Water besparen: het is hard nodig

Water besparen: voor een Nederlander in dit waterige landje een bizarre uitdaging. Toch is het hard nodig, want onze waterfootprint is enorm. Tijd voor meer kennis en actie.

Wij Nederlanders verbruiken ontzettend veel water. Daarmee schaden we - zonder dat we het weten - niet alleen de biodiversiteit, onze schone lucht en een veilig klimaat, maar zelfs onze voedselvoorziening. Nationale Kraanwaterdag, op 27 september, biedt een mooie aanleiding om dit thema met behulp van gratis lespakketten onder de aandacht te brengen bij leerlingen. In deze blog een voorproefje om alvast de eigen kennis bij te spijkeren.

De noodzaak

De oppervlakte van de aarde bestaat voor ongeveer 70% uit water. Slechts 3% daarvan is zoet water. En daarvan is maar een klein gedeelte geschikt voor consumptie of gebruik. De gemiddelde Nederlander verbruikt thuis 50.000 liter kraanwater per jaar. Dat is 120 tot 140 liter per dag. De helft daarvan wordt verbruikt onder de douche.

Er zit echter een addertje onder het gras. Ons indirecte waterverbruik ligt veel hoger, op bijna 4.000 liter per dag! Tot indirect of verborgen waterverbruik wordt het verbruik van water gerekend dat nodig is voor de producten die wij gebruiken, zoals geïmporteerd rundvlees, katoen, chocola, koffie, cashewnoten en avocado’s. Ook de productie van onze kleding en papier kost extreem veel water. Ons verborgen waterverbruik zet het leven in andere landen onder druk. Het water dat voor de Nederlandse consument wordt gebruikt, is daar niet meer beschikbaar voor planten, bomen, dieren en mensen. Het grondwaterpeil zakt daar met alle gevolgen van dien.

De gevolgen van droogte en een te laag grondwaterpeil hebben we afgelopen zomer zelf in Nederland kunnen zien: planten verzwakken of bloeien niet, gaan vervroegd de herfst in, of sterven af. Verzwakte of stervende planten veroorzaken een tekort aan voedsel voor insecten en vogels, waardoor ook deze verzwakken of sterven. De droogte zorgt ook voor bomensterfte, -verzwakking en ontworteling. Bomen die we nou net zo hard nodig hadden om

CO2 te absorberen en ons verkoeling te bieden. Droogte zorgt bovendien voor mislukte oogsten, wat in bepaalde landen tot honger kan leiden. En een keiharde, verdroogde grond neemt zeer moeilijk water op, waardoor - als er eindelijk regen valt - het grondwaterpeil nauwelijks aangevuld wordt. Onze invloed, en de manier waarop wij met water omgaan, is dus extreem groot. Laten we ons daar dus van bewust zijn en daarnaar handelen.

Wat te doen?

Onze waterfootprint is dus vooral zo groot door verborgen waterverbruik. Wat kunnen we daaraan doen? Drie tips:

1. Ons voedsel is verantwoordelijk voor circa 85% van ons waterverbruik, dus daar kunnen we makkelijk op besparen. Verminder je consumptie van producten als geïmporteerd rundvlees, vlees, zuivelproducten, chocola en koffie, cashewnoten en avocado’s. En simpel reduceren: drinkwater of thee in plaats van frisdrank of fruitdrank. Ter illustratie: voor 1 liter cola is 50 liter water nodig.

2. Ook voor de productie van kleding wordt veel water gebruikt. Dus: koop weinig, koop lokaal, draag tweedehands, hergebruik, repareer.

3. Draag lokaal bij aan het grondwaterpeil: gebruik minder water door bijvoorbeeld korter te douchen, hergebruik water voor het toilet of de tuin, vang regenwater op in een regenton of waterput voor eigen gebruik, koppel de regenpijp af en laat water je tuin in stromen, en zorg dat je eigen tuin, buurt en schoolplein zo weinig mogelijk harde bestrating heeft.

Elke maand verzint Etske Thie, klimaataanjager bij Flores Onderwijs, een nieuwe duurzaamheidschallenge op de website van Schoolfacilities. Bekijk alle andere challenges van Etske op www.schoolfacilities.nl