Vakliteratuur
Succesvol ler adviseren Een leuk boek met een praktische insteek. Een boek dat collega-adviseurs zou steunen in hun praktijk en leerprocessen, door te reflecteren op die praktijk en de wereld van de adviseur. Dat was wat de auteurs voor ogen hadden. Is dat gelukt?
Toen ik het boek kreeg, stonden we aan het begin van een nieuw jaar, een nieuw decennium zelfs. Voor veel mensen is een dergelijk tijdstip een moment voor reflectie en goede voornemens – niet altijd aan elkaar gekoppeld overigens. Als veiligheids- of arboprofessional hebben we misschien bedacht dat we sommige dingen anders of zelfs beter willen doen. Succesvol Adviseren in de Praktijk, geschreven door het duo Cecile de Roos en Edith Groenendaal, is een boek dat je daar mogelijk bij kan helpen. Adviseren is immers een van de belangrijkste taken van de meeste veiligheids- en arboprofessionals. De doelstelling van de auteurs was om een leuk en praktisch boek te schrijven. Een boek dat collega-adviseurs kan steunen in hun praktijk en leerprocessen door te reflecteren op die praktijk en de wereld van de adviseur. Veel voorbeelden komen vanuit een arbo-/HR-context, maar het boek is in wezen zo algemeen dat het voor iedere adviseur geschikt is. De structuur die de auteurs bieden voor een betere aanpak is een ‘Schijf van Vijf’ voor adviseren. Die bestaat uit de volgende elementen: rollen, stijlen, vaardigheden, competenties en cirkels van vertrouwen. Deze worden ieder in een eigen hoofdstuk besproken, waarbij ieder van deze vijf ‘taartpunten’ ook weer vijf categorieën bevat: vijf rollen, vijf stijlen, enzovoorts. Als ik een kritische opmerking mag plaatsen: hier vind ik persoonlijk dat de auteurs misschien een beetje te hard proberen om het onderwerp aan de structuur aan te passen. (En stiekem smokkelen ze trouwens een zesde rol in de tekst.)
eel : theorie
We kunnen het boek verdelen in twee delen. Het eerste deel is als het ware het theoretische deel van het boek en bestaat uit acht hoofdstukken. De eerste twee hiervan zijn algemene hoofdstukken over de adviseur en de veranderkundige kijk op
adviseren. Het onderwerp veranderen komen we regelmatig tegen door het boek heen. Daaraan valt niet te ontkomen. Maar wie een beetje ‘verander-moe’ is, zal met genoegen constateren dat De Roos en Groenendaal een gezond kritische blik hebben. “Veranderen is niet een doel, maar een middel”, aldus de auteurs op pagina 179. Ze waarschuwen er dan ook voor dat “adviseurs soms de veranderingen groter maken dan ze zijn, door tijdens de besluitvormingsfase woorden te gebruiken als ‘cultuurverandering’ of ‘duurzame inzetbaarheid’”. Maak dingen dus niet onnodig ingewikkeld of bombastisch, en besteed vooral aandacht aan de situatie en de bestaande behoeftes.
Schijf van vijf
Na deze twee inleidende hoofdstukken worden de vijf delen van de ‘Schijf van Vijf’ besproken. Hierbij valt me op dat de onderwerpen rollen en stijlen heel dicht bij elkaar liggen. Hetzelfde zien we in de hoofdstukken 5 en 6 die over vaardigheden en competenties gaan. Die hoofdstukken hadden mijn onmiddellijke aandacht, omdat ikzelf grote interesse heb in de vraag ‘Wat maakt een goede en effectieve professional’. Daarin zijn vaardigheden of competenties een belangrijke factor. Maar zijn dat twee verschillende dingen? In het boek wordt uitgelegd dat het ene over ‘wat’ gaat en het andere over ‘hoe’. Ik denk dat ik niet voor deze definitie zou kiezen, temeer omdat bijvoorbeeld een vaardigheid als ‘begeleiden’ ook heel erg afhankelijk is van het ‘hoe’. Maar goed, dat is de vrijheid van de auteurs. En laten we wel wezen, het verschil tussen ‘wat’ en ‘hoe’ is een belangrijk punt om bij stil te staan. Of, om een bekend Engels gezegde aan te halen, je kunt wellicht prima met een hamer omgaan (‘wat’) maar dat betekent niet dat je overal spijkers moet zien (‘hoe’). Uitstekend dus dat de lezer wordt aangemoedigd om over dergelijke dingen na te denken. Een andere krent die ik uit de pap van het theoretische deel pik, is de open (leer)houding die een adviseur behoort aan te nemen. Zoals ik niet zelden zeg: vragen zijn vaak belangrijker dan antwoorden. Zelfs als men misschien instinctief verwacht dat een adviseur met antwoorden hoort te komen. Bovendien
Wie een beetje ‘verander-moe’ is, zal met genoegen constateren dat De Roos en Groenendaal een gezond kritische blik hebben arbo 4 | 2020
036-037_ARB04_VAK.indd 36
23-03-20 15:26
