9
juli 2013
Vrijdagochtend, ‘De Zwarte Hond’, vestiging hartje Rotterdam. Geen kantoortuin maar een denk- en tekentuin van een paar honderd vierkante meter. Het architectenbureau ontleent zijn naam ‘De Zwarte Hond’ aan een ooit van kunstenaar Siert Dallinga ontvangen betaling-in-natura, in de vorm van een enorm beeld van een zwarte hond. Het beeld, en die naam, ‘paste’ het bureau gewoon. En, al staat het beeld op de vestiging in Groningen, ook over Rotterdam valt de schaduw – of, naar keuze, het licht. ‘De Zwarte Hond’, vrijdagochtend. Overal boeken, tekeningen, maquettes van gebouwen en van wijken. Een paar architecten interpreteren met elkaar in woorden en beelden de wensen van een klant. Het kantoor houdt zich zowel met architectuur
(65%) als met stedenbouw (35%) bezig, wat ook blijkt uit de verschillende schaalniveaus van de maquettes: complete wijken versus losse gebouwen. Het verschil in denken tussen schaal 1:500 en 1:50 – al is het verschil tussen die disciplines veel meer dan dat. Uitzicht: het Nieuwe Rotterdam, met de deels naoorlogse en deels recente bouw. Niet allemaal in harmonie, niet allemaal klaar, en hier en daar al weer teruggebracht tot niveau mei 1940, zodat het denken over wederopbouw opnieuw gestart kon worden met inzicht in de woon- en kantoorwensen van vandaag. Hier en daar de oudere gebouwen, die niemand meer zal slopen. Hoogstens zullen ze van functie veranderen. Kortom, niet noodzakelijk een ‘mooi’ uitzicht, maar wel een uitzicht dat je aan het denken zet. ‘De
specialisten zijn in facilitair management… en jij wel… nou, dan bouw jij gewoon scholen. Ofwel je start met ‘Facility Estate Management’, zoals het op de Facilicom-site heet. Het verdienmodel? Je investeert in het bouwen zelf, en verdient dat terug doordat je gebouwen hebt geconstrueerd die je zeg 25 jaar lang zeer efficiënt kunt schoonhouden, onderhouden en - verhuren. Ziedaar je verdienmodel.” Misschien zaak om ervoor te zorgen dat de bouwer op de hoogte is van de esthetische en onderhoudsvoordelen van tegelwerk? Kortom… De nieuwe architect is dus allereerst bruggenbouwer. Kunstenaar? Dat blijft. Meerwaarde. Ivoren toren? Geen schijn van kans. Of de deur moet altijd openstaan. Betrokken van begin tot eind van het bouwproces? Als hij zijn meerwaarde weet te bewijzen. Als degene die alle kennis in het bouwproces weet te mobiliseren. Hoe dan ook, Willem Hein Schenk als voorzitter van de brancheorganisatie, ‘leeft’ deze kwaliteiten wel. En met zo’n voorzitter zet de brancheorganisatie voor architecten zich ontegenzeggelijk weer midden op het speelveld van de bouw.
“
Laten we van elkaars kennis gebruikmaken, alleen al om misverstanden, bouwfouten en tijdverlies te voorkomen
”
“De tijd nemen om elkaar op de hoogte te houden, elkaar iets te gunnen,” vindt Schenk. “Dan kunnen branches zich ontwikkelen, en – zelfs onder druk – slimmer bouwen. Natuurlijk, er verandert veel en het zijn zware tijden. Maar neem daarin als gespecialiseerde aannemers je rol, en je ontdekt dat iedereen op zoek is naar nieuwe wegen, van ontwikkelaar, gemeente, instelling, architect tot bouwbedrijf!” ■
Zwarte Hond’ denkt, en timmert aan de weg ook. Zelfs nu: op de projectenpagina van www.dezwartehond.nl volgen de foto’s van nieuwe projecten elkaar in rap tempo op. Van vakantiewoningen tot grootschalige wijkreconstructies, van woonhuizen tot complete winkelcentra en scholen. Opvallend: er is geen sprake van een alom aanwezige ‘handtekening’, zoals je die in het verleden van sommige bureaus nog wel eens kon verwachten. Vrij vertaald – Dierentuin Blijdorp in Rotterdam en theater De Kunstmin in Dordrecht (ontwerpen van Sybold van Ravesteyn, midden vorige eeuw) lijken meer op elkaar dan Blijdorp en Artis dat doen. Terwijl dat allebei dierentuinen zijn. Is het te simpel om te zeggen dat ook in het land van www.bna.nl en de architectuur zaken veranderen?