januari 2019
Tekst & foto’s: MAPEI Nederland
Vragen & antwoorden rondom de installatie van groot formaat tegels In dit artikel behandelen we eigenschappen, problemen en geschikte producten voor dit type tegel in een groeiende markt. Groot formaat tegels bedekken een groter oppervlak, hebben minder openingen en breuken (voeglijnen en expansievoegen, die vaak over het hoofd worden gezien) en creëren een illusie van een monolithische, naadloze afwerking. Hoe groter de tegels, hoe minder openingen of breuken in de keramische bekleding. Voor veel mensen wordt dit als voordeel gezien en gewaardeerd door architecten en klanten. 2. De ondergrond waarop de groot formaat tegels worden aan-
Als technici komen hierbij vragen op, zoals: Gebruiken we dezelfde installatietechniek voor groot formaat tegels als voor kleine tot middelgrote tegels? Zijn er speci-fieke voorzorgsmaatregelen die we moeten nemen? Wat betekent “groot formaat tegel” eigenlijk? Worden tegels met een afmeting van 30 x 30 cm of 40 x 40 cm geklasseerd als groot formaat? We kunnen ons gezond verstand gebruiken om deze vraag te beantwoorden, maar laten we eens kijken naar de Italiaanse norm UNI 11493.1 - Keramische tegels voor wanden en vloeren: instructies voor ontwerp, installatie en onderhoud, die het volgende specificeert: “... volgens de UNI 11493-normen [... ], worden groot formaat tegels gedefinieerd als die met een zijde langer dan 60 cm “. Voor het doel van dit artikel zullen we ook rekening houden met tegelformaten tot 3 meter en in bepaalde gevallen tegels die deze limiet overschrijden, met een dikte van 3 tot 6 mm.
Wat zijn de meest belangrijke factoren voor het installeren van groot formaat tegels? 1. Bewegen en hanteren: met name grote tegels worden
meestal op locatie gehanteerd en verplaatst met behulp van geleiders en frames met zuignappen. Dit alles helpt om te voorkomen dat de tegels teveel buigen, wat kan leiden tot scheuren of zelfs breken. Het aanbrengen van groot formaat tegels vereist tenminste twee personen.
gebracht, met name in geval van dunne tegels, moet perfect vlak zijn. Deze eis is van toepassing op het installeren van vloer- en wandtegels in het algemeen, maar wordt nog belangrijkers bij het installeren van groot formaat en dunne keramische tegels en natuursteen platen. Indien het oppervlak waarop de groot formaat tegels worden aangebracht onregelmatig is, kan dit uiterlijk van de afgewerkte bekleding beschadigen of kan zelfs leiden tot scheuren en breuken. Het is altijd belangrijk eraan te denken de ondergrond, waarop keramische tegels worden verlijmd, te egaliseren met een juist uitvlak- of egalisatieproduct (zoals ULTRAPLAN, NIVORAPID, PLANITOP FAST 330 en soortgelijke producten). Vertrouw nooit alleen op de lijm!
Welk type lijm wordt gebruikt voor het verlijmen van groot formaat tegels? De lijm moet een verbeterde lijmsoort zijn en in de meeste gevallen (zo niet alle!) moet de lijm vervormbaar zijn. Waarom? Hoe groter het oppervlak van de tegel, hoe hoger de belasting en werking waaraan het installatie oppervlak/lijm/tegelsysteem zal worden onderworpen. Natuurlijke vervormingen, of die veroorzaakt worden door externe factoren (zoals temperatuurschommelingen), kunnen de bekleding beschadigen of losmaken. Volgens de Norm UNI 11493.1 worden voor keramische tegels met een zijde van meer dan 90 of 120 cm de verbeterde lijmen (klasse 2) en vervormbare lijmen (klasse S1 of S2) aanbevolen. Vervormbare lijmen worden gekenmerkt door hun lage elasticiteitsmodulus, waardoor ze efficiënter worden bij “dempende”
59