JAAR VER SLAG 17
WISE CAPITAL
JAAR VER SLAG 17
A W I S E WAY T O B R I N G CAPITAL TO E NTRE PRE NEURS
IN HO UD
BUSINESS ANGELS 12
ONDER NEMERS 18
DEALS 26
V L A A M S M I N I S T E R VA N E C O N O M I E , I N N O VA T I E , W E R K E N S P O R T PHILIPPE MUYTERS
W
aar denk je aan bij het woord ‘kapitaal’? De kans dat je vooral aan centen, cash, geld,… denkt is eerder groot. En terecht natuurlijk: want de financiële injectie van business angels is broodnodig om startende – vaak risicovolle – projecten de wind in de zeilen te geven.
Maar de kapitaalsinbreng van een goede business angel is zoveel ruimer dan klinkende munt. De meerwaarde van zaken als expertise, netwerk, goede raad, kennis van de sector,… valt eenvoudig niet in cijfers uit te drukken. Nochtans kunnen ook net die zaken een verschil maken voor de slaagkansen van een startende onderneming. Want dankzij die inbreng van de angel gaan deuren open, worden al eens valkuilen vermeden of nieuwe opportuniteiten ontdekt. De uitdaging zit hem dan ook in het koppelen van de juiste business angels aan de juiste bedrijven. Die matchmaking is intussen al zo’n twintig jaar de sterkte van BAN Vlaanderen. De organisatie vervult daarmee een niet te onderschatten rol in het Vlaamse ondernemerslandschap. Ik zou zelfs durven stellen: een rol van ‘kapitaal belang’.
6 B A N17
17 B A N 7
VOORZITTER R A A D VA N B E S T U U R HARRY DE SMEDT
D
it jaarverslag over de BAN Vlaanderen-werking in 2017, brengt op heldere wijze in beeld waar onze organisatie voor staat: een ondernemers-gedreven ploeg die op een degelijke en no-nonsense manier zich dagelijks inspant om jonge entrepreneurs te koppelen aan ervaren investeerders die naast de financiële inbreng ook hun kennis en netwerk ter beschikking willen stellen. Dat je dit soort oefening best doet binnen een context van vertrouwen, professionalisme en integriteit, mogen onze gedegen procedures illustreren. Hoe slaag je er anders in om jaarlijks meerdere honderden dossiers in behandeling te nemen, te begeleiden en daaruit de best-ofbreed aan de investeerders voor te stellen, en dit met een succesratio die pan-europees in de sector als uitzonderlijk geldt? In 2017 werden alweer 26 investeringsrondes succesvol afgerond binnen BAN Vlaanderen, hetgeen een totale massa aan directe investeringen in kapitaal en achtergestelde leningen vertegenwoordigt van ruim 6,3 miljoen EUR. In totaal kwamen 60 business angels over de financiële brug, een absoluut historisch hoogtepunt. Het nieuwe investeringsmodel “Angel Wings” dat in 2017 werd gelanceerd, en dat ervoor zorgt dat meer angels ook met kleinere tickets in BAN-dossiers mee investeren, was mede oorzaak van dit succes. Naast de directe BA-investeringen leverde ook ons Ark Angels Activator Fund nog ca. 1 miljoen EUR co-investering aan, en voorzagen de aandeelhouders van dit AAAF via volstortingen nog voor ca. 1,5 miljoen EUR aan opvolgmiddelen.
8 B A N17
17 B A N 9
ANGEL WINGS “Co-investment” is meer dan ooit de sleutel geworden tot succesvolle BA-deals. Daarom zal BAN Vlaanderen in 2018 verder nieuwe initiatieven blijven ontplooien om bereidwillige business angels op diverse manieren kapitaal en knowhow te laten overbrengen op een nieuwe generatie ondernemers. Ook wordt in 2018 opgestart met een diepgaande strategische revisie van ons aanbod waarbij, uitgaande van de gedegen werkwijzen van BAN Vlaanderen, wordt voortgebouwd naar een efficiënte matching die accurater inspeelt op de steeds veranderende omgeving waarin starters en scale-ups zich bewegen. BAN Vlaanderen staat nu reeds bijna 20 jaar synoniem voor “wise money”. Dit predicaat moet zich zowel uiten in de wijsheid die onze selecte business angels aanbrengen in de dossiers, alsook in de wijze keuze van de ondernemer om zijn financieringsvraag in de handen van ons team van wijze coördinatoren en dealguides te leggen. Enkele ondernemers en angels getuigen in dit jaarverslag hoe zij in de loop van 2017 die verrijkende ervaring samen met BAN Vlaanderen beleefd hebben. Bent u er ook klaar voor? Volg ons op www.ban.be voor regelmatige updates over onze activiteiten.
1 0 B A N17
(eigennaam; de; m; enkelvoud: angel wing) /‘angel wings/ 1. Investeringsmodel Angel Wings is een investeringsmodel binnen BAN Vlaanderen dat in 2017 in gebruik genomen werd. In deze investering kan een syndicaat van business angels, lid van BAN Vlaanderen, een co-investering doen met één of meerdere lead-angels. De individuele bedragen die via Angel Wings worden geïnvesteerd zijn eerder beperkt (tussen 5.000 EUR en 25.000 EUR), maar doordat er meerdere investeerders via dit model investeren kan er extra kennis en een groter investeringsbedrag gerealiseerd worden. Angel Wings nemen hun investeringsbeslissing snel (typisch: binnen 48 uur) en gebruiken daarbij ook regelmatig de tax shelter voor starters en groeibedrijven.
1 7 B A N 11
BUSINESS ANGELS
CONTACTEN ANDERE BA’S
EIGEN LEERCURVE TOEGANG PR OJECTEN RISICOSPREIDING
TAX SHELTER HEFBOOM NAAR FONDSEN
BUSI NESS AN GELS
MOTIVATIES VOOR BUSINESS ANGELS OM LID VAN BAN VLAANDEREN TE WORDEN
12 B A N17
17 B A N13
HET AANTAL ANGELS BLIJFT GROEIEN IN VLAANDEREN
Eind 2017 telde BAN Vlaanderen 233 betalende leden. Ons netwerk geniet de laatste 2 jaren duidelijk meer interesse van kandidaat-investeerders, maar bewust blijft BAN Vlaanderen een strenge toelatingspolitiek hanteren gericht op de kwaliteit van de business angels in termen van mogelijke inhoudelijke meerwaarde in de te investeren bedrijven. Daarbij wordt erover gewaakt dat aspirant-leden bereid zijn hun ervaring en kennis op actieve en kosteloze wijze in de geĂŻnvesteerde bedrijven binnen te brengen. BAN Vlaanderen verkiest een actief en kwalitatief investeerdersnetwerk, eerder dan een groot passief netwerk van business angels. BAN Vlaanderen verwelkomde in de loop van 2017 in totaal 53 nieuwe leden, waarnaast ook 180 hun lidmaatschap uit 2016 hernieuwden. De retentiegraad van 2016 naar 2017 bedraagt daarmee 81 %.
81
2016
2017
223
233
%
retentie
14 B A N17
17 B A N15
APICBASE CARL JACOBS
“D
ankzij de investering van BAN Vlaanderen kreeg ons bedrijf een echte boost. Het team werd uitgebreid van 2 naar 15 getalenteerde mensen, waardoor we ons merk en product sterker in de markt kunnen zetten, sneller updates kunnen uitvoeren aan de software en waardoor we op internationaal vlak sneller kunnen uitbreiden. Het laat ons toe om nog dichter bij onze klanten te staan en hen op persoonlijk vlak te helpen bij het verbeteren van hun keuken processen. Daarnaast kunnen we terugvallen op de jarenlange ervaring van onze investeerders en hierdoor kunnen we ook sterke bedrijfsbeslissingen nemen om de doelen van 2018 te verwezenlijken.” Antwerpen, 26 juni 2017 De Belgische food tech start-up APICBASE.COM heeft in een kapitaalronde 700.000 EUR opgehaald, geleid door BAN Vlaanderen. APICBASE, onder meer opgericht door sterrenchef Julien Burlat, ontwikkelt een cloud software waarmee professionele keukens hun processen kunnen beheren en optimaliseren van ingrediënt tot afgewerkt menu. De startup zal het opgehaalde geld gebruiken om het team verder uit te bouwen, de software en bijbehorende hardware verder te ontwikkelen, en om het product en merk sterk in de markt te zetten.
16 B A N17
17 B A N17
ONDERNEMERS
VINDEN VAN SLIM GELD
LAGERE ZOEKKOST NETWERK VAN ERVAREN (EX-) ONDERNEMERS FEEDBACK VAN HET NETWERKTEAM ÉN VAN BUSINESS ANGELS OPLEIDINGSSESSIES ALTERNATIEVE FINANCIERINGSBR ON DISCRETE AANPAK
ON DER NEM ERS
MOTIVATIES VOOR ONDERNEMERS OM NAAR BAN VLAANDEREN TE KOMEN
18 B A N17
17 B A N19
2017: EEN MOOIE OOGST AAN DOSSIERS
ONDERNEMERSCHAP ZIT IN HEEL VLAANDEREN 101
91
98 2016
7
201
201
84
5
Antwerpen 31%
20 14
Oost-Vlaanderen 20% 93
E
Vlaams-Brabant 13% 2012
G
3
2004
Limburg 14%
201
78
D
93
M
jaar
D
L D
•
I
E
aantal dossiers
5
200
114
1
201
103 06
95
9
97
Buitenland 03%
102
In totaal werden er binnen BAN Vlaanderen sinds de opstart zo’n 1300 projecten voorgelegd aan de investeerders via anonieme fiche, presentatie op matching events en de portal www.angel4me.be, waarvan 98 projecten in 2017. Met dit aantal positioneert 2017 zich bij de betere middenklasse qua kwantitatief aanbod aan de business angels.
2 0 B A N17
Brussel 04% Wallonië 03%
20
72
200
2008
07 20
93
87
10
20
West-Vlaanderen 11%
De geografische spreiding van de projecten is gedurende de laatste jaren vrij stabiel gebleven. We zien een te verwachten spreiding (relatief naargelang de KMO-activiteit) over de provincies met de provincie Antwerpen als grote trekker voorop. Business angels zijn overal nadrukkelijk aanwezig.
17 B A N 21
MEALHERO JEROEN SPITAELS
“ D
e uitgebreide screening en duidelijke opvolging hebben gezorgd voor een zeer helder verhaal waar de consument baat bij had. De rol van BAN Vlaanderen en onze business angel vallen hierin moeilijk te onderschatten, zeker in een competitieve markt als voeding. Mede dankzij BAN Vlaanderen en onze business angel hebben wij onze crowdfunding campagne goed kunnen voorbereiden. De tonnen ervaring in productlanceringen, marketing, financieel inzicht en extra kapitaalinjectie hebben ons toegelaten om in stroomversnelling naar de consument te trekken.” Sint-Lievens-Houtem, 11 oktober 2017 Het Oost-Vlaamse bedrijf Mealhero ontvangt ‘smart money’ van een business angel van BAN Vlaanderen die als sterke partij essentieel zal blijken binnen hun financieringsmix. Behalve extra financiële slagkracht krijgen zij enorm veel kennis en expertise in huis die hen toelaat om verder te gaan. Mealhero lost het probleem op van het combineren van een drukke agenda met een gezonde levensstijl met behulp van slimme kooktechnologie. Daardoor gaat het verder dan bestaande oplossingen voor die dagen waarop de klant zelf geen tijd en/of zin heeft om te koken. Door het samengaan van hardware, software en voeding bereidt Mealhero op een gemakkelijke manier een gezonde maaltijd.
2 2 B A N17
17 B A N 2 3
ICT ALS VOORNAAMSTE SECTOR I N E E N D I V E R S PA L E T
DE SCALE-UPS R UKKEN OP…
In de opdeling naar de activiteitensector tekent de ondernemers-inflow een goede spreiding over de diverse sectoren op. Over de jaren heen, blijkt hier al bij al een vrij stabiel patroon waar te nemen.
Onderstaande grafiek toont dat het netwerk van BAN Vlaanderen vooral jonge ondernemingen weet aan te spreken. Zowat 9 op de 10 dossiers zijn bij hun start of binnen de eerste vijf jaar na hun start op zoek naar financiering bij BAN Vlaanderen. Een cijfer dat vrij constant blijft over de jaren heen. Het aantal jonge groeibedrijven type “scale-up” (tussen 2de en 5 de levensjaar) bereike terug een historisch hoog peil met 22% van het totaal.
Het merendeel van de dossiers situeert zich in de sectoren ICT en diensten. De gezondheidssector nestelt zich op een verdienstelijke derde plaats in 2017. In totaal vormen deze 3 top-sectoren in 2017 twee derden (66%) van alle gepresenteerde dossiers.
2017 • 98 projecten 5%
Ook vele andere sectoren zijn daarnaast vertegenwoordigd (industriële productie, distributie, energie & milieu), waardoor BAN Vlaanderen zijn rol als breed toegankelijk platform nog steeds waarmaakt.
40
16
10
ICT
diensten
gezondheid / medisch
09
07
06
gebruiksgoederen
consumptiegoederen
distributie
05
04
02
energie & milieu
investeringsgoederen
andere
2 4 B A N17
65%
22%
7%
• pre-start • start-up (-2j) • scale-up (2-5j) • mature onderneming (+5 jaar)
…MAAR GEZOCHTE BEDRAGEN BLIJVEN IN ANGELS-BEREIK In 2017 kwamen er meer vragen voor kleine financieringen (< 500.000 EUR) binnen, met name door de groei van het segment van 75.000 EUR tot 125.000 EUR, gecombineerd met een grotere vraag in het segment tussen 250.000 EUR en 500.000 EUR. Deze combinatie resulteerde erin dat driekwart van de dossiers een financieringsvraag onder de 500.000 EUR kenbaar maakten. Dit had ook zijn effect op de mediaanwaarde die op 300.000 EUR afklokte.
% 2017 • 98 projecten 1 12%
30%
34%
18%
5%
• tot 75 k • tot 125 k • tot 250 k • tot 500 k • tot 1000 k • +1000 k
17 B A N 2 5
DEALS
INHOUD DOSSIER ATTITUDE ONDERNEMER FINANCIÃ&#x2039;LE PERSPECTIEVEN SECTOR INNOVATIEGEHALTE LOCATIE
ON DER DEALS NEM ERS
BEPALENDE FACTOREN BIJ INVESTERINGSBESLISSING BUSINESS ANGEL
2 6 B A N17
17 B A N 2 7
M I N D E R A P P E T I J T V O O R I C T, M E E R VO O R G O E D E R E N E N D I E N S T E N
D E B U S I N E S S A N G E L S A L S G A N G M A K E R S VA N EEN MOOIE FINANCIERINGSMIX
In de gerealiseerde deals, opgedeeld naar activiteitsdomein, waren de ICT-bedrijven minder in trek dan hun aanbod, hetgeen dan weer ruim werd gecompenseerd door een verhoogde investeringsappetijt in de dienstensector, en in mindere mate de consumptiegoederen. De overige sectoren scoorden bij de angels in verhouding tot het aangeboden scala.
Met een totaal aantal van 26 dossiers dat door onze leden gefinancierd werd, zoekt 2017 aansluiting bij de historische topjaren. Met een totaal investeringsbedrag van de angels van ca. 3,6 miljoen EUR, wordt bovengemiddeld gescoord, doch niet opvallend hoger dan het gemiddelde. Die slechts beperkte overscore qua BA-geïnvesteerd bedrag komt door de verbeterde co-financieringssystemen die er sinds die eerdere topjaren bijkomend ontstaan zijn. Heel specifiek kan hierbij de “KMO-Cofinanciering” van het Participatiefonds Vlaanderen vermeld worden, met een tot 4 maal grotere hefboom dan de vroegere “BA+lening”.
40
31
%
%
projecten*
deals
ICT
09%
projecten
10%
15%
deals
08%
deals
healthcare / medical
04%
projecten
04%
deals
investeringsgoederen 2 8 B A N17
projecten
27%
deals
diensten
consumptiegoederen
projecten
16%
09%
projecten
05%
deals
04%
deals
energie & milieu
06%
projecten
04%
deals
distributie
3 595 097 EUR
GEMIDDELD GEÏNVESTEERD BEDRAG/DEAL OP P E I L , N O O I T WA R E N E R M E E R I N V E S T E E R D E R S ANGELS
08%
duurzame gebruiksgoederen
projecten
26
projecten
*Projecten staan voor gepresenteerde dossiers
De gemiddelde deal (geïnvesteerd bedrag door de BA(s) per dossier) kwam op ca. 150.000 EUR uit, bij een mediaanwaarde van 105.000 EUR. Het gemiddelde “investeringsticket”, zijnde het bedrag dat de individuele investeringen van de angels aangeeft, bedroeg in 2017 zo’n 60.000 EUR, bij een historisch absoluut record van 60 investerende angels. Daarnaast werden er in 12 dossiers KMO-Cofinancieringen gerealiseerd voor ruim 2,7 miljoen EUR, waardoor het gemiddelde gecombineerde investeringsbedrag van BA’s en Participatiefonds samen afklokte op een waarde van 242.962 EUR.
149 796 EUR
242 962 EUR
17 B A N 2 9
TOTAAL VERSCHAFT RISICOKAPITAAL ONDER DRUK DOOR MINDER CO-FINANCIERING
De investeringsdeals die binnen onze ondernemingen gebeurden, bereikten over de periode 2004-2017 een totaalniveau van bijna 79 miljoen EUR aan ingebrachte risicokapitaal-investering. In 2017 namen de business angels opnieuw duidelijk de lead als aanbrengers van groeifinanciering, zowel in directe investeringen als in de funding van het AAAF via volstorting van hun commitments. Samen met de co-financiers werd er in 2017 op een mooi totaal van 8.750.000 EUR opgehaalde financiering via BAN Vlaanderen afgeklokt, weliswaar lager dan het topjaar voordien, maar dit dan vooral door de verminderde activiteit van de fondsen (AAF is reeds geruime tijd in exitmodus en AAAF beëindigde zijn investeringsperiode in april 2017). Voorts valt op dat de co-financiering via het Participatiefonds Vlaanderen (KMO-Cofinanciering) stevig overeind blijft, maar toch aan belang inlevert t.o.v. het succesjaar 2016, kort na de introductie van deze nieuwe tool. BAN Vlaanderen ontwikkelt daarom in 2018 nieuwe plannen voor co-financieringsmechanismen.
3 0 B A N17
NIEUWE WEGEN TOT HEFBOOMWERKING
10000
8000
6000
4000
Uit de dealrealisaties blijkt dat business angels absoluut nodig blijven als roerganger van durfkapitaalverschaffing, maar dat er nood is aan bijkomende hefboom-verschaffende co-financiers. De eerste tests die BAN Vlaanderen in 2017 deed met het AngelWings-model tonen aan dat dit model mogelijkheden biedt om dossiers van extra investeerders uit het BAN –netwerk te voorzien (met beperkte tickets tot 25.000 EUR), alsook dat het aan de supply-side een alternatief biedt aan een groep angels die niet (steeds) op zoek is naar een forse investering of leading positie in deze bedrijven.
50%
gebruik KMOCofinancieringen
2000
0
• Ark Angels Activator Fund • vervolgingsinvestering AAF • KMO-Cofin via Participatiefonds • BA financiering
Daarnaast zijn er ook wegen naar doorgroei-financieringen met grotere tickets nodig. Hierin hopen we dat het Participatiefonds Vlaanderen met haar “KMO-Cofinanciering” terug naar een hogere samenwerking met de business angels weet te komen, en willen we zelf tot een waardige opvolger van de co-investeringsfondsen AAF en AAAF komen, hopelijk binnen een gunstige aangepaste private privak-regeling en in een nieuwe samenwerking met de Participatiemaatschappij Vlaanderen. Zo kunnen nog meer Vlaamse middelen gebundeld worden om het groeipotentieel van de ambitieuze Vlaamse ondernemers waar te maken. BAN Vlaanderen en haar leden tonen zich meer dan ooit bereid als echte “Flandriens” de kop te blijven trekken in de door start- en groeibedrijven opgezette financieringsrondes en deze bedrijven via hun wijsheid naar meer succes te brengen.
17 B A N 31
SELMA.AI PIETER STROUVEN & S A M U E L VA N D E N B E R G H
â&#x20AC;&#x153;D
ankzij BAN Vlaanderen hebben we de broodnodige centen gevonden om ons wild idee in de markt uit te proberen en een team uit te bouwen. Met de kapitaalsverhoging kregen we er ook een ervaren en gedreven bestuurder bij, Jean-Marie Vliegen, die zich onvermoeid inzet voor het bedrijf en ons als oprichters bijstaat met raad en daad. En als allereerste bedrijf op het nieuwe Angel Wings-platform van BAN Vlaanderen, hebben we gemerkt hoe het netwerk snel kan schakelen om een investeringsronde te sluiten.â&#x20AC;? Antwerpen, 9 november 2017 De jonge Belgische onderneming Selma.ai krijgt nieuwe fondsen in de vorm van een totale investering van 400.000 EUR. Deze inbreng gaat gepaard met de installatie van een professionele Raad van Bestuur met onafhankelijke voorzitter. Selma.ai NV is een jonge Belgische onderneming, opgericht in 2016 en expert in marketing automation en predictive analytics. Het bedrijf brengt met Selma haar eerste product op de markt: een oplossing voor marketeers om hun data moeiteloos te benutten.
3 2 B A N17
17 B A N 3 3
CON TACT Business Angels Netwerk Vlaanderen vzw Hendrik van Veldekesingel 150 bus 7 3500 Hasselt, BelgiĂŤ +32(0)11/870 910 info@ban.be ban.be
facebook.com/banvlaanderen twitter.com/BANVlaanderen Business Angels Network Vlaanderen - BAN Vlaanderen