RAPORT AUTOEWALUACYJNY. Działania CPE w 2017 by Bardzo Młoda Kultura

RAPORT AUTO EWALUACY JNY Centrum Praktyk Edukacyjnych w 2017 roku

PRZYGOTOWANIE: MARTA KOSIŃSKA POZNAŃ, 2017

WSTĘP

Szanowni Państwo, zapraszamy do zapoznania się z „Raportem autoewaluacyjnym Centrum Praktyk Edukacyjnych w 2017 roku”. Ewaluacja to systematyczne i podporządkowane określonej metodzie zbieranie informacji oraz ich analiza, służące odpowiedzi na pytanie, czy określony proces przebiega w oczekiwany sposób. Podobnie jak w latach ubiegłych kontynuujemy właśnie takie działanie, dokonując autoewaluacji, będącej zwieńczeniem wszystkich czynności ewaluacyjnych podejmowanych w ramach projektu Centrum Praktyk Edukacyjnych w 2017 roku. Rozbudowany program działań prowadzonych w 2017 roku, realizowany w województwie wielkopolskim w ramach programu „Bardzo Młoda Kultura” Narodowego Centrum Kultury, obejmował: °° warsztaty „Diagnozuj, projektuj, współdziałaj” dotyczące budowania partnerstwa miedzy sektorem edukacji i kultury, wymiany doświadczeń, prowadzenia diagnozy lokalnej społeczności, refleksji nad jej potrzebami oraz praca na problemie/zmianie. Warsztaty miały formułę wizyt terenowych, które odbyły się w 7 miejscach wielkopolski; warsztat przygotowawczy „Edukacja kulturowa metodą projektu” przezna°° czony dla osób chcących wziąć udział w konkursie regrantingowym „Współdziałanie w kulturze”; °° konkurs „Współdziałanie w kulturze” na przedsięwzięcia z zakresu edukacji i animacji kulturowej, którego celem było rozpowszechnianie i wspieranie partnerstw pomiędzy animatorami kultury i nauczycielami, a nagrodą sfinansowanie przez Centrum Kultury Zamek najlepszych pomysłów. Ostatecznie sfinansowane zostało 7 projektów na łączną kwotę 87 tysięcy złotych; °° cykl warsztatów „Mechanizm dyskryminacji”, który dotyczył rozpoznawania i przeciwdziałania wykluczeniu ze szczególnym uwzględnieniem środowiska szkolnego. Dostarczał wiedzy w kontekście edukacji antydyskryminacyjnej oraz wskazywał metody pracy w tym obszarze; °° forum „Edukacja w działaniu” to spotkanie podsumowujące dwuletnią działalność Centrum Praktyk Edukacyjnych w ramach programu „Bardzo Młoda Kultura” Narodowego Centrum Kultury. W 2017 roku Centrum Praktyk Edukacyjnych w dużo większym stopniu zaczęło pełnić funkcję sieciującą w województwie wielkopolskim. Dystrybucja środków na projekty z zakresu edukacji kulturowej w region pozytywnie wpłynęła na aktywizację animatorów i edukatorów pobudzając ich do dalszego działania. Warsztaty natomiast dowartościowały idee edukacji kulturowej w świadomości społecznej. Zespół Centrum Praktyk Edukacyjnych w Centrum Kultury ZAMEK

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

WPROWADZENIE

WPROWADZENIE Operator programu Bardzo Młoda Kultura na Wielkopolskę, Centrum Praktyk Edukacyjnych działające w ramach Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, w 2017 roku podjął oraz zrealizował następujące aktywności: 1. Cykl warsztatów sieciujących i integracyjnych: „Diagnozuj, Projektuj, współdziałaj” dla podmiotów z sektora kultury i z sektora oświaty, realizowany w partnerskich dla Centrum Praktyk Edukacyjnych instytucjach kultury w województwie Wielkopolska. 2. Warsztaty dla edukatorów i animatorów: „Edukacja kulturowa metodą projektu”. 3. Konkurs „Współdziałanie w kulturze”, na który składały się: a. cykl szkoleń z zakresu edukacji kulturowej towarzyszcych konkursowi; b. cykl indywidualnych profesjonalnych konsultacji z osobami aplikującymi w konkursie; c. wyłonienie zwycięskich projektów; d. realizacja zwycięskich projektów; e. ewaluacja zwycięskich projektów. 6. Przeprowadzony na terenie instytucji kultury województwa wielkopolskiego cykl warsztatów „Mechanizm dyskryminacji”. 7. Forum Centrum Praktyk Edukacyjnych „Edukacja w działaniu”. Wszystkie działania podjęte przez 4

Centrum Praktyk Edukacyjnych w 2017 roku realizowały zadania programu Bardzo Młoda Kultura, a jednocześnie odpowiadały na rekomendacje wynikające z raportu diagnostycznego za 2016 rok: Edukacja kulturowa w Wielkopolsce. Badania w działaniu. Wśród tych ostatnich najistotnejszymi były następujące wskazania: 1. „Działania z zakresu edukacji kulturowej są możliwe tylko wtedy, kiedy skupiają wokół siebie grono zainteresowanych uczestników. Dlatego tak ważna jest efektywna komunikacja z potencjalnymi odbiorcami, którzy budują wspólnotę wokół projektu. Prowadzone przez nas badania pokazały jednak, że największym deficytemwielkopolskich animatorów i edukatorów jest brak systematycznie prowadzonych działań diagnostycznych, dzięki którym można by dostosowywać ofertę edukacyjnokulturalną do konkretnych potrzeb jej odbiorców. Propagowanie takiego myślenia o diagnozie jako podstawowym narzędziu planowania działań z zakresu edukacji kulturowej to jedno z głównych zadań stojących, m.in. przed Centrum Praktyk Edukacyjnych. Jest to niewątpliwie przestrzeń do wyedukowania” 2. „Ze względu na fakt, iż respondenci sygnalizują trudności z nawiązaniem współpracy z sektorem oświaty, którą uznają za kluczo-

wą dla rozwijania działalności edukacyjnej, rekomendujemy, aby nauczycieli włączać do projektów już na wcześniejszych etapach planowania działań. Sądzimy, że niezbędnym elementem zmieniającym obecny stan rzeczy jest konieczność prowadzenia diagnozy społecznej, która pozwoli na skrojenie merytoryki projektów do wyartykułowanych i konkretnych potrzeb określonych grup społecznych (w tym nauczycieli), jak i będzie pretekstem do realnego zaangażowania się w planowane działania, choćby ze względu na fakt uświadomienia sobie własnych i zbiorowych interesów. Wielokrotne podkreślanie przez badanych sytuacji braku zaangażowania nauczycieli w realizowane działania świadczy o nieuwzględnieniu potrzeb tej konkretnej grupy uczestników. Konieczny etap diagnozy społecznej sprzyjałby więc także łagodzeniu podnoszonej przez respondentów kwestii niezrozumienia ze strony nauczycieli. Budowanie realnego partnerstwa pomiędzy sektorem kultury i oświaty musi opierać się o wyartykułowane potrzeby, pragnienia i interesy wszystkich beneficjentów planowanych projektów”. 3. „Ponieważ z przeprowadzonych

obserwacji uczestniczących wynika, iż metody edukacji kulturowej bardzo często w praktyce przesłanianie są znaturalizowanym habitusem szkolnej rutyny, rekomendujemy aby proces wzajemnej edukacji, wymiany kompetencji i doświadczeń, rozpoczął się de facto przed początkiem właściwego projektu. Wzajemna negocjacja ról między partnerami, urefleksyjnienie stosowanych metod edukacji mogłyby się rozpocząć już na etapie przeprowadzania diagnozy społecznej. Krótko mówiąc, diagnoza społeczna mogłaby tutaj także pełnić funkcję pilotażu relacji, planowanych partnerstw a także metod edukacji”. 4. „Jak wynika z przeprowadzonej diagnozy podczas wizyt studyjnych, mimo tego że edukatorzy i animatorzy są osobami aktywnymi, nastawionymi na kontakt i rozmowę, często brakuje dodatkowego, zewnętrznego bodźca aby rozpocząć działania sieciujące i planowanie przyszłej współpracy. Dlatego rekomendujemy, aby CPE kontynuowało swoje działania w roli animatora działań sieciujących w regionie”1.

1 „Rekomendacje” w: Edukacja kulturowa w Wielkopolsce. Badania w działaniu, Centrum Praktyk Edukacyjnych, Centrum Kultury Zamek, Poznań 2016.

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

CELE

CELE Wyraźna różnica w porównaniu z działaniami prowadzonymi w 2016 roku polegała na niepodejmowaniu przedsięwzięć badawczych służących diagnozie stanu edukacji kulturowej. Zgodnie z harmonogramem trzyletniego program Bardzo Młoda Kultura, cele diagnostyczne mają być realizowane jedynie w pierwszym roku działalności trwania Programu. W drugim roku działalności Programu, Centrum Praktyk Edukacyjnych planowało jednak swoje posunięcia w taki sposób, aby wynikały one konsekwentnie ze zrealizowanej rok temu diagnozy. Z cytowanych powyżej rekomendacji zapisanych w raporcie diagnostycznym z 2016 roku, za najistotniejsze zespół Centrum Praktyk Edukacyjnych uznał działania szkoleniowe prowadzone w terenie, pogłębiające wiedzę oraz znajomość narzędzi prowadzenia diagnozy społeczności lokalnych, a jednocześnie spotykające ze sobą i sieciujące nauczycieli oraz edukatorów i działaczy z sektora oświaty.

Celem cyklu warsztatów sieciujących i integracyjnych: „Diagnozuj, Projektuj, współdziałaj” było zarówno bezpośrednie informowanie o działalności Centrum Praktyk Edukacyjnych w województwie wielkopolskim, o konkursie „Współdziałanie w kulturze” oraz o programie Bardzo Młoda Kultura, jak i budowanie relacji pomiędzy osobami 6

aktywnie działającymi w sferze edukacji kulturowej – zarówno ze środowiska kultury jak i oświaty. Zasadniczym zadaniem tego cyklu było urefleksyjnienie potrzeby oraz metod diagnozy społeczności lokalnych oraz warsztat pogłębiający wiedzę dotyczącą technik diagnostycznych. Warsztaty dla edukatorów i animatorów: „Edukacja kulturowa metodą projektu” odbyły się 6 marca w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu i objęły 30 uczestników. Miały one odpowiadać na zdiagnozowaną przez zespół CPE potrzebę corocznego ponawiania szkoleń z zakresu planowania i przygotowywania projektów społeczno-kulturalnych. Potrzeba ta okazała się szczególnie paląca w środowisku nauczycieli. Także wiele spośród osób aplikujących w konkursie „Współdziałanie w kulturze” w ubiegłym roku, ubiegało się o środki grantowe po raz pierwszy, nie dysponując jeszcze doświadczeniem w zakresie realizacji projektów edukacyjnych. Konkurs „Współdziałanie w kultu-

rze” rozpoczął się cyklem szkoleń dla uczestników konkursu 8 kwietnia 2017 roku, na które składały się następujące warsztaty: °° Na styku. Metody budowania projektów łączących grupy i pokolenia, prowadzenie: Katarzyna Wala °° „Z”, a nie „DLA”. Miejsce i rola uczestników w projekcie. Warsztat. Co to znaczy „uczestniczyć w kulturze”?, prowadzenie: Bartek Lis; °° Omnia mea mecum porto czyli kultura w czasach niedoboru, prowadzenie: Agnieszka Wojciechowska-Sej; °° Terapia relacyjna, czyli jak podmiotowo wspierać dzieci z zaburzeniami rozwoju, prowadzenie: Paulina Gołaska; °° Spotkanie z Innym – między kulturami. Teatr jako pomost, prowadzenie: Barbara Prądzyńska; Praca ze społecznością lokalną, pro°° wadzenie: Katarzyna Grubek. W warsztatach wzięły udział 54 osoby. Na konkurs „Współdziałanie w kulturze” przeznaczono w 2017 roku 128 tyś. złotych brutto. Minimalna kwota dofinansowania pojedynczego projektu wynosiła 2 tysiące złotych, zaś maksymalna kwota: 20 tysięcy. Pierwszy etap konkursu „Współdziałanie w kulturze” zakończył się 17 marca 2017 roku, kiedy miało miejsce posiedzenie Komisji konkursowej w składzie: Katarzyna Chajbos, Aleksandra Drzazga, Marta Kosińska, Bartłomiej Lis, Justyna Makowska oraz protokolant Jakub Walczyk. W wyniku obrad jednogłośnie skierowano do drugiego etapu

konkursu 51 projektów. Drugi etap konkursu zakończył się dnia 15 maja 2017 roku, kiedy miało miejsce posiedzenie komisji konkursowej w składzie: Agata Skórzyńska, Bartłomiej Lis, Wiktoria Szczupacka, Justyna Makowska, Katarzyna Michalska oraz protokolant Jakub Walczyk. Komisja wybrała do realizacji 7 projektów. Pomiędzy dwoma etapami konkursu zespół Centrum Praktyk Edukacyjnych udzielał konsultacyjnej pomocy uczestnikom konkursu, dotyczącej planowania wszystkich elementów składanych projektów. Każdy projektodawca miał prawo do dwóch konsultacji swojego projektu. Podczas cyklu warsztatów „Mechanizm dyskryminacji” prezentowany był warsztat edukacyjny poświęcony problemom rozpoznawania i przeciwdziałania wykluczeniu, szczególnie w środowisku szkolnym. Dostarczał on zarówno wiedzy w zakresie edukacji antydyskryminacyjnej, jak i metod pracy w tym obszarze. Forum Centrum Praktyk Edukacyjnych „Edukacja w działaniu” odbyło się 23 listopada 2017 roku w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. Zostały na nim zaprezentowane wyniki diagnozy o stanie edukacji kulturowej w Wielkopolsce przeprowadzonej przez badaczy CPE w 2016 roku; dane z realizacji programu Bardzo Młoda Kultura w Polsce oraz prezentacje projektów realizowanych jako zwycięskie w konkursie „Współdziałanie w kulturze” w 2017 roku. 7

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

PRACA Z OTOCZENIEM SPOŁECZNYM

PRACA Z OTOCZENIEM SPOŁECZNYM Członkowie zespołu CPE w roku 2017 występowali także często w roli ekspertów z zakresu edukacji kulturowej, zawiązując lub pogłębiając relacje operatora programu BMK na Wielkopolskę z jego społeczno-zawodowym otoczeniem w Polsce. Na działania te składały się: °°

°°

rola uczestnika jury w konkursie grantowym projektu „Synapsy” realizowanym przez Małopolski Instytut Kultury, 7.06.2017 (Jakub Walczyk); ekspert z głosem doradczym do oceny ofert w obszarze Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego na rok 2017 (Otwarty Konkurs Ofert - prowadzony przez Wydział Kultury Urzędu Miasta Poznania - priorytet edukacja kulturalna), 22.02.2017 (Jakub Walczyk); rola członków jury w konkursie grantowym projektu „Struktury Kultury” realizowanym przez Teatr Polski w Bydgoszczy, 10.05.2017 (Ewelina Banaszek, Jakub Walczyk); prowadzenie warsztatu „Spoi(o) wo. Co i kogo łączy sztuka? ” podczas Lubuska Giełda Dobrych Praktyk, organizator Regionalne Centrum Animacji Kultury, 16.11.2017 (Jakub Walczyk); prowadzenie warsztatu „Edukacja kulturowa metodą projektu” dla uczestników Kultura Tędy, organizator: Regionalne Centrum Animacji Kultury, 02.04.2017 (Katarzyna

°°

Chajbos, Jakub Walczyk); prowadzenie warsztatu „Diagnozowanie i projektowanie działań animacyjnych” podczas pierwszego zjazdu Akademii Miasta, organizator Fundacja Malta, 21-22.10.2017 (Katarzyna Chajbos, Jakub Walczyk); prowadzenie warsztatu „Badania w działaniu. Warsztaty jako przestrzeń diagnozy społecznej”, zjazd operatorów programu Bardzo Młoda Kultura w Częstochowie, 1920.06.2017 (Jakub Walczyk); rola członka jury w konkursie „Lubuski P.A.K.I.E.T” w ramach projektu „Kultura tędy” realizowanym przez Regionalne Centrum Animacji Kultury w Zielonej Górze, 8.05.2017 (Ewelina Banaszek); udział w spotkaniu „Społeczne vademecum nauczyciela” w Niepublicznej Szkole Podstawowej i Gimnazjum „Otwarte drzwi” w Poznaniu, 12.05.2017 (Ewelina Banaszek); udział w I Kongresie Kultury Województwa Lubelskiego w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie, 6-7.09.2017 (Ewelina Banaszek); rola eksperta i udział w panelu „Co daje nam kultura? Edukacyjny potencjał działań kulturalnych” podczas II Forum Edukacji Dorosłych, organizowanym przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji (działające w ramach Fundacji Krajowe Biuro EPALE) w Centrum Konferencyjnym PGE Narodowy, 21.11.2017 (Ewelina Banaszek);

°° udział w spotkaniu „Wspólnie możemy więcej - dyskusja o edukacji na rzecz różnorodności w Poznaniu” organizowanym przez Otwartą Koalicję Wspólny Poznań, Inkubator Kultury Pireus w Poznaniu, 27.11.2017 (Ewelina Banaszek); °° udział w konferencji Warszawskiego Programu Edukacji Kulturalnej „Kulturakcja”, rola eksperta, członka grupy roboczej, 19.06. 2017 (Katarzyna Chajbos); °° warsztat w dla uczestników konkursu „Lubuski P.A.K.I.E.T” w ramach projektu „Kultura tędy” realizowanym przez Regionalne Centrum Animacji Kultury w Zielonej Górze, prowadzenie warsztatu, 01.04.2017 (Katarzyna Chajbos, Jakub Walczyk); °° uczestnictwo w Radzie Programowej III Niekongresu Animatorów Kultury (Katarzyna Chajbos, Jakub Walczyk); °° członkowstwo w Komitecie Naukowym II Seminarium Naukowego „Matematyczne Laboratorium Kultury” organizowanym przez Wydział Studiów Edukacyjnych UAM, 21.02.2017 (dr Sylwia Szykowna); warsztatów °° współprowadzenie dotyczących ewaluacji dla operatorów programu BMK, Łódź, 3.04.2017 (Bogumiła Mateja-Jaworska); °° współtworzenie narzędzi badawczych do ewaluacji warsztatów i regrantingu używanych przez wszystkich operatorów BMK (Bogumiła Mateja-Jaworska).

Członkowie zespołu CPE brali udział w szkoleniach: °° udział w szkoleniu „Możliwości pozyskania funduszy na działania kulturalne w 2017 i 2018 roku” organizowanym przez Polską Platformę Szkoleniową, Warszawa 27.04.2017 (Ewelina Banaszek); udział w szkoleniu „Sztuka obsłu°° gi klienta”, realizowanym dla pracowników Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu, 19-20.09.2017 (Ewelina Banaszek); °° udział w warsztatach „Jak działa miasto” w ramach konferencji „Kultura i miasto” we Wrocławiu, 22.09.2017 (Ewelina Banaszek).

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

NOTA METODOLOGICZNA

NOTA METODOLOGICZNA 1. Cykl warsztatów sieciujących i integracyjnych: „Diagnozuj, Projektuj, współdziałaj” dla podmiotów z sektora kultury i z sektora oświaty, realizowany w partnerskich dla Centrum Praktyk Edukacyjnych instytucjach kultury w województwie Wielkopolska, podlegał ewaluacji na zasadzie obserwacji uczestniczącej. Po każdym spotkaniu obecne na nim badaczki wypełniały przygotowany wcześniej formularz obserwacji tworząc mini-raporty z warsztatów. 2. Warsztaty dla edukatorów i animatorów: „Edukacja kulturowa metodą projektu” nie zostały objęte działaniami ewaluacyjnymi. Obcięcie środków na działania Centrum Praktyk Edukacyjnych w ramach programu Bardzo Młoda Kultura o 50 % w drugim roku jego trwania skutkowało ograniczeniem działalności diagnostyczno-ewaluacyjnej. Większość środków finansowych na 2016 rok zostało przeznaczonych na realizację regrantingu w ramach konkursu „Współdziałanie w kulturze”. 3. Szkoleniom z zakresu edukacji kulturowej towarzyszących konkursowi „Współdziałanie w kulturze” towarzyszyły ankiety ewaluacyjne wypełniane przez uczestników warsztatów. 4. Każdy z projektów wyłonionych do realizacji w konkursie „Współdziałanie w Kulturze” został odda10

ny pod opiekę merytoryczną oraz ewaluacyjną jednej/jednemu badaczce/badaczowi z zespołu Centrum Praktyk Edukacyjnych. Ewaluatorzy uczestniczyli we wszystkich działaniach projektowych, służyli realizatorom projektów pomocą, wsparciem, natomiast po zakończeniu projektów przygotowywali podsumowujące raporty ewaluacyjne. 5. Przeprowadzonemu na terenie instytucji kultury województwa wielkopolskiego cyklowi warsztatów „Mechanizm dyskryminacji” towarzyszyły działania ewaluacyjne polegające na wypełnianiu wydzierankowej ankiety ewaluacyjnej przez uczestników warsztatów (zawierała ona także krótkie pytania opisowe) oraz na wykonaniu krótkich wywiadów z trenerami prowadzącymi warsztaty. Były one strukturyzowane według następujących kategorii: (a) jakość pracy z grupą, (b) specyfika grupy na tle innych grup warsztatowych, (c) progi trudności grupy warsztatowej, (d) progi swobody i dobrostanu grupy warsztatowej. 6. Forum Centrum Praktyk Edukacyjnych „Edukacja w działaniu” stanowiło okazję do spotkania pomiędzy realizatorami zwycięskich projektów, członkami zespołu Centrum Praktyk Edukacyjnych, środowiskiem edukatorów i animatorów kultury oraz przedstawicielami lokalnych

władz samorządowych. Zadanie do nie zostało, z przyczyn finansowych, obęte sformalizowaną ewaluacją. Wszyscy badacze CPE uczestniczyli w tym wydarzeniu, a wnioski z ich obserwacji uczestniczącej prezentowane są w niniejszym opracowaniu.

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

CYKL WARSZTATÓW SIECIUJĄCYCH I INTEGRACYJNYCH „DIAGNOZUJ, PROJEKTUJ, WSPÓŁDZIAŁAJ”

C Y K L W A R S Z TAT Ó W „ D I A G N O Z U J , P R O J E K T U J , W S P Ó Ł D Z I A Ł A J ”

Zasadnicze cele tego cyklu warsztatów skupiały się na kwestiach przeszkolenia edukatorów i animatorów z regionu w zakresie diagnozy społeczności lokalnych oraz zintegrowanie lokalnych środowisk działaczy (z sektora kultury i edukacji) tak, aby zaczęli oni dostrzegać możliwe potencjały z możliwej między sobą współpracy, na przykład w ramach konkursu „Współdziałanie w kulturze”. Cele pośrednie tego działania, to: refleksja na własną społecznością, analiza potencjału własnego i swojej społeczności, budowanie sieci współpracy, wypracowanie ramowego/wstępnego pomysłu na działanie w obszarze edukacji kulturowej, poznanie narzędzi do diagnozowania potrzeb grupy docelowej, wymiana doświadczeń osób uczestniczących. Działania te zostały przeprowadzone w lutym oraz w marcu 2017 roku, w następujących lokalizacjach: w Regionalnym Centrum Kultury „Fabryka emocji” w Pile, Centrum Kultury i Sztuki w Koninie, Wrzesińskim Ośrodku Kultury, Krotoszyńskim Ośrodku Kultury, Centrum Animacji Kultury w Międzychodzie, Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Jarocin, Gminnym Ośrodku Kultury „Sokół”. Łącznie liczba uczestników warsztatów objęła 210 osób. Warsztat „Diagnozuj, projektuj, współdziałaj” zakładał w pierwszym rzędzie urefleksyjnienie własnego (uczestników) miejsca w lokalnej społeczności, uruchomienie namysłu nad charakterem tych społeczności oraz nad źródła-

mi własnej wiedzy na temat otoczenia społecznego. Poszczególne działania w warsztacie zostały zaprojektowane w taki sposób, aby świat społecznym edukatorów i animatorów został poddany jakiejś formie zobrazowania, a następnie urefleksyjnienia (np. malowanie obrazu własnej społeczności lokalnej, czy poświęcone metodom diagnozy stosowanym przez edukatorów ćwiczenie word cafe). Warsztaty odbyły się 21 lutego 2017 roku w Pile, 28 lutego 2017 roku we Wrześni, 4 marca 2017 roku w Jarocinie, 1 marca 2017 roku w Krotoszynie, 2 marca w Międzychodzie, 7 marca w Koziegłowach. W warsztatach wzięli udział nauczyciele, dziennikarze, edukatorzy zatrudnieni w instytucjach kultury, animatorzy kulturowi, przedstawiciele organizacji pozarządowych. MOCNE STRONY Zdecydowanie mocną stroną tego cyklu był dobrze zaprojektowany scenariusz warsztatów, w sposób zrównoważony łączący ćwiczenia integracyjne oraz elementy wiedzowe stanowiące część szkolenia z zakresu diagnozy. Realizacja celu sieciującego edukatorów i animatorów podczas warsztatów zdecydowanie oceniana była najlepiej w każdym z ewaluacyjnych raportów cząstkowych poświęconych realizacji warsztatu w kolejnych lokalizacjach. Każdy z warsztatów realizowany był przez troje przedstawicieli Centrum Praktyk Edukacyjnych: koordynatorkę/

koordynatora, trenerkę oraz badaczkę. W roli trenerki wystąpiła zaproszona przez zespół CPE Olga Stobiecka-Rozmiarek, realizująca wraz z Centrum Praktyk Edukacyjnych warsztaty diagnostyczne dla nauczycieli „Medoda dramy jako narzędzie budowania relacji” w szkołach województwa Wielkopolskiego w 2016 roku. Tamta współpraca sprawdziła się na tyle, że Stobiecka-Rozmiarek ponownie została zaproszona do współdziałania, tym razem w roli trenerki odpowiedzialnej za integracyjny proces grupowy podczas warsztatów. We wszystkich miejscowościach, w których realizowany był cykl „Diagnozuj, projektuj, współdziałaj” proces integracyjny przebiegał bardzo pomyślnie. Wyjątek stanowiła sytuacja, w której występował wyraźny element oporowy i hamujący, jak na przykład we Wrześni, gdzie jedna z uczestniczek wyraźnie podkreślała swój negatywny stosunek zarówno do warsztatu, do prezentowanych w jego ramach metod, jak i w ogóle do zasadności stosowania diagnozy społeczności lokalnych. Postawa ta działała hamująco na pozostałych uczestników szkolenia. Dobrym pomysłem okazało się także przeniesienie odpowiedzialności za organizację warsztatów na lokalne instytucje, w których odbyły się szkolenia: Wrzesiński Ośrodek Kultury, Bibliotekę Miasta i Gminy Jarocin, Krotoszyński Ośrodek Kultury, Centrum Animacji Kultury w Międzychodzie, Regionalne Centrum Kultury „Fabryka 13

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

emocji” w Pile, Centrum Kultury i Rekreacji w Koziegłowach. Pracownicy tych instytucji korzystali przy organizacji warsztatów z własnych kanałów komunikacji oraz promocji. Niektórym udało się uzyskać duży sukces frekwencyjny, np. Bibliotece Miasta i Gminy Jarocin. Wszyscy także próbowali docierać z ofertą warsztatów do szkół: 1/3 uczestników całego cyklu stanowili przedstawiciele sektora edukacji. Sposób zaprojektowania warsztatu przyniósł także wiele interesujących wniosków diagnostycznych dotyczących obrazu sytuacji działalności kulturowej w poszczególnych miejscowościach Wielkopolski: związanych z tą działalnością trudności, deficytów, a także planów, oczekiwań i marzeń. Pomimo faktu, iż w 2017 roku scenariusz programu BMK nie przewidywał działań diagnostycznych, to sprawdzony w ubiegłym roku sposób projektowania szkoleń przez Centrum Praktyk Edukacyjnych – jako warsztatów a jednocześnie narzędzi diagnostycznych – także i teraz przyniósł wiele interesujących badawczych odkryć. Po raz kolejny przekonuje to członków zespołu, że najlepszą formułą działania w programie Bardzo Młoda Kultura jest formuła badań w działaniu, gdzie diagnozy nie wydziela się sztucznie spośród innych rodzajów działań, ale towarzyszy ona wszystkim praktykom projektowym, ma charakter permanentny i wpisuje się w ogólny schemat funkcjonowania struktury samouczącej się, w rok rocznie powtarzającej 14

C Y K L W A R S Z TAT Ó W „ D I A G N O Z U J , P R O J E K T U J , W S P Ó Ł D Z I A Ł A J ”

się dynamice: PROMOCJA – SIECIOWANIE – SZKOLENIE – DZIAŁANIE – EWALUACJA – DIAGNOZA. SŁABE STRONY Słabą stroną warsztatu okazała się niewystarczająca ilość czasu na omówienie zagadnień praktycznych związanych z metodami diagnozy społeczności lokalnych. Przedstawienie metod diagnozy stanowiło jeden z elementów całego szkolenia, które trwało około 4 godzin. Okazało się, że już cele sieciujące, integracyjne oraz treści merytoryczne związane z wprowadzeniem do tematu roli diagnozy w pracy edukatorów i animatorów są kluczowe oraz potrzebne do realizacji na szkoleniu tego rodzaju. Brakowało więc czasu na wszechstronne omówienie nie tylko samych metod, ale wręcz konkretnych case studies związanych z wprowadzaniem narzędzi i działań diagnostycznych w życie instytucji kultury, szkół i ngo-sów. Być może zasadnym byłoby rozważenie wprowadzenia w przyszłym roku szkolenia dwustopniowego: dla początkujących oraz dla zaawansowanych? Podobnie oceniano podczas ewaluacji możliwości realizacji innych celów merytorycznych podczas szkoleń z zakresu diagnozy społeczności lokalnych, np. celu urefleksyjnienia potencjałów oraz deficytów związanych z pracą w obszarze edukacji kulturowej. REKOMENDACJE

Pojawia się postulat większej profesjonalizacji warsztatów w przyszłym roku, co oznacza produkcję większej ilości warsztatów, realizowanych w ciągu minimum czterech godzin – idealne byłyby warsztaty całodniowe, poświęcone poszczególnym celom cząstkowym, dedykowane grupom w różnym stopniu zaawansowania. Wśród możliwych tematów proponowalibyśmy następujące: °° relacje zawodowe i społeczne w pracy edukatora; °° praktyki diagnozy społeczności lokalnych; °° warsztaty liderskie; °° warsztaty projektowania działań tematyzujących „tożsamość miejsca”; przeciwdziałanie wypaleniu zawo°° dowemu i wsparcie psychologiczne dla edukatorów; °° warsztat wypracowujący wstępne pomysły projektowe dla udziału w konkursie „Współdziałanie w kulturze”; °° potencjały i deficyty w edukacji kulturowej.

mi, ale z drugiej – grozi to wypaleniem, frustracją w sytuacji niedocenienia i borykania się z problemami finansowo-organizacyjnymi. Edukatorzy często podkreślali, że w realizację projektów wkładają całego siebie, są też świadomi, że poświęcają swój czas, często kosztem własnej rodziny czy innych zainteresowań. W tej sytuacji ewentualne niepowodzenia odczuwali znacznie silniej”. Postulat zwiększenia ilości warsztatów wynika natomiast z faktu, iż cieszyły się one dużą popularnością, i jak wskazywała jedna z lokalnych koordynatorek, wielokrotnie musiała ona odmawiać uczestnictwa osobom spoza powiatu, w którym realizowany był warsztat.

Jak pisała jedna z ewaluatorek w swoim raporcie cząstkowym: „Wyniki te potwierdzają także wniosek z zeszłorocznej >>Strefy wrzenia<<, mówiący o tym, że praca w dziedzinie edukacji kulturowej to w dużej mierze praca >>na relacjach<<. Z jednej strony bardzo dużą rolę odgrywa tu poczucie misji, satysfakcji z kontaktów z inny15

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

S Z K O L E N I A T O W A R Z Y S Z Ą C E K O N K U R S O W I „ W S P Ó Ł D Z I A Ł A N I E W K U LT U R Z E ”

SZKOLENIA Z ZAKRESU EDUKACJI KULTUROWEJ TOWARZYSZĄCE KONKURSOWI „WSPÓŁDZIAŁANIE W KULTURZE” Na cykl szkoleń dla uczestników konkursu „Współdziałanie w kulturze” składały się następujące warsztaty: °° Na styku. Metody budowania projektów łączących grupy i pokolenia, prowadzenie: Katarzyna Wala °° „Z”, a nie „DLA”. Miejsce i rola uczestników w projekcie. Warsztat. Co to znaczy „uczestniczyć w kulturze”?, prowadzenie: Bartek Lis; °° Omnia mea mecum porto czyli kultura w czasach niedoboru, prowadzenie: Agnieszka Wojciechowska-Sej; °° Terapia relacyjna, czyli jak podmiotowo wspierać dzieci z zaburzeniami rozwoju, prowadzenie: Paulina Gołaska; °° Spotkanie z Innym – między kulturami. Teatr jako pomost, prowadzenie: Barbara Prądzyńska; Praca ze społecznością lokalną, pro°° wadzenie: Katarzyna Grubek. W warsztatach wzięły udział 54 osoby. Warsztaty zostały ocenione przez uczestników bardzo wysoko. Poddawane ocenie były sposób przekazywania wiedzy, przydatność prezentowanej wiedzy we własnej praktyce zawodowej. Odbiorcy podkreślali także aspekt sieciujący warsztatów oraz wysoko oceniali ich treści merytoryczne.

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

PROJEKTY KONKURSOWE: EWALUACJA

PROJEKTY KONKURSOWE: EWALUACJA Realizacji zwycięskich projektów Konkursu „Współdziałanie w Kulturze” organizowanego przez Centrum Praktyk Edukacyjnych towarzyszyły, jak co roku, działania ewaluacyjne. Projekty zostały otoczone opieką merytoryczną, realizatorzy projektów uzyskali wsparcie podczas konsultacji towarzyszących konkursowi na etapie projektowania działań, a także w toku realizowanych projektów. W wyniku konkursu wyłoniono następujące projekty: °° Most zamiast muru. Opowieść do wysłuchania, Renata Borowiak, Joanna Marchewka. °° Gotowi przerwać krąg, Małgorzata Pawłowska, Agnieszka Gołębiowska. °° Przechodząc obok, Alicja Stasiak-Sikorska. °° Jestem tym, co widzę, Agata Witkowska, Joanna Tyczyńska. °° Pniewy bez nienawiści, Natalia Stępień. °° Publiczne sceny muzyczne 2017, Dominika Dopierała. °° 5 ważnych słów, Agnieszka Grygiel.

MOCNE STRONY Metody Stosowane w projektach metody dzia łań edukacyjnych charakteryzowało zarówno głębokie zróżnicowanie, ale także ich nowatorski charakter. Wykorzystywano metody wspomagające myślenie kreatywne, mające doprowadzić do wypracowania nowatorskich rezultatów, jak np. metoda Design Thinking, narzędzia dramowe, przygotowywanie happeningu, arteterapia, storytelling, mentoring. Efekty Mocną stroną realizowanych w tym roku projektów było ich nastawienie na wyprodukowanie konkretnego mierzalnego rezultatu, na przykład antyprzemocowej gry społecznej, jak w projekcie Gotowi przerwać krąg, słuchowiska, w którym osadzeni w areszcie występują w roli autorów przekazu (Most zamiast muru), wystawy fotografii (Jestem tym, co widzę; Przechodząc obok), galerii plakatów (Pniewy bez nienawiści). Projekty te poprzez swoje rezultaty mają szansę zyskać drugie życie: w dalszych działaniach w zakresie edukacji antyprzemocowej z młodzieżą oraz z kadrą pedagogiczną, czy w edukacji antydyskryminacyjnej realizowanej w szkołach. W jednym z projektów to „drugie życie” już się wydarzyło: autorki projektu Most zamiast muru zaprosiły nauczycieli poznańskich szkół na warsztaty, na których

autorki podzieliły się doświadczeniami z pracy projektowej. Przedstawiły także pomysły na zajęcia integracyjne, na warsztaty dotyczące tematu dyskryminacji i sposobów jej przeciwdziałania. Spotkania odbyły się w Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu (nauczyciele etyki); w Wyższej Szkole Bezpieczeństwa w Poznaniu (wychowawcy klas i pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych); w Zespole Szkól Ogólnokształcących im. Ks. J. Tischnera (nauczyciele języka polskiego, wiedzy o kulturze, bibliotekarze). Drugie życie zyskały także działania w projekcie 5 ważnych słów. Tu korektą, którą wprowadzono m.in. pod wpływem rozmów z CPE, był pomysł na wydłużenie „życia” projektu poprzez poproszenie nauczycielek o samodzielne zaplanowanie działania, nawiązującego do tematyki projektu. Jak pisała badaczka ewaluująca projekt: „Nauczycielki, po konsultacji z autorką, zrealizowały na przełomie października i listopada działania, które sprawiły, że idee projektu zaczęły krążyć już nie tylko w konkretnej klasie, ale w całej szkole. W Szkole Podstawowej nr 1 zorganizowano akcję poczty pantoflowej, w ramach której klasy przekazywały sobie >>słowa mocy<< (akcja ta ma być powtórzona przed Świętami). Z kolei w Szkole Podstawowej nr 2 w hallu przygotowano gałąź, na której zawieszono cukierki, w które zawinięte były >>słowa mocy<<, tak by każdy mógł się nimi poczęstować i zostawić swoją karteczkę dla kolejnych 19

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

chętnych. Te niezaplanowane we wniosku, ale zrealizowane działania pokazują, że efekty nawet krótszych projektów mogą przekraczać czas ich trwania i dotyczyć nie tylko bezpośrednich uczestników”. Współpraca We wszystkich realizowanych projektach zawiązane partnerstwa przebiegały niemal modelowo. Większość projektów zakładała niezwykle rozbudowane partnerskie koalicje wokół podejmowanych przez siebie problemów. Tak było w przypadku projektów Gotowi przerwać krąg, Most obok muru, Przechodząc obok, czy np. Jestem tym, co widzę, w którym zbudowano partnerstwa między kilkoma wielkopolskimi placówkami opiekuńczo-wychowawczymi (Dom dla Dzieci i Młodzieży w Nowym Świecie, Ośrodek Wspomagania Dziecka i Rodziny w Kołaczkowie, Dom Dziecka w Szamocinie, Dom dla Dzieci i Młodzieży „Szansa” w Kosewie) Zespołem Szkół Łączności w Poznaniu oraz inicjatywą Kontener ART. Na szczególną uwagę zasługuje także niezwykle sprawny przebieg partnerstwa w projekcie Przechodząc obok. Jak zauważała ewaluatorka w swoim raporcie, pomyślny przebieg współpracy „mógł mieć związek z faktem, że zostało ono zawiązane z inicjatywy szkoły, a nie instytucji kultury. Nie pojawiała się dzięki temu sytuacja, charakterystyczna dla wielu projektów, w których autorem jest przedstawiciel 20

PROJEKTY KONKURSOWE: EWALUACJA

sektora kultury, polegająca na sprowadzaniu partnerstwa szkoły czy innej instytucji wychowawczo-oświatowej do >>dostarczania<< uczniów. Dzięki takiemu kierunkowi zawiązania partnerstwa, instytucja kultury, dysponująca doświadczeniem w zakresie realizacji projektów edukacyjnych oraz bardzo dobrym zapleczem lokalowym i lokalizacyjnym mogła kompetentnie i efektywnie wesprzeć inicjatywę szkoły, z korzyścią dla ogólnomiejskich więzi kapitału społecznego. Partnerstwo w tym projekcie pozwoliło zyskać widoczność i szkole, i muzeum, nie instrumentalizując żadnej ze stron”. Diagnoza Niemal wszystkie projekty miały wpisane w swój zakres programowy jakieś formy działań diagnostycznych. Był to efekt konsultacji konkursowych: jednym z kryteriów oceny projektów w konkursie „Współdziałanie w kulturze” jest wykonanie diagnozy społeczności lokalnych, w których realizowane będą działania projektowe. Odbiorcy Odbiorcami tegorocznych projektów była głównie młodzież, dzieci, osoby wykluczone (na przykład osadzeni w areszcie śledczym), osoby niepełnosprawne. Większość uczestników projektów wykazywała ogromne zaangażowanie oraz zapał, wynikające tak z tematyki działań projektowych, jak i z inspiracji oraz pasji autorów

projektów. W tym roku zdecydowanie wyróżniały się wśród nich silne osobowości twórcze. Szczególne zaangażowanie w projekt możemy wskazać w przypadku osadzonych aresztantów (Most zamiast muru). Jak napisała badaczka w swoim raporcie ewaluacyjnym z tego projektu: „Osadzeni byli bardzo zaangażowani. Prowadzącym warsztaty udało się ich bardzo silnie zmotywować, pozyskać zaufanie, zbudować relację włączająca ich w twórcze działania. W ankietach ewaluacyjnych (które dostarczyły autorki) podkreślali, że udział w projekcie pozwolił im zapomnieć o miejscu, w którym przebywają, po raz pierwszy w życiu wystąpili w roli aktorów, twórców tekstów, zawiązali też bliższe relacje ze sobą wzajemnie. Osadzeni zgłaszali potrzebę większej liczby prób w przygotowaniu się do roli w słuchowisku. Niestety, regulamin więzienny na to nie pozwolił. Na spotkaniu podczas pierwszego przesłuchania słuchowiska widać było jak silnie związali się z prowadzącymi warsztaty. Szczególnie z Michałem i Wandą, planowali kolejne wspólne działania, ale też odwiedziny, pożyczanie książek. Nie wstydzili się też wyrażać emocje, które towarzyszyły im podczas wysłuchania i całego projektu. Nie mieli oporów, aby płakać – mówili o tym ile im dał ten projekt i przede wszystkim o tym, jak potrzebna była im przestrzeń, w której mogli wyrazić siebie. Sami proponowali dodatkowe „prace domowe”, będąc w różnych celach napisali wspólnie tekst piosenki”.

SŁABE STRONY Metody Pomimo ciekawego zestawu wykorzystywanych metod działań edukacyjnych w projektach, ich realizatorzy wskazywali na braki metodyczne w zakresie narzędzi umożliwiających projektowanie kreatywnych, twórczych działań. Zwłaszcza środowiska nauczycielskie miały problem z dysponowaniem kreatywnymi metodami pracy projektowej. Rekomendujemy szkolenia w tym zakresie, na przykład warsztaty z Design Thinking czy Open Space Technology. Rekomendacja tego rodzaju pojawiła się zwłaszcza w odniesieniu do projektu, który realizowany był właśnie w środowisku szkolnym. Chodzi o projekt 5 ważnych słów, z którego płynie wniosek, iż warto wprowadzić kolejne metody i techniki, które łączą kompetencje społeczne i artystyczne (zwłaszcza teatralne, dramowe), a które rzadko stosowane są w polskich szkołach. Efekty Istotnym problemem wskazywanym przez realizatorki tych projektów, które nastawione były na produkcję mierzalnych rezultatów, była możliwa kontynuacja rozpoczętych w projektach działań. W przypadku takich projektów zbudowano istotne społeczne koalicje wokół podejmowanych problemów, a zakończenie realizacji działań projektowych spowodowało wygasze21

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

nie początkowego impetu i trudność z wejściem w fazę testowania i stosowania w praktyce wypracowanych rozwiązań. Wydaje się, że zespół Centrum Praktyk Edukacyjnych powinien przemyśleć możliwość wsparcia także i na tym późniejszym etapie, podtrzymując zawiązane relacje, wspomagając i monitorując dalszy przebieg działań. Jedna z badaczek ewaluujących projekty napisała w swoim raporcie: „Warto, by CPE rozważyło dotacje na kontynuowanie wybranych projektów. Po pierwsze, oznaczałoby to większe szanse na podtrzymanie długofalowych efektów projektu. Po drugie, dawałoby szanse na zacieśnienie, scementowanie współpracy między sektorem edukacji a kultury”. Diagnoza W jednym ze realizowanych projektów, w następstwie konsultacji konkursowych wprowadzono istotne zmiany w doborze grup docelowych. W konsekwencji jedną z głównych grup uczestników w projekcie stała się młodzież szkolna. Autorki projektu nie zdążyły przeprowadzić diagnozy potrzeb tej grupy, konsekwencje tego braku były natomiast odczuwalne na wszystkich etapach realizacji projektu. Promocja Większość realizatorów projektów zwracała uwagę na trudności z działaniami promocyjnymi towarzyszącymi działaniom projektowym. Pro22

PROJEKTY KONKURSOWE: EWALUACJA

jekty zmagały się z trudnościami związanymi z nagłośnieniem swoich działań oraz odpowiednim ich wypromowaniem. Należy przemyśleć zorganizowanie odpowiednich warsztatów w przyszłorocznym konkursie. W jednym z projektów założonym celem była animacja międzypokoleniowej debaty na temat obecności ewangelików w Jarocinie, którą wesprzeć miały materiały i opowieści, jakie spodziewano się uzyskać od seniorów. Zadania tego jednak nie udało się zrealizować ze względu na nikłe zainteresowanie projektem wśród przedstawicieli wspomnianej grupy wiekowej, co autorka tłumaczyła, odnosząc się, między innymi, do wątków pamięci niechcianej. Przyczyną takiego stanu rzeczy był także brak diagnozy potrzeb tej grupy wiekowej oraz niewypracowanie kanałów komunikacji z tą grupą. Finansowanie Obniżenie budżetu i jednoczesne zwiększenie grupy uczestników mocą decyzji komisji konkursowej w jednym z projektów spowodowało duże trudności w realizacji zaplanowanych działań. Większość projektów borykała się z niedostatecznym dofinansowaniem działań projektowych. Z pewnością zmniejszenie budżetu programu Bardzo Młoda Kultura szkodzi realizacji celów tego programu

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

C Y K L W A R S Z TAT Ó W „ M E C H A N I Z M D Y S K RY M I N A C J I ”

CYKL WARSZTATÓW „MECHANIZM DYSKRYMINACJI” Warsztaty zostały zrealizowane w październiku i listopadzie 2017 roku w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu, w Bibliotece Szkoły Podstawowej nr 6 w Rawiczu, we Wronieckim Ośrodku Kultury we Wronkach. Każdy warsztat obejmował około 30 osób, łącznie w cyklu wzięło udział 120 uczestników. Do prowadzenia warsztatu zaproszone zostały profesjonalne trenerki w zakresie antydyskryminacji: Martyna Markiewicz (trenerka antydyskryminacyjna i praw człowieka, koordynatorka projektów edukacyjnych i animacyjnych), Lena Bielska (założycielka i prezeska Fundacji HerStory, edukatorka antydyskryminacyjna), Magda Szewciów (certyfikowana trenerka samoobrony i asertywności dla kobiet i dziewcząt WenDo, edukatorka z zakresu różnorodności, równości płci a także przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji). W ankiecie ewaluacyjnej wypełnianej przez uczestników warsztatów „Mechanizm dyskryminacji” warsztaty oceniane były jednoznacznie pozytywnie, wręcz entuzjastycznie. Oceniano według następujących kryteriów: (a) przygotowanie merytoryczne prowadzącej, (b) ocena życzliwości i atmosfery zbudowanej przez prowadzącą, (c) przydatność warsztatu, (d) atmosfera pomiędzy uczestnikami, (e) możliwość poznania nowych osób. Z kolei krótkie wywiady z trenerkami prowadzącymi warsztaty zostały ustrukturyzowane według następujących kategorii: (a) jakość pracy z grupą, (b) specyfika grupy 24

na tle innych grup warsztatowych, (c) progi trudności grupy warsztatowej, (d) progi swobody i dobrostanu grupy warsztatowej. MOCNE STRONY Warsztat był entuzjastycznie oceniany przez uczestników, jego przydatność, zwłaszcza dla pracowników sektora edukacji oceniana była bardzo wysoko. To pierwsze szkolenie dedykowane problemom dyskryminacji w programie Centrum Praktyk Edukacyjnych i okazuje się, że było ono bardzo potrzebnym i trafionym pomysłem. SŁABE STRONY Na cztery grupy warsztatowe tylko jedna z nich, w Gnieźnie, była grupą oporową, jednak jej zaangażowanie znacząco wzrosło w drugiej części trwania warsztatu. Według prowadzącej opór wynikał ze specyfiki grupy, na którą w dużym stopniu składali się nauczyciele. Pozostali uczestnicy byli aktywni, chętni do współpracy, otwarci, bez obaw wchodzący w relacje z współuczestnikami warsztatów. Grupa złożona z nauczycieli miała także największe problemy z działaniami projektującymi, twórczymi, przeprowadzanymi metodą design thinking. Zasadniczym problemem okazywała się trudność z urefleksyjnianiem stereotypowych sposobów myślenia oraz umiejętność wyzwalania w sobie postaw kreatywnych i twórczych, wychodzących poza „szablonowe” myślenie.

Wśród refleksji związanych z prowadzeniem warsztatów, trenerki zawarły uwagę, iż zauważalne były różnice pomiędzy stanem wiedzy i stopniem ogólnego przygotowania pomiędzy uczestnikami „z Poznania” oraz tymi z innych miast. Oto fragment wywiadu ewaluacyjnego przeprowadzonego z jedną z trenerek: „grupa poznańska była bardzo dobrze przygotowana. Właściwie w większości [składała się z osób] bardzo zadbanych i zaopiekowanych edukacyjnie, bardzo rozwiniętych, o wysokich kompetencjach komunikacyjnych i wiedzowych. [Ich] kreatywność, otwartość hulała, ponieważ było sporo osób, które jakoś motywowały ten proces. Natomiast im dalej, im te grupy były bardziej szkolne, tym trudniej było im w procesie kreatywnym. Takiego myślenia spoza szablonu, totalnie się blokowały te osoby i bardzo często widziałam to niestety u nauczycielek i nauczycieli. To było dla mnie trudne. To pokazuje jak wygląda system i w jakim one się kształciły i w jakim kształcą”. REKOMENDACJE Prowadzące warsztat rekomendowały realizowanie większej ilości szkoleń z twórczych sposobów myślenia i projektowania działań edukacyjnych – zwłaszcza prowadzonych dla kadry nauczycielskiej. Rekomendowana była także większa ilość warsztatów pogłębiających tematy związane z dyskryminacją.

R a por t Au to e w al u ac yj n y | 2 0 1 7

FORUM „EDUKACJA W DZIAŁANIU”

FORUM „EDUKACJA W DZIAŁANIU” Wydarzenie to odbyło się 23 listopada 2017 roku w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. W Forum brali udział zarówno badacze, przedstawiciele instytucji samorządowych, jak i uczestnicy działań realizowanych przez Centrum Praktyk Edukacyjnych. Spotkanie to było okazją do podsumowań, wymiany doświadczeń, dzielenia się refleksją na temat podejmowanych wspólnie przedsięwzięć edukacyjnych. Stanowiło ono także domknięcie działań Centrum Praktyk Edukacyjnych w 2017 roku. MOCNE STRONY Mocną stroną tego wydarzenia było niewątpliwie zestawienie prezentacji wyników diagnozy stanu edukacji kulturowej w Wielopolsce z prezentacjami zwycięskich projektów w konkursie „Współdziałanie w kulturze”. Pozwoliło ono na przyjrzenie się działaniom edukacyjnym prowadzonym w regionie z dwóch stron: z perspektywy badawczej oraz z perspektywy praktyków. Prezentacja zwycięskich projektów pozwoliła na jeszcze bliższe poznanie się uczestników konkursu, wymianę ich doświadczeń związanych z udziałem w programie BMK, ale przede wszystkim na podzielenie się dobrymi praktykami oraz trudnościami, jakie napotkali oni w realizacji swoich przedsięwzięć. Zwłaszcza otwarte dzielenie się trudnościami i porażkami zrobiło duże wrażenie na uczestnikach spotkania, stworzyło bowiem okazję do pogłębionej refleksji nad sposobami realizacji działań edukacyjnych. Zaproszona i obecna na Forum Koordynatorka Pełnomocnika ds. Partnerstwa Kraju Związkowego Brandenburgia na Wielkopolskę, p. Magdalena Antoniewicz, potraktowała prezentację projektów 26

jako niezwykłą okazję do nawiązania współpracy z poszczególnymi animatorami i edukatorami. Fakt ten skłania zespół CPE do ponownego przemyślenia formy, jaką powinno przyjmować coroczne podsumowujące Forum: być może mogłoby stanowić ono okazję do prezentacji wielkopolskich edukatorów w potencjalnych środowiskach grantodawczych i sponsorskich? Zdecydowanie mocną stroną tego wydarzenia był jego relacjogenny charakter oraz atmosfera święta, podsumowania, rytualnego spotkania. Wieloletnie doświadczenia animacyjne i instytucjonalne w obszarze środowisk związanych z edukacją i animacją kulturową przekonują nas o tym, że eventy sieciujące są tak samo istotne, jak zaawansowane działania merytoryczne. Służą one poprawie wizerunku tego środowiska, stanowią dla niego okazję do spotkań i wymiany doświadczeń, a w końcu kształtują także odświętny i rytualny wymiar jego trudnej i nisko płatnej pracy. SŁABE STRONY Choć na wydarzenie zostali zaproszeni przedstawiciele lokalnego samorządu, to udział pracowników Urzędu Marszałkowskiego na spotkaniu był jedynie częściowy. W konsekwencji zabrakło okazji do omówienia problemów wynikających z diagnozy stanu edukacji kulturowej w Wielkopolsce, w której znalazło się wiele kwestii związanych z relacjami edukatorów i animatorów z województwa z ich sa-

morządowym organizatorem. Liczyliśmy na to, że Forum stanie się okazją do omówienia tych problemów. Nie udało się także zaproszenie na wydarzenie odbiorców zwycięskich projektów: ich perspektywy refleksji nad prezentowanymi działaniami zabrakło najbardziej. Brak ich udziału z pewnością wynikał z niewystarczających wysiłków zaproszenia ich na wydarzenie: z doświadczeń CPE wynika, że jedyną w pełni skuteczną formą promocji wydarzeń jest kontakt bezpośredni z potencjalnymi odbiorcami. REKOMENDACJE W przyszłości jeszcze większe wysiłki muszą zostać położone na obecność podczas Formu przedstawicieli lokalnych władz samorządowych. Powinny także zostać poczynione wszelkie kroki umożliwiające uczestnictwo w Forum grup odbiorczych prezentowanych projektów. Należy także rozważyć możliwość rozszerzenia grup odbiorczych wydarzenia o inne środowiska eksperckie, grantodawcze i sponsorskie. Zdecydowanie należy utrzymywać i pogłębiać wymiar Forum edukacyjnego jako rytualnego spotkania odświętnego.

RAPORT AUTOEWALUACYJNY Centrum Praktyk Edukacyjnych w 2017 roku

A UTOR KA :

Marta Kosińska WSPÓŁ PR A C A :

Ewelina Banaszek, Katarzyna Chajbos, Marcela Kościańczuk, Bogumiła Mateja-Jaworska, Monika Rosińska, Karolina Sikorska, Sylwia Szykowna, Jakub Walczyk, Jadwiga Zimpel WY DA WC A :

Centrum Kultury ZAMEK DY R E KTO R:

Anna Hryniewiecka PR OJE KT G RA FI C Z NY:

Iga Kucharska ZD JĘ CI A :

Krystian Daszkowski Zdj ęcia zo s t ał y w yko n an e p o d c zas re a liza c ji 7 z wycięs ki c h p ro j e któ w w r am ac h k o n k u rsu „Współdz i ał an i e w ku l t u r ze” .

Centrum Kultury ZAMEK __ Centrum Praktyk Edukacyjnych ul. Św. Marcin 80/82 61-809 Poznań

__ www.ckzamek.pl

www.cpe.poznan.pl

cpe@cpe.poznan.pl

Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Bardzo Młoda Kultura