JAARVERSLAG2018
the leading guide to wise deals
ENKELE HIGHLIGHTS VAN 2018
224 business angels
99
dossiers
78
30 deals
investerende business angels
6.283 K EURO
gefinancierd via BAN
4.034 K EURO
geĂŻnvesteerd BA-bedrag
Ik geloof zeer sterk dat de kracht en de wil om zichzelf her uit te vinden de sleutel is tot blijvend succes voor elke organisatie of onderneming. Ik heb BAN Vlaanderen leren kennen als een organisatie die niet bang is om zichzelf en haar werking in vraag te stellen met als doel een nog betere dienstverlening te leveren. De meest recente oefening leidde tot een actieplan dat vanaf dit jaar zal uitgerold worden en dit in partnerschip met de Vlaamse overheid. Het Agentschap Innoveren & Ondernemen zal ook de komende vier jaar de werking van BAN Vlaanderen blijven ondersteunen.
Beste lezer, Mark Andries administrateurgeneraal Agentschap Innoveren & Ondernemen
Panta rhei (alles stroomt). Met deze woorden gaf de Griekse filosoof Heraclitus reeds aan dat de wereld waarin we leven en ondernemen constant in beweging is. De versnelling van de ontwikkelingen in de financiÍle wereld, met de opkomst van fintech, crowdfunding en –lending, het belang van sociale media en de digitalisering in het algemeen, heeft ook de omgeving waarin BAN Vlaanderen opereert flink veranderd.
Door (nog) meer ondernemers te koppelen aan de voor hen meest geschikte business angel(s) willen we bereiken dat ze sneller kunnen uitgroeien tot toonaangevende ondernemingen in hun sector. De kennis en het financieel engagement van de business angels zullen deze ondernemingen helpen om vlugger en meer marktaandeel te veroveren. En tijd is zoals u wel weet van essentieel belang: de wereld wacht immers niet: Panta rhei! Ik wens BAN Vlaanderen veel succes toe en u veel leesplezier toe bij het doornemen van dit jaarverslag.
June Energy: slimme technologie en diensten waarmee gezinnen hun energieverbruik en -productie kunnen optimaliseren
ANGEL WINGS Angel Wings is een investeringsmodel binnen BAN Vlaanderen dat in 2017 in gebruik genomen werd. In deze investering kan een syndicaat van business angels, lid van BAN Vlaanderen, een co-investering doen met één of meerdere lead-angels. De individuele bedragen die via Angel Wings worden geïnvesteerd zijn eerder beperkt (tussen 5.000 EUR en 25.000 EUR), maar doordat er meerdere investeerders via dit model investeren kan er extra kennis en een groter investeringsbedrag gerealiseerd worden. Angel Wings nemen hun investeringsbeslissing snel (typisch: binnen 48 uur) en gebruiken daarbij ook regelmatig de Tax Shelter voor starters en groeibedrijven.
“Onze 4 business angels zijn door de wol geverfde ondernemers die de markt kennen en een lange-termijnvisie hebben op ontwikkeling en verwachte uitdagingen, met als voornaamste focus uiteraard de transitie naar 100% groene energie.” Vincent De Dobbeleer, co-founder
2018 IN HET KORT Dit jaaroverzicht toont een succesvolle werking van BAN Vlaanderen in 2018, met een aantal nieuw gevestigde records in de deals. Naar aantal gepresenteerde dossiers, en vooral en meer belangrijk, naar aantal deals blijkt dat er veel ondernemers op kwalitatieve wijze bediend worden binnen ons netwerk. Ook weten veel business angels hun eerste of “volgende” investering te realiseren via ons. Kwaliteit wordt trouwens steeds meer vooropgesteld binnen BAN Vlaanderen, om via een combinatie van kwalitatieve dossiers, investeerders én procedures te bouwen aan evenwichtige en duurzame deals. “Wise money” is de noemer waaronder het bestuur van BAN Vlaanderen dit kwaliteitsstreven plaatst en er in 2018 een allesomvattend programma rond ontwikkeld heeft, dat eind 2018 ook reeds deels in uitvoering werd gebracht.
Ook in 2019 en de volgende jaren zal BAN Vlaanderen haar werking verdere toespitsen in die gekozen richting volgens een weloverwogen actieplan dat zich vertaalt in: • intake van dossiers en angels, • opleidingsaanbod, • vernieuwing in de matchingdiensten, • uitbreiding van de dealguidingdiensten, • standaarddocumenten die een vereenvoudiging en uniformisering van de dealrealisatie moeten faciliteren, • het centraal stellen van de lead angels, zowel preals post-investering, • tot een brede nieuwe communicatiecampagne toe. De pas nieuw toegekende Vlaamse subsidie van onze werking voor de periode 2019-2022 ondersteunt en faciliteert dit ambitieus plan ten volle. Het is aanmoedigend dat in 2018 een recordaantal van 30 ondernemingen via BAN Vlaanderen hun groeifinanciering wisten op te halen, en dat daarin maar liefst een recordaantal van 78 business angels uit ons netwerk wilden investeren. Nog meer dan in het verleden willen we in de toekomst álle stakeholders, inclusief de ondernemers die finaal geen financiering bij ons weten op te halen, als “winnaars” in termen van gewonnen wijsheid te erkennen. De gevestigde records in 2018 moedigen ons alleszins aan om op de ingeslagen weg van vernieuwing en verbetering door te gaan!
“Onze technologie slaat aan en dat heeft ons overtuigd om dit avontuur aan te gaan en de onderneming te voorzien van groeikapitaal. Maar geen van ons was ondernemer en wij halen een onschatbare meerwaarde uit de kennis, ervaring en het netwerk van de Business Angels waarmee BAN Vlaanderen ons in contact gebracht heeft� Roel Smolders, CEO Activ84Health: ontwikkelt gevalideerde oplossingen om individuen met variabele fysieke, mentale en/of logistieke capaciteiten actief te houden in een motiverende, prettige en gepersonaliseerde omgeving
DE BUSINESS ANGELS Eind 2018 telde BAN Vlaanderen 224 betalende leden. Het netwerk blijft in het kader van het kwaliteits-streven ook aan de aanwervingskant van business angels zeer hoge normen hanteren. “Beter wat minder, maar wel kwalitatieve angels” haalt de bovenhand op een grenzeloze kwantitatieve aangroei in leden. De kwaliteit van de business angels moet zich vertalen in termen van mogelijke inhoudelijke meerwaarde in de te investeren bedrijven. BAN Vlaanderen verwelkomde in de loop van 2018 in totaal 33 nieuwe leden, waarnaast ook 191 leden hun lidmaatschap uit 2017 hernieuwden. De retentiegraad van 2017 naar 2018 bedraagt daarmee een historisch hoge 82%. Een bijkomende groei in het ledenbestand kan bewerkstelligd worden door alternatieve investeringsmethodieken binnen BAN Vlaanderen aan te bieden, waardoor andere typologieën van angels aangetrokken kunnen worden.
Evolutie ledenbestand 2004 – 2018
250 200 178 (gem.) 150 100 50 0
‘04 ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10
‘11
‘12 ‘13 ‘14 ‘15 ‘16 ‘17 ‘18
Nieuwe lidmaatschappen: 33 Verlengde lidmaatschappen: 191
WIE KAN BUSINESS ANGEL WORDEN? Kandidaat-leden moeten bereid zijn hun ervaring en kennis op actieve en kosteloze wijze in de geïnvesteerde bedrijven binnen te brengen. Ze worden beoordeeld op basis van hun professionele carrière, hun eerdere investeerderservaring, hun bestuurderscapaciteiten en de
aangegeven interesse tot aansluiting bij BAN Vlaanderen. In de aanwerving wordt daarbij gekeken naar welke investeringsactiviteit de kandidaat wil ontwikkelen: bedragen, aantal en frequentie van voorgenomen investeringen, commitment tot aanleveren kennis, ervaring en tijd aan de geïnvesteerde dossiers.
DE ONDERNEMERS In totaal werden er binnen BAN Vlaanderen sinds de opstart 1407 projecten voorgelegd aan de investeerders via anonieme fiches, presentaties op matching events en de portal www.angel4me. be, waarvan 99 projecten in 2018. Met dit aantal positioneert het jaar 2018 zich bij de betere middenklasse qua kwantitatief aanbod aan de business angels.
Evolutie aantal gepresenteerde dossiers 2004 – 2018
De geografische spreiding van de projecten is de laatste jaren vrij stabiel. West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Limburg blijven in 2018 relatief gezien wat achter, terwijl Antwerpen haar koppositie verstevigt. De Vlaamse ondernemers in Brussel weten ons steeds beter te vinden en wisten afgelopen jaar hun aandeel meer dan te verdubbelen naar 10%. De spreiding over de provincies sluit aan bij hun respectievelijk relatieve gewicht in het Vlaamse economische weefsel.
Geografische herkomst van de dossiers
120
Antwerpen Antwerpen Oost-Vlaanderen
100 94 (gem)
n = 99
n = 99
80
Brussel Vlaams-Brabant Limburg Brussel
Buitenland
Limburg
60
West-Vlaanderen
Wallonië Buitenland
40
West-Vlaanderen Wallonië
20 0
Oost-Vlaanderen
Vlaams-Brabant
‘04 ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10
‘11
‘12 ‘13 ‘14 ‘15 ‘16 ‘17 ‘18
Opvallende afwijking ten opzichte van dit patroon is in 2018 de opvallend grote inflow aan dienstenprojecten. Het merendeel van de totaliteit van dossiers situeert zich trouwens in de sectoren ICT en diensten ( samen twee derde van alle dossiers). De gezondheidssector bevestigt zichzelf voor het tweede jaar op rij op een verdienstelijke derde plaats. In totaal vormen deze 3 topsectoren in 2018 meer dan driekwart van alle gepresenteerde dossiers.
Naar levensfase weet het netwerk van BAN Vlaanderen vooral jonge ondernemingen aan te spreken. Zowat 9 op de 10 dossiers zijn bij hun start of binnen de eerste vijf jaar na hun start op zoek naar financiering bij BAN Vlaanderen. Dit is een cijfer dat duidelijk zeer stabiel blijft over de jaren heen.
Gepresenteerde projecten per levensfase 6%
Gepresenteerde projecten per sector
Pre-start
9%
5%
4%
3%
De distributiesector was dan weer opvallend minder dan gewoonlijk aanwezig. Systematisch zijn er echter vele andere sectoren vertegenwoordigd (industriĂŤle productie, consumptiegoederen, energie & milieu), waardoor BAN Vlaanderen zijn rol als breed toegankelijk platform blijft waarmaken.
Start-up (-2j)
Jonge onderneming (2-5j)
17%
13%
Mature onderneming (+5 jaar)
2%
ge D br uu ui rz ks a go m ed e er en Co n go su ed m er pti en eIn v go est ed eri er ng en sD is tr ib ut ie En er gi e & M ili eu
10% G e & zo M nd ed h isc eid h
28%
D ie ns te n
IC T
39%
64%
Qua gezocht financieringsbedrag zorgt de jonge aard van de aanvragende bedrijven ervoor dat ruim driekwart van de dossiers een financieringsvraag onder de 500.000 EUR bij ons kenbaar maakt.
Gezochte bedragen 313.500 EURO Gemid. bedrag 280.000 EURO Mediaan bedrag
up to 75
up to 125
up to 25
up to 50
up to 10 1000K-
HOE ZIET EEN INVESTERINGSTICKET ERUIT? Het “investeringsticket” is het bedrag dat aangeeft hoeveel de individuele investering van een angel in een project bedraagt. Het gemiddelde ticket klokt in 2018 op 51.700 EURO af, bij een ander historisch absoluut record: dat van maar liefst 78 investerende angels. Zowel het iets lagere niveau van het gemiddeld ticket alsook het hoge niveau aan investing angels vinden hun oorsprong deels in het verhoogde gebruik van de “AngelWings”- cofinanciering, waarbij leden van BAN Vlaanderen de kans krijgen om met kleine bedragen (typisch 5.000 à 25.000 EURO) aanvullend aan hun collega’s mee te investeren in dossiers waarin laatstgenoemden als lead angel optreden.
DE BUSINESS ANGELS IN THE LEAD
MAAR COFINANCIERING IS WELKOM In 2018 namen de business angels opnieuw duidelijk de lead als aanbrengers van groeifinanciering, met name via hun directe investeringen. Samen met de cofinanciers werd er in 2018 op een totaal van 6.283.000 EURO aan via BAN Vlaanderen opgehaalde financiering afgeklokt, weliswaar lager dan het topjaar voordien, maar dit dan vooral door de verminderde activiteit van de fondsen (AAF ging in 2018 in vereffening en AAAF beëindigde zijn investeringsperiode in april 2017). Voorts valt op dat slechts 13% van de deals in 2018 een Cofinanciering van PMV/z-Leningen toegewezen kreeg. BAN Vlaanderen overlegt met PMV/z-Leningen om in het mechanisme van Cofinanciering een aantal technische aanpassingen door te voeren om deze combinatie terug beter te laten aanknopen met de succesvolle cofinancieringswerking uit het recente verleden.
DEALS De geïnvesteerde bedrijven 2018 was een absoluut topjaar voor BAN Vlaanderen met 30 gerealiseerde deals binnen het netwerk. Dit betreft overigens allemaal nieuwe geïnvesteerde bedrijven en telt de vervolgrondes in eerdere dossiers niet mee. Met deze score zitten we voor het vierde jaar op rij ver boven het langlopende gemiddelde, waarbij de voortschrijdende zogenaamde “zwevende” trendlijn (die telkens rekening houdt met de prestaties van de afgelopen 2 jaren) reeds sinds 2012 in stijgende lijn zit en een absolute piek bereikt in 2018.
Dat de BAN-processen zeer effectief afgesteld staan blijkt uit de grote slaagkans die de gepresenteerde dossiers bij BAN Vlaanderen genieten: maar liefst 3 van de 10 presenterende ondernemers vindt bij BAN Vlaanderen zijn/haar investeerder. Aantal deals / gepresenteerde projecten
30% 25% 20%
Aantal deals
30
15%
25
10%
21 (gem.) 20
5% 15
0% ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10
10 5 0
‘04 ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10
‘11
‘12 ‘13 ‘14 ‘15 ‘16 ‘17 ‘18
‘11
‘12
‘13
‘14
‘15
‘16
‘17
‘18
Naar activiteitendomein van de geĂŻnvesteerde bedrijven zien we dat het aanbod naar de business angels quasi perfect in lijn ligt met hun investeringsinteresse. De verdeling in gepresenteerde projecten enerzijds en finale deals anderzijds, lopen vrijwel gelijk. De ICT-bedrijven zijn erg in trek met 40% van alle gerealiseerde deals, gevolgd door de dienstensector. Binnen de overige sectoren zien we een iets grotere investeringsappetijt in de productie van duurzame gebruiksgoederen, dat zich daarmee op een derde plaats nestelt, zij het op een respectabele afstand van de top 2.
Naar levensfase zijn het vooral de start-ups (prestarters en starters tot 2 jaar tekenen voor 77% van de deals) die bij onze business angels in trek blijken te zijn, met een meer uitgesproken BA-interesse in recent gestarte bedrijven en jonge groeiondernemingen die net iets verder staan (samen 93% van de deals vs. 81% van de gepresenteerde cases). De business angels bewijzen hiermee eens te meer hun onmiskenbare meerwaarde in deze beginfase van het ondernemerschap.
Projecten en deals per levensfase
Projecten en deals per sector
28%
Start-up (-2j)
Jonge onderneming (2-5j)
Mature onderneming (+5 jaar)
Pre-start
Start-up (-2j)
Jonge onderneming (2-5j)
Mature onderneming (+5 jaar)
Pre-start
Start-up (-2j)
Jonge onderneming (2-5j)
Mature onderneming (+5 jaar)
5%
ge
Pre-start
9%
40%
ICT
30%
13%
7%
10%
2%
4%
3%
G e & zo M nd ed h is eid ch En e M rg ili ie eu & In v go es ed ter er ing en sD is tr ib ut ie
23%
39%
br Du ui ur ks za go m ed e er en C on go su ed m er pti en e-
23% 23%
13%
D
70% 70% 70%
13%
17% 13%
ns te n
17% 17%
ie
64% 64% 64%
T
6% 6% 6% DEALS (30) 7% 7% 7%
IC
PROJECTEN (99)
3%
3%
3%
_
Diensten Duurzame gebruiksgoederen Consumptiegoederen Gezondheid/Medisch Energie & Investeringsgoederen Milieu Distributie
Naar het gezochte bedrag dat de ondernemers aanmelden bij hun contactname met BAN Vlaanderen, zien we dat er in alle segmenten interesse is van onze angels. Op te merken is dat er in het lage segment (tot 125.000 EURO gezochte financiering) een hoge investeringsactiviteit valt op te tekenen (24% van de deals t.o.v. 13% van de gepresenteerde dossiers). Het zijn vooral de bedrijven met een gezocht bedrag beneden 500.000 EURO die succesvol blijken in het ophalen van BA-geld (83%).
Projecten en deals per gezocht bedrag
1000K-
projecten 99
deals deals 30 30
to 75K up to 1000K upup to 75K to 125K up to 500K upup to 125K to 250K up to 250K upup to 250K to 500K up to 125K upup to 500K
up to 75K
up to 1000K up to 1000K 1000K1000K-
Oncomfort: medische startup en marktleider in klinische hypnose via virtuele realiteit
“We waren op zoek naar smart geld om de uitbreiding van ons bedrijf te versnellen. Met de investeerders van Business Angels Netwerk Vlaanderen en BeAngels, samen met de steun van het Waalse Gewest en een bank, werd ons doel perfect bereikt. De financieringsronde werd op korte tijd succesvol afgesloten en laat het bedrijf nu toe zich te concentreren op haar ambitieus groeiplan.” Gérald de Patoul, medeoprichter en CFO
De geïnvesteerde bedragen Met een totaal aantal van 30 dossiers door onze leden gefinancierd, is 2018 dus een historisch topjaar. Met een totaal investeringsbedrag van de angels van ruim 4 miljoen EURO, wordt bovengemiddeld gescoord, doch een absoluut topbedrag (zoals in 2013 en 2015 werd opgetekend) is dit niet. De eerder aangetoonde interesse voor de jonge bedrijven met beperktere kapitaalnood verklaart een lager gemiddeld investeringsbedrag. Totaal geïnvesteerd BA-bedrag & aantal deals
De investeringsdeals die binnen de gepresenteerde ondernemingen gebeurden, bereikten over de BAN Vlaanderen bestaansperiode 2004-2018 een totaalniveau van ruim 85 miljoen EURO aan ingebrachte risicokapitaal-investering verdeeld over 306 dossiers.
Totaal ingebrachte risicokapitaal-investering 2004 – 2018 € 13,5 mln. Cofinanciering PMV/z-Leningen
5.000.000
€ 51,5 mln. BA-financiering
4.000.000 3.607.131 (gem.)
85 mln.
3.000.000
306 dossiers 2.000.000
1.000.000
0
€ 20 mln. Eigen coinvesteringsfondsen
‘12 (14)
‘13 (27)
‘14 (20)
‘15 (27)
149.417 EURO
Gemid. geïnvest. bedrag
‘16 (24)
‘17 (26)
’18 (30)
112.500 EURO Mediaan geïnvest.bedrag
WeGroup: innovatieve technologie connecteert aanbieders van verzekeringen, zoals makelaars en agenten, met hun groeiende digitale doelgroep.
“Onze samenwerking met BAN Vlaanderen illustreert perfect hét onderscheidende kenmerk van BAN: de toegevoegde waarde van Business Angels. Onze investeerder stelt zijn ruim 20 jaar ervaring aan de top van de verzekeringswereld en zijn uitgebreide netwerk ten dienste van de startup.” Arvid De Coster, CEO
Look Live Media: applicaties om mediahuizen in staat te stellen om de plaag van fake news te bestrijden.
“De samenwerking met BAN Vlaanderen is bijzonder vlot verlopen. Wij hadden eerder dit jaar een aantal pitches gehouden en daaraan goede contacten overgehouden met twee business angels die nu in onze onderneming stappen. Hun voornaamste inbreng is hun jarenlange ervaring en ondernemerschap. We zijn BAN Vlaanderen dan ook bijzonder dankbaar dat we via hun platform de juiste mensen gevonden hebben.” Donald Staar, oprichter en CEO
Business Angels Netwerk Vlaanderen vzw Hendrik van Veldekesingel 150/7 3500 Hasselt +32 11 87 09 10 info@ban.be ban.be facebook /banvlaanderen twitter/BANVlaanderen linkedin Business Angels Network Vlaanderen - BAN Vlaanderen