bovatinfo 2025-2

tegelzetters

Coba. Alles voor de tegelzetter

• 10 jaar projectgarantie

• Recyclebare verpakking

• Kwaliteit voor de professional

• Puur Hollands assortiment

• Simpel. Overzichtelijk. Makkelijk.

voorwoord kwartaalagenda

In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelbranche. Uw regiovergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product in deze agenda? Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda!

NB: Wilt u een evenement bezoeken? Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator!

Bestuur BOVATIN

Het bestuur van bovatin vergadert in 2025 op donderdag 18 september en 27 november, aanvang 14.30 uur. Per vergadering wordt nog besloten of deze fysiek of online plaatsvindt.

Bestuursvergaderingen zijn in principe besloten, maar u kunt als bovatin-lid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze bovatinfo). Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, secretaris@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

Alvast voor uw agenda: 22-26 september – Cersaie 2025. De grootste en bekendste internationale beurs voor tegelprofessionals in Bologna.

2 oktober – Geassocieerdenmiddag. De bijeenkomst wordt gehouden bij Mapei.

colofon

bovatinfo is een periodieke uitgave van bovatin: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober/november en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 5000 exemplaren per jaar. Deadlines voor advertenties en kopij: 1 maart, 1 juni, 1 september, 1 december.

Voor informatie: Abonnementen: Secretariaat bovatin, tel. 0318 547 366, e-mail: bovatin@bovatin.nl

Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: G. (Geert) Hilferink

Hof van Edinburgh 41, 7007GW Doetinchem tel. 06 398 542 33, e-mail: redactie@bovatin.nl

Art direction en grafisch ontwerp UPPERCASE, www.studiouppercase.nl e-mail: hello@studiouppercase.nl, tel. 06 547 448 96

Foto omslag: ATLAS CONCORDE – BOOST ICOR

Op het moment van schrijven van dit voorwoord zitten we een week voor onze Jaardag 2025. Die combineren we met de viering van ons 75-jarig bestaan als branchevereniging. Het mag duidelijk zijn dat ik enorm trots ben op die mijlpaal! Al driekwart eeuw lang behartigt onze organisatie de belangen van u als tegelzetters.

Wat ons geheime recept is? Dat is vrij eenvoudig: we gaan al vanaf het eerste moment mee met de tijd. Door in te spelen op de actuele vragen vanuit de markt, slagen we er al decennialang in om initiatieven te ontwikkelen die resultaat opleveren. Door u als lid mee te nemen in die ontwikkelingen, helpen we u in uw bedrijfsvoering.

Dat doen we onder meer door te zorgen dat we een kort lijntje hebben met het beroepsonderwijs. De behoefte aan jonge instroom in ons vakgebied is van alle tijden, maar de laatste jaren vraagt dit onderwerp meer aandacht. Ook in het voortgezet onderwijs en zelfs het basisonderwijs laten we van ons horen. Jongeren vroeg in contact brengen met ons mooie vak is belangrijk. Zien doet immers geloven!

Onze eigen ‘onderwijsman’ Ton Borrenbergs gaf hierover recent nog een presentatie voor onze geassocieerde leden. Van de Doe Dagen voor de jongste talenten en het door ons ontwikkelde keuzevak Tegelzetten tot de reguliere bol en bbl-opleidingen: bovatin is bij al deze opleidingen nauw betrokken.

Voor de kwaliteit van het tegelwerk van u als aangesloten bovatin-lid is al die jaren eveneens veel aandacht geweest. Niet zonder resultaat, want we zien dat klachten van consumenten die bij ons binnenkomen, nagenoeg nooit het werk van een van onze lidbedrijven betreft. Ook daar ben ik oprecht trots op, want het toont dat we de kwaliteit van ons werk hoog in ons vaandel hebben staan.

Die kwaliteit proberen we steeds verder te verbeteren. Daarvoor kunnen we ook bouwen op onze geassocieerde leden. Met deze fabrikanten delen we kennis en werken we ervaringen. Een belangrijk doel daarvan is het afstemmen van de behoeften van tegelzetters en fabrikanten om samen de kwaliteit van het tegelwerk te verhogen. Een samenwerking die naadloos aansluit bij onze toekomstvisie. We mogen dan 75 jaar oud zijn, we blijven ons focussen op de komende decennia!

In dat kader betreur ik het dat we de samenwerking met de bij VLK aangesloten bedrijven ARDEX, Bostik, Forbo Eurocol, Kiwitz, Omnicol Nederland, Sika en Uzin Utz Nederland recent hebben beëindigd. Deze bedrijven onderschrijven onze toekomstvisie onvoldoende om succesvol samen te werken.

Als u mij kent, weet u dat ik een positief ingesteld mens ben. Ik wil dan ook niet afsluiten in mineur, wan daardoor gebeuren er te veel mooie en positieve dingen. Ook in ons vak. Daarop proosten we tijdens onze Jaardag bij geassocieerd lid Mosa in het mooie Maastricht.

Ik wens u veel leesplezier en goede zaken,

Gerard Reus, voorzitter

inhoud

informatie voor de professional in deze editie

06 WILLEM WINT eindstrijd Skills the Finals

15 CONTROLES SCHIJNZELFSTANDIGHEID zorgen nog voor onrust

19 GEASSOCIEERDE LEDEN meegenomen in ontwikkelingen bovatin

25 NIEUWS UIT HET BESTUUR over marketing en opleiding

27 CERSAIE 2025 transformeert entree van beurscomplex

29 EUF KIEST nieuwe voorzitter in Italië

thema’s & toekomst

32 75 JAAR BOVATIN groots gevierd bij Mosa

40 MEERWAARDE VAN branchevereniging centraal op Jaardag

47 V&B WINT PRESTIGIEUZE German Design Award

49 AI CENTRAAL tijdens ledenvergadering AFNL

53 KOMO KEURMERK VOOR TEGELZETBEDRIJVEN

55 NIEUWS VAN DE BOVATIN V ERZEKERINGSDIENST wat mag je vragen aan zieke werknemers

57 IEDER ZIJN VAK…

58 NUTTIGE INFORMATIE voor bovatin-leden

Willem wint Skills the finals 2025

Na ruim twee dagen tegelzetten onder hoogspanning, mag Willem van de Voort zich sinds eind maart Nederlands kampioen tegelzetten noemen. Tijdens Skills the Finals in de Amsterdam RAI werd hij door de jury tot winnaar uitgeroepen. De student van ROC Ter Aa in Helmond, vorig jaar winnaar van het brons, vertegenwoordigt Nederland in september tijdens EuroSkills in het Deense Herning.

Willem kreeg op het podium gezelschap van Jesse Hees (ROC van Twente), die tweede werd, en Jaël van Geresteijn (MBO Amersfoort). Hij ging met de derde prijs naar huis. De drie tegeltalenten stonden zichtbaar trots op het erepodium en ze werden luid toegejuicht door familie en klasgenoten in het publiek. De prijsuitreiking van alle 70 mbo-beroepenwedstrijden vormde traditiegetrouw de feestelijke afsluiting van het grootste beroepenevenement voor mbo-studenten. →

Amsterdammertje

Jurylid Wilhelm Scholten van Skills Nederland was verantwoordelijk voor de finaleopdracht van de tegelzetters. Hij had zich laten inspireren door het 750jarig bestaan van de stad Amsterdam, thuishaven van de RAI. De finalisten moesten op de staande wand een traditioneel Amsterdammertje tegelen met daarnaast het stadswapen. Een uitdagende opdracht, onder meer door de afgeronde kop van deze kenmerkende Amsterdamse straatpaal, die bovendien onderaan breder is dan bovenaan.

Uitdagend of niet, een bezoek van de bovatinforedactie aan het tegelpodium leert aan het begin van de laatste finaledag dat de aanwezige talenten niet voor niets de finale hebben bereikt. “Bij het betegelen van de staande wand moeten de deelnemers nauwkeurig snijden en plakken. Niet alleen voor de ronde kop van het Amsterdammertje, maar ook voor het stadswapen moeten ze heel netjes werken”, licht jurylid Wesley van Boxtel van Tegelzettersbedrijf Raaijmakers toe. Van Boxtel is labmaster en wedstrijdorganisator van WorldSkills Netherlands.

Vloer uit één vierkante tegel

Alle finalisten hebben het Amsterdammertje en het wapen inmiddels klaar en richten zich op de kleine trap. Die vormt de overgang naar de douchevloer. Daarvoor moeten de tegelzetters een grote vierkante tegel diagonaal doorzagen. In het midden van dezelfde tegel moet een kleine vierkante afvoer worden uitgezaagd. Een precies werkje dat nauwkeurig meten, aftekenen en zagen vraagt. Maar ook voor deze klus geldt dat de deelnemers hun

mannetje staan en de zaagklus klaren, waarna de vijf gezaagde tegeldelen op de zelf gestorte vloer gelijmd kunnen worden. Eveneens een opdracht die concentratie vraagt om het gewenste afschot en perfecte voegen te krijgen.

Internationale deelname

Net als vorig jaar vormt leermeester Van Boxtel samen met Guido van Dingenen (teamcaptain en chief expert van Skills Nederland) en Scholten de jury van de eindstrijd van de tegelzetters. Verspreid over het finalepodium houden ze het werk van de finalisten in de gaten en beantwoorden ze hun vragen. Behalve Willem, Jesse en Jaël werken ook Nadir, Jaron, Jesper en Brendan aan hun finalestuk.

Voor de uit Zweden afkomstige Jesper en de Belgische Brendan vormt het Nederlands kampioenschap een extra training op weg naar EuroSkills, dat van 9 tot 13 september in Herning (Denemarken) wordt gehouden. “Tijdens deze wedstrijd kan ik zien hoe het kampioenschap in Nederland wordt georganiseerd en kan ik me alvast meten met mijn Nederlandse tegenstander straks”, zegt Jesper lachend. Hij voelt zich zichtbaar op zijn plek tussen zijn Nederlandse vakgenoten en laat zien een serieuze concurrent te zijn.

Korte update aan familie

De finalisten werken geconcentreerd aan hun opdracht en hebben weinig oog voor de omgeving. Als in de loop van de ochtend de eerste docenten, klasgenoten en familieleden zich aan de rand van het afgesloten podium melden, verandert dat. Vaak wordt even kort een update gedeeld om vervolgens weer gedreven verder te werken. →

Van Dingenen en Van Boxtel houden het publiek nauwlettend in de gaten. Los van de afleiding, willen ze niet dat docenten of klasgenoten aanwijzingen geven. “De jongens moeten vooral gewoon kunnen doorwerken. Het hoort bij de laatste finaledag, dan komen familieleden en klasgenoten langs om te kijken en aan te moedigen, maar de finalisten moeten zich vooral kunnen focussen op hun werk. Zeker degenen die hun tijd nog hard nodig hebben”, zegt Van Boxtel.

Verplichte pauzes

Als de drie juryleden de deelnemers laten weten dat het tijd voor een korte pauze is, verlaten de finalisten hun werkplek. Van Boxtel: “Dat is een vaste afspraak. Niet alleen om te voorkomen dat ze eventueel doorwerken, maar vooral om even rust te nemen. Dat doet elke finalist op zijn eigen manier. Sommigen gaan bij podia van andere opleidingen kijken om schoolgenoten aan te moedigen, anderen gaan naar buiten om even een frisse neus te halen.” Eenmaal terug bespreken de finalisten onderling hun voortgang of wordt er over andere onderwerpen gesproken. Hoewel ze allemaal strijden voor de hoogste eer, is van concurrentie weinig te merken. De finale is dan ook niet de eerste keer dat ze elkaar zien en spreken. De deelnemers hebben elkaar eerder al ontmoet bij een trainingsdag bij lijmsponsor Coba in Ede.

→

Steun van geassocieerde leden

Coba is, net als gereedschappensponsor RUBI en tegelsponsor Mosa partner van het NK Tegelzetten tijdens Skills the Finals. Ook bovatinfo en wedi (constructieplaten voor staande wand) dragen hun steentje weer bij aan het finale-evenement. Volgens Froukje de Vries, clustercoördinator van WorldSkills Netherlands is die steun onmisbaar om het evenement te kunnen organiseren.

Aan de rand van het podium kijken Hemke Megens (Coba) en Harry van Dijk (RUBI) naar de verrichtingen van de finalisten. Het toont de betrokkenheid van de geassocieerde leden, maar ook de interesse in het werk van de jonge tegelzetters. Geïnteresseerd kijkt het duo naar de vorderingen van de tegeltalenten.

Hectische laatste uren

De laatste uren van de finaledag zijn voor sommige jongens hectisch. Terwijl de een na de lunch nog hard met de vloer verder moet, worden door andere finalisten de laatste voegen afgesponst en wordt voorzichtig begonnen met het opruimen van de gereedschappen en overgebleven materialen.

Als op verschillende podia rondom het werkveld van de tegelzetters hardop wordt afgeteld en de timmerlieden, schilders en installateurs en andere mbo-talenten klaar zijn met hun eindstrijd, wordt de druk bij sommige tegelzetters enigszins opgevoerd. Als uiteindelijk de juryleden aangeven dat ze over drie tellen moeten stoppen, wordt er samen met het publiek rond het finalepodium luidkeels afgeteld, waarna een groot applaus klinkt.

De einduitslag

Feestelijke kers op de taart

Voordat de juryleden met de eindbeoordeling begint, roept Van Dingenen de deelnemers eerst even bij elkaar. Hij complimenteert ze met hun inzet en het resultaat. Iedereen heeft volgens de jury laten zien terecht een plek in de finale te hebben veroverd.

Zodra de juryleden klaar zijn met de beoordeling, mogen de deelnemers weer bij hun eigen werk komen om de werkplek op te ruimen. Vervolgens wachten ouders, familie, vrienden en klasgenoten die ter ondersteuning zijn komen kijken. Voor de meeste deelnemers geldt dat ze de uren tot aan de prijsuitreiking ’s avonds met hun fans in de stad of directe omgeving van de RAI doorbrengen. Deze groots opgezette feestelijke afsluiting van het tweedaagse finale-evenement is jaarlijks de kers op de taart voor veel deelnemers. Niet alleen voor Willem, Jesse en Jaron, maar ook voor alle andere vaktalenten! ■

www.worldskillsnetherlands.nl

1. Willem van de Voort - Ter AA

2. Jesse Hees - ROC van Twente

3. Jaël van Geresteijn - MBO Amersfoort

4. Jaron de Jong - Koning Willem I College

5. Nadir Cherrabi - Curio

Procasa elements: stijlvol, tijdloos en betaalbaar

Een tijdloze tegelcollectie

Tegels zijn multi-inzetbaar. Het is een eyecatcher die iedere ruimte in een huis sfeer en karakter geeft. Stoer voor op de vloer en verrassend voor aan de wand.

Binnen het assortiment van Procasa vind je de serie Procasa Elements. Deze uitgebreide collectie is stijlvol, tijdloos, betaalbaar en exclusief verkrijgbaar bij BMN en Raab Karcher. De antislipwaarde is R10B dus geschikt voor alle toepassingen. De wand- en vloertegels vormen een prachtige basis voor je badkamer, toilet en keuken. De tegels uit de Elements collectie zijn zorgvuldig samengesteld zodat er altijd een tegel is die past binnen je persoonlijke stijl. Creëer een mooie basis en werk deze af met accenten.

Verkrijgbaar in de maten:

Vloertegel: 80x80, 60x60, 30x60, 45x45 (ongerectificeerd), 30x30, 15x15 cm

Stroken 5,10,15x60 cm

Wandtegel: 30x60 cm ongerectificeerd

Controles op schijnzelfstandigheid zorgen voor onrust

Hoe kan ik als mkb-aannemers op een juridisch juiste manier samenwerken met zzp’ers? Een vraag waarop het antwoord niet 1-2-3 te geven is, zo bleek tijdens een ledenbijeenkomst van bovatin dit voorjaar in Veenendaal. Daarin stond de verscherpte controle op schijnzelfstandigheid centraal. De aanwezige aannemers en zelfstandige tegelzetters konden daar ook in gesprek met medewerkers van de Belastingdienst en het ministerie van SZW.

In de bouw- en infrasector is vaak sprake van een langdurige samenwerking tussen aannemers en zzp’ers. Die relaties zijn voor de Belastingdienst aanleiding om sinds 1 januari van dit jaar intensief te controleren op schijnzelfstandigheid. Tijdens de bijeenkomst bleek dat die controles leiden tot de nodige onrust, vooral omdat niet duidelijk is wat precies wel en niet kan en mag in de relatie tussen de opdrachtgever en zzp’er. →

Onderdeel van het team

Om te schetsen waar de valkuilen zitten, presenteerden beleidsmedewerker David van Swol van de Aannemersfederatie Nederland en juridisch adviseur Teus Zanen van bovatin twee praktijkvoorbeelden van veelvoorkomende samenwerkingsvormen. In de eerste werkt de zzp’er samen met medewerkers van de opdrachtgevers aan hetzelfde project. Daar voert hij hetzelfde werk uit als de werknemers van de opdrachtgever. Ook de werktijden zijn gelijk en de opdrachtgever zorgt voor de inkoop en levering van de benodigde materialen. De instructies voor het werk komen eveneens van de opdrachtgever.

“In dit geval is er sprake van een duidelijke gezagsverhouding en werkt de zzp’ers als een medewerker in loondienst. Hij is een extra onderdeel van het vaste team. Bovendien loopt de zzp’er in dir voorbeeld geen financieel risico, dat ligt volledig bij de opdrachtgever”, zo verduidelijkte Van Swol.

Voor eigen rekening en risico

In het tweede voorbeeld neemt de zzp’er het werk aan op basis van een vaste aanneemsom en heeft daarvoor een offerte gestuurd. Daarnaast bepaalt hij zelf hoe en binnen welke werktijden hij het werk uitvoert. Zanen: “De opdrachtgever mag wel zeggen wat de zzp’er moet doen, maar niet hoe. Daarnaast is de zzp’er zelf verantwoordelijk voor het eventueel herstellen van klachten en loopt hij het ondernemersrisico. Er is in dit geval geen sprake van een gezagsverhouding en de zzp’er werkt op basis van een vooraf overeengekomen aanneemsom.”

Hoewel de medewerkers van de Belastingdienst niet wilden toezeggen dat de tweede casus bij een controle altijd wordt goedgekeurd, is die in de basis wel goed. “We beoordelen de samenwerking op negen verschillende criteria die allemaal even zwaar wegen. Het werken voor eigen rekening en risico behoort daartoe, maar is niet zaligmakend”, zo zei een van de belastinginspecteurs.

Zijn collega van SZW voegde toe: “Werken in onderaanneming is altijd toegestaan, dat geldt ook voor zzp’ers. En dan heb je het dus over het zelfstandig aannemen van een project of afgebakend onderdeel van een totaalproject.”

Voorwaarden vastleggen

Kick Scholten, die eerder dit jaar al namens de afdeling NoordHolland een bijeenkomt over schijnzelfstandigheid had georganiseerd, wilde van de aanwezige ambtenaren weten waarom een boer wel zonder problemen zijn producten aan één supermarkt mag leveren. Het grote verschil is dat die boer producten levert aan de supermarkt en geen arbeid.

Scholten gaf vervolgens aan voorlopig nog niet zonder zzp’ers te kunnen. “Zo huur ik voor het leggen van slabs altijd een gespecialiseerde zzp’er in. Dat werk vraagt echt om een specialist met eigen gereedschap. Ik zet mijn medewerkers liever in op de andere werken. Die zzp’er zeg ik wel wat hij moet doen, maar niet hoe hij het werk moet uitvoeren. Dat weet hij zelf wel.”

Zanen reageerde met de suggestie voor deze klussen ook een aannemingsovereenkomst op te stellen. “Dan heb je de voorwaarden waaronder je samenwerkt in ieder geval vastgelegd.”

Veelkoppig monster

Een vraag die veel aanwezigen op de lippen lag, was wat het doel van de controles van de Belastingdienst precies is. “Dat is vooral het tegengaan van oneerlijke concurrentie. Veel zzp’ers werken al jaren voor zichzelf, maar betalen geen premie voor hun pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering. Mede daardoor kunnen ze zich tegen lage uurtarieven verhuren en vormen ze ook uw concurrent”, zo hield aan van de ambtenaren de aanwezigen voor.

Een collega benadrukt: “We zijn niet op jacht, het arbeidsrecht bepaalt of iemand werknemer of zzp’er is. Het grootste deel van premiebetalend Nederland doet het goed. We hebben echter gezien dat de afgelopen jaren de schijnzelfstandigheid een veelkoppig monster is geworden. Door daar intensiever op te controleren, willen we verschillende sectoren waar vaker sprake is van schijnzelfstandigheid bewegen om de regels na te komen. Er moet in die sectoren weer een gezonde arbeidsmarkt komen.”

Stoppen met zzp’ers?

Van Swol legde de aanwezigen de optie voor om als tegelzetters helemaal te stoppen met het inhuren van zzp’ers. “Net zoals de kinderopvang, steigerbouw en beveiligingssector hebben gedaan. Die hebben alle samenwerking met zzp’ers beëindigd.”

Een keuze die door sommige aanwezige tegelzetters wel mogelijk werd geacht, maar niet op korte termijn.

Voorzitter Gerard Reus van bovatin erkende de uitdaging. “Als ik jonge tegelzetters spreek, hoor ik vaak dat ze voor zichzelf willen beginnen. Dat geldt ook voor de buitenlandse tegelzetters die in ons land werken. Zij gaan liever in Duitsland of een ander land werken dan hier in loondienst. Het is nu voor tegelzetbedrijven belangrijk om te weten hoe we volgens de regels met zzp’ers kunnen samenwerken, want we worden er allemaal een beetje nerveus van.”

Volgens de ambtenaar van SZW is en blijft het inhuren van zzp’ers goed mogelijk. “Omschrijf daarbij wel heel duidelijk de

“Omschrijf heel duidelijk de afspraken en voorwaarden en blijf weg bij interpretaties van de regels en discussie”

afspraken en voorwaarden en blijf weg bij interpretaties van de regels en discussie daarover. Nogmaals, je mag een zzp’er altijd in onderaanneming laten werken.”

Afsluitend liet Reus weten dat ondernemer die twijfelen over de overeenkomst met een zzp’er deze kunnen voorleggen aan de Aannemersfederatie en bovatin. “Wij hebben in overleg met de Belastingdienst een modelovereenkomst opgesteld. Die kan als getoetste basis gebruikt worden. En mocht er iets aan de door jullie opgestelde overeenkomst ontbreken, zullen we dat melden zodat je weet dat de afspraken kloppen.”

Daarna bedankte Reus de aanwezigen voor het openhartig delen van hun vragen en ervaringen en de ambtenaren voor hun inhoudelijke inbreng. ■

Negen wegingscriteria

Bij een controle kijkt de Belastingdienst naar de volgende criteria:

• de aard en duur van het werk;

• de manier waarop het werk en de werktijden zijn bepaald;

• de mate waarin de werkzaamheden en de zzp’er onderdeel zijn van de organisatie;

• de eventuele verplichting het werk persoonlijk uit te voeren;

• de manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen;

• de manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald en de hoogte daarvan;

• het risico dat de zzp’er loopt;

• de mate waarin de zzp’er zich als ondernemer gedraagt.

de KRACHT van MINDER

MEER OPBRENGST PER KG (gelijk aan 25kg zak)

MINDER TILLEN & LICHTER WERKEN

Lees meer of bestel op Bouwmaat.nl

Kennis delen met trouwe partners uit de industrie

De eerste geassocieerdenbijeenkomst van 2025 stond dit voorjaar in het teken van kennisdelen. Voorzitter Gerard Reus noemde het in zijn welkomstwoord één van de belangrijkste onderdelen van de relatie tussen de geassocieerde leden en bovatin. “Door kennis met elkaar te delen, blijven we samen werken aan een gezonde toekomst van het tegelvak.”

In ‘t Wapen van Haarzuylen stond Reus aan het begin van de bijeenkomst stil bij het 75-jarig jubileum bestaan van bovatin. “Voorgangers van ons erkenden al in 1950 de noodzaak om de krachten te bundelen en zich gezamenlijk in te zetten voor onderwerpen die de tegelsector raken. Daar staan we op 20 juni tijdens onze Jaardag bij Mosa in Maastricht nadrukkelijk bij stil. Die verenigde inzet en passie voor onze sector hebben we in de generaties sindsdien steeds gezien. Ook het huidige bestuur, waarvan ik voorzitter mag zijn, werkt hard om de belangen van de tegelzetters en de industrie optimaal te behartigen zodat we samen onze mooie sector blijven ontwikkelen. Daarbij kunnen we ook rekenen op uw inbreng als geassocieerde leden.

Opleiden jong talent

Het opleiden van nieuwe tegelzetters is voor het Hoofdbestuur al jaren een belangrijk speerpunt. Ton Borrenbergs, naast technisch adviseur ook nauw betrokken bij alle onderwijs initiateven van bovatin, schetste kort de huidige mogelijkheden voor jongeren om zich tot erkend tegelzetter op te leiden. “Beroepsopleidingen voor de bouw en infra worden verspreid over het land verzorgd door ROC’s en op Bouwmensen-locaties. Er zijn momenteel zeven ROC’s die het vak tegelzetter aanbieden. ROC Ter Aa in Mierlo, waar ik twee dagen per week als docent heeft nu 40 leerlingen in opleiding. Dat is de ongeveer de helft van alle leerling-tegelzetters.” →

“De voornaamste oorzaak van terugloop is een gebrek aan leerbedrijven in sommige regio’s waardoor de leerlingen geen praktijkervaring kunnen opdoen.”

De mbo-opleiding wordt op niveau 2 en 3 aangeboden. “Het grote verschil tussen de niveaus vormt de verdiepende kennis die niveau 3-studenten leren. Het maakt ze organisatorisch beter en door de extra aandacht voor rekenen en taal zijn ze beter in staat om offertes te maken.” Voor beide niveaus geldt dat in de praktijk geleerd wordt hoe wand- en vloertegels gelijmd en vloertegels in specie gelegd moeten worden.

Tekort leerbedrijven

Reus vulde aan dat de instroom van jonge tegelzetters de laatste jaren terugloopt. “Voornaamste oorzaak is een gebrek aan leerbedrijven in sommige regio’s waardoor de leerlingen geen praktijkervaring kunnen opdoen. Daarom hebben we twee jaar geleden ook de subsidie voor zelfstandigen om leermeester te worden in het leven geroepen. Zzp’ers kunnen hiermee kosteloos de opleiding tot leermeester volgen. Met succes, want de eerste tot leermeester opgeleide zzp’er is inmiddels aan het werk.”

Een andere uitdaging was het imago van werken in de bouw bij veel jongeren. “Vaak ook uit onwetendheid en onbekendheid met de inhoud van deze beroepen”, aldus Borrenbergs. Daarom ontwikkelde bovatin enkele jaren geleden het keuzedeel Tegelzetten voor het vmbo. “Daarmee kunnen leerlingen al op een jongere leeftijd acht weken lang kennismaken met het vak.”

Jong geleerd…

Met de Doe Dagen vervroegt bovatin die kennismaking verder. Leerlingen van 12 en 13 jaar kunnen tijdens die dagen zelf beroepen op een speelse manier uitproberen. “Heel laagdrempelig, maar dan hebben ze wel tegels in de handen en kunnen zie die in een bepaalde vorm of ontwerp leggen. Het is belangrijk om kinderen in die leeftijd echt kennis te laten maken met ambachtelijke beroepen omdat ze dan zelf een beeld krijgen van een beroep”, besloot Borrenbergs.

Wilco Bekkers, die namens Mapei Nederland aanwezig was, stelde in aansluiting daarop voor om e-learnings te overwegen als ondersteuning op of toevoeging aan het onderwijsprogramma.

Marketingcampagne

Roger Slangen van Striped Elephant presenteerde vervolgens de nieuwe website voor consumenten. De talloze mogelijkheden en voordelen van het gebruik van (keramische) tegels staan centraal op deze website. In combinatie met een marketingcampagne via social media en advertenties op platforms waar consumenten met verhuis- of verbouwintenties actief zijn, moet de site consumenten inspireren en informeren.

Daarbij wordt voor het aanbrengen van de tegels op een subtiele, maar duidelijke manier naar tegelzetters van bovatin verwezen. Daarvoor is de website uitgerust met een duidelijke zoekfunctie zodat consumenten snel een bovatin-tegelzetter in de buurt kunnen vinden.

Daarnaast gaat Striped Elephant dit jaar werken aan een toonbank brochure, die leden van bovatin in hun showroom kunnen aanbieden aan consumenten. Ook in die brochure worden de voordelen en mogelijkheden van tegels sfeervol gepresenteerd.

De controle van de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid staat sinds vorig jaar nadrukkelijk op de agenda van het Hoofdbestuur. David van Swol en Teus Zanen hebben namens bovatin veelvuldig contact gehad met inspecteurs om te kijken hoe aannemers op een goede manier kunnen samenwerken met zzp’ers. “Als er sprake is van een gezagsverhouding en werkt de zzp’er dagelijks samen met medewerkers van de opdrachtgever aan hetzelfde project, dan ziet de Belastingdienst dit zeer waarschijnlijk als een dienstverband met alle financiële consequenties tot gevolg”, aldus Van Swol. →

SNELLE LEVERING

DESKUNDIG ADVIES

BEOORDEELD MET EEN 9,5!

TEGELGEREEDSCHAPSHOP

VOOR IEDERE VAKMAN DIE TEGELT.

Compleet assortiment tegelgereedschap voor de tegelzetter, vakman en handige doe-het-zelver. Bij de Tegelgereedschapshop bieden we de beste oplossingen voor het verwerken van keramische tegels en natuursteen.

Biedt de zzp’er een offerte voor de klus aan, bepaalt hij zelf zijn werktijden en loopt hij ook zelf financieel risico voor het werk, dan zal de Belastingdienst de zzp’er als zelfstandig ondernemer zien. Werken op basis van een aannemingsovereenkomst kan op voorhand al voldoende duidelijkheid bieden.

De middag werd afgesloten door Borrenbergs die vanuit zijn rol als technisch adviseur enkele recente schadegevallen toelichtte. “Bij de schades gaat het in 20% van de gevallen om esthetische aspecten en in 80% om technische. Het afgelopen jaar heb ik veel schades in zwembaden beoordeeld en bij al die schades bleek vocht of water de oorzaak. Maar dat geldt eigenlijk voor alle schades. Ze zijn stuk voor stuk te relateren aan water”, zei Borrenbergs.

Vaak vormt de werking van de ondergrond een oorzaak voor scheurende tegels. “Een betonvloer werkt altijd en daarom moet je tegels nooit direct op beton verlijmen. Door te ontkoppelen of te werken met een meer rekbare cementdekvloer, kun je veel problemen voorkomen.”

Al is een cementdekvloer geen garantie voor blijvend schadevrij tegelwerk. Borrenbergs: “In zwembaden verbreekt de verbinding in de cementdekvloer. Onder andere een gevolg van de mindere kwaliteit cement die in de mortels wordt gebruikt. Bovendien wordt er steeds minder cement in verwerkt. Daarom ligt de oorzaak van veel schades tegenwoordig bij de zwakte van de cementdekvloer.”

Na deze presentatie was er gelegenheid om onder het genot van een hapje en drankje na te praten. De eerstvolgende bijeenkomst met de geassocieerde leden is 2 oktober bij Mapei Nederland. ■

THE SMARTEST WAY TO BUILD.

compaktuna.be

follow us

SLIM TEGELZETTEN MET FLEXcement® PREMIUM

COMPAKTUNA biedt een volledig assortiment professionele tegellijmen aan waaronder het paradepaardje FLEXcement® PREMIUM. Dit is een super flexibele lichtgewicht bouw- en tegellijm die dankzij zijn hoge flexibiliteit en aanhechtingsterkte, voor een maximale absorptie van schuifspanningen zorgt.

VOORDELEN voor de TEGELZETTER

 Zeer licht verwerkbaar met een zeer goed stand vermogen

 Instelbaar voor een variabele legdikte met een makkelijke inbedding

 Plastic zakken van 15 kg met volume lijm gelijk aan een traditionele zak van 25 kg

 Ook voor zeer grootformaat tegels en verlijming op jonge cementdekvloeren

 Hoog rendement

Vraag nu jouw brochure basisproducten voor het plaatsen van keramische tegels & natuursteen aan via arjan.vandenbos@compaktuna.be en ontdek het volledige assortiment tegellijmen en egalines.

Nieuws uit het Hoofdbestuur

VerJaardag, verantwoording en plannen

De juni-vergadering van het Hoofdbestuur van bovatin stond voor een deel in het teken van de Jaardag. Of beter gezegd de VerJaardag, want tijdens deze dag werd namelijk niet alleen de algemene ledenvergadering gehouden. Ook de 75ste verjaardag van bovatin werd die dag gevierd.

Ter voorbereiding op de algemene ledenvergadering werd de laatste hand gelegd aan de financiële verantwoording over 2024. Ook de begroting met daarin de plannen voor volgend jaar werd uitgebreid besproken en goedgekeurd zodat deze aan de ledenvergadering voorgelegd kan worden. (Een verslag van de algemene ledenvergadering en de Jaardag staat op pagina 32 en verder in deze uitgave.)

De controle op schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst is inmiddels een vast agendapunt geworden. Ook na de ledenbijeenkomst in april waar werkgevers, zzp’ers en ambtenaren van de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met elkaar in gesprek gingen over deze controles blijft bovatin actief.

Inzet is om komen tot heldere afspraken over hoe tegelzetbedrijven en zzp’ers op een juridisch verantwoorde manier met elkaar kunnen samenwerken. Daarvoor maakt bovatin ook deel uit van de speciale zzp-werkgroep van Aannemersfederatie Nederland.

Gerard Reus gaf een korte toelichting op zijn bezoek aan het Italiaanse Sassuolo waar de jaarvergadering van de EUF in mei is gehouden. Daar is onder meer besloten dat de Europese

brancheorganisatie bij fabrikanten van slabs gaat aandringen op het alleen verticaal vervoeren van de grootformaat tegels. Dit verkleint de kans op beschadigingen tijdens het transport.

Nadat marketingspecialist Striped Elephant eerst een nieuwe consumentenwebsite voor bovatin heeft ontwikkeld en gebouwd, in het nu tijd om de eigen bovatin-website te vernieuwen. Het plan dat Striped Elephant hiervoor heeft gemaakt, werd kort besproken.

De vernieuwde site zal qua uitstraling aansluiten bij de consumentensite, maar blijft net als de huidige bovatin-site een bron van informatie voor leden van bovatin en andere tegelspecialisten.

Op het gebied van opleiden werd het plan van het Talland College in Noord-Holland om een keuzedeel slabs verwerken besproken. Kerndocent Michael Tunk wil het keuzedeel samen ontwikkelen met Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). Tunk inventariseert momenteel of er bij tegelzetters en binnen het onderwijs voldoende draagvlak is voor dit nieuwe keuzedeel voor het mbo. Het Hoofdbestuur laat Tunk weten positief te zijn over het initiatief. ■

Cersaie

brengt sfeer en inspiratie naar beursentree

Bezoekers van de 42ste editie van Cersaie worden van 22 t/m 26 september al vanaf de centrale entree getrakteerd op tegelinspiratie en sfeer. Architect Dario Curatolo heeft daarvoor de belangrijkste toegang van het beurscomplex in Bologna op het Piazza Costituzione heringericht tot een ruimte die, naar eigen zeggen ‘verwelkomt, informeert en inspireert’.

Van binnenkomst via de draaideuren tot aan het hart van de expositie lopen bezoekers straks door een indrukwekkende beeldengalerij. Van grootschalig gepresenteerde fotografie tot inspirerende designverhalen over de technologische en esthetische evolutie van keramische tegels en badkamersanitair.

Daarmee worden ze al vanaf de eerste stappen in het complex meegenomen in de sfeer en mogelijkheden van de op de beurs getoonde producten. Een entree die past bij de uitstraling van het aanbod op Cersaie, aldus de beursorganisatie.

Architectonisch ontwerp

Eerder liet de organisatie van de grootste internationale beurs voor keramische tegels en badkamersanitair al weten voort te borduren op het concept van 2024. Daarin stond de beurs als ‘een ruimte voor architectonisch ontwerp’ centraal.

een divers ecosysteem van ontwerpoplossingen, variërend van keramische tegels tot badkamerinrichting, niet-keramische oppervlakken, meubelaccessoires en interieurafwerkingen. Samen voorzien deze producten in de behoeften van architecten, aannemers, interieurontwerpers en distributeurs van over de hele wereld.

Vorig jaar trok de beurs 95.321 bezoekers. Verspreid over 15 hallen toonden ruim 600 exposanten toen hun tegelcollecties, badkamersanitair, gereedschappen en toebehoren. In de aanloop naar de 2025-editie laat de beursorganisatie weten deze aantallen dit jaar te overtreffen. ■

www.cersaie.it

TEGEL HELP LIFTE R

Innovatief systeem voor het Leggen van Grote Tegels

Het leggen van grote tegels wordt nu eenvoudiger dan ooit met het revolutionaire THLsysteem. Dit systeem maakt het plaatsen van tegels efficiënt, veilig en verantwoord.

KAMOONTWERPEN

De prijs van De THL is € 2300,- nu ter introductie

eem

Neem contact met ons op en ontdek hoe de THL jouw tegelwerk kan verbeteren!

Vraag vrijblijvend een demo aan: tegelhulplifter@hotmail.com +31 612219628

€ 2075.-

Technische Specificaties: THL van 1,2 m: 36 kg

1 m tegels: 25 kg

0,9 m tegels: 20 kg

THL bestaat uit 2 delen van elk ongeveer 25 kg, met een lengte geschikt voor

ERGONOMISCH VERANTWOORD

De tegelzetter kan geheel zelfstandig te werk gaan zonder enige belasting van de rug!

Plaats de tegel tegen de muur en zet de vacuüm aan. Kantel de tegel en breng de lijm aan. Kantel de tegel.

van 1 meter. Hierdoor is het geheel makkelijk te transporteren in elke bedrijfswagen.

De gasveer zorgt voor optimaal tilgemak en is eenvoudig te verstellen.

Werking van de THL = niet tillen maar lichtjes duwen

Leg de tegel op zijn plaats door deze in de juiste positie te draaien.

EUF kiest nieuwe voorzitter in hart van de Italiaanse tegelindustrie

Sassuolo, het epicentrum van de Italiaanse keramiekindustrie was dit voorjaar het toneel van de Algemene Jaarvergadering van de Europese Unie van Nationale Verenigingen van Tegelzetters (EUF). Een groep van 40 afgevaardigden uit twaalf landen was op uitnodiging van Confindustria Ceramica en Assoposa (de Italiaanse vereniging van tegelzetters) aanwezig. Naast de formele vergaderingen, waarin Luca Berardo werd gekozen tot nieuwe EUF-voorzitter, werden de deelnemers getrakteerd op een intensief en interessant tweedaags programma in het Italiaanse keramiekdistrict.

Armando Cafiero, directeur-generaal van Confindustria Ceramica, verwelkomde alle afgevaardigden en gasten in het auditorium van Confindustria Ceramica in Sassuolo. Hij benadrukte het belang van een nauwere samenwerking tussen de producenten en professionals uit de verwerkingssector. Ook sprak hij zijn waardering uit voor de inzet van de EUF op het gebied van beroepsopleiding en technologie, en hoopte dat dit partnerschap in de toekomst verder zal groeien en nog meer zichtbaarder zal worden voor de buitenwereld.

hun functie. Petr Obraz (Tsjechië) werd verkozen als nieuwe 2e vicevoorzitter, de rol die Berardo de afgelopen drie jaar vervulde.

Verticaal vervoer slabs

Een belangrijk onderwerp op de agenda was het transport van slabs. Al jaren wordt binnen de EUF gesproken over mogelijkheden om schade aan de grootformaat tegels tijdens het transport te voorkomen. Haarscheurtjes die vaak niet zichtbaar zijn bij de aflevering van de tegels kunnen bij het verwerken ervan tot schade leiden.

Na de openingsspeech van Armando Cafiero opende Karl-Hans Körner (aftredend voorzitter) de vergadering. Tijdens de bijeenkomst werd, Luca Berardo, voorzitter van Italiaanse bond voor tegelzetters Assoposa verkozen tot nieuwe EUFvoorzitter voor de periode 2025–2028. Daarnaast werden Anita Wolf (Oostenrijk) als 1e vicevoorzitter, Laurent Decker (Luxemburg) als penningmeester en Andreas Furgler (Zwitserland) als directeur-generaal van de EUF herbevestigd in →

Meer dan 85 jaar kennis en kwaliteit

Julius van der Werf biedt u:

De nieuwste trends op tegelgebied

Een uitgebreid assortiment voor elk budget

Snelle levering vanuit magazijnvoorraad

Zelf controle over uw bestellingen

Hoofdvestiging: Sneek Lorentzstraat 19, 8606 JP Sneek telefoon (0515) 41 31 48

Vestiging: Groningen

Diamantlaan 2, 9743

BG Groningen telefoon (0515) 41 31 48

Gerard Reus, namens bovatin aanwezig in Italië, is blij met de versterkte aandacht die de EUF hieraan gaat geven. “Het verticaal transporteren van deze grootformaat tegels in speciale kratten, in plaats van het horizontaal vervoeren, kan veel schade voorkomen. Tegelzetters worden er tijdens hun werk vaak mee geconfronteerd. Daarom is het goed dat er vanuit de Europese bond meer aandacht voor wordt gevraagd bij fabrikanten.”

Kijkje in de keuken

Hoogtepunten van het programma rondom de jaarvergadering waren onder meer een ontmoeting met Graziano Verdi, vicevoorzitter van Confindustria Ceramica, en bedrijfsbezoeken aan toonaangevende ondernemingen in het keramiekdistrict. Naast de intensieve gesprekken tijdens de vergadering droegen deze bezoeken bij aan het versterken en verdiepen van de relatie tussen Europese tegelzetters en fabrikanten.

Confindustria Ceramica maakte van de gelegenheid gebruik om de aanwezigen opnieuw uit te nodigen om deel te nemen aan Cersaie 2025 en aan de nieuwe editie van Città della Posa. Op dit aparte podium kunnen tegelzetters demonstraties volgen en hun vaardigheden tonen. ■

www.euf-federation.com

Jubileum bovatin groots gevierd in Maastricht

Zichtbaar opgetogen en trots verwelkomde bovatin-voorzitter Gerard Reus vrijdag 20 juni een groep van bijna veertig leden op het zonovergoten terrein van Koninklijke Mosa aan de Meerssenerweg in Maastricht. De Nederlandse tegelfabrikant was gastheer van de Jaardag van bovatin, die vooral in het teken stond van het 75-jarig jubileum van de brancheorganisatie.

Eerder op de dag hadden de leden zich, samen met hun partners, verzameld bij het Van der Valk-hotel Maastricht. Voor de partners was er die middag een speciaal programma samengesteld, waarin de Maas en Maastricht een centrale rol speelden.

Binnen in de fabriek waar Mosa wandtegels produceert, werden de gasten natuurlijk eerst getrakteerd op een stuk echte Limburgse vlaai, waarna Reus het tweedelige programma van de middag aftrapte met een uitgebreider welkom. “Het is een bijzonder voorrecht om vandaag hier samen te komen ter gelegenheid van de viering van het 75-jarig bestaan van onze organisatie. Driekwart eeuw waarin wij als branchevereniging toegewijd zijn geweest aan het versterken, ondersteunen en professionaliseren van de tegelzettersbranche in Nederland.”

Tijd voor reflectie en inspiratie de mijlpaal markeert volgens reus niet alleen de rijke geschiedenis, maar ook de kracht van de vereniging en haar leden. “Het is een mooi moment voor reflectie op wat we samen hebben bereikt en een inspiratie voor de toekomst die voor ons ligt. onze missie is altijd gericht geweest op het verbeteren van de prestaties, de kwaliteit en de positie van tegelzettersbedrijven in Nederland.”

sinds de oprichting in 1950 heeft bovatinfo talloze initiatieven ontplooid die bijdragen aan die missie. reus: “van het stimuleren van de vaktechnische kwaliteit tot het promoten van ons vak en onze leden. We hebben ons ingezet voor het ontwikkelen van kwaliteitsregelingen, het organiseren van opleidingen en nascholingen en het versterken van de arbeidsvoorwaarden. daarnaast is onze vereniging een krachtig netwerk dat zich voortduren aanpast aan de veranderingen in onze omgeving. Zo werken we nauw samen met partners zoals de eUF, aFNl en vele anderen om onze doelen te bereiken en de belangen van onze leden te dienen.” daaronder valt ook de steun op het gebied van juridische, technische verzekeringszaken.

Geassocieerde leden zijn belangrijk voor de geassocieerde leden vroeg reus eveneens speciale aandacht. “Zij spelen voor ons een belangrijke rol. Niet alleen door hun financiële bijdragen, maar met name ook door het tenminste twee keer per jaar delen van kennis over marktontwikkelingen, producten en gereedschappen. bijvoorbeeld om zo het werk fysiek lichter te maken. daarnaast staan we samen met enkele geassocieerde leden elke twee jaar op het tegelplein tijdens de bouwbeurs. een belangrijk moment om onze branche te presenteren”, zei reus, die toevoegde dat tilhulp tile Wheelie en het exoskelet van auxivo eerder dit jaar op de stand van bovatin gedemonstreerd werden.

de samenwerking met internationale partners is belangrijk om als europese tegelbranche een vuist te kunnen maken en samen afspraken te maken over opleiding en promotie. “daarover maken we jaarlijks inhoudelijke en financiële afspraken met Confindus-

tria Ceramica uit Italië. Ook de samenwerking met de eUF, waarin 15 europese landen vertegenwoordigd zijn, speelt een grote rol. daarbinnen maken we afspraken over essentiële onderwerpen zoals gewicht, verpakking en transport van tegels en de verwerkingstechniek. Zo maken we onze branche ook op europees niveau toekomstbestendig.”

Instroom tegelzetters vraagt aandacht om de instroom van jonge vakbekwame tegelzetters te stimuleren, investeert bovatin in verschillende initiatieven om vanaf de basisschool via het vmbo leerlingen enthousiast te maken over de mbo-opleidingen tegelzetten. reus: “in dat verband zijn wij ook aanwezig bij docentendagen en werken we nauw samen met bouwmensen en andere onderwijsorganisaties. We promoten ook de Leermeester-opleiding, inclusief financiële ondersteuning voor de deelnemers, om voldoende vakbekwame tegelzetters te houden. We richten ons daarbij met name op ondernemers zonder personeel die inmiddels, al dan niet in samenwerking met collega-ozp’ers, ook leerbedrijf mogen worden. die inzet is nodig omdat er helaas nog steeds een tekort is aan leerbedrijven.”

Samen invloed uitoefenen voor de collectieve belangenbehartiging kan bovatin rekenen op de samenwerking met de aannemersfederatie Nederland bouw & infra. “in samenspraak met →

en namens ons, en andere branches binnen het mkb bouw, voert aFNl de cao-onderhandelingen en verzorgt tevens de lobby naar de politiek. Zo kunnen wij invloed uitoefenen en de belangen van onze leden zo goed mogelijk behartigen.

Het is volgens de voorzitter dankzij deze uitgebreide inzet op zoveel terreinen dat bovatin al 75 jaar bestaat. “en met dezelfde passie en betrokkenheid blijven wij ook in de toekomst actief, samen met jullie!”

afsluitend sprak reus zijn dank uit naar de leden, geassocieerden leden, bestuursleden, adviseurs en partners. “Jullie inzet en betrokkenheid maken dat wij al 75 jaar bestaan en dat wij klaar zijn voor de toekomst. samen bouwen we verder aan een sterke, professionele en moderne tegelzettersbranche. van harte dank voor jullie vertrouwen, inzet en enthousiasme. op naar de volgende 75 jaar!”

140 jaar tegelproductie gastheer erik kleijnen, sales director Nederland van koninklijke Mosa nam vervolgens het stokje over, maar niet voordat hij bovatin, in de persoon van gerard reus, feliciteerde met het jubileum. geheel in stijl kreeg reus een langwerpige keramische tegel met daarop het aangezicht van Maastricht overhandigd.

vervolgens nam kleijnen de aanwezigen kort mee in de historie van Mosa. “Het is u waarschijnlijk opgevallen, we zitten hier in een mooi en karakteristiek, maar oud gebouw. U zult straks tijdens de rondleiding zien dat we er voor kiezen om volop te investeren in nieuwe machines en technieken om daarmee op een zo duurzame en verantwoorde manier onze tegels te produceren”, zei kleijnen die verklaarde dat de naam Mosa verwijst naar de oude romeinse benaming van de Maas.

een praktisch voorbeeld daarvan is de nieuwe oven waarin de wandtegels gebakken worden. “die gebruikt aanzienlijk minder gas dan de oude en stoot daardoor ook minder co2 uit. een verduurzamingsstap die past binnen onze continue ontwikkeling van tegelcollecties die steeds makkelijker te verwerken zijn door tegelzetters en steeds minder impact op mens en milieu hebben.”

in de fabriek wordt 24/7 geproduceerd en Mosa telt 450 medewerkers. behalve de wandtegelfabriek heeft Mosa elders in Maastricht een vloertegelfabriek en ook het hoofdkantoor is in Maastricht gevestigd. “onze omzet bedroeg in 2024 105 miljoen euro, verspreid over de vijftig landen waarin we actief zijn. Nederland vormt met 65% onze grootste markt, we exporteren 35%.

Minder grondstoffen, oventijd en emissie algemeen directeur andrea bordignon was eveneens aanwezig. de italiaan is sinds september 2024 ceo van koninklijke Mosa en brengt volgens kleijnen veel ervaring en kennis mee vanuit de italiaanse tegelindustrie waarvoor hij eerder werkte. “We investeren momenteel in tegels waarvoor minder grondstoffen en minder oventijd nodig zijn. die twee elementen zorgen er ook voor dat de productie voor minder emissie zorgt”, aldus bordignon. kleijnen voegde daaraan toe dat Mosa in het derde kwartaal van dit jaar met een nieuwe vloertegel op de markt komt die in plaats van 12 millimeter maar 9 millimeter dik is. “lichter in gewicht dus en dat merken jullie aan den lijve tijdens het werk”, zo benadrukte hij terwijl hij een nieuwe tegel liet zien. “Maar dat lichte gewicht speelt ook een belangrijke rol in het terugdringen van de uitstoot tijdens het transport van de tegels.” →

Cradle to Cradle Certified Gold dat Mosa duurzaamheid en circulariteit hoog in het vaandel heeft, blijkt onder meer uit de cradle to cradle certified Gold-certificering die bijna de gehele collectie draagt. Kleijnen: “Deze certificering draait om vijf voorwaarden. gezonde materialen, dus geen gebruik van toxische stoffen, circulariteit, schone lucht en klimaatbescherming, verantwoord watergebruik en sociale gelijkheid.”

op het gebied van verantwoord watergebruik heeft Mosa een gesloten systeem waarin het water dat uit de Maas wordt gebruikt, schoner de Maas weer in gaat dan dat het opgepompt wordt. “ook maken we gebruik van het harde Limburgse water door de kalk er uit te filteren. Dat gebruiken we vervolgens weer in ons productieproces.”

Primeur: losmaakbaar tegelen in het kader van circulariteit had kleijnen ook nog een primeur voor de bovatin-leden. “vooruitlopend op de verplichting van losmaakbaar bouwen hebben we samen met een lijmproducent gekeken naar manieren om tegels zo te kunnen verlijmen dat ze, indien gewenst, eenvoudig en zo schoon mogelijk verwijderd kunnen worden. de resten van de nieuwe lijm die daarvoor is ontwikkeld, kunnen eenvoudig en met water van de tegelresten verwijderd worden. vervolgens kunnen de schone tegelresten weer terug naar ons zodat we deze tot grondstof voor nieuwe tegels gebruiken.”

Met welke lijmproducent Mosa deze nieuwe lijm heeft ontwikkeld, wilde kleijnen niet zeggen. Na enkele vragen vanuit het publiek, wilde hij alleen kwijt dat het om een poederlijm gaat ‘die zich als een pastalijm gedraagt’. eind dit jaar wordt de nieuwe lijm gepresenteerd.

Genieten in het centrum en op het water terwijl de leden zich hierna klaarmaakten voor de rondleiding door de wandtegelfabriek werden hun partners met de duurzame Zonnetrein langs enkele mooie highlights van de limburgse hoofdstad geleid. Na de rondrit door het centrum vervolgden zij hun trip via het water. tijdens de rondvaart genoten de partners van het uitzicht vanaf het water en het geweldige weer.

Kijkje in keuken

Nadat aan de Meerssenerweg iedereen de pbM’s op orde had, kregen de aanwezige gasten een kijkje in de keuken van de productie van de wandtegels. kleijnen en twee collega’s toonden uitgebreid alle stappen in het productieproces. van het begin in de grondstoffenhal waar de verschillende ‘ingrediënten’ opgeslagen liggen en in de menginstallaties worden gedaan. via de ruimte waaronder die ondergrondse menginstallaties liggen, werden de gasten naar de hal geleid waarin de tegels in de mallen gevormd en gedroogd worden.

kleijnen: “daarvoor hebben we een aantal machines op een rij staan waarop we een bepaald formaat kunnen produceren. als we van formaat wisselen, moeten we eerst al die machines weer opnieuw opbouwen zodat ze het nieuwe formaat kunnen gaan maken.”

aan het einde van dit proces worden de tegels voorbereid voor het bakken. Hiervoor gebruikt Mosa speciale grote ‘kasten’ die volautomatisch door de hal kunnen rijden. De tegels worden volautomatisch en efficiënt in deze karren geplaatst. Met net voldoende afstand van elkaar om te voorkomen dat ze tijdens het bakken aan elkaar vast gaan zitten.

kleijnen: “Wij bakken onze tegels twee keer. voordat we de tegels voor de tweede keer bakken, brengen we het glazuur aan. een bewuste keuze omdat we daarmee de kwaliteit en uitstraling van de toplaag van de tegel veel beter kunnen bewaken. dat Mosa die kwaliteitsgarantie serieus neemt, blijkt onder meer uit de strenge kwaliteitscontrole. “van elke tegel wordt een foto gemaakt en bij het constateren van een afwijking of foutje wordt de tegel afgekeurd. We verwerken deze dan weer tot grondstof voor onze eigen productie.” →

ook voor het verpakken van de tegels hanteert Mosa strenge eisen. “Zo gebruiken we alleen pallets waarvan we de kwaliteit kunnen garanderen. door de dozen net iets binnen de randen van de pallets te plaatsen, beperken we de kans op schade tijdens het transport. bovendien wordt elk pallet stevig ingeseald met folie uit gerecycled plastic. Zo blijven we in alle stappen van onze productie rekening houden met onze impact op mens en milieu”, zei kleijnen in de showroom waar de rondleiding eindigde.

Feestelijke afsluiting daarna was het tijd voor de algemene ledenvergadering (waarvan u op de volgende pagina’s een verslag leest). eenmaal terug in het hotel voegden de leden zich weer bij de partners die hun citytoer hadden afgerond. op het achterterras van het hotel werd het glas geheven op driekwart eeuw bovatin en de mooie toekomst voor de branchevereniging.

de gezellige borrel die volgde, liep als vanzelf over in het diner waar genoten werd van het eten en drinken en de onderlinge gesprekken.

ook na het diner werd het feestje tot in de late avond verder gevierd op het terras. aan de tafels werd genoten van de heerlijke zomeravond en werden herinneringen gedeeld en bijgepraat met bekenden.

Het ontbijt de volgende ochtend besloot de bijzondere en feestelijke verJaardag van bovatin. ■

Jubileum-ledenvergadering vol optimisme en informatie

DHet tweede deel van de jubileum Jaardag van bovatin stond in het teken van de Algemene Ledenvergadering.

Eenmaal terug van de rondleiding door de fabriek verzamelden de leden zich weer in de centrale ruimte, waar Gerard Reus de vergadering opende. Hij blikte in zijn openingstoespraak kort terug op de eerder die middag uitgesproken woorden over hoe het 75-jarig bestaan aanleiding is voor reflectie op het verleden en de plannen voor de toekomst.

Opleiden, kennis delen, belangenbehartiging op zowel nationaal niveau samen met AFNL, als internationaal met de Europese collega’s binnen de EUF, het zijn volgens Reus enkele belangrijke pijlers van bovatin. “Net als onze samenwerking met de geassocieerde leden en Confindustria Ceramica waarmee we gerichte afspraken maken over opleiding en de promotie van keramiek.”

Ook aan de samenwerking met en eigen initiatieven in het vmbo en mbo onderwijs werden door Reus kort aangestipt. “Daarbij doe ik nogmaals een dringende oproep aan alle aanwezigen hier, maar ook de andere leden in onze achterban om zich als leerbedrijf beschikbaar te stellen. We zien dat gemotiveerde jongens nu geen kans krijgen om zich op te leiden tot tegelzetter omdat ze geen leerbedrijf kunnen vinden. Een zorgelijke situatie!”

Voorzitter Riek Siertsema en directeur Jaco Uittenbogaard van AFNL waren ook te gast in Maastricht. “Dankzij de lobby van AFNL in Den Haag en op andere plekken en hun deelname aan de cao-onderhandelingen, zijn wij gegarandeerd van een goede behartiging van de belangen van onze leden.”

Reus sloot zijn welkom af met een dankwoord aan de leden en geassocieerde leden. “Jullie zijn de basis van ons bestaan en dankzij jullie vieren we vandaag 75 jaar bovatin. Op naar de volgende 75 jaar!”

Laatste termijn voorzitter voordat de notulen van de alv’s van 12 december en 27 juni 2024 werden behandeld, gaf reus te kennen dat penningmeester tom sterkman en secretaris Mascha rongen verhinderd waren. teus Zanen nam de taken van de penningmeester waar terwijl david van swol namens rongen aan tafel zat.

de alv van 12 december 2024 was noodzakelijk omdat er tijdens de alv van 27 juni 2024 niet voldoende leden aanwezig waren om de geagendeerde statutenwijziging goed te keuren. over de notulen van beide alv’s waren geen vragen, waarna ze werden goedgekeurd.

daarna stond de benoeming van de voorzitter op de agenda. Zanen verklaarde dat er zich geen andere kandidaten hadden gemeld en gerard reus bereid is om nog een termijn als voorzitter door te willen gaan. terwijl dit besluit met applaus werd bekrachtigd, liet reus weten echt aan zijn laatste termijn van drie jaar begint. “Na deze periode stel ik me niet meer beschikbaar.”

Financieel gezond

Zanen nam vervolgens kort de financiële stukken door en lichtte deze kort toe. “Hierin kunt u zien dat we een financieel gezonde brancheorganisatie zijn en dat het met onze liquiditeit ook goed zit.” een mening die de kascommissie deelde. in een kort verslag lieten Wilbert Heijblom en kick scholten weten bij de controle van de administratie geen onregelmatigheden geconstateerd te hebben. Hun advies om het bestuur decharge te verlenen, werd door de alv dan ook overgenomen.

vanwege het vertrek van Heijblom uit de kascommissie stond de benoeming van een nieuw lid van de kascommissie op de agenda. er hadden zich geen kandidaten gemeld en ook tijdens de vergadering, stelde geen van de aanwezigen zich kandidaat. Het bestuur vroeg vervolgens toestemming om na de vergadering actief te gaan zoeken naar een kandidaat. “stemt u ermee in dat we op het moment dat we iemand vinden de kandidaat als Hoofdbestuur kunnen benoemen

zodat de kascommissie daarmee weer volledig bezet is?” de leden gingen hiermee akkoord.

deze zoektocht duurde overigens niet heel erg lang, want tijdens het diner meldde Jacco langebeeke van tegelhuys zich als kandidaat. gezien het mandaat dat het bestuur eerder die dag kreeg, was de vacature enkele uren na de alv alsnog vervuld.

Opleidingen in beeld vervolgens was het tijd voor de twee gastsprekers die uitgenodigd waren. technisch specialist en ‘onderwijsman’ van bovatin ton borrenbergs nam in het eerste deel van zijn presentatie de leden mee in het tegelonderwijs in Nederland. van het keuzedeel tegelzetten voor het vmbo tot de bol- en bbl-varianten in het mbo. borrenbergs benadrukte daarbij dat tegelzetten een ambacht is dat je in de praktijk leert. “ik geef zelf les, maar wij kunnen niet veel meer doen dan ze de basis van het vak leren. Ze moeten het echt bij jullie in de praktijk leren. geef ze daarvoor ook de kans.”

→

Universiteit van de praktijk bij het presenteren van de instroomcijfers binnen de mbo opleidingen constateerde borrenbergs dat er vorig jaar slechts 81 leerlingen aan de opleiding tegelzetten zijn begonnen. “ik vind dat heel erg weinig. in 2023 lag dat aantal op 113 en in 2021 nog op 121.” in reactie daarop stelde gerard reus dat er niet meer dan 81 jongeren geïnteresseerd zijn in de opleiding. ‘bij de opleiding in amersfoort hadden zich vijftien jongens aangemeld door de opleiding, maar bij gebrek aan een leerbedrijf konden zij niet met de opleiding beginnen. Het aantal had dus hoger kunnen zijn als er genoeg leerbedrijven zijn”, zo benadrukte ook reus de noodzaak aan meer leerbedrijven. “Wij zijn als branche de universiteit van de praktijk.”

Materialenkennis en controle vanuit zijn rol als technisch specialist krijgt borrenbergs met enige regelmaat de vraag om schadegevallen te onderzoeken. afgelopen jaar waren dat opvallend veel schades in zwembaden. “ in grote lijnen geldt dat vocht in de meeste gevallen oorzaak van de problemen is. vocht in bijvoorbeeld een cementdekvloer kan ervoor zorgen dat die dekvloer gaat werken en dat daardoor te veel spanning in de tegels ontstaat waardoor deze barsten of zelfs spontaan uit de vloer springen. de beelden van een zwembad waar dat onlangs gebeurde, heeft u waarschijnlijk wel gezien.”

om als tegelzetter dergelijke schades zoveel mogelijk te voorkomen is het belangrijk om voor aanvang van het werk alles goed te controleren. “doe altijd een vochtcontrole van de ondergrond waarop je gaat tegelen”, zo was zijn advies. “overigens is tegelwerk nooit waterdicht dus neem ook zelf voorzorgsmaatregelen, bijvoorbeeld door te ontkoppelen. dan zorg je ervoor dat vocht dat onder de tegels komt geen schade kan veroorzaken.”

Speciale technische bijeenkomst overigens is vocht niet het enige waarmee tegenzetters rekening moeten houden. “Weet met welke materialen je te maken hebt en wat de eigenschappen van die materialen zijn. Wij bevestigen natuurlijke gebakken materialen met lijmen en mortels, niet met spijkers en schroeven. chemische reacties zitten in ons dagelijks werk en kennis daarover is eigenlijk een must”, aldus borrenbergs.

tijdens de vergadering werd daarom besloten om na de zomer in veenendaal een speciale technische bijeenkomst te organiseren waarop borrenbergs dieper zal ingaan op de technische aspecten van het tegelzetten. tijdens deze bijeenkomst zal aFNl de aanwezigen bijpraten over de actuele speerpunten van de koepelorganisatie.

Naamsbekendheid en kwaliteit promoten roger slangen van marketingbureau striped elephant gaf in zijn presentatie inzicht in de consumentencampagne die in opdracht van bovatin is ontwikkeld. “Uitgangspunt van die campagne is het verbeteren van de naamsbekendheid van bovatin en het promoten van de kwaliteit die bovatin-tegelzetters bieden, verpakt in informatie die de consument zoekt. daarbij richten we ons op kopers, huurders en consumenten die op zoek zijn naar een nieuwe badkamer, keuken, vloer of wandbekleding”, aldus slangen.

basis van de campagne is de website www.perfectieinelketegel.nl “daar vinden consumenten alles op het gebied van de laatste trends, de vele mogelijkheden en de voordelen van keramische tegels. Maar minstens zo belangrijk is dat de bezoekers op de site ook duidelijk worden gewezen op het belang om voor goede installatie van de tegels te kiezen voor de bovatin-tegelzetter. daarvoor hebben we verschillende banners toegevoegd, naar de handige tegelzetterzoeker, die prominent in beeld is. Na het ingeven van de postcode ziet de consument direct welke bovatintegelzetter dichtbij zit.”

800.000 impressies

“om de consument naar de site te krijgen, gebruiken we social media en andere online podia waar consumenten actief op zoek zijn naar wooninspiratie. Funda is daar een goed voorbeeld van.”

recent heeft striped elephant een speciale banner op Funda geplaatst die automatisch tussen de woningen gepresenteerd werd. “die banner heeft in anderhalve maand 800.000 impressies gekregen. al die consumenten hebben de naam bovatin dus ook gezien.”

daarnaast is er ook voor Facebook en instagram een perfectieinelketegelpagina. slangen: “dat geldt ook voor pinterest, een populair inspiratiepodium waar ook veel aandacht is voor interieurinspiratie.”

tot slot toonde slangen een animatie waarin aandacht gevraagd wordt voor alle voordelen van tegels. van het comfort en de beste warmtedoorgifte bij vloerverwarming tot de hygiëne en het onderhoudsgemak en de robuuste kwaliteit ervan. “deze animatie kunnen we ook eenvoudig opknippen in korte filmpjes waarin steeds een voordeel van tegels uitgelicht wordt. die kunnen we dan goed inzetten op de social media-kanalen.”

Na een korte rondvraag sloot reus de vergadering en konden de aanwezige leden weer terug naar het hotel, waar het jubileumfeest werd vervolgd. ■

BASIC TONES

Duidelijke keuzes voor creatieve ontwerpmogelijkhedenMeer informatie samengesteld voor de huur- en woningbouwsector.

TRI.ART en SOLID TONES winnen German Design Award 2025

Twee recente designconcepten van Villeroy & Boch Tegels zijn bekroond met de prestigieuze German Design Award 2025: de serie TRI.ART, die drie authentieke steenlooks combineert met een kunstzinnig decorconcept, en het professionele modulaire systeem voor architectonisch design, SOLID TONES, wisten de vakjury te overtuigen en werden in de categorie ‘Excellent Product Design/ Building and Elements’ onderscheiden met de titel Winner. Hiermee zetten deze tegelseries niet alleen de succesreeks van Villeroy & Boch Tegels bij de German Design Award voort, maar gelden ze ook als internationale trendsetters.

Geglazuurd aardewerk

Met de tijdloos elegante serie TRI.ART, die geglazuurde aardewerktegels voor wanden en VilboStone fijnsteen voor zowel wanden als vloeren biedt, brengt Villeroy & Boch Tegels het esthetische erfgoed van het premiummerk opnieuw tot leven. Authentieke, antieke steenmotieven versmelten met decoraties geïnspireerd op Venetiaanse stoffen en zorgvuldig uitgewerkte reliëfstructuren tot een verfijnde heritage-look.

Deze combinatie van steenstructuren en textielpatronen, van pure natuursteenoptiek en bloemrijk-ornamentale motieven, leent zich uitstekend voor een veeleisend interieurontwerp dat traditionele en moderne designelementen perfect samenbrengt. Niet alleen in woningen, maar ook in exclusieve hotels, kantoren, praktijken en winkels. De uitstraling van het hoogwaardige keramiek komt daarbij vooral in de grote formaten van de wand- en vloertegels indrukwekkend tot zijn recht.

Beige en grijze kleuren

De universele fijnsteen tegelserie SOLID TONES is ontworpen als een uitgebreid kleur- en formaatconcept voor eigentijdse architectuur. Het concept verenigt drie materiaallooks – Stone, Concrete en Grain – die allemaal verkrijgbaar zijn in zes op elkaar afgestemde kleuren uit het beige-grijze spectrum. Van lichte warme tot donkere koele tinten. Alle structuren en kleuren kunnen zowel afzonderlijk als in combinatie worden toegepast, waardoor ontwerpers talloze mogelijkheden krijgen voor harmonieuze ton-sur-ton installaties of contrastrijke oppervlaktes.

Tegelijkertijd zijn er tot wel 12 formaten beschikbaar – van mozaïektegels van 10 x 10 cm tot grootformaat 60 x 120 cm. Ze zijn standaard voorzien van antislipwaarde R10/B, wat zorgt voor veilige toepassing in particuliere, commerciële en openbare ruimtes. Daarnaast is het formaat 30 x 60 cm ook verkrijgbaar met R11/C.

Al twee keer uitgebreid

Vanwege het grote succes en om nog beter te voldoen aan de specifieke eisen van architecten en ontwerpers, is SOLID TONES al twee keer uitgebreid. Nieuw in de collectie vanaf 2025 zijn geglazuurde aardewerk wandtegels in twee formaten en vier kleuren, die perfect aansluiten op het bestaande fijnsteen-assortiment. Daarnaast komen er 2 cm dikke, 60 x 60 cm grote fijnsteen tegels met steenlook in twee kleuren, voorzien van antislipwaarde R11/B, ideaal voor intensief gebruikte ruimtes en buitentoepassingen. Bovendien zijn er binnen de Grain-optiek geselecteerde formaten met geperste kanten en antislipwaarden tot R12/V4, waardoor SOLID TONES nog flexibeler kan worden ingezet bij ontwerp en planning.

De German Design Award

De prestigieuze German Design Award wordt sinds 2012 uitgereikt door de Rat für Formgebung (German Design Council), die wereldwijd geldt als een toonaangevend expertisecentrum voor communicatie en kennisoverdracht op het gebied van design, merkstrategie en innovatie. Alleen inzendingen die zijn genomineerd door de Rat für Formgebung, een van haar stichtingsleden of een van de economische ministeries van de Duitse deelstaten, kunnen deelnemen aan deze gerenommeerde wedstrijd. Een deskundige jury beoordeelt en bekroont de inzendingen op basis van hun designkwaliteit. ■

www.villeroy-boch-tiles.com

Samen werken aan kansen, kennis en kaders van AI

De Algemene Ledenvergadering van koepelorganisatie Aannemersfederatie Nederland Bouw & Infra, waarbij bovatin is aangesloten, stond vorige maand in het teken van AI. Artificial Intelligence wordt in de bouw nog mondjesmaat toegepast, maar dat betekent niet dat er veel kansen zijn om te profiteren van AI. Drie sprekers die na het officiële deel van de ALV het woord kregen, bespraken enkele voorbeelden.

Het eerste deel van de ALV stond in het teken van de verantwoording van het bestuur aan de leden over het afgelopen jaar. Nadat de financiële stukken en het jaarverslag waren goedgekeurd, en bovatinvoorzitter Gerard Reus als lid van de Kascommissie was benoemd, was het tijd voor het thema AI.

Bart Brink, senior programmamanager van de stichting TKI Bouw en Techniek, trapte het tweede deel af met de opmerking dat AI geen doel, maar een middel is. “Niet een middel om het aantal medewerkers naar beneden te brengen, maar een middel om met hetzelfde aantal medewerkers meer werk te verzetten.”

TKI Bouw en Techniek houdt zich onder meer bezig met de vraag hoe AI kan helpen bij de productiviteitsgroei die nodig is om de enorme woningbouwopgave te realiseren. “We zien binnen de bouwsector best bedrijven die AI inzetten en zoeken naar manieren het slimmer en sneller te doen. Het probleem is alleen dat die bedrijven hun ervaringen en successen of mislukkingen niet delen met anderen. Door dat wel te doen, kan de hele sector veel sneller leren en kunnen de AI-toepassingen verbeterd worden.”

Sneller en efficiënter werken

Brink noemt AI een ‘evolutie die zich steeds sneller voltrekt’. AI gebruikt data om slimmer te worden, maar het produceert ook data waarmee systemen of producten slimmer gemaakt kunnen worden.

Bijvoorbeeld door het maken van een digital twin. Dat is een digitale kopie van bijvoorbeeld een product of proces. Die digitale kopie kan veel makkelijker aangepast en verbeterd worden. Het biedt de kans om heel efficiënt werken aan verbetering en versnelling van werkprocessen. Ook in de bouw.”

Een van de aanwezigen vroeg Brink hoe zeker hij kon zjin van de door AI gegenereerde informatie. “Ik ben gewend met een rekenliniaal te meten en weet dat ik op die liniaal kan vertrouwen. Hoe weet ik dat ik op de data van AI kan vertrouwen?” Brink liet in reactie daarop weten dat het AI-geletterd maken van professionals een belangrijke stap is.

Bespaar tijd

Gregor Krabbenborg van Brainial liet zien wat AI in de praktijk kan opleveren. Het softwarebedrijf heeft een AI-tool ontwikkeld die aannemers helpt bij het tenderproces. “Van het vinden van een voor de aannemer geschikte tender inclusief alle relevante documenten tot het maken van de uiteindelijke tender inclusief alle bijlagen, het is allemaal mogelijk binnen deze tool”, zo lichtte Krabbenborg toe.

Verkoop Sopro Nederland BV

Kruyderlaan 21a · 3431 BM Nieuwegein

Telefoon +31 (0) 30 60 50 214

Email: info@soprobv.nl

Het voordeel van de tendertool is volgens hem vergelijkbaar met dat van AI in het algemeen. “Je bespaart tot maximaal 90% tijd omdat je de relevante data veel sneller tot je beschikking hebt. Bovendien kun je de basis teksten veel sneller laten schrijven en heb je meer tijd om de specifieke informatie toe te voegen.”

Minder kosten

Daarnaast de kostenbesparing een belangrijk voordeel. Onder meer door het automatiseren van repetitieve en tijdrovende taken, maar ook het verlagen van faalkosten is een belangrijke pre. “Daarnaast kan de inzet van externe consultants efficiënter te organiseren.”

Het derde voordeel van het AI-tendermodel is volgens Krabbenborg de verhoogde winkans. “Dankzij de aanwezige data over de tender in het systeem, kunnen we heel snel tot de kern van de opdracht komen.”

Bouwregelging en AI in één

Data vormt ook de basis van het model van Struck. Max van Riel lichtte kort toe hoe Struck AI en bouwregelgeving heeft gecombineerd in een tool die oorspronkelijk voor architecten werd gemaakt. Het idee was dat met AI-ontwerpen snel duidelijk werd met welke eisen en restricties rekening gehouden moest worden. “We hebben daarvoor van elke gemeente alle beleidsdocumenten en lokale regelgeving in het model gestopt. Hierdoor kan op lokaal niveau heel snel getoetst wordt wat er eventueel mogelijk is op een perceel of niet.”

Het bleek een tool op te leveren die niet alleen voor architecten voordelen oplevert. “Veel lokale overheden kampen met personeelskrapte waardoor

de vergunningsverlening achterblijft. Onze tool helpt bij het beoordelen van aanvragen, dat hebben we gezien aan het aantal overheden dat zich bij ons heeft gemeld. Maar ook voor projectontwikkelaars, aannemers en zelfs makelaars is het een handige tool om snel de gewenste inzichten te krijgen.”

Opdrachten met AI verbeteren

AFNL-directeur Jaco Uittenbogaard wilde weten of AI ook gebruikt kan worden om verleende opdrachten te verbeteren. Als voorbeeld noemde hij een straatwerkplan waarin geen of te weinig aandacht is voor machinaal straten. “We zien bij leden van branchevereniging Straatwerk Nederland dat momenteel werken door de Arbeidsinspectie worden stilgelegd omdat er niet machinaal gestraat wordt terwijl dat wel de norm is. Kan de inzet van AI helpen om dit al in de planfase vast te leggen zodat het ook goed in het straatwerkplan opgenomen wordt?”

Volgens Van Riel is dat zeker een mogelijkheid. “Als het in regelgeving is terug te vinden, kan AI de link leggen en wordt het automatisch voorgeschreven. Daarbij kan AI zelfs voorstellen om het plan iets aan te passen om meer machinaal te kunnen straten.”

Beeldvorming

Afsluitend deelde Brink nog de resultaten van een enquête van TKI Bouw en Techniek uit 2024 onder aannemers in de gebouwde omgeving. “Gevraagd naar de grootste belemmeringen voor het gebruik van AI noemde 19% de beperkte kennis van AI als belangrijkste. Ook de bedenkingen over de betrouwbaarheid van de door AI geproduceerde data en de veiligheid en ethische dilemma’s rond het gebruik van AI maken veel aannemers huiverig over AI.”

Volgens Brink is het vooral een kwestie van beeldvorming. Onbekend maakt onbemind, maar daaraan kan alles wat er op projectniveau al gebeurt met AI in de bouw een positieve bijdragen leveren. “We weten dat er in de bouw al mooie successen zijn, maar zolang die niet gedeeld worden, blijven het op zichzelf staande initiatieven. Daarom is het belangrijk om samen te werken aan de kansen van, kennis over en kaders voor AI in de bouw en infra.” ■

www.aannemersfederatie.nl

Schlüter®-oppervlakteverwarming

Schlüter-BEKOTEC-THERM: Ideaal voor warmtepompen en andere hernieuwbare energiebronnen dankzij de lage aanvoertemperatuur

Dat energie besparen belangrijk is, ligt voor de hand- de oplossing ligt op de vloer en tegen de wand. Met Schlüter-BEKOTEC-THERM en Schlüter-DITRA-HEAT-E hebben wij twee baanbrekende oppervlakteverwarmingen ontwikkeld, die energie besparen makkelijk maken. In combinatie met hernieuwbare energiebronnen zorgen de duurzame verwarmingssystemen van Schlüter-Systems voor een efficiënte en behaaglijke warmte op de vloer en aan de wand.

schlueter-systems.nl Energiezuinig.

schluetersystemsbenelux

KOMO K eur M er K vOO r

te G elzet B edrijven

het koMokeurMerk

Het KOMO keurmerk: al meer dan 50 jaar hét kwaliteits-keurmerk in de bouw. koMo staat voor een onafhankelijk getoetste kwaliteit, op basis van objectieve maatstaven.

Het keurmerk maakt tijdrovende controle-trajecten bij de vergunningverlening en op de bouwplaats overbodig. Uw klanten kunnen er blindelings op vertrouwen dat uw processen en producten voldoen aan het Bouwbesluit en aan specifieke kwaliteits-, prestatie- en veiligheidseisen die de marktpartijen stellen. Creëer ook meerwaarde voor uw diensten samen met skg-ikob!

Het KOMO-prOcescertificaat

Het KOMO-procescertificaat garandeert een correcte montage van producten en wordt afgegeven aan montagebedrijven met bewezen deskundigheid en montagekwaliteit. Het certificaat geeft vooraf zekerheid

over de te leveren kwaliteit. procescertificaten ondersteunen bij de directievoering van een bouwwerk en reduceren de faalkosten door het voorkomen van fouten tijdens het proces.

sKG-iKOB tOetst Bedrijven in samenwerking met o.a. de bovatin is de beoordelingrichtlijn 1017 ‘Het aanbrengen van tegelwerk’ en de Uitvoeringsrichtlijn 35-101 ‘Het aanbrengen van wand- en vloertegelwerk in reguliere toepassing’ ontwikkeld. in de brl en de Url staan alle eisen die gelden voor het koMo-keurmerk. U kunt het certificaat aanvragen bij SKG-IKOB Certificatie. Er is een korting voor de combinatie met iso 9001-, MVO- of VCA*certificering.

vOOr Meer infOrMatie: voor meer informatie kunt u mailen met: info@skgikob.nl of via 088-2440100.

Modulaire douchewand

Extreem

Compleet met Hansgrohe iBox inbouwunit

Allrounder: de iBox universal is de eerste en enige inbouw basisbehuizing voor een zeer breed assortiment mengkranen van de merken Hansgrohe en AXOR.

Veel designmogelijkheden: meer dan 200 producten van AXOR en Hansgrohe passen op de iBox.

Aantrekkelijke badkamer in een handomdraai: de volumineuze techniek verdwijnt volledig in de wand. Bovendien zorgen elegante inbouwkranen voor een modern design en meer bewegingsvrijheid.

Betrouwbaar, veilig en duurzaam dankzij technologie die miljoenen keren is uitgeprobeerd en getest.

Hansgrohe iBox–1. Meer dan 200 opties.

wedi Sanwell wandelement

stabiel, met geïntegreerde nis.

tegelzetters verzekeringsdienst

Wat mag je vragen aan je zieke medewerker? Praktische tips voor werkgevers

Er is veel verwarring over verzuim en hoe hiermee om te gaan als werkgever. Als Bovatin Verzekeringsdienst nemen wij de leden van bovatin graag mee in de praktijk van verzuimverzekeringen en de belangrijkste aandachtspunten.

Als werkgever is de kans groot dat je een keer te maken krijgt met een zieke medewerker. Dat is natuurlijk erg vervelend voor jouw medewerker en personeel, maar ook voor jou als ondernemer. Het belangrijk om te weten wat je wel en niet mag vragen aan een zieke medewerker. Niet alleen om te voldoen aan de wetgeving, maar ook om de privacy van de medewerker te respecteren en een goede werksfeer te behouden.

Wat mag je wel vragen?

• Verwachte duur van het verzuim: Je mag vragen hoe lang de medewerker verwacht afwezig te zijn. Dit helpt je om de werkzaamheden binnen het bedrijf te plannen en eventueel tijdelijke vervanging te regelen.

• Eventuele beperkingen en mogelijkheden: Je mag vragen welke werkzaamheden de medewerker wel of niet kan uitvoeren. Dit is relevant voor het plannen van re-integratie en het mogelijk maken van aangepast werk.

• Contactpersoon voor verdere communicatie: Je kunt vragen wie er gecontacteerd kan worden als de medewerker zelf niet bereikbaar is, bijvoorbeeld een familielid of vriend.

• Verblijfadres tijdens de ziekteperiode: Als een medewerker elders verblijft tijdens het ziekteverlof, bijvoorbeeld bij familie of in een zorginstelling, mag je vragen waar dit is.

“Je hebt geen medische informatie nodig om een constructief verzuimgesprek te voeren”

Debby den Besten (Verzuimregisseur, Bovatin Verzekeringsdienst)

Wat mag je niet vragen?

• Specifieke medische details: Je mag niet vragen naar de aard en oorzaak van de ziekte, de diagnose en de behandeling. Dit valt onder de medische privacy van de medewerker.

• Details over medische bezoeken: Je mag niet vragen naar details van afspraken met artsen of andere zorgverleners, zoals frequentie of reden van het bezoek.

• Informatie over medicatie: Het is niet toegestaan om te vragen welke medicijnen de medewerker gebruikt of waarvoor deze medicatie is voorgeschreven.

Het kan zijn dat je medewerker uit zichzelf medische informatie met jou deelt. Dat is geen probleem, zolang je deze maar niet vastlegt.

• Het is belangrijk om als werkgever de balans te vinden tussen het verkrijgen van noodzakelijke informatie voor de bedrijfsvoering en het respecteren van de privacy van je zieke medewerker. Door te weten wat je wel en niet mag vragen, voorkom je juridische problemen en behoud je een respectvolle relatie met je werknemers.

Als je twijfelt over wat je mag vragen, is het raadzaam om advies in te winnen bij een arbodienst of een juridisch adviseur.

Voor vragen of meer informatie over verzuimverzekeringen kun je contact opnemen met bovatin Verzekeringsdienst via info@bovatinverzekeringsdienst.nl of telefonisch via 010-2884990. Meer informatie staat op: www.bovatinverzekeringsdienst.nl ■

Voorkom knie- en rugproblemen met de innovatieve FENTO drukverdelingstechnologie. Bij traditionele kniebeschermers wordt de druk vaak geconcentreerd op de knieschijf, wat kan leiden tot onherstelbare fysieke problemen.

FENTO’s bekroonde ontwerp verdeelt de druk gelijkmatig over het onderbeen door middel van een ergonomische wig, die in alle producten is verwerkt.

Deze belangrijke ergonomische verbetering helpt knie- en rugproblemen te voorkomen. Werken op je knieën is daardoor niet alleen veiliger, maar ook veel comfortabeler. Kies voor FENTO en ervaar het verschil!!

ieder zijn vak…

Iedere editie van bovaninfo sluit hoofdredacteur Geert Hilferink af met een eigen column. Over een ontwikkeling die hem als niet-tegelzetter opvalt in de branche, of een onderwerp waarop u als lezer hem wijst. Hebt u een suggestie? Mail die dan naar redactie@bovatin.nl!

Dat kan natuurlijk ook als u wilt reageren op de column. GeertHilfe hoofdredacteur bovatin

Motiveren

Als zelfstandige zonder personeel werk ik inmiddels sinds 2016 voor een mooie club opdrachtgevers. Van losse en kortlopende projecten tot langdurige samenwerkingen waarbij ik, zoals in het geval van bovatinfo, het hoofdredacteurschap voor mijn rekening neem. Volgens de Kamer van Koophandel ben ik eigenaar van een eenmanszaak en dat betekent dat ik geen personeel heb. Een bewuste keuze omdat ik graag zelf controle heb op alles wat er vanuit mijn bedrijf naar mijn klanten gaat.

Ik realiseer me dat die keuze voor mij ook redelijk makkelijk is. Mijn werk concentreert zich op het schrijven van teksten en het coördineren van (media)projecten. Dat kan ik prima alleen doen. Bovendien: dat is het werk waar ik blij van word!

Voor mijn stap naar zelfstandigheid heb ik ruim 25 jaar in loondienst gewerkt, vooral bij uitgevers van dagbladen en vakbladen. Altijd in kleine teams waar de onderlinge betrokkenheid en sfeer goed was. En, toeval of niet, altijd voor een ‘baas’ die zijn team veel eigen verantwoordelijkheid gaf. “Eigen verantwoordelijkheid is de beste motivatie”, zei een voormalig werkgever me ooit. En voor mijn gevoel had hij groot gelijk.

Voor mijn werk mag ik regelmatig bij bedrijven binnenkijken. Geweldig vind ik dat! Op een bouwplaats, in het magazijn van de bouwmaterialenhandel of op een jachtwerf waar een superjacht in aanbouw is. In gesprekken met de vaklieden die aan het werk zijn, valt me steeds weer op hoe enthousiast ze zijn over hun werk. Gevraagd naar de reden

krijg ik dan vaak twee dezelfde antwoorden. “Het is prachtig om samen met collega’s iets te bouwen” en “We zijn zelf verantwoordelijk voor ons werk.” Vertrouwen en verantwoordelijkheid geven motiveert medewerkers enorm, ongeacht de sector waarin je werkt.

In mijn vrije tijd ben ik inmiddels alweer zeven jaar secretaris van de volleybalvereniging in Doetinchem. Daar heb ik als bestuurder te maken met een professional die we inhuren en met de vrijwilligers. Trainers, scheidsrechters, de opbouwploeg, de sponsorcommissie de (leden)administratie om er maar een paar te noemen. Leden van de vereniging die zich, net als wij als bestuur, in hun vrije tijd, inzetten voor de club. Belangrijk werk, want zonder vrijwilligers geen vereniging.

In tegenstelling tot mijn jeugd, waarin het vanzelfsprekend was dat je als lid van een vereniging ook vrijwilligerswerk deed, is het vinden van vrijwilligers tegenwoordig lastig. Bijbaantjes, individualisering en consumentisme (ik betaal toch contributie, waarom zou ik dan ook nog wat extra’s doen), het zijn allemaal redenen voor die lastige zoektocht.

Toch lukt het ons aardig om de posten bezet te krijgen. Door leden te motiveren en binnen de vereniging verbinding te creëren, ontstaat het brede besef dat we het samen moeten doen. Ieder met haar of zijn eigen verantwoordelijkheid en taak, maar hoe meer we samen werken aan onze mooie vereniging, hoe leuker het werk als vrijwilliger wordt. Misschien moet ik toch eens gaan nadenken over een extra medewerker… ■

SECRETARIAAT

secretariaat bovatin postbus 1085, 3900 bb veenendaal bezoekadres: de smalle Zijde 20a 3903 lp veenendaal tel. 0318 – 547 366 e-mail: secretariaat@bovatin.nl website: www.bovatin.nl

HOOFDbESTUUR

voorzitter: g a. (gerard) reus raadhuisstraat 18, 1829 bv oudorp tel. (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 e-mail: voorzitter@bovatin.nl

secretaris: Mascha rongen keizersveld 22 5803 aN venray tel. 0478 – 550 410 e-mail: secretaris@bovatin.nl

penningmeester:

t. (tom) sterkman ivoorstraat 5 1812re alkmaar tel. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl

Bestuursleden:

c. (chris) beld eenhuisstraat 8, 7665 pZ albergen tel. 0546 441971 e-mail: info@tegelspecialist.nl

rené oude lashof twentepoort West 45 7609 rd almelo telefoon 0546 – 814764 mob. 06-54713836 e-mail rene@rietmeijertegels.nl

J. (Jeroen) de goeij den Hamstraat 9, 3451 bM vleuten tel. 030 - 6772421 e-mail: info@oostborg.nl

r. (robert) Hurkmans ambachten 6a 5711 lc someren tel. 0493 494 505 e-mail: r.Hurkmans@tegelhandelloomans.nl

t. (tom) sterkman ivoorstraat 5, 1812 re alkmaar tel. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl

Nuttige info voor bovatinleden

juridisch adviseur: Mr. t. Zanen

Beukendreef 11, B-2920, Kalmhout België e-mail: juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770

informatie betreffende keuringscommissie: secretariaat bovatin postbus 310, 3900 aH veenendaal tel. 0318 – 547 366

AFDELINGSSECRETARIATEN

noord-Holland k scholten Westerwerf 2, 1911 Ja Uitgeest tel. 0251-319101

e-mail: noordholland@bovatin.nl

Midden- en West-nederland vacature

Oost- en noord-nederland c.(chris) beld eenhuisstraat 8, 7665 pZ albergen tel. 0546 441971 e-mail: info@tegelspecialist.nl

zuid-nederland Mascha rongen keizersveld 22 5803 aN venray tel. 0478 – 550 410 e-mail: secretaris@bovatin.nl

COMMUNICATIE & bELEID

d. (david) van swol vanswol@aannemersfederatie.nl tel. 0318-54 49 00 mob. 06 – 2122 2010

Hoofdredactie bovatinfo, advertenties g. (geert) Hilferink Hof van edinburgh 41 7007 gW doetinchem tel. 06 – 3985 4233 e-mail: redactie@bovatin.nl

techniek-Materialen-Gereedschappen a.M.F.J. (ton) borrenbergs sjeng vaasstraat 7, 6031He Nederweert tel. (0495) 63 40 95 mob. 06 - 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl

LEDENADvIES

Secretariaat bovatin tel. 0318 – 547 366 e-mail: secretariaat@bovatin.nl voorlichting op gebied van onder andere:

• algemene wet en regelgeving (waaronder arbeidsrecht en aansprakelijkheden)

• sociale verzekeringen

• cao bepalingen waaronder lonen en overige verplichtingen

• arbo – wetgeving. arbo-catalogus en a(brie)

• Juridische zaken

• belastingzaken

• scholing en cursussen

• Bedrijfstakspecifieke aangelegenheden

• techniek

• Marketing

bovatin/technisch advies/onderwijs kort telefonisch advies: kosteloos tarief € 70,- per uur. algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen

• tegels

• lijmen

• Hulpmiddelen-materialen

• verwerkingsmethoden

tel. (0495) 634 095 mob. 06 – 234 42 186

e-mail: technischadvies@bovatin.nl adviseur: a.F.M.J. borrenbergs

bovatin/Bjd advies

tarief € 75,- per uur. incasso: no cure no pay (zonder geschil) mob. 06-20616770 e-mail: juridischadvies@bovatin.nl

Juridische advisering en procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat):

• arbeidsrecht

• contractenrecht

• incasso

• Huurkwesties

• soc. verzekeringen

• subsidies

• vergunningen

• leasing

• productaansprakelijkheid

• Juridische doorlichting

“Ik

ben gezwicht voor superlicht."

KIES VOOR ZERO IMPACT*

OP

KLIMAATVERANDERING

Kies voor het aanbrengen van keramische tegels voor lijmen en voegen uit de zero lijn van Mapei. De CO2-uitstoot van deze producten wordt volledig gecompenseerd door te investeren in gecertificeerde projecten. Een goede keuze, zowel voor nieuwbouw- als renovatieprojecten. Door in te zetten op het welzijn van de planeet en toekomstige generaties. Nul impact op het klimaat, de kwaliteit van Mapei.

* De CO2-uitstoot wordt gedurende de hele levenscyclus gemeten met behulp van de Life Cycle Assessment (LCA-)methode. De uitstoot van de producten wordt vervolgens voor 100% gecompenseerd. Dit gebeurt door te investeren in gecertificeerde projecten voor hernieuwbare energie, herbebossing en bosbescherming.