ژماره‌ 390

Page 14

‫‪14‬‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫هێزی‌ پشتیوان پێویسته‌؟‬ ‫عه‌زیز ره‌ئووف‬ ‫ی رابردو‪،‬‬ ‫ی سه‌ده‌ ‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ هه‌شتاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران‪-‬عێراق‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫له‌گه‌رمه‌ی‌ شه‌ڕ ‌‬ ‫ی نارد‌ه كوردس���تانی‌ ئێران بۆ‬ ‫هێزێك��� ‌‬ ‫ی خۆره���ه‌اڵت‌و‬ ‫ی كوردان��� ‌‬ ‫یارمه‌تیدان��� ‌‬ ‫كۆمه‌ك به‌هێ���ز‌ه كوردیه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی‬ ‫دروس���ت دوای‌ شۆڕش���ی‌ كۆم���ار ‌‬ ‫ئیسالمی‌ ئێران‌و پاكتاوكردنی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫ی‬ ‫هێزه‌ كوردی‌‌و عه‌لمانی���ه‌كان له‌خاك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵتداران ‌‬ ‫ئێران له‌سه‌ر ده‌س���ت ‌‬ ‫شۆڕشی‌ ئیسالمی‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و‌ه س���ه‌رده‌مێك بو ك��� ‌ه كورد‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌بو‪ ،‬نه‌ بس���تێك خاك ‌‬ ‫ن��� ‌ه كیان��� ‌‬ ‫ی له‌به‌رده‌ستدا بو‪.‬‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫كوردس���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌ئێستادا له‌سه‌رده‌م‌و قۆناغێك ‌‬ ‫ی جۆرێ���ك‬ ‫ت���ردا ده‌ژی���ن‪ .‬له‌س���ایه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌حوكمڕان���ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان ‌‬ ‫ی تردایه‌و‬ ‫عێراق دۆخه‌ك���ه‌ له‌قۆناغێك ‌‬ ‫ش���وێن هه‌مان ش���وێن ب���ه‌اڵم كات‌و‬ ‫ی جیاوازتر‪.‬‬ ‫سه‌رده‌مێك ‌‬ ‫ی خۆرئ���اوا‬ ‫ی له‌كوردس���تان ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫روده‌دات‪ ،‬جینۆس���ایده‌ به‌مان���ا هه‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫تراژیدیه‌كه‌ی‌ جینۆس���اید‪ .‬ره‌شه‌كوژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك ‌ه ك ‌ه له‌سه‌روبه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫دیكتاتۆردایه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌س���ه‌روبه‌ند ‌‬ ‫ی س���نوره‌كان‪.‬‬ ‫جیهانگیری‌‌و كاڵبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌د‌ه ‌‬ ‫بیرمانبێته‌و‌ه له‌بیس���ته‌كان ‌‬ ‫ی گه‌الن دروس���ت‬ ‫رابردودا ك ‌ه س���نور ‌‬ ‫ده‌كرێ���ت ك���ورد ده‌بێت���ه‌ قوربان���ی‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا كه‌ سنوره‌كان كاڵده‌بێته‌وه‌و‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه‬ ‫جیه���ان ده‌بێت��� ‌ه گوندێك��� ‌‬ ‫ك���ورد هه‌رده‌بێت���ه‌و‌ه به‌قوربانی‌‪ .‬وات ‌ه‬ ‫ی گه‌الندا‬ ‫ی سنور ‌‬ ‫له‌سه‌روبه‌ندی‌ كێشان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ورد بۆت��� ‌ه قوربانی‌‌و له‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫كاڵبون���ه‌وه‌ی‌ سنوره‌كانیش���دا ك���ورد‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ له‌به‌رده‌م جینۆس���ایددا‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌بینێته‌وه‌ وه‌ك���و له‌وێنه‌كاندا‬ ‫ده‌یانبینی���ن ك��� ‌ه ئه‌گه‌ر ئ���ه‌م جۆر‌ه‬ ‫وێنانه‌ له‌فیلمه‌كانیشدا ببینین ده‌ڵێین‬ ‫زیاده‌ڕۆیی تێداكراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بۆت��� ‌ه جێگ ‌ه ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی زۆرێ���ك له‌هێ���زو الی ‌هن‌و‬ ‫مش���تومڕ ‌‬

‫ی عێراق ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫تاكه‌كان له‌كوردس���تان ‌‬ ‫ك ‌ه ئای���ا كۆم���ه‌ك به‌برا ك���ورده‌كان‬ ‫له‌خۆرئ���اوا بكرێ���ت یان نا؟ ئێس���تا‬ ‫ی وه‌رگرتوه‌و‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫كۆم���ه‌ك فۆڕمێك ‌‬ ‫به‌ش���ێوازێكی‌ تر كۆم���ه‌ك به‌ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬هه‌ندێك له‌گه‌نجه‌كانی‌ باشور‬ ‫ی به‌ر‌هی‌ نوس���ره‌وه‌و شه‌ڕ‬ ‫ده‌چن ‌ه به‌ره‌ ‌‬ ‫به‌برا ك���ورده‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌م گه‌نجان ‌ه‬ ‫ی ئاره‌زوی‌ ش���ه‌ڕ‬ ‫پێده‌چێ���ت ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی تری���ان نه‌بێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئ���اره‌زو ‌‬ ‫ج���ۆر‌ه له‌گه‌نج له‌كوردس���تانی‌ عێراق‬ ‫له‌ده‌ستبه‌تاڵییه‌كی‌ كوشنده‌دا ده‌ژین‌و‬ ‫ی ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن ش���تێك بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئاره‌زو ‌‬ ‫شار بێت یان شتی‌ تر‪.‬‬

‫له‪ 20‬ساڵی‌ رابردودا‬ ‫هه‌رێم جۆرێك‬ ‫له‌ته‌مه‌ڵی‌‌و به‌رخۆری‌‬ ‫به‌خۆوه‌ بینیوه‌ كه‌‬ ‫سه‌رجه‌م هه‌وڵه‌كانی‌‬ ‫له‌خۆشگوزه‌رانی‌‌و‬ ‫رابواردندا‬ ‫كورتده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫كاتی‌ ئه‌وه‌ی‌ نیه‌‬ ‫كۆمه‌ك به‌وی‌ تر بكات‬ ‫ی سیاسیدا‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫ی ت���ره‌‪ .‬پارت��� ‌‬ ‫فۆڕمێك��� ‌‬ ‫كوردس���تان دو هه‌ن���گاوی‌ زۆر تراژید‬ ‫ده‌نێت له‌خۆرئاوا‪ .‬ئه‌مه‌ش وه‌ك هه‌نگاو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كوردس���تان ‌‬ ‫تراژیدی ‌ه ناوخۆییه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌م هێز‌ه وه‌ك‬ ‫عێراق ك ‌ه ده‌موچ���او ‌‬ ‫ی دیكتات���ۆر نیش���انده‌دات ‪.‬‬ ‫هێزێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حزب ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م دروس���تكردن ‌‬ ‫هه‌نگاو ‌‬ ‫كارتۆنی ‌ه له‌خۆرئاوا ئه‌مه‌ش به‌كۆمه‌ك‬ ‫به‌تورك���ه‌كان‪ ،‬له‌ئێس���تادا ده‌زانی���ن‬ ‫ی ئابوری‌ پت���ه‌و له‌نێوان‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پارتی‌‌و توركیادا هه‌یه‌‪ .‬دروس���تكردن ‌‬

‫ی‬ ‫ی وه‌ك چ���ۆن پارت ‌‬ ‫ی كارتۆن��� ‌‬ ‫حزب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردس���تانی‌ عێراق له‌بیس���ت ساڵ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ركردوه‌ ئێستاش‬ ‫رابردودا ئیش��� ‌‬ ‫له‌خۆرئاوا له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م فۆڕم ‌ه ئیش‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و پارته‌ ‌‬ ‫ده‌كات ب���ۆ الوازكردن ‌‬ ‫كه‌ له‌په‌كه‌كه‌و‌ه نزیكه‌ ئه‌مه‌ش له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی توركه‌كان‪ .‬دوه‌م داخستن ‌‬ ‫خواس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫س���نوره‌كان ئه‌مه‌ش له‌هیچ عورفێك ‌‬ ‫ی نابێته‌و‌ه‬ ‫سیاس���ی‌‌و ئه‌خالقیدا جێگه‌ ‌‬ ‫ك��� ‌ه نه‌ته‌وه‌یه‌ك جینۆس���اید بكرێت‌و‬ ‫هێزێكی���ش س���نور به‌س���ه‌ر خه‌ڵكدا‬ ‫دابخات‪.‬‬ ‫ی عێراق له‌بیست‬ ‫كورد له‌كورس���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆرێك له‌ته‌مه‌ڵ ‌‬ ‫ی رابردودا توش ‌‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫ی تر‬ ‫ی به‌ئه‌و ‌‬ ‫ی كۆمه‌ككردن ‌‬ ‫بوه‌ كه‌ توانا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫له‌ده‌س���تداوه‌‪ .‬حزبه‌كان ‌‬ ‫عێ���راق به‌عه‌لمان���ی‌‌و ئیس�ل�امیه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچه‌یین‌و ناتوانن له‌جاده‌ ‌‬ ‫هێزگه‌ل ‌‬ ‫قیر الب���ده‌ن‪ .‬ئه‌م هێزان��� ‌ه هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی كوردستان ده‌كه‌ن‬ ‫باش له‌چوارپارچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ناتوانن له‌س���نوری‌ ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی فراوانتر بنێن‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫خۆیان هه‌نگاو ‌‬ ‫ی وه‌ك په‌كه‌ك ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌جیاواز له‌هێزێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوترین هێزه‌ بۆ كۆمه‌ككردن ‌‬ ‫ی ت���رو ل���ه‌م باره‌ی���ه‌و‌ه‬ ‫پارچه‌كان��� ‌‬ ‫ی سه‌ركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫گه‌مه‌كه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردودا هه‌رێم ‌‬ ‫له‌بیس���ت س���اڵ ‌‬ ‫ی عێراق جۆرێك له‌ته‌مه‌ڵی‌‌و‬ ‫كوردستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خ���ۆو‌ه بینیو‌ه ك ‌ه به‌ناو ‌‬ ‫به‌رخۆر ‌‬ ‫ی له‌ده‌س���تداوه‌و‬ ‫ئازادیی���ه‌وه‌ ئ���ازاد ‌‬ ‫ی له‌خۆشگوزه‌رانی‌‌و‬ ‫سه‌رجه‌م هه‌وڵه‌كان ‌‬ ‫رابواردنی‌ رۆژان���ه‌دا كورتده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی تر‬ ‫ی نیه‌ كۆم���ه‌ك به‌و ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���كات‪ .‬ئۆپۆزس���یۆنیش هه‌وڵه‌كان ‌‬ ‫ی خۆش���گوزه‌ران‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نی ‌ه ده‌بێت خۆش���گوزه‌ران بژێت‌و له‌م‬ ‫الیه‌نه‌وه‌ كۆمه‌ك به‌ده‌سه‌اڵت ده‌كات‪.‬‬ ‫ی چه‌كدار‬ ‫من ته‌س���ه‌ور ناكه‌م هێ���ز ‌‬ ‫له‌باش���ور كۆم���ه‌ك به‌برا ك���ورده‌كان‬ ‫ب���كات‪ ،‬هێزی‌ س���ه‌ربازی‌ له‌باش���ور‬ ‫ی له‌ملمالن���ێ ناوخۆییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫س���ه‌رقاڵكراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ مه‌ش���قی‌ پێ‬ ‫ی تر بكات‪.‬‬ ‫نه‌ك���راو‌ه ك ‌ه كۆمه‌ك ب���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆو‌ه بۆ س���ه‌ركوتكردن ‌‬ ‫له‌شه‌ڕ ‌‬ ‫ناوخۆی���ی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫خۆپیش���انده‌ران ‌‬ ‫له‌س���ه‌رقاڵبون به‌موچ���ه‌و ئیمتیازه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫تا قه‌ڵه‌وبون به‌ده‌س���ت چاودێریكردن ‌‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدان ‌ه ناوخۆییه‌كان‪ ،‬وایكردو‌ه‬ ‫ئومێد به‌هێزه‌كانی‌ ئێم ‌ه بۆ كۆمه‌ككردن‬ ‫به‌برا ك���ورده‌كان له‌خۆرئاوا ته‌واو الواز‬ ‫بێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫نامەکەی کۆسرەت رەسوڵ‬ ‫بۆ نەوشیروان مستەفا‬

‫مەغزای پشت ناردنی نامەکە‬

‫ئاری ئەبوبەکر‬

‫نامەکەی کۆسرەت‬ ‫رەسول هاوکات‬ ‫پەیامێکیشە بۆ‬ ‫پارتی‪ ،‬کە تێیدا‬ ‫دەیەوێت ئەو‬ ‫مەسجە بەپارتی‬ ‫بگەیەنێت‪ ،‬کە‬ ‫ئەگەری رێککەوتن‬ ‫لەنێوان یەکێتی‌و‬ ‫گۆڕاندا‪ ،‬هەمیشە‬ ‫ئەگەرێکی کراوەیە‬

‫کۆسرەت رەسوڵ عەلی‪ ،‬کە لەئێستادا‬ ‫بەکەس���ی یەکەم���ی ن���او یەکێت���ی‬ ‫دادەنرێ���ت‪ ،‬ئەویش ه���ەم بەحوکمی‬ ‫پێگەی کەسایەتی خۆی لەناو هەولێرو‬ ‫هەمی���ش چونک���ە بەفەرم���ی جێگری‬ ‫یەکەمی سکرتێری گش���تی یەکێتییە‪،‬‬ ‫نامەیەک بەبۆنەی جەژنەوە‪ ،‬ئاڕاستەی‬ ‫نەوش���یروان مستەفا‪ ،‬رێکخەری گشتی‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان دەکات‪ ،‬کە پڕە‬ ‫لەدەاللەت‌و مەغزای سیاسی‪.‬‬ ‫ناردن���ی نام���ە لەالیەن کۆس���رەت‬ ‫رەس���وڵەوە بۆ نەوش���یروان مستەفا‬ ‫لەکاتێکدایە‪ ،‬کە لەدوای دروس���تبونی‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕان���ەوە ت���ا هەنوکە‪،‬‬ ‫نێوانی یەکێتی‌و گۆڕان هێندەی ئیستا‬ ‫خ���راپ نەب���وە‪ .‬بۆیە ناردن���ی نامەی‬ ‫جەژنە پیرۆزەی کۆس���رەت رەس���وڵ‪،‬‬ ‫دەکرێت ش���یکردنەوەی سیاسی وردی‬ ‫بۆ بکرێت‪ ،‬چونکە نامەکە هاوڕێیایەنە‬ ‫نییە (وەک ئەوەی لەنامەکەدا هاتوە)‪،‬‬ ‫بەڵکو مەسجی سیاسی ئاڕاستەکراوی‬ ‫تێدایە‪ ،‬چونکە نێوانی خودی کۆسرەت‬ ‫رەسوڵ‌و نەوش���یروان مستەفا‪ ،‬لەدوای‬ ‫دروستبونی گۆڕانەوە‪ ،‬چەندین سەختی‌و‬ ‫هەورازو نشێوی بەخۆوە بینوە‪ ،‬تا ئەو‬ ‫رادەی���ەی چەند جارێک نەوش���یروان‬ ‫مس���تەفا لەڕێگەی یاداش���تەکانیەوە ش���یکردنەوەدا ئ���ەوە دەردەکەوێ���ت‪،‬‬ ‫لەخودی کۆس���رەت رەس���وڵی داوە‪ ،‬کە کۆس���رەت رەس���وڵ لەڕێ���ی ئەو‬ ‫کۆس���رەت رەس���وڵیش بەهەمانشێوە نامەیەوە دەیەوێت ئەوە نیش���انی باڵە‬ ‫جیاوازەکانی ناو یەکێتی بدات‪ ،‬کە ئەو‬ ‫وەاڵمی داوەتەوە لەڕێگەی وتارەوە‪.‬‬ ‫کاتێک کۆس���رەت رەس���وڵ نامەی کەس���ی یەکەمی یەکێتییە لەئیستاداو‬ ‫جەژن���ە پیرۆزە دەنێرێ���ت‪ ،‬لەپەیوەند هیچ رێککەوت���ن‌و تەنگەژەیەک لەگەڵ‬ ‫بەناوخ���ۆی یەکێتیی���ەوە‪ ،‬لەیەک���ەم دەرەوەی یەکێتیی���دا بێ ئەو ناکرێت‌و‬

‫ئەو یەکێکە لەپایە گرنگەکانی یەکێتی‬ ‫و‪ ،‬ئەو دەتوانیت رێڕەوی تەنگەژەکان‬ ‫بگۆڕێ���ت‌و پەیوەندی دروس���ت بکات‪،‬‬ ‫ئەمە یەکێکە لەمەس���جە سیاسییەکان‬ ‫کە دەیەوێت لەڕێگەی ئ���ەو نامەیەوە‬ ‫بەباڵەکانی تری ناو یەکێتی بدات‪.‬‬ ‫کۆس���رەت رەس���وڵ‪ ،‬وەک هەمیشە‬ ‫بەوە ناس���راوە‪ ،‬کە گۆڕان���ی لەپارتی‬ ‫پێباش���تر ب���وە‪ ،‬ئەگەرچی گ���ۆڕان‌و‬ ‫یەکێتی لەئیس���تادا پەیوەندییەکانیان‬ ‫بارگرژییەک���ی زۆری پێوە دیارە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەم نامەیە وەک دەستپێش���خەرییەکی‬ ‫یەکێتی (بەتایبەتیش خودی باڵەکەی‬ ‫کۆسرەت رەس���وڵ) بۆ هێورکردنەوەی‬ ‫نێوان خۆیان‌و گۆڕان دێتە بینین‪ ،‬چونکە‬ ‫یەکێتی لەوە دەچێت گەیش���تبێتە ئەو‬ ‫بڕوایەی کە زیان لەهەڵبژاردن دەکات‪،‬‬ ‫ئەگەر بەم بارگرژییەی ئیستایەوە لەگەڵ‬ ‫گ���ۆڕان بچێتە هەڵمەتی هەڵبژاردنەوە‪،‬‬ ‫بۆیە ئەم نامەیە دەستپێشخەرییەکە بۆ‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬بەاڵم ئایا گ���ۆڕان قبوڵی ئەو‬ ‫دەستپێشخەرییە دەکات؟؟‬ ‫نامەکەی کۆس���رەت رەسول هاوکات‬ ‫پەیامێکیش���ە ب���ۆ پارتی‪ ،‬ک���ە تێیدا‬ ‫دەیەوێ���ت ئ���ەو مەس���جە بەپارت���ی‬ ‫بگەیەنێت‪ ،‬ک���ە ئەگ���ەری رێککەوتن‬ ‫لەنێ���وان یەکێتی‌و گۆڕاندا‪ ،‬هەمیش���ە‬ ‫ئەگەرێکی کراوەیە‪ ،‬ئەگەر بێتو ئەوەی‬ ‫یەکێت���ی مەبەس���تییەتی‪ ،‬پارتی بۆی‬ ‫ئەنجام ن���ەدات‪ ،‬ئ���ەوا بەدیلی پارتی‬ ‫بۆ یەکێت���ی گۆڕان دەبێت ( کە دیارە‬ ‫بەهەم���و پێ���وەرەکان یەکێتی‌و گۆڕان‬ ‫بەهەردوکیان���ەوە لەپارتی زیاتر دەنگ‬ ‫دەهێن���ن لەهەڵبژاردن���دا)‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫لەخراپترین دۆخی پەیوەندییشیاندا بن‬ ‫لەگەڵ گۆڕاندا‪.‬‬ ‫ل���ەم روانگانەوە تەنها ش���تێک کە‬ ‫یەقین���ی تێدایە‪ ،‬ئەوەی���ە‪ ،‬کە ناردنی‬ ‫نامەیەکی ک���راوە لەالیەن کۆس���رەت‬ ‫رەس���وڵەوە بۆ نەوش���یروان مستەفا‬ ‫بەتایبەتی لەم کات���ەدا کە هەڵبژاردن‬ ‫لەڕێگەیە‪ ،‬بێ ئامانجی سیاس���ی نییەو‬ ‫ناکرێت تەنها وەک نامەیەکی ئاس���ایی‬ ‫رۆتینی سەیربکرێت‪.‬‬

‫ده‌نگ ‌ه ئاڵتونییه‌كه‌ی د‪.‬نوری تاڵه‌بانی سه‌باره‌ت به‌پرۆژه‌ ‌ی ده‌ستور‬

‫خه‌لیل عه‌بدواڵ‬ ‫رۆژی ‪24‬ی حوزه‌یران����ی ‪2009‬‬ ‫په‌رله‌مان����ی كوردس����تان به‌جی����اوازی‬ ‫دیدی حزبی‌و ئایین����ی‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌‪،‬‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌ستوری هه‌رێمی كوردستانی‬ ‫به‌ده‌نگ����ی ‪ 95‬ئه‌ن����دام له‌ك����ۆی ‪96‬‬ ‫ئه‌ندام����ی ئاماده‌ب����و‪ ،‬په‌س����ه‌ند كرد‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����د هه‌ن����دێ‌ ئه‌ندام����ی دیكه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان س����ه‌رنجیان له‌سه‌ر پڕۆژه‌ی‬ ‫ده‌ستوره‌كه‌ هه‌بوو دژی په‌سه‌ندكردنی‬ ‫ب����ون‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئام����اده‌ی كۆبونه‌وه‌كه‌‬ ‫نه‌بون‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ له‌پرۆتۆكۆل‌و یاس����ا‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان����ی په‌س����ه‌ندكردنی‬ ‫پ����ڕۆژه‌ی ده‌س����تور به‌ئاماده‌نه‌ب����و‬ ‫تۆماك����راون‪ ،‬ناڕه‌زاییه‌كه‌یان مۆركێكی‬ ‫یاس����ایی به‌خ����ۆوه‌ نه‌گرت����وه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ده‌نگ����ی د‪.‬نوری تاڵه‌بانی به‌ده‌نگی دژ‬ ‫به‌پڕۆژه‌كه‌ له‌به‌ڵگه‌نامه‌ ره‌سمییه‌كاندا‬ ‫تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬ن����وری تاڵه‌بانی كه‌س����ایه‌تییه‌كی‬ ‫ناس����راوو ش����اره‌زای بواری ده‌ستورو‬ ‫یاس����اییه‌‪ ،‬خه‌مخۆرێكی گه‌وره‌ی گه‌لی‬ ‫كوردس����تانه‌‪ ،‬هه‌ر ل����ه‌دوای راپه‌ڕینی‬ ‫ئازاری ‪1991‬ه‌وه‌ له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دا بوه‌‬ ‫كه‌ هه‌رێمی كوردس����تان ببێته‌ خاوه‌نی‬ ‫ده‌س����توری‌ خۆی‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌‬ ‫پ����ڕۆژه‌ ده‌س����تورێكی ئاماده‌ك����رد‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم هه‌ر به‌پ����ڕۆژه‌ مای����ه‌وه‌‌و نه‌بو‬ ‫به‌ده‌س����تور‪ ،‬چونك ‌ه نه‌خرایه‌ به‌رده‌م‬

‫په‌رله‌مان����ی‌ هه‌رێم ت����ا لێبكۆڵێته‌وه‌‌و‬ ‫دواتر په‌س����ه‌ندی‌ ب����كات‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫له‌ك����ۆی‌ (‪ )99‬په‌رله‌مانت����اری خولی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ په‌رله‌م����ان (‪)33‬په‌رله‌مانتار‬ ‫له‌هه‌ردو فراكسیۆنه‌كه‌ی‌ ناو ئه‌و خوله‌‬ ‫داوایان له‌سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان كردبو‬ ‫ئه‌و پرۆژه‌یه‌ گفتوگۆی‌ له‌س����ه‌ر بكرێت‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ په‌سه‌ندكردنی‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم دكتۆر نوری‌ تاڵه‌بانی‌ به‌رده‌وام‬ ‫ب����و له‌س����ه‌ر هه‌وڵه‌كانی ب����ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێم ببێته‌ خاوه‌نی ده‌ستوری‌ خۆی‌‪.‬‬ ‫كات����ێ‌ به‌ناچاری����ی‌ روی‌ ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫كوردس����تان كرد‪ ،‬هه‌ر ب����ه‌رده‌وام بو‬ ‫به‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌ نوسین‌و به‌شداریكردن‬ ‫له‌كۆڕو كۆنفرانس����ی‌ یاسایی‌‌و سیاسی‪،‬‬ ‫كه‌ به‌شێكیان نێوده‌وڵه‌تی‌ بون‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ئه‌و كۆنفرانس����ه‌ی‌ له‌مانگ����ی‌ ئه‌یلولی‌‬ ‫‪ 2004‬له‌زانكۆی‌ (پرنستن)ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‬ ‫به‌سترابو بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌سه‌ر دوارۆژی‌‬ ‫ده‌س����توریی‌ عێراق‪ ،‬له‌و كۆنفرانسه‌دا‬ ‫بابه‌تێكی‌ پێش����كه‌ش كرد له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌ ده‌س����توره‌ی‌ كه‌ له‌ساڵی‌ ‪1992‬‬ ‫ئام����اده‌ی‌ كردب����و‪ ،‬ب����ه‌اڵم په‌رله‌مانی‌‬ ‫هه‌رێم له‌به‌ر هۆكاری‌ سیاسی‌ گفتوگۆی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر نه‌كرد‪ .‬كاتێكی����ش گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫بۆ كوردس����تان‌و وه‌كو په‌رله‌مانتارێكی‌‬ ‫بێالیه‌ن چ����وه‌ خولی‌ دوه‌می‌ په‌رله‌مان‬ ‫(‪)2009 – 2005‬و بوه‌ ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫یاسایی‌و لیژنه‌ی‌ ئاماده‌كردنی پڕۆژه‌ی‬ ‫ده‌ستوری هه‌رێم‪ ،‬هه‌وڵێكی زۆریدا كه‌‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌ستورێكی مۆدێرن‌و شایسته‌‬ ‫به‌پێ����ی س����تاندارده‌ جیهانییه‌كان بۆ‬ ‫هه‌رێم به‌زمان����ی‌ كوردی‌ ئاماده‌ بكرێ‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌س����ه‌ره‌تاوه‌ داوای‌ كردبو ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌ی����ه‌ به‌زمانی‌ ك����وردی‌ دابڕێژرێ‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها س����ه‌رنجی زۆری له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫پڕۆژه‌ی����ه‌ هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم س����ه‌رنجه‌كانی‬ ‫به‌هه‌ند وه‌رنه‌گیران‌و فه‌رامۆشكران‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ش بو كه‌ له‌سه‌ره‌تای‌ مانگی‌‬

‫ئه‌و رۆژ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌ستوری‬ ‫هه‌رێم له‌په‌رله‌مانی‬ ‫ی‬ ‫كوردستان ده‌نگ ‌‬ ‫له‌سه‌ردرا‪،‬‬ ‫د‪ .‬نوری تاڵه‌بانی‬ ‫تاكه‌ ئه‌ندامی‬ ‫په‌رله‌مان بو له‌دژی‬ ‫په‌سه‌ندكردنی‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ ده‌نگی دا‬ ‫ته‌مموزی‌ ‪ 2008‬ده‌س����تی‌ له‌ئه‌ندامێتی‬ ‫ئه‌و لیژنه‌یه‌ كێشاوه‌ته‌وه‌و وازیهێناوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ی‌ كه‌ پڕۆژه‌ی ده‌س����توری‬ ‫هه‌رێ����م له‌په‌رله‌مان����ی كوردس����تان‬ ‫ده‌نگی‌ له‌س����ه‌ردرا‪ ،‬د‪ .‬نوری تاڵه‌بانی‬ ‫تاك����ه‌ ئه‌ندامی په‌رله‌م����ان بو له‌دژی‬ ‫په‌س����ه‌ندكردنی پڕۆژه‌ك����ه‌ ده‌نگی دا‪.‬‬ ‫له‌وانه‌ی����ه‌ ل����ه‌و كات����ه‌دا ئ����ه‌و ده‌نگه‌‬ ‫دژه‌ هێن����ده‌ جێگه‌ی بای����ه‌خ نه‌بوبێ‌‌و‬ ‫رۆشنایی راگه‌یاندنی نه‌خرابێته‌ سه‌رو‬ ‫بوبێ‌ به‌ژێر ش����ه‌پۆلی ده‌نگی زۆرینه‌ی‬ ‫ده‌نگده‌رانه‌وه‌!‬ ‫س����ه‌رباری ئه‌وه‌ی پڕۆژه‌ی ده‌ستور‬

‫تاڕاده‌ی����ه‌ك به‌كۆده‌نگی����ی په‌رله‌مان‬ ‫په‌س����ه‌ندكرا‪ ،‬به‌اڵم نه‌خرایه‌ راپرسیی‬ ‫گش����تییه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر وه‌ك پڕۆژه‌ مایه‌وه‌و‬ ‫تائێستاش نه‌بوه‌ به‌ده‌ستور‪.‬‬ ‫دواتر ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ بوه‌ جێگه‌ی تانه‌ی‬ ‫زۆربه‌ی حزب‌و الیه‌نه‌ سیاس����ییه‌كانی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت ئه‌وانه‌ش كه‌‬ ‫پێش����تر نوێنه‌رانیان له‌ناو په‌رله‌ماندا‬ ‫ده‌نگیان بۆ دابو‪ .‬پرس����ی گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫ده‌ستور بۆ په‌رله‌مان‌و هه‌مواركردنه‌وه‌ی‬ ‫له‌و ده‌مه‌وه‌ بوه‌ته‌ خواستێكی میللی‌و‬ ‫سیاس����ی‌و په‌رله‌مانی‌و هیچ الیه‌نێكی‌‬ ‫سیاسی‌ ناتوانێ‌ سوربێت له‌سه‌ر بڕیاری‌‬ ‫ده‌نگدان له‌سه‌ری‌ پێش گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫په‌رله‌مان‌و چاككردنی‌ كه‌موكوڕیه‌كانی‌‬ ‫پێش ئه‌و پرۆسه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌دوای خۆپیش����اندانه‌كانی شوباتی‬

‫‪ ،20011‬په‌رله‌مان����ی كوردس����تان‬ ‫له‌كۆبون����ه‌وه‌ی رۆژی ‪17‬ی ئ����ازار ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ ،2012‬به‌ده‌نگی (‪ )104‬ئه‌ندامی‌ هه‌مو‬ ‫فراكس����یۆنه‌ جیاوازه‌كان بڕیاردرا ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌ی����ه‌ به‌مه‌به‌س����تی‌ پێداچونه‌وه‌و‬ ‫هه‌مواركردن����ه‌وه‌ی‪ ،‬ده‌ب����ێ‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ب����ۆ په‌رله‌م����ان‪ ،‬ئ����ه‌و بڕی����اره‌ ك����ه‌‬ ‫به‌بڕی����اری ژماره‌ دو ناس����راوه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫له‌پرۆتۆكۆل����دا تۆمارك����راوه‌و رێچكه‌ی‬ ‫یاسایی وه‌رنه‌گرتوه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌ره‌سمی‬ ‫له‌رۆژنام����ه‌ی‌ وه‌قائیع����ی كوردس����تان‬ ‫باڵونه‌كراوه‌ت����ه‌وه‌‪ .‬ئ����ه‌و كاره‌ له‌ڕوی‌‬ ‫یاس����اییه‌وه‌ كارێكی‌ نایاساییه‌و ده‌بێ‌‬ ‫لێپرس����ینه‌وه‌ له‌و كه‌س����انه‌ش بكرێت‬ ‫ك����ه‌ بونه‌ت����ه‌ ه����ۆی‌ باڵونه‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌رۆژنامه‌ی وه‌قائیعی‌ ره‌سمی‌‪.‬‬ ‫رۆژی ‪30‬ی حوزه‌یران����ی ‪2013‬‬

‫په‌رله‌مانی كوردس����تان یاسای ژماره‌ی‬ ‫‪13‬ی ده‌ركرد بۆ درێژكردنه‌وه‌ی ویالیه‌تی‬ ‫س����ه‌رۆكی هه‌رێم بۆ دوس����اڵ‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی پرۆژه‌ی ده‌س����توری‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ب����ه‌وه‌ش جارێكی تر په‌رله‌مان‬ ‫جه‌خت����ی له‌س����ه‌ر هه‌مواركردن����ه‌وه‌ی‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌ستور كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌م����و ئ����ه‌و مش����تومڕ‌و ده‌ركردنی‬ ‫ئ����ه‌و بڕی����ارو یاس����ایانه‌ له‌ب����اره‌ی‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌س����توره‌وه‌ دراون نیشانه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئ����ه‌و پڕۆژه‌یه‌ كه‌موكوڕی‬ ‫تێدای����ه‌و پێویس����تی به‌پێداچونه‌وه‌و‬ ‫هه‌مواركردن����ه‌و‌ه هه‌ی����ه‌‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگی‌ له‌سه‌ربدرێت‪ .‬ئه‌وه‌ش له‌ڕاستیدا‬ ‫به‌مانای گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ س����ه‌ر سه‌رنج‌و‬ ‫تێبینییه‌كانی د‪.‬ن����وری تاڵه‌بانی‪ ،‬كه‌‬ ‫ل ‌ه ‪24‬ی‌ حوزه‌یران����ی‌ ‪ 2009‬ده‌نگی‌ بۆ‬ ‫نه‌دا چونكه‌ تێبینی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پڕۆژه‌‬ ‫ده‌س����توره‌ هه‌ب����و‪ .‬هه‌م����و ئه‌ندامانی‬ ‫په‌رله‌م����ان ده‌نگیان ب����ۆ پرۆژه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌و ده‌نگی‌ بۆ نه‌دا له‌به‌ر هۆكاری‌‬ ‫یاس����ایی‌ نه‌ك سیاسی‌‪ ،‬چونكه‌ خاوه‌ن‬ ‫پرنسیپی‌ یاس����ایی‌ خۆی‌ بو‪ .‬ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌مانای ئه‌وه‌ دێت‪ ،‬كه‌ مه‌رج نییه‌ هه‌مو‬ ‫كاتێك تێزو بڕیاره‌كانی زۆرینه‌ راستبن‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ كه‌مینه‌ ئه‌گه‌ر ده‌نگێكیش بێت‬ ‫هه‌قه‌ گوێی لێ رابگیرێ‌و بۆچونه‌كانی‬ ‫به‌هه‌ن����د وه‌ربگیرێ‪ ،‬له‌كاتێكدا كه‌مینه‌‬ ‫یه‌كده‌نگیش بێ‌‌و ئ����ه‌و ده‌نگه‌ ده‌نگی‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كی شاره‌زای بواری یاسا‌و‬ ‫ده‌س����تور بێت وه‌كو د‪.‬نوری تاڵه‌بانی‪،‬‬ ‫ك����ه‌ مێ����ژو ده‌ریخس����ت ده‌نگه‌ك����ه‌ی‬ ‫ده‌نگێك����ی ئاڵتونیی����ه‌‌و ه����ه‌رده‌م‬ ‫ده‌دره‌وش����ێته‌وه‌‪ .‬ده‌مێكه‌ بیرمه‌ندێكی‬ ‫سیاسیی خۆرئاوایی وه‌ك (ئاین رای)‬ ‫گوتویه‌تی‪ :‬بچوكتری����ن كه‌مینه‌ تاكه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ده‌سه‌اڵتێك مافی تاك دابین بكات‬ ‫ماف����ی كه‌مینه‌ش مس����ۆگه‌ر ده‌كات‌و‬ ‫ده‌یپارێزێت‪.‬‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.