Betere rechtsbescherming voor mbo-studenten

Door: Trudy Spaans

De nieuwe wet die de rechtspositie van mbo-studenten moet verbeteren, brengt veel veranderingen met zich mee voor mbo-instellingen. In deze blog staan de belangrijkste wijzigingen op een rij.

Op 1 augustus 2023 treedt het wetsvoorstel ‘Verbetering rechtsbescherming mbo-studenten’ in werking met wijzigingen in de Wet Educatie en beroepsonderwijs (WEB). Vanaf dat moment moeten mbo-instellingen één fysiek of online loket hebben voor studenten waar zij klachten of bezwaren kunnen indienen: de zogeheten ‘toegankelijke faciliteit’. De medewerker achter dit loket stuurt klachten en bezwaren zo snel mogelijk door naar:

1. De klachtencommissie, als het een klacht betreft die niet betrekking heeft op een besluit;

2. De (nieuwe, onafhankelijke) geschillenadviescommissie, als het een bezwaar betreft tegen een besluit van de instelling, bijvoorbeeld over weigering van de toelating of verwijdering;

3. De commissie van beroep voor de examens als het gaat over beslissingen van de examencommissie of examinatoren.

Het is toegestaan dat één commissie zowel de taken van de klachten- als die van de geschillenadviescommissie uitvoert, mits wordt voldaan aan de regels die gelden voor beide commissies. De nieuwe geschillenadviescommissie moet uiterlijk op 1 augustus 2023 zijn ingesteld en heeft naast haar rol als geschilbeslechter ook als taak te onderzoeken of er een regeling mogelijk is zonder tussenkomst van de rechter.

Schorsing en verwijdering

Verder wordt in de WEB een regeling voor schorsen en verwijderen van studenten opgenomen. Studenten kunnen maximaal voor twee weken geschorst worden en de instelling moet het besluit voldoende motiveren. Verder kan de student bezwaar maken tegen een besluit tot verwijdering. Dit bezwaar moet binnen vier weken door de geschillenadviescommissie worden afgehandeld en de student moet daarbij gehoord worden. In het bestuursverslag leggen instellingen verantwoording af over schorsingen en verwijderingen die dat jaar hebben plaatsgevonden.

Tegen beslissingen van de geschillenadviescommissie en die van de commissie van beroep voor de examens kan beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Onderwijsovereenkomst

Met deze wetswijziging wordt de verplichte onderwijsovereenkomst (OOK) afgeschaft. Vanaf 1 augustus 2023 moeten het studentenstatuut en de Onderwijs- en examenregeling (OER) zijn aangepast. Dit leidt met name tot aanzienlijke wijzigingen in het studentenstatuut. Hierin moeten in ieder geval de regels rondom klachtafhandeling en de afhandelingen door de geschillenadviescommissie worden opgenomen, naast de wijze waarop de toegankelijke faciliteit is ingericht. Het beleid rondom het bindend studieadvies, het beleid om de studiekosten voor studenten zo veel mogelijk te beperken en eventuele regels over terugbetaling van cursusgeld, moeten ook in het statuut. En de instelling dient haar beleid rondom schorsen en verwijderen in het studentenstatuut toe te lichten.

Vragen

De wetswijziging brengt ook vragen mee. Zo wordt de OOK op 1 augustus 2023 afgeschaft, maar moet deze nog wel worden ingevuld voor de studenten die in het studiejaar 2023-2024 starten. Dit lijkt overbodig. Toch is dat het in sommige gevallen niet. De verplichting om een ondersteuningsplan af te spreken voor studenten met een handicap of chronische ziekte wordt op 1 augustus 2023 in de WEB opgenomen, maar zowel voor scholen als studenten is het van belang om bij de inschrijving al te weten welke extra ondersteuning studenten nodig hebben en of de school die kan bieden.

Advies

Het helder inrichten van het studentenstatuut en de OER kunnen veel onduidelijkheid (en dus problemen) voorkomen. Mocht er toch beroep worden ingesteld tegen een besluit van de geschillenadviescommissie of de commissie van beroep van de examens, dan is het vooral van belang om te kunnen aantonen dat de onderwijsinstelling zich steeds heeft gehouden aan de beginselen van goed bestuur en in redelijkheid tot een beslissing is gekomen. Het bijhouden van de informatie in het leerlingendossier kan daarbij goede diensten bewijzen.

Deze bijdrage is geschreven door Trudy Spaans, advocaat bij TeekensKarstens advocaten notarissen. e-mail: spaans@tk.nl.