Onderwijs

Een voorbeeld van hoe zo’n challenge kan uitwerken wordt gegeven door derdejaars studenten Kieran, Raiko en Cédric van de opleiding Software Development. Zij ontwierpen een slim irrigatiesysteem dat de landbouwsector kan helpen water te besparen. Het systeem van de studenten meet via sensoren in de grond hoe vochtig deze is. Vervolgens wordt deze informatie inzichtelijk gemaakt voor de boer in een smartphone-app. Op deze manier wordt op nauwkeurige wijze bepaald of gewassen al dan niet besproeid moeten worden. De studenten deden dit project in het kader van de Water Innovation Challenge, een wedstrijd die werd uitgeschreven door de Limburgse waterleidingmaatschappijen. Het drietal schopte het tot de finale.

Bewust op je doel af De studenten en hun leerproces staan binnen CBL centraal. “Het product dat ze maken is niet leidend voor ons, het gaat vooral om het leerproces”, stelt coach en docent Milou van Dael. “Een team of student kan een heel goed resultaat halen, terwijl het eindproduct van de challenge er niet komt. We willen dat onze studenten werken met doelen. Dat ze weten waar ze naartoe willen. Of je daar komt, dat vinden we niet belangrijk, maar hoe je er komt wel. Leren van het proces en je bewust worden van wat je doel is en hoe je dat kunt halen.” De studenten worden dan ook actief betrokken bij het opzetten van de challenges. Meuter: “We organiseren ook hackathons waar we studenten, bedrijven en docenten samenbrengen om voor de opleiding challenges te bedenken. Deze werken de docenten dan verder uit door er leerdoelen aan te koppelen."

Geen gemakkelijke overgang

In 2014 begon het VISTA College met de implementatie van Challenge Based Learning. De overgang vanuit het traditionele onderwijs bleek geen gemakkelijke. “In eerste instantie zijn we heel voorzichtig aan de slag gegaan”, herinnert opleidingsmanager Ben van Empelen zich. “Toen hebben we gezegd: ‘We gaan niet meer mee met de jaarlijkse wisselingen in het onderwijs van korte en lange jaren. Wij geven vier keer negen weken onderwijs’. De eerste verandering die we daarin hebben aangebracht was dat de negende week een projectweek zou worden. Dat was voor iedereen al een gigantische klus, want de meeste mensen hadden nog nooit projectonderwijs gedaan.” Sindsdien is het ICT Lyceum van het VISTA College geleidelijk overgegaan naar steeds meer projectonderwijs. Ook voor de docenten bleek dat geen gemakkelijke stap: “Als we terugblikken op het begin acht jaar geleden en een vergelijking maken met nu, zien we dat bijna 80 tot 90 procent van de teamleden gewisseld is”, vertelt Van Empelen. Onderwijskundig leider Jeroen Cremers kan dat verklaren: “Een docent moet nu een student begeleiden door de juiste vragen te stellen. Dat is een heel andere rol die je moet aannemen. Je vak is niet meer de kern van je bestaan.”

Radicaal andere rol

Dat de rol van docenten radicaal anders is, benadrukt ook Van Empelen: “We zijn een andere groep docenten gaan aantrekken. Vroeger zochten we specialisten. Nu zoeken we mensen die praktijkervaring hebben en kunnen coachen.”

Het zogenaamde dynamic coaching is een belangrijk onderdeel van CBL. Uitgedacht en geïmplementeerd door Meuter en Van Dael is het één van de steunpilaren waar de onderwijsmethode op gebouwd is.

Van Dael: “Het concept van dynamic coaching is voortgekomen uit onze behoefte om in het onderwijs studenten te begeleiden, maar wel vanuit het perspectief van de student. De student is zelf verantwoordelijk voor zijn of haar leerproces en dat wilden we faciliteren. We zijn daarmee gestart vanuit de gedachte van Covey en zijn zeven eigenschappen van effectief leiderschap. Als je die goed doorloopt, sta je zelf aan het roer. Dat hebben we vertaald naar onze coaching binnen het onderwijs.”

Zintuiglijk en met elkaar De wijze waarop wordt gecoacht is heel fysiek en zintuiglijk. Meuter en Van Dael laten zien hoe het in zijn werk kan gaan aan de hand van een ladder op de grond met tien treden.

Studenten geven aan welk doel zij willen bereiken; de laatste trede staat symbool voor dat einddoel. Vervolgens geeft de student aan hoe ver hij of zij op dat moment verwijderd is van het doel, dit is bijvoorbeeld trede 5. “Bij dynamic coaching zitten we eigenlijk nooit, we staan en zijn met elkaar in gesprek. We doen alles samen, altijd in een groep van idealiter vier studenten en een coach. Daardoor kunnen studenten van elkaar leren en elkaar motiveren”, vertelt Van Dael. Door in groepsverband deze doelen te bespreken, komen de studenten erachter wat voor hun medestudenten belangrijk is. Op deze manier kunnen zij elkaar ook helpen en goed samenwerken.

Gestructureerd nadenken

Het visueel in kaart brengen van de verschillende denkprocessen is een belangrijk onderdeel van CBL. De ladder op de grond is daar één voorbeeld van. Daarnaast wordt op het ICT Lyceum gebruik gemaakt van verschillende bordensets die de studenten gebruiken bij het uitwerken van hun challenge. Deze borden helpen studenten bijvoorbeeld om doelen te stellen, risico’s in te schatten, feiten van meningen te onderscheiden of feedback te geven. “Niet alle borden zijn verplicht op de route. Je gebruikt ze op het moment dat je tegen een knelpunt aanloopt”, legt Winckers uit. Ze zijn vooral bedoeld om gestructureerd te leren nadenken.

Lean based thinking

De bordensets zijn deels gebaseerd op het gedachtegoed van lean based thinking, een veelgebruikt denkkader in het bedrijfsleven. “Het meest interessante aan lean is eigenlijk dat je in een cyclus leert denken. Het cyclusdenken houdt in dat het denken altijd doorgaat en dat je een verdiepingsslag kunt maken met een rondvraag”, vertelt Meuter. Maar omdat lean based thinking een fenomeen is uit het