Vruchtbaarheidsproblemen door te weinig bescherming op het werk
De verborgen oorzaken van hooikoorts
Schouder
Antwerpen Gezondheid in de gevangenis
In vooren tegenspoed
In de aanloop naar Rerum Novarum 2025 verloren we paus Franciscus en verwelkomden we de nieuwe paus Leo XIV. De vorige paus bezorgde ons met de encyclieken Laudato Si en Fratelli Tutti enkele visionaire standpunten over hoe we met elkaar en de klimaatuitdagingen moeten omgaan. Onze beweging zag ze graag komen. Zal Leo XIV in de voetsporen van Leo XIII ook een bijdrage leveren aan de zorgen van de werknemersklasse en de vrede? Hijzelf zegt daarover: ‘In onze tijd biedt de Kerk aan iedereen de rijkdom van haar sociale leer aan, als antwoord op een nieuwe industriële revolutie en op de ontwikkelingen rond artificiële intelligentie, die nieuwe uitdagingen vormen voor de verdediging van de menselijke waardigheid, rechtvaardigheid en arbeid.’ Een mooie belofte die onze aandacht heeft getrokken. Want vandaag, opnieuw, leven we in Nieuwe Tijden. Menselijke waardigheid en rechtvaardigheid staan
inderdaad onder druk. Internationaal, zelfs. De aanval die Donald Trump heeft ingezet op vrouwen, migranten, transpersonen, mensenrechtenactivisten … is ongezien.
Hij wil bedrijven straffen die gelijkwaardigheid en inclusiviteit nastreven in hun beleid, hij boycot onderzoek naar rechten en zet daarin actief alle middelen in: handelsrelaties, tarieven, subsidies en zelfs ontslag van medewerkers. Zijn strijd tegen alles en iedereen die iets wil doen aan de klimaatcrisis treft vooral de kwetsbaarsten en de onschuldigen, ook in zijn eigen land.
In ons land strijden wij vandaag nog steeds voor een rechtvaardige verdeling van de inspanningen die de budgettaire toestand vraagt. In deze tijd van ernstige financiële tekorten blijft men blind voor wat nodig is aan de inkomstenzijde. Als medebouwer van
ons model beschermen wij vandaag de verworvenheden van gewone mensen. Mensen die, als wij het voor hen niet opnemen, niemand anders hebben.
Wij brengen alternatieven onder de aandacht. Waarom vraagt ons systeem geen gelijke pensioenbijdrage van zelfstandigen en werknemers? Waarom is de hoofdvraag van de meerwaardebelasting blijkbaar hoe ze te ontwijken? Waarom worden bedrijfswagens nog steeds beschermd? Waarom mogen jongeren met hun studentenwerk niet bijdragen aan hun pensioen? Waarom weigert men een loopbaanbeleid uit te werken dat langer werken haalbaarder maakt? Waarom is de welvaartsenveloppe, die de echte oplossing blijkt tegen armoede, zo zwaar aangepakt? Waarom investeert men miljarden in defensie, terwijl de oplossing meer Europese samenwerking is?
Je leest het: vele vragen, vele plaatsen van strijd. Mensen verwachten oplossingen en een garantie dat alle schouders samen ons sociaal model dragen. Wij weten dat het sociaal overleg vaak veel gevraagd is van beleidsmakers. Het gaat traag en de evenwichten vinden is niet eenvoudig. Vandaag roepen wij iedereen op om ruimte te geven aan het sociaal overleg en hen de verantwoordelijkheid te geven om zelf akkoorden te sluiten. Dat is de enige weg naar een toekomst samen. Dat is de historische afspraak van Rerum Novarum: wij laten elkaar niet los, werkgevers en werknemers. Het is onze missie om de uitdagingen om te zetten in nieuwe afspraken voor alle groepen. Gelijk welk inkomen draagt bij aan de zorg voor ieder van ons in voor en tegenspoed.
Peter Wouters, voorzitter beweging.net
Ann Vermorgen, voorzitter ACV
Luc Van Gorp, voorzitter CM
Geef deze Visie door!
Door een informaticaprobleem valt dit nummer van Visie op 130.000 adressen die gebruikelijk Visie ontvangen niet in de bus. Onze excuses aan de getroffen lezers. De redactie wil graag een vriendelijke oproep doen aan de ontvangers van dit nummer om het na lectuur door te geven aan vrienden, familie en buren.
Wie graag nog meer artikels van Visie leest kan zich abonneren op de digitale nieuwsbrief via
www.visie.net/nieuwsbrief
PLEEGZORG
Eindelijk volwaardig ouderschapsverlof
Vanaf juli krijgen pleegouders in België dezelfde ouderschapsverlofrechten als biologische ouders. Dat betekent dat pleegouders vier maanden verlof kunnen opnemen, in één keer of gespreid door deeltijds te werken. Het parlement moet dit wel nog goedkeuren.
Momenteel bestaat al een beperkt verlofstelsel voor pleegouders, met name pleegouderverlof. Bij de start van de pleegzorg geldt een basisrecht van zes weken verlof, vergelijkbaar met het geboorteverlof.
Pleegouders die minstens zes maanden zorg bieden of zullen bieden en van wie het pleegkind niet ouder is dan twaalf jaar (21 jaar voor kinderen met een handicap), kunnen het ouderschapsverlof aanvragen.
In Vlaanderen groeien meer dan 11.000 kinderen en jongeren op in een pleeggezin. Gemiddeld verblijft een pleegkind zo’n zeven jaar in een pleeggezin. Volgens het ACV biedt dit verlof de pleegouders eindelijk de tijd en ruimte om de broodnodige zorg te bieden. ‘Pleegkinderen hebben immers evenveel of zelfs meer nood aan zorg’, aldus het ACV.
Redactieadres Visie, PB 20, 1031 Brussel ¬ e-mail: info@visieredactie.be ¬ Lezersbrieven lezers@visieredactie.be ¬ Abonnementen www.visie.net/contact ¬ Verantwoordelijke uitgever Liesbeth De Winter ¬ Redactie Djorven Ariën, Simon Bellens, Nils De Neubourg, Dominic Zehnder, Lies Van der Auwera, Lieven Bax, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Sim Geerts, Hannah Wellens ¬ Hoofdredactie An-Sofie Bessemans, Wim Troch ¬ Vormgeving Gevaert Graphics ¬ Druk Coldset Printing Partners ¬ Visie verschijnt maandelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten ¬ De beschrijving van de CM-diensten en -voordelen in deze publicatie heeft enkel een informatieve waarde. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten van het ziekenfonds. Meer info: www.cm.be/statuten ¬
We ademen ons ziek
MATTHEW KREEG ASTMA DOOR ZWARE HOOIKOORTS
‘Dit jaar erger dan ooit’
‘Op een morgen waren de hoestbuien zo intens en had ik zoveel moeite om te ademen, dat ik naar de spoed moest’, vertelt Matthew. Van hooikoorts had hij vroeger al last. ‘Maar dit jaar is het erger dan ooit.’ Enkele maanden geleden trouwde Matthew in zijn geboorteland Schotland. Sinds hij terug is in België, sloeg zijn pollenallergie genadeloos toe.
‘Als een blok’, zegt hij. Allergische astma, oordeelde de dokter en dus heeft hij inmiddels altijd een puffer bij de hand.
Nochtans werkte Matthew lang als tuinier en hield hij ervan om in het bos te hardlopen met de hond. ‘Ik weet niet waarom het in Schotland zoveel beter ging dan hier. Al waren we daar dicht bij natuurgebied. Misschien is het soort pollen er anders, misschien zijn stikstof en meststoffen de boosdoener.’
Hooikoortslijders krabben zich in de ogen en tellen de volgesnoten zakdoekjes: het graspollenseizoen is ‘officieel’ van start gegaan. Dat duurt almaar langer en wordt steeds zwaarder. Onder meer door de hoge stikstofvervuiling, blijkt uit nieuw onderzoek.
¬ Tekst Simon Bellens ¬ Foto Maarten De Bouw
Maar liefst een op de zes Belgen lijdt aan hooikoorts, de meest voorkomende allergie van het land. Dat aantal neemt almaar toe. Tijdens deze eeuw verdubbelde het aantal allergiepatiënten in België, blijkt uit de nationale gezondheidsenquête van instelling voor gezondheidsonderzoek Sciensano.
Het hooikoortsseizoen begint steeds eerder en loopt nog tot juli, door de
Graslanden die bemest zijn met stikstof produceren tot liefst zes keer meer pollen.
¬ ASTHA TIWARI
opeenvolgende bloei van meer dan honderd grassoorten, met een piek in juni. Dat ligt vooral aan de klimaatverandering, legt Astha Tiwari uit, wetenschappelijk medewerker van Sciensano. ‘Hogere temperaturen in het voorjaar maken dat planten, bomen en grassen eerder in bloei komen. Bovendien leidt de CO2concentratie in de lucht tot een sterkere pollenproductie.’
Dat meer Belgen daarbij naar de wegwerpzakdoekjes grijpen, heeft in de eerste plaats te maken met onze toegenomen hygiëne, vermoeden onderzoekers. ‘We douchen elke dag, maken vaker het huis schoon, wassen regelmatig onze handen … Dat is goed, maar in een sterielere omgeving wordt ons immuunsysteem minder geprikkeld’, aldus Tiwari. Ook erfelijkheid speelt een belangrijke rol.
Stikstofvervuiling
Toch is er nog een andere boosdoener: luchtvervuiling. ‘Vervuilende chemische stoffen in de lucht veranderen de samenstelling van de pollen’, verduidelijkt Tiwari. Een nieuwe experimentele studie van Sciensano en de KU Leuven toonde aan dat graslanden die bemest zijn met stikstof tot liefst zes keer meer pollen produceren, die bovendien agressievere allergische reacties uitlokken. ‘Dat verklaart wellicht waarom het aantal hooikoortslijders toeneemt in alle westerse landen, waar de stikstofvervuiling groot is.’
Die stikstofvervuiling biedt daarenboven een antwoord op de vraag waarom stadsbewoners soms erger lijden onder het pollenseizoen dan mensen op de buiten. ‘In de stad is er meer industrie, meer verkeer, meer luchtvervuiling. En als het warm en droog is en de wind waait, komen de pollen even goed daar terecht. In België blijft eigenlijk alleen de kust enigszins gevrijwaard. Daar is minder vegetatie en een gunstige zeebries, al zijn pollen er evenmin helemaal afwezig.’
Nieuw onderzoek van Belgische wetenschappers bewijst wel dat de lageemissiezones in Antwerpen en Brussel de luchtkwaliteit er fel verbeteren, met positieve gezondheidseffecten.
Astma
De meest voorkomende uitkomst van een pollenallergie is allergische rhinitis, een ontsteking van het neusslijmvlies. Met prikkende ogen, niesbuien of ademhalingsproblemen tot gevolg. Maar soms zijn de gevolgen ernstiger. Zo kunnen hooikoortslijders huidziekten of astma ontwikkelen, waarbij de luchtwegen chronisch ontstoken zijn. Ongeveer een op de vier allergiepatiënten heeft astma, schat pneumoloog Lieven Dupont van het UZ Leuven. ‘Vooral als kind is er een kans dat allergieklachten uitgroeien tot astma. Op latere leeftijd is dat zeldzamer.’
Wel is het zo dat bij allergiepatiënten met een aanleg voor astma, ook al zijn er nog geen klachten, de blootstelling aan andere risicofactoren astma kan uitlokken. Dan denkt dokter Dupont aan roken, chemische stoffen op het werk, of aan virale infecties zoals een verkoudheid of COVID 19. ‘Dan is het belangrijk om te weten dat astma een goed behandelbare aandoening is, met onder meer een inhaler of puffer. Al is ze niet te genezen.’
‘Voor mensen die allergisch zijn en er last van hebben, hebben we een behandeling die werkt: immunotherapie’, vertelde allergiespecialist Philippe Gevaert (UZ Gent) in De Morgen. ‘Het jammere is dat immunotherapie voor pollenallergie in België slecht wordt terugbetaald in vergelijking met de rest van Europa. We dekken hier eigenlijk enkel immunotherapie voor huisstofmijtallergie of astma.’
~ Op de AirAllergy-website van Sciensano kun je de dagelijkse concentratie pollen in de lucht opvolgen.
Vorig jaar liep de sociale zekerheid maar liefst 664 miljoen euro mis door de lagere bijdragen uit flexi-jobs en studentenwerk. Dat becijferden ACV Voeding en Diensten, en ACV Puls. Tegen 2029 kan dat bedrag oplopen tot 1,5 miljard euro per jaar.
¬ Tekst Dominic Zehnder
Gunstregimes jobstudenten en flexi-jobs slaan gat van 1,5 miljard in sociale zekerheid
Op basis van gegevens van de Rijksdienst voor Sociale
Zekerheid (RSZ) kon ACV Voeding en Diensten berekenen wat nietklassieke contracten de sociale zekerheid kosten. In 2024 werd in totaal 2,7 miljard euro aan lonen uitbetaald aan werkstudenten en flexijobbers. Daardoor liep de sociale zekerheid 664 miljoen euro mis.
Dat komt omdat werkstudenten slechts een minieme sociale bijdrage van 2,71 procent afdragen van hun loon. Flexijobbers dragen zelfs helemaal niets af. In tegenstelling tot reguliere werknemers die een bijdrage van 13,07 procent op hun brutoloon betalen, samen met een werkgeversbijdrage van 25 procent. Bij werkstudenten betaalt de werkgever slechts 5,2 procent aan rszbijdragen. Voor flexijobbers geldt sinds dit jaar een verhoogde bijdrage van 28 procent, wat de ontbrekende bijdrage van de werknemer slechts beperkt compenseert.
Ten koste van vaste contracten
De gunstregimes voor werkstudenten en flexibanen zetten de inkomsten van de sociale zekerheid nu al stevig onder druk. Het ACV verwacht dat die druk de komende jaren alleen nog zal toenemen, legt Steve Rosseel, voorzitter van ACV Voeding en Diensten, uit.
‘De Arizonaregering besliste dat flexibanen binnenkort in alle sectoren en zonder beperkingen mogelijk moeten zijn. Studenten mogen met hun gunstige statuut voortaan 650 uur per jaar werken. Daardoor zal het volume aan dergelijke contracten alleen maar toenemen, en in het slechtste geval zelfs ten koste gaan van werknemers met een gewoon contract.’
‘Als we de huidige stijging doortrekken naar het einde van de legislatuur in 2029, dan loopt de sociale zekerheid zo’n 1,5 miljard euro mis’, vult algemeen secretaris van ACV Puls Lieveke Norga aan. ‘Ter vergelijking: in datzelfde jaar mikt de regering met het strenge activeringsbeleid van langdurig zieken op 500 miljoen opbrengst. De pensioenhervorming waar we volgens de regering niet rond kunnen, moet 2,4 miljard opbrengen. De helft daarvan zou dus al gedekt worden als de bijdragen van werkstudenten en flexijobbers gelijkgetrokken worden met die van andere werknemers.’
‘De regering steekt dus zelf het vuur aan dat ze beweert te willen doven en vermindert de levenskwaliteit van de werknemers. Zij moeten langer en flexibeler werken, met meer onzekerheid’, aldus Norga.
1.
BOEK
Verhalen over het moederschap
Historica en illustrator Noëmi Willemen bundelde haar scherpe en kwetsbare blogposts over het moederschap tot het boek Le cœur à marée basse. Wat begon als een persoonlijke blog groeide uit tot een pakkend verhaal over zorg, overbelasting en maatschappelijke verwachtingen. Met zachte tekeningen en rake observaties nodigt Willemen uit tot meer begrip én verandering.
~ www.kartonclub.org
2.
EXPO
Gedeporteerde atleten
NIEUW GEZONDHEIDSZORGBELEID
Patiënt en preventie voorop
CM stond mee aan de wieg van een nieuwe aanpak van het gezondheidszorgbeleid. Waar men voorheen keek naar de verschillende groepen van zorgverleners, staat nu een patiëntgerichte aanpak radicaal voorop. ‘De vraag is dus niet meer: hoeveel heeft elke beroepsgroep nodig, of hoeveel kreeg die beroepsgroep historisch. Wel: hoeveel heeft elke patiënt nodig om écht goed verzorgd te worden?’ stelt CMvoorzitter Luc Van Gorp.
De commissie voor Gezondheidszorgdoelstellingen, die dit nieuwe beleid zal trekken, schuift drie prioritaire doelstellingen naar voren. Allereerst stelt de commissie dat financiële toegankelijkheid van zorg een sociale
Sport en sporters in KL Auschwitz in Kazerne Dossin toont een minder bekend verhaal uit de geschiedenis van het concentratiekamp. Sport werd er gebruikt als propaganda, maar gaf gevangenen soms ook hoop of een manier om te overleven. Met foto’s, brieven en persoonlijke verhalen kom je dichter bij het leven van gedeporteerde atleten, zoals de Belgische voetballer Sam Meljado en bokser Tadeusz Pietrzykowski.
Sudoku
~ www.kazernedossin.eu
Breintrein
noodzaak is. Onlangs kwam CM nog naar buiten met het verontrustende nieuws dat patiënten met verhoogde tegemoetkoming geweigerd worden door bepaalde tandartsen.
Daarnaast wil het beleid de patiënt centraal zetten. ‘Het mag geen labyrint zijn waar we patiënten induwen enkel om meer kopen financiële zorgen te krijgen’, aldus Van Gorp. Tot slot wil men in de toekomst nog veel meer inzetten op preventie. ‘De beste ziekte is de ziekte die je niet krijgt’, besluit Van Gorp.
Energie
Recht op sociaal energietarief krijgt update
De regeling achter het sociaal energietarief krijgt momenteel een update. Tot nu kregen vooral mensen met een sociaal statuut, zoals een leefloon of zorgbudget, automatisch het sociaal energietarief. Werkende gezinnen met een laag inkomen vielen vaak net uit de boot. Maar met de plannen voor de nieuwe regels zou ook je inkomen bepalen of je recht hebt op het sociaal tarief, waardoor werknemers met een laag loon misschien toch kunnen rekenen op ondersteuning.
Al schuilt er een stevig addertje onder het gras. De hervorming moet volgens het regeerakkoord budgetneutraal blijven. Dat zou betekenen dat de bestaande middelen over meer mensen verdeeld worden, waardoor
de bescherming dreigt te verwateren. Zowel het ACV als beweging.net zijn bezorgd. ‘Het budget moet meegroeien, anders verliest het systeem zijn kracht’, vinden zij. Ook het idee om het tarief te vervangen door een vaste premie kan op weinig bijval rekenen. Gezinnen in slecht geïsoleerde woningen zouden zo bescherming verliezen. Ze pleiten daarom voor een hervorming die de sterktes van het huidige systeem bewaart. De groep die vandaag recht heeft op het sociaal tarief, moet dezelfde bescherming behouden. Daarnaast moet er structurele steun komen voor wie een laag inkomen heeft, zonder dat er opnieuw een harde grens ontstaat waar mensen ongelukkig net boven vallen.
Vroeger heeft nooit iemand tegen mij ‘vuile homo’ gezegd. En nu via Instagram krijg ik constant van die berichten.
¬ JANI KAZALTZIS, TV-MAKER in Viva La Feta
DETACHERING BIJ KNELPUNTBEROEPEN
Demir zet deur open voor meer uitbuiting
Vlaams minister van Werk Zuhal Demir (NVA) wil minder kortgeschoolde arbeidsmigranten uit nietEUlanden toelaten. Ze stelt voor om elf knelpuntberoepen – zoals vrachtwagenchauffeur en installateur – te schrappen van de lijst waarvoor een gecombineerde vergunning mogelijk is. Die vergunning laat mensen toe om legaal te werken en wonen in België. Vakbonden en middenveldorganisaties waarschuwen dat dit voorstel bestaande tekorten niet oplost, maar de deur net opent voor schimmige constructies zoals detachering.
Volgens het ACV is het risico op uitbuiting groot. Bij detachering worden buitenlandse arbeiders vaak zonder veel controle aan Belgische bedrijven
‘uitgeleend’, met minder bescherming en lagere lonen tot gevolg. ‘We zien dat die werknemers vaak in barre omstandigheden moeten werken, en niet onder dezelfde voorwaarden als Belgische collega’s’, waarschuwt Patrick Vandenberghe, voorzitter van ACVBIE. ‘Dat leidt soms tot schrijnende situaties, zoals de dodelijke ongevallen bij de bouw van een school op het NieuwZuid in Antwerpen of de wantoestanden bij Borealis.’
Uit inspecties bleek vorig jaar dat 60 procent van de gecontroleerde dossiers misbruik inhield. Bovendien druist Demirs voorstel in tegen het Vlaams regeerakkoord, dat juist pleit voor meer legale arbeidsmigratie om fraude te vermijden.
HET CIJFER
17.100
Zoveel euro kost het om een jaar te leven als kotstudent. Dat berekende de Thomas Morehogeschool. De huurprijs van een kot, inschrijvingsgeld, boeken maar ook dagelijkse kosten als eten of vervoer zitten mee in dat kostenplaatje. Pendelen is een stuk goedkoper: 11.150 euro per jaar.
‘Ik wist dat ik nooit het beloofde land zou zien, maar wel dat het zinvol was om die richting uit te gaan’
Jeanne Devos en Anuna De Wever-Van der Heyden weten hoe het voelt om in de vuurlinie te staan. De eerste als missiezuster in India, waar ze strijd voerde tegen moderne slavernij, De Wever als allround activist. ‘We moeten de zachte kracht van samenwerking opnieuw versterken.’
¬ Tekst Simon Bellens ¬ Foto’s Sophie Nuytten
BIO
ANUNA DE WEVERVAN DER HEYDEN (23)
Anuna organiseerde in 2019 de Belgische klimaatmarsen en zet zich als activist in voor onder meer het einde van de genocide in Gaza en tegen de besparingen van de federale regering. Vorig jaar publiceerde hen Laten we eerlijk zijn, een ‘politieke coming-of-age’.
ZUSTER JEANNE
DEVOS (90)
Zuster Jeanne trad in de jaren zestig toe tot de ‘Missiezusters van De Jacht’ in Heverlee. In India bouwde ze aan de antislavernijbeweging en kwam ze op voor onder meer huisarbeidsters en straatkinderen. In 2005 werd ze genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede.
Het is een blij weerzien voor zuster Jeanne Devos en Anuna De WeverVan der Heyden. De twee kennen elkaar van eerdere ontmoetingen en delen een grote interesse in elkaars activisme. ‘We zitten op dezelfde lijn’, zegt Devos, terwijl De Wever haar bij de arm neemt voor de fotosessie.
Die lijn is er een van gedreven maatschappelijk engagement en van ‘je laten raken’ door wat in de wereld gebeurt. ‘Daar begint verzet’, zegt Devos. ‘Bij veel mensen, zeker ook jongeren, merk ik dat ze onverschillig in het leven staan. Je moet je openstellen voor de noden van anderen om te kunnen meeleven en in actie te komen. We weten dat de kinderen in Gaza vermoord worden of sterven van de honger, en velen kijken weg in plaats van zich af te vragen: Wat kan ik doen? ’
DE WEVER ¬ ‘Als ik op scholen spreek, merk ik dat veel jongeren oprecht niet doorhebben hoezeer onze wereld bestaat uit politieke keuzes. Ongelijkheid, de genocide in Gaza, koloniale en racistische structuren … er wordt gezegd dat de wereld nu eenmaal zo werkt, maar we hebben de wereld zo gemaakt. Jongeren worden zo gebombardeerd met informatie dat ze zich machteloos voelen. Maar ze moeten leren dat ze structuren in vraag mogen stellen en wel iets kunnen veranderen. Dat is moeilijk als je zo individualistisch opgroeit als mijn generatie.’
Ten tijde van de klimaatmarsen van 2019 geloofde je zelf nog in een
ambitieus klimaatbeleid, vertel je. Inmiddels denk je dat er meer nodig is.
DE WEVER ¬ ‘Ik miste inzicht in hoezeer de klimaatcrisis voortkomt uit ons economische en politieke systeem. De wereld bestaat uit regels en systemen die de belangen van een kleine minderheid dienen. Kapitalisme betekent dat we leven in de dromen van iemand anders, zoals die waarin Jeff Bezos (miljardair en CEO van pakjesbedrijf Amazon, red.) popster Katy Perry op ruimtereis stuurt.’
Jongeren worden zo gebombardeerd met informatie dat ze zich machteloos voelen.
¬ ANUNA DE WEVER
DEVOS ¬ ‘In het kapitalisme draait alles om de waarde van geld. Dat wordt afgezet tegen de waarde van de mens. Op een dag zei een meisje van zo’n vijftien jaar me: ‘Ik ben geen Raksha meer. Ik ben altijd de meid of de poetshulp, maar nooit mijn eigen naam.’ Zo spraken ze haar aan: ‘Hé, meid, doe dit, doe dat.’ Daarop eisten we bij werkgevers om hun huisarbeidsters bij naam te noemen. Dat gaf hen opnieuw waardigheid. Daaruit ontstond een beweging van tientallen groepen en uiteindelijk de grotere antislavernijbeweging.’
Geloof je nog in politiek, Anuna?
DE WEVER ¬ ‘Voor elke middenveldorganisatie die een Europees parlementslid ziet, ontmoet die zestig bedrijfsleiders.
Ik heb twee jaar in het Europees parlement gewerkt: politici leven in een totaal andere wereld. Ik vestig mijn hoop liever op gemeenschappen en bewegingen die van onderuit ontstaan.’
DEVOS ¬ ‘De zachte kracht van samenwerking moeten we opnieuw versterken. Alleen dat kan op tegen de macht van uitbuiting. Toen wij begonnen wisten we niet dat de beweging zo groot zou worden. (Vandaag telt de National Domestic Workers Movement, de vakbond voor huisarbeidsters die Devos oprichtte, meer dan twee miljoen leden, red.) Huisarbeidsters werden tegen elkaar opgezet, niemand geloofde dat ze konden samenwerken. Maar geleidelijk ontdekten ze dat zich samen sterk konden maken, bijvoorbeeld door op te komen zodat ook kinderen zonder huisnummer naar school konden gaan.’
Vinden jullie het moeilijk om hoopvol te zijn?
DE WEVER ¬ ‘Ik heb al heel wat acties gevoerd voor Palestina, onder andere tegen het Israëlisch scheepvaartbedrijf ZIM, dat wapens vervoert door de Antwerpse haven, hoewel dat illegaal
Niemand geloofde dat huisarbeidsters konden samenwerken, maar ze ontdekten dat ze zich samen sterk konden maken.
¬ JEANNE DEVOS
is. Ondanks mooie woorden doen politici bitter weinig om in te grijpen. Als activist ervaar je elke dag hoe moeilijk het is om machtsstructuren te doorbreken. Pas nu, na maanden, komen initiatieven op gang om het wapentransport door de Antwerpse haven tegen te gaan.’
DEVOS ¬ ‘Dat bewijst dat je de strijd niet mag opgeven.’
DE WEVER ¬ ‘De tegenreactie is vaak zo groot en er is zoveel vals optimisme. Neem nu de Europese zorgplichtregelgeving (die bedrijven verantwoordelijk maakt voor milieu en mensenrechtenschendingen in hun productieketen, red.), die wordt inmiddels helemaal
teruggedraaid. Hoewel we weten dat de klimaatcrisis een deadline zet op hoe snel dingen moeten veranderen. Een wereldwijde opwarming van drie graden tegen het einde van de eeuw, het huidige traject, is een wereld waarin miljarden zullen sterven. Echte massauitsterving.’
Zuster Jeanne, vind jij De Wevers aanpak radicaal?
DEVOS ¬ ‘Nee, ik vind Anuna erg authentiek. (Tegen Anuna) Je krijgt veel tegenstand, maar toch blijf je trouw aan jezelf, aan je diepste kern. Dat valt niet altijd mee. Je bent niet altijd zeker van de uitkomst van je engagement, maar wel dat het zinvol is wat je doet. Ik wist dat ik zelf ook nooit het beloofde land zou zien, maar wel dat het zinvol was om die richting uit te gaan.’
Hoe gaan jullie om met tegenstand?
DEVOS ¬ ‘Dat komt nu eenmaal op je weg. Opeens was ik de ambetante. Ik werd niet meer uitgenodigd op verjaardagsfeestjes omdat mensen huisarbeidsters hadden en ze wilden niet dat ik die zag. Of ik werd zelf aangehouden door de politie op verdenking van kinderhandel, terwijl ik kinderen probeerde te redden. Dat beneemt je de adem. Pas toen ik een eredoctoraat kreeg van de KU Leuven (in 2000, red.) veranderde dat, ook in India. Ineens was ik de held.’
DE WEVER ¬ ‘Soms schrikken journalisten als ik hen vertel dat de doodsbedreigingen of fysieke agressie waarmee ik te maken krijg me eigenlijk weinig doen. Ik denk dat ik dat kan relativeren omdat ik weet dat zulke reacties te maken hebben met hoe ik me verhoud tot het systeem. Niet met wie ik ben. Ik viel altijd al buiten de norm, in het middelbaar wilde ik bijvoorbeeld nog een man zijn en dacht na over een geslachtsoperatie. Leerkrachten zeiden me: Doe gewoon eens alsof. Maar ik kan niet anders zijn dan hoe ik ben.’
DEVOS ¬ ‘Dat is precies wat jou authentiek maakt.’
‘Iemand die de loopbaan volmaakt, voelt de maatregelen van de federale regering niet’
Ter gelegenheid van zijn eerste honderd dagen als premier gaf Bart De Wever (NVA) in een uitgebreid interview met VTM NIEUWS aan dat de huidige Arizonamaatregelen waarschijnlijk nog zullen worden aangescherpt. Nochtans leeft bij heel wat mensen nu al het gevoel dat ‘de kleine man’ hard wordt geraakt. De Wever ontkende dat stellig: ‘Als de kleine man iemand is die in de private sector werkt en gewoon zijn carrière volmaakt, zoals de meeste Vlamingen, dan zijn er eigenlijk geen maatregelen die zo’n persoon raken’, klonk het. Maar dat klopt niet.
Uit cijfers van de Belgische pensioendienst Sigedis blijkt dat een op de vier werknemers geen 35 volledige werkjaren haalt door periodes van ziekte, werkloosheid of zorgtaken. Daardoor voldoet in de praktijk niet iedereen
die zichzelf als iemand met een volledige loopbaan beschouwt aan de voorwaarden uit het regeerakkoord. Wie bijvoorbeeld vervroegd op pensioen gaat, kan hierdoor negatieve financiële gevolgen ondervinden.
Daarnaast is bekend dat ook werknemers met een ogenschijnlijk normale loopbaan rechtstreeks geraakt worden. De geplande hervorming van de loonindex kan jaarlijks honderden euro’s kosten. Zelfs bij beperkte inflatie loopt het verlies volgens berekeningen van het ACV al gauw op tot 300 euro bruto per jaar. Bovendien verliezen gewone gezinnen fiscale voordelen door de bevriezing van bepaalde belastingaftrekken, zoals voor giften, kinderopvang en woonwerkverkeer.
Verder worden werknemers getroffen door strengere regels rond werkloosheid.
Werkloosheidsuitkeringen worden beperkt tot maximaal twee jaar. Wie daarna geen werk vindt, dreigt terug te vallen op het OCMWleefloon, ongeacht hoeveel jaren daarvoor gewerkt is.
Vooral werknemers met deeltijdse banen, zorgtaken of gezondheidsproblemen zullen de Arizonamaatregelen sterk voelen. Vrouwen die deeltijds werken of zorgverlof opnemen, verliezen pensioenrechten en moeten daardoor langer werken of genoegen nemen met een lager pensioen.
Zelfs wie dus een ogenschijnlijk ‘gewone’ loopbaan heeft, loopt een reële kans om de gevolgen van de maatregelen te ervaren. Wie niet aan het ‘ideaalbeeld’ voldoet – zoals de meeste Vlamingen – voelt dit des te sterker.
Kelly Cauwenbergh, Sportdiëtist
Is al die extra proteïne gezond?
‘Naast water zijn eiwitten de tweede grote component in ons lichaam’, duidt Cauwenbergh. ‘Die moeten we voortdurend vernieuwen via voeding. In eerste instantie voor spieropbouw en herstel van weefselschade.’
Hoeveel eiwitten hebben we dan nodig? ‘Voor een doorsnee volwassen persoon is een dagelijkse inname van 0,8 gram per kilogram lichaamsgewicht genoeg. Voor sporters zijn extra eiwitten wel aangeraden, zeker na een zware inspanning. Voor duursporters gaat dat tot 1,2 gram per kilo per dag (bij teamsport tot 1,6 gram).’
We zitten doorgaans al vlotjes over de aanbevolen hoeveelheid, blijkt uit cijfers van Sciensano. Belgische volwassen vrouwen krijgen dagelijks 1,3 gram per kilo aan eiwitten binnen, mannen 1,4 gram per kilo. ‘Vegetariërs mogen wel meer aandacht hebben voor een volwaardige eiwitinname.’
Producten die zichzelf marketen met ‘extra proteïne’ zijn volgens Cauwenbergh meestal niet nodig. ‘Veel voeding, zoals platte kaas, is van nature al rijk aan proteïne. Gehypete producten zoals proteïnerepen zijn vaak sterk bewerkt en daardoor niet per se gezond. Kies een natuurlijker alternatief zoals ongezoete noten, havermout, zuivel of peulvruchten. Een teveel aan proteïnen kan nadelige gevolgen hebben: een hogere belasting van de nieren of risico op overgewicht.’
Wanneer het werk je vruchtbaarheid aantast
Ongeveer een op de zes koppels heeft moeite om zwanger te raken. Toch zien we vruchtbaarheid nog te vaak als een vrouwenkwestie. Maar vrucht baarheidsproblemen beginnen vaak ongemerkt, lang voor een zwangerschap, óók bij mannen.
¬ Tekst Nils De Neubourg
Mannen en vrouwen met een kinderwens verdienen voor een zwangerschap een betere bescherming tegen risico’s op het werk. Die bescherming ontbreekt nu grotendeels, zegt arbeidsarts en KU Leuven onderzoeker Thomas Claessens. Sommige beroepen vertonen duidelijk risico’s. ‘Lassen van roestvrij staal bijvoorbeeld creëert rook met chroom 6, dat sperma beschadigt en miskramen kan veroorzaken.’ Kinderen van lassers ontwikkelen bovendien vaker astma.
Brandweerlieden lopen dan weer risico door gevaarlijke stoffen in dampen. ‘Er groeit wetenschappelijk besef dat dit de kans op aangeboren afwijkingen verhoogt. Helaas dringt dat nog niet overal door’, aldus Claessens.
50 procent minder zaadcellen
Ondertussen zijn er sterke aanwijzingen dat de spermakwaliteit wereldwijd al decennia daalt. Mannen produceren vandaag ongeveer 50 procent minder zaadcellen dan veertig jaar geleden. De exacte oorzaken zijn nog niet volledig bekend, maar onderzoekers wijzen op factoren zoals blootstelling aan chemische stoffen, pesticiden, roken, stress en obesitas.
De risico’s beperken zich niet tot de typische gevaarlijke beroepen of grote chemische bedrijven. Claessens: ‘Bij grote bedrijven is veiligheid vaak goed geregeld. Bij kleinere bedrijven, schoonmaakbedrijven, schilders of werknemers die met hormoonverstoorders werken, ontbreekt dat bewustzijn vaak.’ Gunter Kathagen, wetenschappelijk expert van de Federale Overheidsdienst Werkgele
genheid, bevestigt dat. ‘Kleine bedrijven hebben die expertise vaak niet in huis.’
Als de risico’s duidelijk zijn, waarom beschermen we dan alleen zwangere vrouwen, en zelfs pas nadat ze hun zwangerschap hebben gemeld? Vaak weet een vrouw tijdens die eerste – cruciale – weken niet eens dat ze zwanger is. ‘Bovendien wil je meestal eerst je familie inlichten, niet je werkgever’, zegt Anaëlle Akwesi, expert welzijn op het werk bij het ACV. ‘Het is een privézaak. En stel dat het misgaat, dan moet je dat ook uitleggen aan je baas. Erg pijnlijk.’
Claessens pleit er daarom voor om de focus te verschuiven van zwangerschap naar vruchtbaarheid. ‘Experts ijveren al langer voor preventieve bescherming’, zegt hij, verwijzend naar een Europees rapport uit 2017. ‘Wie een kinderwens heeft, moet preventief terecht kunnen bij de arbeidsarts.’
Binnen de wettelijke normen is veiligheid niet altijd gegarandeerd.
¬ THOMAS CLAESSENS
Wanneer is veilig écht veilig?
Wanneer is je werkplek écht veilig? Er bestaan grenswaarden voor blootstelling aan gevaarlijke stoffen, maar ‘veel grenswaarden zijn eerder een compromis dan honderd procent veilig’, zegt Kathagen. ‘Voor bepaalde stoffen bestaat er zelfs geen veilige grens.’ Claessens vult aan: ‘Onze regels houden te weinig rekening met effecten op vruchtbaarheid en de ontwikkeling van het kind. Binnen de wettelijke normen is veiligheid niet altijd gegarandeerd.’ Duitsland reikt labels uit aan stoffen die aangeven of grenswaarden effectief vruchtbaarheid beschermen. Dat zou volgens de arbeidsarts ook bij ons zinvol zijn.
Fedris, het Federaal agentschap voor beroepsrisico’s, erkent het probleem nauwelijks. Er werden nooit vruchtbaarheidsproblemen of miskramen erkend als
beroepsziekte of arbeidsongeval. Ze worden zelfs niet geregistreerd in de statistieken omdat vruchtbaarheidsproblemen zelden als echte ‘ziekte’ worden beschouwd. Het agentschap wijst er wel op dat werkgevers volgens de wet risico’s moeten evalueren en maatregelen moeten nemen voor zwangere en borstvoedende werkneemsters.
Waar ze al wel bestaan, hebben goedbedoelde regels voor de bescherming van vrouwen soms ongewenste bijwerkingen. Belgische regels verplichten werkgevers immers om in bepaalde gevallen maatregelen te nemen wanneer vrouwen zwanger zijn, zoals aangepast werk of tijdelijk thuisblijven. Dat loopt volgens Claessens soms fout. ‘Vrouwen krijgen daardoor regelmatig minder uitdagende taken. Dat werkt ontmoedigend. Ook de kansen op promoties dalen opmerkelijk.’ Ben Catteau van ACV Puls ziet zelfs een recente verslechtering: ‘Vroeger konden vrouwen tot vijf maanden na de bevalling beschermd thuisblijven. Nu is dat ingekort tot veertien weken, wat nadelig is voor vrouwen die borstvoeding geven.’
Claessens besluit: ‘We moeten niet alleen vrouwen slimmer beschermen, maar alle werknemers met een kinderwens.’
Heb je zelf nog vragen, ga naar je arbeidsarts.
TOMAS
VANHESTE, AUTEUR VAN HET BOEK ‘MANNEN DIE ZWIJGEN’
‘Mannen worstelen vaak met schaamte’
Vanheste ontdekte zijn eigen vruchtbaarheidsproblemen toen zijn kinderwens naar boven kwam. De stilte errond is confronterend. ‘Mannen met vruchtbaarheidsproblemen worstelen vaak met schaamte’, zegt hij. ‘Vruchtbaarheid en een kinderwens worden nog altijd vooral met vrouwen geassocieerd.’
Het gebrek aan openheid houdt volgens hem risico’s onzichtbaar. ‘Voor mijn boek sprak ik met een man die opgroeide naast een rozenkwekerij, waar veel pesticiden gebruikt worden. Of dat de oorzaak is? Niemand weet het zeker. Maar wetenschappelijk ligt er een verband vast.’
Vanheste pleit ervoor de stilte te doorbreken. ‘Alleen dan kunnen we de link leggen met werk en omgeving, en ook echt iets veranderen.’
Na 180 jaar wordt de ‘eendenbek’ vrouwvriendelijk
Vraag een man wat een ‘eendenbek’ is, en hij denkt misschien aan duikelen in een vijver. Maar vrouwen zijn veelal goed bekend met het speculum, een metalen instrument in pistoolvorm voor vaginaal onderzoek. Arts James Marion Sims ontwierp het in 1845. ‘Koud’, ‘hoogst onaangenaam’, ‘pijnlijk’, zelfs ‘marteltuig’ zijn veel voorkomende associaties.
Weg ermee, dachten Tamara Hoveling en Ariadna Izcara Gual van de Technische Universiteit Delft. Zij ontwierpen samen Lilium, naar de leliebloem. Het ontwerp van semi-flexibel TPV-rubber bestaat uit drie blaadjes, die zich openen als een bloem. Daaronder zit een steel om de blaadjes open te duwen.
Na 180 jaar hebben we zo eindelijk een vrouwvriendelijk alternatief voor de eendenbek. Voorlopig bestaat enkel een plastic prototype, gemaakt met een 3D-printer, en is de lelie nog niet bij de gynaecoloog in gebruik. De ontwerpers zoeken nog geld om Lilium verder te ontwikkelen.
¬ Foto
Patrick Wetzels
‘Willen
we opnieuw naar de schandpaal op
de markt?’
De rechterhand van de rechter, zo omschrijft griffier Chris* haar functie, terwijl ze ons een inkijk achter de schermen van de rechtbank geeft. ‘Maar het is niet zo dat de rechter na de zitting vraagt wat ik er nu van vind.’
¬ Tekst Dominic Zehnder ¬ Illustratie Peter Goes
Dit gesprek blijft toch zeker anoniem? Een interview geven is in mijn functie eigenlijk not done’, vraagt Chris nogmaals. Aan de zijde van een rechter volgt ze elke zaak mee. Haar taak? Het zittingsverslag opmaken met onder andere het vonnis van de rechter en zien dat er geen procedurefouten in sluipen.
Het beroep heeft enkele veranderingen ondergaan sinds haar aantreden, vertelt Chris. ‘Niet zozeer inhoudelijk, hoewel tijdens hervormingen al heel wat verschuivingen gebeurden. Maar het valt op dat de manvrouwratio enorm veranderd is. Toen ik begon waren er ongeveer evenveel mannen als vrouwen, nu zijn griffiers vooral vrouwen. Ik denk dat zowel de verloning als het tanende aanzien van werken voor de overheid heel wat mannen tegenhoudt, wat een jammere zaak is. Bovendien wordt er al jaren zo zwaar bespaard dat we niet alleen steeds meer werk met minder moeten uitvoeren, maar dat er zelfs geen budget is om de ramen te poetsen.’
Schandpaal
Mensen hebben door gemediatiseerde strafzaken vaak een verkeerd beeld van justitie, aldus Chris. ‘Bepaalde zaken krijgen gigantische persaandacht, waardoor iedereen denkt te weten hoe die zaak in elkaar zit en er dan ook veel ophef ontstaat wanneer het vonnis niet aansluit bij de publieke opinie. Maar het grote publiek krijgt maar een beperkte inkijk in het volledige dossier en de bijbehorende toelichting van het vonnis. Die woede wordt kunstmatig opgeklopt, al begrijp ik wel waar die vandaan komt. Maar waar gaat dat naartoe? Gaan we straks allemaal zelf voor rechter spelen en de schandpaal weer op de markt installeren?’
en geweten en volgens de geest van de wet oordeelt over elke zaak. Want hoewel sommigen het soms anders doen uitschijnen, is dit wellicht de enige plek waar iedereen écht gelijk is voor de wet en onschuldig tot het tegendeel bewezen is’, zegt Chris stellig.
¬ GRIFFIER CHRIS
Chris heeft aan de zijde van verschillende rechters gewerkt. ‘Momenteel in een burgerlijke rechtbank, een vredegerecht om precies te zijn, waar het er heel anders aan toegaat dan bij een strafrechtelijke. We zien bij ons steeds meer vragen voor gedwongen uitzettingen door onbetaalde huur. Daaraan merk je dat het leven voor veel mensen te duur is. We brengen dan automatisch het OCMW op de hoogte, zodat het gezin voor wie uitzetting dreigt, Een rechter is
Nog een misvatting is het beeld van de wereldvreemde rechters die zich schuldig maken aan klassenjustitie. ‘Na tientallen jaren ben ik er rotsvast van overtuigd dat elke rechter naar eer
Aan het aantal gedwongen uithuiszettingen zien we dat het leven voor velen te duur geworden is.
¬
GRIFFIER CHRIS
wordt opgevangen. De rechter is dus geen boeman die mensen de ellende in wil duwen, maar heeft een waardevolle functie om die mensen richting hulpverlening te sturen.’
Grote mond
Niettemin ziet Chris de donkerste kanten van de samenleving. ‘Zeker wanneer je voor een strafrechtbank werkt, is het moeilijk om je geloof in de mensheid niet te verliezen. Ook nu nog zie ik dingen die mijn verstand te boven gaan, zoals huurhuizen die volledig vernield werden of de ergste soort kleingeestigheid bij burengeschillen.’
Het contact met advocaten hangt sterk af van de rechtbank. ‘Bij burgerlijke procedures is dat zakelijk, bij strafzaken wordt het soms vuil gespeeld. Een aantal strafpleiters zijn er voornamelijk op uit om procedurefouten uit te lokken om hun cliënt vrij te krijgen, al is dat gelukkig een minderheid. Dat daarvoor dan de rechtbank kop van jut wordt, nemen ze voor lief. Dat scenario zoveel mogelijk vermijden creëert stress.’
‘Het is wel bijna komisch hoe mensen op voorhand een grote mond kunnen opzetten, maar in de rechtbank een toontje lager zingen. Het gezag van de rechter maakt toch indruk op het gros van de mensen. Ik heb maar weinig incidenten meegemaakt. Dat staat in schril contrast met hoe een zitting in films of series wordt voorgesteld.’
*Chris is een schuilnaam
KLIMAATTRANSITIE
SAAMO – De Experten wint Prijs Armoede Uitsluiten 2025
Vier organisaties maakten dit jaar kans op de Prijs Armoede Uitsluiten van Welzijnszorg. ‘Als thema kozen we dit jaar voor klimaat’, duidt Koen Trappeniers, directeur van Welzijnszorg. ‘Klimaatverandering raakt mensen in armoede onevenredig hard. Tegelijk hebben ze vaak geen stem in het debat.’ Het was SAAMO met De Experten dat uit de bus kwam als winnaar. Vanuit eigen ervaring volgen De Experten al twintig jaar actief het energie en klimaatbeleid op, zoeken ze naar structurele oplossingen en delen hun ervaring met beleidsmakers. ‘Neem de situaties, noden en visies van kwetsbare groepen als uitgangspunt voor het transitiebeleid: wat goed is voor de meest kwetsbaren, is goed voor iedereen’, benadrukte Trappeniers. De drie andere genomineerden waren ATD Vierde Wereld Vlaanderen, Community Land Trust Brussel en Welzijnsschakel Kantel.
~ Bekijk de video van de winnaar op www.visie.net
Regering keurt Palestina-resolutie goed
In het parlement keurden de meerderheidspartijen de resolutie goed die de genocide in Palestina veroordeelt, ondanks felle tegenkanting uit bepaalde politieke hoeken. Vooral de MR van voorzitter GeorgesLouis Bouchez lag tot op het laatst dwars. Concreet houdt de resolutie een oproep in om humanitaire hulp onmiddellijk te herstellen, de erkenning van Palestina te steunen en te werken aan een duurzame tweestaten oplossing. Beweging.net, CM, ACV en Pax Christi zijn tevreden, maar hopen dat de regering nu echt aan de slag gaat. ‘We verwachten van België een actieve rol. Zowel bij de Europese Unie als bij het vredesinitiatief van Frans president Emmanuel Macron moet ons land mee het voortouw nemen.’
Vacatures
ACV zoekt
• Adviseur openbare sector – Schaarbeek (detachering mogelijk)
• AI veranderingscoördinator – Schaarbeek
Vzw De Vormers zoekt
• Vormingswerker – Hasselt hetacv.be/jobs
CM zoekt
• Paramedisch adviseur – VlaamsBrabant en Brussel / Antwerpen (voltijds of 80%)
• Commercieel adviseur sales – Kortrijk, Gent of Berchem
• Maatschappelijk werker – Knokke Heist
~ cm.be/jobs
GAZA
GEZONDE BUURT CM VALT IN DE PRIJZEN
Positieve gezondheid in de gevangenis van Merksplas
Mensen met een vorm van kwetsbaarheid blijvend op weg helpen naar een gezonder leven, dat is het doel van een traject ‘Samen op pad met positieve gezondheid’. Hoe een traject loopt vragen we aan gezondheidsconsulent Sofie en netwerkcoördinator William, naar aanleiding van de award die ze wonnen voor hun werking in de gevangenis van Merksplas.
¬ Tekst Natalie Van den Heule ¬ Foto Frederik Beyens
In elke eerstelijnszone heeft CM een netwerkcoördinator die de vinger aan de pols houdt. Wat gebeurt er in die zone? Waar hebben mensen nood aan op vlak van gezondheid? William is actief in de zone Kempenland. ‘Ik zoek binnen mijn netwerk naar mogelijkheden om een traject op te zetten. Ik ga praten met organisaties die werken met mensen in kwetsbare situaties en laat hen kennismaken met ons traject.’
Zo kwam William een tijd geleden in de gevangenis van Merksplas. ‘We komen vaak uit bij mensen in armoede of met een migratieachtergrond, maar uiteraard zijn gedetineerden ook een kwetsbare groep en dus perfect om samen mee op pad te gaan’, vertelt William. Dat is het moment waarop gezondheidsconsulent Sofie in beeld komt.
‘Binnen een traject organiseer ik drie sessies’, begint Sofie. ‘In een eerste sessie probeer ik met de deelnemers uit te zoeken wat gezondheid voor hen betekent en waar ze aan willen werken. Het web van positieve gezondheid bestaat namelijk uit zes pijlers en slechts één pijler is de fysieke gezondheid. Het is dus een heel ruim begrip.’
Als de deelnemers het eens zijn over waar ze aan willen werken komt een derde persoon in actie en dat is de educatieve medewerker van CM. Voor dit traject was dat Ine. Zij zocht een goeie spreker voor een infosessie of in het geval van Merksplas een yoga-instructeur. De gedetineerden wilden namelijk graag meer beweging. Extra aandacht voor de kleine ruimte waarin ze vaak leven was een plus. En dus kwam de groep uit bij yoga op cel.
In sessie drie wisselen de deelnemers ervaringen uit en bekijkt de gezondheidsconsulent met hen hoe ze al die nieuwe inzichten nu blijvend kunnen toepassen in het dagelijks leven. ‘Dat verduurzamen van de intenties is ontzettend belangrijk’, benadrukt Sofie. ‘Anders is het vrijblijvend, doe je nog twee keer aan yoga en je laat het weer varen.’
Award
William en co wonnen voor hun traject met de gedetineerden in Merksplas een KEI-award. Die awards reiken de Gezondheidsmakers uit aan initiatieven die de levenskwaliteit of de gezondheid van de Kempenaar willen verbeteren.
Nu jij!
Werk je voor een organisatie en kom je daar vaak in contact met kwetsbare personen? Heb je zin om met hen een traject aan te gaan rond gezondheid in de ruime zin van het woord? Neem dan contact op met de netwerkcoördinator in jouw eerstelijnszone. Je vindt hun namen op www. gezondebuurt.be/netwerkcoordinatoren.
ALLEENSTAANDEN
TREKKEN VAAK AAN HET KORTSTE EIND – OOK FISCAAL
Te duur om alleen te zijn?
Steeds meer mensen wonen alleen. Tegen 2075 zal bijna de helft van alle Belgische huishoudens bestaan uit één persoon. Toch blijven singles financieel benadeeld. “Klein huishouden, grote melkkoe,” klinkt het soms wrang. En die uitdrukking lijkt helaas niet ver van de waarheid.
¬ Tekst Pieter Holsters
Of je nu jong bent of oud, man of vrouw, met of zonder kinderen: alleenstaanden hebben vaak hogere kosten en minder fiscale voordelen. Je deelt geen huur, energiekosten of boodschappen met een partner. ‘En ook op de belastingbrief merk je het verschil’, aldus Simon Peeters, fiscaal deskundige bij ACV provincie Antwerpen. ‘Zo betaalt een alleenstaande met een gemiddeld inkomen en zonder kinderen ruim 52% belasting, tegenover 48% voor een gezin met twee kinderen. Dat verschil loopt op omdat singles geen gebruik kunnen maken van fiscale voordelen zoals het huwelijksquotiënt – een systeem waarbij koppels hun inkomsten kunnen verdelen om minder belastingen te betalen.’
SIMON PEETERS, zoneverantwoordelijke en fiscaal deskundige ACV ¬ ‘Het blijft ook niet bij de belastingen’, vervolgt Simon: ‘Ook op de huurmarkt wordt het singlebestaan bemoeilijkt . Meer dan de helft van de kandidaat-huurders is alleen-
staand. Maar een betaalbare woning vinden is voor velen een moeilijke zoektocht: je neemt het immers op tegen honderden andere kandidaten. Sociale woningen bieden een mogelijke oplossing, maar het aanbod voor alleenstaanden is ook daar beperkt.’
Zelfs wie energiezuinig leeft, betaalt vaak meer dan een koppel. ‘Dat komt omdat een deel van de energie- en waterfacturen niet gebaseerd is op je verbruik, maar op vaste tarieven. Gelukkig zijn er gemeenten zoals Mechelen die daar iets aan proberen te doen, bijvoorbeeld met een korting op de afvalbelasting voor alleenwonenden.’
En dan zijn er nog de alleenstaande ouders – een steeds groeiende groep. Zij combineren vaak werk, opvoeding en administratie alleen, zonder de financiële steun van een partner. Toch blijft het beleid op veel vlakken afgestemd op het klassieke gezin. Kinderopvang en ouderschapsverlof zijn niet flexibel genoeg, en één op de vijf alleenstaande ouders geeft aan moeilijk rond te komen.
‘Het probleem is dat “de alleenstaande” niet bestaat. Het is een heel diverse groep: jongeren, ouderen, gescheiden ouders, weduwnaars, kinderloze dertigers. En net omdat ze zo verschillend zijn, vormen ze geen sterke belangengroep’, aldus Simon. ‘Maar de maatschappelijke realiteit is wel duidelijk: het klassieke gezin is al lang niet meer de norm. Hoog tijd dus dat het beleid ook rekening houdt met wie alleen door het leven gaat. Niet als uitzondering, maar als volwaardig gezinsmodel.’
DIENSTVERLENING BELASTINGEN
Elk jaar verzorgen vrijwilligers van beweging.net een dienstverlening belastingen, waarbij ze je helpen met het invullen of nakijken van je aangifte.
~ Meer info via: www.beweging.net/dienstverlening-personenbelasting-2025/ hilde.mertens@beweging.net of 014 40 31 51.
‘Een boerderij die grenzen vervaagt’
In een samenleving die steeds meer individualiseert, groeit de nood aan plekken die mensen samenbrengen. De snoezelboerderij van Michielsheem in Dilbeek is zo’n plek — of liever: kan dat nog meer worden. Vandaag een unieke, rustgevende omgeving voor mensen met een ernstige (meervoudige) beperking, maar morgen kan ze uitgroeien tot een plaats waar inclusie, ontmoeting en sociaal ondernemerschap centraal staan.
¬ Tekst Kathy Holbrouck ¬ Foto’s Kathy Holbrouck
Waarom sociaal ondernemen geen bijzaak is
‘De infrastructuur is er’, vertelt Lieselotte De Backer, projectmedewerker bij Klim vzw. ‘We hebben een boerderij die volledig rolstoeltoegankelijk is, uitgerust met snoezelfaciliteiten, tilliften en dieren. Het project wordt vandaag gebruikt door de zorgvragers van Klim, maar we zouden nóg meer kunnen doen.’
Die ‘meer’ krijgt nu vorm in een sociaal ondernemend model van CM, Participo en
Klim vzw. Deze zomer wordt de boerderij al opengesteld voor andere doelgroepen: scholen, buurtbewoners, vrijwilligers, ouders van kinderen met een zorgvraag. ‘Ons doel is om tegen 2026 een financieel zelfvoorzienende boerderij te hebben’, benadrukt Lieselotte.
Van zorg naar inclusie
Het project staat nog aan het begin. Ideeën worden getest, samenwerkingen verkend. Centraal staat de gedachte dat zorg geen afzondering hoeft te betekenen. Dat een
kind in een rolstoel niet alleen zorg nodig heeft, maar ook ontmoeting, participatie en aanwezigheid in het maatschappelijk leven. Dat een buurt meer is dan huizen naast elkaar.
‘Wat we voor ogen hebben is een plek waar mensen mét en zonder beperking samen leven en werken’, zegt Lieselotte. ‘Waar een schoolbezoek niet stopt bij een rondleiding, maar leidt tot ontmoeting en samenwerking. We willen echte, alledaagse interactie die vanzelfsprekend wordt.’
Het project is daarmee niet alleen zorgvernieuwend, maar ook maatschappijkritisch. Het houdt ons als samenleving een spiegel voor: Hoe zichtbaar zijn mensen met een beperking nog? Hoe inclusief is onze samenleving?
Sociaal ondernemen als hefboom
CM kiest bewust voor sociaal ondernemen, niet als randactiviteit, maar als structurele
strategie. Door in te zetten op economische duurzaamheid — via activiteiten die op termijn inkomsten genereren — willen CM, Participo en Klim vzw vermijden dat de snoezelboerderij afhankelijk blijft van losse subsidies.
‘We zoeken naar manieren om betekenis te creëren én financiële stabiliteit op te bouwen’, zegt Lieselotte. ‘Dat is geen gemakkelijke oefening. Maar het alternatief is dat mooie ideeën gewoon uitdoven bij gebrek aan middelen, expertise of ondersteuning.’
Denk aan schoolbezoeken, aan adoptieprogramma’s waarbij gezinnen of bedrijven peter worden van een dier, aan het verhuren van de serre voor buurtactiviteiten. Allemaal denkpistes die vandaag nog op de tekentafel liggen, maar die de boerderij weerbaarder moeten maken.
Waarom het nu moet gebeuren
Wat vandaag een zorgplek is die voorzichtig haar deuren opent naar de buurt, kan uitgroeien tot een broedplaats voor ontmoeting, rust, en gedeeld engagement. Maar zonder structurele steun en beleidsmatige verankering blijft dit een zoektocht met risico’s. ‘Toch is het geen experiment: we bouwen aan concrete verdienmodellen, van buurtgerichte activiteiten tot het maken van eigen producten’, benadrukt Lieselotte.
De infrastructuur is er. De expertise is er. De ambitie is er. Wat nog ontbreekt, is een beleid waarin projecten als deze kunnen groeien en inspireren.
De snoezelboerderij van Klim vzw is geen eindpunt, maar een begin. Een uitnodiging aan beleidsmakers, bedrijven, scholen en buurtbewoners om mee te bouwen aan een plek waar zorg, inclusie en ondernemerschap elkaar versterken.
De vraag is dus niet of dit project kan werken, maar hoe we het samen mogelijk maken.
~ Meer informatie? www.klim-vzw.be/snoezelboerderij
Het gedacht van
Burgerpanel.
ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN
OVER EEN NETELIGE KWESTIE
DE STELLING Zwemmen moet een basisvaardigheid blijven
Paul
Paul Steinbrück (44 jaar)
Medeoprichter
POOL IS COOL
Tom Meester Tom Turnleerkracht
VBS De Linde
‘Zwemmen voor iedereen, het hele jaar door’
Zwemmen moet een basisvaardigheid blijven, maar daarvoor zijn publieke zwemplekken nodig. Openluchtzwemmen biedt hier een betaalbaar alternatief. Geen verwarmde baden, geen dure infrastructuur. Beter nog: laat mensen zwemmen in bestaande wateren, mits goed geïnformeerd. Draai het principe om: niet de overheid maar de zwemmer is verantwoordelijk. Niet alles verbieden, maar enkel waar het écht moet. Met de juiste uitrusting kan dat zelfs het hele jaar door. Zo maken we zwemmen weer vanzelfsprekend én democratisch.
‘Schoolzwemmen tegen sociale ongelijkheid’
De nadruk in de eindtermen op ‘zich veilig voelen in het water’ is onvoldoende zonder effectieve zwemvaardigheid. Als leraar LO blijf ik investeren in het effectief aanleren van verschillende zwemslagen. Dat scholen steeds minder aan zwemlessen doen, is zorgwekkend. Niet alle ouders hebben de middelen om privélessen te betalen of wonen in de buurt van een zwembad. Als zwemmen louter een verantwoordelijkheid van de ouders wordt, vergroot dat de sociale ongelijkheid. Zwemmen kan bovendien voor veel kinderen het verschil kan maken tussen een sedentaire of actieve levensstijl.
‘Elke leerling moet leren zwemmen’
Ik vind dat er veel te weinig (betaalbare) zwembaden zijn in Brussel. Zwemmen is leuk om te doen, maar vooral ook belangrijk; voor je gezondheid en voor de veiligheid. De overheid geeft zoveel geld uit aan onnodige dingen, dat er wel een beetje meer mag gaan naar betaalbaarder maken van zwembaden. Ik vind ook dat zwemmen op school aangeleerd moet worden, en dat er gratis zwemlessen zouden moeten zijn. Als scholen daar niet genoeg geld voor hebben, moet de overheid kiezen om daarin te investeren.
Rosie
Rosie (13 jaar)
Rosie woont in Brussel
‘Sociale media zijn geen taboe binnen ons gezin’
Smartphones en sociale media nemen de wereld van onze jongeren over. Dat was deze week ook het onderwerp tijdens de infosessie ‘Jongeren, smartphones en mediagebruik’ van CM, beweging.net en stad Genk. Katrien is niet enkel moeder, maar werkt ook bij Campus O³ in Genk. Ze vertelde in het panelgesprek hoe zij hiermee omgaat.
¬ Tekst Charlotte Allefs, Bart Bynens ¬ Foto Mine Dalemans
Katrien (40) heeft drie jongeren in huis: haar zoon is bijna 14 jaar, haar oudste dochter is 12 en de jongste dochter is 8 jaar. ‘De oudste twee kinderen kregen een gsm op het einde van het zesde leerjaar.’ Katrien had het iets later gewild, maar haar zoon overtuigde hen met het argument dat hij nog genoeg tijd wilde om de contactgegevens van zijn vrienden van de lagere school te verzamelen.
Geen geheimen
‘We praten als gezin heel open over onze smartphones. De kinderen vertellen ons wat ze zien op sociale media en af en toe nuanceren wij een opmerking die zonder context op Snapchat wordt gegeven.’
Katrien wil haar kinderen niet controleren. ‘Ik toon wel nabijheid. De kinderen
weten dat we altijd kunnen meekijken. Af en toe vragen we of we hun berichten mogen lezen.’ Op die manier weet Katrien ook welke apps haar kinderen gebruiken. ‘Mijn dochter mag haar smartphone alleen thuis gebruiken.’
Privéleven te grabbel
‘Tiktok komt er bij ons niet meer in. Het lijkt allemaal onschuldig, maar voor je het weet, kijkt iedereen mee in je woonkamer en ligt je privéleven te grabbel.’ Katriens zoon en dochter krijgen elke dag een uurtje schermtijd, maar met een goede reden kan die verlengd worden.’
De schermtijd zorgt wel eens voor frustraties maar op andere momenten zijn Katriens pubers ook blij om verlost te zijn van hun gsm. Zo zijn de strengere regels
op school eerder een opluchting dan een straf voor Katriens zoon.
Gouden tip
‘Weten hoe je op een goede manier moet omgaan met smartphones en sociale media, is misschien wel het moeilijkste in de opvoeding’, geeft Katrien toe.
Een gouden tip van Katrien: ‘Maak het onderwerp bespreekbaar onder elkaar en bij andere ouders. Hoe pakken zij het aan? Wat leren zij eruit?’
Te laat
‘Binnen onze werking van Campus O³ (Huis van het Kind) merken we dat vragen van ouders vaak te laat komen, na online pesterijen of overschrijdend gedrag. Ouders zijn dan vaak geschrokken over wat hun kind online beleeft en er bestaat vaak nog een drempel om hierover te spreken. Met onze preventieve acties proberen wij deze uitdaging uit de taboesfeer te halen.’
‘Dat hulpverleners zich momenteel verenigen om deze bezorgdheden te benadrukken, kunnen wij alleen maar toejuichen’, besluit Katrien.
< Weten hoe je op een goede manier moet omgaan met smartphones en sociale media, is misschien wel het moeilijkste in de opvoeding.
BLIJF AANDACHTIG!
Of je als ouders het mediagebruik van je kinderen kort opvolgt of hen zelf meer verantwoordelijkheid geeft om er vrij mee om te gaan, wees ervan bewust dat negatieve gevolgen altijd om de hoek kunnen loeren.
Schoolinspecteur Oliver Bosman werkt dagelijks tussen de jongeren en kan ervan meespreken dat waakzaamheid belangrijk blijft:
‘Het is absoluut heel belangrijk om als ouder op te volgen wat je zoon of dochter online doet. Veel platforms, die bij ouders niet gekend zijn maar populair bij jongeren, zijn ronduit gevaarlijk.
Daarnaast zien we vaak snapchatgroepen van klassen, bedoeld voor het delen van huiswerk, veranderen in broeihaarden van ruzies, pesterijen en grof taalgebruik. Jongeren durven vaak thuis niet vertellen dat ze hier gepest worden of ongelukkig zijn omdat ze bang zijn hun ouders teleur te stellen.
De raad die wij ouders en jongeren geven: screenshots maken, rapporteren en blokkeren, en als het blijft aanhouden aangifte doen.
Sensibiliseren is heel belangrijk. Voor jongeren is herhaling heel belangrijk, vandaar dat ik eigenlijk pleit voor vaste lesuren over omgaan met sociale media en de gevaren hiervan.’
Nog meer nieuws uit de provincie Limburg?
Schrijf je in op onze gratis nieuwsbrief en krijg elke week extra Visie-artikels in jouw mailbox. www.visie.net/nieuwsbrief
ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN
OVER EEN NETELIGE KWESTIE
¬ Tekst Bart Bynens Burgerpanel.
DE STELLING Gezondheidsinformatie door influencers moet gecontroleerd worden.
Livia (44) woont in Sint-Truiden en is office manager in de zorgsector.
Mirthe (21)
is studente sociale wetenschappen, geeft dansles en is speelpleinbegeleidster.
Wim (47)
is hoofdafgevaardigde bij ZF Wind Power in Lommel. Het
‘Bepalen
of informatie correct is, lijkt me onmogelijk’
Ik benader gezondheidsinformatie op sociale media met de nodige argwaan, net zoals alle andere informatie trouwens. Eenduidig bepalen welke informatie juist of fout is, lijkt me daarnaast vrij onmogelijk want zelf heb ik bijvoorbeeld ervaren dat lotgenotengroepen op dergelijke media wel een enorme meerwaarde kunnen hebben. Persoonlijke ervaringen kunnen soms zeer waardevol zijn voor mensen in een gelijkaardige situatie.
‘Inzetten op mediawijsheid is belangrijk’
Ik denk dat er nood is aan een wettelijk kader rond influencers. Veel van hen zijn zeker te vertrouwen, maar anderen verkopen alleen maar onzin. Als ze dan leugens verspreiden vind ik zeker dat ze hierover aangesproken moeten worden. Ik denk dat het ook belangrijk is om in te zetten op mediawijsheid, zodat je leert om kritisch te kijken en zelf tools in handen hebt om informatie te checken. Ook een verificatiesysteem zou nuttig zijn om te achterhalen of informatie juist is.
‘Misleidende informatie is niet nieuw’
Het fenomeen van misleidende informatie is niet nieuw. Zo werd roken zeventig jaar geleden ook populair en sigaretten gepromoot als stijlvol en zelfs gezond. Het is een goede reflex om zogezegde gezondheidsinformatie niet zomaar over te nemen. Check best meerdere websites en let op de bron van je informatie. Ik vind ook dat de overheid een belangrijke rol heeft in het correct informeren van mensen door sancties op te leggen aan wie foutieve informatie verspreidt.
Samen gezond koken en eten in Merelbeke-Melle?
Gezond eten én nieuwe mensen leren kennen? Bij Zet u bij! in MerelbekeMelle draait alles om gezond eten, samen koken en verbinding.
¬ Tekst Kathy Holbrouck
¬ Foto James Arthur
Elke eerste donderdag van de maand komt een enthousiaste kookploeg samen om een gezond menu te bereiden. Een vaste kookploeg, maar je bent altijd welkom om aan te schuiven. Zoals het gezin van Sofie uit Mariakerke. ‘Ik zag het initiatief in het
Zet u bij!
CM-magazine Leef’, vertelt ze. ‘We zijn met het hele gezin gekomen, om samen te koken en voor wat qualitytime. Thuis is de keuken papa’s domein, maar hier kunnen de kinderen zich ook uitleven.’
Koken met buren
Het sociaal restaurant wil iedereen bereiken: jong, oud, alleenstaanden, gezinnen … En dat lukt. ‘We hadden vandaag meer dan twintig mensen in de zaal’, zegt Mieke, een van de vaste vrijwilligers. ‘Het is leuk om te zien hoe we steeds meer verschillende doelgroepen aanspreken.’ Ook in de vaste kookploeg is het gezellig. ‘Ik geniet enorm van onze vergaderingen. Daar brainstormen we met een hapje en een drankje over de komende gezonde menu’s.’
En dat zorgt voor variatie: van een frisse mocktail tot komijn-wortelsoep,
vegetarische lasagne en frambozenpudding om af te sluiten. Gezond én lekker! ‘Wat het volgende keer wordt, is nog een verrassing maar liefhebbers van zoete aardappel zullen genieten’, zegt Emma, CM-netwerkcoördinator. ‘Ik ondersteun de vrijwilligers met veel plezier, maar ik kom hier ook voor de mensen die meekoken en komen eten. Sommigen voelen zich eenzaam. Dan doet het deugd om even met hen te praten. Een klein gesprek, een lach op hun gezicht ... dat geeft mij ook energie.’
Warm sociaal project in Merelbeke-Melle
Zet u bij! is een plek met een hart. Vrijwilliger Mieke is er al bij sinds het project twee jaar geleden opstartte. ‘Ik had altijd een technische job, maar ik miste het contact met mensen. Via CM ben ik in dit initiatief gerold en ik heb er nog geen moment spijt van gehad.’
Intussen zijn veel van de bezoekers en helpers vrienden geworden. ‘Mijn man,
kinderen en zelfs mijn mama zijn al eens komen mee-eten of koken’, vertelt Mieke. ‘Maar ook als ze er niet bij zijn, voel ik mij hier thuis.’ En dat merk je meteen. Loop je langs de keuken, dan ruik je niet alleen de geur van lekker eten, je hoort ook het gelach en gepraat van de mensen die samen koken.
Meer dan een maaltijd
Bij Zet u bij! in Merelbeke-Melle kan je ook terecht voor een goed gesprek. Voor sommigen is het een fijne afwisseling, voor anderen een belangrijke houvast in moeilijke momenten. ‘Soms heb je gewoon nood aan mensen rond je’, zegt een van de koks. ‘Hier mag je zijn wie je bent.’
Ook Claudine, een pittige 75-plusser, kiest er bewust voor om mee te koken. ‘Normaal heb ik op donderdagavond repetitie met het koor’, vertelt ze. ‘Maar als ik moet kiezen, geef ik soms toch de voorkeur aan Zet u bij!. Koken is mijn andere passie. En de sfeer is hier zo warm dat je het gewoon niet wil missen.’
ZET JIJ JE BIJ?
PRAKTISCH
Zet u bij! – Gezond restaurant in Merelbeke-Melle Volgende keren: 5 juni, 4 september en 2 oktober, vanaf 18 uur voor de koks, 19 uur als je komt eten
Waar? LDC De Merelaar, Brandweerstraat 24B Inschrijven? ldc.demerelaar@zorgband.be of 09 218 97 70 (voor de 1ste van de maand) Prijs? 8 euro, kinderen onder 12 jaar en helpers 4 euro, mensen met verhoogde tegemoetkoming 2 euro (ter plaatse cash betalen)
~ Zet u bij! is een initiatief van Gezonde Buurt, samen met Zorgband Leie & Schelde en toffe vrijwilligers.
Nog meer nieuws uit Oost-Vlaanderen?
Schrijf je in op onze gratis nieuwsbrief en krijg elke week extra Visie-artikels in jouw mailbox. www.visie.net/nieuwsbrief
Burgerpanel.
Het gedacht van
ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE
DE STELLING
Ik hou bij de aankoop van eten rekening met de Nutri-Score
De Nutri-Score is een visuele weergave van de voedingswaarde. De combinatie van een letter en een kleur geeft aan welke voedingsmiddelen binnen een bepaalde productgroep gezonder zijn dan andere.
Nadiya (40)
Nadiya Mehdizadeh is opvangcoördinator en zangeres.
Steffi (35)
Steffi Beyaert is een single ‘catmom’ met een hart voor theater, gelijke kansen en vrouwenrechten.
Annick (55)
Annick Daeninck is exzorgkundige op invaliditeit en vrijwilliger.
Kleurrijke keuzes met gezond verstand
Ik let soms op de Nutri-Score, vooral bij snacks of ontbijtgranen. Maar voor mij is variatie en verse voeding belangrijker dan enkel een letter op de verpakking. Gezond eten hoeft niet perfect te zijn. Ik kook vaak zelf, en kies bewust, maar af en toe iets lekkers hoort erbij. Nutri-Score helpt een beetje, maar gezond verstand en smaak tellen ook.
Een gezonde voedingskeuze moet ook een haalbare keuze zijn
Gezond eten mag niet afhangen van jouw budget of kennis. Om mensen gezondere voedingskeuzes te laten maken, moet deze keuze eenvoudiger en betaalbaarder zijn. Je kan geen gezonde keuze maken als je niet weet wat voor jou gezond is, hoe je het moet bereiden en als je labels zoals de Nutri-score niet begrijpt. Wie gezond wil eten, moet daarin ondersteund worden. Producenten en verkopers kunnen dit stimuleren door duidelijke labels, inspirerende recept- en productsuggesties, en gezonde(re) producten op ooghoogte in de rekken.
Gezond eten is voor ons wat lekker is en niet duur.
Ik geloof niet in de Nutri-Score en let meer op de samenstelling van een product. Ik eet weinig vlees, voldoende groenten en fruit, donker brood en zo weinig mogelijk suikers. We moeten allemaal gezonder eten, maar niet iedereen kan dat ideaalbeeld volgen. Wij hebben het niet zo breed sinds mijn invaliditeit. Het enige waar ik bij die score op let is dat ik niet over de D ga, omdat de A score veel duurder is. Onze groenten halen wij ook regelmatig bij de voedselbank omdat het daar betaalbaar en vers is.
Caruna: de plaats van zorg in de samenleving van morgen
Wat betekent zorg vandaag nog?
En welke plaats verdient ze morgen in onze samenleving?
Caruna, een initiatief van CM, wil daar samen met jou over in gesprek gaan.
¬ Cynthia Bulteel
Zorg is meer dan geneeskunde. Het gaat ook over hoe we met elkaar omgaan, over de kwaliteit van onze leefomgeving, over verbinding in de buurt. Met die gedachte lanceerde CM begin dit jaar Caruna: een brede, participatieve beweging over de toekomst van zorg. Geen klassiek debat van experts, maar een uitnodiging aan iedereen: burgers, mantelzorgers, vrijwilligers, hulpverleners, beleidsmakers.
Via stellingen, gesprekken en evenementen wil Caruna nieuwe inzichten verzamelen en zo bouwen aan een zorgzame samenleving van morgen. ‘Het is tijd om zorg opnieuw maatschappelijk te definiëren’, klinkt het bij CM.
Groen is ook zorg
Een opvallende stelling op de Caruna-website luidt: De komende jaren moeten extra middelen naar groene buurten gaan, vanuit de budgetten voor gezondheid en zorg. Die oproep komt niet uit het niets. CM is al langer overtuigd van de impact van leefomgeving op gezondheid.
Dat blijkt ook uit het werk van Gezonde Buurt in West-Vlaanderen. In 2023 trok het team door de provincie met een grote bevraging. ‘We wilden weten wat mensen belangrijk vinden in hun buurt, en vooral: wat gezondheid voor hen betekent’, zegt
An Casteleyn, directeur Netwerk CM West-Vlaanderen.
Van bevraging naar actie
‘Uit de bevraging kwamen drie duidelijke lijnen naar voren’, vertelt ze. ‘Op beleidsniveau gaven mensen aan nood te hebben aan een doordachte ruimtelijke ordening.
JE STEM LATEN HOREN?
Dat kan! Kom langs op een van de dialoogtafels in West-Vlaanderen. Inschrijven kan via www.cm.be/agenda.
• Oostende: 22 mei, Nieuwpoortsesteenweg 59 om 19 uur
• Roeselare: 3 juni, Mandellaan 79 om 19 uur
• Kortrijk: 5 juni, Beneluxpark 22 om 14 uur
Of denk mee op de grote Caruna-top op 22 november in Brussel. Daar brengen we alle input samen en zetten we stappen vooruit.
In 27 steden en gemeenten werden daarom beleidsaanbevelingen geformuleerd om in te zetten op voldoende groen, propere lucht en rustige buurten.’
‘Op buurtniveau vroegen mensen meer aandacht voor netheid en minder overlast. Zwerfvuil en drukte verstoren niet alleen het leefplezier, maar hebben ook een impact op het mentaal welzijn. In zeven steden en gemeenten kregen lokale besturen het advies om daar extra werk van te maken.’
‘Op persoonlijk vlak kwam vooral het belang van beweging en ontmoeting naar voren. Mensen willen zich veilig voelen op de fiets en elkaar kunnen ontmoeten op straat. In elf steden en gemeenten werd geadviseerd om meer werk te maken van verkeersveiligheid en sensibilisering, zodat zwakke weggebruikers zich zekerder voelen. Zoiets kleins als een bankje op het plein kan al een groot verschil maken.’
Luisteren, verbinden, veranderen
Met Caruna wil CM die signalen versterken. Want alleen als we weten wat er leeft, kunnen we bouwen aan een toekomstvisie die gedragen wordt. In mei en juni organiseert CM daarom verschillende dialoogtafels in West-Vlaanderen. ‘We gaan opnieuw in gesprek met mensen’, zegt An. ‘Welke zorg willen zij voor hun ouders, kinderen, buren, zichzelf? Welke rol spelen buren, verenigingen, professionals? Het zijn geen eenvoudige vragen, maar ze zijn wél belangrijk.’
Meer weten of deelnemen?
Ga naar www.caruna.be
Nog meer nieuws uit West-Vlaanderen?
Schrijf je in op onze gratis nieuwsbrief en krijg elke week extra Visie-artikels in jouw mailbox.
w ww.visie net/nieuwsbrief
ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN
OVER EEN NETELIGE KWESTIE
¬ Tekst Nele De Wachter Burgerpanel.
DE STELLING
De overheid moet campagnes organiseren om jongens naar zorgopleidingen te leiden
Carine (55)
Carine Lenoir is zorgkundige in WZC De Oever
Svitlana (59)
Svitlana Misuna is praktijklector VIVES hogeschool
Marianne (49)
Marianne De Windt is zorgkundige in een WZC en gedelegeerde in het CPBW
‘Werk zelf moet ook aantrekkelijker’
Ik merk in het WZC een groot verloop van vooral jonge mensen. Ik denk dat er inderdaad meer ingezet moet worden in toeleiding tot de zorgopleiding, en die aantrekkelijker te maken. Meer stages, en dan liefst betaalde, zou al een oplossing zijn. De job zelf zou ook aantrekkelijker moeten worden. Ja, besparingen zijn nodig, maar op de juiste plaats. De werkdruk is in onze sector al zo hoog, dat ze moeilijk te combineren valt met een gezin. Zeker voor alleenstaande moeders en vaders is het bijna onmogelijk geworden.
‘Diversiteit bevorderen’
De overheid moet campagnes voeren om jongens te stimuleren voor een opleiding en loopbaan in de zorgsector. Dat doorbreekt stereotypen en bevordert diversiteit. Net zo belangrijk is meer waardering en betere beloning van zorgpersoneel – zo wordt de sector aantrekkelijker voor iedereen.
‘Schoonheid van het beroep tonen’
Als jongeren weten ze soms niet welk beroep ze moeten kiezen, de stimulatie naar de zorg zou intenser moeten gebeuren.
De schoonheid om te zorgen moet vooraan staan, de liefde voor het beroep en de voldoening moet eruit komen, op 19 zijn ze al klaar om geld te verdienen en op de werkvloer te staan.
Het is niet alleen de was en de plas maar ook verder vorming, de multidisciplinaire aanpak en soms de dankbaarheid van bewoners en familieleden.
West-Vlaanderen Contact.
CM in West-Vlaanderen
Contacteer ons via 050 44 05 00, westvlaanderen@cm.be of kijk op www.cm.be/kantoren voor de dienstverlening. ACV in West-Vlaanderen
Contacteer ons via www.hetacv.be/stel-je-vraag of 02 244 30 00. Boek een gesprek via www.hetacv.be/plan-je-contact. Regioredactie Beweging.net West-Vlaanderen, westvlaanderen@beweging.net
Half juni stopt het tweede mandaat van beweging.net-voorzitter Peter Wouters. Na acht jaar geeft hij het voorzitterschap door.
Daarom geven we hem in deze Visie graag het laatste woord.
Peter Wouters
gevat in 5 woorden
Krab
‘Een krab vervelt tot zo’n twintig keer in zijn leven. Vervellen is een kunst: het maakt je een tijdje kwetsbaar, maar het is slechts zo dat je kunt groeien. De samenleving staat niet stil en wij ook niet. Destijds stelde men de vraag: is het nodig dat beweging.net zich bezighoudt met kinderfietsen? Vandaag verzorgen onze vrijwilligers een uitleendienst van 27.000 fietsen op meer dan honderd plaatsen. Prachtig is dat!’
Verbinden
‘Ik geloof niet in proberen te overtuigen, wel in zaadjes planten en oogsten. Ik zie dat bij vrijwilligers: het sterkste engagement komt van mensen die zelf voelen dat wat ze doen nodig is. Als voorzitter moet je verbinden. Relaties uitbouwen en vertrouwen winnen, en ook kritiek aanvaarden. Zonder agenda tijd nemen en luisteren naar elkaar is een superinstrument, het bevrijdt mensen van zichzelf. Ik hield het gesprek open met nagenoeg alle partijen.’
Niet afzijdig
‘De verrechtsing neemt schrikbarende vormen aan. Wij leven al tachtig jaar in een welvaartsstaat, maar dat sociaal model wordt afgebroken. Onze omgang met mensen die een oorlog meemaken is onbegrijpelijk. De donkerste plekken in de hel zijn voorbehouden aan hen die zich afzijdig houden in tijden van morele crisis, schreef de dichter-filosoof Dante Alighieri. Dat geldt zeker voor beleidsmakers.’
Saxofoon
‘Er rest weinig tijd voor een privéleven, dat hoort bij de job van voorzitter. Een tijd geleden – mijn vrouw gaf me een duwtje – kocht ik wel een saxofoon. Ik heb vroeger acht jaar in de harmonie van Herentals gespeeld, en als ik kan, pik ik concerten mee van de harmonie in Kortenaken, waar ik woon. Van consonante akkoorden word ik warm.’
Pleegdochter
‘Ik ben niet zo bereisd, ik vind dat hier genoeg te doen is. Een eyeopener is onze pleegdochter die uit Niger komt. De impact van met haar samenleven is anders dan bij onze andere kinderen. Er is geen erkende gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen in Niger vandaag. Het verhaal van mijn pleegdochter toont hoe snel samenlevingen kunnen veranderen en hoe leefregels mensen kunnen onderdrukken. Het is voor mij een les in nederigheid en volharding.’