνόταν στο μυαλό μου και ζητούσε επιτακτικά να ντυθεί σε ιστορία και να βγει στον κόσμο των ανθρώπων, καθόμουν κάτω και ξεκινούσα τη γραφή. Μαζεύτηκαν έτσι πολλές ιστορίες που αναπαύονταν για χρόνια στα συρτάρια του γραφείου μου. Ακολούθησε έπειτα νέο αίτημα: οι ιστορίες μου ήθελαν να βγουν από τα συρτάρια και να περιπλανηθούν στη σκέψη των άλλων ανθρώπων. Τους έκανα και αυτό το χατίρι. Τώρα οι μοναχικοί μου ήρωες κυκλοφορούν ανάμεσά μας και διηγούνται τις περιπέτειές τους. Νιώθουν κατά κάποιο τρόπο δικαιωμένοι: επιτέλους μοιράζονται με κάποιους άλλους τις απορίες, τα διλήμματα και καμιά φορά και το θυμό τους. Τους απασχολούν πολλά πράγματα: οι λαοί που δεν μπορούν να ομονοήσουν, η Πολιτεία

Νοβοκαΐνη

Οι πόρτες

ΚΟΝΤΥΛΙ

ΙΩΛΚΟΣ

Το όνειρό μου δεν είναι ένας αναγνώστης «βυθισμένος» στην πολυθρόνα του να διαβάζει μειλίχιες γλαφυρές περιγραφές που να γαργαλούν τις αισθήσεις του μέσω της φαντασίας. Ούτε με φωτογραφικό νατουραλισμό να κινηματογραφώ την πραγματικότητα. Αν και η αισθητική απόλαυση είναι ένα από τα ζητούμενα της τέχνης -και ως ένα βαθμό και των διηγημάτων μου- και υπάρχουν αξιόλογα λογοτεχνήματα, ακόμα και αριστουργήματα, που προτάσσουν τη γραφή αυτή. Τον αναγνώστη μου τον θέλω να απολαμβάνει -πρωτίστως φυσικά-, αλλά και να σκέφτεται, να εξοργίζεται, να γελά και να κλαίει· ενέργειες που συνήθως γίνονται σιωπηρά, αλλά κάποτε και ουσιαστικά. Δεν αγαπώ τα μανιφέστα, ούτε τα δυσνόητα έργα, αλλά ούτε την απλοϊκή «τροφή», και γράφω σκεπτόμενος τον αναγνώστη και κατά δεύτερο λόγο τον εαυτό μου. Προσπαθώ να έχω πάντα την αίσθηση του μέτρου. Όταν δεν υπάρχει κάποιος ουσιαστικός λόγος δε θέλω να μπερδεύω τα πράγματα. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι αρνούμαι την τέχνη του έμμεσου και αυτού που κατακτά «μόνος» του ο διαβάζων.

Η όψη ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ

INDEX_36 INDEX_41

που αγαπάει τα σκοτάδια αλλά δεν κλείνει τα μάτια στο φως: στο τέλος της βραδιάς ο «Ψαλιδοχέρης» θα μπορούσε να χορεύει dEUS, στην άκρη του Bus! Κι αν θέλετε να χορέψετε κι εσείς, αλλά δεν ξέρετε πώς, στις τελευταίες σελίδες θα βρείτε ένα «λεξικό» για… ταχύρυθμο indie εγγραμματισμό. Συνοψίζοντας, η Νοβοκαΐνη τηρεί όσα υπόσχεται. Επίσης, δροσίζει στον καύσωνα, με τις χειμωνιάτικες περιηγήσεις της. Βοηθάει να φτιάξετε cd για τις διακοπές ή τα ταξίδια μέσα στο δωμάτιό σας (αρκεί να βάλετε σε μια σειρά τα ονόματα των ηρώων, που είναι βαφτισμένοι από τίτλους τραγουδιών). Και θα περάσετε δημιουργικά τον χρόνο σας σπαζοκεφαλιάζοντας «τι είπε η Σάρα στον Στεφάν, στην τελική σκηνή;» και «τελικά αυτό το τέλος μπορεί να θεωρηθεί happy end;» . Με λίγα λόγια, μαζί της μπορείτε να περάσετε καλά. Ελπίζω τόσο καλά όσο πέρασα εγώ, γράφοντάς την!

AYTOΠAPOYΣIAΣEIΣ

Η νέα συλλογή διηγημάτων μου με τίτλο Η όψη, προσπαθεί να αποδώσει μια πτυχή από ένα φάσμα σύγχρονων χαρακτήρων και συμβάντων, μέσα στη μικρή φόρμα των διηγημάτων. Αφορά την παραμόρφωση της αλήθειας, υπό την οπτική γωνία του υποκειμενικού αφηγητή, και ευελπιστεί να δημιουργήσει ψυχαγωγικές ανατρεπτικές ιστορίες, με χιούμορ και ειρωνεία. Οι ήρωές της είτε ζουν εγκλωβισμένοι στον κόσμο τους, ενίοτε ευτυχισμένοι και συμφιλιωμένοι μαζί του, είτε οδηγούνται σε αδιέξοδα και ατοπήματα, καθώς συγκρούονται με αυτόν. Έτσι συνδιαλέγονται μεταξύ τους, ερωτεύονται, αγαπιούνται, μισούνται, διαμαρτύρονται, ονειρεύονται, νοσταλγούν, ζηλεύουν και εγκληματούν και σε καμία περίπτωση δεν είναι άμεμπτοι. «Χρωματίζοντας» την πραγματικότητα ελπίζουμε, ή ίσως ματαιοδοξούμε, να την κάνουμε πιο ανεκτή, πιο όμορφη, πιο σημαντική, να στρέψουμε τους προβολείς μας πάνω της, να πούμε «έτσι είσαι» ή «έτσι σε ονειρεύομαι». «Μαγεία» ή συναισθηματική πλάνη; Και απλώς συνεχίζω...

που αντιμετωπίζει αντιφατικά τη ζωή των πολιτών της, ο κόσμος που μπορεί να μην είναι αυτός που αποτυπώνεται στο μυαλό μας, ο πολιτισμός που δεν καταλαβαίνουμε γιατί τον φτιάχνουμε, η τεχνολογία που μας μεταλλάσσει σταδιακά, η ίδια η ζωή που μοιάζει σαν ψευδαισθητική παρενέργεια κάποιας ουσίας, η αγάπη του Θεού που ίσως είναι επικίνδυνη, η φύση που μας μεταχειρίζεται σαν μαριονέτες, ο χρόνος που αφαιρεί κομμάτια από την ύπαρξή μας, και κυρίως ο άνθρωπος που μετά τους πρώτους ενθουσιασμούς του αντιλαμβάνεται ότι είναι ισόβια παγιδευμένος σ’ έναν ακατάληπτο χώρο. Και στις εικοσιτέσσερις ιστορίες οι ήρωές μου κινούνται ανάμεσα στην ειρωνεία, τον κυνισμό και τη μελαγχολία ρωτώντας για πράγματα, στα οποία οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες. Τις περισσότερες μάλιστα φορές δεν υπάρχουν καθόλου απαντήσεις. Αυτοί όμως επιμένουν να ρωτούν. Γι' αυτό εξάλλου πλάστηκαν.

Γιώτα Αργυροπούλου Διηγήματα ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

πίσω από τη βιτρίνα Στις σελίδες που ακολουθούν θα βρείτε κριτικές και παρουσιάσεις βιβλίων από δόκιμους συγγραφείς, βιβλιοκριτικούς και αρθρογράφους αλλά και από «απλούς» αναγνώστες. Όπως πάντα, το περιοδικό είναι ανοιχτό σε όλους και υποδεχόμαστε με χαρά τις κριτικές σας για τα βιβλία που αγαπήσατε ή αντιπαθήσατε. gnomi@indexmag.gr

INDEX_36

Το μωβ της θλίψης, της πίκρας, της οδύνης, της λύπης και της απώλειας καρκινοβατεί στα, έμπλεα θανάτου, ποιήματα της έξοχης ποιήτριας Γιώτας Αργυροπούλου, που με το συμβολικό τίτλο Διηγήματα εισέρχεται, από άποψη γεύσης και μόνο, σε άλλη περιοχή του γραπτού λόγου. Είναι αλήθεια πως τα συγκεκριμένα ποιήματα χωριστά έχουν ν’ αφηγηθούν μιαν ιστορία, το καθένα με τον δικό του τρόπο, το καθένα με διαφορετική αντιμετώπιση του μύθου που εμπεριέχει, το καθένα από άλλη οπτική γωνία και συλλογιστική. Η, πέρα από συμβατικότητες, γραφή της Αργυροπούλου είναι κάτι παραπάνω από εμφανής, είναι δρομολογημένη παρέμβαση στο corpus της δημιουργίας, είναι τιμολογημένη ανταλλαγή συναισθήματος και γλώσσας που θα το περιγράφει, είναι ανταπόδοση αισθητικής και απόλυτης ικεσίας στο ποιητικό προϊόν. Η εντελώς προσωπική εκφραστική μανιέρα, με την οποία η ποιήτρια διασκευάζει το υλικό της σε υψηλού διαμετρήματος ποίηση, προϊδεάζει και προδικάζει την αναγνωστική ταύτιση που θα επέλθει, μιας και η απόλαυση, παρότι κινητοποιεί σκουρόχρωμες και πένθιμες αντιδράσεις, στην ουσία, σαν πρωτογενής, στέκεται στην κορυφή του ισοσκελούς τριγώνου, με τις δύο πλευρές να οριοθετούνται ως η Μνήμη και η Απόγνωση. Και όλα αυτά που λέγονται δεν έχουν σχέση με μια μελαγχολική γυναίκα δημιουργό, μ’ έναν απελπισμένο άνθρωπο που αναζητά μέσα απ’ την ποίηση λύτρωση και διέξοδο· το αντίθετο και μακριά από καταπιεσμένες και καταθλιπτικές προοπτικές, που συνήθως φτάνουν στα χέρια μας λειτουργώντας σαν φάρμακα, εδώ έχουμε απόλυτα υγιή στοιχεία, ευαισθησίες, που καλύπτουν συναισθηματικά κενά, μνήμες που έρχονται ως Ερινύες για να ενοχοποιήσουν κάθε μαρτυρία του ποιητικού αναχώματος, θεσμικά στίγματα μιας αθεράπευτης τάσης προς το μυθικό, το μαγικό, το τετελεσμένο. Η απελπισμένη υφολογικά προσέγγιση των στίχων της Αργυροπούλου σε κάτι το εντελώς απτό, απλό, ρεαλιστικό και καθόλου μεταφυσικό, στρογγυλεμένο και αιχμηρό, καθολικό και ακραίο, ορθόδοξο και οριακό, όπου αυτά εμφανίζονται, κάνουν τη συλλογή εκφραστική μέριμνα μιας ποιήτριας που μας καλεί σε παραστάσεις δραματικές και τραγικές, πάντα όμως στητές και δικαιωμένες. Έτσι που ακόμη και ο διαχωρισμός τους σε τρεις ενότητες να μην είναι επαρκής δικαιολογία ότι θα διαβάσουμε κάτι διαφορετικό στη μία και στην άλλη αλλά τουναντίον, η θεματολογική τους διαστρωμάτωση να στέλνει τα ίδια μηνύματα που εξυφαίνονται από ερεθίσματα και εμπνεύσεις άκρως και επιπλέον ανθρώπινες, σαφέστατα υπαρξιακές. Οι εικόνες, σαν αποτέλεσμα ενός καλά δουλεμένου λόγου και μιας υπερρεαλιστικής τεχνικής, ενίοτε παίρνουν χαρακτήρα οθόνης στην οποία περνά το κείμενο, οι στίχοι, οι λέξεις, με τρόπο υπερφυσικό και υπερβολικό, φανταστικό και ανεξερεύνητο, νωπό και παθιασμένο· έτσι ώστε η κάθε μικρή ή μεγάλη νοσταλγία, η κάθε μνημονική συμπεριφορά, η κάθε δέηση για τους νεκρούς που κουβαλάμε μέσα μας, να αποκτούν χαρακτήρα έντονης σφραγίδας, επινοημένου τατουάζ και νυχτερινών μαύρων επιθυμιών.

Τέλος, και αφού ανατρέξουμε στη θεματολογική προσαρμογή - η οποία όντως πένθιμη, κυριολεκτικώς συναρπάζειστην ατμόσφαιρα η οποία σκηνοθετεί ένα έργο που ο θάνατος είναι πανταχού παρών «διασκεδάζοντας», στο ύφος το οποίο πριμοδοτεί την εκάστοτε εμπειρία και το συνολικό σκηνικό το οποίο, όντως υπερβολικό, παραπέμπει στο αρχαίο δράμα, εκείνο που απομένει για να διασταυρωθούμε μαζί του είναι η εν γένει φιλοσοφία του· είναι τα στοιχεία μιας απέλπιδας προσπάθειας που, εν κατακλείδι, πετυχαίνει να ενσωματώσει την ψυχική θέληση σε δραστικές στιχουργικές συναντήσεις. Χρίστος Παπαγεωργίου, ποιητής - κριτικός λογοτεχνίας

Βασίλης Βασιλικός Οι γάτες της Rue d’ Hautevile ΠΑΤΑΚΗ Το παρόν βιβλίο είναι το ημερολόγιο του συγγραφέα την περίοδο που ζούσε στο Παρίσι. Εκείνο το διάστημα έμενε μόνος του γιατί η γυναίκα του και η μικρή του κόρη βρίσκονταν στην Αθήνα. Έτσι, οι προσωπικές του σημειώσεις περιέχουν μια τρυφεράδα και μία μοναξιά που με καλοδουλεμένη λογοτεχνική γραφή αποκτούν αναγνωστική αξία. Όπως γράφει και ο ίδιος «…η ζωή των ανθρώπων είναι μια καθημερινή άσκηση σε τεντωμένο σκοινί». Αυτό λέει «δεν με εμποδίζει να βρω μια καρέκλα κι ένα γραφείο και να στρωθώ στο γράψιμο». Συντροφιά με τα δυο γατάκια, τη Σαπφώ και τον Βαλέριο μιλά για όλα τα προβλήματα που τον απασχολούν και μέσα από τη γραφή τα εκφράζει με τη μυθοπλασία. Οι παλιοί συμμαθητές του ακολούθησαν άλλους δρόμους και διακρίθηκαν ως επιχειρηματίες. Ο Βασιλικός, όμως, ήθελε από μικρός να γίνει συγγραφέας, αλλά δεν ήξερε πόσο κόπο και αγώνα χρειάζεται για να είσαι πάντοτε ακμαίος και παραγωγικός. Οι μεγάλες χώρες βγάζουν μεγάλους συγγραφείς, επειδή ο συγγραφέας είναι το μέτρο της χώρας του. Η βεντάλια τους είναι μεγάλη, γιατί η χώρα τους έχει μεγάλα προβλήματα. Εμείς στην Ελλάδα, τονίζει, πάσχουμε από λογοτεχνίτιδα και γι’ αυτό και έχουμε περιχαρακωθεί. Όλα τα χρόνια που έλειπε από την Ελλάδα μία νοσταλγία τον κυριαρχούσε και ήθελε πάντα να γυρίσει στην πατρίδα. Όμως, όσες φορές γύρισε άλλες τόσο φορές απογοητεύτηκε. Αναπολεί τους φίλους του, τη Μελίνα τον Μένη Κουμανταρέα, τον Μίκη. Στο διάστημα εκείνο, που κατοικούσε στη Γαλλία, πολλά έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά και άλλες γλώσσες. Αυτά τα γεγονότα του έδωσαν τη χαρά και την ελπίδα πως τίποτε δεν πάει χαμένο αν δουλεύεις εξαντλητικά αλλά και μεθοδικά. Η καθημερινή άσκηση στη γραφή είναι απαραίτητη. «Η γλώσσα πρέπει να δουλεύεται καθημερινά. Είναι ένα μηχάνημα. Είναι μια ζωντανή σάρκα. Είναι ένα κλειδοκύμβαλο που η αχρησία μπορεί να το αποπνευματώσει». Ακριβώς αυτό. Ο Βασιλικός είναι από τους παραγωγικότε-

ρους δημιουργούς που δούλεψαν για χρόνια και έχουν ένα σημαντικό πνευματικό έργο. Ο ίδιος ισχυρίζεται πως «κράτησε για χρόνια ημερολόγια, μα δεν έγραψε ιστορίες». Τις ιστορίες τις έγραφε όταν μυθοποιούσε τα διάφορα μικροπεριστατικά. Η πείρα και η γνώση που έχει ο Βασίλης Βασιλικός να δημιουργεί ημερολόγια, να γράφει αυτοβιογραφικά, αλλά και να γνωρίζει όλα τα είδη της μεταμοντέρνας γραφής που τα διακρίνουμε στα μυθιστορήματά του τον κάνει ενδιαφέροντα και αγαπητό στους αναγνώστες. Κάθε δημιούργημά του είναι μια καινούργια ανάσα για τους αναγνώστες, αλλά και ένα παιχνίδι με τις λέξεις που ξέρει τόσο καλά να σε κάνει να μην θέλεις να αφήσεις τα βιβλία του και να τα διαβάσεις απνευστί. Γι’ αυτό και το νέο του βιβλίο είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

Βούλα Μάστορη Το παραμύθι των ψυχών ΠΑΤΑΚΗΣ Τι συμβαίνει όταν μία καταξιωμένη συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, με σαράντα πέντε βιβλία στο ενεργητικό της και τριανταπεντάχρονη παρουσία στα νεοελληνικά γράμματα, εξουδετερώνει τις εσωτερικές αντιστάσεις και τα αντικειμενικά εμπόδια και αποφασίζει να γράψει ένα βιβλίο για ενήλικες; Η εσωτερική πάλη της Βούλας Μάστορη κράτησε είκοσι ολόκληρα χρόνια. Από το 1977, χρονιά που έχασε τον πατέρα της, έως το 1997, όταν ξεκίνησε τη συγγραφή του βιβλίου Το παραμύθι των ψυχών. Το βιβλίο είναι βασισμένο στο ημερολόγιο του πατέρα της, μικρασιατικής καταγωγής. Η συγγραφέας αντιμετώπισε δυσκολία, τόσο να αποκρυπτογραφήσει τον αυστηρά καλλιγραφικό κώδικα γραφής του ημερολογίου, όσο και να ξεπεράσει την έντονη συναισθηματική φόρτιση, που της δημιουργούσε η επαφή με το πατρικό χειρόγραφο. «Σαν έτοιμη από καιρό, σαν θαρραλέα», καταπιάνεται με τη συγγραφή, η οποία, σαν πολύτιμο κέντημα, διήρκεσε επτά χρόνια. Επτά χρόνια ιστορικής έρευνας, κυνηγήματος των ηρώων, οι οποίοι, όπως χαρακτηριστικά έχει αναφέρει η Βούλα Μάστορη, δεν πειθαρχούσαν στην πένα της και παραστράτιζαν από τη δομή και την πλοκή που ήθελε να τους εντάξει, αλλά και επιμελημένης γλωσσικής επεξεργασίας. Το αποτέλεσμα της τελευταίας, μια γλώσσα άφθαρτη, καθαρή, διανθισμένη με λέξεις της Ανατολής, που συχνά μας αποκαλύπτουν ετυμολογικές συγγένειες με ακούσματα γνώριμα και μας κάνουν να αισθανόμαστε σαν να συναντάμε παλιούς αγαπημένους. Τα γλωσσικά αυτά μαργαριτάρια βρίσκονται συγκεντρωμένα στο γλωσσάρι που βρίσκεται στο τέλος του βιβλίου, σε μια συλλογή γεύσεων, παθών, ηθών, στολιδιών και επιτηδευμάτων της κοσμοπολίτικης Ιωνίας. Το παραμύθι των ψυχών είναι ένα βιβλίο

INDEX_36

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

το βιβλίο της άμμου ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ

Η δική μας Βίβλος Ο Σερ Άρθουρ Σαιντ Κλαίαρ, όπως σου έχω πει, ήταν άνθρωπος που διάβαζε τη Βίβλο του. Ναι ποιο ήταν το πρόβλημά του: Πότε θα καταλάβουν οι άνθρωποι ότι δεν ωφελεί να διαβάζει κάποιος τη Βίβλο του, αν δε διαβάσει και τη Βίβλο των άλλων; Ένας τυπογράφος διαβάζει τη Βίβλο για να βρει παροράματα. Ένας Μορμόνος στη δική του Βίβλο βρίσκει την πολυγαμία. Ένας της Χριστιανικής Επιστήμης βρίσκει ότι δεν έχουμε χέρια και πόδια. Ο Σαιντ Κλαίαρ ήταν ένας παλιός Αγγλο-Ινδός, προτεστάντης στρατιώτης. Για σκέψου τι σημαίνει αυτό.

πυκνογραμμένο, με σφιχτή δομή και μεγάλη ευχέρεια ροής των γεγονότων. Οι περιγραφές του απολαυστικές, γαλαντόμες, με εικαστική επιδεξιότητα. Οι εκφραστικοί του τρόποι παρακάμπτουν δαιδαλώδεις ατραπούς και με απλότητα φθάνουν κατευθείαν στην ψυχή. Την αφυπνίζουν, τη γλυκαίνουν, τη διδάσκουν, τη φωτίζουν. Η αφήγηση ξεκινά στο Πυργί της Χίου, «το πιο όμορφο στη χώρα της μαστίχας». Εκεί κάποιες γυναίκες είναι ενωμένες με μια μαγική αλυσίδα που ο αρχικός της κρίκος είναι άγνωστος. Οι γυναίκες αυτές, οι «αλλιώτικες», κληρονομούν σαν μπάμπουσκες το «γνώρισμα». Έχουν μάτια αόρατα σε όλο τους το κορμί και βλέπουν τη ματιά απ’ όπου κι αν έρχεται, μυρίζουν τους ανθρώπους από μακριά -ειδικά τους άντρες-, ερωτεύονται χωρίς κοινωνικές αναστολές, έναν μόνο άντρα στη ζωή τους και μπορούν να επικοινωνούν μαζί του από μακριά με ζωντανά όνειρα. Αν τύχει και ο θάνατος κόψει την αλυσίδα αυτή, σε κάποιο άλλο μέρος γεννιέται μια ξανθή πρωτοκόρη, για να συνεχίσει τη μαγική ακολουθία αυτής της ιδιαίτερης «φύτρας». Στο Πυργί η αλυσίδα των «αλλιώτικων» παρουσιάζει μια πρωτόγνωρη διαφοροποίηση. Στην ακολουθία της Σάρας, της Μαρούς και της Αντιγόνης, προστίθεται απρόσμενα ο Χρίστος, με του Χριστού το γιώτα, δίδυμος αδερφός της Αντιγόνης. Ο Χρίστος, μοναδικός αρσενικός που διαθέτει το «γνώρισμα», από μικρός είναι μυημένος στον κόσμο των γυναικών, διατηρώντας έναν άρρηκτο δεσμό με την αδερφή του. Αυτός ο δεσμός δεν χαλαρώνει ούτε όταν αποκτά τρεις αδερφούς, ούτε όταν φεύγει μακριά της, για να βρει την τύχη του. Εγκαθίσταται στη Σμύρνη, όπου ζει μια έντονη πάλη με τον χρόνο. Ο χρόνος κυλά πότε αργά και πότε γρήγορα, μέσα από τις ερωτικές ιεροτελεστίες και τις σαρκικές απολαύσεις, την αστική ζωή της πολυπολιτισμικής και κοσμοπολίτικης Ιωνίας των αρχών του περασμένου αιώνα, αλλά και τα αιματηρά γεγονότα της μικρασιατικής καταστροφής. Επίσης, ο χρόνος του Χρίστου ρέει μέσα σε μία έντονη μεταφυσική διέγερση, που δημιουργείται καθώς παράλληλα ζει στον κόσμο που το «γνώρισμα» τον καλεί. Το κάλεσμα αυτό, πότε γλυκό και παρηγορητικό, πότε τραυματικό και αγωνιώδες, τον γεμίζει με απέραντη νοσταλγία, η οποία βρίσκει λύτρωση, όταν μετά από πολλές περιπέτειες, τόσο δικές του, όσο και της οικογένειάς του, αντικρίζει τα λαμπερά και γνώριμα μάτια της Λυδίας, μέλλουσας γυναίκας του γιου του. Η Λυδία ή Γκιουζέλ (όμορφη) είναι και αυτή ονειρόπλαστη, κρίκος της σπάνιας αλυσίδας... Η μοιραία συνάντηση σφραγίζεται με ένα μαντιλάκι που, όπως οι ψυχές, ταξιδεύει αιώνες τώρα από διήγηση σε διήγηση και από τραγούδι σε τραγούδι, μέχρι να τοποθετηθεί από την πένα της Βούλας Μάστορη στο Παραμύθι των ψυχών. Στο Παραμύθι των ψυχών ζωντανεύουν τα βλέμματα, τα σύμβολα, τα αγγίγματα, οι μνήμες, οι σιωπές. Είναι βαθύτατα ανθρώπινο και πλούσιο βιβλίο. Στις σελίδες του έρχεται κανείς σε επαφή με πυκνά νοήματα και προβληματισμούς, που εκφράζονται με έναν διεισδυτικό και ήπιο τρόπο. Νιώθει κανείς ότι ο αρχικός στόχος της συγγραφής του ολοκληρώθηκε. Και αυτός, όπως η συγγραφέας έχει πει, δεν ήταν άλλος από τη συμφιλίωση με τον θάνατο και την εξύμνηση του έρωτα. Αθηνά Γκριτζάλα, φιλόλογος - ειδική παιδαγωγός

ROBERT E. HOWARD Ο Μαύρος Λίθος και άλλες ιστορίες της Μυθολογίας Κθούλου Οι Θεοί της Μπαλ-Σαγκόθ και άλλες ιστορίες της Μυθολογίας Κθούλου

Γκ. Κ. Τσέστερτον Η αθωότητα του πατρός Μπράουν από το διήγημα «Το σημάδι του σπασμένου ξίφους» μετάφραση Σπάρτη Γεροδήμου Εκδόσεις Γνώση, Αθήνα 1990

INDEX_36 INDEX_41

ΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΝΤΑΘ Η ηρωική φαντασία αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο στο σώμα της φανταστικής λογοτεχνίας. Η μυθολογία της βασίζεται στους θρύλους, τις παραδόσεις, τα λαϊκά παραμύθια, τις μυθολογίες και τα έπη των λαών. Η αρχετυπική καταγωγή της ωστόσο πρέπει να αναζητηθεί στο αρχέγονο παρελθόν της γης, όταν η επιβίωση του πρωτάνθρωπου εξαρτιόταν από τη δύναμη των μυώνων του. Πολύ φυσικά, λοιπόν, το εν λόγω πνεύμα του είδους να εκφράζεται με

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ το πρόσωπο του κεντρικού ήρωα, ο οποίος αντιμετωπίζει θεούς και δαίμονες, αντανακλάσεις της πραγματικότητας, προκειμένου να επιβιώσει σε έναν εχθρικό, επικίνδυνο κόσμο. Ευνόητο, υπό αυτό το σκεπτικό, ότι εκφράζει και τον σύγχρονο τεχνολογικό πολιτισμό, η κοινωνία του οποίου διαθέτει τα δικά της τέρατα, και τους δικούς της ήρωες. Ο Αμερικανός συγγραφέας Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ (1906-1936), είναι ο κατ’ εξοχήν εκπρόσωπος του είδους, στο έργο του οποίου αντανακλάται το προαναφερθέν πνεύμα∙ και δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι ο διάσημος ήρωάς του Κόναν ο Κιμμέριος «γεννήθηκε» στη σύγχρονη εποχή και στο συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτικό σύστημα της Αμερικής. Σύστημα που οι αμοραλιστικές προδιαγραφές του υπερέβαιναν τον καθημερινό άνθρωπο. Ο Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ είχε απόλυτη συναίσθηση αυτού του «τερατώδους» περιβάλλοντος∙ και της γνώσης ότι μόνο μέσα από τις «υπερφυσικές» ιστορίες του μπορούσε να το αντιμετωπίσει. Το διαπιστώνει κανείς στα διηγήματα των δύο ανά χείρας τόμων, το υλικό των οποίων είναι αντλημένο από τη Μυθολογία Κθούλου, του άλλου σπουδαίου Αμερικανού συγγραφέα φαντασίας Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ (1890-1937), ο οποίος οραματίστηκε ένα σύμπαν κατοικημένο από τερατώδεις οντότητες που πρόκειται να διαδεχτούν στο μέλλον τον άνθρωπο, η ήττα του οποίου είναι βέβαιη, παρ’ όλες τις προσπάθειές του να αντιδράσει. Οι περιστασιακές νίκες του δεν εξοντώνουν «Το Τέρας» που ήδη έχει αρχίσει να διαβρώνει και να μεταλλάσσει τον άνθρωπο πολύ πριν την έλευσή τους. Αντιμέτωπος με τον τερατώδη εαυτό του απλώς βιώνει τη σταδιακή πτώση του∙ κανένας υπερήρωας δεν μπορεί να αναστρέψει τη μοίρα του. Στα διηγήματα και των δύο τόμων αυτό τονίζεται με ιδιαίτερη έμφαση. Ο ήρωας συγκρούεται με ανθρώπινα και εξωγήινα όντα, μάγους και μάγισσες, δαίμονες, φαντάσματα και νεκροζώντανους. Προς στιγμήν βιώνει την ψευδαίσθηση ότι τα υπερβαίνει. Στην επόμενη όμως στροφή του δρόμου της ζωής του θα τα ξανασυναντήσει μεταστοιχειωμένα επί το ισχυρότερο, ενώ ο ίδιος παραμένει περιχαρακωμένος μέσα σε έναν παρακμιακό εαυτό ο οποίος συν τω χρόνω φθίνει όλο και περισσότερο. Στο βάθος αυτής της απαισιόδοξης ιδεολογίας, ωστόσο, ο συγγραφέας επιχειρεί να συνομιλήσει με το Άγνωστο, «τόπος» καταγωγής πιθανώς μιας τερατώδους Δημιουργίας, ζητώντας μια απάντηση στο γιατί δόθηκε ο ρόλος του πιονιού στον άνθρωπο. Η τραγωδία του έγκειται στην «απάντηση» που λαβαίνει: Σιωπή και σκοτάδι. Μέσω των «φανταστικών» διηγημάτων του ο Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ καταθέτει την υπαρξιακή αγωνία του: Το σύμπαν είναι ένα κοσμικό τέρας, πανίσχυρο, παντοδύναμο, αθάνατο - και ο άνθρωπος όχι μόνο «πεπερασμένος», αλλά ένα ελάττωμά της. Η μοναδική ωραιότητά του, ωστόσο, είναι η αιώνια προσπάθειά του να επιδιορθωθεί. Είναι και το ουσιώδες που ενυπάρχει στο έργο του Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ. Μάκης Πανώριος

Άλισον Μπέχντελ Το θανατάδικο ΓΡΑΜΜΑΤΑ Με το αυτοβιογραφικό graphic novel: The fun home, η αμερικανίδα κομίστα Άλισον Μπέχντελ κάνει το 2006 τη λογοτεχνική επιτυχία της χρονιάς. Ο τίτλος της ελληνικής μετάφρασης παραπέμπει στην οικογενειακή επιχείρηση, ένα γραφείο κηδειών, το θανατάδικο όπως το αποκαλούν οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας, το σκοτεινό ασυνείδητο πίσω απ’ την πρόσοψη της οικογένειας , το οποίο εδρεύει πίσω απ’ το σπίτι της γιαγιάς. Οι Μπέχντελ με τα τρία παιδιά τους ζουν σε μια παλιά γοτθική έπαυλη στην Πενσυλβάνια, την οποία ο πατέρας αναπαλαιώνει μονομανώς. Μια αρκετά εκκεντρική οικογένεια –από μικρή η Άλισον την παρομοιάζει με την οικογένεια Άνταμς- όπου ο καθένας βρίσκεται στον κόσμο του και ταυτόχρονα όλοι μαζί. Εκεί, ανάμεσα στα βικτωριανά έπιπλα και τα βιβλία, ένα ακόμα πάθος του πατέρα που εκτός από τελετάρχης στο θανατάδικο είναι φιλόλογος στο τοπικό γυμνάσιο, ανάμεσα στα σκοτεινά μυστικά: την καταπιεσμένη ομοφυλοφιλία του πατέρα και την μυστηριώδη αδιαφορία της μητέρας η οποία μοιάζει να ζει μέσα απ’ τους ρόλους των ηρωίδων του Χένρι Τζέιμς και του Όσκαρ Ουάιλντ που υποδύεται στα τοπικά θέατρα, μέσα από τις δύσκολες αλλά και τις τρυφερές στιγμές, μεγαλώνει η Άλισον. Η λογοτεχνία θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην ενηλικίωση της. Τα βιβλία που διαβάζουν πατέρας και κόρη δημιουργούν τον κοινό κώδικα με τον οποίο θα αρχίσουν να επικοινωνούν τελικά μεταξύ τους. Όταν η Άλισον φεύγει για το πανεπιστήμιο, ο πατέρας θα την εισαγάγει στον κόσμο του Τζέιμς Τζόις ρίχνοντάς την στα βαθιά νερά, όχι μόνο της λογοτεχνίας αλλά και στο πέλαγος της προσωπικής της Οδύσσειας. Η Άλισον θα τα βγάλει πέρα και σ’ αυτό το ταξίδι, με κορύφωση την απελευθερωτική και για τους δυο τους δήλωση της ομοφυλοφιλίας της, και το ραγδαίο αλλά λυτρωτικό τέλος που ακολουθεί. Σαν επίλογο της σχέσης τους σημειώνει κάπου η ίδια ένα απόσπασμα από τον Οδυσσέα του Τζόις : «..σαν τον Στήβεν και τον Μπλούμ στην εθνική βιβλιοθήκη , οι δρόμοι μας διασταυρώθηκαν χωρίς να συναντηθούμε». Το θανατάδικο συνδυάζει την εξαιρετική λογοτεχνική γραφή με τα εμπνευσμένα σχέδια, τα οποία από μόνα τους αποτελούν ένα παράλληλο βιβλίο, μια δεύτερη κινηματογραφική αφήγηση με συχνά flash back, που ζωντανεύει μοναδικά τις δεκαετίες του ’60, ’70

54 μέχρι και τις αρχές του ’80 και σκιαγραφεί όλη τη γκάμα των συναισθημάτων που διατρέχουν την ιστορία πίσω απ’ το λόγο. Το βιβλίο της Μπέχντελ κέρδισε βραβεία και πολλές διακρίσεις στη χώρα του, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και δικαίως το 2009, συμπεριλήφθη στη λίστα των καλύτερων βιβλίων της δεκαετίας από τους Times του Λονδίνου. Εύη Τσακνιά.

Γεράσιμος Θεοδόσης Απονομή Δικαιοσύνης ΛΙΒΑΝΗΣ Λίγους μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, όπου δημοσκοπικά η αντιπολίτευση φέρεται ως η μελλοντική κυβέρνηση, ο αντιπρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης δολοφονεί τον Πρόεδρό του. Την υπεράσπιση αναλαμβάνει –λόγω παιδικής φιλίας με τον δράστη ένας δικηγόρος του περιθωρίου. Μέσα από τα μάτια του τελευταίου ανακαλύπτουμε τον λόγο της δολοφονίας και μέσω της σκιαγράφησης των χαρακτήρων των πρωταγωνιστών εξηγούνται στον αναγνώστη τα βαθύτερα αίτια της πράξης. Τελικά τα πρόσωπα, παρά τη σημασία που έχουν ως διαχειριστές των ελπίδων μας, όταν περιγράφονται στην καθημερινότητά τους δίχως τα προσωπεία-παραλλαγές της δημοσιότητας, αποδεικνύονται ηθικά έκπτωτοι και επικίνδυνοι. Παραβιάζουν κανόνες, επιβάλλουν ετσιθελικά όρους συναναστροφής, είναι δεσποτικοί προς το περιβάλλον τους, δρουν έξω από τα όρια του δικαίου και του κοινωνικά χρήσιμου (με την έννοια ότι οι πράξεις τους έπρεπε να εξυπηρετούν το σύνολο). Ο συγγραφέας, δικηγόρος ο ίδιος, έχει την ικανότητα και της ανάλυσης και της περιγραφής. Οι ήρωές του είναι «λίγοι» για να διαχειριστούν τα προσωπικά τους ζητή-

INDEX_36

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ ματα, όσες φορές το «δικό τους» καλείται να δώσει χώρο ή έστω προβληματιστεί για την επιθυμία «του αλλουνού». Τους καταγγέλλει και, ταυτόχρονα, μας οδηγεί έξυπνα στο πανάρχαιο ερώτημα για το σημαίνον (=την εξωτερικότητα που προσλαμβάνουμε με τις αισθήσεις) το σημαινόμενο (=η έννοια-αντίληψη αρχής) και το σημείο (=το σημάδι που δηλώνει τον δεσμό μορφής και έννοιας). Δηλαδή συντελείται η αποδόμηση του πολιτικού μύθου διαμέσου της πρακτικής του. Είναι ένα επίκαιρο θέμα, που με τρόπο σαφή και εύστοχο διαπραγματεύεται ο Γεράσιμος Θεοδόσης στο πέμπτο μυθιστόρημά του. Η γραφή του είναι καθαρή και ανεπιτήδευτη, ενώ επίσης καθαρή είναι και η ανάπτυξη του μύθου, χωρίς σκοτεινά σημεία, ούτε αδιέξοδες και κουραστικές αναλύσεις χαρακτήρων. Τα γεγονότα παρατίθενται «δημοσιογραφικά», δηλαδή κατατίθενται χωρίς να περιγράφονται, ούτε σχολιάζονται. Εύκολο βιβλίο, με συναρπαστική πλοκή, ικανό να σας κρατήσει το ενδιαφέρον, δίνει αφορμή για να οργιστείτε ή και να καταλάβετε όσα συντελούνται γύρω μας για μας, χωρίς εμάς. Άλλωστε, κανένα μυθιστόρημα (και γενικότερα κάθε μορφή Τέχνης) δεν μπορεί να σταθεί, αν δεν αποτυπώσει την αλήθεια… Γιάννης Πλαχούρης

Σοφία Γιαλουράκη Έθιμα παιχνιδίσματα στου Χρόνου τα γυρίσματα. 20 έθιμα συναντούν 20 έργα ζωγραφικής/ φθινόπωρο χειμώνας (τόμος Α′) και άνοιξη - καλοκαίρι (τόμος Β′) ΔΙΠΤΥΧΟ

Στη Σειρά Παιδαγωγική και Διδακτική Μεθοδολογία και στην Υποσειρά Μουσειακή Αγωγή εντάσσεται το δίτομο αυτό έργο της συγγραφέως και παιδαγωγού (οι δύο ρόλοι είναι στην περίπτωσή της απόλυτα συνυφασμένοι) Σοφίας Γιαλουράκη, ακάματης και πολυτάλαντης (και ταυτόχρονα πολύ σεμνής) πνευματικής προσωπικότητας, η οποία είναι πολύ γνωστή στον παιδαγωγικό χώρο, χάρη στη σκληρή δουλειά της και τις εύστοχες συζεύξεις που πραγματοποιεί στα βιβλία της, με μια απαράμιλλη, συχνά, αισθαντικότητα. Συνάδον προς την αποτροπαϊκή, ουσιαστικά, φράση του Γιώργου Σεφέρη «Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν σβήνει κανείς κι ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον», το ανά χείρας πόνημα υλοποιεί μια διαθεματική προσέγγιση, η οποία προσφέρει στον τυχερό αναγνώστη έναν σπάνιο συνδυασμό παραδοσιακού πλούτου και επώνυμων καλλιτεχνικών πραγματώσεων. Τα 40 συνολικά έθιμα, κατανεμημένα στους αντίστοιχους μήνες του Χρόνου και πλαισιωμένα από πλούσιες ιστορικές ή/και μυθολογικές πληροφορίες, συνταιριάζονται με 40 έργα τέχνης, συνοδευμένα από λίγα λόγια για τον ζωγράφο και τον πίνακα, καθώς και από σχόλια για τη σύνδεση του εθίμου με τον πίνακα ζωγραφικής. Ακολουθεί πλήθος ασκήσεων, ερωτήσεων, αλλά και παροιμίες και παιχνίδια. Στον Πρόλογό της η συγγραφέας δίνει με λίγα λόγια τους άξονες γύρω από τους οποίους περιστράφηκε και τα κίνητρα τα οποία την ώθησαν στη συγκεκριμένη εργασία. Ανάμεσα σε αυτά θα συναντήσουμε τη φροντίδα για την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών (μήπως και των ενηλίκων, αν δεν είναι πολύ αργά;) -πόσο λειτουργικές και εύστοχες είναι οι ερωτήσεις που τίθενται προκειμένου να «μπουν» οι αναγνώστες στον πίνακα!– την έγνοια να μην χαθεί η συμπόνια και η επιείκεια από τις σχέσεις των ανθρώπων, καθώς και τον φόβο μήπως οι αλήθειες για την καθημερινή ζωή, οι οποίες φυλάσσονται μέσα στα έθιμα, παραμεληθούν και μαζί τους κακοποιηθούν «η εντιμότητα,

η ειλικρίνεια, η ανιδιοτέλεια, το μεράκι της ομορφιάς, που είναι και δίψα της ζωής αληθινή». Οι ανησυχίες της κυρίας Γιαλουράκη επεκτείνονται, κάτι που ήταν άλλωστε αναμενόμενο, και στα οικολογικά ζητήματα, με έναν ιδιαίτερα τρυφερό και ουσιαστικό τρόπο, αλλά και στη στοργή με την οποία πρέπει να περιβάλλονται οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας (παρόλο που αυτοί οι τελευταίοι, και μάλιστα από τις παλαιότερες εποχές, αποδεικνύονται, κάποτε, πιο ανθεκτικοί από τους νέους), όπως και σε φλέγοντα κοινωνικά προβλήματα, τα οποία δεν χάνει την ευκαιρία να θίξει, αναλαμβάνοντας, μάλιστα, πλήρως τις ευθύνες εκ μέρους των προηγούμενων γενεών. Δεν πρέπει, εδώ, να παραλειφθεί και η επιβεβλημένη αναφορά στην επιστημονική έρευνα (ας μην ξεχνάμε τις σπουδές της Σοφίας Γιαλουράκη: αρχαιολογία, παιδαγωγικά, ψυχολογία και θεατρικό παιχνίδι) που διεξήγαγε η συγγραφέας (φανερή στη Βιβλιογραφία την οποία παραθέτει), χάρη στην οποία απολαμβάνουμε έως και σχόλια του αρχιτέκτονα Le Corbusier για τον ζωγράφο Θεόφιλο. Η άψογη εκτύπωση και ο άριστα επιμελημένος σχεδιασμός της παρούσας έκδοσης ολοκληρώνουν, τελικά, ένα βιβλίο - «κόσμημα» και «στήριγμα ψυχής». Σταυρούλα Γ. Τσούπρου

Στέλιος Κανάκης Ιερές Βλακείες ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Στην Ελλάδα γίνεται αυτόματα επικίνδυνος όποιος ασχοληθεί με τη Θρησκεία. Ιδιαίτερα αν είναι καυστικός μαζί της. Όταν η θρησκεία υποστηρίζει βλακείες, γράφει ο Στέλιος Κανάκης, επιτελεί θεάρεστο έργο, όταν οι υπόλοιποι αντικρούουμε αυτές τις καταφανείς βλακείες αποκαλούμαστε υβριστές. Η αλήθεια είναι πως από την αρχή του κόσμου δεν υπάρχει θρησκεία και ούτε το θρησκευτικό αίσθημα είναι έμφυτο στον άνθρωπο. Αυτό μας το επιβεβαιώνουν με τα χρόνια οι επιτόπιες έρευνες των ερευνητών, ανθρωπολόγων, εθνογράφων. Το ίδιο πράγμα προσπαθεί και ο Στέλιος Κανάκης να μας ξαναπεί, όχι με επιστημονική διάθεση και ύφος, αλλά με έναν καθημερινό λόγο, προσβάσιμο και κατανοητό από όλους. Διαβάζοντας τα περιεχόμενα κανείς μπορεί να εντυπωσιαστεί γιατί υπάρχει μια ιστορική συνέχεια, μια καυστική επιλογή τίτλων που κινεί το ενδιαφέρον για ανάγνωση και ανάλαφρη προσέγγιση του θέματος και φυσικά το καίριο τελευταίο ερώτημα που όλοι έχουμε ψιθυρίσει και φωνάξει, και όλοι έχουμε και δεν έχουμε βρεί απαντήσεις. Ζούμε χωρίς Θεό; Όσο επιστρέφουμε στις απαρχές της ιστορίας μας, τόσο πιο απλές είναι οι κοινωνικές σχέσεις και γενικά η κοινωνική διάρθρωση και η διανοητική ανάπτυξη του ανθρώπου, έτσι και η θρησκεία αλλά-

ζει μορφές ολοένα μέχρι να εξαφανιστεί στο μέλλον ως κοινωνικό φαινόμενο μαζί με την εκάστοτε τάξη που τη στηρίζει και την ανατροφοδοτεί. Ο Στέλιος Κανάκης την εξετάζει ως ένα από τα ιδεολογικάκοινωνικά φαινόμενα της ανθρώπινης ιστορίας. Ακολουθεί τη σκέψη, ένα υστερόχρονο βιολογικό φαινόμενο, την εσωτερική ομιλία δηλαδή, τις ιδέες που είναι ένα ανώτερο στάδιο εξέλιξης, της πρωτόγονης ιδεολογίας. Στην πορεία των χρόνων έχουν γίνει άπειρες κριτικές για το συγκεκριμένο θέμα. Απο την ελληνική αρχαιότητα άρχισε η έρευνα επάνω στο ζήτημα της θρησκευτικότητας του ανθρώπου και η κριτική της θρησκείας. Σήμερα μπορεί αυτή η κριτική να μας φανεί απλοϊκή. Εκείνη την εποχή, όμως, αποτελούσε ένα σημαντικό ξεκίνημα γύρω απο το θρησκευτικό πρόβλημα και βοήθησε τη φιλοσοφία να προχωρήσει ακόμα περισσότερο. Μια περίοδος που αναφέρεται στο βιβλίο, κατά την οποία η έρευνα του θρησκευτικού προβλήματος πήρε μεγάλη έκταση, είναι αυτή των σοφιστών. Τότε κλονίστηκαν πεποιθήσεις και καθεστώτα που είχαν ανάγκη από την υποστήριξη και τη συμμαχία των πιθανών θεών. Το θρησκευτικό ψέμα είναι πράγματι των ΔΙΔΑΓΜΑΤΩΝ ΗΔΙΣΤΟΝ. Όμως, αν ένας λαός δεν έχει καταφέρει μεχρι το 2010 να πιστεύει στη δύναμή του και να απομακρυνθεί από το φόβητρο των Θεών, τότε ας είναι η θρησκεία ωφέλιμη για να προλαβαίνει τα ανομήματά του! Δεν χρειαζόμαστε τη θρησκεία ως αντιδραστικό παράγοντα σε κάθε νέα πολιτική, κοινωνική και επιστημονική ιδέα και πρόοδο. Η αμάθεια είναι ο σύντροφος της θρησκοληψίας. Κι αυτό ήταν και είναι ένα γεγονός. Η αμάθεια έχει μόνο έναν εχθρό: την επιστήμη. Η θρησκεία επίσης. Αλλά για να γίνει η επιστήμη απόλυτο κτήμα του λαού, δεν πρέπει να υπάρχουν εκείνα τα συμφέροντα που θα την απομακρύνουν από το απλό μυαλό. Ο Στέλιος Κανάκης πολύ καλά υποστηρίζει και επιμένει πως η ουδετερότητα της επιστήμης είναι επικίνδυνη και η αμόρφωτη μάζα αντί με τα χρόνια να συρρικνώνεται, γίνεται πιο ουσιαστική και έντονη. Τί πρέπει να γίνει; Πώς πρέπει να αντιδράσει ο άνθρωπος απέναντι σε αυτές τις βολές που δεν του αφήνουν ελεύθερες την κρίση και την επιλογή; Μόνο η γνώση και η παιδεία είναι η απάντηση. Ο Στέλιος Κανάκης εντυπωσιάζει σε αυτό το βιβλίο με τις αναφορές και τα παραδείγματα που χρησιμοποιεί. Υποστηρίζουν απόλυτα τις θέσεις του και κάνουν πιο ρευστό τον λόγο του. Ο χριστιανισμός δεν πρέπει να είναι περήφανος και να καυχηθεί για πολλά πράγματα. Για τη θέση του απένταντι στη γυναίκα, στην οικογένεια, στους τότε δούλους, στην επιστήμη, στην πρωτοποριακή σκέψη, στην ισότητα των τάξεων, το ξεσκλάβωμα της σκέψης, την κατάργηση μιας γενικότερης δουλείας! Η χριστιανική θρησκεία αναρριχόμενη στις δομές του Ρωμαϊκού κράτους ίσως να αιτιολογείτο στις εποχές που η επιστήμη απουσίαζε. Σήμερα όμως, είναι το «όπιο των λαών». Ο συγγραφέας με τις Ιερές Βλακείες και τον γλαφυρό και ενίοτε καυστικό του λόγο

56 πιστεύει απόλυτα μόνο στον άνθρωπο, τη δύναμή του, τις δυνατότητές του και το νόημα που μόνο ο ίδιος θα δίνει στην ύπαρξή του. Μοσκοβία Κασκούρα, Δρ. Συγκριτικής Λογοτεχνίας

Λουκία Δέρβη Ομπρέλες στον ουρανό ΜΕΛΑΝΙ Η νουβέλα της Λουκίας Δέρβη Ομπρέλες στον ουρανό τοποθετείται στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ειδικότερα στα χρόνια της κατοχής της Ελλάδας από τους Γερμανούς. Επικεντρώνεται στο θέμα της δίωξης των Εβραίων της χώρας μας και παρακολουθεί την πορεία δυο κοριτσιών που είναι αδελφές, στην προσπάθεια τους να αποφύγουν τη σύλληψη και να οδηγηθούν μαζί με τους ομοθρήσκους τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης με σκοπό την περίφημη «τελική λύση». Στη νουβέλα περιγράφεται με πολύ δυνατό και καθαρό λόγο η στάση των δύο κοριτσιών, που ξεκινά από την καλώς εννοούμενη αφέλεια της ηλικίας τους -βρίσκονται στην εφηβεία- για να ωριμάσουν μέσα από την περιπέτεια τους σαν προσωπικότητες και σαν συναισθηματικές υπάρξεις. Η σκληρότητα των γεγονότων -σε όλους γνωστή- θα είναι αυτή που θα τις οδηγήσει στην πρόσληψη αξιών που αφορούν τη ζωή, τις σχέσεις με τους ανθρώπους, τον έρωτα. Η προσωπικότητά τους θα εξελιχθεί και θα οδηγηθεί, μέσα από την εγκατάσταση στο νέο κράτος σε μια ολοκλήρωση των προσπαθειών. Η τέχνη της αφήγησης της συγγραφέως αποτελεί το δυνατό της σημείο. Η ροή των γεγονότων, του λόγου, η πλοκή και οι συγκεκριμένες περιγραφές σε συνδυασμό με τη δημιουργία χαρακτήρων και πρωταγωνιστών, οδηγεί σε μια σύνθεση που μεταδίδει απόλυτη σύμπνοια προς τον αναγνώστη. Το ταλέντο που διαθέτει η Λουκία Δέρβη αποδεικνύεται μέσα από την αφήγηση περνώντας την κριτική που επιβάλλεται όταν κάποιος χειρίζεται γεγονότα που φέρουν αυξημένη φόρτιση μέσα στην Ιστορία. Νίκος Δανιήλ, nikosdaniil.blogspot.com

Δημήτρης Γλυφός Λίγο πάγο ακόμα ΙΩΛΚΟΣ «Η άνοιξη είναι η νιότη του χρόνου! Η νιότη είναι η άνοιξη της ζωής». Τα λόγια του ιταλού λόγιου και ποιητή Φραντσέσκο Πετράρκα, γνωστού ως Πετράρχη, ταιριάζουν απόλυτα στον ποιητή Δημήτρη Γλυφό. Η πρώτη κατάθεση - έκθεσή του μας εντυπωσιάζει. Στίχοι ανεπιτήδευτοι, φωτεινοί, αέρινοι και βιωματικοί. Ευθυτενής ο λόγος του αγκαλιάζει και αγκαλιάζεται, όπως η ωραιότητα, η αγάπη και ο έρωτας. Αβίαστος ο στίχος του, αντλείται από ση-

INDEX_36 INDEX_41

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ μεία εντυπωσιακά, δεμένα με την εφηβεία, την άνοιξη και το φως. Όταν γράφει: «Πρέπει ν’ αυτοδιδάσκεσαι στην πορεία και βουτηγμένος στη χύτρα της συνείδησης σαν άλλος Οβελίξ ν’ αντιμετωπίζεις κάθε νέα αρχή», ο νους μας πηγαίνει στον Αρθούρο Ρεμπώ, σ’ εκείνον τον Γάλλο νεαρό ποιητή του Μεθυσμένου Καραβιού αλλά και στην ολόλαμπρη φωτεινότητα του πρόωρα χαμένου Άγγλου ποιητή Τζον Κητς. Η νεότητα είναι η ωραία στιγμή της ζωής. Κατορθώνει σχεδόν τα ακατόρθωτα. Δημιουργεί και ονειρεύεται. Πάνω απ’ όλα είναι η αιώνια ποίηση. Ο λόγος που γεννιέται από τα βάθη της ψυχής, από τα βιώματα, από τις ατέρμονες νυχτερινές περιπλανήσεις. Ο Δημήτρης Γλυφός είναι ποιητής. Με την πρώτη συλλογή του μας κέρδισε. Μας φανέρωσε τον δικό του κόσμο, την ευγένεια και την απαντοχή. Στίχοι, όπως αυτοί, δεν μπορεί να περάσουν απαρατήρητοι: Κακή συνήθεια το άρωμά σου. Με πληγώνει διακριτικά κάθε απόγευμα. Η ήττα μου δε συγχωρεί τον εγωισμό σου. Κι αν πάλι τον συγχωρέσει θα ‘ναι μόνο και μόνο για τα μάτια της ψυχής. Τα μάτια της ψυχής! Ο κόσμος ολόκληρος. Η ευλογία του Θεού. Πού μας οδηγεί ο ποιητής, με τους στίχους του αυτούς, είναι ολοφάνερο. Όπως πληγώνεται ο ίδιος «διακριτικά κάθε απόγευμα» έτσι διακριτικά μας ξεναγεί σε περιοχές της δικής μας ευαισθησίας. Με μόνη διαφορά ότι εμείς είμαστε αυτοί που θα γευόμαστε, τελικά, το άρωμα της τόσο λεπτής ποίησής του. Ακόμα και ο πόνος -ο όποιος πόνος- διυλίζεται και αποκρυσταλλώνεται. «Η πέτρα μαλάκωσε με τα χρόνια κι η βροχή βοήθησε σ’ αυτό» μας λέει στο ποίημά του Ευγνωμοσύνη. Επισημαίνει, με τρόπο πλάγιο, τη σημασία του χρόνου, αλλά και τις αντοχές μας και ιδιαίτερα αυτές που διαμορφώνουν και διαμορφώνονται. Προτρέπει: «Συνετίσου κι όλα θα πάνε κατ’ ευχήν». Μετά: «Υποκλίσου στην εμπειρία» με κορυφαίο τον τελευταίο στίχο: «Ένα νεύμα ευγνωμοσύνης αρκεί». Οι ληκτικοί στίχοι των περισσότερων ποιημάτων της συλλογής είναι αιφνιδιαστικοί. Σαν βέλη που οι ακριβείς πορείες τους αλλάζουν αναπάντεχα πριν καταλήξουν στον στόχο τους. Σαν βέλη ανεμοδεικτών που απότομα στρέφονται από τον βορρά στο νότο. Χαρακτηριστικά γράφει ο ποιητής στο εικοστό όγδοο ποίημα της συλλογής που τιτλοφορείται Πληρωμένο στρώμα: «Μικρές κραυγές που βίαζα στα όρθια με μένος. Είμαι θνητός, το δέχομαι και το υποστηρίζω. Ρίξε μου». Σημαδιακό είναι και το ποίημά του με τον τίτλο Πίσω στο χρόνο: Ό,τι μ’ ορίζει το έχασα περνώντας τα δεκάξι. Μνήμες κενές που άνθιζαν δίχως νερό και ήλιο Τα άνθη του αγκάθια έγιναν –πιο άγριος φανόμουν– και οι ματιές που χάριζα στ’ όνειρο βρήκαν θέση. Τέσσερις στίχοι που εκφράζουν πολλά. Βρισκόμαστε μπροστά σ’ έναν ποιητή. Το υπογραμμίζουμε αυτό. Το από ‘δώ και πέρα, όμως, είναι θέμα προσωπικό. Θέμα τριβής, αυτογνωσίας, συνεχόμενου πόνου και εμπειριών. Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης

Copi Η νύχτα της κυρίας Λουσιέν ΔΩΔΩΝΗ Η νύχτα της κυρίας Λουσιέν, το θεατρικό έργο του Copi ανέβηκε για πρώτη φορά το 1985, στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, σε σκηνοθεσία Jorge Lavelli και πρωταγωνίστρια τη Maria Casarès. Πρόσφατα το έργο κυκλοφόρησε σε μετάφραση του Νεκτάριου-Γεώργιου Κωνσταντινίδη, επιμέλεια του Ανδρέα Στάικου (εκδόσεις Δωδώνη) και εισαγωγικό σημείωμα από τη Μαρία Κυριακή, η οποία γράφει μεταξύ άλλων: «Στο έργο αυτό ο Κοπί αρνείται να θωπεύσει τον θεατή. Τον φέρνει αντιμέτωπο με το αιμορραγούν σώμα του πολιτισμού του. Με τις υποτιθέμενες καλές μα αφιλάνθρωπες προθέσεις του. Με τα αποτελέσματα της ανεξέλεγκτης αλαζονείας του. Και με την αναπότρεπτη μοίρα του. Να έχει υπάρξει έρμαιο της τυχαιότητας, ο απόγονος ενός ανεύθυνου θεού κι ενός ευτελούς, ετεροκινούμενου αρουραίου. Το θέατρο του Copi δεν λυτρώνει, δεν παρηγορεί... Δεν οδηγεί σε αποκαλύψεις. Σε φέρνει απλά αντιμέτωπο με τον εαυτό σου. Αν τον αντέξεις, συνεχίζεις. Αν όχι; Αυτοκαταστρέφεσαι». Ο Copi κάνει θέατρο που ενοχλεί, απωθεί, ξεσηκώνει, αγανακτεί, χαστουκίζοντας τον καθωσπρεπισμό, την υποκρισία και την αποστεωμένη ηθική. Εκφράζεται μ’ ένα τελείως προσωπικό ύφος, που παραπέμπει στον σουρεαλισμό, το θέατρο του παραλόγου και την αισθητική των κόμικς. Θα πρέπει να τον πρωτογνωρίσαμε στην Ελλάδα από τον Γιάννη Κακλέα, όταν είχε χρησιμοποιήσει ατάκες του στον Τεχνοχώρο επί εποχής παραστάσεών του: «Στο βάθος κτήνος», «Στο βάθος…βάθος αμέτρητο» κ.λπ. Σύσση Καπλάνη

Συλλογικό Σελίδες στην οθόνη ή σε χαρτί (το μέλλον της ανάγνωσης) GUTENBERG Ο Γιώργος Δαρδανός είναι ζηλωτής των εκδόσεων αλλά όπως όλοι οι πραγματικοί εραστές της γνώσης, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του είναι η ίδια η εκδοτική διαδικασία κι όχι ο φορέας της, το μέσο δηλαδή με το οποίο φτάνει η γνώση στον «αναγνώστη». Είναι η ανάγνωση που τον απασχολεί κι όχι ο φορέας της. Η έλευση του ηλεκτρονικού βιβλίου, μετά την επέλαση της ψηφιακής τεχνολογίας, δεν του προκαλεί εκνευρισμό αλλά κεντρίζει το ενδιαφέρον του και τον βάζει σε πλήθος σκέψεων. Το παρόν έργο, έντυπο, συλλογικό και ιδιαίτερα προσεγμένο τυπογραφικά (ένα βιβλίο για το βιβλίο!) είναι το αποτέλεσμα αυτών των προβληματισμών. Ο Γ. Δαρδανός ζήτησε από σημαντικούς ανθρώπους των εκδόσεων, της δημοσιογραφίας, της λογοτεχνίας και πανεπιστημιακούς, μεταξύ των οποίων η Κατρίν Βελισσάρη του ΕΚΕΒΙ, ο Νίκος Δήμου, ο Κυριάκος Ντελόπουλος,

ο Θεόδωρος Λιανός κ.ά. να γράψουν τις σκέψεις τους για μια πλειάδα θεμάτων που συνδέονται με το ηλεκτρονικό βιβλίο, την ανάγνωση, τον ρόλο του σχολείου στη μετα-νεωτερικότητα, τις σχολικές βιβλιοθήκες (Γιώργος Μπαμπινιώτης), την κοινωνία της πληροφορίας κ.ά. Ταυτόχρονα επέλεξε μια σειρά δημοσιευμένα κείμενα για την ίδια και ακόμα ευρύτερη θεματολογία τα οποία υπογράφουν μεταξύ άλλων οι Πολυδεύκης Παπαδόπουλος, Σαράντος Καργάκος, Μιχάλης Μητσός, Δημήτρης Μαρωνίτης κ.ά. Το βιβλίο συμπληρώνεται από ένα εξειδικευμένο αλλά πολύ ενδιαφέρον παράρτημα για τα πνευματικά δικαιώματα, με επίκεντρο το διάσημο όσο και μάλλον αυστηρό γαλλικό νόμο (απαγόρευση της ψηφιοποίησης βιβλίων από τη Google) και αναφορές στους hackers, την πειρατεία πνευματικών έργων κ.ά. Εξαιρετική κι επίκαιρη συλλογή άρθρων και απόψεων για το βιβλίο από μια πλειάδα «στρατευμένων» με το είδος αλλά ανοιχτόμυαλων ανθρώπων του πνεύματος. Θανάσης Αντωνίου

Λώρενς Ντάρελ Αλεξανδρινό Κουαρτέτο ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Τέσσερα επιμέρους βιβλία που συνδέονται μεταξύ τους και αλληλοσυμπληρώνονται, συναποτελούν το μνημειώδες Αλεξανδρινό Κουαρτέτο. Η Ιουστίνη (Τζαστίν, στην καινούρια μετάφραση), ο Μπαλτάζαρ, ο Μαουντόλιβ και η Κλέα διερευνούν από διαφορετική, κάθε φορά, οπτική γωνία την εκκεντρική προσωπικότητα της αινιγματικής Τζαστίν, μιας μυστηριώδους Εβραίας femme fatale, παντρεμένης μ’ έναν Αιγύπτιο κόπτη χριστιανό, τον Νεσίμ, αλλά εκ πεποιθήσεως άστατη στα αισθηματικά και κατά συρροή άπιστη όχι μόνο στον σύζυγο μα και στον εκάστοτε εραστή της. Αφηγητής είναι ο Ντάρλι, ένας φτωχός δάσκαλος και εραστής της Τζαστίν, που αποπειράται να την ψυχογραφήσει και να λύσει τον γρίφο που τη συνοδεύει. Ματαίως ο Ντάρλι θα επιχειρήσει να λύσει το αίνιγμα της ερωμένης του, αφού σε κάθε επόμενο βιβλίο μετά την Τζαστίν, θα ανακύπτουν και θα προστίθενται ολοένα καινούρια στοιχεία που, παραδόξως, θα συσκοτίζουν περισσότερο παρά θα διαφωτίζουν μία ούτως ή άλλως σκοτεινή υπόθεση. Η δράση τοποθετείται στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, λίγο πριν το ξέσπασμα του Δεύτερου Παγκόσμιου Πόλεμου, στην πόλη της μνήμης και του ερωτισμού, όπου συνωθούνται αλλά τελικά συνυπάρχουν Άραβες, Έλληνες, Εβραίοι, Βρετανοί και πολλοί ακόμη Αλεξανδρινοί που φτιάχνουν ένα θαυμαστό χαρμάνι, ενίοτε εκρηκτικό, από νοοτροπίες, ήθη και πάθη αβάσταχτα και ανυπόφορα, που θέτουν σε δοκιμασία την αντοχή του τόπου αλλά και των ανθρώπων. Ο Ντάρλι - αφηγητής αποτυγχάνει να «ξεκλειδώσει» το μυστήριο της αενάως

φεύγουσας και διαφεύγουσας ερωμένης του που, μέχρι τέλους, φαίνεται να αντιστέκεται στην όποια προσπάθεια ανάλυσής της αλλά κατορθώνει να χαρτογραφήσει την Αλεξάνδρεια, πιο πολύ την πνευματική, φασματική Αλεξάνδρεια παρά την καθημερινή, βρώμικη πόλη των συναλλαγών και της πεζότητας. Το Αλεξανδρινό Κουαρτέτο καταδύεται στον πυρήνα της πόλης, όπως μας τη σύστησε ο Καβάφης στα ποιήματά του, και την περιβάλλει με όλη εκείνη την αχλή του αισθησιακού έρωτα και της εστετίστικης παρακμής στην οποία χρωστάει τη φήμη της. Το εφήμερο και η προσωρινότητα της ερωτικής συνάντησης, η ευθραυστότητα της ομορφιάς που φεύγει και χάνεται ανεπιστρεπτί, το βλέμμα, το νεύμα, η νοσταλγία βρίσκουν στην Αλεξάνδρεια τον ιδανικό τόπο, έναν τόπο που φιλοξενεί γενναιόδωρα, που αρωματίζει και μνημειώνει το ερωτικό σώμα, το σώμα που, μετά τη συνάντηση, φεύγει και γίνεται σκιά, ανάμνηση, αναπόληση. Ο Ντάρελ παραπέμπει επίμονα στην ποίηση του Καβάφη, χωρίς να τον κατονομάζει, σηματοδοτώντας έτσι τις συντεταγμένες της έμπνευσής του και πλημμυρίζοντας το Κουαρτέτο με τις λεπτές αποχρώσεις και τις δονήσεις που διατρέχουν τα περίφημα ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή. Το όραμα του συγγραφέα είναι μια αλήθεια πρισματική και πολλαπλή, μία αλήθεια με πολλές εκφάνσεις, τελικά ανέφικτη ή πάντως εξαιρετικά δυσεπίτευκτη. Ο καθρέφτης και οι αντικατοπτρισμοί του είναι ένα μοτίβο που επανέρχεται σταθερά σε ολόκληρο το Κουαρτέτο. Όχι μόνο κυριολεκτικά αλλά κυρίως μεταφορικά. Οι ερωτικές σχέσεις υπακούουν μέχρι κεραίας σε αυτό το μοντέλο και τροφοδοτούνται από τη «δυναμική» που παράγει ο καθρέφτης. Ο Ντάρλι, π.χ., βλέπει πάνω στην καλοσύνη και την ανέχεια της Μελίσα να αντικατοπτρίζεται ένα κομμάτι από τον δικό του εαυτό, κι έτσι την ερωτεύεται. Παρόμοια, αναγνωρίζει πάνω στην Κλέα τη ροπή προς την καλλιτεχνική δημιουργία που χαρακτηρίζει και τον ίδιο. Η Λάϊλα βλέπει πάνω στον Μάουντολιβ στοιχεία από τη δική της εκλέπτυνση και αβροφροσύνη, με αποτέλεσμα να τον ερωτευθεί. Ο Ντάρλι που αφηγείται την Τζαστίν και τον Μπαλτάζαρ προβαίνει σε μία ασυνεχή διήγηση που δε δεσμεύεται από τόπο και χρόνο αλλά μετακινείται πότε εμπρός πότε πίσω χωρίς να νοιάζεται και τόσο για τη χωροχρονική ακολουθία. Στο κάθε ξεχωριστό βιβλίο του Κουαρτέτου παράγεται κι από ένα διαφορετικό νόημα, που σπεύδει να ακυρωθεί στο αμέσως επόμενο καθώς αναδύονται καινούριες πτυχές που περιπλέκουν τα πράγματα και αλλάζουν τα δεδομένα. Το νόημα αλλάζει καθώς αλλάζει η οπτική του αφηγητή και μόνο συνολικά από το Κουαρτέτο in toto παράγεται μία κάπως σταθερή νοηματοδότηση που δεν αφορά μόνο το βιβλίο, αλλά γενικότερα τη ζωή και τον τρόπο θέασης του κόσμου. Το κείμενο, λεπτοδουλεμένο και περίτεχνο, παραπέμπει κατευθείαν στην υψη-

INDEX_36

58 λή λογοτεχνία και αποπνέει τα σπάνια και μεθυστικά αρώματα αυθεντικής τέχνης. Τα πρόσωπα, περισσότερο σύμβολα παρά χαρακτήρες, ακροβατούν στην κόψη της αντοχής τους και ενίοτε αφήνονται να παρασυρθούν από δίνες που τους καταπίνουν και τους εξουθενώνουν ή άλλοτε ξεβράζονται ρημαγμένα μετά από τρικυμίες παθών που δεν αφήνουν περιθώρια για ανάνηψη. Η αφήγηση, πυρετώδης στην Τζαστίν, μετρημένη στον Μπαλτάζαρ, ισορροπημένη τριτοπρόσωπη στον Μαουντόλιβ, κατασταλαγμένη στην οραματική Κλέα, αποδίδει πόθους και πάθη με τρόπο εμπνευσμένο. Όμορφη και ρέουσα η καινούργια μετάφραση από τη Μαριάννα Παπουτσοπούλου που αναμετρήθηκε μ’ ένα δύσκολο έργο και κατόρθωσε να το αποδώσει με οξυμένη ευαισθησία και με σωστό γλωσσικό αισθητήριο έτσι ώστε να αποπνέει την παλαιική, απαράμιλλη γοητεία που χαρίζει στα κείμενα η πατίνα του χρόνου. Nίκη Κώτσιου

Ζαν Μπατίστ Ρασίν (Ρακίνας) Αλέξανδρος ο Μέγας Μετάφραση: Αλεξάνδρα Συμεωνίδου ΜΠΑΤΣΙΟΥΛΑΣ O Ρακίνας, Γάλλος δραματικός ποιητής, από τους μεγάλους εκπροσώπους της κλασσικής γαλλικής τραγωδίας, θεωρήθηκε ως ο συγγραφέας που συνέλαβε τον αυθεντικό τόνο της τραγωδίας. Το υλικό των έργων του άντλησε από το αρχαίο κλασικό ρεπερτόριο, Βρετανικός (1669), Βερενίκη (1670). Ανάμεσα στα έργα του πολλά είναι εκείνα που μας θυμίζουν τον Ευριπίδη, όπως η Ανδρομάχη (1667), η Ιφιγένεια εν Αυλίδι (1675), η Φαίδρα (1677), αλλά και Οι φιλόδικοι (1668), κωμωδία γραμμένη πάνω στα ίχνη των Σφηκών του Αριστοφάνη. Ο Μέγας Αλέξανδρος (1665) είναι έργο με ιστορική βάση. Ο συγγραφέας αντλεί το υλικό του από το VII και VIII βιβλίο του Κόιντου Κούρτιου και έχει θέμα του τον έρωτα και τη δόξα. Οι ιστορικές συγκυρίες μέσα στις οποίες εξελίσσεται η δράση έχουν να κάνουν με την εκστρατεία του Αλέξανδρου στην Ινδία και το επεισόδιο με τον Πώρο,

INDEX_36

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ όπου δεν αποδεικνύεται απλώς ότι ο Αλέξανδρος είναι σπουδαίος στρατηλάτης, αλλά και υπερήφανος και γενναιόψυχος. Το έργο παίχτηκε με επιτυχία από τον θίασο του Μολιέρου και η παράσταση καθήλωσε το κοινό. Ωστόσο, δέχτηκε αυστηρή κριτική, όπως μνημονεύεται και στους δύο προλόγους της παρούσας έκδοσης. Από τους κριτικούς, πολλούς και αντιφατικούς, άλλοι το έκριναν για τη συνοχή των σκηνών, άλλοι για το υλικό του, άλλοι για το στήσιμο των χαρακτήρων. Απαντώντας ο συγγραφέας επισημαίνει, μεταξύ άλλων, πως αυτοί που τον κατέκριναν είναι υποκριτές διότι άλλοι το είδαν έξι φορές και άλλοι μιλούν σαν να θέλουν να δείξουν ότι έχουν «μελετήσει σε βάθος την Ποιητική του Αριστοτέλη». Από τον σχολιασμό τον οποίο κάνει ο συγγραφέας προκύπτει ο θαυμασμός του για τον ήρωα και τον χαρακτήρα του, η σχέση του με τη βασίλισσα Κλεοφίλη (με πηγές του τον Ιουστίνο και Κόιντο Κούρτιο) από την οποία γεννήθηκε και ένας γιος με το όνομα Αλέξανδρος. Συσχετίζει, μάλιστα, την Κλεοφίλη και τον γιο της με την Κλεοπάτρα και τον Καισαρίωνα. Εκείνο που έχει σημασία για τον Έλληνα αναγνώστη είναι ότι ένα κλασικό έργο, με προβεβλημένη την ελληνικότητα του ήρωα, μεταφράζεται στην Ελλάδα, ανήκει σε σημαντικό δημιουργό και αποτελεί προβολή της ελληνικής δραματουργίας, αφού ο δημιουργός του εμπνέεται από τον Ευριπίδη, όπως και όλο το ευρωπαϊκό θέατρο, άλλωστε. Ως προς τη μετάφραση. Η κυρία Συμεωνίδου κατέχει επαρκώς τη γαλλική γλώσσα και έχει τα εχέγγυα για ένα τέτοιο εγχείρημα. Κι επειδή το έργο έχει σκηνική δράση θα μπορούσε κάλλιστα να παρασταθεί στα σχολεία μας, με τις αναγκαίες προσαρμογές στη σχολική πραγματικότητα. Ανθούλα Δανιήλ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΟΡΤΩ Δεκαέξι ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Σοβιετική Ένωση, 1953, ο Στάλιν είναι νεκρός. Λίγες ώρες αργότερα αυτοκτονεί ο

αγαπημένος συνθέτης του Πατερούλη, Πίοτρ Ραμπίνοβιτς. Η τελευταία του συμφωνία, με τον τίτλο Δεκαέξι προκαλεί «αναταράξεις». Ο προστατευόμενος του συνθέτη και κληρονόμος του, Αλεξέϊ, καλείται να ερμηνεύσει τους λόγους των «αναταράξεων». Ο μύθος έχει ξεκινήσει. Κρυβόμαστε πλέον πίσω από τους γιακάδες μας, το κρύο είναι τσουχτερό, και ακολουθούμε τον ήρωα. Απολαμβάνουμε μουσικές, μυρίζουμε καπνούς διαφορετικών τσιγάρων και πούρων, ιδρώνουμε από αγωνία, γευόμαστε φαγητά διάφορα, πίνουμε εκλεκτά κρασιά, παγώνουν οι αισθήσεις μας. Ταξιδεύουμε. Περιοδεύουμε σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, με μεγάλους σταθμούς σε πόλεις-κλειδιά, το Παρίσι, τη Φλωρεντία, τη Ρώμη και άλλες, όπου συναντάμε εξαιρετικές προσωπικότητες. Χανόμαστε στα άδυτα των αδύτων της βιβλιοθήκης του Βατικανού, για να χωθούμε στα σοκάκια του Τελ Αβίβ. Όλα συμβαίνουν κάτω από την, όχι και τόσο, άγρυπνη ματιά της Κα Γκε Μπε. Η αγάπη οδηγεί τον Αλεξέϊ. Αγάπη για τον μέντορά του, αγάπη για τη μητέρα του, πάθος και έρωτας για τον όμορφο νεαρό καθολικό κληρικό, που ίπταται και παραμένει ανολοκλήρωτος. Φόβος. Ο Αλεξέϊ σε όλην αυτή την περιπλάνηση φοβάται. Φοβάται για την ζωή της μητέρας του, φοβάται για τη δική του ζωή, φοβάται να δει την αλήθεια, φοβάται όμως και τα «πάθη» του. Η θρησκεία, η πίστη, πανταχού παρούσα αλλά και εξαιρετικά απούσα. Οι ήρωες είναι άντρες, όμως οι κυρίαρχες προσωπικότητες είναι γυναικείες. Οι γυναίκες χωρίς ενεργή συμμετοχή, ορίζουν, καθορίζουν όλη την εξέλιξη του μύθου. Ο γρίφος θα λυθεί, σε μία παραλίμνια έπαυλη κάπου έξω από το... Η γλώσσα τρέχει. Οι προτάσεις είναι πυκνές, περιεκτικές σε εικόνες και νοήματα. Η ατμόσφαιρα αλλάζει από πόλη σε πόλη, παραμένει όμως πάντα έντονα φοβική, όπως ακριβώς και ο ήρωάς μας. Ο κ. Κορτώ πρέπει να διέθεσε πολύ χρόνο στην έρευνα, όχι μόνο της ιστορίας, των προσώπων, της τέχνης αλλά κυρίως της αίσθησης της εποχής.

Μετά τον Αφανισμό του Νίκου ο συγγραφέας μας έδωσε ένα τελείως διαφορετικό βιβλίο, ίσως λίγο δυσκολότερο, αλλά περισσότερο «γεμάτο». Το επόμενο βιβλίο πως θα είναι άραγε; Βάσω Παπαδοπούλου (papvasso@gmail.com)

Κώστας Κατσουλάρης Ο άντρας που αγαπούσε τη γυναίκα μου ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Έκτο, κατά σειρά, λογοτεχνικό πόνημα του καλού πεζογράφου, κριτικού και μεταφραστή Κώστα Κατσουλάρη, η σύντομη σε έκταση νουβέλα του με τον ωραίο και ασυνήθιστο τίτλο Ο άντρας που αγαπούσε τη γυναίκα μου. Και ένας ευρηματικός στίχος του Έντουαρντ Έσλιν Κάμινγκς, με βάθος και προεκτάσεις, ως μότο: Χρειάζονται τρεις για να γίνει ένα παιδί. Όπως πληροφορούμαστε στις αρχικές σελίδες, η πρώτη εκδοχή αυτής της ιστορίας γράφτηκε στο «Σπίτι της Λογοτεχνίας», στις Λεύκες της Πάρου, όπου για κάποιο διάστημα φιλοξενήθηκε ο συγγραφέας. Η νουβέλα του Κατσουλάρη που είναι πυκνή και καλογραμμένη, είναι επικεντρωμένη σε μια σειρά πιθανών παρανοήσεων (όμως ποτέ κανείς δεν μπορεί να ξέρει…) που αφορούν τη σύζυγο ενός γιατρού ακτινολόγου, τραπεζικό υπάλληλο στο επάγγελμα, αναφορικά με την ερωτική της συμπεριφορά. Μια σειρά τριών-τεσσάρων αλλεπάλληλων γεγονότων, σκοτεινών, ύποπτων και αδιευκρίνιστων, που ωστόσο παραμένουν σκιές και τίποτα άλλο, αναστατώνουν τον σύζυγο, ενσπείροντας στην ψυχή και στη συνείδησή του το μικρόβιο της αμφιβολίας και της αβεβαιότητας – αν ο Κατσουλάρης δεν είχε βρει τόσο πετυχημένο τίτλο για το βιβλίο του, νομίζω πως «Η αμφιβολία» θα ήταν μια υποφερτή εναλλακτική λύση. Τα γεγονότα ξετυλίγονται γοργά και ερήμην του βασικού ήρωα, οι παρανοήσεις συνεχίζονται, ο σύζυγος δεν πείθεται, αμφιβάλλει ολοένα και περισσότερο, αντιδρά σπασμωδικά, ξενοκοιμάται με παλιές του ερωμένες από αντίδραση και εκδικητικότητα, εισπράττοντας εν τέλει ένα ξεγυρισμένο διαζύγιο (προσωρινή διάσταση να λέγαμε καλύτερα) με ευνοϊκούς, πάντως, όρους από τη σύζυγο, που πληροφορείται τις ερωτικές του παρασπονδίες από μια ντουζίνα επιστολές της ερωμένης του ανδρός της, η οποία της αποκαλύπτει με το νι και με το σίγμα τα της σχέσης τους. Η απόληξη φαντάζει δυσάρεστη για τον σύζυγο, παραδόξως όμως ο θυμός και ο πανικός που ένιωθε από την αμφιβολία που είχε ριζώσει στα σωθικά του, αντικαθίσταται πλέον από ένα αίσθημα γαλήνης και σιγουριάς. Στο τέλος, ο ήρωάς μας, λυτρωμένος από την αμφιβολία, μόνος, κατάμονος στον προσωπικό του χώρο, τον κάνει λαμπίκο, κυριευμένος από ένα υποχονδριακό σύνδρομο καθαριότητας, και περιμένοντας γυναίκα και κόρη να γυρίσουν και πάλι στο σπίτι.

Παρότι βρίσκω κάπως ελλιπείς τις «αιτίες αμφιβολίας» που χτίζουν το στόρι (άλλωστε μία-δύο απ’ αυτές τις αιτίες αναιρούνται σε παρακάτω σελίδες), σε σημείο που να οδηγήσουν τον ήρωαγιατρό σ’ αυτήν την κατάσταση της ελεγχόμενης παράνοιας, βρίσκω τη νουβέλα νευρώδη και τους ήρωες ολοκληρωμένους και βαθιά ψυχολογημένους. Το όλο στήσιμο και η εκφορά της ιστορίας (ίσως και η φαινομενικά θεματική κοινοτυπία της) μου θύμισαν το Ο κύριος Επισκοπάκης, το βραβευμένο βιβλίο του Ανδρέα Μήτσου, μια ιστορία ερωτικού πάθους, ενώ η παράνοια και το αίσθημα αρρωστημένης ζήλειας του ακτινολόγου γιατρού θα μπορούσαν να παραλληλιστούν με τη δειλία και τη θρυμματισμένη συνείδηση του Επισκοπάκη. Πιθανόν τα δύο αυτά βιβλία, μαζί με άλλα του ίδιου στιλ, να αποτελούν ένα λογοτεχνικό υποείδος που αγνοώ, και που έχει να κάνει με την λοξώς ειρωνική καταγραφή και διακωμώδηση ανθρώπινων αδυναμιών (δειλία, ζηλοτυπία, φιλαργυρία κ.τλ.), με έναν τρόπο γραφής που ταιριάζει στη μοντέρνα ηθογραφία. Επίσης, μια πρώτη σκέψη μου, ολοκληρώνοντας το κείμενο, ήταν πως ο Κατσουλάρης θα μπορούσε κάλλιστα να υπερβεί την ελεγχόμενη παράνοια του ήρωά του, να βάλει τη γραφίδα του πιο βαθιά στο απόστημα των αδυναμιών του, να τον κάνει να διαβεί όρια και διαχωριστικές γραμμές και να τον εξωθήσει στο έγκλημα για λόγους παθολογικής ζήλειας. Με μια δεύτερη σκέψη όμως, καταλήγω πως έτσι, μ’ αυτήν την ήπια (και με ανοιχτό τέλος) απόληξη που επέλεξε, η νουβέλα του γίνεται πιο πρωτότυπη, πειστική και δραστική, γίνεται μια δικιά μας ιστορία. Όπως και να ’χει, η ιστορία αφορά πολύ κόσμο, αφού ουκ ολίγοι άρρενες ζηλέψαμε κάποτε (έστω και λίγο) ή εξακολουθούμε να ζηλεύουμε το έτερό μας ήμισυ - κι ας μην κάναμε ποτέ λαμπίκο το αιωνίως ασυμμάζευτο σπίτι μας. Ωραία και η φωτογραφία του εξωφύλλου του βιβλίου, συμβατή με το περιεχόμενό του. Ο τίτλος της: Jealousy. Παναγιώτης Γούτας

ΘEMATIKEΣ ΔIAΔPOMEΣ να αποδείξει την αθωότητά της για τις κατηγορίες εγκληματικών ενεργειών που της αποδίδονται. Ταυτόχρονα, εκδικείται τον άνθρωπο που είναι υπεύθυνος για τον θάνατο πολλών ανθρώπων. Στα ενδιάμεσα κεφάλαια του μυθιστορήματος ο Λάρσον παραθέτει κείμενα για τις Αμαζόνες, τις τρομερές πολεμίστριες των θρύλων: η Σαλάντερ είναι μια σύγχρονη Αμαζόνα σ’ έναν κόσμο διεφθαρμένων ανδρών.

4. Ρουθ Ρέντελ

θεματικές διαδρομές

Πορτομπέλο Μετάφραση: Γιώργος Μπαρουξής Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2010, σελ. 416

ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΙΛΙΠΠΟ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

5 αινίγματα για το καλοκαίρι

1. George Pelecanos Γλυκιά αιωνιότητα Μετάφραση: Θάνος Καραγιαννόπουλος Εκδόσεις Οξύ, 2010, σελ. 384 Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται στην Ουάσιγκτον από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 1986. Μολονότι κεντρικός ήρωας είναι ο ελληνικής καταγωγής Ντιμίτρι Καράς, υπάλληλος δισκάδικου και χρήστης ναρκωτικών, όπως και σε μερικά άλλα βιβλία του συγγραφέα, στο παρόν πρωταγωνιστούν δύο διεφθαρμένοι αστυνομικοί, ο Τατ και ο Μέρφι, ο πρώτος λευκός ο άλλος μαύρος. Η ιστορία αρχίζει όταν έξω από το δισκάδικο, μπροστά στα μάτια του μαύρου ιδιοκτήτη του, του Μάρκους, γίνεται ένα ατύχημα στο οποίο αποκεφαλίζεται ένα βαποράκι που μεταφέρει χρήματα από διακίνηση ναρκωτικών. Τα χρήματα τα αρπάζει ένα αγόρι που τα κρύβει στο σπίτι της φίλης του. Τότε οι μαφιόζοι που τα αναζητούν πέφτουν πάνω στον Μάρκους και τον Καράς, οι οποίοι προσπαθούν να αποφύγουν τον κίνδυνο. Τη λύση θα δώσουν οι δύο αστυνομικοί, συγκεκριμένα ο ένας από αυτούς που αλλάζει συμπεριφορά. Ο Πελεκάνος για μια φορά ακόμα περιγράφει με μαεστρία τον αγώνα επιβίωσης λευκών, μαύρων και άλλων στην αμερικανική πρωτεύουσα.

2. Αντρέα Καμιλέρι Ίχνη στην άμμο Μετάφραση: Φωτεινή Ζερβού Εκδόσεις Πατάκη, 2010, σελ. 304 Ο επιθεωρητής Μονταλμπάνο ξαναχτυ-

INDEX_36 INDEX_41 INDEX_41

πά σε μια εποχή που διαπιστώνει πως η μνήμη του εξασθενεί, άρα έχει γεράσει. Ξαφνικά, μια μέρα, ενώ έχει δει έναν εφιάλτη με μια γυναίκα-άλογο πληροφορείται την ανεύρεση ενός σκοτωμένου αλόγου. Αυτό τον οδηγεί στην Ρακέλε Έστερμαν, την ιδιοκτήτρια του ζώου. Όταν σε λίγες μέρες βρίσκεται κι ένας νεκρός άντρας, ο αστυνόμος βλέπει πως στην υπόθεση είναι ανακατεμένη η μαφία, οπότε παίρνει τα μέτρα του, ενώ οι προϊστάμενοί του επιχειρούν να φορτώσουν το έγκλημα στους άντρες του. Στην ιστορία εμπλέκονται οι αστυνομικοί της δικαιοδοσίας του Μονταλμπάνο, η φίλη του, η Σουηδέζα Ίνγκριντ, ενώ αυτός δεν αρνείται να επωφεληθεί από μια ερωτική προσφορά που του γίνεται.

3. Στιγκ Λάρσον Το κορίτσι στη φωλιά της σφήγκας Μετάφραση: Γιώργος Μαθόπουλος εκδόσεις Ψυχογιός, 2010, σελ. 800 Το τρίτο μέρος της τριλογίας Millenium του Σουηδού συγγραφέα Στιγκ Λάρσον, o οποίας χάρη σε αυτήν έγινε διάσημος σε όλο τον κόσμο, έχει τίτλο Το κορίτσι στη φωλιά της σφήγκας και έχει ως θέμα την εκδίκηση της Λίσμπετ Σαλαντερ, της νεαρής γυναίκας που ειδικεύεται στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και μπορεί να υποκλέπτει αρχεία. Εδώ, η Σάλαντερ με τη βοήθεια του δημοσιογράφου Μίκαελ Μπλούμκβιστ, το alter ego του συγγραφέα, βγαίνει από το νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν με τραύμα στο κεφάλι από σφαίρα και προσπαθεί

Η Ρουθ Ρέντελ, η Βρετανίδα κυρία του ψυχολογικού θρίλερ, στο τελευταίο της βιβλίο μας μεταφέρει στο Λονδίνο, συγκεκριμένα στο Πορτομπέλο, την περιοχή με τα καταστήματα αντικών και τους πάγκους με τα ποικίλα εμπορεύματα. Όταν ο νεαρός Τζόελ, που έχει πρόβλημα στα μάτια, πέφτει στο έδαφος και χάνει ένα φάκελο με χαρτονομίσματα, ο Γιουτζίν, ένας εύπορος γκαλερίστας, που τα βρίσκει, αντί να τα πάει στην αστυνομία, γράφει ένα σημείωμα και το κολλάει σε μια κολώνα κοντά στο σπίτι του. Ο πρώτος που τρέχει να παραλάβει τα χρήματα είναι ο Λανς, ένα κλεφτρόνι, αλλά τελικά τα παίρνει ο Τζόελ. Στο μεταξύ, αποκαλύπτονται οι προσωπικές ιστορίες αυτών των ανθρώπων και μερικών άλλων: της Έλλα, της μνηστής του Τζιν, του Τζιμπ, θείου του Λανς, πρώην κλέφτη και τώρα πιστού χριστιανού, οπαδού μιας αίρεσης. Η Ρέντελ περιγράφει το σημερινό Λονδίνο με χιούμορ και τους ήρωές της με συμπάθεια.

5.Τιτίνα Δανέλλη Τα τέσσερα μπαστούνια Εκδόσεις Καστανιώτη, 2009, σελ. 288 Τα Τέσσερα μπαστούνια είναι μια ιστορία που διαδραματίζεται στην Αγγλία, την Αφρική, την Κεφαλονιά, τη Φρανκφούρτη και την Αθήνα. Αρχίζει με τον πράκτορα των αγγλικών μυστικών υπηρεσιών Τόμας Πάρκερ, κάτοικο Οξφόρδης, ο οποίος θέλοντας να εξιχνιάσει τον μυστηριώδη θάνατο της θείας του που ζούσε στη Ναμίμπια, ταξιδεύει στον Πόρο. Στο μεταξύ, στην Αθήνα, ο στρατηγός της ΕΛΑΣ Άγγελος Βλάχος αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τα γεγονότα που έχουν παραλύσει την ελληνική πρωτεύουσα. Είναι Δεκέμβρης του 2008 και η πόλη έχει μεταβληθεί σε θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων ανάμεσα σε αστυνομικούς και κουκουλοφόρους. Στην πλοκή της ιστορίας εμπλέκονται και δύο νέοι, ο Θάνος και η Άνια, χημικός μηχανικός και νοσηλεύτρια, αντιστοίχως. Το μυθιστόρημα έχει ανατροπές, ενώ η Δανέλη, η πρώτη Ελληνίδα συγγραφέας που ανανέωσε την αστυνομική λογοτεχνία μετά τον θάνατο του Γιάννη Μαρή, επιχειρεί να απομυθοποιήσει τον μικρόκοσμο της ελληνικής αστυνομίας.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

all time classic ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΩΤΑ ΣΥΚΙΩΤΗ

ΙΑΝ ΦΛΕΜΙΝΓΚ

Ο πατέρας του διασημότερου κατασκόπου

γγλος δημοσιογράφος, συγγραφέας και άνθρωπος των μυστικών υπηρεσιών και «πατέρας» του Τζέμις Μποντ, ο Ίαν Λάνκαστερ Φλέμινγκ, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στις 28 Μαΐου του 1908 στο Λονδίνο και μεγάλωσε σ’ ένα πλούσιο περιβάλλον, στη σκιά του επιτυχημένου μεγαλογαιοκτήμονα και βουλευτή πατέρα του, ο οποίος πέθανε όταν ο Ίαν ήταν 9 ετών. Φοίτησε στο Κολέγιο του Ίτον, στη Στρατιωτική Ακαδημία του Σάντχαρστ, από την οποία αποχώρησε λόγω «διαφωνίας με το σύστημα» και συνέχισε τις σπουδές τους στην Αυστρία και τη Γερμανία. Τα επόμενα χρόνια εργάστηκε ως δημοσιογράφος για το πρακτορείο Reuters. Παίρνει μια πρώτη γεύση από τον κόσμο των μυστικών υπηρεσιών το 1933 στη Μόσχα, παρακολουθώντας σαν ανταποκριτής του διεθνούς πρακτορείου τη δίκη-παρωδία έξι Βρετανών μηχανικών που κατηγορούνται για κατασκοπία. Στη συνέχεια φεύγει από το Reuters και γίνεται χρηματιστής στο Σίτι.

INDEX_36 INDEX_41

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου υπηρετεί στο Ναυαρχείο, σαν ιδιαίτερος του επικεφαλής της Αντικατασκοπίας του Ναυτικού, φτάνοντας μέχρι τον βαθμό του πλωτάρχη - έναν βαθμό που στη συνέχεια μεταβίβασε και στον ΟΟ7. Τον Μάιο του 1939, η σχέση του Φλέμινγκ με τις μυστικές υπηρεσίες επισημοποιήθηκε. Σύντομα ανέβηκε στην ιεραρχία - έγινε το «δεξί χέρι» ενός εκ των κορυφαίων βρετανών κατασκόπων, του Τζων Γκόντφρεϊ. Στις μυστικές υπηρεσίες, ο Φλέμινγκ βρήκε τον εαυτό του. Εν καιρώ πολέμου οργάνωσε και επέβλεψε αποστολές σε ολόκληρη την κατεχόμενη Ευρώπη. Στις μυστικές υπηρεσίες διαπιστώθηκε και το ταλέντο του στη γραφή. Σαν βοηθός του Γκόντφρεϊ, έγραψε χιλιάδες memo και αναφορές. Το στιλ γραφής του και τα κομψά του επιχειρήματα έκαναν ευχάριστη την ανάγνωση των απόκρυφων δημοσίων εγγράφων. Μετά τον πόλεμο επιστρέφει στην ενεργό δημοσιογραφία, γίνεται διευθυντής εξωτερικών ειδήσεων του συγκροτήματος Κέμσλεϊ (ιδιοκτήτες των Sunday Times). Ύστερα από μια σκανδαλώδη ερωτική σχέση, παντρεύεται το 1952 τη λαίδη Ανν Ρόθερμερ και το 1953 εγκαθίσταται στο σπίτι του -το Goldeneye- στην Τζαμάικα και επιδίδεται στη συγγραφή κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων, αξιοποιώντας τις γνώσεις και τη μεγάλη του εμπειρία. Την ίδια χρονιά εκδόθηκε το Καζίνο Ρουαγιάλ το πρώτο από τα μυθιστορήματά του με ήρωα τον Τζέιμς Μποντ. Μέχρι τον θάνατό του οι 14 νουβέλες με τον διάσημο ήρωά του, που υπηρετούσε την πατρίδα του αλλά συγχρόνως απολάμβανε το καλό φαγητό, τα ταξίδια σε εξωτικά μέρη, τα γρήγορα αυτοκίνητα και το σεξ χωρίς ενοχές, θα αιχμαλώτιζαν τη φαντασία ενός έθνους που ζούσε μέσα στη μεταπολεμική λιτότητα και ξυπνούσε για να ανακαλύψει ότι δεν διοικούσε πλέον μια παγκόσμια αυτοκρατορία, έχουν πουλήσει πάνω από 40 εκ. αντίτυπα και πολλές έχουν μεταφερθεί και στη μεγάλη οθόνη. Η «γεμάτη» ζωή που έκανε, με υπερβολές στα ξενύχτια, αλκοόλ και τσιγάρο, τον αντάμειψαν με μια αδύναμη καρδιά. Πέθανε στις 12 Αυγούστου του 1964, σε ηλικία 56 ετών, από καρδιακή προσβολή.

INDEX_36

64 64

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΝΙΑ ΣΑ ΓΙΩΡΓΟ Τ

και η σιωπή χρειάζεται...

υκλοφόρησε από τη «Λύρα» ο έβδομος δίσκος του Μιχάλη Σιγανίδη με τίτλο Οι Άλλοι. Συνεργοί, οι «Φίλοι Μίλτου Σαχτούρη» (Φ.Μ.Σ.: Αντώνης Ανισέγκος, πιάνο/ Κώστας Θεοδώρου, τύμπανα/ Αλκίνοος Ιωαννίδης, φωνή και φλογέρες/ Χάρης Λαμπράκης, νέι και πλήκτρα/ Θοδωρής Ρέλλος, σαξόφωνο και φωνή/ Μιχάλης Σιγανίδης, κοντραμπάσο, κιθάρα, φωνή και G3). Συμμετέχουν η Σαβίνα Γιαννάτου, η Victoria Velikova και ο Λίνος Ιωαννίδης. Έμαθα πως το κολάζ, ενώ ως όρος προέρχεται από τα εικαστικά, χρησιμοποιήθηκε νωρίτερα στη μουσική σύνθεση. Στην 1η συμφωνία του Μάλερ, το 1888, παρατάσσονται μελωδίες που ανατρέπουν η μία την άλλη − μία από αυτές είναι το γαλλικό παιδικό τραγουδάκι Frère Jacques αλλά σε μινόρε). Τι ’ναι αυτός; Τι ’ναι αυτός; Με τα μαγνητόφωνα εμφανίζεται ο άνθρωπος με τη σκούπα, τα χρυσά δόντια και το στοιχείο της musique concrète (δεκαετία του 1940), της χρήσης δηλαδή στη μουσική ήχων οι οποίοι δεν διαθέτουν στοιχεία που παραδοσιακά χαρακτηρίζουμε μουσικά (τονικότητα, μελωδία, ρυθμό κ.ο.κ.) Ο Μ.Σ., μιλάει σ’ αυτόν που τον ακούει στο κομμάτι Του θηρίου –όπου έχουμε ένα ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη σε απαγγελία του ίδιου του ποιητή–, χρησιμοποιεί ως ρυθμικό στοιχείο μια τυπογραφική πρέσα μάρκας Heidelberg. Στο Η Θεσσαλονίκη άνευ διδασκάλου (Sabbath lift) ακούγεται δυο τρεις φορές η φράση έμαθα πως... από το γνωστό τραγούδι του Χρηστάκη. Στον ακροατή μπορεί και μιλάει αργότερα δημιουργείται ασυνείδητα μια προσμονή, το λυτρωτικό ...είσαι μάγκας έρχεται προς το τέλος του κομματιού. Η χρήση αυτή του συγκεκριμένου sample φέρνει στο νου Μπουνιουέλ, την Κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας, όπου, σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, θα μπορούσε να μιλήσει και ο ήχος η παρέα όλο κάθεται να φάει, αλλά πάντα κάτι γίνεται και δεν καταφέρνουν ποτέ να φάνε. καλά, αυτός δεν χάνεται Ο Μ.Σ. χρησιμοποιεί στο ίδιο κομμάτι ένα ποίημα του Σαχτούρη (Το καφενείο) και δύο στίχους από το Μίκυ Μάους (το ζουμί του κεφτέ θα πιω / κι απ’ τα σκουλαρίκια της χοντρής θα κρεμαστώ). Από τη λογοτεχνία, έρχεται στο νου ο υποθετικός σωφέρ το παράδειγμα του Ηλία Παπαδημητρακόπουλου και της αντιστικτικής μεθόδου του στη χρήση των λέξεων: Πώς θέλεις να είμαι πρωί πρωί; Σκατά… Προϊούσης όμως της μέρας, ανατάσσομαι (από το διήγημα Ο Αντώνης, συλλογή Ροζαμούνδη, 1995). είσαι αφελής Στις συνθέσεις με την απαγγελία του Σαχτούρη, το sample δεν είναι απλώς ένα κομμάτι του παζλ, αλλά έχει το αυτοκίνητο φάντασμα ρόλο πρωταρχικό, δίνει τον ρυθμό (που είναι ο ρυθμός του λόγου, της ποίησης). Ο Μ.Σ. κι αυτός που ακούει σέβεται απολύτως τον ποιητικό λόγο, του δίνει την πρωτοκαθεδρία στο κομμάτι, εντάσσοντάς τον όμως σε αυτό ως οργανικό στοιχείο της σύνθεσης και με την ηχητική του διάσταση (τόνο, χροιά, ρυθμό της φωνής). όχι, μην πάει και δεν βρει κανέναν εκεί Σε όλες μάλλον τις τέχνες, σε διάφορες καμπές της ιστορίας τους,

INDEX_36 INDEX_41

εγείρεται από το κοινό −ή μάλλον από τα συντηρητικά αντανακλαστικά μέρους του κοινού− το ζήτημα «είναι αυτό τέχνη; όχι, ρωτάω εσένα Ο Τζον Κέιτζ έδωσε μια πολύ καλή απάντηση σε μια κυρία που, ύστερα από μία διάλεξή του, όπου εξέθεσε τις ιδέες του περί «απελευθέρωσης παντρεμένοι αν είστε, ελεύθεροι του ήχου από αυτό που παραδοσιακά λέμε μουσικότητα» και περί τρόπων σύνθεσης μουσικής με εντελώς τυχαίους τρόπους (π.χ., ζάρια κ.ά), τον πλησίασε και του είπε: «Αν είναι έτσι, μπορώ κι εγώ να γράψω μουσική». Ο Κέιτζ απάντησε: «Ναι, αλλά δεν γράφετε». Η διάκριση αυτή είναι ακόμα πιο επείγουσα στις μέρες μας, που μπορεί να λέει αυτά που άκουσε η τεχνολογία δίνει εξαιρετικά εργαλεία σε όλους τους καλλιτέχνες. Ο καλλιτέχνης έφαγε, έφαγε πάντως κάποια ποσότητα εκτίθεται. Ο Μ.Σ. και οι Φίλοι Μ.Σ. εκτίθενται πολλαπλά: γιατί υπηρετούν ένα είδος το οποίο, με την τεχνική του, με τον αυτοσχεδιασμό α, το σπίτι προσφέρεται για πρόβα αλλά και με την κατά κόρον χρήση του ελεύθερου συνειρμού, ανοίγει πόρτες που μπορούν να οδηγήσουν το κοινό βαθιά στην ψυχή του δημιουργού. Δεν είναι τυχαία η στενή σχέση εμείς πάλι είμαστε ξαδέρφια του υπερρεαλισμού με την ψυχανάλυση. Το παραληρηματικό, ο ελεύθερος συνειρμός είναι πράγματα που μπορεί να φαντάζουν απλά ή εύκολα, εάν είναι ειλικρινή όμως πηγάζουν κατευθείαν από το ασυνείδητο. Ακόμα και η σιωπή χρειάζεται κι όταν παίζεις με το τυχαίο, όπου εκ πρώτης θα έλεγε κανείς πως είσαι απολύτως «ασφαλής», φλερτάρεις επικίνδυνα με το ξεγύμνωμα ήταν απέραντα θλιμμένος και σκεφτικός του εαυτού. Εδώ μπαίνει το ερώτημα πόσο τυχαίο είναι το τυχαίο και η διαβεβαίωση του Φρόυντ ότι δεν υπάρχουν συμπτώσεις. Εν πάση περιπτώσει, η έκθεση αυτή είναι θεραπευτική, αλλά έχει και ένα τίμημα. Και σίγουρα απαιτεί πολύ θάρρος. είσαι μάγκας (το κείμενο αυτό βασίστηκε στις σημειώσεις μου από την παρουσίαση του δίσκου Οι άλλοι στο Black Duck Multiplarte στις 13-1-2010, όπου συμπαρουσίαζα ως ιστορικός φαν. Προσπάθησα να του δώσω μορφή ταιριαστή με τη μουσική του Μ.Σ., αντιγράφοντας τεχνικές που χρησιμοποίησε σε κείμενά του ο John Cage − Silence: Lectures and Writings (1961). Οι φράσεις σε πλάγια προέρχονται από samples που χρησιμοποιεί ο Μιχάλης Σιγανίδης στα κομμάτια του). με κούρασες, πάλι έφαγα τη μέρα μου

Μιχάλη Σιγανίδη Οι Άλλοι. Συνεργοί, οι «Φίλοι Μίλτου Σαχτούρη» ΛYPA

INDEX_36

Απo την πένα στο πιρούνι και… αντiστροφα

ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ KAI TH ΓIΩTA ΣYKIΩTH

H ΣYNT

AΓH

Φαβοκεφτέδες Αμοργιανοί * ½ φλιτζ. εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο 1 μεγάλο κρεμμύδι, ψιλοκομμένο 1 φλιτζ. πολτοποιημένη μαγειρεμένη φάβα ½ - 1 φλιτζ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις

«Τότε είπε και γεννήθηκεν η θάλασσα. Και είδα και θαύμασα... Και στη μέση της έσπειρε κόσμους μικρούς κατ’ εικόνα και ομοίωσή μου... Ίπποι πέτρινοι με τη χαίτη ορθή και γαλήνιοι αμφορείς και λοξές δελφινιών ράχες». Οδυσσέας Ελύτης

το ταξίδι προς τα Κυκλαδονήσια -τα 24 μικρά και μεγάλα νησιά που κυκλώνουν το ιερό νησί της Δήλου- αν είστε τυχεροί θα σας συνοδεύσουν και κοπάδια από δελφίνια. Κάθε νησί και έκπληξη. Σήμα κατατεθέν οι γυμνοί βράχοι και η αντίθεση του λευκού των σπιτιών και του απέραντου γαλάζιου του Αιγαίου. Οι διακοπές στις Κυκλάδες συνδυάζουν διασκέδαση, ξενοιασιά, αποδράσεις, ανέμελες πλεύσεις στην άγονη γραμμή και γαστρονομικές απολαύσεις. Οι κυκλαδίτικες γεύσεις ενώνουν το παρελθόν με το παρόν, τους φιλοξενούμενους με τους οικοδεσπότες, τους επισκέπτες με τους ντόπιους. Η καλλιέργεια της γης δίνει τις βασικές πρώτες ύλες: ελαιόλαδο, πατάτες, φάβα, άνυδρες τομάτες, κάπαρη. Για αρχή ουζάκι με «γούνα», φημισμένη σπεσιαλιτέ αποξηραμένου ψαριού -ιδίως στην Πάρο- αλλά και κρεατικά που παστώνονται και γίνονται λουκάνικα, σίγλινα, λούζα ή απόκτι. Η φήμη των τυροκομικών προϊόντων έχει ξεπεράσει τα τοπικά όρια: η κοπανιστή της Μυκόνου, της Τήνου και της Σύρου, η τυροκαυτερή της Νάξου, η γραβιέρα της Νάξου και της Τήνου, το χλωρό τυρί της Σαντορίνης, το Σαν Μιχάλη της Σύρου, το αρσενικό της Νάξου και της Σίκινου, η πετρωτή της Άνδρου και της Τήνου, το μαλαχτό τυρί της Άνδρου, το (α)σκοτύρι της Ίου. Τοπική σπεσιαλιτέ της Σίφνου και της Φολεγάνδρου το πιο ασυνήθιστο τυρί σε όλη την Ελλάδα, το «γυλωμένο», που ωριμάζει και διατηρείται μέσα στο κατακάθι του κρασιού. Οι Κυκλαδίτες αμπελουργοί δημιούργησαν μέσα στον χρόνο μια μοναδική και πλούσια παράδοση αμπελιού και κρασιού. Κοντά στα οργανωμένα οινοποιεία, σε όλα τα νησιά οινοποιοί συνεχίζουν την τοπική παράδοση αξιοποιώντας σπάνιες ποικιλίες σταφυλιών όπως στροφυλιάτικο, σεριφιώτικο, αυγουστιάτης, κατσανό, αρμελετούσα, πρόνικο, ρωμέικο, ασκαθάρι, μαυρολιάτης. Θαυμάσια γλυκά του κουταλιού, μυρωδάτα αμυγδαλωτά (άσπρα και μαύρα), κυδωνόπαστο (σπεσιαλιτέ της Νάξου), καρυδάκι, και, βέβαια, τα ξακουστά λουκούμια και τις χαλβαδόπιτες της Σύρου …κάνουν τη ζωή πιο γλυκιά! Η κουζίνα των Μικρών Κυκλάδων εντυπωσιάζει με την ποικιλία, την πρωτοτυπία και την απλότητά της: ψάρια γεμιστά στον φούρνο, χταποδοκεφτέδες, ρεγγοσαλάτα, χταπόδι γιουβέτσι (Σχοινούσα), μαριναρισμένα ψάρια «σαβόρο» (Κύθνος), αγριοκούνελο κρασάτο (Αντίπαρος), πασπαλάς (κομματάκια χοιρινού μαγειρεμένα με τομάτα και αυγά, Κέα), λαδένια (λαδόψωμο µε ντοµάτα και κρεμμύδι, Κίμωλος), πατατάτο (κατσικάκι μαγειρεμένο με πατάτες, τομάτα και μυρωδικά, «εθνικό φαγητό» στις Μικρές Κυκλάδες), πατάτες «πενταράτες» (Νάξος), φάβα «παντρεμένη» με θυμάρι και κάπαρη (Θηρασιά), καρπουζένια (γλυκιά πίτα με καρπούζι, μέλι και σουσάμι, Φολέγανδρος).

INDEX_41

1 φλιτζ. ψιλοκομμένα φύλλα μάραθου αλάτι και φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι όσο θέλουμε 1 κοφτό κ.γ. κανέλα Ζεσταίνουμε σε μέτρια φωτιά το λάδι σε ένα μεγάλο, βαρύ τηγάνι και μαγειρεύουμε το κρεμμύδι, μέχρι να χρυσίσει. Βγάζουμε από τη φωτιά και μεταφέρουμε τα κρεμμύδια σε ένα μεγάλο μπολ. Προσθέτουμε τη μαγειρεμένη φάβα, ½ φλιτζάνι αλεύρι, τον μάραθο, αλάτι, πιπέρι και την κανέλα. Ανακατεύουμε καλά μέχρι να σφίξει το μείγμα και να γίνει απαλό, και προσθέτουμε περισσότερο αλεύρι, εάν χρειαστεί. Πλάθουμε μικρούς κεφτέδες με διάμετρο 4 εκ. περίπου, παίρνοντας μια φουσκωτή κουταλιά τη φορά. Πασπαλίζουμε με επιπλέον αλεύρι εάν θέλουμε. Ζεσταίνουμε περίπου 2 εκ. ελαιόλαδο σε ένα βαρύ τηγάνι και ρίχνουμε τους κεφτέδες λίγους λίγους και τους τηγανίζουμε. Τους γυρίζουμε και τους τηγανίζουμε και από την άλλη πλευρά. Τους βγάζουμε μόλις χρυσίσουν και γίνουν τραγανοί εξωτερικά. Τους στραγγίζουμε σε απορροφητικό χαρτί και συνεχίζουμε μέχρι να τηγανίσουμε όλους τους φαβοκεφτέδες. Τους σερβίρουμε ζεστούς ή χλιαρούς.

* Η συνταγή είναι από το βιβλίο

ΝΤΑΪΑΝΑ ΚΟΧΥΛΑ Η ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ – AEGEAN CUISINE ΚΕΤΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

INDEX_41

ANAΓNΩΣH KAI... BIBΛIOΘEPAΠEIA

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

ΟΙ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ Σταθερές αξίες στο κινηματογραφικό χρηματιστήριο οι κλασικές ταινίες του παρελθόντος τυγχάνουν τη θερμή υποδοχή των σινεφίλ παρά τον ανταγωνισμό από τις σύγχρονες πολυδιαφημισμένες παραγωγές, τη μόδα της τρισδιάστατης τεχνολογίας και την προηγούμενη κυκλοφορία τους σε dvd. Πάγια πολιτική των εταιρειών διανομής αποτελεί, ιδίως τη θερινή περίοδο, να επαναλανσάρουν κάποιες από αυτές, αφού έχει αποδειχτεί μια εισπρακτικά ικανοποιητική κίνηση. Το φετινό καλοκαίρι, ήδη από τις αρχές Μαΐου, έχουμε σε εβδομαδιαία βάση μια-δυο επανεκδόσεις. Τρία φιλμ του Ζαν Κοκτώ (Η Πεντάμορφη και το Τέρας, Το Αίμα του Ποιητή, Η διαθήκη του Ορφέα) δύο των Μonty Python (Holy Grail, H Zωή του Μπράιαν) τον Άνθρωπο Ελέφαντα του Ντέιβιντ Λιντς, τη Σύντομη Συνάντηση του Ντέιβιντ Λιν, το Τηλεφωνήσατε Ασφάλεια Αμέσου Δράσεως του Χίτσκοκ, το Ρασομόν του Ακίρα Κουροσάβα, H Αταλάντη του Ζαν Βιγκό, το Ραντεβού στο Παρίσι του Στάνλει Ντόνεν και το Ντελικατέσσεν των Ζενέ και Καρό είναι αυτά που προβλήθηκαν το προηγούμενο δίμηνο. Πολλές προτάσεις θα υπάρχουν και το ερχόμενο διάστημα. Ήδη προβάλλονται τα φιλμ του Μπίλι Γουάιλντερ Πρώτη Σελίδα και Σαμπρίνα και αναμένουμε ακόμη το Ριφιφί του Ζιλ Ντασέν, το Τραγουδώντας στη Βροχή των Ντόνεν και Κέλι και τη Μασσαλιώτιδα του Ζαν Ρενουάρ (15/7), την Περιπέτεια του Μικελάντζελο Αντονιόνι, Tα Κόκκινα Παπούτσια των Πάουελ και Πρεσμπέργκερ και το Αστείο Πρόσωπο του Στάνλει Ντόνεν (22/7), το Μπόνι και Κλάιντ του Άρθουρ Πεν και Τα Παιδιά του Παραδείσου του Μαρσέλ Καρνέ (29/7), το Play It Again Sam του Χέρμπερτ Ρος (5/8), το Νόημα της Ζωής των Μonty Python (12/8), το Μadame De του Μαξ Όφιλς και το Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι του Μπερνάντο Μπερτολούτσι (19/8), το Le Plaisir του Μαξ Όφιλς (2/9) όπως και τα φιλμ Πέρυσι στο Μαρίενμπαντ του Αλέν Ρενέ, Η Γυναίκα Της Διπλανής Πόρτας του Φρανσουά Τριφό και Οι Ψίθυροι του Γουίλιαμ Γουάιλερ. Νίκος Νικολαΐδης

ΜΟΥΣΙΚΗ

ΜΑΡΘΑ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗ

Ο κήπος της Ρίλα

WE SAW Productions «Balkan σημαίνει βουνό. Η Ρίλα είναι το ψηλότερο βουνό της Βαλκανικής χερσονήσου. Εκεί βρίσκεται ένα μοναστήρι με έναν κρυμμένο κήπο. Στην ήσυχη αυλή του γεννήθηκε η ιδέα για έντεκα νέα τραγούδια που μιλούν για τον τόπο, τις εικόνες του, τους ανθρώπους, τις ιστορίες τους και τις μουσικές τους». Κάπως έτσι περιγράφει η Μάρθα Μαυροειδή, μία νέα τραγουδίστρια που τη γνωρίσαμε μέσα από τις συνεργασίες της με τους Χειμερινούς Κολυμβητές και τη Σαβίνα Γιαννάτου, τον πρώτο προσωπικό της δίσκο με δικές της συνθέσεις επηρεασμένες από τις μουσικές των Βαλκανίων. Πρόκειται για έναν δίσκο που από το εμπνευσμένο artwork μέχρι τα λόγια και τα παιξίματα της Μάρθας και της εξαιρετικής ορχήστρας της, αποτελεί ένα μυσταγωγικό ταξίδι στην ενδοχώρα των Βαλκανίων. Ένα ταξίδι για τα αυτιά και την ψυχή. Τα λόγια υπογράφουν οι: Μάρθα Μαυροειδή, Ελένη Φωτάκη, Αντώνης Απέργης και Ivan Hristov. Λεωνίδας Μαριδάκης

INDEX_36 INDEX_41

INDEX_36

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΣΦΟΝΤΥΛΙ_ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΕΣ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗN Helen of Troy

Κοινό ανακοινωθέν: Αφροδίτη-Άρης. Δυνατοί, ανταγωνιστικοί, συμπληρωματικοί σε ζώδιο. Το παιχνίδι του τελικού θα παιχτεί στα πέναλτι. Ο πιο ψύχραιμος κερδίζει. Τυχαίο; Δε νομίζω.

Τα ζώδια του διμήνου: ΚΑΡΚΙΝΟΣ – ΛΕΩΝ

Η Άννα Αχμάτοβα, ο Ζαν Κοκτώ, ο Μαρσέλ Προυστ, ο Τζόρτζ Όργουελ και άλλοι πολλοί συγγραφείς και ποιητές ανήκουν στο ζώδιο του Καρκίνου, ενώ Λέοντες είναι μεταξύ άλλων οι: Άλντους Χάξλεϋ, Ελίας Κανέτι, Πρίμο Λεβί, Τσάρλς Μπουκόφσκι.

ΖΥΓΟΣ

Έχει ο καιρός γυρίσματα και μπράβο του, αφού είναι για το καλό σου. Έλα, πες, μεταξύ μας είμαστε, 12 ζώδια όλα κι όλα: Ποιους λάδωσες; Πόσα έδωσες; Ποιους έγλειψες (με την καλή έννοια…); Μα όολα τόοσο καλά; Αν φροντίσεις να κλείσεις και κάποιες εκκρεμότητες, το έργο είναι δικό σου. Θα βρεθείς στο σωστό timing με ανθρώπους και καταστάσεις. Καλού κακού κι ένα κεράκι δεν βλάπτει. Άναφτο να πάρεις με το μέρος σου και τα θεουσικά. ΝΤΡΑΓΚΑΝ ΒΕΛΙΚΙΤΣ Ρωσικό παράθυρο ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ

ΣΚΟΡΠΙΟΣ

ΚΡΙΟΣ

ΔΙΔΥΜΟΙ

«Τη Λόλα απ’ τη φωτιά ποιος θα τη βγάλει; Ο Τσοκολάτας που ‘χει δύναμη μεγάλη. Κάθε παιδί τον Τσοκολότα τον θαυμάζει, ορμά στις φλόγες και το κορίτσι αρπάζει». Danger! Danger! Έχεις που έχεις έφεση να τρως κέρατο, πρόσεξε! Μην πέσεις πάλι με τα κέρατα στην εξιδανίκευση. Αν δεν χτίσεις ερωτική φωλίτσα, ξέρεις εσύ… Καλά να’ ναι, τα ποτά και τα ξενύχτια. Από την άλλη, όλο και κάποια λεφτάκια σου πέφτουν.

Έχεις σήμα, σήμα καμπάνα! Αυτές δεν είναι επαφές, είναι ανελέητο σούρτα-φέρτα ανθρώπινου δυναμικού. Μαζί με το αντηλιακό πάρε κι ένα φιλτράκι, όμως. Όχι φιμωτράκι, φιλτράκι! Δεν χωράνε όοολοι οι καλοί. Μόνον οι καλύτεροι πια! Τώρα μπορείς να διαλέξεις. Με πνεύμα και ηθική! Όχι πως σου λείπουν αλλά να: το ‘χεις και το ματάκι σου στους προσαγωγούς, στα οπίσθια, στα ορεκτικά… Ήμαρτον, Θε’ μου πρωϊνιάτικα…

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΔΟΥΚΑ - ΚΑΜΠΙΤΟΓΛΟΥ Ανδρό-γυνες αναγνώσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

AGATHA CHRISTIE Η δοκιμασία της αθωότητας ΛΥΧΝΑΡΙ

ΤΑΥΡΟΣ

Όλοι θα ήθελαν να έχουν λίγο Ταύρο μέσα τους, πίστεψέ με. «Τόσα καλοκαίρια μου ‘χουν φύγει απ’ τα χέρια, τόσα καλοκαίρια που δεν σ’ αγαπούσα…». Μπορεί να μην ξέρεις από πού σου ‘ρθε αλλά σου ‘ρθε! Ξύπνα και άνοιξε τα μάτια. Ο άνθρωπος των πόθων σου είναι μπροστά σου. Μέχρι και οι οικογενειακές προστριβές μαλακώνουν και σ’ αφήνουν -ερήμην τους- να τον απολαύσεις. Μην κάνεις πως δεν καταλαβαίνεις γιατί μπορώ να σου στείλω όνομα, διεύθυνση, αναλογίες... Τόοσο σαφές! ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ Κεφαλονιά ΠΑΠΑΔΗΜΑΣ

INDEX_36 INDEX_41

ΚΑΡΚΙΝΟΣ

Εδώ μιλάμε για μεγάλη έκπληξη. Και τι νίκη! Νίκες να πω καλύτερα. Κακά τα ψέματα. Αν ο άνθρωπος επιθυμεί, στοχεύει, τοποθετείται, ε, πού θα πάει; Στο τέλος θα απολαύσει. Ανασφάλεια τέλος. Ουπς, σόρρυ. Μην πάει ο νους σου στο «κακό». Για την καριέρα και τον οικονομικό τομέα μιλούσα τόσην ώρα. Όοοχι, η άλλη ανασφάλεια, η συναισθηματική βρε, δεν λύνεται έτσι απλά… Θέλει κι αυτή κατάθεση αλλά άλλου τύπου. Άστο καλύτερα… ΛΟΥΚΑΣ ΜΕΞΗΣ Shoebox ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ

ΛΕΩΝ

Ζεις που ζεις στον μικρομεγαλόκοσμό σου, τουλάχιστον τώρα αρχίζεις να το κάνεις με ποιότητα. Χελόοου! Αισθητική! Ο (με κεφαλαίο) μέγας θεωρητικούρας μπαίνει σε πράξη. Αυτό κι αν είναι νέο. Και να οι διεκδικήσεις, τα λεφτά, τα σουρπράιζ πάρτι και το σεξ, οι θαυμαστές και η ασφάλεια. Υπάρχει τίποτα πιο ντεκαντάνς από ένα ανασφαλές λιοντάρι; Ναι. Ένα ασφαλές λιοντάρι. Εύγε πάντως! (Αν δεν ενθαρρύνεις ένα λιοντάρι δεν κάνει τίποτα). ΠΑΝΟΣ ΣΟΜΠΟΛΟΣ Μια ζωή ρεπορτάζ ΕΚΠΛΗΞΗ

ΠΑΡΘΕΝΟΣ

Τέρμα οι εσωστρέφειες. Έδωσες! Αν ήξερες τι τρελάρα κουβαλάς μέσα σου θα… τρελαινόσουν. Βγάλε το πάρτι - άνιμαλ από το ψυγείο και μπες στο παιχνίδι. Τι φοβάσαι; Ανθρωποκεντρικός είσαι, σε υποστηρίζουν πολλοί, έχεις κόσμο που σε πιστεύει. Silence is sexy και όποιος αντέξει, αλλά μην κρύβεσαι πια. Έχεις κατάλογο -με αλφαβητική σειρά κιόλαςαπό τόσα sexy secrets που δεν το χωράει ο νους σου! STEPHENIE MEYER Έκλειψη ΠΛΑΤΥΠΟΥΣ

Κόβουμε τα ξινά βυσσινάκια, βγάζουμε τα κουκουτσάκια, προσθέτουμε ζάχαρη, κανέλλα, γαρύφαλλο και τ’ αφήνουμε στον ήλιο. Λίγο οινοπνευματάκι και η χημεία θα κάνει τη δουλειά της. Ένα λικεράκι πρώτης! Το σερβίρεις χωρίς σκορπιοκεντρί και το απολαμβάνεις χωρίς ζήλιες και μίση. Μόνο με πάθος. Γίνεται; Να γίνει! Α, και κοιτάξου σε κάποιον απ’ τους καθρέφτες - της κρεβατοκάμαρας. Δεν το λέμε γκριμάτσα, χαμόγελο λέγεται… ΛΑΜΠΡΟΣ ΣΥΝΤΩΣΗΣ Πρακτικός οδηγός κλινικής διατροφής για όλους ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΙΩΚΗΣ

ΤΟΞΟΤΗΣ

Να φύγεις να πας αλλού! Τι δουλειά έχεις σε εγκλωβιστικοκαταστάσεις; Δεν είσαι ο κλασικός επαναστάτης αλλά να, ίσως και να ‘ναι κρίμα όταν κάποιος σκέφτεται θετικά επί της ουσίας να το θάβει. Περί ορέξεως, βέβαια, παπαρόριζες. Είναι κι αυτή η εικόνα του Τοξότη: Ζώο, άνθρωπος, τόξο. Μπερδεύει. Μα πόσο κρατάει ένα καλοκαιράκι; Θα προλάβεις το τόξο; Πιάσου τουλάχιστον από τις παπαρόριζες κι ανέβαινε, μήπως κερδίσεις χρόνο. Έ, κι όχι μόνο… ΦΙΛΙΠ ΤΖΙΑΝ Doggy bag GEMA

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ

Αφού η έκλειψη πέφτει πάνω σου θα ξεσκεπάσει, θα πονέσει μα και θα ξεμπλοκάρει. Αν σε παίρνει ν’ αλλάξεις ζώδιο, άλλαξε (ή αντάλλαξε - κάποιον θα βρεις εσύ). Αν όχι, κάνε ό,τι μπορείς για να μαζέψεις τα καλά και να διώξεις τα κακά. Εδώ είσαι ακόμα; Ποιος λείπει; ρωτάει η δασκάλα. Ο Αιγοκεράκης, κυρία… ΑΝΔΡΕΑΣ ΨΑΡΑΚΗΣ Με λυμένα κορδόνια ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ

ΥΔΡΟΧΟΟΣ

Ούτε κι εγώ το πιστεύω αυτό που γράφω, αλλά δε θα πω και ψέματα. Λέξη κλειδί: μαγνήτης. Ερωτικός αρχικά και πάει λέγοντας. Όχι πως δεν έχεις κατά νου να εντυπωσιάζεις, αλλά τώρα σε ξεπερνάει. Έχεις την ευκαιρία να δώσεις -επιτέλουςβάρος στα θετικά των άλλων και η εξίσωση σε βρίσκει κοντά τους. Εσύ κι αυτοί μαζί! Ζήσε το να δεις πώς είναι και μην ανησυχείς. Ξαναγυρίζεις εύκολα στα γνωστά σου τερτίπια. Λίγη προσοχή μόνο στους μαγνήτες: Τραβάνε κι έξοδα και ανέξοδους. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΣΑΜΠΑΛΗΣ Το μυστικό του Μυστικού Δείπνου ΙΩΛΚΟΣ

ΙΧΘΕIΣ

Δεν φταις εσύ, η φαντασία σου τα φταίει που σ’ έπλασε όπως ήθελε αυτή. Κι εκεί, πάνω στο πηγαινέλα στη γυάλα, κάνεις focus σ’ ένα πορτοφόλι. Το θέλεις και σε θέλει. Νιώθεις ότι έχεις πολλά να κάνεις και ναι! Τώρα μπορείς κιόλας. Βγάζεις φτερά, ξεδιπλώνεσαι, πετάς. Να το δεις κι αυτό απ’ τον εαυτό σου και πια τι να σου μένει για να ολοκληρωθείς; Πωως, μένει! Το: Πετάει ο γάιδαρος; Πετάει. Εμπρός! Όλα μια ιδέα είναι… ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Δέκα ζωές της ζωής μου ΕΚΠΛΗΞΗ

ΣΗΜΕΙΑ ΟΠΟΥ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ INDEX ΑΤΤΙΚΗ Α Π Ο Π Ε ΙΡΑ • ΝΑΥΑ Ρ Ι Ν ΟΥ 1 8 , ΑΘ Η ΝΑ | Α Π ΡΟ ΒΛ Ε Π Τ Ο • Ρ Η ΓΑ Φ Ε ΡΑ Ι ΟΥ 2 5 , ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ | ΑΣΠΡΗ ΛΕΞΗ • ΜΑΝΤΖΑΡΟΥ 6, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | BAΣIΛEIA∆H • AΓ. MEΛETIOY 114, ΑΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠΩ ΛΕΙO AIΘPA • MEΣOΛOΓΓIOY 1, ΑΘHNA | BIBΛIOΠΩΛEIO BHTA IATPIKΩN EKΔOΣEΩN • AΔPIANEIOY 3, AΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗ • EΛ. BENIZEΛOY 133, ΠΛ. EΘN. ANTIΣTAΣEΩΣ, HΛIOYΠOΛH ▶ ΚΥΠΡΟΥ 26, ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ ▶ ΓENNHMATA 81, ANΩ ΓΛYΦAΔA | ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟΥ Ι∆ΡΥΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΩΝ • ΒΑΣ. ΚΩΝΣ ΤΑΝΤΙΝΟΥ 48, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚ∆ΟΣΕΩΝ Ο∆ΥΣΣΕΑΣ • ΣΤΟΑ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚ∆ΟΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΙΩΝ • ΣΟΛΩΝΟΣ 85, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ EKΔOTIKOY OPΓANIΣMOY ΠAΠYPOΣ • ΠANEΠIΣTHMIOY 46 & XAP. TPIKOYΠH, AΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ • ΣΟΛΩΝΟΣ 60, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ EK∆OΣEΩN KE∆POΣ KAI EΣOΠTPON • ΣTOA BIBΛIOY, ΠEΣMATZOΓΛOY 5, ΑΘΗΝΑ | ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ • ΣΚΡΑ 97-99, ΚΑΛΛΙΘΕΑ | ΒΙΒΛΙΟΤΟΠΙΑ • ΛΑΖΑΡΑΚΗ 21-23, ΓΛΥΦΑ∆Α ▶ 25ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 9, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ▶ ΠΑΤΗΣΙΩΝ 126, ΑΘΗΝΑ ▶ ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 23, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΒΙΒΛΙΟΤYΠO • XP. ΣMYPNHΣ 152-156, BYPΩNAΣ | ΓΕΩΡΓΙΑ∆ΗΣ • ΣΟΛΩΝΟΣ 114, ΑΘΗΝΑ | ΓΡΑΦΗ • ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ 121, ΧΟΛΑΡΓΟΣ | ∆Ω∆ΩΝΗ • ΑΝ∆ΡΕΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 28, ΕΞΑΡΧΕΙΑ | EΘNIKO KENTPO BIBΛIOY • ΣΤΟΑ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ | ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ ΑΚΗΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 1 7 , ΑΘ Η ΝΑ ▶ ∆ Α ΒΑ Κ Η 3 - 5 , Ε ΡΥΘ Ρ ΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ▶ ΛΑΖΑΡΑΚΗ 27, ΓΛΥΦΑ∆Α ▶ ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 294, ΨΥΧΙΚΟ ▶ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 39, ΑΘΗΝΑ ▶ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓ ΟΥ 2, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ▶ ΣΙΝΩΠΗΣ 2, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ▶ ΘΗΒΩΝ 228, ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ ▶ ΓΡΑΒΙΑΣ 6, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ▶ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑΣ 3, ΚΗΦΙΣΙΑ ▶ ΝΙΚΗΣ 20, ΑΘΗΝΑ ▶ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 6, ΜΑΡΟΥΣΙ ▶ ΚΑΛΛΙΓΑ 31, ΦΙΛΟΘΕΗ ▶ ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 268, ΚΗΦΙΣΙΑ | NEWSSTAND ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ΑΚΗΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 41, ΑΘΗΝΑ | ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ • ΤΡΙΤΩΝΟΣ 47, ΠΑΛ. ΦΑΛΗΡΟ | ΕΠΙΚΑΙΡΑ • ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ 41, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ • ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 3, ΑΓ.ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ | ΕΥΡΙΠΙ∆ΗΣ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 8, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΕΥΡΙΠΙ∆ΗΣ ΣΤΗ ΣΤΟΑ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 11, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ • ΓΡΑΜΜΟΥ 40, ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ | ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ • ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ 77, ΙΛΙΟΝ | ΤΟ ΘΕΜΑ • Π. ΤΣΑΛ∆ΑΡΗ 30, ΒΥΡΩΝΑΣ ▶ Κ Υ Π Ρ ΟΥ 6 & Φ ΡΥ Ν Η Σ , ΒΥ Ρ Ω ΝΑ Σ ▶ ΦΙΛΟΛΑΟΥ 62 & ΕΚΦΑΝ ΤΙ∆ΟΥ, ΠΑΓΚΡΑΤΙ | ΙΑΝΟΣ • ΣΤΑ∆ΙΟΥ 24, ΑΘΗΝΑ | ΚΑ ΝΑΚΗ • ΖΩΟ∆ΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ 2-4, ΑΘΗΝΑ | ΚΑΡ∆ΑΜΙΤΣΑ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 8, ΑΘΗΝΑ | ΚΑΣΙΑΚΟΥ ΕΛΕΝΗ • ΕΛΑΙΩΝ 41, Ν. ΚΗΦΙΣΣΙΑ | ΚΟΚΚΑΛΗΣ • ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 24, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ΧΙΜΑΡΡΑΣ 24, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ∆ΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 28, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ | ΚΟΡΑΗΣ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 6, ΧΑΛ ΑΝ∆ΡΙ | KΨM • Z. ΠHΓHΣ 55, EΞAPXEIA | λεµονι • Η ΡΑ Κ Λ Ε Ι ∆ Ω Ν 2 2 , Θ Η Σ Ε Ι Ο | λ ε Σ ΧΗ ΤΟΥ ∆ΙΣΚΟΥ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ • ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΚΚΑΛΗ, ΑΘΗΝΑ | ΜΕΝΑΝ∆ΡΟΣ • ∆ΡΟΣΙΝΗ 9, ΚΗΦΙΣΙΑ | ΜΙΚΡΟΣ ΚΟΡΑΗΣ • ΠΑΠΑΓΟΥ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟ ΦΑΝΟΥΣ , ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΜΠΑΤΣΙΟΥΛΑΣ • ΠΑΝΟΡΜΟΥ 83, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ | ΝΑΤΣΗΣ • ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΤΙΚΑ & ΧΡ. ΣΜΥΡΝΗΣ, ΡΑΦΗ ΝΑ| NIKOΛAKHΣ • 3ης ΣEΠTEMBPIOY 91, AΘHNA | ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗΣ • ΑΡΑΠΑΚΗ 8183, ΚΑΛΛΙΘΕΑ| OKTΩ • ΠAΠANIKOΛH 8 , M E TA M O P Φ Ω Σ H | Π Α Π Α ∆ Η Μ Α Σ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 8, ΑΘΗΝΑ | ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ • ΣΤΟΥΡΝΑΡH 35, ΑΘΗΝΑ ▶ ΣΤΟΥΡΝΑΡΗ

Παλαιότερα τεύχη του index θα βρείτε στο Bιβλιοπωλείο της EΣTIAΣ • Σόλωνος 60, AΘHNA

INDEX_36

37, ΑΘΗΝΑ ▶ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 55, ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ▶ ΑΝ∆Ρ. ΠΑΠ ΑΝ∆ΡΕΟΥ 35, ΜΑΡΟΥΣΙ, «THE MALL» ▶ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 37, ΑΘΗΝΑ | ΠΑΤΑΚΗΣ • ΑΚΑ∆ΗΜΙΑΣ 65, ΑΘΗΝΑ | ΠΑραµετροσ • ΜΕΤΩΝΟΣ 62, ΧΟΛΑΡΓΟΣ ▶ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ 56, ΧΟΛΑΡΓΟΣ | ΠΑΡ’ ΗΜΙΝ • ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 11Α, ΑΘΗΝΑ | ΠEP∆IKHΣ • ΧΑΡOKOΠOY 53-55, KAΛΛIΘEA | ΠΟΛΙΤΕΙΑ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 1, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΛΥΠΛΕΥΡΟ • ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 159, Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑ | ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΑΓΚΥΡΑ • ΣΟΛΩΝΟΣ 124, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΛΥΧΡΩΜΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ • ΑΝΤΩΝ ΙΑ∆ΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΤΑΜΟΣ • ΣΚΟΥΦΑ 32, ΚΟΛΩΝ ΑΚΙ | ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ • ΕΥΒΟΙΑΣ & ΒΟΙΩΤΙΑΣ 1, Κ. ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ • ΓΡΑΒΙΑΣ 3-5, ΑΘΗΝΑ | ΠYΞIΔA• BYZANTIOY 31, KAΛOΓPEZA | ΡΟΚΚΑΣ • ΒΑΡΝΑΛΗ & ΓΚΙΝΟΣΑΤΗ 60, Μ Ε ΤΑ Μ Ο Ρ Φ Ω Σ Η | Τ Ο Β Ι ΒΛΙΟ Π Ω Λ Ε ΙΟ ΤΗΣ ΤΟΣΙΤΣΑ • ΤΟΣΙΤΣΑ 1 Α’, ΑΘΗΝΑ | ΤΣΑΜΑΝΤΑΚΗΣ • ΚΑΡΑΟΛΗ ∆ΗΜΗΤ ΡΙΟΥ 32, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΦΑΚΙΝΟΣ • Ν. ΠΛΑΣΤΗΡΑ 8, ΜΑΡΟΥΣΙ | ΦΛΩΡΑΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 59, ΑΘΗΝΑ ▶ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤ ΟΥ 14, ΠΛ. ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ, ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ▶ ΗΡΩ∆ΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ 4, ΠΛΑΤΕΙΑ ∆ΟΥΡΟΥ, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ ▶ ΜΙΛΤΙΑ∆ΟΥ 16 και ΡΟ∆ΟΥ, ΜΑΡΟΥΣΙ ▶ ΣΤ. ΣΑΡΑΦΗ , ΠΛ. ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ, ΑΙΓΑΛΕΩ ▶ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 54-56, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ΖΩΣΙΜΑ∆ΩΝ 46, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 10-12, ΑΘΗΝΑ | EX LIBRIS • A. Mεταξα 4, εξαρχεια | IN TO THE BAG • Γ. ΠΑΠΑΝ∆ΡΕΟΥ 35, ∆ΑΣΟΣ ΧΑΙ∆ΑΡΙΟΥ | Κ ΟΑΝ /A t h e n s Vo i c e • Σ ΚΟΥΦΑ 6 4 , ΚΟΛΩΝΑΚΙ | LEADER BOOKS • Π. ΚΥΡΙΑΚΟΥ 17, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ▶ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ 58, ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ▶ ΠΑΝΟΡΜΟΥ 19 ΚΑΙ ΣΜΥΡΝΗΣ, ΑΙΓΑΛΕΩ ▶ ΑΝΑΛΗΨ ΕΩΣ 7, ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ ▶ ΦΩΚΙΟΝΟΣ ΝΕΓΡΗ 84, ΚΥΨΕΛΗ ▶ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 54, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜ ΙΟΥΠ ΟΛΗ ΖΩΓΡΑ ΦΟΥ ▶ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜ ΩΝ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ | LIBRO • ΠΑΤΡ. ΙΩΑΚΕΙΜ 8, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | NOTOS • ΟΜΗΡΟΥ 15, ΑΘΗΝΑ | PAPER TOWN • ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 135 & ΛΑΜΨΑ 1, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ | GRAFICA • ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ 68, ΕΛΛΗΝΙΚΟ | BAZAARBOOKS • ΑΝ∆ΡΕΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 4, ΕΞΑΡΧΕΙΑ | CUBE BIBΛIOΠΩ ΛEIO • A K A ∆ H M I A Σ K A I E M . M Π E NA K H 3 2 , AΘHNA | BEST BOOK HUNTERS • ΣΟΛΩΝΟΣ 47, ΑΘΗΝΑ | KOZOK • KYKΛA∆ΩN 23 KYΨEΛH | BOOKSTARS • EΛAIΩN 34, N. KHΦIΣIA | NAKAS PAPER• NAYAPINOY 13 & MAYPOMIXAΛH, AΘHNA ▶ KHΦIΣΣIAΣ 281, KHΦIΣIA | PUBLIC • KAPAΓEΩPΓH ΣEPBIAΣ 1, ΠΛ.ΣYNTAΓMATOΣ, AΘHNA ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΝΤΑΘ • ΑΙΜ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ 6 & ∆ΗΜ. ΓΟΥΝΑΡΗ | ΑΝΙΚΟΥΛΑ Ε.∆.Ι.ΑΛΕΞΙΚΟΣ ΟΕ • ∆ΗΜ.ΓΟΥΝΑΡΗ 44 | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΠΛΑΤΩΝΟΣ (ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΖΗΤΡΟΣ) • ΠΛΑΤ ΩΝΟΣ 2 | ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΟ • ΣΕΡ. ΤΣΑΚΜΑΝΗ 11, ΛΑΓΚΑ∆ΑΣ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΨΑΡΑ • ΦΙΛ. ΕΤΑΙΡ ΕΙΑΣ 39 | ΒΙΒΛΙΟΣTOK • ΠATP. IΩAKEIM 8 | ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ ΑΚΗΣ • ΕΘΝ.ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 131 ▶ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ | ΙΑΝΟΣ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 7, ΜΕΤΑΜ ΟΡΦΩΣΕΩΣ 24, ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ▶ Μ Α Ρ Τ Ι ΟΥ 4 5 , Φ Ι Λ Ι Π Π ΟΥ Π ΟΛ Ε Ω Σ 5 7 ▶ Α Μ Π Ε ΛΟ Κ Η Π Ο Ι , ΒΟ ΓΑΤ Σ Ι ΚΟΥ 1 4 | ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΑΚΗΣ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 4 ▶ Λ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ 75, ΡΕΤΖΙΚΙ | TO ΚΑΤΩΙ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 6 | ΠΡΩΤΟ ΠΟΡΙΑ • ΝΙΚΗΣ 3 | ΡΑΓΙΑΣ • ΕΡΜΟΥ 44 | ΤΡΕΥΛΑ • ΑΜΠΕΛΟΚΗΠ ΩΝ 55, ΠΕΡΑΙΑ | HIPPO • ΙΩΑΝΝΙ∆ΟΥ 4, ΠΑΝΟΡΑΜΑ | NAKAS PAPER• ΠΛAΣTHPA 19, XAPIΛAOY | PUBLIC • ΕΜΠ. ΚΕΝΤΡΟ MEDITERRANEAN COSMOS,

| LEXIS • ΜΑΙΖ ΩΝΟΣ 38-40, ΠΑΤΡΑ ▶ ΜΙΑΟΥΛΗ 3, ΠΥΡΓΟΣ ΗΛΕΙΑΣ ▶ AΘHNΩN 11, PIO | ΣΠΟΥ∆Η • ΠΡΕΒΕΛΑΚΗ 17, ΡΕΘΥΜΝΟ | AΦOI KΛAΨINAKH • ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ 59, ΡΕΘΥΜΝΟ | ΚΑΒΑΛΙΕΡΟΣ • ΧΕΙΜΑΡΑΣ 14, ΡΟ∆ΟΣ | ΦΩΤΙΟΥ • ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ 41, ΣΕΡΡΕΣ | ΚΑΤΣΑΒΟΥΝΗΣ • ΠΑΝ. ΤΣΑΛΔΑΡΗ 20, ΣΕΡΡΕΣ | ΠΑΠΑ∆ΑΚΗΣ • ΜΥΣΩΝΟΣ 72, ΣΗΤΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ | ΤΣΙΚΑΛΑΚΗ • ΠΑΠΑ ΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 25, ΣΗΤΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ | ΤΟΥΝΤΑΣ • ΧΩΡΑ, ΣΚΥΡΟΣ | ΕΡΜΗΣ • ΕΘΝΑΡΧΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 24, ΣΟΥ∆Α ΧΑΝΙΩΝ ΚΡΗΤΗΣ | ΕΠΙΛΟΓΗ • ΙΑΚΩΒΑΚΗ 5, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΚΗΡΗΘΡΕΣ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 34, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΤΣΙΟΠΕΛΑΚΟΣ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 15, ΤΡΙΚΑΛΑ | Ω ΡΑ • ΟΥΑ Σ Ι Γ Κ Τ Ω Ν 2 1 , Τ Ρ Ι Π ΟΛ Η | ΠΑΠΑΝΕΣΤΩΡΑΣ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 49, ΦΛΩΡΙΝΑ | ∆ΙΑΜΕΤΡΟΣ • ΠΑΡΟ∆ΟΣ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ, ΧΑΛΚΙ∆Α | ΠΕΡΓΑΜΑΛΗΣ • ΧΑΡΩΝΔΑ 14, ΧΑΛΚΙΔΑ | ΠΟΡΘΜΟΣ • ΚΡΙΕΖΗ 17, ΧΑΛΚΙ∆Α | ΣΧΗΜΑ • ∆ΗΜ Ο ΚΡΑΤΙΑΣ 38, ΧΑΝΙΑ | ΒΙΒΛΙΕΜΠΟΡΙΚΗ • ΒΟΛΟΥ∆ΑΚΗ∆ΩΝ 14, ΧΑΝΙΑ | ΚΑΛΑΙΤΖΑΚΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ • ΤΣΟΥ∆ΕΡΩΝ 31, ΧΑΝΙΑ | ΜΑΡΚΑΚΗΣ • ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 10, ΧΑΝΙΑ | ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ • ΜΥΛΩΝΟΓΙΑΝΝΗ 31, ΧΑΝΙΑ | ΞΕΡΟΓΙΑΝΝΑΚΗ • ΚΟΡΑΚΑ 32, ΧΑΝΙΑ | ΠΕΤΡΑΚΗ • ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΓΙΑΝΝΑΡΗ 68, ΧΑΝΙΑ | ΠΑΠΥΡΟΣ • ΑΠΛΩΤΑΡΙΑΣ 44, ΧΙΟΣ | ΣΥΡΙΩ∆Η • ΑΠΛΩΤΑΡΙΑΣ 34, ΧΙΟΣ | KYΠPOΣ PUBLIC • EMΠOPIKO KENTPO THE MALL OF CYPRUS, BEPΓINAΣ 3, ΣTPOBOΛOΣ, ΛEYKΩΣIA ■ ∆ΙΣΚΟΠΩΛΕΙΑ ROCK N ROLL CIRCUS • Σινα 21, ΑΘΗΝΑ | LA SI DO • Οµηρου 49, Ν. ΣΜΥΡ ΝΗ | MUSIC HOUSE • ΣαλαµινοΣ 3 6 , ΑΧΑΡΝΑΙ | HIGH FIDELITY • ΣΤΑΙΚΟΠΟΥΛΟΥ 27, ΝΑΥΠΛΙΟ ■ CAFÉ | CELLIER CAFE • ΠANEΠIΣTHMIOY 10, ΣYNTAΓMA | ΦΙΛΙΟΝ • ΣΚΟΥΦΑ 35, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | CAFE ALU • OMHPOY 58 & ΣKOYΦA, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | EN ∆EΛΦOIΣ • ∆EΛΦΩN 5, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | FLORAL • ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 80, ΑΘΗΝΑ | KOKKOI KAΦE • AΣKΛHΠIOY 39 & ∆I∆OTOY, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | ROSEBUD • ΣKOYΦA 40 & OMHPOY 60, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | ΣKOYΦAKI KAΦE • ΣKOYΦA 47-49, ΚΟΛΩΝΑΚΙ| SHELTER • ΠΑΠΑΓΟΥ 92, ΖΩΓΡΑΦΟΥ | Kι επίσης σε 420 café και παιδότοπους (ΑΙΓΛΗ CAFÉ • FLOCAFE • HAGEEN DAAΖ • PALMIE BISTRO κ.ά.) σε όλη την Ελλάδα από την εταιρεία Plan & Fun καθώς και σε επιλεγµένα bars και bar-restaurants. ■ ΧΩΡΟΙ ΤΕΧΝΗΣ - ΑΛΛΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΙΚΡΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ • ΠΛ. ΑΣΩΜΑΤΩΝ 7, ΘΗΣΕΙΟ | ΦΟΥΡΝΟΣ • ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 1 6 8 , ΑΘ Η ΝΑ | ΦΙΛ Ω Ν - Δ Ω ΡΗ Μ Α • ΠΙΝΔΟΥ 86, ΜΟΣΧΑΤΟ | CLIPART • ΜΠΟΤΑΣΗ 6, ΑΘΗΝΑ | EL MOUNDO • Λ. ΣΥΓΓΡΟΥ 9, ΑΘΗΝΑ ■ KABEΣ XAΛAPH • A K T H M OY T ΣO Π OY ΛOY 74, ΠEIPAIAΣ.. XAP. TPIKOYΠH 64 & BAΛTETΣIOY, AΘHNA ■ Στα 30 καταστήµατα σε όλη την Eλλάδα της αλυσίδας VIDEORAMA HOME ENTERTAIMENT