VMT 18/19 (2013)

Maintenance Manager

Die overzicht houdt in een dynamische omgeving

Lelystad

McCain is de absolute marktleider op het gebied van diepgevroren aardappelproducten. Inmiddels is zij uitgegroeid tot een multinational met meer dan 50 productiebedrijven in 10 landen en ruim 20.000 medewerkers. In Continental Europe heeft McCain 10 productielocaties verspreid over Frankrijk, Nederland, België en Polen. In Nederland beschikt McCain over 3 goed geoutilleerde productielocaties in Lewedorp, Lelystad en Wezep. In Lelystad worden in een 5-ploegendienst diverse varianten diepvries frites geproduceerd. Voor deze locatie zoeken wij een organisatorisch sterke Maintenance Manager die leiding geeft aan de Technische Dienst met circa 30 medewerkers. Deze resultaatgerichte professional is verantwoordelijk voor een optimale technische beschikbaarheid van alle productiemachines, procesapparatuur en overige productie-installaties.

Consultant: Bert den Uijl, telefoon 0317-468686 of 06-53959057

Bakery Research Scientist

Made Essential and independent position for driving innovation

AB Mauri is a global group of yeast and bakery ingredient companies with an impressive footprint. With more than 6,000 employees worldwide, they are one of the largest producers and distributors of yeast and bakery ingredients. Bakery Ingredients is a substantial piece of the business which is determined to achieve and maintain its technological leadership in the baking industry. At the Baking Technology Centre in Made, the search for future differentiated product advantages begins. Here is the bakery ingredients innovation and development “engine room” of AB Mauri. To be based at the Baking Technology Centre in The Netherlands we are searching for a highly motivated Bakery Research Scientist who will be responsible for screening, testing, developing and evaluating new enzymes, additives and bakery ingredients for application in a wide variety of new and existing products.

Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telephone: +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-53137885

Project Manager Improvement

Ambitious initiator who wants to set up structure for Improvement

Schoonrewoerd

The Fromageries Bel Group is, with a turnover over two billion euro, one of the leading cheese manufacturers of the world. Bel specializes in creation and production of affordable, quality branded cheeses that appeal to modern tastes. Today, the Group operates 33 subsidiaries and 27 production sites on 5 continents. Due to a new organisational structure they created a new team for Process and Packaging Improvement within the Applied Development department (IDA). The IDA teams are operating in a triangle between Operations, R&D and Marketing. To support the 2 production sites in Ukraine and Slovakia, we are searching for a Project Manager Improvement who is responsible for initiating and coordinating product and process improvement projects within these plants. An interesting next step for candidates with experience in solving technological issues in a manufacturing or R&D environment.

Consultant: Annoek Kogelman, telephone: +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-12504148

Bakery Research Analyst

Made Participating in growth, innovation and added value

AB Mauri is a global group of yeast and bakery ingredient companies with an impressive footprint. With more than 6,000 employees worldwide, they are one of the largest producers and distributors of yeast and bakery ingredients. Bakery Ingredients is a substantial piece of the business which is determined to achieve and maintain its technological leadership in the baking industry. At the Baking Technology Centre in Made, the search for future differentiated product advantages begins. Here is the bakery ingredients innovation and development “engine room” of AB Mauri. To be based at the Baking Technology Centre in The Netherlands we are searching for a an enthusiastic Bakery Research Analyst who will be responsible for testing and evaluating of ingredient systems in a wide variety of applications, such as bread, hamburger buns, sweet goods and tortillas.

Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telephone: +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-53137885

Plant Manager

Veelomvattende functie met ruimte voor ondernemerschap en initiatief

Rotterdam

MaasRefinery BV is een jong, markt- en klantgericht bedrijf dat zich toelegt op de specialistische verwerking van plantaardige oliën en vetten voor de voedingsmiddelenindustrie, in kleine batches. Het is een ‘state of the art’ raffinaderij, ontworpen volgens de laatste technologische en milieutechnische ontwikkelingen. MaasRefinery is volop in ontwikkeling en verwerkt zowel conventionele als biologische oliën en vetten. Zij raffineert de oliën en kan ook winteriseren en degummen. Op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu worden de hoogste eisen gesteld aan techniek en personeel. Voor deze dynamische, onderscheidende speler zijn wij op zoek naar een gedreven Plant Manager die verantwoordelijk is voor het aansturen van de gehele productielocatie om doelstellingen op gebied van onder meer kwaliteit en klanttevredenheid te verwezenlijken.

Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telephone: +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-53137885

Duurzaamheid: Regie in eigen hand

Eén schandaal in de voedingsketen kan het bedrijf zijn hele reputatie kosten. Als het kwaad eenmaal is geschied, heeft het vaak geen zin meer om de scherven te lijmen. Een bedrijf dient zich daarom zelf actief bezig te houden met duurzaamheidsissues in de keten zoals transparantie, dierenwelzijn en eerlijke handel. Maar welke ketenissues ziet de maatschappij als relevant?

En hoe houd je dit allemaal in de gaten? Biedt een gecertificeerd duurzaamheidssysteem de oplossing of kan het uitbrengen van een duurzaamheidsverslag nuttig zijn? Hoe maken voedingsbedrijven keuzes in hun beleid van verduurzaming? En hoe beïnvloeden factoren van buitenaf dit beleid?

Pro leren?

Wij bieden verschillende mogelijkheden om uw bedrijf tijdens en/of rond deze bijeenkomst te profileren.

Neem voor vrijblijvend advies contact op met onze media-adviseur: Monique van Neutegem: 010 289 40 72 / 06 - 504 494 02 of m.neutegem@ mybusinessmedia.nl

U krijgt antwoord op de volgende vragen:

· Bepaalt u de belangrijkste issues zelf of zijn het de invloeden van buitenaf die (ad hoc) uw duurzaamheidsinspanningen sturen?

· Hoe krijgen ngo’s hun thema’s op de duuurzaamheidsagenda’s van bedrijven?

· Welke duurzaamheidsthema’s zijn voor uw bedrijf belangrijk of ontbreken nog in uw bedrijfsvoering?

· Zijn duurzaamheidssystemen en -verslagen de oplossing?

· Wat zijn de valkuilen bij het kiezen of volgen van duurzaamheidsthema’s?

Een greep uit het programma:

• Suzanne Bouwman van Nestlé Nederland vertelt hoe het bedrijf zijn duurzaamheidsthema’s kiest en spreekt over de rol van (externe) stakeholders.

• Liselotte Hamelink-Veen van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) geeft

Inschrijven?

Dit kan eenvoudig op 3 manieren:

www.vmt.nl

Dinsdag 24 september 2013 | 9.00 – 17.00 uur | Mind Center, Vianen www.vmt.nl/

het perspectief van de retail. Welke duurzaamheidsissues vinden supermarkten belangrijk en hoe bepalen ze dat?

• Materialiteit is het antwoord op de vraag hoe bedrijven komen tot keuzes in hun duurzaamheidsbeleid, en welke rol spelen stakeholders daarbij? In een interactieve presentatie introduceert Anne van Lakerveld van Schuttelaar & Partners het principe ‘materialiteit’ en biedt tools om zelf duurzaamheid te prioritiseren.

• Luister hoe ngo’s omgaan met thema’s in de voedselketen en hoe ze hun issues kenbaar maken. Leonie Blokhuis leidt voor Hivos de campagne ‘Stop Kinderarbeid.’ Zij zal vertellen over de problematiek van kinderarbeid in de voedselketen en de risico’s voor bedrijven.

• Royal HaskoningDHV verzorgt een miniworkshop over de keuzes van duurzaamheidsthema’s en duurzaamheidstrends.

26.

10.

en stevia staan centraal in de introducties van dranken

18.

29.

Nieuws

6 Nieuws

6 Column: Kees Groeneveld

25 Ingrediënten

33 Technisch nieuws

37 Agenda

Thema: Dranken

10 Fruit in de hoofdrol

14 Spiraalfilterpers

17 Aseptisch afvullen meer flexibel

18 Lichter en duurzamer

22 Moderne bierproductie

26 Alles voor de drankensector

Carina Grijspaardt-Vink • c.grijspaardt@mybusinessmedia.nl

Onderscheiden

Duurzaamheid & MVO

29 Hergebruik kunststof verpakkingen

Marketing & Consument

34 Consumenten proeven in eigen huis

Nieuwsgierig maken, verleiden, overtuigen. Wat moet je als voedingsmiddelenfabrikant doen om je product onder de aandacht te brengen en te verkopen? Het productaanbod is immers groot. Dat geldt zeker voor de categorie dranken, waarop in deze VMT wordt ingezoomd. Onderscheiden lijkt het sleutelwoord om succesvol te zijn. Opvallen in het supermarktschap is dan belangrijk. Een mooie verpakking helpt en die zijn er in het drankensegment te over. Zo maken speciale vormen, inkten of embossing drankenverpakkingen bijzonder. Daarnaast is er het product zelf. Smaken, samenstellingen. Het moet anders zijn dan de rest van het aanbod. Innovatie is er in de drankencategorie volop. Nieuwe recepturen, maar ook technologische en procesvernieuwing zorgen daarvoor, zoals een nieuwe spiraalfilterpers waarmee de gezondheidsbevorderende componenten in sap behouden blijven. Maar producten en kennis worden snel gekopieerd.

LEI Wageningen UR noemde dit in een studie naar innovatie in de levensmiddelenindustrie als een van de redenen waarom productinnovatie – vooral voor het mkb – moeilijk is. Een oplossing die LEI aandraagt, is het opbouwen van een onderscheidende marktpositie. Hoe dat kan, daar geeft de drankensector een leuk voorbeeld van.

Een aantal kleine bedrijven probeert zich te onderscheiden door maatschappelijk verantwoord te opereren. Dit gaat niet om verantwoord in de zin van vermindering van de milieubelasting door verduurzaming van de productie. Dat immers is in de totale drankensector te zien en draagt weliswaar bij aan efficiënter produceren, maar leidt nauwelijks tot meer onderscheidend vermogen. Nee, drankjes als Cool Bear en Kinnie hebben goede doelen aan hun producten gekoppeld. Ook een manier om consumenten te verleiden en overtuigen.

Lonka sluit vierjarige overeenkomst met Hobij

Snoepfabrikant Lonka sluit een vierjarige overeenkomst met Hobij. Dit bedrijf wordt verantwoordelijk voor de hele voorziening aan flexmedewerkers bij Lonka. Hobij is een bedrijf dat flexibele arbeidskrachten uit Europa werft en uitzendt en is gespecialiseerd in de branches: food, logistiek en techniek. Het personeel is van uiteenlopende niveaus. De komende jaren gaat het bedrijf ongeveer 40 flexkrachten bij Lonka aan het werk zetten.

Hobij was al enkele jaren partner van Lonka voor de inzet van operators op de productielocaties. Het ging vooral om medewerkers uit Polen en Litouwen die verantwoordelijk waren voor verschillende lijnen binnen de productie van Lonka. Lonka heeft inmiddels meerdere van deze flexmedewerkers aangenomen omdat de kwaliteit goed was, vertelt manager operations van Lonka, Jacco Bakker.

www lonka nl

Oprichter Easyjet begint supermarktketen

De Griekse zakenman Stelios Haji-loannou van de Britse lowbudget luchtvaartmaatschappij Easyjet, start in Groot-Brittannië met een nieuwe supermarktformule waarvan de prijzen onder het prijsniveau van Aldi en Lidl liggen. De formule heet EasyFoodstore en begint met een pilotwinkel in Croydon, ZuidLonden. In 2014 wil de Griek de formule uitrollen in de UK. Haji-loannou heeft het idee dat er een gat zit tussen voedselbanken en supermarkten als Aldi en Lidl. Toen hij hoorde dat het aantal voedselbanken in Groot-Brittannië steeg, is hij begonnen met het uitwerken van zijn idee om dit gat op te vullen door een nieuwe supermarktformule. De supermarktketen gaat zich richten op een beperkt aanbod van ingeblikte en voorverpakte levensmiddelen.

www easyfoodstore com

VION sluit varkensslachterij in Helmond

Vleesproducent VION Food concentreert de productie van varkensvlees. Om deze reden sluit het bedrijf de slachterij in Helmond. Dit besluit heeft invloed op 130 banen. De sluiting van de slachterij in Helmond is onderdeel van het herstructureringsplan van VION Food Nederland, aangekondigd op 24 april 2013. Volgens VION is de herstructurering nodig om weer goede resultaten te halen op de competitieve markt voor varkensvlees. VION meldt dat het alles zal doen om de 130 banen intern op te vullen. Dit is deels afhankelijk van de afvloeiingsregeling waar de OR nog mee moet instemmen.

www vionfoodgroup com

Eetbare technologie

mooie discussie tussen twee wageningse hoogleraren filosofie op 5 augustus over de presentatie van een hamburger uit kweekvlees. Professor Cor van der weele zag mogelijkheden. “Dan is er in elk geval niet zo veel intensieve veehouderij nodig om de wereldbevolking te voeden.” Collega-hoogleraar michiel korthals moet er niet aan denken. “mensen wantrouwen technologische oplossingen. Die zijn niet te controleren, terwijl je zo naar de boer kunt gaan om te kijken hoe het daar toe gaat. Je krijgt dan vleesproductie op industrieterreinen en je weet niet wat daar gebeurt.” Begint vervolgens over de verkoop van paardenworst voor de prijs van runderworst. Van der weele, niet veel jonger dan korthals, zit dichter op maatschappelijke ontwikkelingen en draait korthals’ argument met een korte klap de nek om. “Je kunt inderdaad denken aan grote fabrieken met hoge muren. maar kleinschalige productie op stadsboerderijen kan ook.”

Dat laatste is de trend in de technologiewereld. Productie dankzij technologie terug naar menselijke maat, transparanter en traceerbaarder dan ooit, waardoor we sneller weten wanneer paardenvlees wordt bijgemengd. natuurlijk zijn er tegenargumenten bij kweekvlees. wellicht zijn er, zeker op de korte termijn, te veel middelen in geld en grondstoffen voor nodig. maar het argument dat technologie vervreemdend werkt en de productie minder controleerbaar maakt, is boterzacht.

kishore mahbubani uit singapore, wereldwijd invloedrijk denker van dit moment, signaleert dat nog nooit zo’n groot deel van de wereldbevolking fatsoenlijk te eten had als nu, dankzij technologie. en die kan en moet nog veel beter.

Pacemakers en kunstheupen, eetbare sensoren, het is er allemaal. moderne technologie zorgt ervoor dat we steeds minder chemicaliën en steeds meer biologische ingrediënten tot ons nemen. De eetbare technologie.

kees Groeneveld, directeur F hi, federatie van technologiebranches

Chinezen beboeten FrieslandCampina om prijsafspraken

De Chinese overheidsorganisatie n ational Development and reform Commission (n D r C) heeft FrieslandCampina een boete van €5,9 miljoen opgelegd voor het maken van prijsafspraken over babyvoeding.

De boete werd opgelegd aan FrieslandCampina Trading (Shanghai), een dochteronderneming van Royal FrieslandCampina. Het betrof geen prijsafspraken tussen producenten, maar afspraken met afnemers over minimum verkoopprijzen. Volgens

persbureau Bloomberg kondigde de NDRC in juli al aan dat er een onderzoek zou komen omdat de prijzen voor melkpoeder sinds het melamineschandaal in 2008 met 30% waren gestegen. Ook vijf andere melkpoederproducenten zijn beboet: Mead Johnson (bijna €25 miljoen), de Dumex-divisie van Danone (ruim €21 miljoen), Biostime (bijna €20 miljoen), Abbott Laboratories (€9,5 miljoen) en Fonterra Cooperative Group (€550.000). Samen is het de hoogste boete ooit opgelegd in China voor prijsafspraken.

Nestlé, Zhejiang Beingmate Technology Industry & Trade Co. en Meiji Holdings Co maakten ook deel uit van het onderzoek, maar omdat zij volledig meewerkten, bewijslast aandroegen en direct aanpassingen doorvoerden binnen de bedrijfsvoering, hoefden zij geen boete te betalen. FrieslandCampina zal, net als de andere bedrijven, de boete te betalen. Het zuivelbedrijf heeft de contracten inmiddels aangepast.

www frieslandcampina com

Nieuw apparaat test voedselkwaliteit in de supermarkt

Braziliaanse onderzoekers hebben een apparaat ontwikkeld dat aangeeft of bederfelijk voedsel in goede staat is zonder het product te beschadigen.

Onderzoekers van de Braziliaanse Agricultural Research Corporation (Embrapa) ontwikkelden het apparaat dat gebaseerd is op magnetische resonantietechnologie, zo meldt de nieuwswebsite spanish.china.org. Deze technologie wordt ook gebruikt om ziekten op te sporen. Met de technologie kan al in

de supermarkt, voor aankoop, worden getest of voedsel, vruchtensappen, melk of versneden oliën in goede staat verkeren. Volgens Embrapa kan het apparaat naast analyseren of iets bedorven is bijvoorbeeld ook bepalen of fruit zoet of zuur is door te meten hoeveel suiker het bevat. Verder kan de machine meten hoeveel alcohol er in wijn zit en hoeveel vet vlees bevat.

Biochemicus Luiz Alberto Colnago, verantwoordelijk voor de innovatie: “Het apparaat kan voedingsmiddelen als fruit, noten of kaas, analyseren, zelfs als

deze verpakt zijn in plastic of glas.” De verpakking wordt daarbij niet beschadigd. Voedingsmiddelen verpakt in metallische materialen, zoals blikken en folie, zijn echter niet te testen. Volgens Colnago kan de technologie over ongeveer twee jaar op de markt zijn. Een bedrijf in Argentinië, dat een deel van de uitvinding al heeft gepatenteerd, heeft aangegeven interesse te hebben.

Eerste loting Wageningen UR voor opleiding Voeding en Gezondheid

Mars bouwt duurzame waterzuiveringsinstallatie

Universiteit en research centrum Wageningen UR krijgt dit jaar de meeste aanmeldingen voor de bachelor opleiding Voeding en Gezondheid. Van de 1.392 aanmeldingen waren er 160 studenten voor Voeding en Gezondheid. De universiteit wil een maximum voor deze opleiding stellen van 130 studenten door middel van een loting. Na goedkeuring van de minister kan de maatregel in studiejaar 2014-2015 worden ingevoerd. Dit meldt het Universiteitsblad Resource. Wageningen UR wil een maximum stellen omdat de angst bestaat dat er te veel studenten worden afgeleverd. “De arbeidsmarkt is niet beroerd, maar groeit ook niet zo snel als de studentenaantallen”, zegt Rolf Marteijn, studiecoördinator bij Voeding en Gezondheid. Het belangrijkste argument voor de loting is dat de opleiding haar kwaliteit wil behouden. “We groeien erg snel en willen de kwaliteit van de opleiding waarborgen”, zegt Marteijn. De medezeggenschapsraad stemt in met het plan voor de loting als zij inspraak krijgt in de selectiecriteria voor de studenten. Ook wil de raad over drie jaar een evaluatie.

www wageningenur nl

Mars start met de bouw van een waterzuiveringsinstallatie voor het afvalwater van de chocoladefabriek in Veghel. Als eerste in Europa maakt Mars naar eigen zeggen daarbij gebruik van een nieuwe anaërobe technologie. Mars voert het bouwproject uit in samenwerking met Veolia Water Solutions & Technologies. Het zuiveren van het afvalwater zal gebeuren met de nieuwste anaërobe Memthane-technologie. Dit is volgens Mars en Veolia het eerste Methane-proces dat op het Europese vasteland tot stand komt. Mars’ afvalwater wordt biologisch omgezet in hoog calorisch biogas in de Memthane-bioreactor. Vervolgens scheiden ultrafiltratieunits de biomassa en het gereinigde water. De biomassa komt daarna opnieuw in de bioreactor, waarmee het afvalwater in één processtap een bijna volledige zuivering ondergaat. Mars loost het gezuiverde afvalwater in het riool. Het bij het zuiveringsproces ontstane biogas gebruikt Mars als energiebron. Dit gas voorziet in 10% van de energievraag in de fabriek in Veghel. “Wij hebben specifiek gekozen voor deze derde generatie anaërobe waterzuiveringstechniek omdat het duurzamer is dan traditionele technologieën op het gebied van anaërobe waterzuivering”, verklaart milieucoördinator Hein Mous van Mars Nederland.

www mars nl

Melding cholesterolverlagende voeding moet anders

De Europese Commissie (EC) heeft bepaald dat de verpakking van voeding met een cholesterolverlagende werking vanaf februari 2014 moet melden dat de producten niet bedoeld zijn voor mensen met een normaal cholesterolgehalte. Het gaat om een aanpassing van de tekst

omdat een nieuwe goedgekeurde claim over het behoud van een gezond cholesterolgehalte niet door de bestaande tekst werd gedekt. De aanpassing geldt voor voedsel of ingrediënten waaraan fytosterolen, fytosterolesters, fytostanolen en/of fytostanolesters zijn toegevoegd. Het was al verplicht op de verpakking te vermelden dat deze producten exclusief bedoeld zijn voor mensen die hun cholesterol willen verlagen. De EC zegt in een verklaring de tekst aan te passen om er zeker van te zijn dat het product bij de juiste doelgroep komt en consumptie door mensen die het niet nodig hebben te voorkomen. Voedsel en ingrediënten met fytosterolen, fytosterolesters,

fytostanolen en/of fytostanolesters moeten de vermelding vanaf 15 februari 2014 op de verpakking hebben staan. Producten die voor die datum al verpakt waren of op dat moment in de winkel liggen en de vermelding niet hebben, mogen worden verkocht tot de voorraden op zijn. Unilever produceert cholesterolverlagende producten, zoals Becel pro-activ. In een reactie stelt het bedrijf “volledig achter de (kleine) aanpassing” te staan en de claim “binnen de gestelde termijn” op de verpakking aan te passen.

zuivelproducten opnieuw in opspraak

i n een zending van melkeiwit van n ieuw-Zeeland naar China is een te hoog nitraatgehalte aangetroffen. De Chinese voedselautoriteit eist nu extra controles terwijl de n ieuw-Zeelandse oppositie roept om de terugkeer van een eigen voedselautoriteit.

Volgens de Financial Times gaat het om vier zendingen lactoferrine die zijn geëxporteerd naar China en die afkomstig waren van twee partijen melkeiwit met een te hoog nitraatgehalte. Het Nieuw-Zeelandse ministerie voor Primaire Industrieën trok de exportcertificaten, afgegeven na het testen van samengestelde partijen tijdens productie, op 19 augustus in. Westland Milk Products produceerde de lactoferrine en stelt in een reactie dat de vervuiling veroorzaakt is door het niet goed wegspoelen van nitraat bevattende schoonmaakmiddelen. Het bedrijf noemt het een op zichzelf staand incident. Volgens het Nieuw-Zeelandse ministerie is er geen gevaar voor de volksgezondheid omdat lactoferrine slechts in kleine hoeveelheden in consumentenvoedsel terechtkomt. Het nitraatgehalte van de eindproducten blijft daarom ruim onder de gestelde limieten. Slechts een klein deel van het vervuilde melkeiwit is verwerkt in zuivelproducten voor consumenten en deze zijn allemaal onderschept nog voordat ze in de winkel lagen. De Chinese voedselautoriteit eist nu dat in het vervolg alle import van lactoferrine en alle zuivelproducten van Westland een nitraatinspectie ondergaan. Het incident doet zich voor slechts enkele weken nadat zuivelproducent Fonterra al melkpoeder terugriep, onder andere ook uit China, omdat er bacteriën in waren aangetroffen die botulisme kunnen veroorzaken.

Etiket aanpassen

‘Begin nu met aanpassen etiket!’ Dit is de kop en strekking van het artikel van ellis van Diermen in V mt 14/15 van 12 juli. V mt had haar gevraagd kort en bondig de praktische zaken (waaronder druktechnieken, printermogelijkheden, enz.) van de implementatie van verordening 1169/2011 te beschrijven. De inhoud van deze verordening stond in dit artikel dus niet centraal, zoals ook kop en intro (eerste vier regels) ervan weergeven. o ok werd niet naar volledigheid gestreefd in tekst, stappenplan en voorbeeldetiket. Gebleken is dat deze opzet in relatie tot het afgebeelde etiket voor verwarring zorgen, vandaar de volgende aanvullingen:

- o p het (getoonde) etiket moet in principe ook de voedingswaarde in tabel-vorm staan; veel etiketteermachines kunnen echter geen tabel printen. h iervoor is nog geen oplossing.

- De verplichte vermeldingen ‘ontdooid’ of ‘ingevroren’ gelden slechts voor een beperkt aantal gevallen, bijv. niet voor het specifieke product van het voorbeeldetiket; - i n dit geval waarbij de warenwettelijke benaming ‘korst’ vermeldt, adviseert de F nli dit als samengesteld ingrediënt in de lijst van ingrediënten op te nemen met tussen haakjes de ingrediënten daarin.

- h et vet afdrukken op het etiket van woorden als ‘ingrediënten’ en ‘energie’ en voedingsstoffen als ‘vetten’, ‘koolhydraten’, ‘vezels’ en ‘eiwitten’ in de voedingswaarde-informatie, zoals op het etiket is getoond, is niet wettelijk verplicht; de F nli raadt dit zelfs af.

aDVertentie

Oplossingen in de sproeitechniek: Sproeiers, Tankreinigers, Blowers, Luchtmessen, Sproeibuizen, Turn-Key Vloeistofregelsystemen en meer

De redactie

Fruit in de hoofdrol

Drankentrends: verantwoord & gezond

Fruit en stevia zijn de opvallendste ingrediënten bij de introducties in het drankensegment dit jaar. Daarbij beloven veel drankenmerken de consument iets goeds: welzijn, gezondheid en verantwoord drinken en leven. ook kleine merken grijpen hun kans.

Het gezonde imago van fruit wordt volop ingezet in het drankensegment. De fabrikant belandt daarmee wel in een spagaat, want fruit mag dan gezond zijn, het voegt ook behoorlijk veel suikers toe, wat weer ongewenst is. Vandaar dat een aantal fabrikanten fruit combineert met water en zoetstoffen.

Meer en minder suikers en fruit

Een van die nieuwe dranken met fruit en water komt van Vrumona, dat steviolglycosides (stevia) gebruikt voor de zoetheid. Die plantaardige zoetstof heeft een natuur-

lijk imago. De consument kan volgens Vrumona ‘zorgeloos genieten’ van deze Holy Soda met ‘100 procent goodness’. Koolzuurhoudend Sourcy mineraalwater en 30% vruchtensap uit concentraat zijn de hoofdingrediënten. De smaken: peer-perzik, appel-cranberry en appel-framboos. Meer water (78%) dan fruit, en iets minder suikers zitten in het nieuwe ‘gewoon Water druif & limoen’ van Hero. Druif & cranberry, en druif, perzik & citroen zijn de twee andere smaken. De drank staat in het koelvak en wordt gepromoot als gezonde dorstlesser.

Dit type dranken met fruit en zonder toegevoegde suikers sluit aan bij de consumentenbehoefte aan gezondheid en welzijn, waarvan analisten van de Rabobank in hun Beverage Outlook 2012 al constateerden dat hij doorzet.

Bij de drinkyoghurts blijft het vet- en suikergehalte een aandachtspunt en voegt vruchtensap smaak en zoetheid toe. Arla kwam vorig jaar met Arla Zin!, een zuiveldrank zonder vet en met minder suiker, want gezoet met stevia. Begin 2013 kwamen de smaken aardbei en mango erbij naast de rode vruchten, terwijl citrusvruchten uit het schap verdween. Arla Zin! bevat per 100 gram 2,5 gram rietsuiker om de dropsmaak van stevia te maskeren. Optimel (FrieslandCampina) koos er dit jaar voor zijn magere drinkyoghurt alleen te zoeten met vruchtensuikers. De nieuwe

Thema: Dranken

arla Zin!, een zuiveldrank gezoet met stevia dat wordt vermeld als honingkruidextract.

optimel puur bevat alleen vruchtensuikers.

kinnie heeft zelfs vooral een ideële instelling.

bionade is een van gerstemout gebrouwen biologische frisdrank.

Foto’s: Food for Text

Optimel Puur bevat 5% vruchtensap en geen toegevoegde suiker of zoetstof. De verkrijgbare fruitsmaken zijn bosvruchten, citrus en perzik.

Directe communicatie

Naast de grote producenten blijkt er ruimte voor kleinere spelers om hun (fruit)dranken te profileren en verkopen, vaak met populaire boodschappen als gezond en verantwoord. De wereld wordt voor de internet en social media gebruikende consument steeds kleiner. Omgekeerd kunnen fabrikanten en distributeurs via deze media consumenten vinden en binden, en via webshops rechtstreeks leveren. Voor kleinere merken is het zo makkelijker zich te profileren met een eigen identiteit en boodschap.

Cool Bear, een initiatief van de Amerikaanse Ana Santiago, is zo’n merk. Het verkoopt limonadesiropen in drie smaken–strawberry splatt, cassis cola crush en vanilla vroommm – en is helemaal gericht op kinderen (en ouders). Cool Bear positioneert zichzelf als verantwoord alternatief, want gezoet met stevia en bijna suikervrij.

Via een aantrekkelijke website laat Cool Bear – ook een mascotte – weten kinderen te willen inspireren ‘om te kiezen voor gezondere producten op een coole, hippe en leuke manier’. Ook worden kinderen opgeroepen samen met Cool Bear geld in te zamelen voor goede doelen. Het is te koop via internet en gezondheidswinkels. Ook de fruitdrank DubbelFrisss (FrieslandCampina) zet actief sociale media in. Via Facebook kunnen liefhebbers stemmen voor een smaak van de zogeheten Limited Edition. In maart werd zo de smaak kiwi & ananas gekozen.

Maatschappelijk verantwoord

Opvallend is verder de belangrijkere plaats die maatschappelijk verantwoord ondernemen inneemt. Bij Cool Bear worden goede doelen genoemd, maar de importeur en distributeur van het in Nederland nog piepkleine drankje Kinnie heeft zelfs vooral een ideële instelling. Deze bitterzoete koolzuurhoudende sinaasappel-kruidendrank uit Malta wordt geïmporteerd en gedistribueerd om middelen te verwerven voor maatschappelijke (buurt)projecten.

Kinnie Nederland werkt zo veel mogelijk met mensen met een handicap. Het bedrijf is een initiatief van stichting SOOZ –expert in ondernemend welzijnswerk – en Yardmen, een onderneming voor innovatie en verandermanagement. Sinds april 2012 is Kinnie in Nederland verkrijgbaar, onder meer via een webshop.

Duurzaam

Er zijn ook dranken waarbij duurzaam –voor de planeet – een onderscheidende kwaliteit is. Zoals bij het Duitse Bionade. In deze van gerstemout gebrouwen biologische frisdrank, wordt de moutsuiker niet omgezet in alcohol maar in gluconzuur. Bionade is daardoor duurzamer én het bevat minder suikers dan andere limonades. Nieuw in 2013 zijn de smaken cola en streuobst. De streuobst is een mengsel van appelen, peren, pruimen en kweeperen van lokale biologische boomgaarden. Het drankje is in een beperkte hoeveelheid in Duitse natuurvoedingswinkels verkrijgbaar. Het idee voor de nieuwe smaak ontstond vanuit een project voor het behoud van teeltdiversiteit.

Bionade wordt in Nederland gedistribueerd door 2Food naar de horeca, Bijenkorf, natuurvoedingswinkels en enkele supermarkten. Hier zijn de smaken gembersinaasappel, lychee, kruiden en vlierbes te koop.

Fruitbier en -cider

Bij de alcoholische dranken is fruit eveneens in opkomst. Radler bier bijvoorbeeld is al jaren populair in Duitsland en sinds vorig jaar aan een opmars in Nederland bezig. Het is een mix van bier en vruchtenwater. Amstel kwam dit jaar in Nederland met Amstel Radler, bier met citroenwater en 2% alcohol. Het Duitse Warsteiner Premium Radler Zitrone (2,5% alcohol) haalde echter al de prijs ‘Product van het Jaar’ binnen. Deze Radler bestaat voor de helft uit Premium pils en de helft uit citroen-

amstel radler, bier met citroenwater en 2% alcohol.

healthy people combineert vruchtenmet groentesap in red power Juice.

hero kokoswater wordt gepositioneerd als dorstlesser, ook voor na het sporten.

Thema: Dranken

limonade. In Duitsland is het Radler-assortiment van Warsteiner groter met Radler Alkoholfrei en Radler Grapefruit. De meer op vrouwen gerichte appelcider Jillz (Heineken) zet ook fruit in voor vernieuwing. Jillz Red (5% alcohol) bevat vruchtensap en is zoeter dan de originele Jillz. Het aandeel vruchtensap in de rode variant is 35%, bestaande uit vlierbessen-, appel-, kersen-, frambozen- en bosbessensap.

Rodebietensap

De sapfabrikanten innoveren voornamelijk met nieuwe smaken. Healthy People maakt de combinatie met groentesap via Red Power Juice: de helft is groentesap en de andere helft fruitsap uit concentraat. In het groentesap zit rodebieten- (25%), wortel- en zoeteaardappelsap. Appelsap en appel-, frambozen- en acerolapuree vormen het fruitaandeel.

Rodebietensap is sinds 2012 een hype onder (top)sporters, omdat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het sap het

zuurstofverbruik bij inspanning verlaagt en prestaties kan verbeteren. De verantwoordelijke component is nitraat, dat echter jarenlang in een kwaad daglicht heeft gestaan vanwege de vorming van potentieel kankerverwekkende nitrosamines in het lichaam. Het laatste woord is daarover nog niet geschreven, maar nu komen vooral de mogelijk positieve effecten naar voren, zoals ook bloeddrukverlaging. De Engelse fabrikant van versgeperste fruiten groentesappen James White Drinks is in dit gat gedoken en brengt biologische bietensappen en bietensapconcentraten voor sporters. Zijn Beet-it Sport wordt sinds de

herfst van vorig jaar in Nederland geïmporteerd via Beet-it Nederland. De flesjes concentraat zijn via internet en in sporten wielerzaken te koop.

Kokos en energie

Coolbest (FrieslandCampina) speelt in op de populariteit van kokoswater met zijn nieuwe Coconut Paradise. Anders dan de naam doet vermoeden, vormt het kaliumrijke vocht uit de jonge, groene kokosnoot niet het hoofdingrediënt. Dat is met 46% namelijk sinaasappel; de 10% kokoswater geeft een vleugje kokossmaak. Dan gaat Hero in zijn nieuwe Kokoswater een stuk verder met 50% kokoswater, 30% fruitsap en 20% water. De smaken zijn ananas, en witte druif & limoen. Hero Kokoswater wordt gepositioneerd als dorstlesser, ook voor na het sporten. Voor de volledigheid: (bijna) 100% kokoswater komt onder meer van Vitacoco en het biologische Omega & More (Witsenburg). Dat fruit en natuurlijke ingrediënten ook energiedranken verantwoord kunnen maken, wil Royal Club (Vrumona) laten zien met zijn dit jaar geïntroduceerde Goood Energy. Dit koolzuurhoudende drankje bevat water, suiker, vruchtensap uit concentraat, guarana-extract (met cafeïne) en cafeïne uit groene koffiebonen. Rapid Raspberry, Unlimited Lime, Maximum Mango en Booming Berry zijn de verkrijgbare smaken.

• AnjA jA nssen •

ir. a. Janssen is journalist en eigenaar van tekstbureau Food for text, www.foodfortext.nl

holy s oda benadrukt het zorgeloos genieten.

cool bear roept kinderen op om samen geld in te zamelen voor goede doelen.

WIJ ZOEKEN KWALITEITS MANAGERS!

Professionals in Food vergroot uw kans op een match tussen werkgever en werkzoekenden. Wij maken graag kennis met u!

Wij zoeken: Kwaliteitsmedewerkers QC (m/v) fulltime, 32 - 40 uur voor de regio’s Brabant en Gelderland

WWW.PROFESSIONALSINFOOD.NL

Thema: Dranken

Innovatief proces voor gezond sap Spiraalfilterpers

De spiraalfilterpers is een innovatief perssysteem dat door gebruik van vacuüm zorgt voor behoud van de gezondheidsbevorderende componenten in het sap. het systeem is dan ook vooral geschikt voor de bereiding van functionele drankjes op basis van fruit of groenten. De Food pilot in melle beschikt over de pers.

De spiraalfilterfruit- en groentenpers, gebouwd door de Duitse firma Vaculiq (zie foto), berust op het principe dat in één beweging zowel persen als filtratie plaatsvindt, met vacuüm als drijvende kracht. Het vacuüm verwijdert zuurstof uit het sap en voorkomt zo oxidatie en inactivering van de gezondheidsbevorende componenten in het sap.

De Food Pilot in Melle heeft het innovatieve perssysteem staan (als 1 van de 52

Food Pilot als testplatform

De Food Pilot stelt een variëteit aan multifunctionele pilot toestellen voor de voedselverwerking beschikbaar voor bedrijven (www.foodpilot.be). De wetenschappers en voedingstechnologen van ILVO koppelen daar wetenschappelijk advies en onderzoek aan. Bedrijven kunnen zo nieuwe technologie testen alvorens te investeren. De Food Pilot is ook te gebruiken voor procesoptimalisatie. Voor de spiraalfilterpers geldt dat opschaling van het proces een uitbreiding van het aantal extractie-eenheden vraagt en de geoptimaliseerde parameters ongewijzigd blijven.

Informatie: Katleen Coudijzer, Katleen. Coudijzer@ilvo.vlaanderen.be.

semi-industriële toestellen) en stelt het ter beschikking aan bedrijven. Wetenschappers van de Food Pilot doen onderzoek naar de gezondheidsbevorderende componenten in het sap.

Aangepast productieproces

Om de gezondheidsbevorderende componenten uit groente of fruit in een actieve vorm in de dranken over te brengen, is een aangepast productieproces noodzakelijk. Onderzoekers van Food Pilot onderzochten in welke mate fenolische verbindingen, antioxidantia, behouden blijven tijdens het persproces van groenten en fruit met de Vaculiq pers. Fenolische verbindingen zijn secundaire plantenmetabolieten die een beschermend effect zouden hebben in het menselijk lichaam door een verminderde kans op hart- en vaatziekten, kanker en diabetes type 2. Fenolische verbindingen bestaan uit een aromatische ring en één of meerdere hydroxylgroepen. Polyfenolen bevatten meerdere fenolische hydroxylgroepen en worden opgedeeld in de subklassen flavonoïden, fenolische zuren en gecondenseerde tannines.

Oxidatieve omzettingen

Als er zuurstof tijdens de persing of later bij het pas geperste sap komt, reageren de fenolische verbindingen direct door zich

enzymatisch om te zetten tot gekleurde o-quinones. Polyfenoloxidase (PPO) is het enzym dat deze reactie katalyseert. Door een reeks niet-enzymatische reacties worden de o-quinones omgezet in bruine pigmenten. Deze omzettingen zijn onomkeerbaar. Bruinkleuring betekent organoleptisch kwaliteitsverlies. Ook door de oxidatiereacties gaan smaak en geur van het sap achteruit.

Principe spiraalfilterpers

De spiraalfilterpers berust op de toepassing van vacuüm tijdens het onttrekken van het sap. Het vacuüm fungeert op de eerste plaats als krachtbron, maar voorkomt oxidatie van fenolische verbindingen doordat zuurstof wordt onttrokken. De verbindin-

De spiraalfilterpers van de Duitse firma vaculiq is beschikbaar in de Food pilot in melle.

gen behouden hun antioxidatieve werking totdat het sap wordt gedronken. In de extractie-eenheid van de spiraalfilterpers vinden drie processen gelijktijdig plaats: fasescheiding (in sap en puree), zuurstofonttrekking en filtratie (afscheiden van grote deeltjes). Dit resulteert in een efficiënt proces én troebel sap met een frisse smaak en kleur dat rijk is aan antioxidanten.

Proces en verwerking

De gecombineerde was-/transport-/maaleenheid van de spiraalfilterpers verwerkt de vruchten of groenten tot een brij. De maler wordt gekozen op basis van het product en bepaalt de consistentie van de vermalen biomassa.

Bovendien bepaalt het type maler indirect de deeltjesgrootte van de brij en daarmee welke fractie van de fenolische componenten terechtkomt in het sap, dan wel in de puree. Dat komt doordat er in de schil van de vrucht een hogere concentratie fenolische verbindingen is. De mate van verpul-

De pers kan in lijn worden geplaatst met een pasteurisatietoestel om zo, zonder verder contact met zuurstof, aanwezige enzymen (waaronder PPO), te inactiveren en de microbiële houdbaarheid te verlengen en kwaliteitsbehoud te garanderen. De spiraalfilterpers is multifunctioneel: het verwerkt zowel groenten als fruit en zowel harde als zachte vruchten. Elke vrucht en elk beoogd product heeft zijn eigen optimale instelling. De precieze afstelling kan in Melle tijdens een experimentele fase gebeuren. De kwaliteits- en smaakevaluatie ook.

Resultaten onderzoek

De onderzoekers hebben in de Food Pilot experimenteel bepaald in welke mate fenolische verbindingen tijdens het persproces van appels behouden blijven. Voor de analyses op de producten werd gebruik gemaakt van een Orbitrap gebaseerde massaspectrometrie aanwezig bij VITO (www.vito.be). Met deze technologie zijn

vering van de vrucht bepaalt de vrijgave van de fenolische verbindingen in het sap. Door middel van een wormpomp wordt de vermalen biomassa van de buffertank naar de extractiecel van de spiraalfilterpers gepompt. Een spiraal zorgt voor een opwaartse beweging van de vermalen vruchten door de cel. De spiraal is omgeven door een zeef (zie figuur 1). Aan de buitenzijde van de zeef wordt het vacuüm toegepast. Vocht wordt daardoor aan de vermalen vruchten onttrokken, met de zeef als scheidingselement. De spiraal is voorzien van siliconen lippen die permanent over de zeef slepen om verstopping tegen te gaan. Het sap wordt afgetapt aan de zijkant van de extractiecel. De puree wordt bovenaan de spiraal uitgeworpen.

de aanwezige inhoudstoffen te detecteren met een hoge resolutie. Bovendien levert de technologie een beeld op van ‘alle’ aanwezige functionele verbindingen. Deze werden vervolgens geïdentificeerd met behulp van in huis ontwikkelde databanken.

De resultaten tonen aan dat ca. 100% van de fenolische verbindingen tijdens het persproces van appels behouden blijft en in actieve vorm in de eindproducten terechtkomt, in het appelsap en de appelpulp. Afhankelijk van de optimalisatie van het proces, komen de componenten in de puree dan wel in het sap terecht.

Optimalisatie persproces

Via de productieparameters van het pers-

proces is de kwaliteit van het eindproduct te optimaliseren. Zo bepaalt het type maler de consistentie van de brij en het vrijkomen van de fenolische verbindingen. Vervolgens bepalen de keuze van de pompsnelheid, hoogte van het vacuüm, spiraalfrequentie, gekozen inclinatiehoek van de spiraal, het aantal kanalen in de spiraal en de maaswijdte van de zeef, de vochtigheid en de kwaliteit van de eindproducten. Eindproducten variëren van sappen en smoothies tot purees. Via het touch screen zijn de parameters zeer gebruiksvriendelijk en meestal traploos in te stellen.

• Karen Verstraete, Domien De Pae P e, Katleen Cou D ijzer, Bart Van Droogen B roeCK •

K. Verstraete, D. De Paepe, K. Coudijzer, B. Van Droogenbroeck, instituut voor landbouw en Visserijonderzoek (ilVo), eenheid technologie en Voeding, melle, België en Vlaams instituut voor technologisch onderzoek (Vito), mol, België.

spiraal

zeef

vacuüm

pulp vermalen vruchten destillaat

‘Toepassing van vacuüm voorkomt oxidatie van fenolische verbindingen’

Figuur 1. extractie-eenheid van de vaculiq groenten- en fruitpers. De spiraal beweegt de vermalen vruchten omhoog terwijl het vocht door middel van een vacuüm door de zeef wordt onttrokken.

v erslag van eer D er gehou D en wor Ksho P

Den Hollander Engineering is al 30 jaar toonaangevend in verwerkingssystemen op het gebied van verhitten, indampen en drogen. Zowel de engineering, productie en levering als de installatie van complete hoogwaardige systemen voor de voedingsmiddelen- en zuivelindustrie is dagelijks werk voor de specialisten van Den Hollander Engineering. Ouderwets vakmanschap gaat daarbij hand in hand met innovatie en samenwerking met de opdrachtgever.

Procestechnologie voor de toekomst

Alle inzet van Den Hollander Engineering is er op gericht om procestechnologie nóg effectiever toe te passen, zodat dit een hoger rendement in uw productieproces oplevert. Dat doen we niet alleen door de ontwikkeling en installatie van nieuwe hoogwaardige systemen, maar ook door uw bestaande processen te optimaliseren, zodat er een maximale energiebesparing en een optimaal eindproduct kan worden gegarandeerd.

Maak een afspraak met onze engineers voor een oriënterend gesprek en zie wat de totaalaanpak van Den Hollander Engineering kan betekenen voor úw productieproces.

thema: DraN

Aseptisch afvullen meer flexibel

aseptisch verpakken verhoogt de kwaliteit en smaak van langhoudbare dranken en verlaagt de distributiekosten. Daar tegenover staan forse investeringen in apparatuur, hoge personeelskosten en hoge productieaantallen. is deze techniek daarmee ook geschikt voor het mkb?

Aseptische verpakkingsmachines zijn ooit door Tetra Pak ontwikkeld om grote hoeveelheden uniforme verpakkingen razendsnel en hygiënisch af te vullen. Bij deze afvultechniek worden verpakkingen eerst gesteriliseerd. Daarna worden de UHTbewerkte producten in een aseptische kamer kiemvrij afgevuld. De capaciteit van aseptische systemen is hoog, de producten blijven beter op smaak door kortstondige verhitting en het elimineren van de koelketen bespaart logistieke kosten. Deze voordelen vertalen zich bij hoge productie-aantallen in een prima rendement.

Productieaantallen en mensen

Aseptische verpakkingsmachines kunnen

meer dan 100.000 verpakkingen per dag aan. Voor gangbare volumes zit de capaciteit tussen de 9.000 en 15.000 stuks per uur, 5.000 stuks is zo’n beetje de ondergrens. Is deze techniek van de grote getallen daarmee nog interessant voor kleinere bedrijven?

Dit hangt af van de productieaantallen en de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel voor het beheersen van de processen en bewaken van de (microbiologische) kwaliteit. Door technische innovatie is het nu wel mogelijk om met één platform zowel portie- als gezinsverpakkingen te draaien. Mkb-bedrijven kunnen dan met één oplossing al hun dranken afvullen en zo hun investering in aseptische techniek ten volle benutten.

Geen instapmodellen

Een rondgang langs de belangrijkste leveranciers van aseptische verpakkingstechnologie leert dat alles in het teken staat van efficiënter opereren. Tekenend is dat er geen instapmodellen op de markt zijn. De nieuwste generatie flexibele machines biedt een hogere output dan ooit. Omsteltijden zijn bekort, steeds vaker gaat dit volautomatisch. Tetra Pak A3/Flex kan zowel

de ‘brik’ als achtzijdige premiumverpakking ‘prisma’ afvullen – in totaal 22 verpakkingen met één machine. Omschakelen van volume bij dezelfde footprint kost

10 minuten. Bij een ander bodemformaat, zoals een switch van brick naar prisma, vergt dit een ombouwoperatie van minimaal 9 uur. De capaciteit ligt op 5.000 tot 8.000 stuks per uur.

Flexibiliteit

De machines van SIG Combibloc voor de brikvormige Combibloc- en elegante Combifit-verpakkingen draaien 9.000 tot 12.000 stuks per uur. Uitwisseling binnen één machine van Combifit- en Combiblocverpakking is technisch gerealiseerd. Omstellen naar een ander volume is minutenwerk bij dezelfde basismaten. Elopak biedt flexibiliteit met aseptische afvulmachines die de Pure-Pak (met geveltop) en Diamond (met golvend paneel) verwerken. Elopak kan drie verpakkingsvormen tegelijk afvullen in drie banen, bijvoorbeeld de volumes 330/500 ml, 750 en 1.000 ml. De capaciteit varieert van 8.100 stuks voor grotere volumes tot 10.800 per uur voor kleinverpakkingen.

Conclusie is dat de ‘grote drie’ in Europa weliswaar aseptische afvulmachines leveren voor massaproductie, maar dat ze wel veel flexibiliteit bieden. Aanbieders buiten Europa kopiëren de flexibele werkpaarden van de marktleiders, zoals GreatView uit Hongkong, sinds 2009 actief in het aseptisch verpakken. De capaciteit voor het flexibele aseptische platform voor kleine formaten ligt bij deze leverancier op 7.500 stuks per uur.

• Vincent Hentzepeter • v hentzepeter is freelance journalist tetra pak a3/Flex (iline) gepresenteerd op de anuga Foodtec 2012 kan meer dan 20 verpakkingen afvullen.

Foto: Tetra Pak

Lichter en duurzamer

Materiaalreductie stuurt verpakkingsinnovatie

Dunner, sierlijker en innovatieve bedrukkingen kenmerken de ontwikkelingen in drankenblikjes. De nieuwste generatie glazen flessen is fors lichter, heeft een luxere uitstraling en een draaibare kurk. in peT gaat de zoektocht naar de ultieme, duurzame grondstof onverminderd door.

Verpakkingsinnovatie is een continu proces, waarbij vaak kleine stapjes worden gezet naar optimalisatie. Blik is hiervan een goed voorbeeld. Ogenschijnlijk verandert er voor de consument niets aan de vertrouwde drankenbus, toch wordt hij elk jaar een beetje dunner. Matthijs Jansen, verkoopdirecteur Benelux bij Rexam: “Er is door de jaren heen al veel materiaal bespaard. Bij reducties nu praat je over tiende of honderdste grammen per blik. Maar bij grote volumes telt dat toch op.” Lichtere bussen zijn mogelijk door toepas-

sing van dunner uitgangsmateriaal en slimmere vormen. “Bijvoorbeeld door een betere wanddikteverdeling kun je dunner gaan, zeker als we samen met afvullers werken aan het aanpassen van lijnen om deuken te voorkomen bij dunner blik.” De deksels zijn altijd wat dikker, omdat ze krachten moeten opvangen. Toch kan ook hier het materiaalverbruik omlaag. “We zijn nu een nieuw type deksel aan het invoeren met een geoptimaliseerde vormgeving. Ook andere producenten werken hieraan, daar moet een nieuwe industriestandaard uit voortkomen.”

Blik met schroefdop

De differentiatie in blikformaten neemt toe. Na de 25 cl-blikjes zijn de 15 en 20 cl’s een groeisegment. Kleinere bussen vinden vooral aftrek bij vrouwen en kinderen, de kleinste worden ook wel ingezet voor sampling. Ze hebben vaak een wat smallere diameter, zodat ze prettiger in de hand liggen.

Een relatief nieuwe ontwikkeling is de schroefdop op blikjes. Deze maakt ze hersluitbaar. Nu drinken consumenten blikjes vaak in één keer leeg, maar voor de groeiende markt voor grotere blikken, zoals de 75 cl en de nieuwe 1 liter-blikken, zou dit een behoefte kunnen afdekken. “Wij hebben die schroefdop en die zit ook op 24 fl oz (71 cl) energiedrankblikken van ons in de VS”, vervolgt Jansen. “Ball heeft een deksel met een kunststof schenkopening

De Fusion bottle van rexam is twee keer lichter dan andere aluminium flessen en vindt toepassing in een groeiend aantal premiumdranken, zoals de cosmeticadrank ‘ocoo’.

Thema: Dranken

die je door draaien kunt openen en sluiten. Houd wel voor ogen dat de meeste consumenten en merkeigenaren geen meerwaarde zien in hersluitbaarheid van blikverpakkingen en dat dit extra materiaal kost.”

Alu-fles

Voor blikken in de vorm van een fles was tot nu toe veel verpakkingsmateriaal nodig. De gangbare manier is extrusie en geeft vrij dikke wanden. Rexam heeft een manier gevonden om via een dieptrekproces een aluminium fles te ontwikkelen. Twee keer het gewicht van een drankenbus en de helft lichter dan geëxtrudeerde flessen. De Fusion Bottle is typisch bedoeld voor premium of meeneemproducten. “De fles wordt gemaakt op basis van een preform die we door een aantal ringen heentrekken. Zo krijg je een huls met bodem die we met een speciale machine een schouder en nek geven met draadgangen voor de sluiting.”

De alu-fles komt net boven de 20 gram. De kleinere oplagen en het hogere materiaalgebruik maken deze verpakking duurder dan standaardbussen. Hier tegenover staat dat deze blikvanger de verkoop van premium dranken een impuls kan geven. Afvullen kan op een glazenflessenlijn met aanpassing van de instellingen. “Heineken vult er in de Franse markt pils in af en de flessen worden gekoeld verkocht in onder meer het Franse Monop, een soort AH To

Go. Deze fles wordt ook gebruikt voor bijzondere producten, zoals de beauty drank Ocoo of voor het uitgaansleven. Alfa bier had er een actie mee.”

Added value

Blik eruit laten springen kan ook met speciale inkten en lakken voor special effects. Bij tactiele inkten voelen delen van de opdruk wat ruwer aan. Heineken gebruikt die technologie op zijn blik. Grolsch maakt gebruik van matte inkten voor een opvallende uitstraling. Thermochrome inkten laten blikken van kleur veranderen onder invloed van de temperatuur. De nieuwste toepassing zijn deksels die verkleuren in de koelkast, zodat de consument kan zien dat zijn pilsje lekker koud staat.

Fotochrome inkten zijn de nieuwste ontwikkeling. Bij daglicht verschijnen allerlei kleuren op het blik. De meerkosten voor dit soort druktechnieken vallen mee, benadrukt Jansen. “Dit is een relatief goedkope vorm van added value creëren als je het afzet tegen shapen of embossing. Deze speciale inkten zijn duurder, maar je kunt ze wel printen op bestaande lijnen.” Toekomstmuziek in bedrukking is Augmented Reality (AR). Hierbij maakt de consument met een speciale app via zijn smartphone contact met een website na het maken van een foto. “Dit werkt met patroonherkenning die je leidt naar een

het helix-schroefkurkconcept: een kurksluiting voor een glazen fles die binnen in de hals een schroefvormige afwerking heeft.

site.” AR maakt een interactieve benadering van de consument mogelijk met de verpakking als communicatiemiddel. “In Denemarken schijnt het al op de markt te zijn op melkverpakkingen.”

Duurzame, lichte fles

Glasverpakkingen zijn net als blik steeds lichter geworden, wel 40% in twintig jaar. Toch blijft het absoluut gezien een zware verpakking. Het onbreekbare en ultralichte PET heeft glas als verpakking voor frisdrank en (mineraal)water daarom grotendeels verdrongen. Glas wordt nog wel veel toegepast voor premiumproducten als sterke drank en blijft vanwege de barrière-eigenschappen dé verpakking voor wijn en bier. Geïnnoveerd wordt er in glasverpakkingen in vorm, kleur en decoratietechnieken en nog steeds in gewicht. In 2010 zijn forse stappen gezet in gewichtsreductie, meldt Gerard Pille, sales en distribution director Benelux bij glasproducent Owens-Illinois. “Toen introduceerde O-I het Lean & Green gamma in de wijnflessen. Dit zijn esthetisch aantrekkelijke, duurzame en lichtere flessen met een karakteristieke vorm, gemaakt met geavanceerde productietechnieken.” Een 750 ml-fles weeg nog geen 400 gram, dat is 16 tot 27% lichter dan gangbaar. “De gewichtsvermindering werd bereikt door subtiele aanpassingen in de hoogte, de schouder en hals van de fles.” Kleurtechnisch is in glas nu bijna alles

matte inkten zijn een trend, zoals hier bij grolsch.

Foto: Owens-Illinois (O-I)

mogelijk. I-O heeft twintig heldere kleuren in het assortiment, sinds kort ook zwart. “Onze ‘black glass’-technologie beschermt allerlei voedsel en dranken tegen licht.”

Schroefkurk

Gloednieuw is het Helix-concept dat met de Portugese kurkproducent Amorim ontwikkeld werd. “Dit combineert een ergonomisch ontworpen kurksluiting met een gla-

Debossing

Tot slot is er de glasinnovatie ‘debossing’. Pille: “Dit is interne embossing. Er wordt een design aangebracht aan de binnenkant van een fles. Dit kun je ook onopvallend toepassen, waardoor de decoratie pas zichtbaar wordt bij leegdrinken van de glasverpakking.” Hooghoudt Jenever past debossing toe voor zijn nieuwe fles onder de dop. Het reliëf is pas zichtbaar als de consument de fles opent.”

Wedloop in PET

Systems International, de Omni Mini XP, nog geen 2 gram. Hij bestaat geheel uit hergebruikt PET.

Vergroening in PET

zen fles die binnen in de hals een schroefvormige afwerking heeft. Daardoor blijft de fles goed afgesloten tot er aan de kurk wordt gedraaid om deze te openen. Deze innovatie combineert alle voordelen van kurk en glas, kwaliteit, duurzaamheid en een premium imago met gebruiksvriendelijkheid en het gemak van een hersluitbare fles.” De toepassing van Helix gaat verder dan wijnflessen. Verstegen gebruikt de schroefbare kurksluiting voor zijn vernieuwde glazen potjes kruiden en specerijen.

PET, dat in de jaren negentig doorbrak als superlicht verpakkingsalternatief voor glazen flessen, blijkt nog altijd lichter te kunnen. Sidel introduceerde de Smartweight, een 0,5 liter-fles voor koolzuurvrij water die nog geen 10 gram weegt. Deze fles kreeg een stijvere basis en grotere diameter om krachten op te vangen en afvullen te vergemakkelijken. De consument merkt niet dat de fles dunner is, in tegenstelling tot de Nitro Pouch van Krones, die slechts 6,6 gram weegt. Het nieuwste type in deze serie weegt zelfs 4,4 gram, maar moet voor zijn stevigheid wel worden begast met stikstof.

Parallel aan deze ‘wedloop’ in gewichtsreductie brengen doppenleveranciers hun materiaalgebruik terug. Zo weegt de nieuwste vederlichte dop van Cap Closure

Toeleveranciers van PET-preforms slagen er steeds beter in om gerecycled materiaal toe te voegen aan PET-flessen. Gebruikelijk is dat de flessen voor 25% uit hergebruikte grondstoffen bestaan, maar het kan altijd beter. Sidel is een van de trendsetters met de EcoLoop. Die fles bespaart 40% energie ten opzichte van standaard PET door een nog lagere inzet van maagdelijke grondstoffen. Het verduurzamen van PET kan ook door toevoeging van herbruikbare, plantaardige kunststof aan de PET-matrix. Er wordt geëxperimenteerd met toepassing van polymelkzuur (PLA), maar dit materiaal heeft een relatief hoge doorlatendheid voor koolzuur en zuurstof, kan slecht tegen (hete) waterdamp en kan reageren met de inhoud. Niet bevorderlijk voor het schapleven van het afgevulde product. Nog maar kort op de markt is het materiaal BioPET, door de Japanse producent Toyota Tsusho vermarkt onder de merknaam ‘Globio’. Grondstof voor dit plantaardige PET is Braziliaanse bio-ethanol uit suikerriet. Dit wordt omgezet naar mono-ethyleenglycol, een grondstof voor de PET-productie. De PET-kwaliteit van Globio is volgens de producent vergelijkbaar met PET uit minerale oliedestillaten. Het materiaal was al in gebruik voor auto-interieurs, maar nu ook voor het afvullen van mineraalwater.

Ook de Coca-Cola Plant Bottle past in de vergroening van PET. De frisdrankproducent heeft als doel om zijn PET-flessen deels te produceren uit plantaardige grondstoffen met een gehalte tot 30%.

• Vincent Hentzepeter • v hentzepeter is freelance journalist

Thema: Dranken

‘De PET-fles blijkt nog altijd lichter te kunnen’

coca- cola kleinverpakkingen bevatten naast 25% recycled peT nu ook 22,5% plantaardige peT uit rietsuiker.

Tebodin always close

Engineering en projectmanagement in food & farma

Tebodin is al tientallen jaren actief in de voedingsmiddelen- en farmaceutische industrie. De ingenieurs en adviseurs van Tebodin kunnen u ondersteunen in alle marktontwikkelingen zoals consolidatie, centralisatie, productie-

Voorbeelden zijn engineering, projectuitvoering, ondersteuning bij het verkrijgen van vergunningen, energievraagstukken, logistiek en procesoptimalisering. Tebodin kan u volledig ontzorgen door ook secundaire zaken voor u te regelen. ‘Lean engineering’ met een hoge toegevoegde waarde, snelheid van ontwerp en uitvoering van projecten en transparantie zijn voor ons vanzelfsprekend. Met 4.900 professionals wereldwijd, waarvan 1.000 in Nederland, heeft Tebodin de professionaliteit in huis om ieder vraagstuk in deze markten met succes aan te pakken.

www.tebodin.nl/food

Moderne bierproductie

parallel aan de fusies en hergroeperingen van brouwerijen die er de afgelopen 25 jaar hebben plaatsgevonden, is er flink geïnvesteerd in moderne technologie. de focus van de brouwers ligt nu op duurzaamheid, kwaliteit en productveiligheid en flexibiliteit.

Nieuwe technologieën voor de bierproductie werden in de laatste decennia stapsgewijs ingevoerd en vonden na gemiddeld tien jaar toepassing. Alhoewel het brouwproces in grote lijnen ongewijzigd bleef, was er veel technische vooruitgang, zoals op het terrein van wortfiltratie, het klaren van bier en gistgroei. De belangrijkste drijfveren voor veranderingen waren de laatste jaren en zijn nog steeds kostenbesparing, betere beheersing van het proces, minder verbruik van grondstoffen, energie en water, en verbetering van de bierkwaliteit, vooral de stabiliteit en veiligheid. Een overzicht van de ontwikkelingen in de afgelopen 25 jaar, die het brouwproces brachten tot waar het nu staat.

Wortfiltratie

Met de wortfilter van het Belgische bedrijf

Meura is snelle wortfiltratie van het beslag en wassen mogelijk. Ook worden de grondstoffen maximaal geëxtraheerd en hebben de restgranen een hoog drogestofgehalte. Met de modernste wortfilters kunnen veertien brouwsels per dag worden geproduceerd (vroeger maximaal tien, red.) en er wordt bespaard op energie- en waterverbruik. Producenten van de filterkuip hebben ook niet stilgezeten. Ze hebben hun systeem aangepast en geoptimaliseerd, zodat de filterkuip kan concurreren met de Meura wortfilter.

Wortkoken

Het kooksysteem van wort is inmiddels efficiënter door het toepassen van vacuüm of door het te strippen met gas of stoom. Door te werken met een speciale interne of externe koker, wordt er tot 15%

bespaard op energieverbruik. Dat is veel, want het klassieke koken van wort vraagt 20-40% van de totaal benodigde thermische energie van een brouwerij. Naast het energievoordeel van de vernieuwde kokers is er minder thermische belasting van het wort en minder afzetting in de koker. Dit is weer gunstiger voor het CIP-systeem en maakt dus meer brouwsels na elkaar mogelijk.

Klaren van bier

Tot 2000 waren de klaringstechnieken voor bier vooral gebaseerd op het gebruik van diatomeeënaarde en verschillende typen filters. Voordeel van deze technieken is dat ze efficiënt zijn, maar ze hebben ook nadelen. Ze zorgen voor productverliezen, zijn tijdrovend en het slib van diatomeeënaarde moet als gevaarlijk afval worden beschouwd.

De afgelopen tien jaar zijn er crossflowfiltratiesystemen ontwikkeld met behulp van semipermeabele membranen. Met centrifuges wordt eerst het grootste deel van de vaste stoffen verwijderd, zodat de

Thema: dranken

continu brouwerij van brouwerij martens.

Foto: Meura

belasting van de filter vermindert. Een belangrijke overweging voor de keuze van een filtratiesysteem is de verhouding tussen investeringskosten en operationele uitgaven. De operationele kosten van de membraanfilters zijn laag, maar de levensduur is op dit moment met ongeveer 500 filterruns betrekkelijk kort, waardoor de investering te hoog is. In de toekomst worden verbeteringen verwacht in de levensduur van de membraanfilters die de balans kunnen laten overslaan in het voordeel van membraanfiltratie.

Groeisysteem voor gist

Om te zorgen voor snelle groei van gist is het vroegere batchgroeisysteem aangepast. Dit leidde tot betere zuurstoftoevoer en circulatie in de tank. De gist groeit in twee tot drie dagen, in plaats van de vijf dagen vroeger, tot 200 miljoen gistcellen per ml. De leefbaarheid van deze cellen is meer dan 98%.

Procesverbeteringen

Het negatieve effect van schuifkrachten in het proces en op de kwaliteit van het afgewerkte bier is sterk verminderd. Het schroot wordt voordat het in de beslagkuip komt, klaar gemaakt in een ‘premaischer’. De roersystemen zijn zodanig aangepast dat er zacht en efficiënt wordt geroerd. Het pompen is milder en het vullen van kuipen of tanks gebeurt vanaf de bodem. Verder zijn leidingen minder hoekig en hebben ze minder bochten om wrijvingskrachten te minimaliseren. Ook processtappen worden gecombineerd om wrijving te beperken. Zo geeft het gecombineerde systeem van

wortkoker en whirlpool voor het afscheiden van uitgevlokte deeltjes, minder schade aan de vlokken. Al deze verbeteringen zorgen ervoor dat van grondstof tot eindproduct er minder ongewenste omzettingen zijn. Vooral de drastische verlaging van de zuurstofopname in het proces is een belangrijke verbetering. Zuurstof geeft immers snellere veroudering van het bier en is dus negatief voor de houdbaarheid.

Duurzaamheid

Duurzaamheid is voor de brouwers steeds een aandachtspunt geweest. De gerealiseerde energie- en waterbesparing, recuperatie van CO2 en CIP-stromen, goede besteding van nevenstromen en afvalwaterzuivering zijn daar het bewijs van. De stijgende energieprijs en het toenemend milieubewustzijn hebben versneld geleid tot aanzienlijk minder energieverbruik. Zo is het wortkoken geoptimaliseerd en wordt de warmte van de damp en het water gebruikt om het wort voor te verwarmen. Het opvoeren van het aantal brouwsels per dag of continu brouwen reduceert het energie- en waterverbruik. Bij Brouwerij Martens, waar continu wordt gebrouwen, is maar 2 liter water meer nodig per liter bier. Gemiddeld is het waterverbruik de laatste vier jaar 17% gedaald, van 5,2 liter water per liter bier tot 4,3. De gemiddelde energiereductie van de laatste vier jaar bedroeg bijna 10%. Tijdens de productie van alcohol door de gist komen grote hoeveelheden CO2 vrij. Vanuit de moderne CCT (cylindro conische tanks) fermentatietanks wordt de CO2 opgevangen. Het

koolzuur kan, nadat het is gereinigd en samengedrukt tot vloeibare CO2, worden hergebruikt in het productieproces of voor de productie van gashoudende frisdranken. De detergent-, loog- en waswaterstromen van het CIP-systeem worden teruggewonnen en hergebruikt als voorspoeling. Dit heeft een reductie van water, energie en gebruik van chemicaliën tot gevolg. De nevenstromen van de brouwerij, restgist en restgranen en eiwitafzetting, zijn waardevolle producten voor de diervoederindustrie. De aërobe waterzuivering die een groot oppervlakte nodig heeft en veel slib genereert, is in veel brouwerijen vervangen door een meer anaëroob systeem. Dit is compacter, geeft minder slib en levert zelfs biogas dat is te gebruiken als brandstof of voor de productie van elektriciteit.

• AnitA VA n L A ndschoot • prof. dr. a van landschoot, Universiteit gent, anita.vanlandschoot@ugent.be

Bier voor de consument

Wat merkt de consument van alle technologische ontwikkeling? Het bier wordt steeds beter, fijner en meer gevarieerd. Negatieve smaak- en aromacomponenten zijn tijdens het proces verwijderd. Het bier is langer houdbaar en stabieler. De productie van sterkere en speciale bieren is eenvoudiger geworden. Het bier kan worden verpakt in allerlei soorten flessen, ook van PET, in blikjes en in vaten van verschillende volumes en materialen.

brouwzaal met moderne filterkuip en kookketel van krones.

WHO, WHERE, WHAT,... WHEY!

Produceert u weipoeder, WPC, melkpoeder of babyvoeding? Dan bent u bij Tetra Pak Processing Systems aan het juiste adres. Wij bieden u complete oplossingen, vanaf de ontvangst van grondstoffen tot en met het afvullen van uw poeders. Wij bieden u onze expertise aan om gezamenlijk een hogere toegevoegde waarde voor u te realiseren.

Bent u geïnteresseerd? Neem dan contact met ons op : +31 30 634 99 99 +32 2 467 68 48 tpps.benelux@tetrapak.com www.tetrapak.nl - www.tetrapak.be

Tetra Pak, , PROTECTS WHAT’S GOOD, are trademarks belonging to the Tetra Pak Group.

VRAAG NU GRATIS TOEGANG AAN OP FOODPACKINGEVENT.NL

VOEDSELVEILIGHEID

ONTWERP & DESIGN

MINIMALISATIE ‘WASTE’

GEBRUIKSGEMAK

DUURZAAMHEID

INTELLIGENTE VOEDSELVERPAKKINGEN

De toekomst van verpakken in de voedingsmiddelenindustrie

Kaas snijden met een robot? Milieu vs. voedselveiligheid? Lekdetectie om waste te reduceren? Voor iedereen die zich professioneel bezighoudt met verpakken binnen de voedingsmiddelenindustrie is er 9 & 10 oktober in Jaarbeurs Utrecht het Foodpacking Event. Dit nieuwe 2-daagse event biedt u een aantrekkelijke combinatie van netwerken, kennisoverdracht en een beursvloer met de laatste trends en ontwikkelingen.

VRAAG NU GRATIS UW TOEGANGSBEWIJS AAN OP

Het Foodpacking Event biedt u:

• Exposanten met zeer specialistische kennis over verpakken in de voedings middelenindustrie

• Het NVC – VNU Foodpacking Congres met sprekers van VU Amsterdam, Schütz Benelux, Universiteit Twente en Het FoodAtelier

• Business cases van o.a. TNO Triskelion, Tulp Pack, Oerlemans Packaging, Tallpack International en Pont Packaging.

Barry Callebaut opent cacao-innovatiecentrum

d e Zwitserse chocoladeproducent b arry Callebaut opende onlangs het Cocoa Center of e xcellence in Ivoorkust met als doel verduurzaming van de cacaoproductie. d e fabrikant zal de boeren in het grootste cacaoproducerende land trainingen geven.

Barry Callebaut investeerde ruim €800.000 in het complex, dat bestaat uit trainingsfaciliteiten voor boeren en een zogenaamde ‘voorbeeldboerderij’ van 30 hectare om de laatste technieken te demonstreren op het gebied van cacaoproductie en methoden te tonen die de productiviteit verhogen. Sinds deze maand verzorgt Barry Callebaut trainingen in het innovatiecentrum dat midden in het cacaogebied staat in het zuidoosten van Ivoorkust. Managers, bestuurders en boeren krijgen onderricht in onder andere goede landbouwmethoden (GAP), gewassendiversificatie, composteren en basismanagementkennis. Ook komen zaken als arbeidsomstandigheden, kinderbescherming en issues die te maken hebben met gezondheid aan bod.

www barry-callebaut com

Verspakketten

Albert Heijn biedt sinds half juli vier verspakketten aan. De nieuwe variaties zijn: pastasaus, gazpacho, exotische salsa en tomatensalsa. In elk van de pakketten zitten verschillende verse ingrediënten die gecombineerd een gezond gerecht vormen. Het tomatensoep- en guacamolepakket waren al verkrijgbaar. Consumenten willen volgens de retailer graag gevarieerd en gezond eten, maar hebben gebrek aan kennis, tijd en inspiratie. Vooral het variëren met groenten gebeurt weinig, volgens de supermarktketen. Deze pakketten moeten ervoor zorgen dat thuiskoks eerder een verse maaltijd maken. In het pakket zit precies de goede hoeveelheid van ieder product waardoor er geen ingrediënten overblijven.

Optimel Puur

Optimel, het yoghurtmerk van FrieslandCampina heeft de drinkyoghurt Optimel Puur. op de markt gebracht. Deze yoghurt is sinds 8 juli in de winkel verkrijgbaar. Optimel Puur bevat drie ingrediënten: magere yoghurt, vruchtensap en een natuurlijk aroma. De drinkyoghurt is er in de smaken: perzik, bosvruchten en citrus. Volgens FrieslandCampina is het de enige 100% natuurlijke drinkyoghurt zonder zoetstoffen en toegevoegde suiker.

GRAS-goedkeuring voor stevia-zoetstof

Stevia-leverancier PureCircle heeft van de Amerikaanse FDA goedkeuring gekregen voor het gebruik van de stevia-zoetstof Rebaudioside D als zoetstof in eten en drinken op de Amerikaanse markt. Rebaudioside D (Reb D) heeft volgens PureCircle het beste zoetheidsprofiel van elke steviolglycoside geëxtraheerd uit het steviablad. Met de GRAS-goedkeuring is PureCircle gereed om Reb D te commercialiseren. “We hebben meer dan $300 miljoen geïnvesteerd in de keteninfrastructuur om van Reb D een succes te maken”, aldus Jason Hecker, vice president Global Marketing & Innovation van PureCircle.

Alles voor de drankensector

Drinktec 2013 van 16-20 september in München

Drinktec 2013 opent 16 september de poorten. ‘s Werelds grootste vakbeurs voor de drankenindustrie toont de laatste trends voor de productie en marketing van bier, wijn, frisdrank, gedistilleerd, zuivel en andere vloeibare voedingsmiddelen. naar verwachting 60.000 bezoekers uit meer dan 170 landen komen naar münchen voor de 1.500 exposanten.

Het grootste gedeelte van de beurs, zo’n 80.000 m2, is gevuld met de technologie voor de productie van vloeibare producten. Onderdeel hiervan is PET-point, dat in het teken staat van de laatste ontwikkelingen in PET en bioplastics. In hal A3, A4 en B2 is ongeveer 25.000 m2 vrijgemaakt voor algemene procestechnologie, procesautomatisering en IT. Maar Drinktec is meer dan technologie. De toevoeging ‘Processing + Filling + Packaging + Marketing’ onderstreept dat Drinktec niet louter een technologievak-

Oil+Fats 2013

Deels gelijktijdig met Drinktec vindt van 18 tot en met 20 september de vakbeurs

Oil+Fats 2013 plaats. Deze vijfde editie van de vakbeurs voor de technologie en handel in oliën en vetten telt circa 60 exposanten en toont machines, apparatuur en toebe-horen voor de productie en verwerking van oliën en vetten.

beurs is, vertelt beursmanager Petra Westphal. “Grondstoffen, verwerking, afvullen, verpakken, maar ook de marketing. Alle facetten van dranken komen aan bod.”

Duurzaamheid en productconcepten

Een belangrijk thema van Drinktec 2013 is duurzaamheid. Exposanten presenteren bijvoorbeeld technologie voor het verminderen van het verbruik van energie en water. Bij de verpakkingen ligt de nadruk op efficiënt gebruik van hulpstoffen en dan vooral het reduceren van materiaaldiktes. Andere overkoepelende thema’s van Drinktec zijn de flexibiliteit van machines en installaties, het hygiënisch ontwerp en de kwaliteitscontrole.

In hal B1 en een deel van hal B2 presenteren leveranciers grondstoffen, additieven en hulpstoffen. New Beverage Concepts is hier een interactieve marktplaats waar fabrikanten nieuwe zoetstoffen, kleurstoffen en aroma’s presenteren en nieuwe dranken zijn te proeven. In hal A1 en A2 is alles te vinden over de marketing en communicatie van dranken. “De komende edi-

tie van Drinktec richt zich nadrukkelijk ook op de marketeer”, aldus Westphal. De nieuwe verpakkingsoplossingen zijn te vinden in hal A2, inclusief ‘De wereld van de etiketten’.

Flow Lounge en Forum

Om marketeers, product- en procesontwikkelaars, technologen en inkopers samen te brengen, is er het nieuwe netwerkplatform Innovation Flow Lounge, nabij ingang West. Op elk van de vier beursdagen is er een ander thema. Maandag: bier; dinsdag: point of sales; woensdag: verpakkingen; donderdag: het succesvol lanceren van een product op de markt.

Het Drinktec Forum, elders op de beurs, behandelt de vraag: hoe ziet de toekomst van dranken en vloeibaar voedsel eruit qua technologie en marketing? Ook hier staat elke dag een ander thema centraal: bier, verpakking, hygiëne en kwaliteit en zuivelproducten.

Kampioenschappen en awards

Naast de Flow Lounge en het Drinktec Forum zijn er tijdens de vakbeurs nog diverse andere activiteiten. Zo is er de European Beer Star-wedstrijd, waarbij een jury van 100 bierexperts uit de hele wereld uit elke biercategorie de drie beste bieren kiest. Op dinsdag 17 september kunnen bezoekers van Drinktec de bieren die een gouden medaille hebben gewonnen, zelf

proeven in hal B1 en stemmen op hun favoriet. Behalve het beste bier, worden ook ‘s werelds beste bierexperts gehuldigd. De dag vóór Drinktec houdt Doemens Akademie het derde wereldkampioenschap voor biersommeliers. De Beverage Innovation Awards worden,

Procestechnologie voor bier

- Centraal thema: grondstoffen. Het gaat om de hoogst mogelijke opbrengst en een grotere variatie in grondstoffen. De vraag is: waar is zetmeel om te brouwen te verkrijgen tegen de laagste kosten? Zetmeel hoeft dan niet afkomstig te zijn van

De grootste internationale beurs voor dranken en vloeibare voedingsmiddelen Drinktec wordt om de vier jaar gehouden (www.drinktec.com).

en in hoge mate geautomatiseerde etiketteringssystemen.

Vultechnologie

- Modulaire vultechnologie voor verbeterde kwaliteit tegen lagere kosten.

- Trend naar een significante reductie in het gebruik van reinigings- en desinfectiemiddelen bij aseptisch afvullen.

- Hygiënisch ontwerp vergroot de efficiency doordat apparatuur sneller is te reinigen en er wordt bespaard op water, reinigingsmiddelen en tijd.

Procesautomatisering en IT

- Tailor made automatiseringsoplossingen voor zowel grote als kleine bedrijven.

Waterbehandeling

- De duurzaamheidstrend maakt dat niet alleen kostenefficiency ten grondslag ligt aan waterbesparingsoperaties.

Verpakkingstechnologie

- Kosteneffectief, flexibel en duurzaam zijn de sleutelwoorden bij verpakken.

Transport en logistiek

- De trend naar modulaire concepten voor meer efficiency en optimale levering en kwaliteit.

• Carina Grijspaardt-Vink

•

net als vier jaar geleden, op Drinktec uitgereikt. FoodBev.com, partner van Drinktec, presenteert in totaal 27 prijzen in zes categorieën: drankjes, merken en bedrijven, ingrediënten, verpakkingen, duurzaamheid en marketing en communicatie. Voor brouwers en andere geïnteresseerden in bier is er het Brewers Meeting Point in hal B1, in samenwerking met de Bayerischer Brauerbund. Het is de plaats voor contacten én om te proeven. In de Craft Brewers Lounge in hal A5 kunnen Europese brouwers leden van de Amerikaanse Brewers Association ontmoeten.

Technologietrends

Drinktec toont de drankentechnologie van de toekomst. Wat zijn de trends?

de traditionele grondstoffen. Deze trend beïnvloedt direct de procestechnologie. Procestechnologie voor zuivel

- Hygiëne is een belangrijk item in de zuivelsector: hoe CIP-tijden terug te brengen en de standtijd van installaties te verlengen?

Procestechnologie voor wijn

- Decanters gaan de pers vervangen en klaren niet alleen de wijn en scheiden de gist af, maar extraheren ook het sap uit de druiven.

Crossfunctionele procestechnologie

- De trend naar productiemodules om zo efficiënt en veilig mogelijk een variëteit aan producten te fabriceren.

Etiketteringstechnologie

- Compacte, flexibele, zeer nauwkeurige

VMT-beursreis naar Drinktec

Speciaal voor VMT-lezers is er een 2-daags arrangement naar de Drinktec. Dit omvat naast een retourvlucht vanaf naar keuze Amsterdam of Rotterdam, een hotelovernachting en toegang tot de vakbeurs. Het betreft een individueel arrangement. Reisdata en hotel kunnen door de deelnemer zelf worden gekozen.

Meer informatie: www.vmt.nl

‘Drinktec 2013 richt zich ook op de marketeer’

De vakbeurs met aandacht voor de voedingsmiddelenindustrie

02 & 03/10/2013 • AHOY, ROTTERDAM

SOLIDS2013

DE NEDERLANDSE VAKBEURS VOOR DE BEEN VERWERKING, OPSLAG EN TRANSPORT VAN VASTE EN DROGE STOFFEN

Ontdek de laatste innovaties en producten op hét stortgoed platform in Nederland voor vaste en droge stoffen. SOLIDS richt zich op de verwerking, handling, transport en opslag van stortgoed. Speciaal voor inkopers én leveranciers die zich specialiseren in de productie en verwerking van poeders, granulaten en bulkgoederen. easyFairs.com/SOLIDS-NL

Bezoek ook Pumps & Valves De enige Nederlandse component gerichten vakbeurs voor technologie & innovatie in industriële pompen, kleppen en afsluiters

Hergebruik kunststof verpakkingen

Wagenings onderzoek toont aan dat het efficiënter kan

We kunnen in Nederland 90% meer kunststof hergebruiken, tegen 35% lagere kosten. Dat concluderen deskundigen van ti Food and Nutrition en Wageningen ur Food & biobased research na vier jaar onderzoek: “Fabrikanten, retailers en afvalverwerkers moeten gaan denken in termen van efficiëntie.”

Bronscheiding van kunststof afval is milieuvriendelijker dan nascheiding. Het statiegeldsysteem is duurder dan andere inzamelingssystemen. Of is het net andersom? Fabrikanten, retailers, afvalverwerkers en overheid zijn het er over eens dat hergebruik van kunststof verpakkingsafval nood-

zakelijk is en dat het beter en goedkoper moet. Maar welke aanpak het meest effectief is, daarover verschillen de meningen.

Complex en onoverzichtelijk Hergebruik van kunststof verpakkingen uit huishoudelijk afval gebeurt in Nederland

pas sinds 2008 via bron- en nascheiding. Het systeem voor inzamelen en hergebruik is complex en onoverzichtelijk. Zo zijn er nogal wat materialen in omloop, zoals polyethyleen (PE), polypropyleen (PP), polyethyleentereftalaat (PET), polystyreen (PS) en PVC, en allerlei combinaties daarvan. Voor een goede kwaliteit van de hergebruikte materialen moeten kunststoffen zo veel mogelijk gescheiden worden verwerkt, iets wat door sorteerinefficiënties en complex samengestelde verpakkingen slechts gedeeltelijk lukt. Daarbij komt dat inzamelsystemen voor huishoudens van

Feiten en cijfers. In 2010:

• Nederlandse markt: 454 kton kunststofverpakkingen (280 kton in huishoudens, 170 kton in bedrijven).

• Huishoudens zamelden in: 83 kton bruto* (60 kton netto) kunststof afval.

• PET-flessen ingezameld via statiegeldsysteem: 26 kton bruto (22 kton netto).

• Hergebruik kunststofafval: 48%.

• Totale uitvoeringskosten: van statiegeldsysteem €40 miljoen, van bronscheidingssysteem €58 miljoen en van nascheidingssysteem €5,5 miljoen.

* Bruto: gewicht kunststof verpakkingen inclusief aanhangend vocht, vuil, aanwezig restafval en kunststof niet-verpakkingen. Netto: gewicht ‘schone’ kunststof verpakking.

een verzameling nagescheiden vormvaste kunststoffen.

gemeente tot gemeente verschillen: de ene kiest voor bronscheiding, de andere voor nascheiding. Dan is er nog het verplichte statiegeldsysteem voor grote PET-flessen, uitgevoerd door frisdrankfabrikanten en supermarkten.

Wetenschappelijk inzicht

Het onderzoek Post-consumer plastic packaging recycling van TI Food and Nutrition en Wageningen UR Food & Biobased Research geeft bedrijven en overheid voor het eerst houvast. “We hebben de kosten en de technologische en logistieke aspecten gedetailleerd in kaart gebracht en laten zien waar verbeteringen mogelijk zijn”, zegt dr. Ulphard Thoden van Velzen, projectleider bij TI Food and Nutrition. De onderzoekers ontwikkelden een wetenschappelijke aanpak om de kostenefficiëntie en milieu-impact van hergebruik te berekenen. Zij maakten voor vijf mogelijke situaties (scenario’s) een inschatting van de milieu-impact en kosten van hergebruik. Deze vergeleken zij met de situatie in 2010 en met een controlescenario voor 2013 dat uitging van alleen een statiegeldsysteem (figuur 1); in totaal zeven scenario’s.

“Ons onderzoek bevestigt dat hergebruik van kunststof verpakkingsafval in alle scenario’s milieuvoordelen heeft. De milieuwinst verschilt per scenario”, zegt de projectleider (zie figuur 2). “Het precieze

effect van hergebruik hangt niet alleen af van hoe de inzamelsystemen functioneren, maar vooral ook van welke grondstoffen worden vervangen.”

Milieuvoordelen versus kosten

In alle scenario’s gaan de kosten van hergebruik nagenoeg evenredig omhoog met de totale ingezamelde hoeveelheid. Te verwachten schaaleffecten konden slechts beperkt worden gemodelleerd in de studie.

scenario’s

1: 2013 statiegeld, geen bron- of nascheiding

2: 2010 situatie

3: 2013 huidig systeem, met een combinatie van bron- en nascheiding en statiegeld.

4: 2013 huidig systeem van bron- en nascheiding, maar dan zonder statiegeld

5: 2013 huidig systeem met een beperkte uitbreiding in nascheidingscapaciteit

6: 2013 maximaal bronscheiden

7: 2013 maximaal nascheiden geen statiegeld of bronscheiding

goeding die fabrikanten van verpakte producten betalen – die de totale kosten voor hergebruik domineren (figuur 3). De specifieke kosten verschillen echter per systeem. Ze zijn het hoogst voor het statiegeldsysteem, gevolgd door bronscheiding. Nascheiding is het goedkoopst. Bij alle systemen worden de gesorteerde fracties verkocht aan opwerkers en kunststoffabrikanten. De inkomsten hiervan komen in principe ten goede aan producenten en

Ook de milieuvoordelen gaan bijna altijd hand in hand met de ingezamelde hoeveelheid. “Bij grotere inzamelvolumes vlakt de toename in milieuwinst echter af”, legt Thoden van Velzen uit. “In het extreme scenario 7 – waarin bronscheiding en statiegeld zijn vervangen door maximale nascheiding – zien we wel een grote hoeveelheid teruggewonnen kunststof, maar geen verdere toename in milieuvoordelen ten opzichte van het mildere uitbreidingsscenario 5.”

Bij zowel bron- en nascheiding als statiegeld zijn het de inzamelkosten – de nascheidingsvergoeding, transportkosten, EVOA-vergunningskosten en sorteerver-

importeurs – degene die de systeemkosten dragen – en fluctueren met de marktprijzen. Bij het huidige bron- en nascheidingssysteem zijn deze inkomsten relatief gering, maar bij het statiegeldsysteem zijn ze relatief groot.

Meer hergebruik, minder kosten

Behalve de kosten en milieuvoordelen van verschillende scenario’s onderzochten de Wageningse deskundigen ook de mogelijkheden voor optimalisatie van de totale keten. “We hebben berekend dat via ketenoptimalisatie maar liefst 90% meer materiaal kan worden hergebruikt, tegen 35% lagere kosten”, benadrukt Thoden

‘Bij grotere inzamelvolumes vlakt de toename in milieuwinst af’

Figuur 1. De totale hoeveelheid hergebruikt kunststof (kton) voor zeven scenario’s. Figuur 2. Kosten versus milieu-effecten per scenario.

van Velzen (zie figuur 4). “Er werd in 2010 60 kton afval van kunststof consumentenverpakkingen hergebruikt. Die hoeveelheid kan omhoog naar 110-115 kton. In 2012 is al bijna 80 kton hergebruikt.”

Een manier is er voor te zorgen dat consumenten hun kunststofafval beter scheiden.

“Er zijn nog altijd mensen die denken dat scheiden van kunststofafval geen zin heeft”, licht hij toe. “Ons onderzoek toont echter aan dat zowel bron- als nascheiding effectief zijn; de milieuvoordelen nemen toe bij een grotere hoeveelheid bron- en nascheiding, tegen lagere kosten. Dat moeten Kunststofhergebruik BV, de organisatie die de inzameling via het Afvalfonds stimuleert, en gemeenten via voorlichting duidelijk maken aan consumenten.”

Voedingsmiddelenfabrikanten kunnen op hun beurt een verbeterslag doorvoeren via herontwerp van verpakkingen. “We hebben voor een aantal verpakkingen becijferd wat herontwerp kan opleveren”, vertelt de projectleider. “Denk aan het vervangen van zwarte verpakkingen door lichter gekleurde verpakkingen. Het hergebruik neemt dan flink toe. Bij het herbruikbaar maken van PET-schalen dalen de systeemkosten. Het vervangen van PVC en PS door PP en PET levert een klein beetje meer hergebruik op tegen iets hogere kosten. Aanpakken van zwarte verpakkingen en PET-schalen is dus het meest effectief.”

Denkomslag

Volgens Thoden van Velzen is het tijd voor een denkomslag bij partners door de hele keten: niet alleen verpakkingsfabrikanten en fabrikanten van verpakte food en nonfood producten, maar ook retailers, overheden, afvalverwerkers en kunststofhergebruikers. “We moeten streven naar een efficiënter systeem, niet naar het terughalen van de laatste lege verpakking”, zo stelt hij. “Het statiegeldsysteem bijvoorbeeld heeft in het verleden zijn waarde bewezen.

De systemen voor bron- en nascheiding zijn de afgelopen jaren echter zo sterk verbeterd dat het efficiënter is om het statiegeldsysteem hiermee samen te voegen.” In de Wageningse scenariostudies pakte een combinatie van bron- en nascheiding en statiegeld (scenario 3) duurder uit dan een situatie met alleen bron- en nascheiding (scenario 4).

Integratie van het statiegeldsysteem in de bron- en nascheiding levert een kostenreductie van ongeveer €25 miljoen op.

“De hoeveelheid hergebruikt kunststof, en daarmee de milieuwinst, kan hierbij gelijk blijven, mits het gescheiden inzamelen wordt geïntensiveerd”, concludeert Thoden van Velzen.

Afschaffen van het statiegeldsysteem betekent wel dat sommige verwerkende bedrijven hun core business moeten verleggen: “Denk aan opwerkers van PET-flessen uit het statiegeldsysteem die hun processen

geschikt maken voor PET-flessen uit bronen nascheiding”, illustreert de Wageningse onderzoeker. Tegelijkertijd kunnen sorteerders en opwerkers ervoor zorgen dat hun apparatuur afval nog selectiever verwerkt. Thoden van Velzen ziet bij de gesprekken tussen ketenpartners een mooie uitdaging weggelegd voor het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) – begin dit jaar opgericht om samenwerking in de keten voor hergebruik van kunststof verpakkingsafval te stimuleren. De Wageningse onderzoekers droegen de resultaten van hun project onlangs officieel over aan dit kennisconsortium. “Als ketenpartners samen heldere en weloverwogen afspraken maken, komt een efficiënte, kostenneutrale hergebruiksketen op termijn binnen handbereik”, besluit de projectleider.

Het onderzoek Post-consumer plastic packaging recycling werd in 2009 opgezet door Wageningen UR Food & Biobased Research. Sinds 2011 maakt het project deel uit van het thema Food Chain Sustainability and Dynamics van TI Food and Nutrition, waarbinnen Food & Biobased Research een belangrijke partner is.

• Lisette de Jong • L. de Jong is freelance journaliste

Figuur 3. Opbouw van de kosten voor bron- en nascheiding, en voor statiegeld in 2010.

Figuur 4. schematische weergave van de optimalisatiemogelijkheden voor de hergebruiksketen van kunststofverpakkingen.

Symposium ‘Naar een Gezondere Voeding’

12 november 2013 | 13.00-18.00 uur | Corpus, Oegstgeest

De overheid stimuleert bedrijven om hun productaanbod gezonder te maken door bijvoorbeeld minder zout, (verzadigd) vet of suiker en juist meer vezels in levensmiddelen te verwerken. Het middagsymposium

‘Naar een Gezondere Voeding’ gaat in op de laatste ontwikkelingen op dit terrein. Wat doen bedrijven en wat komt er (technologisch) allemaal bij kijken? Is er eigenlijk een voedingskundige noodzaak? En gaan smaak en gezondheid samen?

5 redenen om bij dit symposium aanwezig te zijn:

Laat u inspireren door deskundige sprekers

Proef en ervaar de genomineerde producten

Ontvang praktische handvatten in de interactieve workshops

Netwerk met collega’s

Uitreiking van de Jaarprijs Goede Voeding 2013 aan het bedrijf met de meest effectieve productverbetering

Een greep uit het programma:

Naar een gezonder voedingsaanbod, het Nederlandse overheidsbeleid door een vertegenwoordiger Directie Voeding, Gezondheidsbescherming en Preventie, ministerie VWS.

Eten volgens de Richtlijnen goede voeding door Prof. Frans Kok, hoofd afdeling Humane Voeding, Wageningen Universiteit.

Workshops:

Snelheid en technische haalbaarheid van gezonde voedingsmiddelen, Producten gezonder maken, wat is de noodzaak?

Gezonde voeding in de zorg

Het samengaan van smaak en gezondheid door Dr. P.R. Klosse, Prof. Gastronomy at Stenden University, Leeuwarden & Hogeschool Zuyd/Hotel Management School, Maastricht

Wilt u op 12 november aanwezig zijn?

Dit kan eenvoudig op 3 manieren:

1 Website: www.voedingnu.nl, www.vmt.nl of www.food-hospitality.nl /jaarprijsgoedevoeding

2 E-mail: congressen@mybusinessmedia.nl

3 Telefoon: 010 289 40 08

Georganiseerd door:

Mede mogelijk gemaakt door:

Tarieven:

€ 95,- Regulier tarief

€ 75,- Voordeeltarief voor Voeding Nu-, VMT- en Food Hospitality-abonnees

€ 95,- Regulier tarief

Frans Kok Peter Klosse

Nikkiso neemt Geveke over

h et Japanse industrieconcern n ikkiso neemt de technische handelsonderneming Geveke over. De overname is 29 juli formeel afgerond. n ikkiso neemt 100% van de aandelen over, die in handen zijn van A bn Amro participaties en het management van Geveke.

Geveke blijft als zelfstandig bedrijf binnen de Nikkiso-groep opereren. Ook de managementstructuur blijft gelijk. De overname heeft geen directe gevolgen voor de medewerkers. De overname is volgens Geveke een goede stap in de verdere ontwikkeling van de Geveke-groep. Door het internationale netwerk van Nikkiso kan het bedrijf zijn klanten beter van dienst zijn in de wereld. Ook kan door internationale samenwerking het serviceconcept van Geveke verder worden uitgerold.

Air Products vernieuwt Freshline QS tunnelvriezer

Air Products komt met een nieuwe vriezer met cryogene koeling voor voedingsmiddelenproducenten die kleine volumes willen invriezen of die weinig ruimte beschikbaar hebben voor een vriesinstallatie. De Freshline QS (Quick Start) tunnelvriezer heeft een geoptimaliseerde tunnel die met 5,6 meter 2,4 meter korter is dan de vorige versie, maar dankzij speciale ventilatoren over dezelfde invriescapaciteit beschikt. De QS-vriezer kan rauwe en bereide producten invriezen zoals vlees, vis, groenten en fruit, zuivel, bakproducten en kant-en-klaarmaaltijden. Het vriezen is snel genoeg om vraaggericht in te vriezen waardoor geen grote hoeveelheid in voorraad hoeft te worden gehouden. Het vriessysteem beschikt over voorgeprogrammeerde invriesprogramma’s en er kan makkelijk van product worden gewisseld. Snel en gelijkmatig cryogeen invriezen resulteert in kleinere ijskristallen, waardoor hydratatieverliezen tijdens het invriezen en het ontdooien afnemen. Daardoor verbetert de kwaliteit van het eindproduct en wordt de smaak behouden.

wwwairproductscom

Tramper Technologie bouwt nieuwe productielocatie

Door de gestaag toenemende groei van Tramper Technology is de huidige locatie in ’s-Gravenpolder te klein geworden en werd een grotere productieruimte noodzakelijk.

Het afgelopen jaar heeft Tramper Technology samen met de architect, aannemer en onderaannemers, hard gewerkt aan de realisatie van het nieuwe bedrijfsgebouw. Het resultaat is een modern uitgeruste fabriek op het nieuwe adres Nansenbaan 30 in Goes.

AFNOR validatie voor salmonellatest

De ANSR-salmonellatest van Neogen is gevalideerd en voldoet aan de criteria van een NF validatiestudie, uitgevoerd volgens de EN ISO 16140 standaard. Deze validatie volgt op de eerdere goedkeuring van AOAC International. Het ANSR-systeem maakt gebruik van een isotherm DNA-amplificatieproces en fluorescerende moleculaire bakentechnologie voor detectie van het pathogeen. Uit de NF validatiestudie bleek ANSR voor Salmonella een effectieve procedure om het pathogeen in vlees, gevogelte, vis en groente te detecteren. Anders dan op PCR-gebaseerde technieken vereist ANSR alleen een single reaction temperature waardoor de tijdrovende verwarmings- en koelingsstappen volgens Neogen onnodig zijn.

Consumenten proeven in eigen huis

taste@Home Conjoint testing is de naam van de recent ontwikkelde testmethode door Wageningen ur Food&biobased research. Met deze test worden geherformuleerde producten thuis bij de proevers geconsumeerd. Deze methode moet betrouwbare onderzoeksresultaten opleveren over de consumentenacceptatie van nieuwe producten.

Volgens onderzoeker Stefanie Kremer sluit de Taste@Home Conjoint Testing beter op de werkelijkheid aan dan standaardtesten waarbij proefpersonen na één hap een oordeel over smaak van een product moeten geven. Volgens Kremer is de test een alternatief voor standaard liking-testen. “Onze ervaring is dat dit soort standaardtesten geen betrouwbare onderzoeksresultaten opleveren. Proefpersonen spreken na één hap vrijwel altijd een voorkeur uit voor de zoetste of zoutste variant. Maar eigenlijk zijn ze pas na herhaald proeven in staat om producten goed te beoordelen.”

Herformulering

De test is ontwikkeld binnen het vierjarige, door de overheid gefinancierde, project over de herformulering van levensmiddelen. In het onderzoek is niet alleen getest wat consumenten vinden van de producten met minder zout, suiker of vet, maar ook wat het effect is van de claim op de verpakking (bijvoorbeeld minder zout) op de waardering door de consument. De reden om deze test te ontwikkelen, ver-

telt Kremer, is dat labtesten niet altijd even geschikt zijn om consumentenacceptatie te meten. “Dan zijn de proefpersonen heel analytisch aan het proeven, wat in het dagelijks leven niet gebeurt.” De thuistest is ook geschikt om meerdere producten van verschillende bedrijven tegelijkertijd te testen.

Proefkwaliteit

De personen die meededen aan de thuistest, waren niet speciaal geselecteerd op hun proefkwaliteiten. “Het waren normale

ten.” Deze waren doorsnee producten zoals brood, kaas, vleeswaren, zoete snacks en producten voor de warme maaltijd. Al deze producten bevatten minder zout, vet of suiker. Aan het einde van de dag vulden ze een online vragenlijst in. Het moment van invullen was bewust gekozen om de beoordeling uit de herinnering te laten plaatsvinden. Bovendien was de vragenlijst simpel. “We wilden alleen weten hoe lekker ze de producten vonden. We wilden het analytische weglaten. Als consumenten voor het schap staan, moeten ze ook uit hun geheugen putten of iets lekker was”, verklaart Janssen. Volgens Kremer sluit de nieuwe test beter aan op de werkelijkheid dan veel bestaande consumententesten. De consumenten hadden alle vrijheid om de producten te gebruiken op de manier zoals ze dat

mensen waarvan we niet wisten of ze goed konden proeven of niet”, legt mede-onderzoeker Anke Janssen uit. “De enige eisen aan de deelnemers waren dat ze niet allergisch waren voor één van de voedingsmiddelen, niet aan het afvallen waren en dat ze bekend waren met de te testen produc-

gewend waren. “Als je gewend bent om pindakaas op je kaas te smeren, dan moet je dat vooral doen. We leggen geen gedrag op. De gedachte erachter is dat als je aansluit op de dagelijkse context van mensen, je een reëler beeld krijgt hoe iemand een product werkelijk waardeert.”

‘De thuistest is aanvullend op analytische testen’

Onbewust proeven

Een belangrijk resultaat van de thuistesten was dat de consumenten thuis pas bij een lager zoutgehalte de herformulering merkten vergeleken met de analytische testen. “Dat komt doordat mensen thuis onbewust proeven en de geherformuleerde producten in een maaltijd gebruiken”, legt Janssen uit.

De gebruikte claim lijkt ook belangrijk voor de beoordeling. Als er alleen staat ‘minder zout’ heeft het een negatief effect op de lekkerscore. Een claim als ‘minder zout, meer smaak’ wordt wel als positief ervaren. De invloed van de claim is ook erg afhankelijk van het type product. De onderzoekers zijn tevreden over de waarde van de thuistesten voor het beoordelen van de consumentenacceptatie. “Het is aanvullend op de analytische testen waarbij meer wordt gekeken naar de smaakperceptie. Daar krijgt een bedrijf antwoord op de vraag of een nieuw product een bijsmaak of nasmaak heeft”, aldus Janssen. Een eerste vergelijking met

de standaard liking-test in het lab wees volgens Kremer uit dat een aantal producten in de thuistest significant anders beoordeeld werd. “Van sommige producten was het thuisoordeel beter dan het oordeel in het lab, maar voor andere gold het tegenovergestelde. Wij zijn er wel van overtuigd dat de thuistest betrouwbaarder is, doordat we mensen in hun eigen context laten testen.”

De deelnemende consumenten gaven achteraf aan dat de eetfrequentie van sommige producten hoger lag dan ze normaal zouden eten. “Maar we willen juist niet controleren hoeveel ze van de producten eten en wanneer”, verklaart Janssen. De deelnemers vonden de vraagstelling soms te simpel. “Ze wilden graag meer vertellen over hun ervaringen.”

Onderzoekskosten

Normaal zijn thuistesten duur en tijdrovend. Het voordeel volgens Kremer is dat met de door hen ontwikkelde test het mogelijk is om verschillende producten

tegelijk te testen in combinatie met de claims. Meerdere bedrijven kunnen in één test meedraaien. Kremer: “De test leent zich er uitstekend voor om meerdere producten tegelijkertijd thuis te laten testen. Daardoor blijven de onderzoekskosten voor individuele bedrijven beperkt.”

• Dionne i rving • Consortium herformuleren

In 2013/2014 wil Food & Biobased Research starten met een nieuw consortium. Het doel van dit consortium is om de kennis op het gebied van consumententesten zoals taste@home conjoint testing, productontwikkeling en productieprocessen toe te gaan passen samen met deelnemende bedrijven. Meer informatie over het consortium is op te vragen bij Marjolein van der Glas, e-mail: marjolein.vanderglas@wur.nl, tel: 0317-480471.

een consument komt een van de ongeveer 100 tassen met te testen producten ophalen.

Foto’s: Food & Biobased Research

Kwaliteit vanaf de werkvloer

Vrijdag 4 oktober 2013 | 9.30 – 17.00 uur | Kameryck, Woerden

De PAVO/VMT-bijeenkomst geeft u antwoord op de volgende vragen:

• Hoe optimaliseer ik de reiniging van mijn productie?

• Hoe kan automatisering de kwaliteit ondersteunen?

• Hoe krijg ik gemotiveerde medewerkers met kennis van zaken?

• Op welke wijze blijft de kwaliteit op orde in een omgeving van continue verandering?

• Kunnen kwaliteitsaudits meerwaarde bieden?

Bedrijven die een lezing verzorgen zijn o.a.:

Mora, Vergeer Holland, Van der Meulen Hallum, Nutreco, Hessing

Inschrijven?

Dit kan eenvoudig op 3 manieren:

Website: www.vmt.nl/kwaliteitvanafdewerkvloer

Telefoon: (010) 289 40 08

E-mail: congressen@mybusinessmedia.nl.

Faxen mag natuurlijk ook: 010 289 40 76.

Voor wie?

Voor managers en werknemers die betrokken zijn bij kwaliteit en productie binnen bedrijven en organisaties in de voedingsmiddelenbranche.

Profileren?

Wilt u uw bedrijf profileren tijdens Kwaliteit vanaf de werkvloer?

Wij bieden verschillende mogelijkheden. Neem voor vrijblijvend advies contact op met onze media-adviseur: Monique van Neutegem

010 289 40 72 m.neutegem@mybusinessmedia.nl

Kwaliteit maak je samen. Iedereen in de organisatie levert zijn bijdrage: van operator tot de directeur. Tijdens de bijeenkomst ‘Kwaliteit vanaf de werkvloer’, die Stichting PAVO en VMT organiseren, delen managers uit de voedingsmiddelenindustrie hun ervaringen om mensen in deze enerverende tijden te ondersteunen, te motiveren, te werven en op te leiden. Cases illustreren hoe verschillende instrumenten helpen om de medewerkers te enthousiasmeren en kwaliteit te realiseren. Zo bieden automatisering en ICT steeds meer mogelijkheden om taken van de mens over te nemen, bijvoorbeeld bij registratie van waarnemingen of sturing en bewaking van monstername. Aan het einde van de dag gaat u naar huis met nieuwe kennis en praktijkervaringen die direct in het eigen bedrijf zijn toe te passen. KORTING

Prijzen*

VMT-abonnees/PAVO-leden € 395,-

Niet-abonnees € 495,-

Kijk voor meer informatie en inschrijven op www.vmt.nl/kwaliteitvanafdewerkvloer

Leer van de verhalen uit de praktijk!

Mede mogelijk gemaakt door:

Course Food and airborne Fungi

Schimmels en gisten zijn belangrijke veroorzakers van bederf van levensmiddelen. Nadruk van de cursus ligt op het identificeren van schimmels in levensmiddelen en binnenmilieu.

Daarnaast zullen lezingen worden gegeven over verschillende aspecten, zoals moleculaire identificatie- en detectiemethoden en mycotoxinen.

Datum: 7 - 11 oktober 2013, Locatie: Utrecht

LabAnalyse event

Het LabAnalyse event geeft een beeld van actuele ontwikkelingen in de praktijk van analytische laboratoria. Diverse sprekers geven vanuit hun analytische ervaring inzage in actuele ontwikkelingen op het lab, waardoor de bezoeker deze praktijkkennis direct kan opdoen. LabAnalyse geeft de mogelijkheid om in één dag kennis uit te wisselen, ervaringen en contacten op te doen.

Het evenement bestaat uit een lezingenprogramma en een marktplein met aanbieders van laboratoriuminstrumenten, -technologieën en -benodigdheden. Het programma omvat na een plenaire opening twee parallelsessies. Eén sessie richt zich op Voedselveiligheid. De andere sessie staat in het teken van Chemie & Milieu.

Datum: 1 oktober 2013, Locatie: Rotterdam

Duurzaamheid: Regie in eigen hand

Eén schandaal in de voedingsketen kan het bedrijf zijn hele reputatie kosten. Als het kwaad eenmaal is geschied, heeft het vaak geen zin meer om de scherven te lijmen. Een bedrijf dient zich daarom zelf actief bezig te houden met duurzaamheidsissues in de keten zoals transparantie, dierenwelzijn en eerlijke handel. De bijeenkomst ‘Duurzaamheid: Regie in eigen hand’ reikt inspirerende handvatten aan om de keten te managen. Centraal tijdens het evenement staat de vraag: hoe maken voedingsbedrijven keuzes in hun beleid van verduurzaming? En hoe beïnvloeden factoren van buitenaf dit beleid?

Datum: 24 september 2013, Locatie: Mindcenter, Vianen

3 sep-12 nov Cursus basis microbiologie, den bosch

3 sep-6 juli 2015 Certificaatstudie voedingsmiddelentechnologie, den bosch

6 sep-24 jan 2014 applicatiecursus levensmiddelentechnologie, ede

5 sep-14 nov kwaliteit in bedrijf, den bosch

10-sep theorie en praktijk van HaCC p voor HaCC p-teamleden, bunnik

11-sep doelgericht projecten leiden, bunnik

12-sep vital 2.0 drempelwaarden, oosterhout

17 sep-12 nov levensmiddelenmicrobiologie, wageningen

19-sep nvv topissues voedselveiligheid, maarssen

19-sep workshop etikettering/Claims, bunnik

19-sep trends in Food analysis vii, gent

16-20 sep drinktec 2013, münchen (de)

17-20 sep Food law academy, wageningen

18-20 sep oils+Fats 2013, münchen (de)

24-sep duurzaamheid: regie in eigen hand, vianen

24-sep kleurmeting & appearance, terschuur 24-sep bakspiratie, radio kootwijk

sep 2nd international seaweed conference, den Helder/texel

voedingsmiddelen, management en technologie is hét mediaplatform voor de voedings-, genotmiddelen- en drankenindustrie in nederland en belgië. vmt is opgenomen in food science and technology Abstracts (fstA) en is een voortzetting van conserva en voeding + techniek, waarin opgenomen het internationaal tijdschrift voor brouwerij & mouterij. vmt verschijnt tweewekelijks en is een uitgave van:

mYbusinessmedia

essebaan 63 c

2908 l J capelle a/d IJssel

postbus 8632

3009 Ap rotterdam

T 010 - 2894078

F 010 - 2894076

E redactie.vmt@mybusinessmedia.nl

I www.vmt.nl

Uitgever

suzanne Wanders

T 010 - 2894017

E s.wanders@mybusinessmedia.nl

Hoofdredactie

carina Grijspaardt-vink

T 010 - 2894065

E c.grijspaardt@mybusinessmedia.nl

Eindredactie

marjolein spek

T 010 - 2894007

E m.spek@mybusinessmedia.nl

Redactie

Hans Damman

T 010 - 2894070

e h.damman@mybusinessmedia.nl

Dionne Irving

T 010 - 2894071

E d.irving@mybusinessmedia.nl

maurice de Jong

T 010 - 2894041

E m.jong@mybusinessmedia.nl

nathan strik (webredactie)

T 0570-504380

E n.strik@mybusinessmedia.nl

Redactie-adviesraad

prof. dr. ir. m .A.J. s . van boekel; prof. dr. ir. f. Devlieghere; f egberts, dr. ir. c .D. de Gooijer; t. Hegeman; dr. p m . Klapwijk; ir. n . de Kruijf; prof. dr. ir. A. van landschoot; ir. f lanting; ir. J. maagd; ir. m nijhof; dr. ir. K. oosterhaven; ir. J. van de put; drs. J. stark (voorzitter); dr. W. visser; Ir. e .J.c paardekooper (erelid)

Met medewerking van Institute of food technologists (Ift ), tno Kwaliteit van leven, nIZo food research, Wageningen Universiteit en researchcentrum, Universiteit Gent, Universiteit Utrecht, nederlandsch octrooibureau, codex Alimentarius.

Media-adviseur monique van neutegem

T 010 - 2894072

E m.neutegem@mybusinessmedia.nl

Marketing

Kathelijne Koster

T 010 - 2894013

E k.koster@mybusinessmedia.nl

Vormgeving De opmaakredactie, Wehl

Druk

Drukkerij tesink, Zutphen

Abonnementen voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen: bellen met: 010-2894008

mailen naar: vmt@mybusinessmedia.nl

schrijven naar: mYbusinessmedia bv, vmt, postbus 8632, 3009 Ap rotterdam

Jaarabonnement nederland: € 212,50

Jaarabonnement belgië en luxemburg: € 234,95

Jaarabonnement buitenland: € 322,50

Digitaal abonnement: € 159,38

proefabonnement (2 maanden): slechts € 29,-

studentenabonnement nederland: € 85,-

studentenproefabonnement (2 maanden): € 15,-

Kennismakings exemplaar (eenmalig): € 13,50

*prijzen zijn excl. 6% bt W en € 3,75 administratiekosten Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. beëindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

ISSN 0042-7934

niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm.

publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs aanvaarden echter geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.

Top Issues Voedselveiligheid

Bijblijven is belangrijk voor iedereen die betrokken is bij productie, verkoop, kwaliteitszorg, advies of controle van levensmiddelen. U wordt op één dag bijgepraat over de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van voedselveiligheid. Topdeskundigen uit Nederland en Vlaanderen presenteren naast de theorie ook wat u met deze kennis in de praktijk kunt of moet doen.

Programma:

- Welkom dagvoorzitter Simone Hertzberger (Hoofdredacteur Nieuwsbrief VoedselVeiligheid)

- Overzicht nieuwste risico’s van microbiële voedselveiligheid Mieke Uyttendaele (Prof. Univ. Gent, Vakgroep Voedselveiligheid en Voedselkwaliteit)

- DNA-typering van pathogenen en de gevolgen voor recalls Henk Aarts (afdelingshoofd “Voedsel” op het centrum voor Zoönose en Omgevingsmicrobiologie bij het RIVM)

- Nanotechnologie, voedsel en verpakkingen Frans Kampers (Coördinator Innovatieve technologieën)

- Overzicht nieuwste ontwikkelingen van chemische en toxicologische voedselveiligheid Robert van Gorcom (algemeen directeur RIKILT)

- Contaminanten, BPA, hormoonverstorende stoffen Carlos van Peteghem (Prof. em. Toxicologie en Voedselveiligheid, Univ. Gent)

- ‘Clean label’, geen of lichte conservering en de gevolgen voor de veiligheid van levensmiddelen Marjon Wells-Bennik (Principle Scientist Food Safety NIZO Food Research)

- Snelle microbiologische methoden en de toepassing in de levensmiddelenindustrie Ambroos Stals (post-doctoraal onderzoeker op het Laboratorium voor Levensmiddelenmicrobiologie en –Conservering Univ. Gent)

- Antibiotica resistentie en levensmiddelen Dick Mevius ( Prof. Antimicrobiële Resistentie bij het Centraal Veterinair Instituut Lelystad en de Univ. Utrecht)

- De theorie… en nu de praktijk! Implementeren in het levensmiddelenbedrijfsleven van nieuwe ontwikkelingen voedselveiligheid Dr. Bert Urlings, (Directeur Kwaliteit Vion Food Group)

Na a oop van de bijeenkomst heeft u antwoord op de volgende vragen:

- Wat zijn de issues bij microbiële voedselveiligheid en de voedselveiligheid in relatie tot contaminanten?

- Wat is dat eigenlijk, nanotechnologie en heb ik daar ook mee te maken in de levensmiddelenproductie?

- Er zijn nieuwe ontwikkelingen op het gebied van microbiële testen. Wat betekenen die voor mij?

- Krijgen we meer recalls nu overheden werken met DNA typering van bacteriën?

- Zullen hormoonverstorende stoffen een rol gaan spelen in de discussie over voedselveiligheid?

- Consumenten vragen om minder conservering en minder toevoegingen aan levensmiddelen. Hoe kunt u voorkomen dat hierdoor voedselveiligheidsrisico’s ontstaan?

Prijzen*

Investeer 1 dag en u bent weer volledig op de hoogte

Précon Food Management B.V.

Regulierenring 16A

3981 Lb bunnik

tel. +31 (0) 30 656 60 10

fax +31 (0) 30 656 60 11

info@precon-food.nl

www.precon-food.nl

Kwaliteit, veiligheid, wet- en regelgeving, continuïteit en ondersteuning in de volledige voedingsmiddelenketen voor ‘tomorrow’s best’. Voor klanten die het beste willen voor hun klanten. Dat is waar précon voor staat.

Brusto Consultancy

Oranjekanaal Zuidzijde 5

7853 TC WEZU p ER b RUG

mob: +31 (0)6 149 88 131 www.brusto.nl

info@brusto.nl

Ondersteuning in de opzet en onderhoud van uw (voedselveiligheid)managementsysteem? Waarom benut u niet de diensten van b RUSTO? Ruim 11 jaar ervaring als Internationaal erkend Lead Auditor via een van de grootste certificerende instellingen en sinds 2006 actief als Adviesbureau; van mKb tot multinationals.

Als geen ander weet ik dus inhoudelijk waaraan uw systeem en praktijk aan moet voldoen! praktijk gericht advies waar je verder mee komt.

ISO 9001 (ook risicomanagement en competentiemanagement), 26000, 27001. HACCp, ISO 22000, FSSC 22000, b RC en IFS.

Gullimex Oostermaat 7

7623 CS borne

tel. +31 (0) 74 265 77 88

fax +31 (0) 74 267 02 37 info@gullimex.com www.gullimex.com

marktleider in voedselveiligheid

Sinds 1981 zijn wij actief in de voedingsmiddelen-, farmaceutische, medische en industriële sector. Temperatuur meten en (draadloos) registreren, hygiënebepaling, verpakken onder beschermende atmosfeer en het meten van kleur & glans zijn voor ons kernbegrippen. met onze producten leveren wij een bijdrage aan de (voedsel) veiligheid, kwaliteit, presentatie en verschijningsvorm van uw product.

Adifo NV

Industrielaan 11b

b-9990 maldegem

tel: +32 50 303 211

fax: +32 50 711 193 sales@adifo.be www.adifo.com

Adifo ontwikkeld gespecialiseerde software voor de voedingsindustrie. Innovatieve en competitieve producten creëeren, dat is wat u wil.

b ESTm IX® ondersteunt u bij elke stap van het ontwikkelingsproces – vanaf het eerste concept tot de specificaties en etikettering. U beheert uw ingrediënten, recepten en productspecificaties op een flexibele en beveiligde manier. Het resultaat? producten die perfect beantwoorden aan alle kwaliteitseisen en aan de realiteit van uw bedrijf.

Alfa Laval Benelux postbus 9377

4801 LJ breda

tel. +31 (0)76 5791 200 fax +31 (0)76 5791 211

benelux.info@alfalaval.com www.alfalaval.com/benelux

Toonaangevende leverancier van oplossingen voor warmteoverdracht, separatie en vloeistofbehandeling. producenten van voedingsmiddelen, zuivel en dranken over de hele wereld vertrouwen op onze technologieën: warmtewisselaars, pompen, separatoren, tankuitrustingen, koppelingen, afsluiters, oplossingen voor vullen en verpakken en fractioneren. Deze worden geleverd als standaard ‘stand-alone’-componenten, complete oplossingen of door onze specialisten aangepast aan uw specifieke procesbehoeften.

Veld Koeltechniek BV

Den Sliem 3

7141 JE Groenlo

postbus 38

7140 AA Groenlo

tel. +31 (0) 544 476 476

fax +31 (0) 544 476 477 info@veld.nl www.veld.nl

Veld Koeltechniek in Groenlo is sinds 1960 een toonaangevend bedrijf in koudetechniek. Vakkundige en gemotiveerde mensen installeren en leveren innovatieve koel- en vriesoplossingen waarbij aandacht voor energie, milieu, duurzaam ondernemen (mVO) en veiligheid centraal staat.

Verbufa B.V. Hanzeboulevard 20-22

3825 p H Amersfoort

tel. +31 (0) 33 455 43 33

fax +31 (0) 33 455 43 34 info@verbufa.nl www.verbufa.nl

Verbufa is leverancier van klant specifieke totaaloplossingen voor de gehele voedingsmiddelenindustrie, van grondstof tot verpakking en alles wat daar tussen zit. Doormiddel van onze vorm- doseer en coex systemen ontwikkelt Verbufa concepten die geheel zijn afgestemd op de klant. Onze in eigen beheer ontwikkelde systemen zijn toepasbaar in alle branches zoals de vlees, snack, salade, kaas, saus, soep en bakkerij. Uw idee is onze oplossing! Wij denken graag met u mee in het vinden van technische oplossingen voor uw productieproces.

U betaalt nu slechts € 625,- (i.p.v. € 1.250,-) tot het einde van het jaar bent u zichtbaar in de printuitgave van V m T en online in het leveranciersregister.

Ingrediënten- en grondstoffenleveranciers

Caldic Ingredients B.V. Elzenweg 5

3421 TT Oudewater

tel. +31 (0) 10 413 64 20

fax +31 (0) 10 404 74 58 info.ingredients@caldic.nl www.caldic.com

Caldic Ingredients b.V. is uw distributeur in grondstoffen voor de complete levensmiddelenindustrie. Samen met onze klanten brengen wij producten, markten en service tot een hoger niveau en kunnen we voldoen aan zowel klant– als marktgerichte wensen.

Werving & selectiebureaus

DUPP – Food Recruitment

Generaal Foulkesweg 66

6703 bW Wageningen

tel. +31 (0) 317 46 86 86

fax +31 (0) 317 46 86 80 info@dupp.nl www.dupp.nl

DU pp - Food Recruitment is dé werving- en selectiepartner in de food branche, ook voor interim managers. DU pp bemiddelt bij vacatures op H b O/WO niveau in de vakgebieden marketing & Sales, Operations, R&D, QA en Algemeen management.

Als het goed is, is het goed.

Maar verbetering zit in een klein hoekje.

Certificeren? Dan moet u voldoen aan de norm. DNV Business Assurance toetst u snel en goed. Maar iedereen houdt van opstekers, niet van standjes. Daarom kijken we bij certificering ook naar wat goed gaat en zelfs nog beter kan. Op die gebieden die voor uw bedrijf of organisatie belangrijk zijn. Aandachtspunten waarop u zélf beoordeeld wilt worden. Certificering die net even verder voert. Want verbetering zit in een klein hoekje. U kunt ons bereiken via 010 2922 700.

DNV certificering en training. www.dnvba.nl