Horizon juli 2021 by BergsportPA

Verantwoordelijke uitgever: Bergsportvereniging Provincie Antwerpen, Boomgaardstraat 22 b 44, 2600 Berchem,

Driemaandelijks infoblad BPA • juli - aug - sep 2021

HORIZON

BERGSPORTVERENIGING PROVINCIE ANTWERPEN VZW Club van de Klim- en Bergsportfederatie VZW

COLOFON Het clubmagazine Horizon verschijnt vier maal per jaar en is een uitgave van Bergsportvereniging Provincie Antwerpen VZW

LEDENVOORDELEN

Publicatiedata 2021: begin januari, begin april, eind juni, begin oktober

BPA-light lidmaatschap:

• Tijdschrift Horizon 4x per jaar • Verzekering tegen ongevallen in het binnenland (niet alpien en/of klimgerelateerd) • Gratis deelname aan dag of ½dagwandelingen • 10% korting bij BPA-partners AltaVia Travelbooks en Optic Services • Voordelig materiaal huren van BPA

Deadlines redactie 2021: 20/11/2020, 20/02/2021, 15/05/2021, 20/08/2021 Redactieverantwoordelijke: Tine Schrijvers (horizon@bpa.be) Verantwoordelijke uitgever: Bergsportvereniging Provincie Antwerpen,

BPA/KBF-lidmaatschap:

Boomgaardstraat 22 B44, 2600 Berchem

• Voordelen BPA-light • Toegang tot deelname aan klimen bergsportactiviteiten van BPA • Uitgebreide verzekering voor klimen bergsportongevallen • Korting bij overnachting in de meeste berghutten • Korting bij KBF-partners • KBF-magazine Monte • Toegang tot kaderopleidingen en bijscholingen van KBF

Website: www.bpa.be Facebook: www.facebook.com/BergsportverenigingProvincieAntwerpen/

Lees het volledige aanbod op https://www.klimenbergsportfederatie.be/voordelen-leden-sportkaders

CONTACT Voorzitter

Jort Van Schil

0498 14 47 70

voorzitter@bpa.be

Secretaris

Wout Dekoster

0493 10 17 85

admin@bpa.be

Penningmeester & admin

Marc Hermans

03 238 43 55

admin@bpa.be

Bestuurder

Bernard Mestdagh

0492 20 97 23

bestuur@bpa.be

Bestuurder & Horizon

Tine Schrijvers

0486 49 45 88

horizon@bpa.be

Administratie activiteiten

Johan Van Antenaeken

0495 20 85 36

activiteiten@bpa.be

Materiaalverhuur

Kevin Mertens

0486 37 29 87

materiaal@bpa.be

Website

Wout Dekoster

0493 10 17 85

website@bpa.be

2 I Horizon - juli 2021

INHOUD

WOORD VOORAF Een derde coronagolf later… Het is de afgelopen maanden weer

02 COLOFON 03 WOORD VOORAF + INHOUD 04 CLUBNIEUWS 6 MOUNT COACH ACADEMY

puzzelen en aanpassen geweest voor alle coördinatoren die de club rijk is. De grootste bekommernis was de opgestarte cursussen zo goed en zo kwaad mogelijk af te ronden. Met enige trots kunnen we besluiten dat dit aardig gelukt is, zonder in te boeten op kwaliteit of enthousiasme. Dit betekent dat het vizier volop op de zomer gericht is, al lijkt deze na een natte en koude maand mei heel erg veraf.

10 VERSLAG : BELLEDONNE

In de zomermaanden organiseert BPA maar liefst 8 meerdaagse

13 OPTIC-SERVICES

chstage. Dat is goed voor 129 deelnemers! Een mooi vooruitzicht,

15 KALENDER 19 TEKENENCEFALITIS VOORKOMEN 20 KLIMTECHNIEK : FALENDE STANDPLAATSEN 26 OPLEIDINGEN - Bergwandelen 2021 27 STAGES & BEGELEIDE TOCHTEN - Alpineklimstage ”WILDER KAISER” 28 ACTIVITEITEN - Open klimdag - Wandel 2-daagse Monschau - Herfstwandelweekend - Rotskuis 30 VOOR U GELEZEN

bergwandeltochten, 4 basisstages hooggebergte en 1 multi pitmaar spijtig genoeg niet zorgeloos. Welke maatregelen treffen de Alpenlanden? Hoe wordt het coronapaspoort uitgerold? Wanneer word ik gevaccineerd? Het zijn maar enkele van de vele vragen die heersen op dit moment. Wat wel vaststaat, is dat onze rugzak voor meerdaagse huttentochten voor het tweede jaar op rij enkele honderden grammen zwaarder zal zijn ten gevolge van de slaapzak en mondmaskers die we moeten meesjouwen. Maar dat is klein bier… Zwaarder zijn de toelatingsproeven voor Mount Coach, de opleiding voor jonge, beloftevolle bergbeklimmers van KBF. BPA-lid en -medewerker Christian Suys, in 2017-2018 nog deelnemer aan onze cursus Hooggebergte, slaagde in de fysieke en mentale proeven en zal dus aan de 3-jarige opleiding starten. Dit is uiteraard fantastisch nieuws voor Christian, maar bij uitbreiding voor de hele club. De kennis en ervaring uit dergelijk traject injecteren in een clubwerking is van onschatbare waarde. Bovendien hebben we met Christian binnen afzienbare tijd ook uitzicht op een nieuwe Instructor Alpine Climbing. Kortom, iemand om goed te soigneren en dicht bij BPA te houden! Dat geldt trouwens voor elk BPA-lid. Iedere bergsporter heeft immers zijn ervaring en verhalen. We horen ze graag na de zomer ergens aan de toog, of in de vorm van een artikel voor dit clubmagazine. Voor al wie mooie plannen heeft: hou het zo veilig mogelijk en keer in goede gezondheid en met een rijke geest terug. Ik wens iedereen een deugddoende sportieve zomer!

Wet op de Privacy: BPA is een zelfstandige club, een vzw, aangesloten bij de Klim- en

Veel leesplezier!

Bergsport Federatie (KBF).

Jort Van Schil voorzitter

Het ledenbestand van BPA wordt, in opdracht van onze vereniging, bijgehouden door de Klimen Bergsportfederatie. De gegevens worden zowel gebruikt voor ledenadministratie als voor informatie van de regionale afdelingen (alleen voor die leden die in hun regio wonen) en voor het bekomen van toelagen van officiële instanties. De leden hebben ten allen tijde toegang tot hun persoonlijke gegevens en kunnen hiervan steeds verbetering vragen (Wet van 8-121992 ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer).

Horizon - juli 2021 I 3

CLUBNIEUWS

CLUBNIEUWS Wandelactiviteiten De wandelactiviteiten hebben ten gevolge van de coronarestricties even stil gelegen, maar zijn weer volledig terug. Om praktische redenen blijft de inschrijvingsprocedure via de website of Twizzit voor de wandelingen behouden, zodat wandelleiders een duidelijker beeld hebben van het aantal deelnemers dat ze kunnen verwachten. Weliswaar wordt het voortaan mogelijk nog de dag voor de wandeling in te schrijven.

Senioren op wandel, foto Rudi Beaufays.

4 BPA-kandidaten voor kaderopleiding Instructor Mountain Walking & Trekking In september start een nieuwe editie van de kaderopleiding Instructor Mountain Walking & Trekking (IMWT). De palmares- en motivatiegesprekken zijn reeds achter de rug en hebben geresulteerd in 4 kandidaten van BPA. Wout Dekoster, Joeri Laenen, Frederico Penta en Tine Van Looveren mogen naar de volgende horde: de ingangsproeven. Als ze de fysieke en technische proeven tot een goed einde brengen, dan starten ze enkele weken later hun traject in de Bergsportschool van KBF. IMWT-aspiranten Wout Dekoster, Tine Van Looveren, Joeri Laenen en Frederico Penta.

4 I Horizon - juli 2021

Wijziging bestuur

Initiator Rotsklimmen, iets voor jou?

Op de jaarlijkse algemene vergadering van 29 maart werd de kandidatuur van Wout Dekoster weerhouden door de stemgerechtigde leden. Wout was al enige tijd actief als bestuursmedewerker en heeft heel wat verdiensten in digitale aspecten van de club. Jan Van Herbruggen verlengde zijn mandaat niet en verlaat na vele jaren noeste arbeid het bestuur. Jan was één van de werkpaarden achter de schermen en zal hard gemist worden. Het takenpakket van Jan zal intern verdeeld worden onder de bestuursleden.

Droom je ervan de kneepjes van het rotsklimmen door te geven aan beginnende klimmers? De club is steeds op zoek naar gekwalificeerde begeleiders en kan je dus goed gebruiken. 4 september organiseert KBF een ingangsproef (GTE) voor de opleiding Initiator Rotsklimmen van de Vlaamse Trainerschool (VTS). Alle info vind je op de website van KBF. Uiteraard helpen we je vanuit de club graag verder.

jan (uiterst links) tijdens een hoogtemeterwandeling.

Neem daarvoor contact met voorzitter@bpa.be.

Wie begeleidt wie op de open clubdag.

Collectieve rotswerkdag: 27 november 2021 De voorbije 2 jaar heeft de rotswerkploeg van BPA het klimmassief van Mozet grondig onder handen genomen. Inmiddels zijn de werken op dit massief voltooid en hebben we de complimenten van het Waalse Département de la Nature et des Forêts (DNF) opgestreken. Maar ook andere massieven vragen onderhoud. Op 27 november organiseert KBF een collectieve rotswerkdag op het massief van Pont à Lesse. Deze dag vormt de uitgelezen kans om te proeven van de rotswerking, met onder andere een demo voor het plaatsen van haken. Slagen we erin 30 rotswerkers van BPA bij elkaar te krijgen? Blokkeer de datum alvast in je agenda! Meer info via Tom De Vocht (tomdevocht@yahoo.com).

Horizon - juli 2021 I 5

MOUNT COACH ACADEMY

OPLEIDING DOOR BPA-LID CHRISTIAN SUYS, EEN DAGBOEK Tekst en foto’s: Christian Suys

6 I Horizon - juli 2021

Naar aanleiding van de selectie van BPA-lid en -medewerker Christian Suys, tot de Mount Coach Academy, zetten we hem hier in Horizon in de kijker. We zijn fier om op deze manier zijn avonturen mee te volgen. MOUNT COACH ACADEMY is het opleidingstraject van KBF waarbij onder leiding van verscheidene coaches (die behoren tot de top van de Belgische bergsportscène) een doorgedreven en interessante opleiding wordt aangeboden aan beloftevolle jongeren van 17 tot 25 jaar. Het programma omvat rotsklimmen, zomer- en winteralpinisme, ijsklimmen, free-riden, toerskiën, touwtechnieken, artificieel klimmen, rotswerken, enzovoort.... Maar ook theorie omtrent het weer, lawinekunde, oriëntatie, EHBO enz komen aan bod

Ik ben Christian Suys, 20 jaar en student wiskunde aan de Universiteit Antwerpen. Als u dit of vorig jaar deelnam aan de hooggebergtecursus, hebt u mij misschien al eens gezien als monitor bij de outdoordagen (Zie foto’s 6 en 7). Sinds ik 3 jaar ben, ga ik jaarlijks meerdere weken naar de bergen. Het begon met bergwandelen naar een hut of een bergtop, soms met overnachting in een hut. Ik herinner me nog goed dat ik op mijn vierde naar de Breslauer Hütte wandelde (Zie foto 2). In deze hut slapen de meeste mensen die de Wildspitze willen beklimmen (Zie coverfoto). Terwijl wij naar boven wandelden zag ik al deze mensen naar beneden komen met een helm, pikkel, stijgijzers, touwen enzovoort. Op dat moment wist ik: dat wil ik ook doen! Op mijn tiende maakte ik dan eindelijk mijn eerste gletsjertocht: de Fluchtkogel in het Ötztal. (Zie foto 3) De passie voor de bergen zat er al vroeg in. Voor mij was het toen al duidelijk: ik wil verder groeien in de bergsport en mooie uitdagingen opzoeken. Gelukkig zijn mijn ouders bergliefhebbers. Ik kon zo elk jaar nadien een alpiene top beklimmen. In 2013 heb ik bij de jeugdwerking van BPA de opleidingen KVB1-3 gevolgd. Daarna ben ik beginnen klimmen in de klimzaal in Mortsel. Het klimmen ging me echter niet zo goed af en toen de zaal sloot, ben ik gestopt met klimmen. De Alpen met zijn prachtige gletsjers, indrukwekkende wanden en adembenemende uitzichten bleven voor mij de ultieme ervaring. Toen ik 15 jaar was, beklom ik mijn eerste vierduizender: de Barre des Écrins in de Franse Alpen. Een jaar later,

begin juli 2017, beklom ik de Mont Blanc samen met mijn vader en een gids. De weersomstandigheden waren verre van ideaal, veel wind en sneeuw. Gelukkig waren we goed voorbereid, we haalden de top en waren er helemaal alleen. Een kinderdroom die uitkomt! Om veiligheidsredenen hadden we tot dan al onze alpiene tochten onder begeleiding van een gids gedaan. Ik was 16 jaar en klaar om zelfstandig alpiene tochten te gaan maken. Ik heb de hooggebergtecursus van BPA gevolgd en deelgenomen aan de bijhorende alpiene stage, gegeven door Jonas en Bram. Een week na de stage heb ik mijn eerste zelfstandige alpiene tocht gedaan, de beklimming van de Großes Wiesbachhorn in Oostenrijk. Dat jaar volgde mijn vader de opleidingen KVB 1-3. Zo heb ik het klimmen herontdekt. Om de een of andere reden ging het me nu veel beter af en had ik meer plezier op de klimwanden. De zomer erna heb ik deelgenomen aan de multipitchstage met Bram en Kevin. Van hen heb ik enorm veel bijgeleerd, niet alleen op technisch vlak, maar ook en vooral op mentaal vlak. Nog nooit zo hard afgezien in een vierdegraads lengte als toen! Tot slot heb ik de afgelopen twee zomers met een aantal mensen van de hooggebergtecursus beklimmingen gedaan in het Monte Rosa massief, Écrins, Stubaital, Ötztal en Ortlermassief. Mijn laatste beklimming afgelopen zomer was de Ortler via de Hintergrat, mijn eerste volwaardige AD. (Zie foto’s 4 en 5) Hoewel het onze eerste AD was, hadden we geluk met het weer en

De crux van de Hintergrat: een vierdegraadse ‘hoekversnijding’

Horizon - juli 2021 I 7

MOUNT COACH ACADEMY

De eerste keer dat ik ingebonden over een gletsjer ging.

Vierjarige Christian aan de Breslauer Hütte.

8 I Horizon - juli 2021

Nog twee lengtes tweede- en derdegraads terrein tot op de top van de Ortler!.

waren we goed geacclimatiseerd. Zo hebben we deze tocht toch vrij gemakkelijk kunnen doen. Ik vroeg me af: Waartoe ben ik in staat? Waar ligt mijn grens? In de Mount Coach opleiding zag ik de ideale manier om de nodige kennis te vergaren alsook mensen te vinden waarmee ik op een veilige manier deze grens kan vinden en hopelijk verleggen. Mount Coach is een opleiding die jongeren klaarmaakt voor serieuze zelfstandige beklimmingen in de Himalaya, Karakoram, Andes etc. Twee jaar lang is er zowat elke vakantie een stage, gaande van zomer- en winter alpinisme, multipitch en artificieel klimmen tot toerskiën en ijsklimmen. Aan het einde van deze twee jaar wordt er een expeditie georganiseerd waarin enkele mooie beklimmingen zelfstandig worden uitgevoerd. Tijdens de week in het Ortlermassief vertelde Jonas me over het boek ‘Training for the new alpinism’. Een boek dat gaat over hoe je best kunt trainen voor alpiene beklimmingen. Ik heb dit boek gelezen en ben in

november beginnen trainen aan de hand van de schema’s en kennis uit het boek. Vier maanden lang draaide mijn leven maar om twee dingen: studeren en trainen. ‘Gelukkig’ was dit door corona iets minder lastig aangezien er voor de rest toch niet veel te doen was! Aangezien de opleiding zo intensief is en het functioneren in team een belangrijke factor is kunnen maar zes mensen om de twee jaar deelnemen. Dit betekent dat er serieuze selectieproeven aan vooraf gaan. Dit houdt een nadritest in (op één uur zoveel mogelijk klimmen, hoe moeilijker de route, hoe meer punten), gevolgd door een selectieweekend. Toen ik op de parking voor de nadritest iemand aansprak, wist die me te zeggen dat er 22 deelnemers waren. Het werd dus geen gemakkelijke opdracht. Na de nadritest waren we nog met 13 mogelijke deelnemers over. We stonden zaterdagochtend in Freÿr klaar voor de testmars, een wandeling van zo’n 35km met 1300hm en twee extra touwen in de rugzak. De eerste kwam binnen na 5u20 en de tiende

op minder dan 5u30. Hier werd direct duidelijk hoe gewaagd iedereen was aan elkaar. Na de wandeling volgde een theorietest en ‘s avonds was er het motivatiegesprek. Per drie werden we bij Koen en Sanne gehaald en meer dan een uur lang moesten we enorm moeilijke en harde vragen beantwoorden. Tot slot was er zondag de klimtest op rots. Mijn moeilijkste rotsroute tot dan was 6a. De vereiste is 5c, dus ik had er een vrij goed gevoel bij. Gezien iedereen zo aan elkaar gewaagd was, vond ik dit de spannendste proef. Om de een of andere reden leek het me een goed idee om een 6c te proberen. Ondanks twee valletjes ben ik toch bovengeraakt. De druk van het moment zal er wel iets mee te maken hebben gehad! Toen ik in de namiddag te horen kreeg dat ik erbij was, was de opluchting enorm. Vier maanden alles geven, elke dag trainen, gezond eten, vroeg gaan slapen en nog veel meer hadden tot dit prachtig  resultaat geleid.

Meer info: www.mountcoach.be

Seilrolle uitleggen tijdens een praktijkdag van de hooggebergte cursus.

Horizon - juli 2021 I 9

VERSLAG : BELLEDONNE

BELLEDONNE DE WILDE ACHTERTUIN VAN GRENOBLE Tekst & foto’s: Anja Derycke

10 I Horizon - juli 2021

Maandag 3 augustus om 23u krijg ik een WhatsApp-bericht: ‘Kom, we zijn weg.’ De invoering van een avondklok in Antwerpen en een aangekondigde hittegolf is er duidelijk te veel aan voor mijn medebergwandelaar Jonas. De volgende ochtend beslissen we om zo snel mogelijk een week naar de bergen te vluchten. Tijdens het zoeken naar ‘echte’ bergen die niet al te ver weg liggen, kom ik uit bij de Belledonne, een bergmassief net ten oosten van Grenoble en Chambéry. Met toppen van net geen 3000 meter is dit voor ons ideaal terrein om een weekje te stappen en te kamperen.

De Belledonne is van noord naar zuid zo’n 70 km lang maar is slechts enkele tientallen kilometer breed. Het massief zelf mag dan eerder onbekend zijn, het bevindt zich in goed gezelschap want het wordt omringd door de Vanoise, de Écrins, de Vercors en de Chartreuse. Een van de tochten die we maken is een variant op de GR de Pays Tour des Lacs des Sept Laux. Deze driedaagse tocht loopt doorheen het centrale gedeelte van de Belledonne, maar gaat nogal vaak rondom de bergen in plaats van eroverheen. Wij zullen proberen het omgekeerde te doen. Na wat wikken en wegen starten we in Pipay, een gesloten skistation op 1556 m hoogte. Een pittige klim door het bos brengt ons tot in een skigebied waarna we een landweg volgen tot aan de Chalet de Pincerie (1900 m). Omdat we vrij laat vertrokken zijn en omdat het landschap volledig verstopt is in de wolken willen we een shortcut nemen. In de dikke mist vinden we echter het ongemarkeerde pad niet en volgen we dan maar een skipiste die in de goede richting loopt. Terug op de GRP Tour des Lacs des Sept Laux (1665 m) volgen we de bergflank waarbij we af en toe een glimp opvangen van het dal ten noorden van ons. De zwaarste beklimming is voor het einde van de dag: ca. 500 m omhoog tot aan de Refuge des Sept Laux (2135 m). Ondanks de koude temperaturen en de ijzige noorderwind mogen we als passanten niet binnen in de hut. Vanaf het meest beschutte plekje op het terras slurpen we de warme chocomelk snel op. Met volle waterzakken trekken we verder langs het Lac Cottepens en een kilometer verderop vinden we een plekje voor Afdaling door blokkenterrein vanaf de Col de la Vache.

onze twee tentjes. Er wacht ons een ijzige avond en nacht waarbij de beloofde heldere hemel snel komt, maar waardoor de temperaturen zakken tot onder het nulpunt. De volgende ochtend is er geen wolkje aan de hemel te zien. We komen slechts traag op gang want het duurt enkele uren vooraleer de warmte van de zon ons kampeerplekje bereikt en de ijskristallen op onze tentzeilen doet smelten. Van het Lac Cottepens wandelen we verder naar het Lac du Cos. In plaats van de GRP te volgen en rond de bergen te lopen, kiezen we voor een beklimming van de Col de la Vache (2600 m). Al snel maakt het pad plaats voor blokkenterrein en dat blijft zo tot op de col. De uitzichten die we de vorige dag misten, worden vandaag dubbel en dik goedgemaakt. De besneeuwde toppen van de Écrins in de verte doen me verlangen naar meer bergavonturen. Aan de overzijde van de col wacht ons een afdaling

in - alweer - blokkenterrein. De verse sneeuw van afgelopen nacht maakt het extra avontuurlijk. Na wat een eeuwigheid lijkt, maakt het blokkenterrein plaats voor een gewoon pad, tot er opnieuw blokken opduiken… We vervolgen onze weg tot aan de Pas de la Coche (1989 m). Vanaf hier is het nog een korte afdaling tot aan de Habert d’Aiguebelle (1740 m). In tegenstelling tot wat op de kaart staat aangeduid, is dit een bemande hut waar ze lekkere koffie verkopen. Kamperen doen we in het valleitje 5 minuten voor we de hut bereiken. We staan er op een prachtig grasveld met een snelstromend beekje op enkele meters van onze tenten. De laatste dag van onze driedaagse start met een gestage beklimming tot aan de Col de la Jasse. Omdat we nog fris in de schaduw wandelen gaan we lekker vlot vooruit. Het mooi aangelegde pad wandelt zeer aangenaam. De enige andere mensen op de bergflank zijn enkele trailrunners die ons in een sneltempo voorbijsteken. Op de Col de la Jasse (2377 m) worden we beloond met een magnifiek uitzicht over de vallei die Grenoble met Chambéry verbindt en de Chartreuse die aan de overzijde ligt. We klimmen de laatste 100 m tot aan de Cime de la Jasse (2478 m). Vanop dit topje kunnen we nog verder kijken en in het noorden zien we zelfs de Mont

Bivakkeren nabij Lac Cottepens. De ijzige noorderwind laat zich niet vastleggen op foto. Horizon - juli 2021 I 11

VERSLAG : BELLEDONNE

Blanc, op maar liefst 90 km van ons uitzichtpunt. De afdaling begint steil en gelukkig voor ons ligt het pad nog gedeeltelijk in de schaduw want de hittegolf, die ook in België iedereen zal doen puffen en blazen, is begonnen. Dichter naar het Lac de la Jasse (1864 m) toe lopen er meer paden dan er op de papieren en gps-kaart staan. We volgen er een dat in de goede richting lijkt te gaan en na wat zoeken komen we uit aan de Col de Bédina. In plaats van de geplande route te volgen, dalen we via een skipiste recht af naar het Lac de la Jasse. Een rustpauze in de schaduw is noodzakelijk vooraleer we de laatste etappe aanvatten. De parking in Pipay bereiken we vlot via saaie onverharde wegen waarbij stukken skipiste afwisselen met schaduwrijk bos.

TOCHT IN CIJFERS Dag 1: Skistation Pipay (1556 m) - Chalet de Pincerie (1900 m) - Chalet du Gleyzin de la Ferrière (1620 m) - Refuge des 7 Laux (2135 m) kamperen langs Lac de Cottepens (2150 m). Afstand: 12 km - 1050 m omhoog - 450 m omlaag - staptijd: 6u. Dag 2: Lac de Cottepens (2150 m) - Col de la Vache (2600 m) - Pas de la Coche (1989 m) - Refuge du Habert d’Aiguebelle (1740 m). Afstand : 8 km - 460 m omhoog - 900 m omlaag - staptijd: 4u. Dag 3: Refuge du Habert d’Aiguebelle (1740 m) - Cime de la Jasse (2478 m) - Lac de la Jasse (1864 m) - skistation Pipay (1556 m). Afstand: 10,5 km - 850 m omhoog - 1000 m omlaag - staptijd: 5u30 Kaartmateriaal: IGN-kaart 1/25.000 3335ET (le Bourg d’Oisans - l’Alpe d’Huez) Scan deze QR-code voor meer info om: de topografische kaart van de regio te bekijken:

de afgelegde tocht op kaart en meer foto’s te bekijken:

Conclusie: de Belledonne heeft ons aangenaam verrast. Ondanks zijn bescheiden oppervlakte, kan je in dit massief prachtige meerdaagse tochten maken en genieten van weidse panorama’s. 

Uitzicht vanaf Pas de la Coche.

Lac Cottepens in de ochtendzon. 12 I Horizon - juli 2021

Bivakkeren nabij de Refuge du Habert d’Aiguebelle.

Uitzicht vanaf de Cime de la Jasse met de Mont Blanc in de verte.

ADVERTENTIE :

WILEY-X CAPTIVATE ZONNEBRILLEN

Tekst & beeld: Optic services

CAPTIVATE TECHOLOGIE HET LICHTSPECTRUM VISUALISEREN Ook al kan het menselijk oog niet het hele lichtspectrum zien. Bepaalde delen ervan zijn voor de ogen moeilijk waar te nemen, en andere delen zijn zeer gevaarlijk voor de gezondheid van uw ogen. CAPTIVATE™ gepolariseerde lenzen filteren schadelijke stralen en licht dat het oog verward, waardoor de helderheid en definitie toenemen met levendiger contrast en levendigere details. KLEURSPECTRUM MET EN ZONDER CAPTIVATE™ Onze ogen kunnen gemakkelijk de blauwe, groene en rode golflengten langs het zichtbare lichtspectrum onderscheiden. Het is echter waar de blauwe, groene en rode golflengten samenvloeien dat het menselijk oog moeite heeft om duidelijk te zien. CAPTIVATE™ gepolariseerde lenzen filteren dat verwarrende licht weg en maken het kleurenspectrum duidelijker voor het oog. Het resultaat is meer contrast en meer helderheid.

kleurenspectrum zonder CAPTIVATE™

kleurenspectrum met CAPTIVATE™

CAPTIVATE ™ LICHTSPECTRUM Deze grafiek toont de chromatische piekrespons voor de kleuren blauw, groen en rood. Gearceerde zones vertegenwoordigen de gebieden waar lichtgolven samenvloeien en de ogen verwarren. Hier kun je het licht het beste uitfilteren. Zie de gearceerde gebieden als verwarrend licht en de niet-beschaduwde gebieden als helder licht. CAPTIVATE™ blokkeert het UV-licht en het slechte blauwe licht (380nm430nm) – blauwviolette/HEV-lichtstralen die schadelijk zijn voor onze ogen, waardoor het risico op schade aan retinale cellen en leeftijdsgebonden maculaire degeneratie en cataract wordt verminderd.

WILEY-X CAPTIVATE COLLECTIE Wiley-X Captivate zonnebrillen collectie is een zeer ideale brillencollectie doordat de combinatie van een basiskleur (koper, grijs of groen) met verschillende spiegelkleuren het kleurcontrast en dieptezicht enorm verbeteren.

Voordelen • • • • •

Kraswerend en ontspiegeld High velocity impactresistance Veiligheidsnormering EN 166S Zeer glad lensoppervlak waardoor stof, vuil, water, sneeuw niet op de lens blijven kleven Filter-8 gepolariseerd: 100% polarisatie en 100% UV bescherming voor ongeëvenaard kleurcontrast en helder zicht

Wiley-X Captivate Collectie

een overzicht van de verschillende lenzen en hun specifieke eigenschappen vind je op de volgende pagina. Heb je interesse in deze zonnebrillen voor jouw volgend avontuur? Bekijk alvast onze webshop www.opticshop.be of kom ze passen in onze optiekzaak Optic-Services te Berlaar, Misstraat 93 zowel op afspraak als zonder afspraak. Heb je overdag geen tijd? Dan kan je een vrijblijvende afspraak maken na 18 uur. Je kan ons bereiken op tel. 0496 10 43 53 of via dirk@optic-services.be Horizon - juli 2021 I 13

Wiley-X Captivate polarized lenzen Grey lens

Green mirror lens

Copper lens

Egaliseert het zichtbare lichtspectrum zodat het licht gelijkmatiger het oog binnenkomt. Houdt de meeste kleuren neutraal en verbetert groen. Vermindert schittering op reflecterende oppervlakken. Verhoogt contrast en kleur in buitenomgevingen. Lichttransmissie: 13% +/- 3% Lensbasiskleur: Grijs Ontworpen voor: • Intense zon / Felle zon • Sportieve buitenactiviteiten • Optimale vermindering van overtollig blauw licht dat door het water wordt gereflecteerd • Algemene dagritten • Algemene buitenactiviteiten overdag

Hoge prestatie op licht bewolkte/ bewolkte dagen minimaliseert blauw licht dat wordt gereflecteerd door witte (lijnen op de weg) en blauwe objecten. Groen, oranje en blauw lijken levendiger. Vermindert schittering op reflecterende oppervlakken. Verbetert de dieptewaarneming om onderwaterlandschappen te benadrukken. Lichttransmissie: 12% +/- 3% Lensbasiskleur: Koper Ontworpen voor: • Felle zon / veranderend licht • Activiteiten met groene landschappen zoals wandelen of golfen • Hoge prestaties op wegen/oppervlakken met witte lijnen • Algemeen dag rijden

Verdeelt de kleur gelijkmatig op basis van de golflengtesterkte. Vermindert blauw licht om meer verzadiging van kleuren in rode, gele en groene gebieden mogelijk te maken. Definieert en intensiveert gele tinten door geel licht te verminderen. Vermindert schittering op reflecterende oppervlakken. Verhoogt contrast en kleur in buitenomgevingen. Lichttransmissie: 16% +/- 3% Lensbasiskleur: Koper Ontworpen voor: • Felle zon / veranderend licht • Bewolkte en bewolkte dagen • Sportieve buitenactiviteiten • Algemene dag rijden

Blue mirror lens

Bronze mirror lens

Rose golden mirror lens

Vermindert reflectie van blauw licht op water. Egaliseert het zichtbare lichtspectrum om het licht gelijkmatiger in het oog te laten komen. Houdt de meeste kleuren neutraal en verbetert groen. Vermindert schittering op reflecterende oppervlakken. Een van de vele functies die de lens biedt, is dat kleuren niet vervormen, hoewel de lichttransmissie laag is. De basiskleur van deze lenzen houdt verblinding tot een minimum beperkt. De blauwe spiegel filtert het fel zonlicht, zodat je ogen niet vermoeid raken. Lichttransmissie: 10% +/- 3%. Lensbasiskleur: Grijs Ontworpen voor: • Intense zon / Felle zon • Algemene dag rijden • Algemene buitenactiviteiten overdag

Kleuren worden gelijkmatig verdeeld op basis van golflengtesterkte voor meer contrast en betere prestaties. Vermindert blauw licht om meer verzadiging van kleuren in rode, gele en groene gebieden mogelijk te maken. Definieert en intensiveert gele tinten door geel licht te verminderen. Vermindert schittering op reflecterende oppervlakken. De CAPTIVATE-functie geeft u een nog betere dieptewaarneming en levendige kleuren door blauw licht te verminderen. Lichttransmissie: 13% +/- 3% Lensbasiskleur: Koper Ontworpen voor: • Felle zon / veranderend licht • Bewolkte en bewolkte dagen • Activiteiten met veel gele landschappen • Algemene dag rijden

Hoge prestaties op licht bewolkte/ bewolkte dagen. Vermindert oranje en blauwe pieken om groen en geel levendiger te laten lijken. Vermindert schittering op reflecterende oppervlakken. Perfect voor liefhebbers van het buitenleven die houden van activiteiten op het water of lange wandelingen en trektochten in de natuur. • Blokkeert schadelijk Heigh Energy Zichtbaar licht tot 430 nanometer • Elimineert schittering van glanzende oppervlakken Lensbasiskleur: Groen Ontworpen voor: • Felle zon / veranderend licht • Activiteiten met contrasterende landschappen, gele en groene accenten • Algemene water- en buitenactiviteiten overdag

Optic-Services

Misstraat 91 - 2590 Berlaar 0496 10 43 53 - dirk@opticstore.be

KALENDER

KALENDER 3 DE KWARTAAL 2021

Covid 19 kan een invloed hebben op de activiteiten, hou zeker de agenda op de website in de gaten voor de laatste updates en info over verplichte inschrijving.

WANDELKALENDER Gebruikte afkortingen: CW conditiewandeling DW dagwandeling SEN seniorenwandeling NMW namiddagwandeling VMW voormiddagwandeling

04 JULI

VMW/V9/KM16 Voormddagwandeling te Arendonk Vertrek: 9u - P Gemeentehuis Langs het Nederlandse grensgebied. Wandelleider: Jos Korthout 0478 20 65 15

8 JULI

Sen/V10:05/+/-18KM Wandeling in lijn van Leuven naar Sint Joris-Weert Wandeling van Station naar station. We starten in Leuven, doorkruisen de stad en wandelen dan naar Sint Joris-Weert. We volgen de meanders van de Dijle en eindigen in Sint Joris-Weert. Elk uur vertrekt daar een trein terug naar Leuven. Voor deze wandeling wordt rekening gehouden met de treinuren. Bij wijziging van de treinuren passen we het vertrekuur aan. Vertrekplaats: Station van Leuven. Wandelleider: Hilde Lodewijckx 0486 40 85 56 lodewijckx_hilde@yahoo.co.uk

11 JULI

CON/V9.30/KM29/700HM Conditiewandeling Solwaster Tijdens deze extra zomerse conditiewandeling zoeken we de verkoeling van de Hoegne, Statte, Sawe en de Hoge Venen op. Vertrek 9u30 - Deelnemers krijgen een kaartje doorgestuurd Wandelleider: Gui Lemmens 0468 15 31 80 gui.lemmens@telenet.be

11 JULI

HMW/V9/KM25/1000HM Hoogtemeterwandeling aan de Ourthe Vertrek om 09u aan het station van Esneux. Wandelleider: Tom Lauwereins 0495 58 44 48 tom@lauwereins.eu

18 JULI

VMW/V9/KM16 Voorrmiddagwandeling te Witgoor-Dessel

Vertrek: 9u - P Kerk Langs open terrein, de Gracht en het kanaal Dessel-Schoten. Wandelleider : Jos Korthout 0478 20 65 15

25 JULI

DW/V9/KM? Dagwandeling Oilly sur Viroin. Zware wandeling, bos, open veld, rotsen, rivieren, panorama’s, is 6u15 stappen. E 313 – E 42 – E 411, uitrit 20. Vertrek om 9u aan de kerk Wandelleider: Marcel Vleugels 0494 40 66 87

25 JULI

CON/V9.30/KM29/1300HM Conditiewandeling Nonceveux De conditiewandeling in Nonceveux heeft inmiddels een stevige reputatie opgebouwd en is een van de zwaarste uit het volledige programma. Vermits we vaak ongebaand de hellingen van de Amblève vallei op en af moeten, lijkt een korte broek me geen goede optie! Vertrek 9u parking van de Ninglinspo: Sedoz 5, BE-4920 Sougné-Remouchamps. Wandelleider: Gui Lemmens 0468 15 31 80 gui.lemmens@telenet.be

01 AUGUSTUS

DW/V9/KM26 Dagwandeling Soiron, Plooiend landschap, kleine gehuchten, overwegend weiden, panorama’s. E 42, uitrit 6. Vertrek om 9u aan de kerk. Wandelleider: Marcel Vleugels 0494 40 66 87

08 AUGUSTUS

VMW/V8.30/KM16 Voormiddagwandeling te Lille Vertrek: 8u30 - P Kerk. Door verschillende natuurgebieden rondom Lille Wandelleider: Jos Korthout 0478 20 65 15

Horizon - juli 2021 I 15

KALENDER

12 AUGUSTUS

SEN V10:00/KM17 Wandeling - Grenspark de Kalmthoutse Heide Vertrekplaats: NEC De Vroente , Putssteenweg 129, 2920 Kalmthout . Wandeling aan zowel de Belgische als Nederlandse zijde. ’s Middags eten we in open lucht. Wandelleider: Jan Daneels 03 664 18 18

Plopsa Coo). Wandelleider: Luc Fontyn 0486 42 12 32 l.fontyn@telenet.be

03 OKTOBER

VMW/V8.30/KM16 Voormiddagwandeling te Oosterlo-Geel Vertrek: 8u30 - P Kerk Zigzag langs de vallei van de Grote Nete en de open landbouwgebieden. Wandelleider: Jos Korthout 0478 20 65 15

DW/V10/KM24 Door de bossen en heidelandschap van het land van “De Witte” Deze quasi vlakke wandeling verloopt voor 99,5% over onverharde comfortabele bospaden. De wandeling voert ons door de Merode bossen en langs een afwisselend heidelandschap. Vertrek om 10u op parking 1 van de Abdij van Averbode, Herseltsebaan 2 Averbode Wandelleider: Gui Lemmens 0468 15 31 80 gui.lemmens@telenet.be

29 AUGUSTUS

03 OKTOBER

22 AUGUSTUS

DW/V8.30/KM23/HM730 Avontuurlijke Wandeling Hotton Vertrek 8u30 - P op de Rue Simon ter hoogte +punt N86/ N833 Brug Ourthe (Kontich 6u30) Stevige wandeling die ons langs verschillende mooie plekjes brengt. klimrotsen Hotton, grotten, ondergrondse riviertjes, groeves en een lekker terrasje op het einde. Op de overgang tussen de Calestienne en Ardennen, het mooiste van twee werelden. Wandelleider: Steven Horemans 0496 07 44 21 stevenhoremans.sh666@gmail.com

05 SEPTEMBER

VMW/V8.30/KM16 Voormiddagwandeling te Retie. Vertrek: 8u30 - P ophaalbrug N123 baan Retie-Postel Door het Nieuw opengesteld noordelijk deel tussen Retie-Arendonk-Postel. Wandelleider: Jos Korthout 0478 20 65 15

9 SEPTEMBER

Sen/DW/V10:00/9+9KM Donderdagwandeling vanuit Boom Wandeling in 8-vorm. ’s Morgens verkennen we de Schorre (gekend van Tomorrowland) en de oude kleiputten richting Terhagen. Na de pick-nic nemen we de overzetboot naar Klein-Willebroek voor een wandeling in het natuurgebied Broek De Nayer. Vertrek: Parking aan ’t Steencaycken, Hoek, 76 te Boom. Wandelleider: Marc Verpoten 0474 811 849 marc.verpoten@telenet.be

19 SEPTEMBER

VMW/V8.30/KM16 Voormiddagwandeling te Vorselaar Vertrek: 8u30 - P Kerk of Markt. Langs natuurgebied Schupleer en de rivier de Aa. Wandelleider: Jos Korthout 0478 20 65 15

26 SEPTEMBER

HMW/V9/ 26km/1000HM Hoogtemeterwandeling rond Coo. Vertrek op parking (8€/dag) langs de N633 bovenaan de waterval. (Niet de parking onderaan, niet de parking van 16 I Horizon - juli 2021

DW/V9/KM26 Dagwandeling te Pulderbos Akkers, bosjes, houtkanten, beekjes. E 313, uitrit 19 - Vertrek om 9u00 aan de kerk. Wandelleider: Marcel Vleugels 0494 40 66 87

9-10 OKTOBER

Wandelweekend Monschau Wandelleider: Dirk Van Laer/Jef Peeters

10 OKTOBER

VMW/V9.00/KM16 Voormiddagwandeling te Olmen Vertrek 9.00 u : P kerk.-Olmen Markt Wandelen door unieke natuurgebieden tussen Olmen en Mol Wandelleider: Jos Korthout 0478 20 65 15

16 OKTOBER

DW/V9/KM23/HM650 Een wandeling naar La Sibérie, een gehucht op het plateau boven de Maas. Het was een soldaat van Napoléon die hier moest komen vechten en de barre winter hier zo koud vond ‘als in Siberië’. Het uitzichtpunt op de Maasvallei dat hier hoog in de flank ligt draagt nog steeds de naam ‘La Sibérie. Mooie uitzichten over de meanderende Maas. Door bossen en af en toe een pittige helling.’ Vertrek om 9u College Godinne-Burnot, Route de Floreffe 26, 5170 Profondeville 50°21’44.2”N 4°51’13.6”E of 50.362288, 4.853764 Wandelleider: Danny Iliaens 0497 94 49 47 danny.iliaens@telenet.be

17 OKTOBER

DW/V9/KM25 Vlakke wandeling doorheen het natuurgebied van de Oisterwijkse bossen en vennen nabij Tilburg in Nederland Een gevarieerde wandeling door bos- en heidegebied met pittoreske verscholen vennetjes waarvan de meeste dateren van net na de laatste ijstijd. Vertrek om 9u op de wandelparking van het bezoekerscentrum, Van Tienhovenlaan 4, Oisterwijk, Nederland Wandelleider: Gui Lemmens 0468 15 31 80 gui.lemmens@telenet.be

25 OKTOBER

VMW/V9.00/KM 16 Voormiddagwandeling te Merksplas Vertrek 9u - P Landloperskapel, Kapelstraat Door de mooie omgeving van de gevangenis van Merksplas. Wandelleider: Jos Korthout 0478 20 65 15

31 OKTOBER

DW/V9/KM28/400HM Reeds enkele jaren wissel ik in het Allerheiligenweekend een wandeling aan de kust af met een wandeling door het duinengebied van Bray Dunes in Frankrijk. Dit jaar is Bray Dunes aan de beurt. Het zand, de duinen, de weersomstandigheden en de afstand zorgen dat deze wandeling zeker niet te onderschatten valt. OPGELET! Overgang naar wintertijd, een uurtje langer slapen dus ! Verzamelen om 9u wintertijd op de parking van de St.Niklaaskerk, Leopold 2 laan 85 Oostduinkerke. We rijden dan samen naar de vertrekplaats aan de Franse grens.

Voor wie er een weekendje aan zee van wil maken, kan op maandag 1 november ook deelnemen aan een wat kortere wandeling in het hinterland van Oostduinkerke. De combinatie van beide wandelingen is zonder twijfel een stevige training. Overnachten kan bv. in de jeugdherberg van Oostduinkerke. Bij voldoende interesse kan er in groep gereserveerd worden. Wandelleider: Gui Lemmens 0468 15 31 80 gui.lemmens@telenet.be

01 NOVEMBER

DW/V9/KM23/200HM Strand en duinenwandeling. We ontdekken de beschermde duinengordel in het hinterland van Oost-Duinkerke, Nieuwpoort en Koksijde en verbinden ze met een wandeling langs de vloedlijn. Verzamelen om 9u op de parking van de St.Niklaaskerk, Leopold 2 laan 85 Oost-Duinkerke. Wandelleider: Gui Lemmens 0468 15 31 80 gui.lemmens@telenet.be

VASTE CLUBACTIVITEITEN

OPEN KLIMDAGEN 2021

CONDITIETRAINING

10 juli 14-15 augustus 05 september 09 oktober 21 november 12 december

elke woensdag (vanaf september) Uur: 20 - 21u Locatie: Sportzaal Sint Eduardus, Broeder Frederikstraat 3, 2170 Merksem Inkom: gratis voor BPA/light, 3€/les voor KBF

ADVENTURE RUNNING

elke donderdag (vanaf september) Uur: 19:30 - 21u Locatie: Fort IV Mortsel, Krijgsbaan (parking), 2640 Mortsel Inkom: gratis voor BPA/light

klimmassief Pont à Lesse klimmassief Freyr open klimdag nieuwe leden BPA, klimmassief nog kiezen klimmassief nog kiezen indoor indoor

Breng steeds je identiteits- en lidkaart KBF mee. Volg de facebookpagina en website. Meer info via kevinvanzurenborg@gmail.com

ROTSKUIS 2021 Zaterdag 25/9 Zaterdag 16/10 Zaterdag 27/11 Zaterdag 11/12 Meer info via tomdevocht@yahoo.com

Horizon - juli 2021 I 17

BEN JE GAAN WANDELEN IN DE NATUUR? Controleer jezelf ELKE AVOND na een wandeling in het groen op tekenbeten.

Genieten van de natuur is goed voor je gezondheid. Maar ... wees niet gek! Doe dezelfde dag nog de TEKENCHECK!

CONTROLEER je lichaam VAN KOP TOT TEEN,

BEN JE TEEKVRIJ?

want een teek is erg klein en zoekt een warm plekje.

Super, CONTROLEER je lichaam elke keer weer nadat je in de natuur geweest bent.

iets op de rn

Dra a

teek nie de t

iet aan de in

k tee

Kni jp

Sme e

nd de teek ra

k tee

Ver b

VERWIJDER de teek rustig en in één beweging.

t pla

Noteer de datum en plaats van de tekenbeet en herinner jezelf aan het opvolgen van de symptomen. Je kunt hiervoor de app TekenNet gebruiken.

Breng je medewandelaars op de hoogte!

t nie

Meer informatie en adviezen op de website tekenbeten.be

HEB JE EEN TEKENBEET?

3 Let EEN MAAND LANG op deze SYMPTOMEN: een RODE VLEK, rond de plaats van de beet, die groter wordt

griepachtige symptomen zoals koorts, gewrichts- of spierpijn

Ga naar de huisarts als je je niet goed voelt of een rode kring ziet op de plaats van de tekenbeet.

TEKENENCEFALITIS VOORKOMEN Tekst: Joke Bernagie, Huisarts Onspraktijk - www.onspraktijk.be

WAT?

Tekenencefalitis is een ziekte die koorts en hersenvliesontsteking kan veroorzaken. Mensen krijgen het door een virus (het TBE tick-borne-encephalitis -virus). Dit virus wordt overgedragen door besmette teken.

WAAR?

De ziekte komt voor in de landelijke bosrijke streken van centraal Europa, de zogenaamde “TBE-gordel” (Oostenrijk, Zwitserland, Zuid-Duitsland, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Polen, Slovenië, Kroatië, ex-Joegoslavië, ex-USSR, Bulgarije, Roemenië, enz.), maar er zijn ook haarden in Zweden, Denemarken en de Baltische staten. De haarden zijn ook aanwezig op grotere hoogten (tot ongeveer 1500 m).

WANNEER?

Het risico is seizoensgebonden: vanaf de lente tot en met de herfst (van april tot oktober).

HOE VERLOOPT DE ZIEKTE?

De aandoening verloopt in meeste gevallen goedaardig, totaal zonder symptomen of zoals een banale griep. Soms zijn er ernstige ziektesymptomen (neurologische verschijnselen), geschat op 1 per 100 besmette tekenbeten. Een fatale afloop (3 op 100 personen met neurologische ziektesymptomen) en neurologische restletsels (15%) zijn mogelijk.

OVERDRACHT?

Tekenencefalitis is niet besmettelijk van mens op mens. Teken die het virus hebben, kunnen mensen besmetten. Door een tekenbeet komt het virus in het bloed. Een zeer zeldzame manier om besmet te raken is het drinken van besmette rauwe melk of het eten van besmette rauwe kaas. Als dieren, zoals schapen, geiten en koeien besmet raken, zit het virus in de melk. Iedereen kan tekenencefalitis krijgen. Je moet dan wel gebeten zijn door een teek die het virus heeft of je moet besmette rauwe melk(producten) hebben gedronken of gegeten. Dit laatste is heel zeldzaam.

HOE VOORKOMEN?

Controleer vaak op tekenbeten als u in het groen bent geweest en verwijder teken direct. Hiermee is ook de ziekte van Lyme te voorkomen. Krijg je klachten zoals een groter wordende vlek of ring op de beetplek of koorts en ernstige hoofdpijn in de dagen na een tekenbeet? Neem dan contact op met een huisarts.

WAT KAN JE CONCREET DOEN?

• Draag gesloten schoenen, lange mouwen en een lange broek. Stop broekspijpen in uw sokken. Op lichte kleding zijn teken beter te zien. • Draag kleding die is geïmpregneerd met het insectenwerend middel Permetrine of spuit uw kleding in met een insectenwerend middel dat DEET bevat. • Smeer de onbedekte huid in met een middel dat DEET bevat.

VACCINATIE

De Hoge Gezondheidsraad beveelt vaccinatie aan voor reizigers die tijdens het tekenseizoen (voorjaar, zomer en herfst) bovengenoemde regio’s bezoeken en buitenactiviteiten ondernemen in beboste gebieden. Het volledige vaccinatieschema bestaat uit drie vaccins verspreid over een langere periode. Voor vertrek naar een risicogebied moet men minimaal 2 injecties (dag 0 en na 1 à 3 maand) gekregen hebben; dit geeft een bescherming van 90-95% twee weken na die tweede inspuiting. Je hebt in totaal 3 injecties nodig (de derde na 6 tot 15 maanden). Een herhalingsinenting dient na 3-5 jaar te gebeuren Elke inenting kost 39 euro en wordt niet terugbetaald. Elke mutualiteit betaalt per jaar wel een bepaald bedrag terug voor vaccinaties. CM: max 15euro/jaar De voorzorg: max 25 euro/jaar

Partena: max 25 euro/jaar Liberale mutualiteit: max 30 euro/jaar

OZ: max 10 euro/jaar

MEER INFO

www.weekvandeteek.nl www.tekenbeten.be

Horizon - juli 2021 I 19

KLIMTECHNIEK

Klimtechniek

FALENDE STANDPLAATSEN

uit ”Bergundsteigen #107 / zomer 19”, vertaling: Geert Van Eester

Een ongeval en een bijna-ongeval omwille van falende standplaatsverbindingen trekken de aandacht. In december 2017 viel een touwgroep uit de Obstanser ijswaterval in Oost Tirol. In de route “Brunsin” op de Mëisule (Sella massief / Dolomieten) brak in juni 2018 een hulptouw bij een naklimmersval. In beide gevallen betrof het een Kevlar (=aramide) hulptouw. Chris Semmel heeft beide ongevallen geanalyseerd en metingen doorgevoerd.

Bij het bijna-ongeval in de “Brunsin” braken beide strengen (die naar de vaste punten van de standplaats gingen) van het aanwezige Kevlar hulptouw (aramide kern / nylon mantel), op het moment als de naklimmer in het touw ging hangen.

VAN CHRIS SEMMEL Op 16 december 2017, dus nog echt vroeg in het ijsseizoen van de winter 2017/18, storten 2 zuid Tiroolse ijsklimmers, tezamen met hun standplaats, uit de Obstanser-ijswaterval 70m naar beneden. Beide klimmers overleefden zwaar gekwetst hun val, daar de voet van de waterval in een steil sneeuwveld overging. Bij het klimmen in de Dolomieten eind juni 2018, liet een touwgroep een streng half touw af naar de voorklimmer van de touwgroep die na hun de route klom en die problemen had om door de sleutelpassage te geraken. Kort daarna zette deze voorklimmer, die nu dus als naklimmer 20 I Horizon - juli 2021

gezekerd was, zich in de streng half touw. Een hulptouw uit Kevlar dat gebruikt werd in de standplaats brak aan beide strengen. Elk ongeval is tragisch. Niemand van ons is er immuun voor. Het enige positieve eraan, is dat men eruit kan leren. Het gaat niet om de “schuldvraag”, maar om wat de oorzaak van het ongeval was en door welke maatregelen het te vermijden was geweest. Opvallend was dat beide standplaatsen opgebouwd waren met enkelvoudig gebruikt Kevlar hulptouw. Beide Kevlar hulptouwen braken in de knopen.

ONGEVAL OBSTANSER IJSWATERVAL De standplaats op de Obstanser ijswaterval (afb. 1) bestond uit twee 19 cm lange Black Diamond ijsschroeven, die ongeveer 70 cm uit elkaar stonden op dezelfde hoogte. Daar de voorklimmer de volledige touwlengte uitgeklommen had en geen materiaal meer had, verbond hij deze beide ijsschroeven met een ca. 240 cm lang 5.5mm dik Kevlar hulptouw (aramide-kern/polyamide-mantel). De uiteinde van het hulptouw bevestigde hij met gestoken mastworpen direct in de ogen van de ijsschroeven. Als centraal punt werd een schroefmusketon met ankersteek in dit hulptouw aangebracht. De hoek van het hulptouw aan het centraal punt bedroeg ongeveer 80°. De zelfzekering van de zekeraar was met een mastworp in het centraal punt. De voorklimmer werd met dubbel touw met een halve mast worp aan het centraal punt gezekerd. De voorklimmer klom een goede 10m boven de stand, waarna hij voor onbekende reden een voorklimmersval maakte. Daar er geen tussenzekeringen gezet waren, viel hij direct op de standplaats. Door de valenergie werd de linkse ijsschroef uit het ijs getrokken (afb. 3). Vervolgens werkte de totale valenergie over het Kevlar hulptouw (enkele streng) op de overblijvende rechtste ijsschroef. De mastworp werd dichtgetrokken, de polyamide-mantel van het hulptouw brak en de aramide-kern van het Kevlar hulptouw begon door de mastworp aan het oog van de ijsschroef te lopen. Nog voordat het einde door de mastworp werd getrokken, brak na ongeveer 88 cm ook de aramide-kern van het hulptouw (afb. 2). Als gevolg daarvan storten beide klimmers als één touwgroep naar beneden. De rechtste ijsschroef, tezamen met de rest van de mantel van het hulptouw en een kort stukje van de kern bevond zich nog op de standplaats (afb. 3).

afb 1 : De standplaats op de Obstanzer-ijswaterval.

Oorzaken van het ongeval op de Obstanser ijswaterval

• De op de standplaats inwerkende valenergie was zeer hoog, daar er nog geen tussenzekering geplaatst was en de voorklimmer met een valhoogte van meer dan 20 meter direct in de standplaats viel. • De linkse van de twee ijsschroeven bevond zich in dun slecht ijs. Blijkbaar werd de sneeuw en het slechte oppervlakte-ijs niet verwijderd voordat de schroef geplaatst werd. • Nadat de eerste schroef uitgebroken was, kwam de totale valenergie via de enkele streng hulptouw op de overblijvende schroef. • Het materiaal van het hulptouw liep door de belaste mastworp direct op de relatief scherpe kant van het oog van de ijsschroef. Zowel de valenergie als ook het gewicht van de zekeraar belastten dan de overblijvende ijsschroef op de enkele streng hulptouw.

Volgende vragen komen naar boven:

Welke krachten werkten bij de val en wat waren de krachten op de zekeringsketen die te verwachten waren? De halve mastworp, op een vochtig halftouw, slipt bij een val in de standplaats door bij een kracht tussen de 3.5 en 5.5 kN. De exacte kracht is afhankelijk van de ruwheid van de touwmantel en de handkracht van de zekeraar. Door zijn pendelen belast de zekeraar de overblijvende ijsschroef bijkomend met ca. 1 kN. Aldus werkte een kracht met grootteorde tussen 4.5 en 6.5 kN op de overblijvende rechter ijsschroef. Bij een goed ingestelde krachtenverdeling zou theoretisch op elk van de schroeven iets meer als de helft van de valkracht ingewerkt hebben, daar door de 80° hoek de belasting in ideaal geval bij ongeveer 53% ligt. Is de krachtenverdeling niet exact ingesteld, kan kortstondig ook de totale kracht op

afb 2 : Het ongevalsmateriaal met het gebroken aramide hulptouw van de Obstanzer ijswaterval. Horizon - juli 2021 I 21

Breuk bij 5,72 kN in het oog

afb 3 : De standplaats van de Obstanzer ijswaterval na de val (bij inspectie ter plaatse door de alpiene politie). Links de plaats van, en de ijskwaliteit bij, de uitgebroken ijsschroef. Daarnaast de nog ter plaatse zijnde tweede (rechtse) ijsschroef met de resten van het hulptouw (in de holle nylon mantel bevond zich nog een kort stuk aramide kern). Bron: Ongeval protocol van de alpiene politieagent Klaus Hanser.

één van beide ijsschroeven gewerkt hebben. Hierdoor moet de linkse van de beide schroeven bij een kracht tussen 2.5 en 6.5 kN uitgebroken zijn. Zowel het “kelderijs” met de herkenbare holle ruimtes, als de kleine “kratervorming” bij uitbraak, beide op de foto te zien, tonen aan dat de linkse schroef niet in solide waterijs stak. Testen van ijsschroeven in waterijs van slechte kwaliteit tonen met waarden tussen 1 kN en 6 kN, extreem sterk verschillende uitbreekwaarden aan. Bij deze testen viel op dat bij zeer slechte kwaliteit van het ijs geen “kratervorming” rond het ijskanaal ontstaat. De ijsschroef wordt daar praktisch uit het rotte ijs getrokken. Hoe beter de ijskwaliteit, des te groter de “kratervorming”, daar de schroefdraad van de ijsschroef de kracht op het ijs overdraagt en dit dan wegbreekt over een groter oppervlakte. Het is dus heel aannemelijk dat de linkse ijsschroef ook bij een optimale krachtenverdeling faalde, omdat de ijskwaliteit hier als “slecht” moet worden omschreven. (afb. 3) Vanaf welke kracht slipt een aramide hulptouw (aramidekern / Nylon mantel), dat met een mastworp wordt bevestigd in een Black-Diamond ijsschroef, door? Alle testen werden uitgevoerd met een nieuw Edelrid Kevlar-touw (5,5 mm) en een vrijwel statische belasting op een testbank met een belastingsnelheid van 1.000 mm / min. In de gestoken mastworp op een Black Diamond ijsschroef begon het touw bij een kracht van ongeveer 3 kN door te slippen in de mastworp. Bij een belasting van 5,72 kN brak het Kevlar-touw in de mastworp aan de ijsschroef. Hier wordt een belasting op één streng gecombineerd met een belasting over een scherpe kant. Hoe problematisch is de belasting over een scherpe rand (het oog van de ijsschroef), vergeleken met de belasting op enkele streng van het Kevlar-touw? Hetzelfde hulptouw, dat met een mastworp op enkele streng wordt bevestigd in een musketon, houdt 8,54 kN. Vermijdt men de scherpe kant van het oog van de 22 I Horizon - juli 2021

Breuk bij 8,54 kN in een karabiner

Breuk bij 12,54 kN in het oog

afb 4 : Breeksterkte van het geteste 5.5mm aramide hulptouw (aramide kern/nylon mantel) in enkele streng met mastworp in het oog van een ijsschroef, resp. in een karabiner, alsook door het oog gestoken (dus dubbelstrengig)..

ijsschroef, houdt de enkele streng met mastworp in een musketon 8,54 kN in plaats van 5,72 kN (afb. 4). Zonder mastworp, maar zoals in de "Zuid-Tiroolse standplaats" (zie bergundsteigen # 92) direct op het scherpe oog van de ijsschroef, houdt het hulptouw op dubbele streng 12.54 kN! Als het hulptouw enkelvoudig door een boorhaak, een slaghaak of een ijsschroef wordt gestoken en vervolgens wordt geknoopt (= belasting op de dubbele streng), vermindert de kantbelasting de breeksterkte van het touw aanzienlijk minder dan een belasting op één enkele streng op een musketon (afb 4). De belasting van één enkele streng is in de knoop duidelijk gevoeliger voor kantbelasting. Zou het ongeval vermeden zijn met hetzelfde touw, maar met dubbele streng? Zowel bij belasting op enkele streng op musketon, alsook bij belasting op dubbele streng over een scherpe kant, zou het ongeval met grote waarschijnlijkheid vermeden zijn, aangezien beide een kracht van meer dan 6,5 kN houden. Was het ongeval te vermijden geweest door het plaatsen van een tussenzekering? Als de voorklimmer zo snel mogelijk in goed vast ijs een ijsschroef geplaatst had, zou het zeer waarschijnlijk niet tot de val van de hele touwgroep gekomen zijn. Een ijsschroef in goed ijs heeft een sterkte van 16 kN tot meer dan 20 kN. Zelfs bij het uitbreken van de standplaats door de belasting naar boven, zouden beide klimmers dan in de tussenzekering hangen blijven hangen.

Conclusie

Duidelijk is dat een belasting op één enkele streng op de standplaats het materiaal enorm verzwakt en daarom kost wat kost moet vermeden worden. Ongeacht of het Kevlar- of Dyneema-touw is, zelfs de sterkte van nieuwe touwen is, op enkele streng met 5-8 kN in de knoop, in

het kritische bereik. Ook Dyneema bandlussen tonen hier slechts een sterkte van 4-5 kN. Als men rekening houdt met andere invloeden die het materiaal verzwakken, zoals veroudering, natheid of dynamische belasting, wordt de sterkte verder verminderd! Met dubbele streng is de sterkte, ook wanneer men het hulptouw door het oog van een boorhaak, slaghaak of ijsschroef steekt, groter dan 12 kN. Dus een standplaatsbouw, zoals in de "Zuid-Tiroolse standplaats" waar het hulptouw direct door de haak wordt gestoken (dus zonder musketon), is Kevlar- of Dyneematouw geen probleem.

Om het uitbreken van de standplaats te vermijden, moeten volgende punten in acht genomen worden: • Gebruik materiaal alleen dubbel op de standplaats, ongeacht of er gewerkt wordt met een krachtverdeling of serieverbinding. • Vertrouw alleen ijsschroeven die in compact ijs geplaatst zijn (let op de permanente ijsuitstoot bij het plaatsen van de schroef). Verwijder altijd sneeuw en oppervlakkig rot ijs voordat u een schroef plaatst. • Plaats, bij het verlaten van de standplaats, zo snel mogelijk een eerste tussenzekering (bv. een goede ijsschroef).

BIJNA ONGEVAL “BRUNSIN” De standplaats was hier een goede zandloper, waardoor een stuk touw geknoopt was, evenals een slechte slaghaak. De slaghaak was met het touw van de zandloper verbonden door middel van een achtergelaten oud Kevlar hulptouw om zo een rappelstand te vormen (afb 5). Het centraal punt was een maillon rapide, die in het Kevlar hulptouw hing en waar ook het touw van de zandloper losjes doorging (redundantie). De vrouwelijke berggids legde zelf nog een extra klemblok en gebruikte nog een extra zandloper. Alles werd verbonden aan het centraal punt van de rappelstand (afb 6 en frontfoto) De begeleide touwgroep bevond zich op deze standplaats, wanneer de voorklimmer van de volgende touwgroep problemen had in de sleutelpassage. De vrouwelijke berggids liet één van haar strengen halftouw naar hem zakken, waarop de voorklimmer zich eraan

afb 5 : De aanwezige standplaats in de “Brunsin” route op de oostelijke pijler van Mëisule dala Biesces/Sella.

vastmaakte en zo van boven uit autoblokkerend gezekerd werd. Terwijl hij probeerde de sleutelpassage te beklimmen, gaf hij het commando ‘sec’ en zette zich in het halftouw. Daarop nam de touwgroep op de standplaats een knarsend geluid waar en ze realiseerden zich dat het "oude" Kevlar touw in het centraal punt van hun standplaats gebroken was.

Oorzaken bijna ongeval Brunsin

De op de standplaats werkende valenergie kan niet groot geweest zijn, daar de ‘naklimmer’ zich enkel in het halftouw zette. Desalniettemin brak het Kevlar touwtje aan beide kanten in de knoop. Gaat men ervan uit dat slechts één streng van het Kevlar touw belast was, moeten zowel een eventuele voorbeschadiging , veroudering en de knoopsterkte als oorzaak bekeken worden.

Volgende vragen komen naar boven

Opmerking bij de testopstelling: Alle “quasi statische”

afb 6 : De verbeterde standplaats in de “Brunsin” na het bijna-ongeval. De aanwezige standplaats bestond uit het gele hulptouw (door een zandloper gestoken) en het paarse verbleekte aramide hulptouw (aramide kern/nylon mantel). De belasting in het centraal punt ging eerst op dit hulptouw, waarbij beide strengen ervan braken. De klemblok, net zoals het blauwe hulptouw dat door een bijkomende zandloper was gestoken, zijn aangebracht door de gidsen en door haar verbonden met het centrale punt (maillon rapide). Horizon - juli 2021 I 23

Resultaten gelijkaardig 5.5 mm Kevlar hulptouw van het bijna-ongeval

in kN

in %

Statische breeksterkte enkele streng, nieuw hulptouw (Normtest)

20.8

100

Statische breeksterkte enkele streng, oud hulptouw (Normtest)

17.1

Statische breeksterkte met knopen tussen 10mm stangen, nieuw hulptouw

7.1

Statische breeksterkte met knopen tussen 10mm stangen, nieuw hulptouw

6.9

Dynamische breeksterkte met knopen tussen 10 mm stangen, nieuw hulptouw

6.2

Dynamische breeksterkte met knopen tussen 10 mm stangen, oud hulptouw

5.8

Dynamische breeksterkte met knopen (10 mm stangen, oud hulptouw) (kleinste waarde)

4.2

afb 7 : Statische en dynamische breeksterktes van een 5.5 mm aramide hulptouw (aramide kern/nylon mantel).

testen werden doorgevoerd op een trekmachine met een snelheid van belasting van 300 mm/min. Bij de dynamische testen werd de kracht over een statisch touw (Edelrid „Safety Super II“, 11 mm) met een massa van 80 kg en een valhoogte van 2500 mm op de genormeerde valtestinstallatie gegeven. Welke krachten werken in op de standplaats bij een val, beter gezegd ‘zich in een streng half touw zetten door een naklimmer’ en welke krachten zijn er te verwachten? De beide personen op de standplaats wogen tezamen ca. 130 kg. Daar het een hangstandplaats was, moet ervan uitgegaan worden dat zij de standplaats maximaal met een kracht tussen 1 tot 1,3 kN belast hebben. De van boven uit gezekerde klimmer woog 95kg. Bij testen werden - bij het zich in het touw zetten van de naklimmer, gezekerd met een autoblokkerend toestel (reverso 4 of ATC Guide) en met één streng half touw van ca. 15m lengte - krachten van maximaal 3,1 kN gemeten. Opvallend was dat, door de grote rek van het half touw, ‘valhoogtes’ optraden tot 3m. De totale kracht op het centrale punt van de standplaats kon dus maximaal 4,4 kN geweest zijn. Gemeten krachten De krachten werden voor zowel nieuw als gebruikt hulptouw, conform de genormeerde testmethode, op enkele streng over rollen gemeten. Vervolgens werd de extra breeksterktevermindering door zaksteken op de uiteinden tussen twee 10mm stangen gemeten en daarna de breeksterkte van oude, in de dolomieten verzamelde, Kevlar hulptouwen bepaald. Dit laatste eveneens met en zonder knopen. In een verdere testserie werden dan nieuwe, evenals verouderde, hulptouwen met knopen dynamisch getest. De resultaten zijn in afb 7 samengevat. Welke rol speelt de veroudering van achtergelaten Kevlar hulptouwen? Bekijkt men de resultaten in afb 7, dan kan bij de gebruikte hulptouwen een zeer grote variatie aan breeksterktes opgemerkt worden. Dit is niet zo verbazingwekkend, daar alle geteste hulptouwen ook verschillen in blootstellingsduur aan water (hydrogene veroudering), aan UV-straling (UV-veroudering), aan temperatuur (thermische veroudering) en hun mechanische veroudering. Enkel de kleinste gemeten waarde bij de dynamisch geteste oudere hulptouwen (4.2 kN) kan de breuk verklaren. Het hulptouw moet dus al zeer lang in de rappelstand gehangen 24 I Horizon - juli 2021

hebben. Tevens moet de belasting eerst op één van beide strengen gewerkt hebben. Bij de testen viel op dat de knopen in de testmonsters zich sterk verplaatsten, d.w.z. dat ze dichttrokken onder de belasting. Dit, in praktijk gunstig effect, kan bij sterk “verduurde” en door belasting dichtgetrokken hulptouwen bijna niet optreden. Dit betekent dat verouderde, zich ter plaatse bevindende hulptouwen - in vergelijking met nieuw geknoopte hulptouwen - al bij kleine veranderingen in de trekrichting geen krachtenverdeling meer tonen. Alles tezamen lag de reductie van de breeksterkte ten gevolge van veroudering bij alle geteste touwen tussen 3% en 25%. Welke rol speelt de reductie van de breeksterkte door knopen bij oudere Kevlar hulptouwen? Door de zaksteek in rappelvorm (over beide strengen) belast, reduceert zich de breeksterkte bij aramide hulptouwen gemiddeld met 66% (nieuwe hulptouwen) en 67% (oudere hulptouwen). Vergeleken met nylon (polyamide) hulptouwen, bij dewelke zich de breeksterkte met ca. 50% vermindert door knopen, kunnen de zeer statische vezels zoals Kevlar (aramide) of Dyneema (polyethyleen) praktisch niet rekken. Bij buiging in de knopen betekent dit, dat enkel de buitenste, dus sterker uitgerokken vezels, de krachten kunnen opnemen en dat de binnenste vezels praktisch geen kracht kunnen opnemen (afb 8). Welke rol speelt een dynamische belasting in vergelijking met de statische trektesten? Dynamische belastingen verminderen, in vergelijking met

afb 8 : Buigbelasting bij zeer statische en elastische materialen. Bij statische materialen zoals Dyneema of Kevlar is de belasting bij buiging sterker op de buitenste vezels als bij semi-statische en elastische materialen (nylon, ...). Bij deze laatste worden meer vezels belast.

de quasi statische belasting (in het labo), de breeksterkte van Kevlar hulptouwen met 14% tot 20%. Bij polyamide ligt de vermindering daarentegen maar bij enkel procenten (1 - 5%). Dyneema hulptouwen geven, net zoals Kevlar, een vermindering van 15 - 20%. Kan de breuk van het hulptouw door de hierboven vermelde oorzaken verklaard worden of moet rekening gehouden worden met een voorafgaande beschadiging van het hulptouw? Enkel met één ander Kevlar hulptouw uit de zuid-oost geëxponeerde route “Calice” was het mogelijk om een vermindering in breeksterkte aan te tonen die de breuk verklaart. Door de test kon echter aangetoond worden dat, wanneer alle factoren tezamen optreden, een aanzienlijke vermindering van de breeksterkte veroorzaakt wordt. Aangezien het hulptouw bij het bijna-ongeval met grote waarschijnlijkheid al langere tijd in de route hing en door zowel de voorbelastingen als door de leeftijdsgebonden “verbrossing” geen krachtenverdeling optrad, kan de breuk verklaard worden en is een materiaaldefect onwaarschijnlijk. Conclusie Evenals bij het ongeval aan de Obstanzer ijswaterval,

kon de breuk van het hulptouw aan de standplaats in de route “Brunsin” vermeden worden door het hulptouw dubbel te gebruiken. Gevonden (maar ook zelf aangebrachte) zeer statische hulptouwen, evenals verouderde bandlussen of hulptouwen uit polyamide (nylon) mogen nooit in een enkele streng gebruikt worden. Het materiaal zelf (Kevlar, Dyneema of nylon) lijkt minder belangrijk te zijn. Bij alle materialen kunnen knopen, veroudering, dynamische belastingen en slechte krachtverdelingen, en als gevolg van leeftijdsgebonden “verbrossing” en vooraf belaste knopen, leiden tot drastische gereduceerde breeksterktes. In alle gevallen zou de breeksterkte echter voldoende geweest zijn indien men twee strengen van het hulptouw gebruikt had (dubbele streng). Om falende standplaatsen, zoals hierboven beschreven te vermijden, moeten volgende punten in acht genomen worden: • Aanwezig materiaal op de standplaats kritisch beoordelen. • Geen materiaal enkelstrengig gebruiken op de standplaats, onafhankelijk of een krachtenverdeling of een rijzekering gemaakt wordt. • Indien nodig, oud materiaal verwijderen en je eigen nieuw materiaal dubbelstrengig gebruiken of redundantie creëren

Enkele streng

“nieuw”, statisch volgens Norm

“nieuw”, statisch met knopen

“verouderd”, statisch met knopen

“verouderd”, dynamisch met knopen

Kevlar 5.5 mm

15 - 24 kN

7 - 9 kN

5 - 7 kN

4 - 6 kN

Hulptouw

Dyneema 5.5 mm

18 - 25 kN

9 - 10 kN

8 - 9 kN

7 - 8 kN

Polyamide 7 mm

10 - 11 kN

5 - 6 kN

4 - 5 kN

3 - 5 kN

Bandlus

Polyamide 16 mm

16 - 17 kN

7 - 9 kN

5 - 6 kN

4 - 5 kN

afb 9 : Vergelijk breeksterkte van Kevlar, Dyneema en nylon hulptouwen en bandlussen. Uitgedrukt als procentuele vermindering van de breeksterkte betekent dit dat knopen bij statische materialen de breeksterkte ca. 66% vermindert, bij nylon hulptouwen ca. 50% en bij bandlussen uit nylon ca. 60%. Het verschil tussen statische en dynamische belasting ligt bij statische materialen tussen 15 en 20%, bij nylon bij ca. 5%. De veroudering vermindert die breeksterkte bij Kevlar hulptouwen tot ca. 25%, bij Dyneema en nylon hulptouwen tot ca. 20%.

SAMENVATTING Zeer sterke hulptouwen uit Dyneema of Kevlar tonen op de testbank bij statische belasting zeer hoge breeksterktes. In vergelijking liggen deze tussen 15 en 24 kN (afb 9). Dit is een grotere spreiding als bij alle types klimtouw (tweelings-, half- en enkeltouw). Men moet daarom bij het kopen van zo’n hulptouw de specificatie bekijken. Hulptouwen uit Kevlar of Dyneema moeten een breeksterkte van 18 kN (enkele streng) hebben. Bij het gebruik als hulptouw in enkele streng, moeten dynamische belastingen – dus vallen – zeker vermeden worden en om een naklimmer te zekeren mogen enkel dynamische zekeringstoestellen gebruikt worden. Als tussenzekering of bij gebruik op de standplaats moet het materiaal dubbel gebruikt worden. Als regel kunnen volgende uitspraken helpen: • Hulptouwen en bandlussen, eender uit welk materiaal, op de standplaats of aan tussenzekeringen nooit enkelstrengig gebruiken.

• Materiaal dat aanwezig is op een standplaats principieel niet vertrouwen. • Dynamische belastingen reduceren bij statische materialen zoals Dyneema of Kevlar de breeksterkte meer als bij elastische materialen uit nylon. • De vermindering in breeksterkte door knopen bedraagt bij hulptouwen uit statisch materiaal (Kevlar, Dyneema) ca. 66%, bij elastisch materiaal (nylon) ca. 50%. • Bij dezelfde kerndiameter zijn Dyneema hulptouwen meestal stabieler als Kevlar hulptouwen. Dyneema en Kevlar hulptouwen zijn uitstekende materialen en bijzonder goed geschikt om door slaghaken of zandlopers te steken, alsook om standplaatsen te bou wen. Dit echter enkel dubbelstrengig in ringvorm! Met dank aan het opleidingscentrum van de bergwacht in Bad-Tölz en de firma Edelrid (Flo Hellberg) voor de genereuze ondersteuning van de metingen. Tekeningen: Georg Sojer Foto’s: Semmel, Hanser, Pietron, Trenkwalder

Horizon - juli 2021 I 25

OPLEIDINGEN

HOOGGEBERGTE CURSUS HOOGGEBERGTE 2021-2022 Interesse in oriëntatie, gebruik van kaart en kompas, alpiene technieken, stappen op paden en gletsjers of je voortbewegen in makkelijk rotsachtig terrein? De BPA cursus hooggebergte 2021-2022 geeft je een basiskennis, door theoretische en praktische avonden alsook met praktijkdagen in de Ardennen. De doelstelling van deze cursus is cursisten initiëren zodat ze op een verantwoorde manier zelfstandig naar de bergen kunnen trekken. Na deze cursus kan je deelnemen aan een BPA alpiene opleidingsstage. Het cursusprogramma omvat oa. een theoretische en praktische initiatie/voorbereiding naar het gebergte, oriëntatie (kaart en kompas), het plannen van tochten (routeschema), gevaren in de bergen, ongevalsmanagement in het hooggebergte, materiaalkennis, uitrusting, weerkunde, alpiene technieken, toegepaste reddingstechnieken, touwtechnieken op gletsjer en rots, voeding, geologie en ecologie. Er is een cursushandleiding voorzien. De cursus start in november 2021 en loopt tot maart 2022, gemiddeld één cursusavond per week. Heb je nog verdere vragen of wens je meer info? Stuur dan een mailtje naar cursushgb@bpa.be of neem telefonisch contact op met één van de coördinatoren van de opleiding: Dominique Suys 0494/561 049, Bernard Mestdagh 0492/209 723 of Marc Hermans 0475/567 550

26 I Horizon - juli 2021

Theoretische vakken: telkens dinsdagavond van 19.30u tot 22.30u in Merksem (een aantal lessen worden online gegeven): • 9, 16, 23, 30 november • 7, 14, 21 december • 11, 18, 25 januari • 1, 8, 15, 22 februari • 8, 15 maart Praktijkavonden indoor: in twee groepen telkens woensdagavond van 19.30u tot 22.30u in Merksem: • Groep 1 en 2: 12 januari • Groep 1: 19 januari, 9 februari, 9 maart • Groep 2: 26 januari, 16 februari, 16 maart Praktijkdagen outdoor: • Zaterdag 27 november: oriëntatie, kaart en kompas • Zondag 6 februari: Pont-à-Lesse: alpiene technieken 1 • Zondag 20 februari: Marche-les-Dames: alpiene technieken 2 • Zaterdag 19 maart: Mozet: alpiene technieken 3 Examen: • Theorie: dinsdag 22 maart • Praktijk: woensdag 23 maart Attestuitreiking: • Donderdag 28 april

Deelnamevoorwaarden: Lid zijn van BPA of andere KBF-club. Deelnamesom: • 235 € voor BPA leden (op het moment van inschrijving), • 270 € voor KBF leden, • 195 € voor 2de gezinslid of jeugdlid jonger dan 18j, • 355 € voor niet-leden, incl. 1 jaar lidgeld BPA, geldend van september 2021 tot einde 2022. Info ivm KBF lidgelden: lidgeld betaald na 1 september 2021 geldt tot einde 2022 Inschrijven: Inschrijven kan vanaf 1 september 2021 Vul het online inschrijvingsformulier via de www.bpa.be in en uw inschrijving is geregistreerd. Uw inschrijving is volledig wanneer het inschrijvingsgeld ook toegekomen is op onze rekening. Schrijf daarvoor het betreffende bedrag over op rekeningnr. BE32 4083 0546 6102 op naam van Bergsportvereniging Provincie Antwerpen vzw met duidelijke vermelding “cursus hooggebergte 2021-2022“ en de namen van de deelnemers waarvoor wordt betaald. Adres voor inschrijving: Bergsportvereniging Provincie Antwerpen, Boomgaardstraat 22 bus 44, 2600 Berchem Let op: Het aantal deelnemers voor deze cursus is beperkt. Uw inschrijving is pas volledig als uw inschrijvingsformulier volledig ingevuld bij ons toekomt en de storting op onze rekening is volbracht. Bij meer cursuskandidaten geldt de datum van het elektronisch inschrijvingsformulier en de storting op de rekening. Er wordt eventueel een wachtlijst opgesteld voor het geval er op het laatste moment nog cursisten afvallen zodat de vrijgekomen plaatsen kunnen worden ingevuld.

STAGES & BEGELEIDE TOCHTEN

KLIMMEN ALPIENE KLIMSTAGE OOSTENRIJK WILDER KAISER PERIODE : 4/9/2021-11/9/2021 We trekken naar de bakermat van het alpiene klimmen, Wilder Kaiser in Oostenrijk, om zelfstandig te leren klimmen in alpiene omgeving. Hier zijn enkele sportklimgebieden die goed behaakt zijn, waar we de eerste dag zullen inklimmen en de technieken afstemmen. Er is een breed gamma van behaakte en minder behaakte routes, waarbij het gebruik van friends en nuts ook aan bod zal komen. We verblijven in half pension in berghut Stripsenjochhaus. Prijs: 750 € voor BPA leden 780 € voor KBF-leden Inbegrepen: Begeleiding, overnachting in HP, gebruik touwen. Niet inbegrepen: dranken, middag snack, verplaatsing naar Oostenrijk Voorbereidingsmoment: Voorjaar 2021. Datum nog af te spreken. Begeleiding & meer info via: kevinvanzurenborg@gmail.com, bramdewilde@skynet.be

Horizon - juli 2021 I 27

ACTIVITEITEN

OPEN KLIMDAG DURNAL ZONDAG 22/8/2021 Dit jaar organiseren we opnieuw een gratis klimdag voor niet-leden op het klimmassief van Durnal. Wil jij ook eens klimmen op de rotsen onder deskundige begeleiding van ervaren monitoren, schrijf je dan in voor een onvergetelijke ervaring. Er is geen voorkennis vereist en alle materialen worden voorzien. Je betaalt 10 € bij inschrijving, maar die krijg je terugbetaald als je komt.

TWEEDAAGSE TREKKING MONSCHAU PERIODE: 9-10/10/2021 Een 2-daagse trekking die ons van Eupen naar Monschau brengt: we vertrekken in Eupen om langsheen de Wesertalsperre doorheen het Hertogenwald en de Hoge Venen in de Duitse Eifel aan te komen. De volgende dag nemen we een andere route om terug op de parking aan te komen waar we onze wagens hebben achtergelaten. Je mag rekenen op 2 keer een tocht van ongeveer 25 km. Overnachten doen we in een heus kasteel waar de jeugdherberg is ondergebracht. Daar krijgen we een avondmaal en een ontbijt. Een lakenpakket is voorzien om je bed op te dekken in een meerpersoonskamer. Ook een welkomstdrankje is voorzien. Je dient enkel reservekleren mee te brengen en 2 keer een picknick te voorzien. Afspraakplaats wordt later aan de deelnemers meegedeeld. Prijs:

50 € voor BPA leden, 60 € voor KBF Leden

Tochtbegeleiding en alle info: Jef Peeters jef.peeters57@gmail.com - 0497361330 Dirk Van Laer dirk-van-laer@hotmail.com - 0484503877 28 I Horizon - juli 2021

HERFSTWANDELWEEKEND PERIODE: 10 TOT 14 NOVEMBER 2021 We logeren in Bohan aan de oevers van de Semois. Jullie mogen je verwachten aan (stevige) hellingen met af en toe korte technisch stukjes met wat klauterwerk. Er staan voor dit weekeinde 3 dagwandelingen en een halve dagwandeling op de planning. De afstanden beperken we tot maximaal 20 km per dag, met tussen de 500 en 800 positieve hoogtemeters per dag. We programmeren ook nog enkele avontuurlijke kortfilms als avondactiviteit. Locatie: JC De Knapzak, Rue de Mont les Champs 210, 5550 Bohan (Vresse-sur-semois) Prijs: 180€ voor BPA-leden, 210€ voor KBF-leden Inbegrepen: 4 overnachtingen in 4 of 6 persoonskamers, 4 x ontbijt, 3 x avondmaal, bedlinnen, welkomstdrink, avondfilm, begeleiding Niet inbegrepen: avondmaal op woensdag (mogelijkheid om te bestellen), lunch (mogelijkheid om te bestellen), badlinnen en consumpties Begeleiding en bijkomende info: Tom Lauwereins tom@lauwereins.eu - 0495 584448) Christel Van de Velde christelvandevelde66@hotmail.be - 0497 597316

COLLECTIEVE ROTSKUISDAG ZATERDAG 27/11/2021 Enthousiaste en geëngageerde medewerkers gezocht om mee zorg te dragen voor de rotsen waarop we zo graag klimmen. Samenwerken in een tof team voor een zinvol doel! De voorbije 2 jaar heeft de rotswerkploeg van BPA het klimmassief van Mozet grondig onder handen genomen. Inmiddels zijn de werken op dit massief voltooid en hebben we complimenten gekregen van het Waalse Département de la Nature et des Forêts (DNF). Ook andere massieven vragen onderhoud. Op 27 november organiseert KBF een collectieve rotswerkdag op het massief van Pont à Lesse. Deze dag vormt de uitgelezen kans om te proeven van de rotswerking, met onder andere een demo voor het plaatsen van haken. Slagen we erin 30 rotswerkers van BPA bij elkaar te krijgen? Als je je steentje wil bijdragen, neem dan contact op met tom.devocht@yahoo.com.

Horizon - juli 2021 I 29

VOOR U GELEZEN

Tekst & foto’s: Dirk Van den Berghe - www.altaviatravelbooks.be

IN DE LENGTE Soms kiest een reis jou uit, meer nog dan jij die kiest. Zelfs voor ervaren lange afstandswandelaars is ‘Noorwegen in de lengte’ een fysieke uitdaging, een indrukwekkende en eenzame tocht door Europa’s laatste grote wildernis. Myra de Rooy trekt solo door de bergen van het zuidelijkste puntje van Noorwegen, de vuurtoren van Lindesnes, naar het noordelijkste punt, de Noordkaap - een tocht van 3.000 kilometer. Zij maakt alle seizoenen mee - van noorderlicht tot middernachtzon. In de winter met slee en op ski’s, kamperen bij -34 graden, dagenlang vastzitten in afgelegen berghutten tijdens vliegende storm, wekenlang geen mens tegenkomen. In de zomer trekt ze met haar rugzak door adembenemende berggebieden, langs gletsjers, bruisende rivieren en stille meren, ze beklimt heilige bergen, maar sopt ook door arctische toendramoerassen met rendieren en dansende muggen als gezelschap. Soms is het afzien en gevaarlijk, toch is het vooral genieten van een weids en ruig berglandschap. Het is een innerlijke reis, want wie alleen reist, komt vooral zichzelf tegen. Daarnaast zijn het de inspirerende ontmoetingen onderweg die extra diepgang aan deze voetreis geven. Zoals kunstenaars, milieukundigen en mijnbouwactivisten, die allen op een eigen manier een verhouding met de natuur hebben. Ze spreekt met veel Sami (Lappen is een scheldwoord), zoals de zangeres Mari Boine, en hoort bijzondere levensverhalen over de discriminatie en bedreigingen van dit inheemse volk. Bovenal is In de lengte een persoonlijk verhaal over de kracht en schoonheid van de bergen. ‘In de lengte’ vertelt over Myra de Rooy’s wandeltocht door Noorwegen; een fysieke uitdaging, een indrukwekkende en eenzame tocht door Europa’s laatste grote wildernis. uitgave: Myra De Rooy prijs: 29,95 €

SACRED SUMMITS Bergtoppen worden al lang gezien als heilige plaatsen, de thuisbasis van goden en dromen. In één klimjaar bezocht Peter Boardman drie heel verschillende heilige bergen. Hij begon op de zuidkant van de Carstensz-piramide in NieuwGuinea. Dit is het hoogste punt tussen de Andes en de Himalaya, en een van de meest ontoegankelijke, boven de dichte jungle die wordt bewoond door strijdende stammen uit het stenen tijdperk. In de lente deed Boardman een zuurstofvrije poging met vier man op de op twee na hoogste berg ter wereld, Kangchenjunga. Winden met orkaankracht sloegen hun eerste twee pogingen op de onbeklommen North Ridge terug, maar ze stonden uiteindelijk binnen een paar meter van de top - en lieten de laatste paar meter onbetreden uit eerbied voor de bewonende godheid. In oktober beklom hij de berg die het heiligst is voor de sherpa’s: de tweelingtop Gauri Sankar. Bekend om zijn technische moeilijkheidsgraad en spectaculaire profiel, wordt het toepasselijk de Eiger van de Himalaya genoemd. De eerste beklimming van Boardman duurde drieëntwintig dagen. Drie heilige bergen, drie heel verschillende expedities, allemaal prachtig veroverd door Boardman in Sacred Summits, zijn tweede boek, dat voor het eerst werd gepubliceerd kort na zijn dood in 1982. De combinatie van de opwinding van extreem klimmen met een acute observatie van het leven in de bergen, dit is een dramatisch, aangrijpend en tot nadenken stemmend boek. Peter Boardman en Joe Tasker stierven in 1982 op de Everest, terwijl ze een nieuwe en niet-beklommen lijn probeerden. uitgave: Boardman Peter prijs: 15,00 € 30 I Horizon - juli 2021

BOSNIE UND HERZEGOVINA Wandelvakantie in Bosnië en Herzegovina - kan dat überhaupt? Vast en zeker! Het kleine Balkanland blijkt een waar wandelparadijs te zijn. Een geheime tip voor vrienden van de wilde, bijna ongerepte natuur. De Rother-wandelgids »Bosnië en Herzegovina« beschrijft 50 afwisselende tochten door verlaten gebieden, naar ruige bergtoppen en over brede plateaus. Adembenemende kloven, kolkende watervallen, kristalheldere meren en rivieren liggen op slechts een steenworp afstand van de levendige Adriatische kust. In de afgelegen bergdorpjes slaan de klokken langzamer, de mensen zijn vriendelijk en staan altijd klaar om een praatje te maken met de wandelaars. Steden als Sarajevo en Mostar zorgen voor het nodige snufje cultuur. Auteur Steffen Spandler deelt zijn liefde en passie voor Bosnië en Herzegovina met zijn lezers. Zijn tourselectie biedt voor elk wat wils: van gemakkelijke tochten tot rustige wandelingen en uitgebreide dagtochten tot uitdagende bergtochten voor bergspecialisten. Bij elke tocht is er betrouwbare informatie over het risico op landmijnen in het wandelgebied. Informatie over plaatsen om te stoppen voor versnaperingen en accommodatie maakt het plannen van excursies eenvoudiger. Gedetailleerde routekaarten en hoogteprofielen helpen u onderweg uw weg te vinden. De gps-tracks voor alle etappes zijn ook beschikbaar op de homepage. uitgave: Rother prijs: 17,95 €

SHORT TREKS ON CORSICA Met spectaculaire berglandschappen, prachtige ruige kust, bossen, maquis en opvallende rivierkloven is Corsica een paradijs voor wandelaars. Deze gids beschrijft vijf van de meest populaire kortere tochten van het eiland: de 2-daagse Sentier du Douanier langs de kust (Customs Officer’s Path) rond Cap Corse; twee routes van kust tot kust door de centrale bergen, de 11-daagse Mare a Mare Nord en de 5-daagse Mare a Mare Sud; en twee ‘kust en bergen’ routes, de 10-daagse Mare e Monti en de 5-daagse Mare e Monti Sud. (Corsica’s beroemde 190 km lange GR20-route wordt beschreven in een aparte Ciceronegids.) De routes kunnen worden gekoppeld om langere excursies te creëren en accommodatie wordt geboden door een mix van gites , B & B’s en hotels voor wandelaars; kamperen behoort ook tot de mogelijkheden. De gids presenteert elk van de bewegwijzerde routes in dagelijkse etappes van gemiddeld ongeveer 12-13 km per dag, met een routebeschrijving, kaarten en opmerkingen over accommodatie-opties. Er is advies over hoe naar Corsica te komen, wanneer te gaan en wat mee te nemen, plus accommodatievermeldingen, nuttige contacten en een Frans/Corsicaans-Engelse woordenlijst. De gids biedt ook een schat aan informatie over de rijke flora en fauna van het eiland. Deze routes zijn aanzienlijk eenvoudiger dan de uitdagende GR20 en bieden een meer toegankelijke optie voor trekkers die het ‘echte’ Corsica willen ervaren, weg van de bruisende kustplaatsen. Je vindt er betoverende landschappen - torenhoge bossen, stromende watervallen, turquoise baaien, aromatische maquis, ruige bergen en rustige dorpjes genesteld op heuvels van kastanjebossen - om nog maar te zwijgen van een gunstig klimaat en een heerlijke lokale keuken. Wees niet verbaasd als u in de ban van het eiland raakt! uitgave: Cicerone prijs: 21.95€

Al deze gidsen zijn verkrijgbaar bij:

altaviatravelbooks.be Nassaustraat 32 2000 Antwerpen

Horizon - juli 2021 I 31

De Berghut

Plezantstraat 11, 9220 Hamme tel. 052/47.85.22 info@berghut.be bezoek ook onze webshop https://berghut.be

p van bij aankoo een paar nen klimschoe

ergym.com rhinobould

Wij aanvaarden eco- en consumptie cheques van Edenred, Sodexo en Monizze digitale en papieren versie

Actie geldig t.e.m. 31 augustus 2021 bij aankoop in onze winkel te Waregem / online winkel.

Kortrijkseweg 353

8791 Waregem

mounteqshop.be

COVER : Christian Suys op de top van de Wildspitze

beurt Gratis klim er rtn bij onze pa

Horizon juli 2021

Articles inside