VISIE 19 - 7 december 2023

BELGIE(N) - BELGIQUE

bpost

00000 B-00000 PB- PP B-

BELGIE(N) BELGIQUE BELGIE(N) --BELGIQUE PBPP B- 00000

| AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X | jaargang 79 | p806000 |

19

| ANTWERPEN | 7 ¬ 12 ¬ 2023 | MAANDELIJKSE UITGAVE | volgend nR 18.01.2024

BL AD ME T EEN MENING VOOR EEN WERELD IN BEWEGING

menopauze op de werkvloer André Decoster (KU Leuven) Hoe ernstig is het begrotingstekort?

ACV-voorzitter Marc Leemans ‘Blij dat Vivaldi er was’

Uit ervaring Op de achterbank bij de taxichauffeur

Antwerpen OKRA op solidaire fietstocht in Bangladesh

Lompen

¬ Foto Belga 2 ¬ VISIE

H

et lijkt alsof je tegenwoordig gehuld in lompen bij je arts of tandarts moet verschijnen om nog aanspraak te kunnen maken op een verhoogde tegemoetko­ ming. Het artsensyndicaat BVAS stelde recent dat er te veel ‘zogezegde armen’ zijn met dat statuut: gepensioneerden met een groot vermogen maar een klein pensioen. Op basis van dat lage pensioen betalen ze dus – volgens de artsen onterecht – minder voor gezondheidszorg.

We hoorden ook een tandarts zich uitlaten over mensen met een verhoogde tegemoetkoming die wonen in een mooi appartement en rijden met een luxewa­ gen.

Het is correct dat we bij gebrek aan een vermogenskadaster niet op ieders

financiële situatie een volledig zicht hebben. Er zullen dus vast en zeker mensen zijn die minder moeten betalen voor hun (tand)artsbezoek terwijl ze eigenlijk geen gunsttarief nodig hebben.

Gegarandeerd kent u ook zo’n verhaal. De verklaring is simpel: wie het systeem verschalkt, pakt daar al eens graag mee uit. Wie moeite heeft om de eindjes aan mekaar te knopen, is gewoon blij dat de huisarts één in plaats van vier euro kost en geeft daar doorgaans geen ruchtbaar­ heid aan.

Het stoot me bovendien tegen de borst dat de verhoogde tegemoetkoming wordt gezien als een maatregel enkel voor de écht armen. Het is omgekeerd: een goede sociale zekerheid zorgt voor vangnetten waardoor mensen niet in armoede

Kort.

Welvaartsvastheid

Sociale uitkeringen en pensioenen verhogen op 1 januari In januari volgt de laatste stap in het federale meerjarenplan om enkele minimumuitkeringen op te krikken bovenop de indexering. Zo zal onder andere het minimumpensioen voor werknemers met 2,08 procent stijgen. Dat brengt het minimum voor alleenstaanden met een volledige loopbaan van 45 jaar op 1.738,55 euro bruto per maand.

Verder stijgen de werknemerspen­ sioenen boven de minima die in 2019 zijn ingegaan met twee procent. In mei krijgen alle gepensioneerden in het werknemersstelsel ook nog 2,55 procent meer vakantiegeld.

terechtkomen omdat ze hun dokters­ rekeningen niet kunnen betalen. En dus moeten kiezen tussen een mooi appartement of een mooi gebit. We weten uit onze studies ook dat de mensen die net te veel verdienen om in aanmerking te komen voor de verhoogde tegemoetkoming, het moeilijk hebben om hun medische rekeningen te betalen. Er zijn niet te veel mensen die de verhoogde tegemoetkoming krijgen, maar wellicht eerder te weinig.

~ De uitgebreide lijst met alle verhogingen die op 1 januari ingaan, vind je op www.visie.net

© ID/EMY ELLEBOOG

Voor zieken, invaliden en slachtof­ fers van een beroepsziekte of arbeidsongeval is er eveneens goed nieuws. Het loonplafond waarop het pensioenbedrag wordt berekend verhoogt opnieuw met 1,1 procent voor nieuwe gevallen. De inhaalpre­

mie voor invaliden zonder gezinslast stijgt in 2024 nog eens met 5 euro.

Dat wordt in mei uitbetaald. Hoofd van de ACV-studiedienst Chris Serroyen vindt de verhogingen een positieve zaak, maar ziet ook dat de regering niet alle gemaakte beloftes nakomt. ‘Van de aangekondigde verhogingen voor 1 januari 2024 bleef alleen een beperktere verhoging van het minimumpensioen over.

Aangekondigd was een verhoging met 2,65 procent, maar dat werd nu toch nog teruggeschroefd. De andere aangekondigde verbeteringen werden om budgettaire redenen geschrapt, zoals de 40 miljoen euro die gepland was voor het optrekken van de minima voor volledig werklozen.’

Redactieadres Visie, PB 20, 1031 Brussel ¬ e-mail: info@visieredactie.be ¬ Lezersbrieven lezers@visieredactie.be ¬ Abonnementen www.visie.net/contact ¬ Verantwoordelijke uitgever Liesbeth De Winter ¬ Redactie Simon Bellens, Nils De Neubourg, Dominic Zehnder, Lies Van der Auwera, Lieven Bax, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Sim Geerts, Sofie Buysse, Martine Creve Hoofdredactie An-Sofie Bessemans, Wim Troch ¬ Vormgeving Gevaert Graphics ¬ Druk Coldset Printing Partners ¬ Visie verschijnt maandelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten ¬ De beschrijving van de CM-diensten en -voordelen in deze publicatie heeft enkel een informatieve waarde. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten van het ziekenfonds. Meer info: www.cm.be/statuten ¬

Luc Van Gorp, voorzitter CM

VISIE ¬ 3

Actueel. Professor en topeconoom André Decoster over Europa en de Belgische begroting

Waarom doemberichten over het Belgische begrotingstekort hysterisch zijn Terwijl Europese leiders zich opmaken om de nieuwe begrotingsregels vast te leggen waaraan lidstaten zich moeten houden, vrezen vakbonden en middenveldorganisaties een terugkeer van het draconische besparingsbeleid uit het vorige decennium. Heeft Europa dan niets geleerd uit haar fouten? ¬ Tekst Simon Bellens ¬ Foto Anneleen Van Kuyck

BIO ANDRÉ DECOSTER is hoogleraar aan de KU Leuven en als econoom gespecialiseerd in publieke financiën. Momenteel leidt hij een onderzoeksproject dat de vermogensongelijkheid in België voor het eerst gedetailleerd in kaart zal brengen.

O

p de Europese top van 12 december moeten ministers uit alle lidstaten het nieuwe Europese begrotingskader overeenkomen. Nadat de Europese Commissie minder streng was voor nationale begrotingstekorten en oplopende schulden tijdens de COVID-19-pandemie en de door oorlog aangedreven energiecri­ sis, zou ze de teugels nu weer strakker aantrekken. Op dezelfde dag trekken vakbonden uit heel Europa daarom door de Brusselse straten met één boodschap: geen versmachtende begrotingsdiscipline.

De zogeheten Maastrichtnormen – een maximaal begrotingstekort van drie procent van het bruto binnenlands product (bbp), en een overheidsschuld onder de 60 procent – zijn er nog steeds. Bovendien moet er een uitgavennorm komen, die bepaalt dat de overheidsuitgaven niet sneller mogen groeien dan de groei op lange termijn. De schrik voor verplichte besparingen, in het bijzonder in de sociale uitgaven voor pensioenen en de gezond­ heidszorg, zit er flink in.

4 ¬ VISIE

Maar zo’n vaart hoeft het niet te lopen, denkt econoom André Decoster. ‘Het begrotingskader dat in 2010 ontstond na de financiële en staatsschuldencrisis was een grove fout. Maar de EU heeft geleerd uit haar fouten.’

Waar zit het verschil met dertien jaar geleden?

DECOSTER ¬ ‘Om te beginnen was Europa slim genoeg om de afspraken over toelaatbare tekorten on hold te zetten tijdens de coronacrisis. De meeruitgaven die toen gemaakt zijn, tellen niet mee. Dat toont een veranderde mentaliteit. Europa staart zich niet meer blind op die limieten van 60 en drie procent.’

‘De nieuwe uitgavennorm kijkt alleen naar de uitgaven, laat lidstaten vrij om te bepalen hoe ze inkomsten vergaren, en houdt rekening met de gemiddelde groei over een periode van tien jaar. Dat zorgt voor meer stabiliteit. Bovendien wil de Commissie het begrotingstraject meer op maat van de lidstaat invullen, al is het nog onduidelijk hoe dat in de praktijk zal gaan.

Ik zou de nieuwe regelgeving dus niet bekijken als een terugkeer naar het besparingsbeleid.’

‘Het gevaar is alleen dat die Europese begrotingsgrenzen in eigen land politiek misbruikt worden. Partijen zoals N-VA grijpen ze aan om de regering te betichten van wanbeleid. Wat niet zo is.’

Hoeveel zorgen moeten we ons dan maken over het Belgische begrotingstekort? Volgens de vooruitzichten van de Europese Commissie stijgt dat naar vijf procent van het bbp in 2025, flink meer dan toegestaan.

DECOSTER ¬ ‘Er is geen hard criterium om te zeggen welk tekort en welke overheids­ schuld haalbaar zijn. Het doet er niet toe of je de slechtste leerling van de klas bent, het is geen ranking van een voetbalcompetitie.

Japan heeft een overheidsschuld van 200 procent, maar kan nog altijd geld lenen op de financiële markten. Wij gaan nu naar 108 procent van het bbp in 2025. De vraag is wanneer die financiële markten ongerust worden, maar dat is de irrationele

Opinie Vorige week begon in Dubai de 28ste COP rond de klimaatverande-

psychologie van de vrije markt. Is dat bij 130 procent? Bij 300 procent? De markten kijken niet alleen naar de tekorten, maar ook naar de geloofwaardigheid van de regering. Gek genoeg beïnvloeden we die ongerustheid door zelf te panikeren.’

‘Onze schuld stijgt wel, maar explodeert niet. Zolang de intrest die we moeten betalen om onze tekorten te financieren lager ligt dan de economische groei, is het probleem beheersbaar. Niettemin kent België een onevenwicht tussen de groeiende uitgaven en de beschikbare inkomsten.

Vooral door de gezondheidsuitgaven, dankzij de technologische vooruitgang, en de pensioenen. Een ernstig politiek debat over hoe je de stijgende sociale uitgaven financiert, juich ik toe.’

Hoe moet die financiering eruitzien?

DECOSTER ¬ ‘Ik denk dat mensen bereid zijn om te betalen voor gezondheidszorg, en als we dat samen willen doen, moeten we zorgen dat de inkomsten voor de sociale zekerheid volgen. Als we dan niet willen dat ons tekort oploopt en niet te afhankelijk willen zijn van de financiële markten, zie ik maar één oplossing: zorgen voor een financiering die ruimer is dan sociale bijdragen op arbeid. Er moet, met andere woorden, een sociale bijdrage komen uit vermogensinkomsten. Dan betalen we ons sociale systeem zelf.’

‘Vanuit dat opzicht vind ik het mislukken van een fiscale hervorming een grote, gemiste kans van de federale regering. Dat leek op het laatst een forse, peperdure lastenverlaging, zonder dat er inkomsten uit vermogen tegenover stonden. Dat dreigt onze geloofwaardigheid op de financiële markten wel aan te tasten.’

Als we dus geen hogere lasten op arbeid willen, en niet willen afhangen van de irrationaliteit van de financiële markten, maar wel bereid zijn om de gezondheidszorg en pensioenen collectief te dragen, dan moet er een vermogensinkomstenbelasting komen.

DECOSTER ¬ ‘Absoluut. Arbeidsinkomen staat voor ongeveer 65 procent van ons nationaal inkomen. Voor de overige 35 procent is er dus nog marge. Overigens gaat er steeds minder van de gecreëerde meerwaarde naar lonen. Reden te meer om naar vermogen op te schuiven.’

ring. 197 landen hun afgevaardigden in om een volgende stap te zetten in de aanpak van de globale opwarming van de aarde.

Er zijn al veel wetten, onderzoeken en politieke afspraken.

Toch zijn we er nog lang niet. De betoging vorige zondag zette dat nog eens goed in de verf. ¬ Peter Wouters, Voorzitter beweging.net

Dubai is niet ver van mijn bed

O

ok wij hebben opgeroepen om deel te nemen. Zowat alle partnerorganisaties hebben hun achterban ingelicht over het belang van daadkrachtig klimaatbeleid. De steun komt intussen ook uit de Klimaatzaak, die voor de rechtbank gelijk kreeg voor haar protest tegen te zwak klimaatbe­

leid. Zoveel draagvlak, zul je zeggen, dat zal de zaak wel vooruit helpen.

Toch niet. Eigenlijk ben ik ongerust. Ik stel vast dat het draagvlak onder druk staat. We worden met z’n allen bestookt met berichten over de onhaalbaarheid, de onbetaalbaarheid, de verzwakking van de economie, de kosten. Sommigen gaan nog verder. Ze spreken van ‘klimaathysterie’, wijzen de noodzaak voor maatregelen af of ontkennen de feitelijke opwarming. De redenen daarvoor zijn soms politiek, soms uit angst, heel soms uit onwetendheid. Dat zijn echter berichten die het goed doen op de sociale media en die zelfs verschijnen in politieke partijprogram­ ma’s. De klap op de vuurpijl was de reactie van onze Vlaamse minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) op de veroordeling in beroep door de rechter.

Let goed op: ze protesteert tegen het protest op haar beleid door te stellen dat het enkel aan haar is om beleid te voeren. En dat men daar niet mag over protesteren. Begrijpe wie kan?

Met al die berichten dreigen we de kern uit het oog te verliezen. Kort gezegd: we zullen onze wijze van productie, energiegebruik en wonen drastisch moeten veranderen. Omdat de aarde onze huidige manier van werken niet aankan. Wij willen dat iedereen die omslag kan maken en kunnen daarbij niet verdragen dat de kwetsbaarste

mensen nogmaals achterstand oplopen.

Vergis u niet: dit is een ontwikkeling die iedereen aangaat. Wij vechten voor een ondersteuningsbeleid voor elke groep, op maat van hun behoeften. Aan die behoeften moeten duidelijk tegemoet gekomen worden, zodat we samen de veranderingen kunnen maken: de kopgroep, de volgers en ook de achter­ blijvers.

Sociaal rechtvaardig klimaatbeleid, noemen wij dat. Dat gevoel van rechtvaardigheid moet het draagvlak sterk houden en zorgen dat iedereen mee is. Er zijn al mooie inspanningen gebeurd: steun voor moderne energie­ bronnen, andere regels voor bouwen en verbouwen, ontwikkeling van nieuwe technologie, afbouw steun aan fossiele energie ...

Iedereen in de beleidswereld accepteert vandaag dat het klimaatbeleid sociaal rechtvaardig moet zijn, dat is alvast mee onze verdienste. Nu nog doordringen in alle levensdomeinen en zorgen dat elke groep mee de omslag kan maken.

Dat is onze eis naar aanleiding van die COP 28. Ook al is Dubai ver weg, dit is geen ver-van-ons-bed-show. Ook hier kennen we steeds vaker extreem droge of extreem natte periodes. Elke dag zien we in onze woningen, op ons werk en in heel de wereld wat er allemaal zal veranderen in de komende tien jaren.

Wij willen dat al onze regionale regeringen goed samenwerken om ons met het juiste beleid vertrouwen te geven in die verandering. Als ze dat niet kunnen, moet het klimaatbeleid opnieuw federaal en moet het midden­ veld mee aan tafel. Dit is te belangrijk.

VISIE ¬ 5

Cultuur. Een selectie Arbeidsvoorwaarden

1.

Mogelijke sociale dumping op onderzoeksschip Belgica

EXPO

IJzersterke geschiedenisles

D

e Belgica, het oceano­ grafisch onderzoeks­ schip van de federale overheid, lijkt in het oog van een spreekwoordelijke storm te zitten. Zo meerde het schip al een tijdje in geen enkele haven meer aan, ‘waarschijnlijk om inspectie te vermijden’, weet Kurt Callaerts, algemeen sectorverantwoordelijke Maritiem-Luchtvaart bij het ACV. De voornamelijk Letse bemanning aan boord zou immers aan schimmige arbeidsvoorwaarden tewerkge­ steld worden. Volgens Letse vakbonden wordt de bemanning niet correct betaald en ontbre­ ken de juiste documenten.

Sinds 1 december kun je in het Industriemuseum in Gent een unieke inkijk krijgen in de metaalindustrie. Tijdens een bezoek aan Ferro non ferro ontdek je unieke stukken en machines, van mineralen en ertsen uit Congo, tot een gietvorm voor de iconische Coca-Colaflessen en de eerste lasrobot van Volvo Gent. Naast talrijke verhalen en boeiende weetjes zijn er elke zondagvoormiddag vakmensen aan het werk, terwijl ze de zware machines aanvuren en vertellen over hun loopbaan in de metaalindustrie. ~ www.industriemuseum.be

2.

THEATER

De Franse rederij Genavir, die het schip beheert in opdracht van de Belgische overheid, overtreedt zo het Maritiem Arbeidsverdrag. Dat werd in 2006 door de Internationale Arbeidsorganisatie gesloten om

Theatergroep Motus brengt in de komende weken een hedendaagse en muzikale vertelling van Het meisje met de zwavelstokjes naar verschillen­ de cultuurcentra. Daarin moet de jonge Isabelle het hoofd boven water zien te houden na het overlijden van haar beide ouders.

De opbrengst van de voorstel­ ling gaat integraal naar verschillende armoedeorganisaties.

‘Niet-correcte uitbetaling van de lonen is voldoende om een schip te beletten uit te varen. Bij meerdere inbreuken kan het zelfs aan de ketting worden gelegd’, aldus Callaerts. ‘Pas als het schip in regel is, mag het weer uitvaren. De regering moet nu dit probleem zo snel mogelijk aanpakken. We vragen met aandrang dat de bevoegde ministers de sociale dumping op de Belgica een halt toeroepen.’

© SABINE SCHRAYEN

Sprookje tegen armoede

werknemers in de zeescheep­ vaart te beschermen. ‘Eigenlijk vaart het schip en haar beman­ ning te allen tijde onder het Belgisch arbeidsrecht, ongeacht de nationaliteit van de werkne­ mers aan boord.’ Bij eventuele inspectie in een niet-Belgische haven riskeert het onderzoeks­ schip nu een vaarverbod. Maar momenteel lijkt het schip in geen enkele haven aan te meren, mogelijk om inspectie te vermijden.

Sudoku ~ Info en tickets www.theatergroepmotus.be

Breintrein 3 7 1 9 3 7 6 9 5 8 7 4 6 5 2 7 9 2 8 6 4 5 6 7 5 1 © De Puzzelaar

6 ¬ VISIE

© ID/FREDERIEK VANDE VELDE

6

Knipsels. Voorgesneden

Doktersbezoek

Onze maatschappij is erg gericht op ikkig-heid, maar verbinding is net essentieel om jezelf goed te voelen. ¬ PSYCHIATER DIRK DEWACHTER sprak zich in De Wereld van Sofie op Radio 1 kritisch uit over de overdreven focus op zelfzorg. Hij is ervan overtuigd dat we de verbinding met anderen en het collectieve niet uit het oog mogen verliezen.

Binnenkort maken meer mensen automatisch aanspraak op een verhoogde tegemoetkoming.

Alleenstaanden of mensen die alleen samenwonen met een ouder, kind, broer of zus moeten niet langer zelf nagaan of ze recht hebben of de eerste stap zetten voor de aanvraag.

Vanaf 1 januari 2024 mogen artsen buiten het ziekenhuis ook geen supplementen meer doorrekenen aan patiënten met een verhoogde tegemoetkoming.

© ID/JORIS HERREGODS

© VRT

Verhoogde tegemoetkoming

HET CIJFER

49 %

Plastic blijft de minst gerecycleerde afvalcategorie in ons land. Volgens Statbel wordt met 49 procent slechts de helft van al het plasticafval gerecycleerd. Dat is wel een verbetering in vergelijking met twintig jaar geleden. Toen werd maar een kwart van het plastic gerecycleerd. In totaal wordt tegenwoordig 80 procent van al het verpakkingsafval gerecycleerd.

CONGRES

Duurzaamheid voorop Eind vorige maand vonden twee congressen van ACV-vakcentrales plaats. ACV-CSC METEA bracht 600 werknemersvertegenwoordigers uit de metaal- en textielindustrie samen voor discussie over een duurza­ me en rechtvaardige klimaattransitie.

Ook bij ACVBIE (bouw – industrie & energie) bracht 600 militanten samen onder de vlag ‘Duurzaam verdergaan’.

In de volgende nummers van Visie en op www.visie.net komen we daarop terug.

je e ouwd r t r e v g o o ol audi ft blij

WELKOM BIJ AUDIKA HOORCENTRUM

audika.be

Audika heeft de fakkel van Goed hoorcentrum overgenomen Maak een afspraak voor een gratis hoortest of vrijblijvend advies via 0800 30 929 of www.audika.be/goed-hoorcentrum Audika, hou van je oren

partner van Goed

VISIE ¬ 7

Interview. Marc Leemans blikt terug na 12 jaar ACV-voorzitterschap

‘Als ik zie wat er de afgelopen jaren allemaal is gebeurd, dan ben ik blij dat Vivaldi er was’ 8 ¬ VISIE

Op 1 januari legt Marc Leemans zijn mandaat als voorzitter neer, maar hij blijft aan het werk voor het ACV. ‘Dat ik nu afscheid kan nemen als voorzitter van het ACV is een speling van het lot. Toen ik afstudeerde aan de sociale school, kon ik ook beginnen in een verzekeringskantoor of een groothandel in vis. Ook waardevol werk, maar wel iets heel anders.’ ¬ Tekst Nils De Neubourg en An-Sofie Bessemans ¬ Foto’s Guy Puttemans

Deze maand zwaait u af als voorzitter van het ACV. Hoe voelt u zich?

MARC LEEMANS ¬ ‘Zeer dankbaar.

Onze vakbond is geen doordeweek­ se vereniging: afgevaardigden en collega’s delen dezelfde drijfveren en belangen. Het is dankzij die groepsgeest dat we tot analyses en actie komen. En alles daartussen. Ik ben blij omdat ik weet dat het werk wordt voortgezet door vele en goede handen.’

‘Trouwens, dat ik nu afscheid kan nemen van het voorzitterschap van het ACV is ook een speling van het lot. Want toen ik afstudeerde aan de sociale school, kon ik ook beginnen in een verzekeringskantoor of een groothandel in vis. Ook waardevol werk, maar wel iets heel anders natuurlijk.’

U geeft het stokje door na twaalf jaar. Wat is er veranderd in die tijd?

LEEMANS ¬ ‘In die twaalf jaar hebben we een aantal grote crisis­ sen gekend. Er was de financiële crisis en haar lange nasleep. Er was de covidcrisis. Er is de energiecrisis.

Al bij al hebben we ons daar in België relatief goed doorgeslagen.

Ons maatschappelijk bouwsel is overeind gebleven dankzij systemen als de tijdelijke werkloosheid, een bijpassing van het inkomensverlies, de index … Onderschat die verdien­ ste niet, want een crisis doorstaan is allerminst vanzelfsprekend. Kijk naar de gele hesjes in Frankrijk.

Daar zie je grote stukken van het

land ontvolken: mensen vinden er geen werk meer, het sociaal weefsel valt uiteen.’

‘Wat me de voorbije jaren vooral opviel is de individualisering van onze samenleving. Mensen denken soms dat ze alles op eigen houtje kunnen. Ze voelen zich sterk met een salariswagen, een cafetariaplan … Dat is hun recht. Maar als het misloopt, je werkgever wil van je af, je wordt ziek of je privéleven eist meer van je tijd, dan ontdekken we de waarde van de sociale zekerheid of van een vakbond. Niet uit solidariteit, maar uit eigenbelang.’

Mensen denken soms dat ze alles op eigen houtje kunnen. Maar als het misloopt, ontdekken ze de waarde van de sociale zekerheid. ¬ MARC LEEMANS In de jaren van het voorzitterschap heeft u één keer een interprofessioneel akkoord kunnen onderhandelen. Hoe komt dat?

LEEMANS ¬ ‘Er is maar één interpro­ fessioneel akkoord onder die noemer afgesloten. Maar er zijn wel heel veel nationale sociale akkoor­ den onderhandeld. We hebben het prehistorische onderscheid tussen arbeiders en bedienden stevig

afgebouwd in een historisch akkoord. Er zijn stevige verhogingen van het minimumloon en de pensioenen afgesproken. Landings­ banen zijn uitgebreid, de fietsver­ goeding is veralgemeend. Net zoals er in de Nationale Arbeidsraad, in de sectoren en in bedrijven honderden cao’s zijn afgesloten.’

‘Over één essentieel onderdeel van het nationaal sociaal overleg konden we echter geen akkoorden sluiten: loonsverhogingen voor iedereen.

Dat verwijt ik aan de regeringMichel, die met de loonnormwet de lonen heeft geblokkeerd, ook nu nog. Het gevolg is dat het loonover­ leg verschuift naar sectoren en bedrijven. Zo gaan sommige werknemers er gelukkig wel nog op vooruit. Maar veel andere werkne­ mers financieel niet. Hun enige optie is er nog een flexi-job bijne­ men, terwijl bedrijven toch goede zaken doen. Dat is niet hoe we dit land hebben uitgebouwd na de Tweede Wereldoorlog. In het sociaal pact van 1944 hebben vakbonden en bedrijfsleiders afgesproken om de welvaart waar we allemaal hard voor werken, eerlijk te verdelen. Dat gemeenschappelijk streven mogen we niet loslaten. Want anders krijgen we op de duur een heel ongelijke samenleving.’

Wat bracht de voorbije twaalf jaar het meest genoegen?

LEEMANS ¬ ‘De vakbond heeft ervoor gezorgd dat fiscale recht­ vaardigheid écht op de politieke

VISIE ¬ 9

>>

Interview. Marc Leemans blikt terug na 12 jaar ACV-voorzitterschap

>>

agenda staat. Alleen zijn er nog steeds partijen die dat dwarsbomen. Hoe kun je in het belang van álle kiezers werken als je blokkeert op een essentieel punt van ongelijkheid? Mensen die werken betalen te veel belastingen in verhou­ ding tot wie geld verdient op een andere manier, zoals door tientallen huizen te kopen en te verhuren. Een journalist verweet mij naïviteit, toen ik nog maar eens hamerde op rechtvaar­ dige fiscaliteit. Ik stel vast dat daar ondertussen een enorm draagvlak voor is in de samenleving. Ik blijf het herhalen: politici maken wetten, ook foute wetten, maar ze kunnen die rechtzetten, en wij blijven duwen.

Vroeger hadden vrouwen toch ook geen stemrecht?’

Enerzijds wordt moord en brand geschreeuwd over onze sociaal­ economische situatie, anderzijds zeggen velen dat we het zo slecht nog niet hebben in ons land.

Waar staat u op die lijn?

LEEMANS ¬ ‘Door de komst van de sociale media zijn politici permanent in verkiezingsmodus. Werkgeversorga­ nisaties geven ook contant signalen om de politiek onder druk te zetten met economische doemscenario’s. Ze praten de economie vaak naar bene­ den: nochtans wordt de lijst van knelpuntberoepen en bedrijven die monsterwinsten maken alleen maar langer. Morgen gelooft niemand het nog als het eens echt brandt.’

‘Tegelijkertijd wordt ook gezegd dat de gemiddelde Vlaming het beter heeft.

Maar de gemiddelde Vlaming, die bestaat

10 ¬ VISIE

niet. Veel Vlamingen hebben het goed.

Maar ik stel ook vast dat velen moeten vechten voor een leefbaar inkomen.

Duizenden mensen werken voor een laag loon zonder opslag: dienstenche­ quewerknemers, mensen in de bewakingssector ... Dat ligt aan het verdienmodel van hun werkgevers.’

Heeft dat als gevolg dat in 2024, met zowel in het voor- als najaar verkiezingen, mensen extremer zullen stemmen?

LEEMANS ¬ ‘Mensen accepteren niet dat de politiek ongelijkheid organi­ seert. Als er steeds meer winsten en minder belastingen zijn voor bedrijven, terwijl van werknemers steeds meer flexibiliteit, een hogere pensioenleef­ tijd en minder eindeloopbaanstelsels worden geëist, dan voelen mensen zich tweederangs. Het is nodig dat werkge­ vers en politiek dat inzien en ernaar handelen.’

Een aantal politieke partijen wil geen discussie over welvaart, maar verschuift de aandacht naar migratie. ¬ MARC LEEMANS

(snel) ‘De vraag die ik mezelf altijd stel: welke politici willen we het lot van onze kinderen en kleinkinderen in

handen geven? Ze moeten kunnen opgroeien in een samenleving zonder zware ongelijkheden, waarin we zorgzaam omgaan met elkaar. Maar een aantal politieke partijen wil geen discussie over echte welvaart, en verschuift de aandacht gewoon naar migratie. Maar het is niet de oorlogs­ vluchteling uit Oekraïne die heeft beslist dat de lonen niet mogen stijgen. Het is niet de Turkse wegarbeider die de fiscale hervorming tegenhield. Het is niet de Moldavische vrachtwagenchauffeur die de crisis in de kinderopvang creëerde.

Dat zijn simpelweg politieke keuzes.

Daarom: maak de samenleving zo rechtvaardig mogelijk. Inkomsten ploeg je zoveel mogelijk terug naar mensen. Zo werk je inclusiviteit in de hand. En vooral: zorg ervoor dat mensen niet elkaars concurrenten zijn voor kruimels.’

Zou u tekenen voor een vervolg van de Vivaldi-regering?

LEEMANS ¬ ‘Een coalitieregering betekent in de praktijk dat iedere partij de anderen af en toe een trofee moet gunnen. Schoonheidsprijzen ga je daarmee niet altijd winnen en het kan altijd beter, maar als ik zie wat er de afgelopen jaren allemaal op ons is afgekomen, ben ik blij dat de Vivaldiregering er was. Anders dan met de Zweedse regering van Michel, is er gemeende interesse in overleg. Als er na de verkiezingen een nieuw regeerak­ koord komt met voldoende draagvlak, kan er een positief vervolg zijn.’

‘De automatische indexering van onze lonen leidde tot de hoge inflatie’

© MICHAEL DE LAUSNAY

We vragen het aan.

Factcheck.

Ugur Avci, jurist bij CM

Wat moet ik doen bij een medisch ongeval?

© ID/ PATRICK DE ROO

Er is sprake van een medisch ongeval wanneer je abnormale scha­ de ondervindt bij een medische behandeling, een medisch onder­ zoek of tijdens een verblijf in het ziekenhuis of het transport. Het bekendste voorbeeld is medisch materiaal dat in het lichaam achterblijft na een operatie, zoals een kompres of een schaar. Ook letsels die je oploopt tijdens het transport in een ziekenwagen omdat je niet goed vastgemaakt werd, kunnen een medisch ongeval zijn.

Niet lonen maar vooral andere kosten, zoals voor materialen en energie, dreven de prijzen in 2022 op.

De automatische loonindexering als grootste oorzaak van inflatie aanduiden, is dus niet correct.

D

e voorbije periode stegen de prijzen als een raket. Die raket heeft ondertussen aanmerke­ lijk vaart geminderd, maar toch liggen de recente inflatiecijfers met record­ hoogtes nog vers in het geheugen. We moeten al bijna een halve eeuw terug in de tijd om voor België nog hogere inflatiecijfers te vinden.

Stijgende lonen werden dikwijls als oorzaak genoemd.

Onterecht, stelden al verschil­ lende experts. Zij krijgen nu nogmaals gelijk in een nieuw wetenschappelijk artikel door onderzoekers van de Nationa­ le Bank van België, KU Leuven en de Universiteit van Bergen.

De onderzoekers keken naar gedetailleerde gegevens over de Belgische prijzen in 2022.

‘De grootste aandrijver van de hogere prijzen zijn de hogere kosten voor alles behalve lonen’, besluiten ze. Niet verwonderlijk, prijzen voor

bijvoorbeeld materialen en energie gingen die periode flink de hoogte in. Minstens even opmerkelijk in hetzelfde onderzoek: de automatische loonindex, waardoor het inkomen de stijgende kosten volgt, speelde een kleinere rol in de inflatie. Dat is volgens de experten belangrijk in discussies over onze automa­ tische loonindexering.

Dat besef groeit stilaan, zelfs in liberale kringen. Zo zei premier Alexander De Croo (Open VLD) enkele weken geleden in ‘De zevende dag’ op VRT 1 dat ‘wij tijdens de inflatiecrisis de indexering hadden om de koopkracht te beschermen.’ Onze automati­ sche loonindex neemt volgens de premier de voedingsbodem weg voor een grote ontevre­ denheid zoals die in Neder­ land. Daar vertaalde het brede ongenoegen zich in een politieke landverschuiving na de verkiezingen. ‘Men

probeert vaak Nederland met Vlaanderen te vergelijken, maar de verschillen zijn toch vrij groot.’

Het onderzoek bevestigt ook wat Visie begin dit jaar schreef. Politiek econoom Mattias Vermeiren (UGent) kwam in maart al tot het besluit dat niet de lonen aan de oorzaak lagen van de ongeziene inflatie. ‘De inflatie begon te stijgen tijdens de coronapandemie, met als duidelijke oorzaak een haperende toevoerketen en tekorten. Die eerste prijsstij­ gingen konden we zonder ingrepen uitzitten. Maar toen begon de oorlog in Oekraïne.’

Daarom, besluit Vermeiren, dat het bekampen van de inflatie met steeds hogere rentes niet het juiste ant­ woord is van de Europese Centrale Bank. ‘Het is zelfs spelen met vuur. Met een hoge rente dreigen we onszelf in een recessie te duwen.’

Wanneer je denkt dat je het slacht­ offer bent van een medisch ongeval, neem je best rechtstreeks contact op met CM. Dat kan in een van de CM-contactpunten, via het contact­ formulier op de website, telefonisch of via e-mail. Daarna zal een CM-medewerker jou telefonisch contacteren, moet je een formulier invullen en een volledig medisch dossier doorsturen. Een arts en jurist van CM zullen je dossier analyseren en hun bevindingen tijdens een persoonlijk gesprek meedelen. Zo kun je zelfstandig verder aan de slag om erkenning te krijgen als slachtoffer en zo aan­ spraak te maken op een schadever­ goeding als je dat wilt.

Deze dienst van CM is gratis, maar je kunt er enkel gebruik van maken als je aan de voorwaarden voldoet. ~ www.cm.be/wat-te-doen-bij-eenmedisch-ongeval Deze nieuwe procedure wordt sinds 1 oktober toegepast, maar is onder voorbehoud van officiële goedkeuring door de Controledienst voor de Ziekenfondsen.

VISIE ¬ 11

Achtergrond. Naar een volwaardig menopauzebeleid

Ik dacht dat ik een burn-out maar ik zat in de overgang’ Maar liefst 77 procent van de vrouwen ondervindt hinder van de lichamelijke veranderingen tussen hun 40ste en 60ste. Studies over het effect van de menopauze zijn er amper, beleid is onbestaande. Hoe kan de werkvloer tegemoetkomen aan zo’n breed verspreid en toch zwaar onderbelicht probleem? ¬ Tekst Lies Van der Auwera ¬ Illustratie Rutger Van Parys

M

aandenlang liep ik extreem vermoeid rond.

De dokter dacht aan burn-out. Ik kreeg zelfs antidepressiva voorgeschreven.

Achteraf bleek dat ik in de peri­ menopauze zat, maar die diagnose was nooit gesteld.’ Aan het woord is Leyla*, halverwege de vijftig.

Gynaecologe Linda Ameryckx is niet verbaasd dat de klachten van Leyla niet juist herkend werden. Tien jaar geleden richtte ze de menopauzekliniek op in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen.

‘In het begin was er amper belangstel­ ling. Ook in onze opleiding komt het thema nauwelijks aan bod.’ Maar in

haar praktijk nam het aantal patiënten sterk toe, ook door de media-aandacht.

‘En dat is goed’, benadrukt Ameryckx.

‘Door de menopauze bespreekbaar te maken, kun je het beter herkennen en behandelen.’

Hormoontherapie Is behandeling überhaupt mogelijk?

‘Hormoonsubstitutietherapie (een behandeling waarbij vrouwelijke hormonen worden voorgeschreven, red.) werkt vaak heel goed, maar sleept onterecht de kwalijke reputatie mee dat de therapie borstkanker veroorzaakt.

Dat heeft heel het voorschrijfgedrag door elkaar geschud’, vertelt Ameryckx.

Nog voor Open Vld-politica Gwendolyn Rutten de aandacht kaapte met een opiniestuk,

brachten enkele politici zoals Karin Brouwers (CD&V) de menopauze al naar de Senaat.

Voor de politica vielen na het bekijken van de BBC-documentaire ‘Sex, myths and menopause’ heel wat puzzelstukjes samen: ‘Ik besefte plots dat ik jarenlang in perimenopauze heb gezeten, mezelf door de dag slepend zonder te weten wat er gaande was’, vertelt Brouwers.

Een resolutie is nu in de maak. ‘Het voorstel is nog niet definitief, maar we willen onder meer dat hormoontherapie bij vervroegde menopauze terugbetaald kan worden.

Daarnaast moeten zowel huisartsen als bedrijfsartsen meer informatie verstrekken aan vrouwen.

12 ¬ VISIE

Er moet ook meer aandacht voor zijn in de artsenopleiding.’

Een uitbreiding van de mogelijkheid om driemaal per jaar één dag afwezig zijn zonder ziektebriefje naar alle bedrijven, ligt ook op tafel. Nu kan dat enkel in bedrijven met meer dan 50 werknemers.

‘Vandaag is de uitval op de arbeidsmarkt enorm hoog, vooral bij vrouwen van 50-plus. Hoewel het niet bewezen is, bestaat er een zwaar vermoeden dat er een link is met de (peri)menopauze’, besluit Brouwers.

‘Ik pleit er niet voor om altijd hormoonthe­ rapie voor te schrijven, maar heel veel vrouwen kunnen hier perfect mee behandeld worden.’

Carrièrekiller Opvliegers, slecht slapen, geen maand­ stonden meer: de menopauze zelf is vaak vrij duidelijk. Maar de perimenopauze, de fase die daar soms al jarenlang aan vooraf­ gaat, is moeilijker te herkennen: angst- of depressieve klachten, spier- en ge­ wrichtspijn, hoofdpijn, concentratiestoor­ nissen of hersenmist, nachtzweten, zware vermoeidheid … Heel wat klachten doen denken aan een burn-out of depressie.

De impact van de (peri)menopauze op vrouwen laat zich ook voelen op de werkvloer. Uit een Britse studie blijkt dat een op de drie vrouwen vaak afwezig is door symptomen gelinkt aan de overgang.

In ons land voerde sociaal secretariaat Securex samen met UGent onderzoek uit bij ongeveer 2.500 vrouwelijke werkne­ mers. 55 procent ondervindt hinder tijdens het werk. Vrouwen met menopauzeklach­ ten lopen ook een groter risico op burn-out en afwezigheid op het werk.

In een onderzoek van CM naar de arbeids­ marktparticipatie van 55-plussers waren de cijfers eveneens veelzeggend: 73 procent van de mannen werkt tot het einde van de loopbaan voltijds, bij vrouwen is dat maar 42 procent. Driekwart van de bevraagde vrouwen gaf aan dat de levenskwaliteit er zienderogen op achter­ uitgaat sinds de menopauze. Vooral

Els Van de Cotte (50)

had,

concentratie- en geheugenproble­ men en slaaptekort spelen hen parten.

Is de menopauze dan een carrière­ killer? ‘In zekere mate wel’, beaamt Ameryckx. Uit een Angelsaksische studie bleek recent nog dat 15 procent van de vrouwen vaak afwezig is door hevige klachten of zelfs overweegt om te stoppen met werken. ‘Dat is een niet te onderschatten kostprijs voor de samenleving en jammer voor vrouwen die hun professionele ambities zien verdampen. Als we meer vrouwen aan het werk willen houden, moeten we die beter omkaderen’, besluit Ameryckx.

Beleid is onbestaande Dat de (peri)menopauze nog in een taboesfeer hangt, blijkt ook uit het beleid, of beter: het gebrek eraan.

Maar achter de schermen begint een en ander te bewegen, vertelt Marte Billen van ACV Gender: ‘Uit gesprekken met werknemersvertegenwoordigers blijkt dat vrouwen er niet over durven te spreken met werkgevers, vaak zelfs niet met collega’s. Ze zien vaak af in stilte. Er is veel schaamte. Tijd om werk te maken van een stevige verankering in de welzijnswet, zoals ook voor zwanger­ schapsbeleid is gebeurd.’ Al waarschuwt Billen meteen: ‘Zwangerschap is tegelijk een van de grootste factoren van discriminatie bij aanwer­ ving of promotie. Het evenwicht blijft dus moeilijk.’

‘Ik herkende mezelf niet meer’ ‘Ik was nog maar net aan de slag bij mijn nieuwe werkgever, toen ik last kreeg van slecht slapen, piekeren, nachtzweten, spierpijn, veel migraine en concentratiestoornissen. Een allesoverheersend gevoel van depressie stelde plots alles in vraag: mijn werk, mijn relatie, mijn manier van opvoeden ... Ik herkende mezelf niet meer en besefte dat ik zo niet zou kunnen blijven werken.

Al snel ben ik naar de huisarts gestapt. Die stelde gelukkig de juiste diagnose en stelde me hormoonsubstitutie voor. Ik durfde hier in het begin niet over te spreken op het werk. Een jaar later, zijn zowel mijn leidinggevende als mijn collega’s op de hoogte. Ik vind het belangrijk om dit bespreekbaar te maken. Gelukkig reageert iedereen op het werk erg begripvol.’

Tijd dat de (peri)menopauze met dezelfde aandacht wordt behandeld als zwanger­ schap, bevalling en moeder worden’, zegt ook CM-voorzitter Luc Van Gorp. ‘Uit onze recente studie rond gender en gezondheids­ zorg bleek dat de kans dat vrouwen geen of de verkeerde diagnose krijgen, groter is dan bij mannen. Dat geldt zowel voor typische vrouwelijke aandoeningen zoals endometrio­ se, als voor ziektes die ook bij mannen voorkomen. Er bestaan nog veel gendervoor­ oordelen in de zorg’.

‘Het feit dat heel wat (peri)menopauzeklach­ ten soms onterecht worden gelinkt aan burn-out of depressie, is jammer. Van de 500.000 langdurig zieken in ons land, is 36 procent niet aan het werk door mentale problemen. Als je een aantal van die groep met een goede menopauzebegeleiding opnieuw aan het werk kan krijgen, is dat heel waardevol. 14 procent van de vrouwen in ons land is langdurig arbeidsongeschikt, tegen­ over acht procent van de mannen. Dat is ook een teken aan de wand.’

* Leyla is een schuilnaam VISIE ¬ 13

14 ¬ VISIE

IN BEELD ARDOOIE 18 NOVEMBER 2023

14:53

Ieder kind een sint De sint is ondertussen weer naar Spanje vertrokken. Kinderen kunnen nog nagenieten van de zoetigheden en het speelgoed dat hij achterliet.

Helaas bleef voor sommige kinderen het schoentje leeg, ook al waren ze nog zo braaf. Een op de zeven kinderen leeft in ons land immers in armoede.

Om ervoor te zorgen dat ook voor die kinderen 6 december een feest was, hielp kwb afgelopen maanden de sint een handje. Met de inzamelactie ‘Ieder kind een Sint’ krijgt ongebruikt speelgoed een tweede leven. Zo ook in Ardooie, waar de kwb’ers samenwerkten met Welzijnszorg om het thema bespreekbaar te maken. Het binnengebrachte speelgoed werd verdeeld tussen het Sint-Maartenshuis Ardooie en De Kerit Roeselare, twee organisaties die zich inzetten voor kansarme gezinnen.

Foto Luc Demiddele

VISIE ¬ 15

Uit ervaring. De taxichauffeur ELKE MAAND LATEN WE IEMAND AAN HET WOORD DIE VANUIT ZIJN OF HAAR WERK NAAR DE WERELD KIJKT. DEZE MAAND IS DAT TAXICHAUFFEUR MARC*.

‘Zeg mij een café en ik ken de weg’ Ouderlingen, clochards, snobs, gentlemen en losbollen. Dat is het clientèle dat taxichauffeur Marc* met veel liefde van hot naar her brengt. Het stadsplan zit diep verankerd in zijn hoofd en voor een praatje staat Marc altijd open. Als de klant dat wil tenminste, want smartphones komen de gemoedelijkheid in de taxi niet ten goede. ¬ Tekst Lies Van der Auwera ¬ Illustratie Peter Goes

I

k stap altijd uit om de deur voor mijn klant open te houden of een koffer in te laden. Ah ja natuurlijk!

Dat levert je meteen een euro extra op. Dan test ik uit of ze zin hebben om te praten. Als dat niet zo is, hou ik mijn mond.’ Aan het woord is Marc, die al rondreed voor de komst van de gps of de smartphones. ‘Vroeger was het veel plezanter. Vandaag grijpen veel klanten meteen hun gsm en dan hoor je ze niet meer.’

Kerktoren ‘Overal ben ik geweest. Soms onder de kerktoren, met de oude man die ik ophaal bij een café en die om de hoek woont. Daar verdien je niet veel aan, maar een rit is een rit. Het vervelendste is stilstaan. Als je meter niet draait, verdien je ook niets.’

‘Ik heb ook veel mooie ritten gehad. Zo reed ik ooit een retourtje Keulen met feestende jongeren die ’s avonds niet meer op hun benen konden staan. In de haven vervoerde ik zakenlui met tulbanden. Of ik pikte buitenlanders op, veelal Filipijnen, om hen van de luchthaven naar de dienst immigratie

Als taxichauffeur ben je ook een beetje psycholoog ¬ TAXICHAUFFEUR MARC

16 ¬ VISIE

en vervolgens naar de boot te bren­ gen. Geld hadden ze nooit op zak, die stakkers.’

‘Bijzondere ontmoe­ tingen, dat is deel van ons beroep.

Ooit had ik een Engelstalige rockband op mijn achter­ bank, sympathie­ ke mannen met lang haar en pier­ cings. Door de uitbar­ sting van die vulkaan in IJsland moest ik hen helemaal naar Amsterdam rijden. Thank you, you are my god, waren hun woorden.’

‘Een andere rit die ik niet snel zal vergeten, was een dronken pater die ik van het café weer naar de abdij moest voeren. Blijkbaar was hij al twee dagen zoek.’ (lacht luid)

Honderd jaar ‘Treurige mensen kan ik weer opvrolij­ ken, want als taxichauffeur ben je ook een beetje psycholoog. Het gaat zoveel verder dan Naar waar moet u?.’

‘Ik heb ook schrijnende situaties meegemaakt. Een vrouw in een vluchthuis wou in het holst van de nacht snel kleren ophalen thuis. Ik heb haar geholpen met inpakken, hoewel

dat strikt genomen niet mag. Maar ik kon niet anders. Zulke trieste verhalen blijven wel plakken.’

‘Allerlei mensen passeren in mijn taxi: van armoezaaier tot snob en alles daartussen. Af en toe ook wel eens een bekende Vlaming. De ene heeft al meer streken dan de andere. Soms stappen er ook bekenden in van wie ik dacht dat ze al jaren dood waren. Dat vind ik prachtig. Of vrouwen die mij in mijn jonge jaren hebben laten staan en in mijn taxi snel naar uitvluchten zoeken, als ze me herkennen.’

‘Oude dametjes en heren zijn mijn favorieten, die zitten vol verhalen over

Kort.

WERKJAAR 2020

Loop je vakantiegeld niet mis

Vroeger was het plezanter.

Vandaag grijpen klanten meteen hun gsm en dan hoor je ze niet meer ¬ TAXICHAUFFEUR MARC

Bijna 13.000 arbeiders en niet-zelfstandige kunste­ naars dreigen hun vakantiegeld van 2021 (werkjaar 2020) definitief te verliezen. Daarvoor waarschuwt de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV). Het gaat om arbeiders die hun rekeningnummer niet hebben meegedeeld. Deed je dat nog niet, dan heb je nog tot 30 december 2023. Daarna ben je het vakantiegeld waar je in 2021 recht op had, definitief kwijt.

De betrokken werknemers kunnen hun rekening­ nummer via de website van de RJV, per brief of aan het loket in Brussel doorgeven. ~ rjv.fgov.be

PUBERNESTEN

Eerste hulp voor ouders van tieners

hun wagen een ontvan­ ger waarmee ze andere frequenties konden afluisteren. Het was een race naar de klant. Nu kan dat niet meer, alles is digitaal waardoor je andermans ritten niet meer kunt inpikken.’

vroeger. Op een dag moest ik een dame van 100 jaar ophalen, die van haar eigen verjaardags­ feest kwam. Heel haar leven heeft ze me tijdens die rit verteld!’

Veiligheid ‘Vroeger werkte we met microfoons waarbij je via je radio een opdracht kreeg. Maar veel taxichauffeurs hadden in

‘Of ik me ooit onveilig gevoeld heb in mijn taxi?

Toch wel. Jaren geleden voerde ik twee chique heren naar Laken. Daar aangekomen werd ik plots beroofd. Na die overval heb ik me een hele tijd angstig gevoeld. Nooit meer nachten, heb ik toen beslist. Een tijdlang heb ik enkel ritjes in de buurt gedaan. Na een tijd was ik weer mezelf. Zo zie je maar: ik heb dan wel een grote mond, maar toch ook een klein hartje.’

Het mentale welbevinden van jongeren in Vlaande­ ren daalt, terwijl de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg almaar groter worden. De uitdagin­ gen voor jongeren zijn dan ook groot. Online grensoverschrijdend gedrag, stress, eenzaamheid en de invloed van sociale media op het zelfbeeld, om er maar enkele te noemen. Hoe reageer je als ouder als verdriet, angst en twijfels toeslaan? Daar wil de nieuwe podcast ‘Pubernesten’ van CM een antwoord op bieden. Over de gezondheid van ouders en hun puberkroost in de breedste zin van het woord. ~ cm.be/leef/podcast

VACATURES (M/V/X) Het ACV zoekt • Interne auditor – Schaarbeek • Uptime engineer – Schaarbeek • Software engineer – Schaarbeek ~ hetacv.be/jobs

CM zoekt • Facilitator Sociale democratie – Schaarbeek • Maatschappelijk werker – Haren, Liedekerke-Asse • Consulent servicecenter – heel Vlaanderen • Teamverantwoordelijke Soft facilities – Schaarbeek • Product Owner Soft facilities – Schaarbeek ~ cm.be/jobs

beweging.net zoekt • Key accountant social profit – Schaarbeek ~ beweging.net/vacatures

*Marc is in dit geval geen schuilnaam, hij stond erop in eigen naam te spreken.

WSM zoekt • Medewerker fondsenwerving – Schaarbeek (60%) ~ wsm.be/vacatures

VISIE ¬ 17

Jouw regio. Provincie Antwerpen

ACTIEVE SENIOREN VAN OKRA SAMEN MET WSM

Solidaire fietsreis in Bangladesh Zestien avontuurlijke fietsers, waaronder tien uit de provincie Antwerpen, zullen in februari door Bangladesh trekken.. Per fiets ontdekken ze steden, natuur en bezienswaardigheden en dompelen ze zich onder in het Bengaalse leven van elke dag. OKRA, de grootste socio-culturele organisatie voor ouderen in Vlaanderen, slaat voor deze Banglabike de handen in elkaar met WSM en het Bengaalse gezondheidsinitiatief Gonoshastaya Kendra (GK). Samen pleiten ze voor universele ouderenrechten.

I

n 2015 en 2016 ontmoetten - onder impuls van WSM - medewerkers en vrijwilligers van OKRA en de mensen van GK elkaar in Bangladesh.

GK, die gezondheidsdiensten levert aan meer dan 1 miljoen mensen in Bangladesh, onder wie heel wat ouderen, heeft de ambitie een Bengaalse ouderenorganisatie

op te richten en is hiervoor op zoek naar expertise en goede voorbeelden.

Mieke Van Nuland uit Mechelen is vrijwillig voorzitter van OKRA en neemt zelf deel aan de Banglabike in februari. Via ons partnerschap met WSM is OKRA in contact gekomen met de Bengaalse part-

Deelnemers aan de Banglabike (van links naar rechts): Frank, Zofia (begeleiding), Mia, Jacqui, Jef (begeleiding), Mieke, Patrick, Katrien, Guy, Hilde, Kathleen, Luc. Zittend: Marijke, Dominique, Myriam. Rechtsonder: Nicole en Jan.

18 ¬ VISIE

ner GK. Naarmate in Bangladesh de vergrijzing toenam, richtte GK zijn werking ook meer op ouderen.’

Fietsen voor verbinding Mieke beklemtoont de rol die ouderen opnemen als trekkers van lokale netwerken. Ze ziet veel gelijkenissen tussen België en Bangladesh op dat vlak: ‘In beide landen, ongeacht verschillen in levensomstandigheden, zijn ouderen bezorgd over toekomstige zorg en eenzaamheid.

In Bangladesh wonen gezinnen niet meer in de dorpen maar trekken ze naar de stad om er te werken. Ze sturen dan geld naar huis en vinden zo dat ze voldoende doen voor hun ouders. Maar ouderen hebben meer nodig. Ze hebben warmte nodig en warme zorg. Bij ons vragen ouderen

Het gedacht van Provincie Antwerpen Burgerpanel.

ELKE MAAND LATEN LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE

DE STELLING

Banglabike, meer dan een fietsreis Aanvankelijk zag Mieke de Banglabike als een activiteit voor echte sporters, maar naarmate de concrete plannen vorm kregen, werd de sociale component steeds duidelijker. ‘De reis biedt niet alleen kennismaking met de natuur en cultuur van Bangladesh, maar ook de mogelijkheid om lokale ouderen te ontmoeten, waaronder de ‘elderly clubs’ van GK. Dat is natuurlijk erg interessant voor ons en OKRA. De rondreis per fiets is naast een sportieve uitdaging vooral een kans om ervaringen en activiteiten uit te wisselen en een brug te slaan tussen culturen en generaties. Ik haalde wel alvast mijn oude niet-elektrische fiets uit de schuur om me verder MEER INFO? voor te kunnen bereiden op de reis.’

Meer info: www.okra.be/expeditie-banglabike De zestien deelnemende fietsers zamelen samen fondsen in voor internationale solidariteit. Wil je hun reis volgen of ze een duwtje in de rug geven? Scan de QR-code of neem een kijkje op www.acties.wsm.be en klik naar BanglaBike.

Marleen (72)

Is geëngageerde bestuursvrijwilliger uit de stad Antwerpen met een groot (strijders)hart voor welzijn en sociale zaken

Nathalie (56)

Werkt bij maatwerk­ bedrijf Nektari in Puurs

Wat als ik die helm niet had gedragen?

Een rustige weg, een goed onderhouden fiets, voorzichtig rijgedrag, en toch ben ik gevallen.

Niets erg, maar mijn fietshelm was wel beschadigd. Wat zou het geweest zijn als ik die helm niet had gedragen? Een fietshelm beschermt je niet tegen alle onheil, maar voorkomt toch vaak ernstige hoofdletsels. En vallen kan iedereen overkomen, overal, niet alleen op drukke plaatsen. Dus pleit ik voor een veralgemeende verplichting. Zo wordt het dragen van een fietshelm even normaal als het dragen van een autogordel. Dat sommigen door de helmplicht de fiets aan de kant zullen laten, zal maar van korte duur zijn, denk ik, want de fiets geeft je vleugels in het verkeer!

Verplichten zonder controle heeft weinig zin.

Ik vind dat een fietshelm voor iedereen mag verplicht worden. Als militant van het ACV vind ik het belangrijk dat we werken aan preventie. In het bedrijf waar ik werk gebeuren de meeste arbeidsongevallen op weg naar het werk. Maatregelen die ongevallen kunnen voorkomen mogen van mij verplicht worden. Ik denk hierbij ook aan het dragen van een fluo-jasje als het donker is. Maar verplichten heeft soms weinig effect als er geen controle is. Denk maar aan de vele fietsers die ’s avonds zonder licht rijden. Maar ook verkeersopvoeding en beter verlichte wegen kunnen ongevallen voorkomen of de schade verminderen. Als iedereen zijn steentje bijdraagt, kunnen we met zijn allen veilig op weg.

CONTACTEER JOUW REGIO ACV provincie Antwerpen ¬ 02 244 30 00 ¬ CM provincie Antwerpen 03 221 93 39 ¬ beweging.net provincie Antwerpen ¬ 015 29 25 50

VISIE ¬ 19

Meer regionieuws? Ga naar www.visie.net/antwerpen

‘Om maar te zeggen dat ouderen in de hele wereld moeite hebben om gehoord te worden door de overheid. Wereldwijd dringen tal van sociale organisaties en mensenrechtenorganisaties, ook OKRA en GK, aan op een Universeel Verdrag voor de Rechten van Ouderen als hefboom voor een betere sociale bescherming, voor hun participatie in de samenleving en voor het wegwerken van mechanismen van uitsluiting.’

‘In ons land is een fietshelm dragen niet verplicht. Alleen wie met een speed pedelec rijdt (een snelle elektrische fiets die tot 45 km/h kan halen), moet een helm dragen. Maar zou het niet beter zijn als elke fietser een helm draagt? Of verschuif je daarmee de verantwoordelijkheid naar de zwakke weggebruiker?

© MINE DALEMANS

zich af hoe ze de zorg die ze kunnen inkopen, zoals thuiszorg, warme maaltijden, een verblijf in een woonzorgcentrum, zullen betalen. Ook hier raken veel ouderen geïsoleerd en vereenzaamd.’

Zou het niet beter zijn als elke fietser een helm draagt?

© MAARTEN DE BOUW

Mieke Van Nuland: ‘De Banglabike symboliseert de actieve verbinding tussen ouderen, over landsgrenzen heen. Ouderen hebben in de hele wereld moeite om gehoord te worden..’

Jouw regio. Vlaams-Brabant en Brussel

De Lijn onder de loep:

als de bus niet komt De jongste maanden is er heel wat veranderd in de dienstverlening van De Lijn. Te vaak blijken die veranderingen geen verbetering voor de reiziger.

Rika Van Kersschaever (80) uit Heverlee pleit voor een betrouwbaardere regeling van het openbaar vervoer. Dit is haar verhaal, over bussen die vaak niet komen. En dan zijn er in onze provincie gebieden waar het nog stroever loopt. ¬ Tekst Jothy Michiels ¬ foto Bart Dewaele

O

ef! Mijn autootje (bouwjaar 2005) is in juni weer door de keuring geraakt. Dus tot juni 2024 kan ik weer verder ermee.

Maar mijn garagist, een vertrouwens­ persoon sinds de jaren 70, gaat met pensioen, en dus moet ik een andere gaan zoeken, terwijl ik ondertussen ook 80 geworden ben.

Hoe gaat het verder lopen met mijn mobi­ liteit, indien mijn auto volgend jaar niet meer door de keuring geraakt? Ik woon niet ver van de stad. Maar door een heup­ operatie kan ik niet meer fietsen.

Ik probeer nu zoveel mogelijk het open­ baar vervoer te gebruiken. Er is een bus­ halte om de hoek, maar op de vier keren dat de bus aangekondigd staat, is ze er slechts één keer. Dan heb ik nog een bus­ halte op 400m en ook op 500m. Maar wat als ik op een dag niet meer tot daar ge­ raak?

18 ¬ VISIE

Het openbaar vervoer is een goede oplos­ sing, maar niet als het zo onbetrouwbaar is. Ergens op tijd geraken is vaak gewoon onmogelijk. Om naar het station te gaan om een trein te halen, doe ik nu een be­ roep op buren of familie, want de bus er naar toe is te onbetrouwbaar. Maar dit is geen blijvende oplossing.

Het openbaar vervoer is een goede oplossing, maar niet als het zo onbetrouwbaar is.

Ergens op tijd geraken is vaak gewoon onmogelijk.

Bovendien werden enkele weken geleden twee haltes als stopplaats van Bus 1 in Heverlee, zonder enige informatie zomaar afgeschaft. Hiervan zijn vele mensen de dupe. Als reden aangeven dat er perso­ neelstekort is, houdt geen steek, want de bus rijdt wel, maar ze stopt gewoon niet meer aan deze twee haltes. Hoe valt dat nog uit te leggen? Een zorginstelling aan één van deze haltes heeft noodgedwongen een regeling getroffen met de TEC, maar is dat geen schande voor De Lijn?

Ik ben helemaal geen ‘invalide’, maar ik heb duidelijk een mobiliteitsprobleem, dat mij -mits een betere regeling van het openbaar vervoer- eigenlijk simpel op te lossen lijkt.

Zal ik dan toch nog (tegen mijn zin) een nieuwe auto moeten aanschaffen als deze volgend jaar niet meer door de keuring geraakt?’

Het gedacht van Vlaams-Brabant en Brussel

Het verhaal van Rika is herkenbaar. Er zijn inderdaad een aantal diensten en haltes afgeschaft, door het personeelstekort bij De Lijn, maar ook door het structureel uitvallen van voertuigen. De Lijn zit in vele regio’s met een verouderd buspark doordat de huidige en vorige minister er weinig in geïnvesteerd hebben. Bovendien is er ook op de technische dienst, die de voertuigen onderhoudt, een groot personeelstekort. Het is een vicieuze cirkel: als je technische dienst door onderbemanning niet kan volgen, vallen er ook meer voertuigen uit en kan er geen frequent en voldoende aanbod aangeboden worden.

Daarnaast is er de implementatie van de basisbereikbaarheid. De Lijn, voogdijminister Lydia Peeters en haar voorganger Ben Weyts hebben het principe van de basismobiliteit, met ongeveer om de 750 m een halte, logelaten. In de plaats komt de basisbereikbaarheid. Daarbij concentreert De Lijn zich alleen nog op de kernlijnen: de hoofdverbindingsassen tussen de grote steden en het verstedelijkte gebied.

De buitengebieden en de kleine dorpskernen worden minder of niet meer bediend en worden afhankelijk van vervoer op maat: bij een mobiliteitscentrale reserveer je een rit om naar het kernnet gebracht te worden, en van daar kun je naar een Hoppinpunt gaan, waar allerlei vervoersmodi ter beschikking zijn: trein, bus, deelfietsen, deelauto’s, deelsteps…

Volgens minister Peeters laat dit systeem niemand in de kou staan. Ik heb daar twijfels bij. Is het realistisch en haalbaar dat kleinere voertuigen mensen in de buitengebieden oppikken en naar de hoofdlijnen brengen? Volgens mij gaan de ouderen, de mindervaliden… de pineut van zijn.

Vroeger kende je de dienstregeling en wist je wanneer de bus kwam. Nu moet je het vervoer op maat vooraf bestellen. Maar vandaag weet ik nog niet dat ik morgen hevige tandpijn krijg en naar de tandarts moet. Bovendien wordt alles digitaal geregeld, niet vanzelfsprekend voor mensen die minder digitaal vaardig zijn.

De basisbereikbaarheid wordt gefaseerd ingevoerd.

Voor de regio Leuven komen er nog twee fases, waarbij het aanbod van De Lijn telkens zal verminderen.

In de verstedelijkte gebieden zal de impact niet heel groot zijn, maar woon maar eens in zo’n buitengebied.

Er moet een koerswijziging komen. Wij hopen dat de volgende Vlaamse minister van mobiliteit de kaart zal trekken van een groene mobiliteit met een uitbreiding van het openbaarvervoersaanbod. Ook de vervoersregioraden spelen een rol. De steden en gemeenten hebben daar mandaten in. De burgemeesters en schepenen zitten mee aan het stuur om te bepalen waar er nog gereden wordt.

Burgerpanel.

ELKE MAAND LATEN LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE

DE STELLING

‘Camera’s op straat geven me een veiliger gevoel’ ‘Nieuwsgierig naar impact van cameratoezicht in mijn buurt’

Sandra (49)

Sandra wandelt graag in het Demerland, is moeder van twee studenten en woont in Scherpenheuvel.

‘Overal zie ik cameratoezicht. Die camerasystemen installeren, onderhouden en opvolgen kost veel geld.

Het lijkt me niet realistisch om constant onschuldige burgers te volgen. Daar maak ik me dus geen zorgen over. Wat me wel interesseert, is hoe effectief die camerabeelden eigenlijk zijn in mijn buurt. Ik ben nieuwsgierig naar concrete resultaten die aantonen dat mijn gemeenschap er daadwerkelijk baat bij heeft. Ik denk dat het belangrijk is dat lokale besturen hierover transparant zijn en deze informatie delen met de bewoners, zodat we een goed geïnformeerde mening kunnen vormen over de impact van camera­ toezicht in onze omgeving.’

‘Verspilling van belastinggeld’

Bart (32)

Bart is doctoraats­ student en woont in Herent.

‘De enorme hoeveelheid camera’s generen zo veel data dat het moeilijk is om de beelden grondig te be­ kijken en te onderzoeken, zonder daar heel veel mid­ delen voor uit te trekken. Daarom geven ze mij geen gevoel van veiligheid, maar het zorgt ook dat ik niet bezorgd ben om mijn privacy. Potentiële daders zul­ len vaak ook weten waar de camera’s hangen, en ze gemakkelijk kunnen ontwijken. Ik denk dan ook niet dat ze voor een sterk afschrikkend effect zorgen. Het lijkt me vooral verspilling van belastinggeld.’

‘Illusie van veiligheid’

Tom (44)

Tom woont in Opwijk en is vormingswerker.

‘Camera’s geven ons een vals gevoel van veiligheid.

Blijkbaar kunnen we steeds moeilijker om met de onvoorspelbaarheid van het leven en met het simpele feit dat er nu eenmaal onplezierige dingen gebeuren.

In onze zoektocht naar zekerheid en voorspelbaar­ heid zien we camera’s als een oplossing om onpretti­ ge zaken te voorkomen of te vermijden. Maar zelfs als we op elke straathoek een camera hangen, zullen er nog altijd onvoorziene zaken gebeuren. Ik vraag me af of de prijs die we voor die illusie van veiligheid beta­ len - het toenemende verlies van onze privacy - niet te hoog is.’

VISIE ¬ 19

Meer regionieuws? Ga naar www.visie.net/vlaams-brabant

We vroegen Pieter Thys, secretaris Vervoer bij ACV Openbare Diensten, om een reactie

Jouw regio. Limburg

Vera uit Alken neemt zelf haar energieverbruik onder de loep met de energiebox van beweging.net Limburg. >>

Ontleen de energiebox en bespaar op je factuur Geen idee hoeveel je elektrische toestellen echt verbruiken? Heb je het gevoel dat je energiefactuur nog iets lager kan? Met de nieuwe ‘energiebox’ van beweging.net vind je zelf heel eenvoudig het antwoord op al je vragen om energie te besparen. ¬ Tekst Bart Bynens ¬ Foto Mine Dalemans

Digitale meters In april 2023 plaatste Fluvius de 2,5 mil­ joenste digitale energiemeter in Vlaande­ ren, als we de meters voor elektriciteit en gas samentellen. Hierdoor vind je ze nu al in ongeveer 40 procent van de Vlaamse woningen. Ondertussen zijn ook al bijna een half miljoen mensen aan de slag met de digitale verbruiksdata via mijn.fluvius. be. Op die manier kun je zelf gemakkelijk controleren op welke momenten je veel of weinig energie verbruikt. Dat is handig om te weten in functie van het capaciteits­tarief dat sinds 1 januari 2023 ingevoerd is.

Wat is het capaciteitstarief?

Het capaciteitstarief is een nieuwe bere­ kening die wordt toegepast voor een deel van de nettarieven van je elektriciteitsre­ kening. Je wordt in dit nieuwe systeem aangemoedigd om je verbruik doorheen de dag te spreiden. Zo belast je het elek­ triciteitsnet minder.

De digitale meter meet elk kwartier op­ nieuw je gemiddeld verbruik van de afge­ lopen vijftien minuten. Dit is het kwar­ tiervermogen. Het capaciteitstarief wordt bepaald aan de hand van het hoogste kwartiervermogen in die maand. Als je

ENERGIEBOX

Zin om nu zelf aan de slag te gaan? Zeker doen.

Beweging.net leent de energieboxen gratis uit, je betaalt enkel een waarborg die je na afloop terugkrijgt. Je haalt de energiebox zelf af in Hasselt en brengt hem na twee weken gebruik op dezelfde plaats terug.

Het enige wat je zelf nodig hebt, is een internetaansluiting. Al de rest zit in het koffertje en hiermee kan je zonder installeren direct beginnen meten! Door de bijgeleverde stickertjes en exceltabel weet je ook nadien nog hoe je je verbruik onder controle kan houden. ~ Reserveer jouw energiebox nu nog via limburg@beweging.net.

18 ¬ VISIE

dus 29 dagen zeer goed je verbruik spreidt, maar tijdens één onoplettend moment enkele toestellen gelijktijdig laat draaien die veel verbruiken, dan zal het piekverbruik van dat kwartier bepalend zijn voor de berekening van je capaciteits­ tarief van die maand.

Hoeveel verbruiken mijn toestellen?

Het is dus nuttig om je piekverbruik zo laag mogelijk te houden. Om een goed overzicht te hebben van hoeveel al die apparaten met een stekker eigenlijk echt verbruiken op een kwartier is het belang­ rijk om dit te kunnen meten, want meten is weten. Je ontdekt welke toestellen op korte tijd heel veel energie verbruiken; die gebruik je dus best niet allemaal sa­ men op hetzelfde moment.

Maar door alle verbruik te meten, kun je niet alleen je piekverbruik aanpakken. Je vermindert op deze manier ook je alge­ meen elektriciteitsverbruik. Zo kun je bijvoorbeeld de stekker uit het stopcon­ tact halen van apparaten die je niet con­ stant gebruikt en vermijd je hierdoor sluimerverbruik. Of misschien is die oude diepvriezer met een slecht energielabel eindelijk eens aan vervanging toe?

Leen een energiebox Hoe begin je eraan om dit te meten? Be­ weging.net Limburg ontwikkelde hiervoor

Het gedacht van Limburg Burgerpanel.

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE ¬ Tekst Bart Bynens

DE STELLING

Ik let op mijn energieverbruik

Jessica (26)

© MINE DALEMANS

de ‘energiebox’. In een handig koffertje vind je alle materiaal om bij je thuis het echte verbruik van elk toestel te meten.

Stop de energiemeters rechtstreeks tus­ sen je toestel en je stopcontact en meet onmiddellijk het verbruik.

is een Bilzense met Italiaanse roots en werkt als administratief bediende.

Aan de hand van labels die je op je toe­ stellen hangt, weet je ook nadien nog hoeveel stroom elk toestel per kwartier nodig heeft. Zo hou je je piekverbruiken binnen de perken.

Gedurende twee weken kun je dus zelf aan de slag om het verbruik van zoveel mogelijk toestellen in kaart te brengen.

Op de app via de meegeleverde smartp­ hone lees je dan het resultaat af.

VERA ¬ ‘Als je het niet eens echt zelf meet, sta je er ook niet bij stil hoeveel alles verbruikt. Nu heb ik er een beter beeld van, zeker van de elektrische toe­ stellen die ik dagelijks gebruik. En door de handige stickertjes in de energiebox vergeet ik het ook niet meer nadat ik de energiebox weer ingeleverd heb.’

Livia (42)

woont in Sint-Truiden en is office manager in de zorgsector.

© MINE DALEMANS

Vera uit Alken testte voor ons de energie­ box al eens uit: ‘Het is heel gebruiksvrien­ delijk. De energiemeters zijn al afgesteld op de router en smartphone die meegele­ verd wordt. Zo moet je zelf niets meer installeren en kun je direct eraan begin­ nen.’

Bahattin (51)

is van Beringen, islamleerkracht en zeer actief in het verenigingsleven.

De energiecrisis is vandaag zeker nog voelbaar. De prijzen zijn nog steeds té hoog. Sinds de energie­ crisis pasten wij ons thuis, net zoals vele anderen, aan door bewuster om te gaan met stroom en verwarming. Vooraleer ons huidige contract ver­ valt, vergelijken we nu ook regelmatig de prijzen bij andere leveranciers met behulp van de website besparen.be. Zij nemen zelf ook contact met ons op. Daarnaast investeerden we zelf in duurzame energie door zonnepanelen te laten plaatsen.

‘Zeer tevreden met onze investering in duurzame energie’ Begin 2022 namen we onze energiekosten onder de loep. Al snel bleek dat investeren in zonnepa­ nelen interessant was. Vlak voor de energiecrisis losbarstte, werden ze geïnstalleerd. Ondanks de aansporingen van onze energieleverancier om onze voorschotten drastisch te verhogen, gingen we daar niet op in. Op basis van logisch verstand en een regelmatige check van ons verbruik waren we ervan overtuigd dat het zou moeten meeval­ len. Gelukkig bleek dit ook zo te zijn. We zijn dus zeer tevreden met onze bijkomende investering in duurzame energie.

‘We willen ook onze ecologische voetafdruk verminderen’ Thuis voelen wij de energiecrisis niet echt. Zoals velen hebben we ook een prijsvergelijking gedaan bij de diverse leveranciers maar blijkbaar hadden we al eerder een voordelig contract afgesloten.

Toch is er meer aandacht voor het verbruik dan voor de crisis. Dit heeft vooral te maken met het meer bewust worden van de klimaatsveranderin­ gen. De afspraak thuis is dat ook wij onze ecologi­ sche voetafdruk willen verminderen. Uiteraard draagt dit dan ook bij aan de vermindering van onze energiekosten. Voorlopig zijn er geen plan­ nen om te investeren in duurzame energie maar ‘you’ll never know’!

CONTACTEER JOUW REGIO limburg@beweging.net VISIE ¬ 19

Meer regionieuws? Ga naar www.visie.net/limburg

© KURT LIEFSOONS

Je staat niet stil bij hoeveel alles verbruikt

‘De prijzen zijn nog steeds te hoog’

Jouw regio. Oost-Vlaanderen

ACTIEVE SENIOREN VAN OKRA SAMEN MET WSM

Solidaire fietsreis in Bangladesh Zestien avontuurlijke fietsers, onder wie drie uit Oost-Vlaanderen, zul­­len in februari door Bangladesh trekken. Per fiets ontdekken ze steden, natuur en bezienswaardigheden en dompelen ze zich onder in het Bengaalse leven van elke dag. OKRA, de grootste socio-culturele organisatie voor ouderen in Vlaanderen, slaat voor deze Banglabike de handen in elkaar met WSM en het Bengaalse gezondheidsinitiatief Gonoshastaya Kendra (GK). Samen pleiten ze voor universele ouderenrechten.

‘De Banglabike symboliseert de actieve verbinding tussen ouderen, over landsgrenzen heen. Ouderen hebben in de hele wereld moeite om gehoord te worden.’

¬ Tekst Zofia Mezeyova ¬ foto Jef Van Hecke

I

n 2015 en 2016 ontmoetten medewerkers en vrijwilligers van OKRA en de men­­sen van GK elkaar in Bangladesh. GK, die gezondheidsdiensten levert aan meer dan 1 miljoen mensen in Bangladesh, heeft de ambitie een Bengaalse ouderenorganisatie op te richten. Hiervoor zijn ze op zoek naar expertise en goede voorbeelden.

Uit onze provincie nemen OKRA-leden Myriam, Nicole en Eddy deel aan de Banglabike. ‘Via ons partnerschap met WSM is OKRA in contact gekomen met de Bengaalse partner GK. Naarmate in

Bangladesh de vergrijzing toe­­nam, richtte GK zijn werking ook meer op ouderen’, vertellen ze.

Fietsen voor verbinding Onze Oost-Vlaamse deelnemers beklemtonen de rol die ouderen opnemen als trekkers van lokale netwerken en zien veel gelijkenissen tussen België en Bangladesh op dat vlak: ‘In beide landen, ongeacht verschillen in levensomstandigheden, zijn ouderen bezorgd over toekomstige zorg en eenzaamheid. In Bangladesh wonen gezinnen niet meer in de dorpen

Deelnemers aan de Banglabike (van links naar rechts): Frank, Zofia (begeleiding), Mia, Jacqui, Jef (begeleiding), Mieke, Patrick, Katrien, Guy, Hilde, Kathleen, Luc. Zittend: Marijke, Dominique, Myriam. Rechtsonder: Nicole en Jan.

18 ¬ VISIE

maar trekken ze naar de stad om er te werken. Ze sturen dan geld naar huis en vinden zo dat ze voldoende doen voor hun ouders. Maar ouderen hebben meer nodig.

Ze hebben warmte nodig en warme zorg.

Bij ons vragen ouderen zich af hoe ze de zorg die ze kunnen inkopen, zoals thuiszorg, warme maaltijden, een verblijf in een woonzorgcentrum, zullen betalen.

Ook hier geraken veel ouderen geïsoleerd en vereenzaamd.’

‘Om maar te zeggen dat ouderen in de hele wereld moeite hebben om gehoord te worden door de overheid. Wereldwijd dringen tal van sociale organisaties en

Het gedacht van Oost-Vlaanderen Burgerpanel.

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE

DE STELLING

‘Jongeren moeten vrijwilligerservaring opdoen’

Aanvankelijk zagen de deelnemers de Banglabike als een activiteit voor echte sporters, maar naarmate de concrete plannen vorm kregen, werd de sociale component steeds duidelijker. ‘De reis biedt niet alleen kennismaking met de natuur en cultuur van Bangladesh, maar ook de mogelijkheid om lokale ouderen te ontmoeten, waaronder de elderly clubs van GK. Dat is natuurlijk erg interessant voor ons en OKRA. De rondreis per fiets is naast een sportieve uitdaging vooral een kans om ervaringen en activiteiten uit te wisselen en een brug te slaan tussen culturen en generaties.’ De niet-elektrische fietsen werden alvast uit de schuur gehaald ter voorbereiding op de reis.

Groeien als individu

© JAMES ARTHUR

Banglabike, meer dan een fietsreis

Ara (28)

Ara Pauwels (die/ hun), ouder, hobbykok, langdurig ziek door psychische kwetsbaarheid.

Jan (56)

Jan van der Meirsch heeft sinds 2017 een nietaangeboren hersenletsel en zit sindsdien in een rolstoel.

MEER INFO? Meer info: www.okra.be/expeditie-banglabike De zestien deelnemende fietsers zamelen samen fondsen in voor internationale solidariteit. Wil je hun reis volgen of ze een duwtje in de rug geven? Scan de QR-code of neem een kijkje op www.acties.wsm.be en klik naar BanglaBike.

Vrijwilligerswerk biedt jongeren de mogelijkheid om betrokken te raken bij hun gemeenschap, om empathie en medeleven te ontwikkelen en waardevolle levenslessen te leren. Door vrijwilligerswerk kunnen jongeren ook hun sociale vaardigheden verbeteren, teamworkvaardigheden ontwikkelen en hun netwerk uitbreiden. Kortom, vrijwilligerservaring stelt jongeren in staat om te groeien als individuen en bij te dragen aan een betere wereld.

Hulp bij studiekeuze

© JAMES ARTHUR

mensenrechtenorganisaties, ook OKRA en GK, aan op een Universeel Verdrag voor de Rechten van Ouderen als hefboom voor een betere sociale bescherming, voor hun participatie in de samenleving en voor het wegwerken van mechanismen van uitsluiting.’

Er is zeker veel te leren uit vrijwilligerswerk, onder andere samenwerken met anderen en inzicht in maatschappelijke thema’s. Zelf heb ik mijn twijfels bij het verplichten van dergelijk werk, zeker als we het vrijwilligerswerk willen noemen. Het doet denken aan de militaire dienstplicht die ondertussen al 30 jaar is afgeschaft. Indien kost en inwoon wordt voorzien en/of er een vergoeding tegenover staat, is het volgens mij wel haalbaar. Toch denk ik dat we gewoon het vrijwilligerswerk zoals het vandaag bestaat beter moeten promoten.

Faiza (41)

Faiza El Ghouch, trekster van Femma Wereldvrouwen in haar thuisstad Ronse.

Na de aardbeving in Marokko namen meisjes uit Ronse het initiatief om een inzameling te organiseren zonder daar ervaring in te hebben. Het is hen gelukt om verschillende containers vol materiaal te sturen naar de getroffen dorpen. Vrijwilligerswerk is dus ideaal om ervaring op te doen en verborgen talenten te ontwikkelen. Na de middelbare school is het niet altijd evident om een studiekeuze te maken.

Een verplichte stage of vrijwilligerswerk kan hierbij helpen.

VISIE ¬ 19

Meer regionieuws? Ga naar www.visie.net/oost-vlaanderen

© BAS BOGAERTS

Promoten i.p.v. verplichten

Jouw regio. West-Vlaanderen

BREDE KIJK OP POSITIEVE GEZONDHEID

Torhout zet in op een gezond en gelukkig leven

E

en gezond en gelukkig leven leiden hoeft niet moeilijk te zijn. Een voedzame maaltijd op tafel toveren, zich aansluiten bij een sportclub, een opleiding volgen ...

Waar een wil is, is een weg. Maar voor sommigen is die weg bezaaid met heel wat hindernissen. CM stapte mee in een project om die obstakels weg te werken en positieve gezondheid te promoten in stad Torhout.

Torhout zet in op communicatie en continuïteit

¬ Tekst Cynthia Bulteel ¬ Foto Violet Brock ‘Positieve gezondheid gaat om meer dan niet ziek zijn’, vertelt Jana Syoen, CMnetwerkcoördinator. ‘De focus ligt op hoe mensen zich voelen, op hun veerkracht en wat hun leven betekenisvol maakt.

Dankzij de ondersteuning van Samen is Beter (Sibe) en de samenwerking met andere ziekenfondsen konden we het project Brede kijk op positieve gezondheid opstarten in Torhout. Via gesprekken met inwoners brachten we enkele noden en wensen over gezondheid in kaart.’

verzetten wij onze oefensessies Nederlands van vrijdagavond naar zondagmiddag. Nu komt het hele gezin oefenen, vroeger waren dat vooral de papa’s.’

een gebrek aan opvang’, vertelt Sien.

‘Activiteiten inrichten voor ouders en kinderen kan dat probleem oplossen. Zo

Ine Debruyne (Vooruit) is schepen van gelijke kansen & diversiteit, sociale zaken, wonen en personeel. ‘Als nieuwe schepen is zo’n werkdocument met

Obstakels in kaart brengen ‘Mensen rond de tafel krijgen om een gesprek te voeren over gezondheid is niet simpel. Dus contacteerden we een tiental welzijnsorganisaties’, vertelt Jana. ‘Daar legden we het begrip positieve gezondheid uit, en de deelnemers mochten concrete gezondheidsobstakels in hun organisatie en de stad aanhalen. Aan de hand van die obstakels stelden we een aantal actiepunten op.’

Iedereen een stem Sien Lagae, vrijwilliger bij Hart boven Hard, is alvast positief. ‘Wij werken met anderstalige nieuwkomers, een doelgroep die anders nog te vaak door de mazen van het net glipt. We waren erg tevreden dat we onze deelnemers een stem konden geven.’

‘Jonge ouders met een beperkt netwerk gaven aan dat ze niet altijd kunnen deelnemen aan het openbaar leven door

18 ¬ VISIE

Anderstalige nieuwkomers glippen nog te vaak door de mazen van het net. ¬ SIEN LAGAE, vrijwilliger bij Hart boven Hard

© Jeroen Pollet

Of Torhout al aan de slag ging met de actiepunten? ‘Opvallend is dat we al een aanbod hebben voor een groot deel van de noden. Ook dat geeft een belangrijk signaal: we moeten meer inzetten op communicatie en ons aanbod zo dicht mogelijk bij de doelgroep brengen. Er kwamen bijvoorbeeld veel vragen over digitalisering. Digipunt biedt hier een oplossing: mensen kunnen twee keer per week terecht in de bibliotheek en ontmoetingscentrum ’t Centrum met vragen over de computer, tablet of smartphone.’

‘Daarnaast moeten we meer inzetten op continuïteit. Als we bijvoorbeeld fietslessen organiseren, bieden we die het best regelmatig aan. Niet eenmalig. Het document met actiepunten zie ik niet als een checklist om af te vinken.

Het is een werkdocument waar we blijvend mee aan de slag gaan’, maakt schepen Debruyne duidelijk.

Steden binnenkort zelf aan de slag Omdat het project zo goed onthaald werd, ontwikkelt CM met haar partners een draaiboek zodat steden in 2025 zelf aan de slag kunnen rond positieve gezondheid. ‘In afwachting blijven we steden en gemeenten die willen inzetten op positieve gezondheid ondersteunen.

Zo start Bredene binnenkort met een soortgelijk project’, besluit netwerkcoördinator Jana.

ARBEIDERS SPES NOSTRA HEULE

Maaltijdcheques dankzij ACV In een school werkt niet alleen onderwijzend personeel, maar er zijn ook arbeiders in dienst. Die hebben een ander statuut. In Spes Nostra (Heule en Kuurne) werkt een tiental mensen in het onderhoud en de keuken. ‘We zijn er – wellicht als één van de eerste scholen – in geslaagd om maaltijdcheques voor de arbeiders in te voeren’, vertelt ACV-afgevaardigde Christel Duhamel.

We spreken Christel (zeg: Christél), samen met haar collega-ACV-afgevaardigde bij Spes Nostra Christel (zeg: Chrístel) Ottevaere. Beiden werken al meer dan 35 jaar in de middelbare school.

Aantrekkelijker ‘Het was moeilijk om onderhoudspersoneel te vinden en te behouden. Het brutoloon ligt bij ons lager dan in poetsbureaus. Wij hebben wel andere voordelen, zoals meer verlof, maar dat weegt niet altijd op’, vertelt Christel O. ‘Om dat op te vangen en om loyaliteit te belonen, stelden we de werkgever voor om maaltijdcheques in te voeren’, vult Christel D. aan.

Ondersteuning kwetsbare werknemers ‘De directie had meteen oren naar ons voorstel. Wie nu een jaar bij ons werkt, krijgt maaltijdcheques. Hoe langer in dienst, hoe hoger het bedrag’, gaat Christel O. verder.

‘Het biedt niet alleen een antwoord op het probleem om collega’s te vinden, voor onze collega’s die alleenstaande ouder zijn, is elke extra euro - zeker voor eten - welkom’, besluit Christel D.

Contact. West-Vlaanderen CM in West-Vlaanderen Contacteer ons via 050 44 05 00, westvlaanderen@cm.be of kijk op www.cm.be/kantoren voor de dienstverlening.

ACV in West-Vlaanderen Contacteer ons via www.hetacv.be/stel-je-vraag of 051 23 58 00. Boek een afspraak via www.hetacv.be/afspraak.

Regioredactie Beweging.net West-Vlaanderen, westvlaanderen@beweging.net

VISIE ¬ 19

Meer regionieuws? Ga naar www.visie.net/west-vlaanderen

actiepunten van de inwoners echt een cadeau’, vertelt ze. ‘We werken wel met adviesraden, maar als het om kwetsbare groepen gaat, praten we nog te vaak óver mensen, in plaats van met mensen.’

‘We kennen geen andere scholen waar de arbeiders maaltijdcheques krijgen, maar het kan dus wel’, zeggen onderhoudsmedewerkers van Spes Nostra en ACVafgevaardigden Christel Ottevaere en Christel Duhamel.

Acteur en regisseur

Mathias Sercu gevat in 5 woorden

Gezin

ANTWERPEN

‘Ik begon aan het scenario voor J’aime la vie kort nadat bij mijn oudste broer uitgezaaide maagkanker ontdekt werd, net zoals bij het hoofdpersonage Mira. In de film zijn heel wat van mijn eigen levenservaringen verwerkt. In volle voorbereiding kreeg mijn zoon te horen dat hij beenmergkanker in een vergevorderd stadium heeft. Het deed mij fel twijfelen om door te gaan. Vooral dankzij de steun van mijn gezin en de ploeg waarmee ik werkte is de film er toch gekomen. Het filmmaken heeft me uiteindelijk enorm geholpen in het verwerkingsproces.’

Raken

Waardering ‘Er is veel te weinig waardering voor de zorgberoepen in onze samenleving. Dat besef ik pas ten volle sinds de diagnose van mijn zoon. We zijn zelf maar bange ouders die eigenlijk niet veel kunnen doen in deze situatie. Ik ben de medewerkers in het ziekenhuis ontzettend dankbaar dat zij naast hun eigenlijke zorgtaak meer dan hun best doen om ook de tijd te nemen om te luisteren naar al onze zorgen en noden. Daar elke dag weer klaarstaan voor palliatieve patiënten en hun naasten, dat is geen kattenpis en verdient zoveel meer dan wat we hen vandaag geven.’

Anders ‘Een van de mooiste commentaren kreeg ik bij een televisieprijs voor de tv-reeks Marsman. De slotzin van het juryverslag was Het is oké om anders te zijn. Dat is net wat ik wil uitdragen met al mijn projecten. In J’aime la vie wil het personage Sam graag een meisje zijn. Ik vond het belangrijk om te tonen dat dat deel van het leven is, zonder dat het een pamflet of film daarover is.’

‘Zolang ik mij kan herinneren ben ik gefascineerd door verhalen. Als kind hing ik aan de lippen van mijn groottante. Zij vertelde over hoe ze naar Frankrijk moest vluchten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat raakte mij echt. Er is voor mij geen groter compliment dan wanneer iemand me na een voorstelling, film of serie zegt dat hij of zij geraakt werd. Dat kan zowel met een lach als met een traan. Dat is waar ik mijn energie uit haal. Dat is mijn voornaamste drijfveer.’

Verbinding ‘Op sociale media kraken mensen elkaar voortdurend af om hun uiterlijk, hun bestaan, hun mening … Vanwaar komt die nood om anderen te veroordelen en hen de grond in te boren? Wij lijken het precies verleerd om te leven en te laten leven. Het leven is nochtans een stuk mooier en eenvoudiger wanneer je anderen in hun waarde laat. In deze soms cynische tijden hebben we allemaal meer nood aan echte verbinding.’

J’aime la vie is vanaf 13 december te zien in de bioscoop. ¬ Tekst Dominic Zehnder ¬ Foto Thomas Nolf