5.8 Doe niet aan gewoonte

5.8

Doe niet aan

gewoonte Mensen zijn gewoontedieren. Sterker nog: zonder gewoonten zouden we helemaal niet kunnen bestaan. Onze hersenen zijn niet in staat om steeds weer alle informatie die wij dagelijks binnenkrijgen te wegen en te verwerken. Bij genoeg herkenning zeggen de hersenen eigenlijk: “Situatie herkent, gewoon hetzelfde doen als de vorige keer.” Alleen op die manier, dus zonder onze hersenen voortdurend te overbelasten, is het mogelijk te kunnen blijven functioneren.

Ook groepen functioneren zo. In elke groep ontstaan gewoontes, rituelen en procedures die voorkomen dat we bij elke situatie steeds weer opnieuw moeten beginnen. Toch kan het ter discussie stellen van wat iedereen, inclusief jezelf, normaal vindt, veel bijdragen aan je eigen effectiviteit en succes.

Neem bijvoorbeeld het maken van een presentatie. Je hebt er al honderden in je leven gezien. Zonder dat je dat beseft, heb je in je hoofd talloze regels waar een presentatie aan moet voldoen. Zonder dat je nog toetst of die regels bijdragen aan het effect dat je wil bereiken.

Het kan heel effectief zijn om een aantal aspecten toch ter discussie te stellen. Bijvoorbeeld: moet ik bij mijn presentatie wel slides maken met zoveel tekst erop? Of: ik ga ervan uit dat ik overal een antwoord op moet geven, maar is de introductie van een aantal vragen niet net zo effectief?

Zo denken wij vaak dat de ontvangers van ons werk heel veel verwachtingen hebben. Maar heel vaak zitten die verwachtingen in ons eigen hoofd of in onze eigen cultuur. We denken aan een aantal zaken te moeten voldoen, zonder dat we deze nog aan de praktijk toetsen. “Zij verwachten dat”, of “Zo hoort het”, horen we dan in ons hoofd.

Echte uitblinkers vallen niet op omdat ze alle conventies kennen en volgen, maar juist doordat ze in staat zijn deze effectief te doorbreken. Doordat ze leiderschap vertonen. Het ter discussie stellen van wat je zelf verwacht of wat anderen verwachten, kan juist tot meer effectiviteit, vernieuwing en daarmee succes leiden. Ja, succes, doordat je opvalt en doordat je iets teweegbrengt wat anderen niet deden. (Informele) leiders volgen niet, ze vormen.