48 | Interview Tekst + foto’s Leo Koomen
Gedragsexpert Mats Postema van Changing Ways:
‘Supermarkt kan winnende rol spelen in gezondheid’ Supermarkt, fabrikant en consument moeten duurzamer gaan handelen, en daar valt ook gezondheid onder. Veel pogingen tot nu toe zijn goed bedoeld en er is ruimte voor verbetering, betoogt gedragswetenschapper Mats Postema. ‘Er moet op veel meer knoppen tegelijk worden gedrukt.’
M
ats Postema (32) is gedragsexpert bij Changing Ways. Het bedrijf helpt organisaties hun duurzame impact te vergroten door gedrag te veranderen. ‘Veel organisaties werken aan hun duurzame impact. Mensen enthousiast maken om hun gedrag te veranderen is daar vaak een onderdeel van. Daadwerkelijk op lange termijn gedrag veranderen, is echter voor veel organisaties een uitdaging.’ Hebben jullie het idee dat de laatste jaren meer bedrijven en instanties werk willen maken van een duurzame aanpak? ‘Ja, veel meer zelfs. Aan de ene kant heb je de grote organisaties en bedrijven die afhankelijk zijn van de consument. Zij merken dat je als organisatie gewoon moet meedoen, wil je nog serieus worden genomen. Je kunt bijvoorbeeld geen meubels meer maken zonder je minimaal te verantwoorden voor de afkomst, met bijvoorbeeld een FSC-keurmerk. En aan de andere kant merken wij dat binnen organisaties veel men-
Foodmagazine juni 2021
sen werken die zich persoonlijk willen inzetten voor een duurzamere wereld en die van binnenuit langzaam hun organisaties in een duurzame richting sturen. Grote organisaties hebben misschien lang afgewacht omdat ze verwachten dat consumenten uit zichzelf verantwoordelijkheid nemen, de vraag verandert en zij daarop kunnen inspelen met hun aanbod. Echter zien ze nu dat het ook andersom kan.’ In het verhaal van Changing Ways lijkt duurzaamheid centraal te staan. Is dat de kern? ‘Ja, waarbij we onder duurzaam verstaan ‘goed voor de planeet’, maar ook goed voor het welzijn en geluk van de mens. Als iets goed is voor de aarde, maar niet voor de mens, dan is het niet houdbaar op de lange termijn. Dus ook dat is niet echt duurzaam.’ Wat doet de gedragsexpert? Is het psychologie? ‘Een gedragsexpert helpt met het verklaren, voorspellen en veranderen van gedrag. Dat is voor een deel psychologie, maar ook communicatie en andere sociale wetenschappen. Een gedragsexpert helpt met op een systematische en structurele wijze grip te krijgen op gedrag. Daarbij is wetenschap belangrijk, net als ervaring.’ Vanuit de overheid is vaak geprobeerd de consument te stimuleren tot ander gedrag: stoppen met roken, gezonder eten... Dat blijkt erg moeilijk. Hoe kijkt u vanuit gedragswetenschap aan tegen zulke campagnes? ‘Campagnes tegen roken lopen al 30, 40 jaar? Er is een groot verschil tussen toen en nu, en ik hoop dat we over 30 jaar nog veel verder zijn en dat de expertise van gedragswetenschap nog veel meer wordt meegenomen in beleid.’