ژماره‌ 390

‫ژینگه‌پارێز‪..‬‬ ‫سه‌ربازی‬ ‫‌ ون‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)390‬‬ ‫سێشەممە ‪2013/8/13‬‬

‫»» ‪10‬‬

‫"سه‌رده‌م" بێ شێرکۆ‪-‬یی پێو‌ه دیاره‌‬

‫‪17‬‬ ‫‪212‬‬ ‫»»»»‬

‫زۆرێک پێیان وایه‌ ده‌زگای سه‌رده‌م به‌ شێرکۆ‬ ‫بێکه‌سه‌وه‌ "شت" بو‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫فرۆشی مه‌شروبات‬

‫»» ‪11‬‬

‫"له‌جه‌ژندا فرۆشی "مه‌شروبات"‬ ‫به‌راورد به‌پێش جه‌ژن دو ئه‌وه‌نده‌ زیادیكردوه‌"‬

‫ریکالم‬

‫قۆپیه‌ ‌ی مۆبایل‪..‬‬

‫له‌‪ 100‬دۆالره‌و‌ه‬ ‫ده‌ستپێده‌کات تا ‪ 1500‬دۆالر‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫»»‪17‬‬ ‫‪16‬‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز‪ :‬كشانه‌وه‌ی‌ فراكسیۆنه‌كانی‌ ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫ته‌نیا ده‌هۆڵ لێدانێكه‌ وه‌كو ده‌هۆڵ لێدانه‌كانی ناو په‌رله‌مان‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫كش���انه‌وه‌ی‌ ئۆپۆزیسیۆن له‌په‌رله‌مان‬ ‫هیچ كاریگه‌رییه‌كی سیاس���ی‌و یاسایی‬ ‫نابێت‪ ،‬چونكه‌ ل���ه‌ڕووی عه‌مه‌لییه‌وه‌‬ ‫په‌رله‌مان وه‌كو ش���تێكی پرۆتۆكۆلی‬ ‫ماوه‌ك���ه‌ی درێژكراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫ده‌ڵێت " كش���انه‌وه‌ی‌ فراكسیۆنه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬ته‌نیا ده‌هۆڵ لێدانێكه‌‬

‫وه‌ك���و ده‌ه���ۆڵ لێدانه‌كان���ی ن���او‬ ‫په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪" :‬ئه‌رسه‌الن بایز"‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌درێژكردن���ه‌وه‌ی واده‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان ب���ۆ ‪ 11/1‬رایگه‌یان���د كه‌‬

‫شێرکۆ بێکەس‌و‬ ‫کوردبوون‬ ‫ئێستا ژیان‬ ‫نیشتیمانمە‬

‫له‌وماوه‌ی���ه‌دا ل���ه‌ڕووی عه‌مه‌لیی���ه‌وه‌‬ ‫په‌رله‌م���ان كارێك���ی ئه‌وت���ۆی نیه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ده‌كه‌وێت���ه‌ به‌رده‌م���ی‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫له‌‪8/20‬ه‌وه‌ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ده‌س���تپێبكات هه‌تا ‪ 9/20‬ئه‌و مانگه‌‬ ‫په‌رله‌مان ناتوانێ كارێكی ئه‌وتۆ بكا‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ خه‌ڵك خه‌ریكی بانگه‌ش���ه‌ی‬

‫هه‌ڵبژاردن���ن‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "خۆ ناكرێ‬ ‫له‌كاتی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن په‌رله‌مان‬ ‫كۆبێته‌وه‌‪ .‬له‌دوای (‪)9/21‬یش خه‌ڵك‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی جیاكردن���ه‌وه‌ی ده‌نگه‌كان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چاوڕێ���ی تانه‌و ش���كاتكاری‬ ‫ده‌كا‪ ،‬ئه‌و وه‌خته‌ش په‌رله‌مان ناتوانێ‬ ‫كۆبێته‌وه‌‪ ،‬كه‌واته‌ له‌ ڕووی عه‌مه‌لییه‌وه‌‬ ‫په‌رله‌مان وه‌كو ش���تێكی پرۆتۆكۆلی‬

‫ماوه‌ك���ه‌ی درێژكردۆته‌وه‌"‪ .‬وتیش���ی‌‬ ‫"ئه‌گ���ه‌ر خوانه‌خواس���ته‌ حاڵه‌تێكی‬ ‫له‌ن���اكاو هاته‌ پێش���ه‌وه‌و پێویس���تی‬ ‫كرد ئه‌وس���ا په‌رله‌مان كۆده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گین���ا په‌رله‌مان ت���ا خولی داهاتوو‬ ‫ده‌س���به‌كار ده‌بن كۆنابێت���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئۆپۆزس���یۆن بشكشێنه‌وه‌ هیچ‬ ‫كاریگه‌رییه‌ك���ی ناب���ێ‪ ،‬ته‌نیا ده‌هۆڵ‬

‫لێدانێك���ه‌ وه‌كو ده‌ه���ۆڵ لێدانه‌كانی‬ ‫ناو په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌وان به‌راس���تی‬ ‫ده‌یانویس���ت له‌په‌رله‌مان بكشێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌بوای���ه‌ س���ێ مانگ‪ ،‬چ���وار مانگ‪،‬‬ ‫ش���ه‌ش مانگ پێش ئێستا له‌په‌رله‌مان‬ ‫بكشابانه‌وه‌"‪.‬‬

‫»»‬

‫‪4‬‬

‫»» ‪12‬‬

‫»» ‪9‬‬

‫گۆڕ وەکو جێگایەک بۆ‬ ‫دوبارە لەدایکبوونەوە‬

‫ ‬ ‫شێرکۆ له‌پارکی ئازادی نوقمی گوڵه ــ ئێواره‌ی دوێنێ ‪2013/8/12‬‬

‫»» ‪13‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رامان عومه‌ر‬

‫حه‌مه‌ تۆفیق‪ :‬كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ "مه‌هزه‌له‌"یه‌ كورد پاكتاو ده‌كرێت‬ ‫كه‌ ده‌روازه‌ی‌ هه‌رێم به‌ڕوی‌ رۆژئاوادا دابخرێت له‌جه‌له‌وال‌و سه‌عدیه‌و قه‌ره‌ته‌په‌‬ ‫رێكخ���ه‌ری‌ ژوری‌ دیپلۆماس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان "حه‌م���ه‌ تۆفیق"‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ گومان ده‌كه‌ن‬ ‫هه‌ماهه‌نگیه‌ك هه‌بێت له‌نێوان پارتی‌‌و‬ ‫توركیادا س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌كوردی‌ رۆژئاوا ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫" كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ مه‌هزه‌له‌یه‌ كه‌‬ ‫ده‌روازه‌ی‌ هه‌رێ���م ب���ه‌روی‌ رۆژئ���اوادا‬ ‫دابخرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬حه‌م���ه‌ تۆفیق‬ ‫له‌گفتوگۆیه‌ك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬

‫رایگه‌یاند ك���ه‌ داخس���تنی‌ ده‌روازه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سنور به‌ڕوی‌ كوردانی‌ رۆژئاوادا له‌الیه‌ن‬ ‫پارتیه‌وه‌ هیچ خزمه‌تێ���ك به‌نه‌ته‌وه‌و‬ ‫پرۆسه‌ی‌ نیشتیمانی‌ ناگه‌یه‌نێت‌و ته‌نها‬ ‫ش���ه‌رمه‌زاری‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"رۆژانێك ئه‌وان پشت‌و په‌نامان بون‌و‬ ‫ده‌بو وه‌ك قه‌رزێك چاكه‌یان بدرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌داخ���ه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ی ده‌یبینی‌‬ ‫كاره‌س���اته‌‌و پێوس���ته‌ پارتی‌ به‌په‌له‌‬ ‫ده‌روازه‌كان بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ له‌كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬

‫به‌الیه‌ن���ی‌ ده‌س���ه‌اڵتمان وت���وه‌ ك���ه‌‬ ‫له‌كاتێك���دا ئ���اوا مامه‌ڵ���ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫كوردانه‌ ده‌كرێت‌و سنوره‌كان داخراوه‌‪،‬‬ ‫كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ هی���چ قیمه‌تێكی‌‬ ‫نی���ه‌ ئێمه‌ ده‌رگا له‌س���ه‌ریان دابخه‌ین‬ ‫كه‌ پێویس���تیان به‌هاوكاری‌و كۆمه‌كی‌‬ ‫ئێمه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌م شێوه‌ مامه‌ڵه‌كردنه‌‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ مه‌هزه‌له‌یه‌‌و هیچ‬ ‫قیمه‌تێكی‌ نییه‌"‪.‬‬

‫»»‬

‫‪3‬‬

‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ناحی���ه‌ی جه‌له‌والش‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "له‌‪2008‬وه‌‬ ‫تا ئێس���تا‪ ،‬كورد له‌جه‌له‌وال به‌ڕێژه‌ی‌‬ ‫‪ %50‬كه‌می كردوه‌"‌و هۆشداری‌ ده‌دات‬ ‫ك���ه‌ پیالنێك له‌ئارادای���ه‌ بۆ گۆڕینی‌‬ ‫دیمۆگراف���ی‌ ناوچ���ه‌ جێناكۆكه‌كان‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ كوش���تن‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌و‬ ‫زۆره‌ملێ���وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "كورد‬ ‫له‌جه‌ل���ه‌وال‌و س���ه‌عدیه‌و قه‌ره‌ته‌په‌‬ ‫پاكتاو ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬گه‌رمی���ان‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬

‫ناحیه‌ی جه‌له‌وال "ئه‌نوه‌ر حس���ێن"‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك���ه‌ هاواڵتیان‬ ‫به‌ه���ۆی مه‌ترس���ییه‌وه‌ رۆژان���ه‌‬ ‫ماڵ‌‌و حاڵ���ی‌ خۆی���ان چۆڵده‌ك ‌هن‌و‬ ‫له‌ناحیه‌ك���ه‌ بارده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌دوای‌ كشانه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی هه‌رێم‬ ‫له‌‪2008‬دا كه‌ ئه‌و ناوچانه‌ راده‌س���ت‬ ‫به‌حكومه‌تی به‌غدا ك���ران‪ ،‬ژیان بۆ‬ ‫كورد زه‌حم ‌هت‌و دژوار بوه‌و له‌وساوه‌‬ ‫‪%50‬ی‌ كورده‌كانی جه‌له‌وال كۆچیان‬ ‫كردوه‌ بۆ ناوچ���ه‌ ئارامه‌كانی وه‌كو‬

‫خانه‌قین‌و هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ پاكتاوكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌گه‌زیی‌ ل���ه‌و ناوچ���ه‌ جێناكۆكانه‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫ده‌س���تیپێكردوه‌‬ ‫چۆڵكردنی‌ له‌كورد‪ ،‬له‌سه‌عدیه‌ رۆژانه‌‬ ‫‪ 5‬خێزانی‌ كورد له‌ترسدا بارده‌ك ‌هن‌و‬ ‫ناحیه‌ك���ه‌ به‌جێده‌هێڵ���ن‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌‬ ‫پێنج س���اڵی‌ راب���ردودا ‪ %90‬خێزانه‌‬ ‫كورده‌كان سه‌عدیه‌یان به‌جێهێشتوه‌‪.‬‬

‫»»‬

‫‪6‬‬

‫یه‌كگرتو‪ :‬له‌كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌ییدا به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك هاوكارو هاوهه‌ڵوێستی ده‌سه‌اڵتین‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ئه‌ندامێك���ی‌ مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌ ئام���اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌وان مه‌سه‌له‌ی‌ كۆنگره‌ ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌ نابه‌س���تن ب���ه‌روداوه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كانی‌ كوردستانه‌وه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یی���دا به‌هه‌مو‬ ‫"له‌كۆنگ���ره‌ ‌‬

‫ی بابه‌تێكی‌ س���تراتیژیه‌‌و‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك هاوكارو هاوهه‌ڵوێس���تی نه‌ته‌وه‌ی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫نایبه‌ستینه‌و‌ه به‌روداوه‌كان ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتین"‪.‬‬ ‫ی كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌م مه‌سه‌له‌دا‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دن ‌‬ ‫ی ئێمه‌ چاوپۆش���یمان كردوه‌‌و به‌هه‌مو‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتو ‌‬ ‫ی ش���ێوه‌یه‌ك هاوكارو هاوهه‌ڵوێس���ت‬ ‫ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫ی ده‌بین له‌گه‌ڵ‌ ده‌سه‌اڵت"‪.‬‬ ‫راگه‌یان���د كه‌ "مه‌س���ه‌له‌ی‌ كۆنگره‌ ‌‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫ ‬

‫ی‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت‬ ‫كۆنگره‌كه‌ش له‌الی���ه‌ن بارزانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ناوب���راو وتی‌" له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌كو س���ه‌رۆكی‌ پارت���ی‌ دیموكرات ‌‬ ‫كوردس���تان به‌ش���داری‌ كۆنگره‌ك��� ‌ه‬ ‫ده‌كات‪ ،‬بۆی���ه‌ ئێمه‌ كێش���ه‌مان نی ‌ه‬

‫ی بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌خولیش بێت ئێم ‌ه هه‌ر پش���تگیر ‌‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه كه‌ بڕیار‌ه ‪‌ 24‬‬ ‫ئ���اب به‌به‌ش���داری‌ حیزبه‌كانی‌ هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫چوار پارچه‌ی‌ كوردس���تان كۆنگره‌ ‌‬

‫ ‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫ی له‌هه‌ولێ���ر ببه‌س���ترێت‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی��� ‌‬ ‫ی كۆنگره‌ك���ه‌ش‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیكردن ‌‬ ‫ئێستا جێی‌ مشتومڕی‌ نێوان په‌كه‌كه‌و‬ ‫پارتییه‌‪.‬‬

‫ ‬

‫»»‬

‫‪2‬‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫ئایا ئۆپۆزیسیۆن رازیه‌ بارزانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ بكات؟‬

‫ڵ ده‌سه‌اڵت‬ ‫یه‌كگرتو‪ :‬له‌م مه‌سه‌له‌یه‌دا به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك هاوكارو هاوهه‌ڵوێستین له‌گه‌ ‌‬

‫ ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫هه‌ندێك له‌الیه‌نه‌كانی‌ ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫الرییان نییه‌ كه‌ بارزانی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ بكات‪ ،‬كه‌ بڕیاره‌‬ ‫‪24‬ی‌ ئاب به‌به‌شداری‌ حیزبه‌كانی‌ هه‌ر‬ ‫چوار پارچه‌ی‌ كوردستان ببه‌سترێت‪.‬‬ ‫زۆرێ���ك له‌چاودێ���ران پێیانوایه‌ كه‌‬

‫له‌كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی���دا دو هێ���ز‬ ‫له‌ملمالنێی‌ ئ���ه‌وه‌دان س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنگره‌كه‌ بۆ خۆیان بپچڕن‌و زۆرترین‬ ‫هێزو الیه‌نه‌ سیاسیه‌كانی‌ كوردستانیش‬ ‫ب���ه‌الی‌ خۆیان���دا رابكێش���ن‪ ،‬ئه‌و دو‬ ‫هێ���زه‌ش پارتی‌‌و په‌كه‌ك���ه‌ن‪ ،‬زۆربه‌ی‌‬ ‫حیزب‌و هێزه‌كانی‌ تری‌ كوردس���تانیش‬ ‫به‌ه���ۆی‌ جی���اوازی‌ ی���ان یه‌كانگیریی‌‬ ‫ئایدلۆژیا‌و به‌رژه‌وه‌ندیی‌ سیاس���یانه‌وه‌‬

‫به‌ده‌وری‌ ئه‌م دو هێزه‌دا ده‌سوڕێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌مب���اره‌وه‌ ئه‌بوبه‌ك���ر هه‌ڵه‌دن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند ك���ه‌ "مه‌س���ه‌له‌ی‌ كۆنگره‌ی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌ بابه‌تێك���ی‌ س���تراتیژیه‌‬ ‫نایبه‌س���تینه‌وه‌ به‌روداوه‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان بۆیه‌ له‌م مه‌سه‌له‌دا ئێمه‌‬ ‫چاوپۆشیمان كردوه‌ به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك‬

‫هاوكارو هاوهه‌ڵوێس���ت ده‌بین له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆنگره‌كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن مه‌سعود بارزانی‌ ناوبراو وتی‌"‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ وه‌كو س���ه‌رۆكی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان به‌شداری‌‬ ‫كۆنگره‌كه‌ ده‌كات بۆیه‌ ئێمه‌ كێشه‌مان‬ ‫نی���ه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌ بكات‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر به‌ده‌ورییش بێ���ت ئێمه‌ هه‌ر‬

‫پشتگیری‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پش���تگیری‌ بارزان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ كرد به‌یوس���ف‬ ‫محه‌مه‌د به‌رپرس���ی‌ ژوری‌ توێژینه‌وه‌ی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان به‌الم ناوبراو ئاماده‌‬ ‫نه‌بو هیچ لێدوانێك بدات له‌مباره‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تانیش‬ ‫هه‌مانش���ێوه‌ی‌ یه‌كگرتو كێشه‌یان نیه‌‬

‫ئه‌گه‌ر مه‌س���عود بارزانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫كۆنگره‌كه‌ ب���كات‪ ،‬محه‌م���ه‌د حه‌كیم‬ ‫وته‌بێژی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "هه‌قوایه‌ كه‌سێكی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫كۆنگره‌كه‌ بكات بۆ ئه‌مه‌ش مشتومڕی‌‬ ‫ن���او كۆنگره‌ك���ه‌ ده‌زانێ���ت‌و‪ ،‬ئێم���ه‌‬ ‫ته‌واجودم���ان كه‌مه‌ له‌وێ���دا بۆیه‌ زۆر‬ ‫ناتوانین بڕیار له‌و باره‌یه‌وه‌ بده‌ین"‪.‬‬

‫"سه‌رده‌م" بێ‌ شێركۆیی‌ پێوه‌ دیاره‌ كێ‌ جێی‌ شێركۆ ده‌گرێته‌وه‌؟‬ ‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫رێوڕه‌سمی به‌خاکسپاردنی شێرکۆ بێکه‌س فۆتۆ‪ :‬رامان عومه‌ر‬

‫دوای‌ كۆچی دوایی‌ شاعیری‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫كورد "شێركۆ بێكه‌س"‪ ،‬ده‌نگۆی‌‬ ‫بونی‌ كێشه‌مه‌كێشێك له‌باره‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ نوێی‌ ده‌زگای‌ چاپ‌و په‌خشی‌‬ ‫سه‌رده‌مه‌وه‌ ده‌كرێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ پاش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ "دڵشاد عه‌بدواڵ" له‌دیدارێكی‌‬ ‫ته‌له‌فیزیۆنیدا قسه‌ی‌ كردو وه‌ك ده‌ڵێن‬ ‫قسه‌كانی‌ بۆنی‌ ئه‌وه‌ی‌ لێهاتوه‌ كه‌ خۆی‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ سه‌رۆكی‌ ده‌زگای‌ سه‌رده‌م‬ ‫ئاماده‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم دڵشاد ئه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌‌و ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ده‌زگاكه‌ش ده‌ڵێت "له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ده‌زگاكه‌ قبوڵناكه‌ین كه‌س‬ ‫به‌سه‌رماندا بسه‌پێنرێ‌"‪ .‬‬

‫به‌خاك س���پاردنی‌‪ ،‬به‌پێی‌ زانیاریه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌ به‌ش���ێك له‌كه‌س���وكاری‌ شێركۆ‬ ‫بێك���ه‌س خوازی���اری‌ ئ���ه‌وه‌ ب���ون كه‌‬ ‫چه‌ند كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌ دیاری‌ سیاسی‌‬ ‫له‌رێوره‌س���می‌ به‌خاكسپاردنی‌ شێركۆدا‬ ‫وتاری���ان هه‌بێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ده‌زگای‌ سه‌رده‌م ناڕازیبون‌و وتاره‌كانیان‬ ‫له‌س���ێ‌ الیه‌نی‌ حكومه‌ت‌و س���ه‌رده‌م‌و‬ ‫خێزانه‌كه‌یدا كورتكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌ش���ێك له‌ئه‌ندامانی‌ ده‌زگای‌ سه‌رده‌م‬ ‫ویس���تویانه‌ له‌ته‌الری‌ هونه‌ر پرسه‌ بۆ‬ ‫شێركۆ بێكه‌س دابنرێت‪ ،‬به‌اڵم خێزان‌و‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ وه‌ك پابه‌ندبونێ���ك‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌وه‌‬ ‫به‌دابونه‌ریت���ی‌‬ ‫رازینه‌بون‌و شوێنی‌ پرسه‌كه‌یان بردوه‌ته‌‬ ‫مزگه‌وتی‌ "ئه‌حه‌ سور"‪.‬‬ ‫وێ���ڕای‌ ئ���ه‌وه‌ش‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ه‌الی‌‬ ‫زۆرێك له‌چاودێران���ه‌وه‌ جێی‌ تێبینی‌‌و‬ ‫ئاماژه‌یه‌ له‌هێنانه‌وه‌ی‌ ته‌رمی‌ "ش���ێركۆ‬ ‫بێك���ه‌س"دا‪ ،‬ئاماده‌نه‌بونی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت "نێچیرڤ���ان بارزانی‌"‌و هیچ‬ ‫كه‌سێكی‌ ماڵی‌ بارزانی‌ بو له‌رێوره‌سمی‌‬ ‫پێشوازی‌ لێكردنی‌ ته‌رمه‌كه‌یدا له‌كاتی‌‬ ‫گه‌یش���تنی‌ به‌فڕۆكه‌خان���ه‌ی‌ هه‌ولێ���ر‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌ نوێنه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكوم���ه‌ت به‌خێزانه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫شێركۆ بێكه‌سی‌ راگه‌یاندوه‌ كه‌ هۆكاری‌‬ ‫ئاماده‌نه‌بون���ی‌ نێچیرڤ���ان بارزان���ی‌‪،‬‬ ‫"س���ه‌فه‌ركردنیه‌تی‌ بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‌و‬ ‫له‌كوردستان نییه‌"‪.‬‬

‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ده‌زگای‌ چاپ‌و‬ ‫په‌خشی‌ س���ه‌رده‌م "هه‌ڵكه‌وت عه‌بدواڵ"‬ ‫له‌لێدوانێكیدا س���ه‌باره‌ت به‌قس���ه‌كانی‌‬ ‫"دڵش���اد عه‌بدواڵ"‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "كاك دڵشاد ناتوانێ‌ ببێته‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫ده‌زگاكه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫س���ه‌رده‌م نه‌م���اوه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر الیه‌نێكی‌‬ ‫دیاریكراوی���ش بیه‌وێ‌ ن���ه‌ك ئه‌و‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كه‌سێكی‌ تر به‌سه‌رماندا بسه‌پێنێ‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك كه‌سین ده‌نگی‌ خۆمان هه‌یه‌‌و‬ ‫هه‌ڵوێستمان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪ ،‬دڵش���اد عه‌بدواڵی‌‬ ‫ش���اعیر له‌لێدوانێیكدا بۆ ئاوێنه‌ جه‌خت‬ ‫له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ هیچ نیازێكی‌ وه‌های‌‬ ‫نیی���ه‌ ببێته‌ س���ه‌رۆكی‌ ده‌زگاكه‌‌و باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ لێكدان���ه‌وه‌ی هه‌ڵه‌‬ ‫بۆ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ی‌ ك���راوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"هه‌رچه‌نده‌ له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌ سه‌رده‌مم‌و‬ ‫تا ‪ 2011‬له‌وێ‌ كارمكردوه‌‌و دوای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫قبوڵی���ان نه‌ب���و كاریان له‌گ���ه‌ڵ بكه‌م‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا من هیچ نیه‌تێكی‌ ئه‌وه‌م‬ ‫نییه‌ ببمه‌ سه‌رۆكی‌ ده‌زگای‌ سه‌رده‌م"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ل���ه‌و چاوپێكه‌وتن���ه‌‬ ‫ته‌له‌فیزیۆنیه‌ش���دا به‌زۆری‌ باس���ی‌ ئه‌و‬ ‫سه‌رده‌مه‌م كردوه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‌ كاك شێركۆ‬ ‫كارمانكردوه‌‪ ،‬هه‌ندێ‌ قسه‌ش له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫چاوپێكه‌تنه‌كه‌دا دروستبو"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كێ‌ به‌شایسته‌ ده‌زانێ‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ ده‌زگای‌‬ ‫س���ه‌رده‌م‪ ،‬دڵشاد عه‌بدواڵ ده‌ڵێت "ئه‌وه‌‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫زۆرێك پێیانوایه‌ "ده‌زگای‌ چاپ‌و‬ ‫په‌خشی‌ سه‌رده‌م" به‌شێركۆ بێكه‌سه‌وه‌‬ ‫"شت" بو‪ ،‬ره‌نگه‌ ئیتر پاش مه‌رگی‌‬ ‫ئه‌و ده‌زگای‌ سه‌رده‌م "بێكه‌س"‬ ‫كه‌وێت‪.‬‬ ‫ده‌زگای چاپ‌و په‌خش���ی‌ س���ه‌رده‌م‬ ‫كه‌ س���اڵی ‪ 1998‬دامه‌زراوه‌‌و ش���ێركۆ‬ ‫بێك���ه‌س‌و دڵش���اد عه‌بدواڵ‌و حس���ێن‬ ‫عارف‌و ره‌ئوف بێگ���ه‌رد دامه‌زرێنه‌ری‬ ‫بون‪ ،‬له‌وساوه‌ تا ئێستا شێركۆ بێكه‌س‬ ‫خۆی‌ س���ه‌رۆكی‌ بوه‌‪ ،‬ش���ێركۆ به‌هۆی‌‬ ‫ناوبانگ‌و هه‌ڵوێستی‌ كوردانه‌و گه‌وره‌یی‌‬ ‫سه‌نگ‌و قورسایی‌ له‌ناو كایه‌ی‌ ئه‌ده‌بی‌‌و‬ ‫رۆشنبیری‌ كوردی‌‌و نزیكی‌ له‌شه‌خسی‌‬ ‫"تاڵه‌بانی‌"ی���ه‌وه‌‪ ،‬ت���ا خ���ۆی‌ له‌ژیاندا‬ ‫مابو ك���ه‌س توان���ای‌ ركه‌به‌ریی‌ ئه‌وی‌‬ ‫نه‌ب���و‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌ له‌زۆربه‌ی‌ روداوه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مدوایی���ه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیش���دا‬ ‫هه‌ڵوێس���تێكی‌ پێچه‌وانه‌ی‌ هه‌ڵوێستی‌‬ ‫فه‌رمی‌ یه‌كێتی‌ گرته‌به‌ر‪ ،‬به‌اڵم هێشتا‬ ‫كه‌س نه‌یتوانی‌ جێگه‌ به‌و له‌ناو ده‌زگای‌‬ ‫س���ه‌رده‌مدا لێژ ب���كات‪ ،‬ده‌زگایه‌ك كه‌‬ ‫پیاوێك���ی‌ به‌و قه‌باره‌ له‌ده‌س���تبچێت‪،‬‬ ‫وادی���اره‌ تا س���ااڵنێكی‌ درێژخایه‌ن بێ‌‬ ‫ئه‌ویی‌ پێوه‌ دیار ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئێستا ئیتر شێركۆ وه‌ك ده‌ڵێن "چوه‌‬ ‫ش���وێنی‌ حه‌قی‌ خۆی‌"‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ ئه‌مه‌‬

‫پرس���یاری‌ زۆربه‌مان بێت‪ :‬كێ‌ شوێنی‌‬ ‫ئ���ه‌و ده‌گرێته‌وه‌‌و ده‌بێت به‌س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌زگای‌ چاپ‌و په‌خشی‌ سه‌رده‌م؟‬ ‫چه‌ند ناوێك كه‌وتونه‌ت���ه‌ ناو ناوان‪،‬‬ ‫كه‌ پێده‌چێت زیاتر چانس���ی‌ وه‌رگرتنی‌‬ ‫ئه‌و پۆس���ته‌یان هه‌بێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ دو‬ ‫"ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ چاپ‌و په‌خش���ی‌‬ ‫س���ه‌رده‌م"‌و جاروبار ناوی‌ كه‌سێكیش‬ ‫دێت كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ده‌زگای‌ سه‌رده‌مه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌ هه‌مو‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ك���ه‌ ناویان دێ���ت به‌جۆرێك‬ ‫له‌جۆران له‌الیه‌ن ئه‌م یان ئه‌و كه‌س���ی‌‬ ‫ده‌ستڕۆیش���توی‌ ن���او یه‌كێتیی���ه‌وه‌‬ ‫پش���تیوانی‌‌و پشتگیری‌ ده‌كرێن‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌‪ ،‬رۆژێ���ك به‌ر‬ ‫له‌جه‌ژن‪ ،‬ه���ه‌ردو ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ یه‌كێت���ی‌ "هێ���رۆ ئیبراهی���م‬ ‫ئه‌حم���ه‌د"‌و "دكت���ۆر به‌رهه‌م س���اڵح"‬ ‫ل���ه‌دو كاتژمێ���ری‌ جیاوازدا س���ه‌ردانی‌‬ ‫ده‌زگای‌ چاپ‌و په‌خش���ی‌ س���ه‌رده‌میان‬ ‫كردوه‌‌و ئه‌وه‌شیان دوپاتكردوه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫"ده‌ستیان به‌ده‌زگاكه‌وه‌ ده‌بێت‌و درێغی‌‬ ‫له‌پشتگیری‌‌و پشتیوانییان ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریش���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ جێی‌‬ ‫س���ه‌رنجه‌ له‌م چه‌ن���د رۆژه‌ی‌ رابردودا‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ ناك���ۆك له‌نێ���وان چه‌ند‬ ‫ئه‌ندامێك���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ده‌زگای‌‬ ‫س���ه‌رده‌م‌و خێزان‌و كه‌سوكاری‌ شێركۆ‬ ‫بێكه‌س���دا هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌چۆنیه‌تی‌ رێكخس���تنی‌ رێوره‌س���می‌‬

‫ریکالم‬

‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ئه‌نجومه‌نی‌ ده‌زگاكه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫نه‌ك من‪ ،‬كه‌ ئێستا له‌وێ‌ نه‌ماوم"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ده‌زگای‌‬ ‫سه‌رده‌م "هه‌ڵكه‌وت عه‌بدواڵ" باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ له‌ئێس���تادا ره‌وف بێگه‌رد‬ ‫سه‌رۆكی‌ ده‌زگاكه‌یه‌ به‌وه‌كاله‌ت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌رو ك���ه‌ به‌پێی‌ پێڕه‌وی‌‬ ‫ناوخ���ۆی‌ ده‌زگاك���ه‌‪ ،‬س���ااڵنه‌ له‌رێگای‌‬ ‫ده‌نگدانی‌ ن���او ئه‌نجومه‌نی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫ده‌زگاكه‌وه‌‌و به‌ش���ێوازێكی‌ دیموكراتیانه‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ده‌زگاكه‌ هه‌ڵده‌بژێردرێ‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ كه‌ خۆی‌ نیه‌تی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نییه‌ ببێته‌ س���ه‌رۆكی‌ ده‌زگاكه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "كاتی‌ خۆی‌ سه‌رۆكی‌ ده‌زگای‌‬ ‫خه‌ندان بوم‪ ،‬به‌اڵم له‌خۆشه‌ویس���تیم بۆ‬ ‫گۆڤاری‌ منداڵی‌ سه‌رده‌م وازم له‌و كاره‌‌و‬ ‫موچه‌یه‌كی‌ ‪2‬ملیۆن‌و ‪ 500‬هه‌زار دیناریی‌‬ ‫هێنا تا بچمه‌ س���ه‌رده‌م ل���ه‌و رێگایه‌وه‌‬ ‫خزم���ه‌ت بكه‌م‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ نیه‌تی‌ ئه‌وه‌م‬ ‫نییه‌ ببمه‌ سه‌رۆكی‌ ده‌زگای‌ سه‌رده‌م"‪.‬‬ ‫له‌درێ���ژه‌ی‌ وته‌كانی���دا ب���ۆ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫"هه‌ڵك���ه‌وت عه‌ب���دواڵ" هێم���ا به‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات كه‌ مه‌به‌ستیانه‌ دوای‌ كۆچیدوایی‌‬ ‫ئه‌و شاعیره‌‪ ،‬په‌ره‌ به‌كاره‌كانی‌ ده‌زگای‌‬ ‫سه‌رده‌م بده‌ن‌و له‌هه‌مو باڵوكراوه‌كانیاندا‬ ‫ئه‌و شاعیره‌ كۆچكرده‌وه‌ وه‌ك سه‌رۆكی‌‬ ‫فه‌خری‌ ده‌زگاكه‌ بهێڵنه‌وه‌‌و ناوی‌ بنوسن‪،‬‬ ‫هاوكات ئه‌وه‌ش ده‌خات���ه‌رو كه‌ بیریان‬ ‫له‌وه‌ كردۆته‌وه‌ ئاڕم���ی‌ ده‌زگاكه‌ بكه‌نه‌‬ ‫وێنه‌ی‌ سه‌ری‌ ئه‌و شاعیره‌ كۆچكردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی "له‌س���اڵی‌ ئاینده‌وه‌ چه‌ندین‬ ‫باڵوك���راوه‌ی‌ نوێمان ده‌بێت‪ ،‬كه‌ هه‌موی‌‬ ‫په‌ره‌پێدان ده‌بێت به‌كاره‌كانی‌ ده‌زگاكه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ س���ااڵنه‌ وه‌ك ده‌زگای‌‬ ‫س���ه‌رده‌م خه‌اڵتی‌ تایبه‌تیم���ان ده‌بێت‬ ‫به‌ن���اوی‌ ئه‌و ش���اعیره‌وه‌ بۆ باش���ترین‬ ‫ئه‌ده‌بی‌ نوس���را‌وو باش���ترین به‌رهه‌می‌ ‬ ‫وه‌رگێڕدراو"‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬ره‌ئوف بێگه‌ردی‌ نوس���ه‌ر‌و‬ ‫وه‌رگێڕ‌و چیرۆكنوس���یش ك���ه‌ جێگری‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ده‌زگای‌ س���ه‌رده‌مه‌‌و ئێستا‬ ‫به‌وه‌كال���ه‌ت س���ه‌رۆكی‌ ده‌زگاكه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬له‌ناو ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ده‌زگاك���ه‌دا هی���چ كێش���ه‌یه‌كیان نییه‌‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌پۆستی‌ س���ه‌رۆكی‌ ده‌زگای‌‬ ‫س���ه‌رده‌م‪ .‬ئه‌و وتی‌ "دیاره‌ من جێگری‌‬ ‫س���ه‌رۆك بوم‪ ،‬ك���ه‌ س���ه‌رۆكیش نه‌ما‬

‫ی سه‌رده‌م‬ ‫ده‌زگا ‌‬ ‫*ده‌زگای س���ه‌رده‌م س���اڵی ‪1998‬‬ ‫دامه‌زراوه‌‪ ،‬دامه‌زرێنه‌رانی ئه‌و ده‌زگایه‌‬ ‫شێركۆ بێكه‌س‪ ،‬دڵشاد عه‌بدواڵ‪ ،‬حسێن‬ ‫عارف‪ ،‬ره‌ئوف بێگه‌رد‪.‬‬ ‫س���ه‌رده‌م جگه‌ له‌چاپخانه‌‌و ماڵپه‌ڕی‬ ‫سه‌رده‌م‪ ،‬ئه‌م گۆڤارانه‌ی هه‌یه‌ (زانستی‬ ‫سه‌رده‌م سۆزان ئه‌نوه‌ر سه‌رنوسه‌ریه‌تی‪،‬‬ ‫مندااڵنی س���ه‌رده‌م هه‌ڵكه‌وت عه‌بدواڵ‬ ‫سه‌رنوس���ه‌ریه‌تی‪ ،‬س���ه‌رده‌م ره‌ئوف‬ ‫بێگه‌رد سه‌رنوسه‌ریه‌تی‪ ،‬ڕۆڤار‪-‬كامه‌ران‬ ‫س���وبحان به‌ڕێوه‌به‌ریه‌تی‪ ،‬سه‌رده‌می‬ ‫ئه‌ده‌بی‪ -‬هیوا قادر سه‌رنوس���ه‌ریه‌تی‪،‬‬ ‫س���ه‌رده‌می عه‌ره‌ب���ی دان���ا ئه‌حمه‌د‬ ‫سه‌رنوسه‌ریه‌تی‪ ،‬زنجیره‌ی كتێب ئازاد‬ ‫به‌رزنجی سه‌رنوسه‌ریه‌تی)‪..‬‬ ‫*سه‌رده‌م س���ه‌رۆكی ده‌زگا‌و شه‌ش‬ ‫ئه‌ندام���ی ئه‌نجومه‌نی‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌مانه‌‬ ‫دوابڕیار له‌سه‌ر پرسی سه‌رده‌م ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ بریتین له‌(ره‌ئ���وف بێگه‌رد‪ ،‬ئازاد‬ ‫به‌رزنج���ی‪ ،‬هه‌ڵكه‌وت عه‌ب���دواڵ‪ ،‬هیوا‬ ‫قادر‪ ،‬دانا ئه‌حمه‌د‪ ،‬سۆزان جه‌مال)‪.‬‬ ‫جێگره‌كه‌ی‌ كاره‌كانی‌ ده‌كات‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌‬ ‫پێش���وش هه‌ر م���ن كاره‌كان���م كردوه‌‪،‬‬ ‫كاك ش���ێركۆ خۆشی‌ كه‌س���ێكی‌ دیاری‌‬ ‫نه‌كردوه‌ بڵێت با دوای‌ من ئه‌و كه‌س���ه‌‬ ‫ببێت���ه‌ س���ه‌رۆكـی‌ ده‌زگاك���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ مه‌به‌س���تمانه‌ له‌ئێس���تادا چۆنێتی‌‬ ‫په‌ره‌پێدان���ه‌ به‌كاره‌كان ‌ی ده‌زگاكه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫كێشه‌ی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌ پۆست"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوسینی گۆڤاری ڕۆڤاریش‬ ‫له‌ده‌زگای سه‌رده‌م "كامه‌ران سوبحان"‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ كاریگه‌ریی‌ مه‌رگی‌ ئه‌و شاعیره‌‬ ‫گه‌وره‌ی���ه‌وه‌ له‌س���ه‌ر ده‌زگای‌ چ���اپ‌و‬ ‫په‌خشی‌ سه‌رده‌م به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫"دوای مردنی شێركۆ بێكه‌س چ ده‌زگای‬ ‫س���ه‌رده‌م‪ ،‬چ ناوه‌ن���دی ڕۆش���نبیریی‬ ‫ك���وردی زیانێكی گه‌وره‌ی به‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ڕه‌نگه‌ له‌ئێس���تادا به‌هۆی ش���ۆكه‌‬ ‫گه‌وره‌كه‌وه‌ هه‌س���ت به‌و زیانه‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫نه‌كه‌ین‪ ،‬هیوادارم قۆناغی دوای شێركۆ‬ ‫بێكه‌س قۆناغێگی وریایانه‌‌و ژیرانه‌ بێت‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی به‌هه‌مو الیه‌كه‌وه‌ ئه‌و كۆسته‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ پڕبكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬

‫"شه‌ڕه‌ ئاو" قوڕی كرد به‌سه‌ر پاركی ئازادیدا‬

‫سه‌رپه‌رشتیاری فیستیڤاڵه‌كه‌‪ :‬شاره‌وانی ئیشی‌ خۆی نه‌كرد‬ ‫ ئا‪ :‬رامان عومه‌ر‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری باخچه‌كانی شاری‬ ‫سلێمانی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫به‌هۆی شه‌ڕه‌ ئاوه‌كه‌ی ‪11‬ی ئه‌م‬ ‫مانگه‌و‌ه ‪ 200‬بۆ ‪ 400‬ملیۆن دینار ‬ ‫زیان به‌ر پاركی ئازادی كه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا خاوه‌نی قاوه‌خانه‌ی‬ ‫كلتوری‌و سه‌رپه‌رشتیاری‌ فیستیڤاڵه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت "ئێمه‌ به‌رپرسیارنین‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫شاره‌وانی نه‌یتوانی ئیشی خۆی بكا‌و‬ ‫ئاوی پێویست دابین بكات"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوب���ه‌ری باخچه‌كان���ی ش���اری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬كامه‌ران حه‌م ‌ه ساڵح‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫شه‌ڕ‌ه ئاوه‌كه‌ی رۆژی ‪11‬ی ئه‌م مانگه‌ی‬ ‫شاری س���لێمانی ئه‌وه‌ی راگه‌یاند به‌و‬ ‫هۆیه‌و‌ه زیانێكی زۆر به‌ر پاركی ئازادی‬ ‫كه‌وتوه‌و له‌ئه‌ندازی���ارو چاودێره‌كانیان‬ ‫دراوه‌و وتیشی‪ :‬بڕیار‌ه ئه‌مڕۆ لیژنه‌یه‌ك‬ ‫ب���ۆ خه‌ماڵندنی زیانه‌كانی ئه‌و ش���ه‌ڕ‌ه‬

‫ئاوه‌ ده‌ستبه‌كاربێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی بڕی زیانه‌كانیشیانه‌و‌ه باس‬ ‫له‌و‌ه ده‌كات چه‌ندین كه‌لوپه‌لی پاركه‌ك ‌ه‬ ‫زیانی به‌ركه‌وتوه‌و وتیش���ی‪ :‬زیاتر ل ‌ه‬ ‫‪ 200‬سه‌تڵی خۆڵ شكاوه‌و ئه‌گه‌ر هه‌ی ‌ه‬ ‫كۆی زیانه‌كان ‪ 200‬بۆ ‪400‬ملیۆن دینار‬ ‫بێت‪ .‬جگ��� ‌ه له‌وه‌ی بین���ای ئیزباره‌ی‬ ‫باخچه‌كان به‌په‌ل ‌ه له‌سوتان پارێزراوه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش ده‌خات���ه‌ڕو توانیویان ‌ه‬ ‫ل���ه‌و رۆژه‌دا ‪600‬مه‌تر موكه‌عه‌ب ئاو بۆ‬ ‫فیستیڤاڵه‌كه‌ دابین بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا خاوه‌نی قاوه‌خانی‬ ‫كلتوری‌و سه‌رپه‌رشتیاری فیستیڤاڵه‌ك ‌ه‬ ‫"ئیدری���س عومه‌ر" سه‌رس���امی خۆی‬ ‫به‌رامب���ه‌ر به‌و زیان��� ‌ه زۆر‌ه رایگه‌یاند‌و‬ ‫وتی "چۆن ب���ه‌و ماو‌ه كه‌م ‌ه ئه‌و هه‌مو‬ ‫زیان��� ‌ه له‌و ش���ه‌ڕ‌ه ئ���او‌ه كه‌وتۆته‌وه‌‌و‬ ‫ێ خه‌مڵێندراوه‌!"‪.‬‬ ‫ده‌ستبه‌ج ‌‬ ‫ی "ئێم ‌ه له‌رێ���ی مۆڵه‌ته‌كه‌و‌ه‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫داوای یارمه‌تی فه‌رمانگه‌كانی ئاسایش‌و‬ ‫ش���اره‌وانی‌و به‌رگ���ری شارس���تانی‬

‫ته‌ندرس���تیمان ك���ردوه‌و وتیش���ی" به‌ش���داری ده‌كات‪ .‬ئ���ه‌و زیانانه‌ش���ی‬ ‫به‌سوپاس���ه‌و‌ه هه‌مو ئ���ه‌و فه‌رمانگان ‌ه كه‌وتونه‌ت���ه‌و‌ه ئێم��� ‌ه خۆم���ان به‌هیچ‬ ‫به‌زیاده‌و‌ه ئیش���ی خۆیان كردو‌ه جگ ‌ه ش���ێوه‌یه‌ك به‌به‌رپرس لێی���ان نازانین‬ ‫له‌ش���اره‌وانی‪ ،‬چونك ‌ه ئێم ‌ه قس���ه‌مان چونك ‌ه ئێم ‌ه به‌ره‌سمی داوای مۆڵه‌تمان‬ ‫له‌گه‌ڵ ش���اره‌وانی ك���ردوه‌و ئه‌وانیش كردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری باخچه‌كان باس له‌وه‌ش‬ ‫رۆژی ‪ 10‬مان���گ دو ته‌نك���ه‌ر ئاوی���ان‬ ‫داین���ێ‪ ،‬ته‌نكه‌رێكی���ان ی���ه‌ك كاروان ده‌كات س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ی ك��� ‌ه رێگ ‌ه‬ ‫ئاوی كردوه‌و بۆ ماڵه‌و‌ه رۆیشتۆته‌وه‌‪ ،‬ناده‌ن س���اڵێكی ت���ر له‌پاركی ئازادی‬ ‫ئێم ‌ه به‌درێژای���ی ‪ 48‬كاتژمێر داوامان ش���ه‌ڕ‌ه ئاوه‌ك ‌ه بكرێت‪ ،‬به‌اڵم وتیش���ی‬ ‫ی كلتوری داده‌نیشن‬ ‫له‌ش���اره‌وانی كردو‌ه ئاوی پێویس���ت "له‌گه‌ڵ قاوه‌خان ‌ه ‌‬ ‫دابی���ن بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخ���ه‌و‌ه ئه‌و بۆ ئه‌وه‌ی هه‌مو س���اڵێك ئه‌م ش���ه‌ڕ‌ه‬ ‫ی ئاو‌ه بك���ه‌ن به‌نه‌ریت‌و شوێنه‌كه‌ش���ی‬ ‫ئاوه‌ی دابینیانكرد به‌ش���ی نیو كاژێر ‌‬ ‫بگوازین���ه‌و‌ه بۆ هه‌واری ش���ار به‌هۆی‬ ‫یه‌كه‌می نه‌كرد‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی هۆكاری ئه‌و زیانه‌ش���ه‌و‌ه فراوانی شوێنه‌كه‌یه‌وه‌"‪.‬‬ ‫جێی ئاماژه‌ی ‌ه رۆژی ‪11‬ی ئه‌م مانگ ‌ه‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری فیستیڤاڵه‌ك ‌ه ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫فیستیڤاڵه‌ك ‌ه ك ‌ه شه‌ڕ‌ه ئاوی ناو بێت‌و كاتژمێ���ر ‪ 2‬دوانیوه‌ڕۆ‪ ،‬ب���ۆ یه‌كه‌مین‬ ‫ئاو نه‌بێ���ت‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌و‌ه خه‌ڵك په‌نا جاری له‌پاركی ئازادی شاری سلێمانی‬ ‫بۆ شتی تر ده‌بات‪ ،‬شاره‌وانی پێیوابو‌ه فیس���تیڤاڵێكی ش���ه‌ڕ‌ه ئ���او له‌الیه‌ن‬ ‫ك ‌ه ‪ 500‬كه‌س به‌ش���داری فیستیڤاڵه‌ك ‌ه قاوه‌خان���ه‌ی كلتوریی���ه‌و‌ه س���ازدراو‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه به‌رونی پێمانوتون به‌ده‌ی���ان هه‌زار كه‌س له‌دانیش���توانی‬ ‫‪ 100‬ه���ه‌زار ك���ه‌س به‌ره‌و س���ه‌ره‌و‌ه سلێمانی به‌شدارییان تێدا كرد‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫حه‌م ‌ه تۆفیق‪ :‬كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ "مه‌هزه‌له‌"ی ‌ه‬ ‫ك ‌ه ده‌روازه‌ی‌ هه‌رێم به‌رو ‌ی رۆژئاوادا دابخرێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬

‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ ،‬رێكخه‌ری‌ ژوری‌‬ ‫دیپلۆماسی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "پێموایه‌‬ ‫هه‌ماهه‌نگیه‌ك هه‌یه‌ له‌نێوان پارتی‌‌و‬ ‫توركیا له‌و كارانه‌ی‌ به‌رامبه‌ر به‌كوردی‌‬ ‫رۆژئاوا ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌دوای‌ یاسای‌ درێژكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫‪ 30‬حوزه‌ی���ران رێكخ���ه‌ری‌ گش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان هیچ جۆره‌ لێدوانێكی‌‬ ‫نیه‌و جۆرێ���ك له‌بێده‌نگی‌ هه‌ڵبژاردوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێك���دا روداوی‌ زۆر هه‌یه‌ هۆكاری‌‬ ‫ئه‌مه‌ چیه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفی���ق‪ :‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫بێده‌نگ نه‌بوه‌‪ ،‬فراكسیۆنه‌كه‌مان رۆڵی‌‬ ‫خۆی‌ بینیوه‌ له‌پارله‌مانی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫ژوره‌كانی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ش به‌دورودرێژی‌‬ ‫باسی‌ ئه‌و مه‌سه‌له‌یان كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مه‌به‌س���تم هه‌ڵوێستی‌ خودی‌‬ ‫رێكخه‌ری‌ گشتی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌یه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬بس كاك نه‌وشیروان‬ ‫باس���ی‌ نه‌كردبێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆچونی‌‬ ‫هه‌مومان یه‌كه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‪،‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ك���ه‌ش هه‌م���ان رای‌ كاك‬ ‫نه‌وشیروانی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باشه‌ رای‌ جه‌نابت چیه‌ له‌سه‌ر‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی‌ ویالیه‌تی‌ بارزانی‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬رای‌ من هه‌ر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫که‌‌ فراكس���یۆنه‌كه‌مان باسیانكردوه‌ كه‌‬ ‫كارێك بوه‌ به‌ناش���ه‌رعیان له‌قه‌ڵه‌مداوه‌‬ ‫له‌پارله‌مانی‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ده‌گوترێت به‌شداریكردنی‌‬ ‫ئێ���وه‌ له‌كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی���دا‪،‬‬ ‫ش���ه‌رعیبونی‌ ئه‌و كاره‌ ناشه‌رعیه‌ی‌ ‪30‬‬ ‫حوزه‌یران ده‌سه‌لمێنێت؟‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفیق‪ :‬نه‌خێر مه‌س���عود‬ ‫بارزانی‌ وه‌ك س���ه‌رۆكی‌ پارتی‌ به‌شداره‌‬ ‫له‌كۆنگره‌كه‌دا‪ .‬چونكه‌ هه‌مو حزبه‌كان‬ ‫س���ه‌رۆكه‌كانیان به‌ش���داره‌‪ ،‬ورده‌كاری‌‬ ‫كۆنگره‌كه‌ش مایه‌ی‌ موناقه‌شه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬

‫په‌یوه‌ندی‌ ب���ه‌ ‪ 30‬حوزه‌یرانه‌وه‌ نییه‌و‬ ‫به‌شداریكردنی‌ بارزانی‌ جیاوازه‌ له‌پۆست ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌تان بۆ‬ ‫كه‌ی‌ هه‌ڵگرتوه‌‪ ،‬بڕیار نه‌بو له‌ماوه‌كانی‌‬ ‫پێشو ئه‌نجام بدرێت؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬كۆنفرانسی‌ ناوخۆی‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕانم���ان ته‌واوك���ردوه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تا س���ه‌رقاڵی‌ هه‌ڵبژاردنین‪ ،‬دوای‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ كوردس���تان مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫كۆنگره‌مان ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هیچ ئاماده‌كاریه‌كتان كردوه‌‬ ‫له‌دوای‌ كۆنفرانس بۆ به‌ستنی‌ كۆنگره‌ی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌تان؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬هه‌رچیه‌كمان كردوه‌‬ ‫ناتوانم ئێستا باسی‌ بكه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هی���چ مه‌ترس���یه‌ك ده‌بینی‌‬ ‫له‌باس���نه‌كردنی‌ كاركردن بۆ به‌س���تنی‌‬ ‫كۆنگره‌كه‌تان؟‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفیق‪ :‬ئ���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌خۆمان���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئێس���تا هه‌م���و‬ ‫تواناكه‌م���ان ته‌نه���ا ب���ۆ كاركردنه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌ك بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‬ ‫چیتانكردوه‌ بۆ ئاشتكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و سێ‌‬ ‫سه‌ركرده‌ی‌ له‌ماڵه‌وه‌ دانیشتون؟‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفیق‪ :‬ئ���ه‌وه‌‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ناوخ���ۆی‌ خۆمان���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‌و هیچ‬ ‫قسه‌یه‌كی‌ له‌سه‌ر ناكه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باس���ی‌ ئه‌وه‌تكرد تواناكانتان‬ ‫ته‌نها ب���ۆ هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬ئ���ه‌ی‌ ده‌كرێت‬ ‫پێمانبڵێیت چاوه‌ڕێی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتو‬ ‫ئه‌نجامێكی‌ باشی‌ هه‌بێت‌و له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫رابردو جیاوازتربێت؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬ده‌سه‌اڵت نه‌یتوانیوه‌‬ ‫ل���ه‌و به‌ڵێنانه‌ی‌ به‌خه‌ڵك���ی داوه‌ هیچ‬ ‫جێبه‌ج���ێ‌ بك���ه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ له‌مج���اره‌دا‬ ‫بارودۆخم���ان زۆر باش���تره‌و هه‌روه‌ك‬ ‫له‌كۆنفرانسه‌كانیشمان وتمان ده‌مانه‌وێت‬ ‫بچینه‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و له‌م قۆناغه‌دا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ هه‌مانه‌ بۆ خه‌ڵكی‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئه‌مجاره‌ ده‌سه‌اڵت‬

‫ئامانجی‌ ئێمه‌یه‌و ده‌چینه‌ ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێ���وه‌ ده‌چنه‌ ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫مه‌به‌س���تت هه‌رس���ێ‌ الیه‌نه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌ یان ته‌نه���ا بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان؟‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفیق‪ :‬هه‌رس���ێ‌ الیه‌نه‌كه‌‬ ‫ده‌ڵێم‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌كرێت ئه‌م گه‌ش���بینیه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌ پێمانبڵێیت له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌كه‌‪،‬‬ ‫راپرسیه‌ك ئه‌مه‌ی‌ ده‌رخستوه‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفی���ق‪ :‬به‌ڵێ‌ راپرس���ی‌‬ ‫كراوه‌و ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ ئه‌و گه‌ش���بینیه‌ی‌‬ ‫ده‌رخستوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كێ‌ راپرس���ی‌ ك���ردوه‌ ته‌نها‬ ‫خۆتان؟‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفیق‪ :‬ته‌نه���ا خۆمان نا‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و خه‌ڵكی‌ بێگان���ه‌ش كردویانه‌و‬ ‫وامانپێده‌ڵێن‪ ،‬هه‌مو ئه‌مانه‌ پیش���انمان‬ ‫ئه‌دات كه‌ ده‌سه‌اڵت نایه‌وێت چاكسازی‌‬ ‫بكات له‌كوردس���تاندا‪ ،‬بێگومان خه‌ڵك‬ ‫ئه‌مجاره‌ ده‌یانه‌وێ���ت متمانه‌ی‌ خۆیان‬ ‫ب���ده‌ن ب���ه‌و كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ نی���ازی‌‬ ‫چاكسازیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چاوه‌ڕێ‌ ده‌كه‌ن له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫پێشو ده‌نگی‌ باشتر به‌ده‌ستبهێنن؟‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفیق‪ :‬دڵنیای���ن ده‌نگی‌‬ ‫باش���تر ده‌هێنین ل���ه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫‪ ،2009‬بێگومانی���ن ك���ه‌ ل���ه‌ (‪)25‬‬ ‫كورسیه‌كه‌ زیاتر ده‌هێنینه‌وه‌و مسۆگه‌ره‌‬ ‫له‌وه‌ زیاتره‌ ده‌نگه‌كانمان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ئێستادا په‌یوه‌ندیتان چۆنه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‌‪ ،‬باس���ی‌ هه‌نگاونانێك‬ ‫ده‌كرێ���ت ك���ه‌ گرژیه‌كان���ی‌ نێوانتان‬ ‫كه‌مبكرێته‌وه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفی���ق‪ :‬ئاگاداری‌ ئه‌وه‌نیم‬ ‫ك���ه‌ ئام���اده‌كاری‌ ب���ۆ هێوربون���ه‌وه‌‬ ‫كرابێ���ت‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك چ���ۆن په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت هه‌یه‌تی‌ له‌گه‌ڵ ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ئێستادا ده‌نگۆی‌ ئه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫هاوكاریه‌ك���ی‌ زۆر ب���ۆ كوردانی‌ رۆژئاوا‬ ‫له‌س���نوره‌كانی‌ كوردس���تاندا له‌الیه‌ن‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ئه‌وه‌نیم‬ ‫ی‬ ‫كه‌ ئاماده‌كار ‌‬ ‫بۆ هێوربونه‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌کێتی‬ ‫كرابێت‬ ‫حه‌مه‌ تۆفیق‬ ‫پارتیه‌وه‌ راگیراوه‌‪ ،‬بۆچونی‌ ئێوه‌چیه‌؟ به‌نه‌ت���ه‌وه‌و پرۆس���ه‌ی‌ نیش���تیمانیی‌‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ناگه‌یه‌نێ���ت‌و ته‌نه���ا ش���ه‌رمه‌زار ‌‬ ‫ی‬ ‫كاك مه‌س���عود ده‌ڵێت پارتی‌ رێگرنیه‌و لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬رۆژانێك ئه‌و پارچه‌یه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت رێگره‌‪ ،‬له‌ئه‌ساس���دا ئه‌وه‌یه‌ كوردس���تان په‌نامان ب���وه‌‪ ،‬ده‌بو وه‌ك‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران ده‌روازه‌كه‌یان داخستوه‌ قه‌رزێ���ك ق���ه‌زی‌ بدرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫هاوكاری‌ مرۆیی‌ ئ���ه‌و كوردانه‌ بكرێت‪ ،‬به‌داخ���ه‌وه‌ ده‌بینی‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌خولقێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ به‌كارێكی‌ دژه‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ ده‌زانین‌و له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ له‌مه‌سه‌له‌ی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌دا توركیا رۆڵی‌ س���ه‌ره‌كی‌ هه‌یه‌‬ ‫ئێمه‌ش به‌توندی‌ دژی‌ ئه‌م كاره‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ك���ێ‌ رێگ���ر‌ه حكومه‌ت یان له‌دروستكردنی‌ كێش���ه‌ بۆ كورده‌كانی‌‬ ‫رۆژئاوا‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك پێش���موایه‌ كه‌‬ ‫پارتی‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفیق‪ :‬هی���چ جیاوازییان هه‌ماهه‌نگیه‌ك هه‌ی���ه‌ له‌نێوان پارتی‌ و‬ ‫نی���ه‌ ل���ه‌و رێگری���ه‌داو له‌ئه‌س���تۆی‌ توركیا به‌رامبه‌ر ئه‌و كوردانه‌ی‌ رۆژئاوا‬ ‫له‌و مه‌سه‌النه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬واڵتانی‌ دنیا‬ ‫هه‌ردوكیاندایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئامانجی‌ چی‌ له‌پش���ته‌وه‌یه‌و ده‌بین���ی‌ ده‌یانه‌وێت هاوكاری‌ بگه‌یه‌ننه‌‬ ‫خزمه‌تی‌ ك���ێ‌ ده‌كات؟ ئایا ده‌س���تی‌ ئه‌و كوردانه‌ی‌ دو ساڵه‌ له‌بارودۆخێكی‌‬ ‫ده‌ره‌كی‌ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر هه‌رێم هه‌یه‌ ترس���ناكی‌ نه‌بونی‌ كاری‌ كش���توكاڵی‌‌و‬ ‫برسێتی‌‌و نه‌بونی‌ داوو ده‌رمان به‌ده‌ست‬ ‫له‌م بڕیارو بابه‌ته‌دا؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬ئه‌مه‌ هیچ خزمه‌تێك نه‌خۆش���یه‌كانیان ژی���ان ده‌گوزه‌رێنن‪،‬‬

‫‪3‬‬

‫له‌پ���اڵ ئه‌مان���ه‌دا ده‌یانه‌وێ���ت بێن���ه‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ ده‌روازه‌كانیان‬ ‫لێدابخه‌ین ئه‌م���ه‌ بۆچی‌؟ بۆیه‌ دوپاتی‌‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌ كه‌ كارێكی‌ شه‌رمه‌زاریه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندایه‌‪،‬‬ ‫كه‌ یه‌كێتیش به‌ش���ێكه‌ له‌و ده‌سه‌اڵته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم یه‌كێتی‌ ئه‌و كاره‌ ئیدانه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫باشه‌ ده‌سه‌اڵت كێیه‌؟‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌كرێت به‌پرس���یار جێی‌‬ ‫نه‌هێڵی���ت كێی���ه‌ ئ���ه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ی‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬به‌ڵ���ێ‌ به‌دڵنیایه‌وه‌‬ ‫پارتیه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و تۆمه‌ته‌ نه‌مێنێت‬ ‫پێوس���ته‌ پارتی‌ به‌په‌ل���ه‌ ده‌روازه‌كان‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم پارت���ی‌ ئه‌م���ه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌و ته‌حه‌داش ده‌كات ئه‌وان‬ ‫سنوریان داخستبێت؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬هه‌مو كه‌س ده‌زانێت‬ ‫كێ‌ له‌و سنوره‌ ده‌سه‌اڵتداره‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌وه‌نده‌ س���ورن له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پارتی‌ س���نوره‌كانی‌ داخستوه‌‪،‬‬ ‫له‌كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ باس���تان له‌مه‌‬ ‫كردوه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬به‌ڵێ‌ پێمانراگه‌یاندون‬ ‫كه‌ ئ���اوا مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و كوردانه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و س���نوره‌كان داخ���راون‪،‬‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ هی���چ قیمه‌تێكی‌‬ ‫نیه‌ ئێم���ه‌ ده‌رگا له‌س���ه‌ریان دابخه‌ین‬ ‫كه‌ پێویس���تیان به‌هاوكاری‌و كۆمه‌كی‌‬ ‫ئێمه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌م ش���ێوه‌ مامه‌ڵه‌كردنه‌‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ هی���چ قیمه‌تێكی‌‬ ‫نامێنێت‪ ،‬جگه‌ له‌مه‌هزه‌له‌یه‌ك‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێستا كێشه‌یه‌ك نابینیته‌وه‌‬ ‫له‌نێ���وان په‌كه‌كه‌و پارتی‌ له‌وه‌ی‌ دۆخی‌‬ ‫رۆژئ���اوای‌ كوردس���تان‌و ده‌روازه‌كانی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستاندا؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر په‌كه‌كه‌ش‬ ‫بیه‌وێت ده‌روازه‌ی‌ كوردستان بكرێته‌وه‌‬ ‫به‌ڕوی‌ كوردانی‌ رۆژئاواو كێش���ه‌كانیان‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكرێت هه‌مان هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫په‌كه‌كه‌مان ده‌بێت‪.‬‬

‫ئۆپۆزیسیۆن‪ :‬له‌دوا ‌ی ‪ 8/20‬هه‌ر یاسایه‌ك له‌په‌رله‌مان ده‌ربچێت نایاساییه‌‬

‫ده‌سه‌اڵت‪ :‬ئه‌وه‌ بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‌و كارتێكی‌ سوتاوه‌‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی‌ ئۆپۆزیسیۆن سورن‬ ‫له‌سه‌ر كشانه‌وه‌یان له‌په‌رله‌مان‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫دوای‌ ته‌واوكردنی‌ ماوه‌ ‌‬ ‫ئه‌م خول ‌هی‌ په‌رله‌مان له‌‪8/20‬دا‌و‬ ‫پێشیانوایه‌ له‌وه‌به‌دوا هه‌ر بڕیارێك‬ ‫ی‬ ‫ده‌ربچێت نایاساییه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ر به‌ده‌سه‌اڵتیش ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ ‌‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن به‌بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫كارتێكی‌ سوتاو ده‌زانن‪.‬‬

‫نه‌كشانه‌وه‌ی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫له‌په‌رله‌مان‬ ‫جۆرێك ‌ه‬ ‫له‌یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی بون‬

‫ی‬ ‫كوێس���تان محه‌م���ه‌د په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ی گ���ۆڕان س���ه‌باره‌ت‬ ‫فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫ی الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫به‌كشانه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان ده‌ڵێ���ت‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی ‪20‬ساڵی‌ رابردو ‌‬ ‫"ئه‌زمون ‌‬ ‫كوردستان ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێت ك ‌ه ئه‌و‬ ‫ی ئێم��� ‌ه هی���چ باكێكی‌ ن ‌ه‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ماوه‌رو نه‌ به‌هه‌ڵوێست ‌‬ ‫به‌ناڕه‌زای ‌‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن‌و ئه‌ندامان���ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ی‬ ‫ێ به‌و هه‌ڵوێس���ته‌ ‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬بۆی ‌ه گ���و ‌‬ ‫ئێم���ه‌ش ن���اد‌هن‌و كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫په‌رله‌مان نابێت‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وان به‌زۆرین ‌ه‬ ‫ی ده‌ده‌ن به‌و‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بن‌و به‌رده‌وام ‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌ نایاساییه‌"‪.‬‬ ‫ی "كشانه‌وه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫كوێستان وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌خالقی���ه‌و ئێم��� ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ئه‌ركێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و گرێبه‌س���ته‌ی‌ كه‌ له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵك ‌‬ ‫خۆمان كردومان ‌ه له‌‪2009/8/20‬تاوه‌كو‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وان ئۆپۆزیس���یۆن ده‌ڵێ���ت "مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫‪ 2013/8/20‬نوێنه‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی ئۆپۆزیس���یۆن له‌په‌رله‌مان‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‌و پ���اش ئه‌و ب���ه‌روار‌ه ئێم ‌ه كشانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وان نی���ن‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌م ‌ه بڕیارێكه‌و ئه‌وان بۆ خۆیان ئازادن‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ناتوانین ل���ه‌و په‌رله‌مانه‌ به‌رده‌وامبین‌و چۆن بڕیارده‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم كش���انه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2013/8/20‬ئۆپۆزیس���یۆن هی���چ كاریگه‌ریه‌ك��� ‌‬ ‫هه‌ر یاسایه‌ك كه‌ له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاساو به‌ڕێوه‌چون ‌‬ ‫ی نییه‌و له‌س���ه‌ر ده‌ركردن ‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان ده‌ربچێت یاس���ای ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان نابێت‪ ،‬چونك ‌ه ئ���ه‌و كات ‌ه‬ ‫كارێكی‌ نایاساییه‌"‪.‬‬ ‫ی زۆرینه‌و كه‌مینه‌ دێت ‌ه ئاراوه‌‪ ،‬بێگومان‬ ‫ی ئه‌ندام ‌‬ ‫دكت���ۆر ئه‌حم���ه‌د وه‌رت��� ‌‬ ‫ی ئه‌وكاته‌ش زۆرینه‌ له‌په‌رله‌مان ده‌بێت‌و‬ ‫ی فراكسیۆن ‌‬ ‫ی یاسایی‌‌و سه‌رۆك ‌‬ ‫لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌م ش���ێوه‌یه‌ش ده‌توانێ���ت كاره‌كان ‌‬ ‫ی ئیس�ل�امی‌ له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بكات"‪.‬‬ ‫ی رای ‌‬ ‫كوردستان س���ه‌باره‌ت به‌كش���انه‌وه‌ ‌‬

‫وه‌رتی‌ وتیشی‌" پێموایه‌ ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫له‌و بڕی���اره‌ی‌ په‌ل���ه‌ نه‌كات باش���ه‌‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه مادام ئه‌وان ده‌ڵێن له‌پرس��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كۆبونه‌وه‌كان ‌‬ ‫نیشتیمانیه‌كان به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌م���ان ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌وات ‌ه ئه‌وه‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 20‬‬ ‫داننان��� ‌ه ب���ه‌و په‌رله‌مان��� ‌ه دوا ‌‬ ‫هه‌ش���تیش‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا م���ادام بڕیار‌ه‬ ‫له‌‪9/21‬هه‌ڵبژاردن به‌رێو‌ه بچێت‪ ،‬كه‌وات ‌ه‬ ‫له‌و ماوه‌ كه‌مه‌ی‌ ك ‌ه ده‌مێنێ‌ پێموانیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی‌ ئۆپۆزیسیۆن سودێك ‌‬ ‫بۆیان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌هه‌ڵوێس���ته‌كه‌ ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن‪ ،‬عوم���ه‌ر عه‌بدولعه‌زیز‬ ‫ی فراكسیۆنی‌ یه‌كگرتو ده‌ڵێت‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناشه‌رع ‌‬ ‫ی به‌رێوره‌سمێك ‌‬ ‫"له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان درێژكراوه‌ت���ه‌و‌ه‬ ‫م���او‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ش���ت‬ ‫ی ‪‌ 20‬‬ ‫كه‌واته‌ په‌رله‌مان له‌دوا ‌‬ ‫ی ناشه‌رعیه‌و هه‌ر یاسایه‌ك‬ ‫په‌رله‌مانێك ‌‬ ‫له‌و ماوه‌ی���ه‌دا ده‌ربچێت ناش���ه‌رعی‌‌و‬ ‫نایاس���اییه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئێم��� ‌ه نامانه‌وێت‬ ‫له‌په‌رله‌مانێك���ی‌ ناش���ه‌رعی‌ درێ���ژ‌ه‬ ‫به‌كاره‌كانمان بده‌ین‪ ،‬ته‌نیا له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫ئێم ‌ه له‌س���ه‌ر پرسه‌ نیش���تیمانیه‌كان‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫به‌ش���داری‌ كۆبونه‌وه‌كان��� ‌‬ ‫ده‌بین"‪.‬‬ ‫ی ك��� ‌ه ئای���ا ئه‌و‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌ی‌ ئ���ه‌وان كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی ده‌بێ���ت له‌كاتێكدا له‌ئێس���تا‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫ی هاوین ‌هی‌ په‌رله‌مانه‌و هاوكات‬ ‫پش���و ‌‬ ‫له‌‪9/21‬هه‌ڵب���ژاردن ئه‌نج���ام ده‌درێت‪،‬‬ ‫ی یه‌كگرتو‬ ‫س���ه‌رۆكه‌ك ‌هی‌ فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی "كاریگ���ه‌ری‌ هه‌بێ���ت‌و نه‌بێت‪،‬‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ی یاسایمان‬ ‫ی س���وێند ‌‬ ‫ئێم ‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌م���ان داو‌ه‬ ‫خ���واردوه‌و به‌ڵێن��� ‌‬ ‫پابه‌ندی‌ په‌ی���ڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ی‬ ‫بین كه‌وابێت‪ ،‬ئێم ‌ه پابه‌ندی به‌ڵێنه‌كان ‌‬ ‫ی ‪8/20‬ه‌و‌ه‬ ‫خۆم���ان ده‌بی���ن‌و ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ناچینه‌ په‌رله‌مانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی فراكس���یۆن ‌‬ ‫ئارام قادر س���ه‌رۆك ‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امیش س���ه‌باره‌ت به‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌ی‌ ئۆپۆزیس���یۆن وت��� ‌‬

‫ی‬ ‫"مه‌سه‌له‌ك ‌ه ئه‌وه‌ نیی ‌ه چه‌ند كاریگه‌ر ‌‬ ‫هه‌یه‌و چه‌ند كاریگ���ه‌ری‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی یاس���ایی‌‌و‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ك ‌ه پابه‌ندبونێك ‌‬ ‫ئه‌خالقی���ه‌‪ ،‬ئێمه‌ نوێن���ه‌ری‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫خه‌ڵكی���ن ده‌بێت بگه‌ڕێین���ه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫خه‌ڵكه‌ی‌ خۆمان‪ ،‬ئه‌گه‌ر ش���تێك یان‬ ‫ی بێت ده‌رۆژ بێت‌و‬ ‫بڕیارێك نایاس���ای ‌‬ ‫س���اڵێك بێت ه���ه‌ر نایاس���اییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هیچ بڕیارێك ‌‬ ‫ئێمه‌ ناچین ‌ه ژێ���ر بار ‌‬ ‫نایاساییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا‪ ،‬عه‌بدولسه‌الم به‌روار ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی‌ كوردستان ‌‬ ‫ی س���ه‌باره‌ت‬ ‫له‌س���ه‌ر پش���كی‌ پارت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئۆپۆزیس���یۆن وت ‌‬ ‫به‌م هه‌ڵوێس���ته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫"له‌كاتێكدا له‌ئێستادا په‌رله‌مان پشو ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ش‬ ‫ی ت���ا ‪ ،9/1‬دوا ‌‬ ‫هاوینه‌یه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫الیه‌نه‌كان خه‌ریك ده‌بن به‌پڕوپاگه‌نده‌ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬ئه‌وان چ باس���ی‌ كشانه‌و‌ه‬ ‫ده‌ك���ه‌ن له‌په‌رله‌م���ان‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئ���ه‌و‬ ‫ی زۆر‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌ی‌ ئه‌وان هه‌ڵوێستێك ‌‬ ‫ی خه‌ڵك‌و‬ ‫بێمانایه‌و یاریكردنه‌ به‌س���ۆز ‌‬ ‫به‌وشه‌و بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی رابردو‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ ئ���ه‌و چوارس���اڵ ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وان چیان نه‌ك���رد‪ ،‬بۆیه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫ی تر س���ۆزی‌ خه‌ڵك‬ ‫له‌و ڕێیه‌و‌ه جارێك ‌‬ ‫رابكێشنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئۆپۆزیسیۆن كارتێك ‌‬ ‫"هه‌ڵوێستكه‌ ‌‬ ‫به‌سه‌رچوو سوتاوه‌"‬ ‫ئه‌م ‌ه قس���ه‌ی‌ په‌رله‌مانت���ار "گۆران‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ئ���ازاد" بو له‌س���ه‌ر پش���ك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌فراكسیۆنی‌ كوردستانی‌‪ ،‬ئه‌و له‌باره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كه‌ی‌ ئۆپۆزیس���یۆنه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ی ئه‌و مانگه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫"ئه‌وان له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆبونه‌و‌هی‌ نائاس���ای ‌‬ ‫دوج���ار داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانیان كردوه‌‪ ،‬كه‌واته‌ ئه‌مه‌ خۆ ‌‬ ‫داننانه‌ به‌و په‌رله‌مانه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گۆران وتیش���ی‌ "كاتێك س���ه‌رۆك ‌‬ ‫هه‌رێ���م بڕیاریدا ل���ه‌‪ 9/21‬هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئه‌نجامبدرێ���ت‪ ،‬ده‌بوای��� ‌ه ئ���ه‌وان ئه‌و‬ ‫كات ‌ه هه‌ڵوێستیان وه‌ربگرتایه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وكات���ه‌ بۆی���ان رونبو كه‌ ل���ه‌دوا ‌‬

‫عه‌بدواڵ مه‌ال نوری‌‪:‬‬

‫ی رۆژی ‪ 8/20‬كۆتایی دێت‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 11‬‬ ‫"عه‌ب���دواڵی‌ م���ه‌ال ن���وری‌" ره‌نگ ‌ه‬ ‫ناس���راوترین‌و دیارترین په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫خولی‌ س���ێهه‌می‌ په‌رله‌مان بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌ به‌هۆی‌ "بزێویی"ه‌وه‌ زیاتر ناس���را‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ ئیتر كاری‌ ئه‌م په‌رله‌مانه‌ "ته‌واو‬ ‫به‌سه‌رچو"‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "نه‌كشانه‌وه‌ی‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن له‌په‌رله‌م���ان جۆرێكه‌‬ ‫له‌یه‌كێتی‌و پارتی بون"‪.‬‬ ‫عه‌ب���دواڵی مه‌ال ن���وری به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند كه‌ پێویسته‌ فراكسیۆنه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن له‌دوای ته‌واوبونی ئه‌م‬ ‫خول���ه‌ی په‌رله‌مان بكش���ێنه‌وه‌و ئه‌و‬ ‫حزبانه‌شی ئه‌ندامی په‌رله‌مانیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئیلتی���زام‌و گرێبه‌س���تێكی ئه‌خالقی‌و‬ ‫سیاس���ی‌و قانونیان له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵكی‬ ‫كوردس���تان هه‌یه‌و ئه‌م گرێبه‌سته‌ش‬ ‫ته‌نها بۆ چوار ساڵه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌هیچ‬ ‫شێوازێك حیزبه‌كان مافی ئه‌وه‌یان نیه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ په‌رله‌مان درێژ بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬واده‌ی‬ ‫ئه‌م خول���ه‌ی په‌رله‌م���ان كاتژمێر ‪11‬‬ ‫رۆژی ‪8/20‬ی ئه‌مساڵ كۆتایی دێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ن���دام په‌رله‌مان���ه‌ ب���اس‬ ‫ل���ه‌وه‌ش ده‌كات پارت���ی‌و یه‌كێت���ی‬ ‫له‌س���ه‌ر درێژكردن���ه‌وه‌ی واده‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان راهات���ون‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌‬ ‫"به‌اڵم ئه‌م به‌رپرس���یارێتیه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ش���انی ئۆپۆزیس���یۆن زۆر قورس���ه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت ئۆپۆزیس���یۆن بیری نه‌چێت‪،‬‬

‫نابێ���ت له‌په‌رله‌مانێ���ك بمێنێته‌وه‌ كه‌‬ ‫په‌رله‌مانی ماوه‌ به‌س���ه‌رچوه‌و له‌چوار‬ ‫س���اڵی رابردودا ره‌خنه‌ی لێی هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫نابێ���ت له‌په‌رله‌مانێك���دا بمێنێت���ه‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌كوده‌ت���ا درێژكراوه‌ته‌وه‌و ببێت‬ ‫به‌به‌شێك له‌و پرۆسه‌ ناشه‌رعیه‌ی كه‌‬ ‫له‌په‌رله‌ماندا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "پێویس���ته‌ ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫بكش���ێته‌وه‌‪ ،‬ه���ه‌ر هه‌ڵوێس���تێك‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی ئه‌م���ه‌وه‌ بێ���ت‪ ،‬ب���ێ‬ ‫به‌ڵێنی���ه‌‪ ،‬جۆرێكه‌ له‌ب���ون به‌پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬سیاسه‌تكردنه‌ به‌هه‌مان ئه‌و‬ ‫ئالیه‌ت���ه‌ی ‪ 20‬س���اڵه‌ پارتی‌و یه‌كێتی‬ ‫یاری‌و سیاس���ه‌تی پێده‌كه‌ن‌و هه‌رێمی‬ ‫كوردستانیان به‌م ئاقاره‌ گه‌یاندوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پرس���یاری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���رد كه‌‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن كاتێ���ك په‌رله‌م���ان‬ ‫ش���ه‌رعیه‌تی یاس���ایی هه‌بوه‌ هیچیان‬ ‫پێنه‌كرا‪ ،‬ئه‌ی ش���ه‌رعیه‌تی نه‌مێنێت‬ ‫بون���ی ئۆپۆزیس���یۆن چ مانایه‌ك���ی‬ ‫ده‌بێت؟‬ ‫عه‌ب���دواڵ وت���ی‌ "به‌كش���انه‌وه‌ی‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن‬ ‫فراكس���یۆنه‌كانی‬ ‫له‌په‌رله‌م���ان‪ ،‬النیك���ه‌م ب���ۆ خه‌ڵكی‬ ‫كوردس���تانی ده‌س���ه‌لمێنێت‪ ،‬رێ���ز‬ ‫له‌بنه‌ماكان���ی دیموكراس���ی‌و یاس���او‬ ‫ئی���راده‌ی خه‌ڵ���ك ده‌گرێ���ت‌و نابێته‌‬ ‫به‌شێك له‌كوده‌تا"‪.‬‬

‫‪8/20‬په‌رله‌مان ماو‌هی‌ به‌سه‌ر ده‌چێت‪،‬‬ ‫ی تر ك���ه‌ ئه‌وان خۆی���ان زۆر‬ ‫خاڵێك��� ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ده‌گرن گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ‬ ‫ره‌خن ‌ه ‌‬ ‫ڕای‌ حزبه‌كانی���ان‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وانیش خۆیان‬

‫ی حزب له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌گه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ بڕیار ‌‬ ‫ی كش���انه‌وه‌یان له‌په‌رله‌مان‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫پرس ‌‬ ‫ی نییه‌و‬ ‫ئه‌و بڕیار‌هی‌ ئه‌وان هیچ مانایه‌ك ‌‬ ‫ی شه‌رمنانه‌و سوتاوه‌"‪.‬‬ ‫كارتێك ‌‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز‌‪ :‬درێژكردنه‌وه‌ی‌ ویالیه‌تی‌ بارزانی‌‌و په‌رله‌مان نه‌ك ناشه‌رعی‌و‬ ‫ناقانونی نه‌بون‪ ،‬هێنده‌ شه‌رعی بون خزمه‌تی به‌كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك كرد‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئه‌رسه‌الن بایز سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان‌و ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا كه‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ ئیمه‌یله‌وه‌ ئه‌نجامدراوه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "برایانی پارتی پێیان باش بو‬ ‫به‌یه‌ك لیست دابه‌زین‪ ،‬ئێمه‌ وتمان با‬ ‫هه‌ریه‌كه‌و به‌لیستی خۆی دابه‌زێ"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا دیاریكردنی‌ تۆ به‌سه‌رۆكی‌‬ ‫لیس����تی‌ یه‌كێت����ی‌ هی����چ ئاماژه‌ی����ه‌ك‬ ‫له‌خۆده‌گرێ����ت بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ده‌تانه‌وێت‬ ‫كێبڕكێی‌ به‌هێزو سه‌ره‌كیتان له‌هه‌ولێردا‬ ‫بێت؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌رسه‌الن بایز‪ :‬هه‌ڵبژاردن له‌هه‌ر‬ ‫كوێ بێ‪ ،‬له‌كوردستان یان له‌هه‌ر واڵتێك‬ ‫له‌واڵته‌كانی دونیا‪ ،‬بێگومان كێبڕكێیه‌كی‬ ‫تون����د له‌نێ����وان پاڵێوراوه‌كانی ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ به‌ته‌نیا له‌پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر بوایه‌‪ ،‬یان هه‌ڵبژاردن به‌پێی چه‌ند‬ ‫بازنه‌یه‌كی هه‌ڵب����ژاردن به‌رێوه‌بچوبایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌‌وس����ا ده‌تانتوانی بڵێ����ن فاڵنه‌ كه‌س‬ ‫بۆیه‌ دان����راوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی له‌ش����وێنێكی‬ ‫دیاریك����راو ركابه‌ریه‌ك����ی به‌هێز بكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ له‌سه‌رتاس����ه‌ری‬ ‫هه‌رێمی كوردستانه‌‪ ،‬كێبڕكێ له‌سنوری‬ ‫پارێزگاكانی سلێمانی‌و هه‌ولێر‌و دهۆكه‌‪،‬‬ ‫هه‌رێم����ی كوردس����تان ی����ه‌ك بازن����ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌‪ ،‬بۆیه‌ دانان����ی ئێمه‌ هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی به‌كێبڕكێ‌و ركابه‌ری نیه‌‬ ‫له‌ناوچه‌یه‌كی دیاریكراو به‌هه‌ولێریشه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو بۆ سه‌رتاس����ه‌ری هه‌رێمه‌‪ .‬دیاره‌‬ ‫هه‌ر حزبێكی سیاس����یش بۆخۆی ئازاده‌‬ ‫كام ئه‌ندامه‌ی خۆی ده‌كاته‌ س����ه‌رۆكی‬ ‫لیس����ته‌كه‌ی‪ .‬مه‌كته‌ب����ی سیاس����یی‬ ‫یه‌كێتیی نیش����تمانیی كوردس����تان‪-‬یش‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ی����ه‌ك نزیكه‌ی مانگ‌و نیوێك‬ ‫به‌ر له‌ئێستا‪ ،‬دوای راوێژ‌و دیراسه‌كردن‪،‬‬ ‫پێش����نیاری ئه‌وه‌یانك����رد به‌ن����ده‌ ببمه‌‬ ‫پاڵێوراوو س����ه‌رۆكی لیس����تی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪ .‬بێگومان من یان‬ ‫هه‌ر یه‌كێكی تر دابنرایه‌ له‌و ش����وێنه‌‪،‬‬ ‫كێبڕكێیه‌كێ����ی تون����د ده‌كا بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫حزبه‌ك����ه‌ی یان لیس����ته‌كه‌ی ده‌نگێكی‬ ‫زۆرب����اش بێن����ێ‌و متمان����ه‌ی كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵك����ی كوردس����تان به‌ده‌س����تبێنێ‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌مڕۆ له‌س����ایه‌ی ئه‌م ئه‌زمونه‌‌و‬ ‫له‌س����ایه‌ی خوێنی شه‌هیدان‌و ئازایه‌تیی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌‌و خۆڕاگری����ی كۆمه‌اڵن����ی‬ ‫خه‌ڵكی كوردس����تان‌و رێكخس����تنه‌كانی‬ ‫س����ه‌رده‌می خه‌باتی نهێنی‪ ،‬ئه‌زمونێكی‬ ‫دیموكراتی له‌هه‌رێمی كوردستان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ئه‌زمونه‌ش رێگای به‌هه‌مومان داوه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی به‌ش����ێوه‌یه‌كی سه‌رده‌میانه‌‬ ‫كێبڕكێ بكه‌ین‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی به‌پێی ده‌نگ‌و‬ ‫س����ندوقه‌كانی هه‌ڵبژاردن هه‌ركه‌س����ه‌‌و‬ ‫به‌رنام����ه‌ی خ����ۆی ب����ۆ خزمه‌تگوزاریی‬ ‫خه‌ڵكی كوردس����تان‪ ،‬بۆ پاراستنی ئه‌م‬ ‫ئه‌زمون����ه‌ بخاته‌ گه‌ڕ‪ .‬بێگوم����ان ئێمه‌‬ ‫له‌پێناوی سه‌رخستنی لیستی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردس����تان‪ ،‬له‌پێناوی ئه‌م‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ی كه‌ یه‌كێتیی به‌درێژایی ئه‌م‬ ‫هه‌مو سااڵنه‌ی رابردو دایڕشتوه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫ئ����ه‌م به‌رنامه‌ی����ه‌ی كه‌ ب����ۆ هه‌ڵبژاردن‬ ‫دایده‌ن����ێ له‌چوارچێوه‌یه‌كی مه‌ده‌نیانه‌‬ ‫كێبڕكێیه‌ك����ی به‌هێز ده‌كه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫زۆرتری����ن ده‌ن����گ‌و زۆرترین كورس����ی‬ ‫مسۆگه‌ر بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬لیس����ته‌كه‌تان چه‌ندین كوڕ‌و‬ ‫كچی‌ س����ه‌ركرده‌ ش����ه‌هیدو زیندوه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌‌و س����ه‌رۆك عه‌ش����ره‌ته‌كانی‌‬ ‫كوردس����تانی‌ تێدایه‌‪ ،‬پێتوایه‌ ئه‌مجۆره‌‬ ‫لیس����ته‌ پێگه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ئێوه‌ به‌هێز‬ ‫بكات؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌رسه‌الن بایز‪ :‬دانانی كچ‌و كوڕی‬ ‫س����ه‌ركرده‌‌و ش����ه‌هیده‌كان‪ ،‬ی����ان هه‌ر‬ ‫كه‌سێك‪ ،‬جیا له‌ژماره‌یه‌ك له‌ئه‌ندامانی‬ ‫په‌رله‌مان����ی پێش����وتر‌و له‌ئه‌ندامێك����ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‪ ،‬ئه‌وانه‌ی تر هه‌ر هه‌مویان‬ ‫له‌ئه‌نجام����ی پرۆس����ه‌یه‌كی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ناوخۆی����ی ئۆرگانه‌كان����ی یه‌كێتی����ی‬ ‫نیشتمانیی كوردس����تان بوه‌‪ ،‬دواتریش‬ ‫راپرس����ییه‌ك ك����راوه‌ له‌نێ����و كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵك تاوه‌ك����و بزانین هه‌ر یه‌كێك له‌و‬ ‫پاڵێوراوانه‌ پێگه‌ی حزبی‌و جه‌ماوه‌رییان‬ ‫چۆنه‌‪ ،‬دیاره‌ ئه‌م ژماره‌یه‌ی كه‌ ئێس����تا‬ ‫ناویان له‌لیس����تی یه‌كێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردس����تاندا هه‌ی����ه‌ ب����ۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئاینده‌ی په‌رله‌مانی كوردستان زۆرترین‬ ‫ده‌نگیان هێناوه‌‪ ،‬چ له‌ئۆرگانه‌كانی حزب‬ ‫یان له‌ن����او كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك‪ ،‬ئینجا ئه‌و‬ ‫پاڵێوراوه‌ كچ یان كوڕه‌ ش����ه‌هید بێت‪ ،‬‬ ‫كوڕی ئه‌ندامێكی س����ه‌ركردایه‌تی بێت‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی ساده‌ی ش����انه‌كانی خواری‬

‫خواره‌وه‌ بێت‪ ،‬یان لێپرس����راوی یه‌كێ‬ ‫له‌ئۆرگانه‌كانی حزب بێت‪ .‬ئێمه‌ پێمانوای ‌ه‬ ‫سیس����تمێكی تازه‌مان له‌كوردس����تاندا‬ ‫په‌یڕه‌و كردوه‌‪ ،‬ئه‌ویش پرس‌و ڕا كردنه‌‬ ‫به‌ڕێكخس����تنه‌كانی خۆم����ان‪ ،‬پرس‌و ڕا‬ ‫كردنه‌ به‌نوخبه‌یه‌ك له‌كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی بزانین كام له‌م‬ ‫كاندیدان����ه‌ باش����ترین پێگ����ه‌ی حزبی‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ریی����ان هه‌یه‌‪ ،‬تا زۆرترین ده‌نگ‬ ‫به‌ده‌ستبێنن‪.‬‬ ‫ئاوین����ه‌‪ :‬یه‌كێت����ی‌ له‌درێژكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ویالیه‌تی‌ بارزانیدا چی‌ ده‌ستكه‌وت؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌رس����ه‌الن بای����ز‪ :‬درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫واده‌ی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌و روانگه‌یه‌وه‌ كه‌ بتوانین به‌باش����ترین‬ ‫شێوه‌ ئه‌م ئه‌زمونه‌ی كوردستان بپارێزین‪،‬‬ ‫ئه‌ویش به‌هێوركردنه‌وه‌ی ئه‌و بارودۆخه‌‬ ‫گرژه‌ی كه‌ له‌هه‌رێمی كوردستان هه‌بو‪،‬‬ ‫به‌دروس����تكردنی زه‌مینه‌یه‌كی گونجاو‌و‬ ‫له‌ب����ار بۆ ئه‌وه‌ی له‌داهات����ودا بتوانین‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی زانس����تیانه‌‌و به‌جۆرێك‬ ‫ك����ه‌ له‌قازانج����ی میلله‌ته‌كه‌مان����دا بێت‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌س����توری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌كه‌شێكی ئازاد‌و بونی متمانه‌ له‌نێوان‬ ‫الیه‌ن����ه‌كان‪ ،‬س����ازانی له‌س����ه‌ربكرێت‌و‬ ‫هه‌موار بكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ به‌ده‌س����كه‌وتی‬ ‫گ����ه‌وره‌ی میلله‌ته‌كه‌م����ان‌و یه‌كێتی����ی‬ ‫نیشتمانیی كوردس����تان ده‌زانین‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫توانیم����ان ئاوێك به‌و گ����رژی‌و ئاڵۆزی‌و‬ ‫بێمتمانه‌یی����ه‌دا بكه‌ی����ن ك����ه‌ له‌نێوان‬ ‫فراكس����یۆن‌و حزبه‌كانی كوردس����تاندا‬ ‫هه‌ب����و‪ ،‬ئێمه‌ پێمانوایه‌ ده‌س����كه‌وتێكی‬ ‫گه‌وره‌یه‌ كه‌ ئه‌م هه‌مو س����اڵه‌ گفتوگۆ‌و‬ ‫بێنه‌و به‌رده‌ له‌سه‌ر پڕۆژه‌ی ده‌ستوری‬ ‫هه‌رێم����ی كوردس����تان هه‌ب����و‪ ،‬ئێم����ه‌‬ ‫توانیم����ان هه‌مواركردن����ه‌وه‌ی پڕۆژه‌ی‬ ‫ده‌س����تور بخه‌ینه‌ چوارچێوه‌ی یاس����او‬ ‫تا به‌س����ازانی نیش����تمانی پێش ئه‌وه‌ی‬ ‫بچێته‌ ریفراندۆم هه‌موار بكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫خه‌ڵكی كوردس����تانی یه‌كچاو كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫كێش����ه‌كانی چاره‌س����ه‌ركرد‪ ،‬دودڵ����ی‌و‬ ‫مقۆمق����ۆی نه‌هێش����ت‪ ،‬ئێس����تا ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌روانگه‌ی یاس����اییه‌وه‌ سه‌یری پڕۆژه‌ی‬ ‫ده‌ستور بكه‌یت‪ ،‬جیا له‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ به‌س����ازان‪ ،‬ئه‌ویش به‌بونی‬ ‫لیژنه‌یه‌كی هاوبه‌ش����ی نێوان په‌رله‌مان‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مان له‌خه‌ڵكانی پسپۆر‌و‬ ‫ش����اره‌زا ب����ۆ پێداچونه‌وه‌ ب����ه‌و بڕگه‌‌و‬ ‫مادانه‌ی كه‌ قابیل����ی هه‌مواركردنه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫قابیل����ی ته‌فاهوم����ه‌ هی����چ بۆچونێكی‬ ‫ت����ر هه‌ڵناگ����رێ‪ ،‬بۆی����ه‌ ئێمه‌ ئ����ه‌وه‌‬ ‫به‌ده‌س����كه‌وتێكی گ����ه‌وره‌ ده‌زانین‪ ،‬كه‌‬ ‫میلله‌ته‌كه‌مان ئێس����تا به‌رچاوی رونه‌‪،‬‬ ‫یاسایه‌ك هه‌یه‌ كه‌ له‌په‌رله‌مان ده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و یاسایه‌ش ده‌ڵێ‌‪ :‬پڕۆژه‌ی ده‌ستوری‬ ‫هه‌رێمی كوردستان له‌ڕێگای لیژنه‌یه‌كی‬ ‫هاوب����ه‌ش‌و به‌هه‌ماهه‌نگ����ی س����ه‌رجه‌م‬ ‫الیه‌نه‌كان پێی����دا ده‌چێته‌وه‌‌و هه‌مواری‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ ده‌سكه‌وت نه‌بێ‬ ‫ئه‌ی نازانم چی ده‌سكه‌وته‌؟‬

‫ده‌ستور‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫په‌رله‌مان‌و هه‌موار‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬جا‬ ‫هه‌ر ئه‌ندامێكی‬ ‫پارتی‪ ،‬یه‌كێتی‪،‬‬ ‫گۆڕان هه‌ر‬ ‫قسه‌یه‌كی له‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬له‌قس ‌ه‬ ‫به‌والوه‌ هیچ‬ ‫بایه‌خێكی تری نیه‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ت����ا ئێس����تا هی����چ كام‬ ‫له‌كاربه‌ده‌س����تانی‌ پارتی‌ به‌ڕاش����كاوی‌‬ ‫نه‌یانوتوه‌ كه‌ ده‌س����تور به‌مه‌به‌س����تی‌‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت به‌رپرس����ێكی‌ پارتیش وتی‌‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز‬ ‫یه‌كێتی‌ بۆ به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ وره‌‌و ئاستی‌‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی‌ ئه‌و قسه‌یه‌ ده‌كات‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌مه‌ وانییه‌؟‬ ‫د‪.‬ئه‌رس����ه‌الن بایز‪ :‬م����ن حه‌قم به‌وه‌‬ ‫نی����ه‌ ئه‌ندامێك����ی پارت����ی دیموكراتی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬با ئه‌ندامێك����ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس����ی‪-‬یش بێ����ت‪ ،‬بۆخ����ۆی هه‌ندێ‬ ‫ئیجتیهاد ب����كات‪ ،‬یان له‌به‌رئه‌وه‌ی ئێمه‌‬ ‫له‌به‌رده‌می هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانین بێت‬ ‫بۆ خۆی وه‌ك بانگه‌ش����ه‌ی هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫یان له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێك ش����ت به‌دڵی ئه‌و‬ ‫نه‌بێ����ت‪ ،‬لێدوانێك له‌ب����اره‌ی پڕۆژه‌ی‬ ‫ده‌س����تور بدات‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ ئیس����تیناد‬ ‫ده‌كه‌ین����ه‌ س����ه‌ر به‌ڵگه‌نام����ه‌‪ .‬ج����ارێ‬ ‫رێكه‌وتننامه‌ی نێ����وان یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫له‌‪ ،6/29‬ته‌ئكید له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ پڕۆژه‌ی ده‌ستوری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫به‌هه‌ماهه‌نگ����ی هه‌م����وار ده‌كرێت����ه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ ،‬به‌پێی یاسایه‌ك كه‌ له‌په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان ده‌رچوه‌ پڕۆژه‌ی ده‌ستوری‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان به‌س����ازان هه‌موار‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬له‌وتاری س����ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫به‌راش����كاوی ئه‌وه‌ هاتوه‌‪ ،‬كه‌ پڕۆژه‌ی‬ ‫ده‌س����تور هه‌موارده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌راگه‌یاندنه‌كه‌ی كاك نێچیرڤان بارزانی‬ ‫كه‌ كه‌س����ی دوه‌م����ی پارتی����ه‌و ئیمزای‬ ‫له‌س����ه‌ر رێكه‌وتننامه‌ی یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫ك����ردوه‌‪ ،‬ته‌ئكی����د له‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌س����تور ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌دوایین دیمانه‌ی كاك فازڵ میرانی‪-‬یش‬ ‫كه‌ سكرتێری مه‌كته‌بی سیاسیی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس����تانه‌ له‌گه‌ڵ گۆڤاری‬ ‫شار‪ ،‬هه‌مان بۆچونی دوباره‌كردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیتر چی ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬كه‌س����ی یه‌كه‌می‬ ‫پارتی كه‌ سه‌رۆكی هه‌رێمه‌‪ ،‬كه‌سی دوه‌می‬ ‫پارتی كه‌ نێچیرڤان بارزانی‪-‬یه‌‪ ،‬كه‌سی‬ ‫سێیه‌می پارتی كه‌ سكرتێری مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی‪-‬یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها قانونێكمان هه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌په‌رله‌مانی كوردس����تان ده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫هه‌موی����ان ئه‌و راس����تییه‌ ده‌س����ه‌لمێنن‬ ‫كه‌ ده‌س����تور ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و به‌س����ازانی‬ ‫نیشتمانی هه‌موار ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئیتر چی‬ ‫ده‌مێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬پێموای����ه‌ ئه‌مانه‌ هه‌موی‬ ‫قس����ه‌ن‪ ،‬هه‌موی مه‌سه‌له‌ی بانگه‌شه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌موی یاریكردنه‌ به‌وشه‌و ده‌سته‌واژه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گین����ا خه‌ڵكێكی بێالیه‌نی یاس����ایی‪،‬‬ ‫سیاسی له‌ده‌ره‌وه‌ی كوردستان بێنه‌ كه‌‬ ‫ئاگای له‌هیچ نه‌بێ ئه‌م به‌ڵگانه‌ی بخه‌یته‌‬ ‫به‌رده‌ست به‌راشكاوی بۆی ده‌رده‌كه‌وێ‬ ‫ك����ه‌ پ����ڕۆژه‌ی ده‌س����توری هه‌رێم����ی‬ ‫كوردس����تان ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫هه‌موار ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬جا هه‌ر ئه‌ندامێكی‬ ‫پارتی‪ ،‬یه‌كێتی‪ ،‬گۆڕان یان هه‌ر حزبێك‬ ‫له‌حزبه‌كانی تر هه‌ر قس����ه‌یه‌كی له‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬له‌ قس����ه‌ به‌والوه‌ هیچ بایه‌خێكی‬ ‫تری نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬تێپه‌ڕاندن����ی‌ پ����ڕۆژه‌‬ ‫یاس����اكانی‌ درێژكردن����ه‌وه‌ی‌ ویالیه‌ت����ی‌‬ ‫بارزان����ی‌‌و په‌رله‌م����ان ب����ه‌الی‌ زۆرێ����ك‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران����ه‌وه‌ به‌پێ����ی‌ په‌یڕه‌وی‌‬ ‫ناوخۆی‌ په‌رله‌مان به‌شه‌رعی‌‌و یاسایی‌‬ ‫دانانرێن‪ ،‬ئێوه‌ وه‌ك سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫رونكردنه‌وه‌تان بۆ ئه‌مه‌ چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌رس����ه‌الن بای����ز‪ :‬پڕۆژه‌یه‌ك كه‌‬ ‫زیات����ر له‌دو س����اڵ گفتوگۆی له‌س����ه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬پڕۆژه‌یه‌ك زیاتر له‌ده‌یان كۆڕو‬ ‫كۆبون����ه‌وه‌ی ب����ۆ بكرێ����ت‪ ،‬پڕۆژه‌یه‌ك‬ ‫ك����ه‌ ماوه‌ی دو س����اڵ زیات����ر رۆژنامه‌و‬ ‫ته‌له‌فزیۆن����ه‌كان‪ ،‬ك����ۆڕو كۆبون����ه‌وه‌‌و‬ ‫سیمیناره‌كان‪ ،‬گۆڤاره‌كان قسه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌بێ ش����تێكی تازه‌ بێ‪ ،‬یان‬ ‫ناقانون����ی بێت‪ ،‬كه‌ بخرێت����ه‌ به‌رنامه‌ی‬ ‫كاری په‌رله‌م����ان‪ ،‬ئه‌مه‌ مه‌س����ه‌له‌یه‌كی‬ ‫ت����ازه‌ نه‌بو‪ ،‬ئ����ه‌م مه‌س����ه‌له‌یه‌ هێنده‌‬

‫وترابۆوه‌‪ ،‬هێنده‌ باس����ی لێوه‌ كرابو كه‌‬ ‫خه‌ڵكی كوردس����تان لێی بێ����زار ببون‪،‬‬ ‫ده‌یانویست ئه‌م مه‌س����ه‌له‌یه‌ به‌الیه‌كدا‬ ‫بكه‌وێ‌و به‌رچاوی����ان رونبێت‪ ،‬بۆیه‌ من‬ ‫پێموایه‌ نه‌ك مه‌س����ه‌له‌یه‌كی ناشه‌رعی‌و‬ ‫ناقانونی نه‌بو‪ ،‬هێنده‌ ش����ه‌رعی بو كه‌‬ ‫خزمه‌تێك����ی زۆر گ����ه‌وره‌ی به‌كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵك����ی كوردس����تان ك����رد‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫كوردس����تانی یه‌كچاو ك����رده‌وه‌ له‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و هه‌مو گفتوگۆ‌و شه‌ڕه‌ قسه‌‌و شه‌ڕی‬ ‫ئیعالم����ه‌ی حه‌س����م كرد‪ ،‬ب����ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌س����توری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫به‌یاس����ا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌و به‌سازان هه‌موار‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوانییه‌ كه‌ ئێوه‌ چاره‌نوسی‌‬ ‫خۆتان به‌پارتییه‌وه‌ به‌ستوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ل����ه‌ڕوی‌ به‌رژه‌وه‌ندی����ی‌و ده‌س����ه‌اڵته‌وه‌‬ ‫تێهه‌ڵكێش بون؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌رس����ه‌الن بایز‪ :‬م����ن نازانم ئێوه‌‬ ‫بۆچی ئه‌وه‌نده‌ دژی یه‌كێتی نیشتمانیی‬ ‫كوردس����تانن؟ یه‌كێت����ی نیش����تمانی‬ ‫كوردستانێك كه‌ داهێنه‌ری فره‌ حزبی‪،‬‬ ‫داهێنه‌ری شێوه‌یه‌كی تازه‌ی حزبایه‌تی‪،‬‬ ‫پێش����مه‌رگایه‌تی‪ ،‬س����ه‌ركردایه‌تی بێت‪،‬‬ ‫یه‌كێتی نیش����تمانی كوردس����تانێك كه‌‬ ‫زه‌مینه‌یه‌ك����ی مه‌ده‌نیانه‌ی س����ه‌رده‌می‬ ‫س����ازاندبێ ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی به‌ئ����ازادی‬ ‫بیروڕاكانی خۆتان بڵێن‪ ،‬بۆ یه‌كتر قبوڵ‬ ‫كردن‪ ،‬ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوان����ن له‌ڕۆژنامه‌و‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆن����ه‌كان‪ ،‬له‌ڕادیۆكان ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ناختانه‌ ده‌ریبڕن‌و پرسیاری له‌باره‌وه‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت گه‌لێكجار پرسیاره‌كان‬ ‫یان قس����ه‌كان ته‌شهیریش����ی تێدا بێت‪،‬‬ ‫له‌چوارچێ����وه‌ی نه‌ریت����ی رۆژنامه‌گه‌ری‬ ‫بچێت����ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬یه‌كێتیی����ه‌ك ئ����ه‌م‬ ‫هه‌م����و داهێنان����ه‌ی هه‌بێت‪ ،‬ب����ۆ ئێوه‌‬ ‫پێتان خۆش����بێت ئ����ه‌و یه‌كێتییه‌ الواز‬ ‫بك����ه‌ن‌و عه‌یب����داری بكه‌ن‪ ،‬ئ����ه‌ی بیر‬ ‫له‌وه‌ ناكه‌ن����ه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی پارس����ه‌نگی‬ ‫ئه‌ساسیی پاراستنی ئه‌م ئه‌زمونه‌‌و ئه‌م‬ ‫دیموكراتیه‌ته‌‌و هه‌روه‌ها زه‌مینه‌س����ازی‬ ‫ئازادیی راده‌ربڕی����ن‌و رۆژنامه‌وانییه‌یه‌‪.‬‬ ‫باش����ه‌ ئه‌ی ده‌ڵێی چی ئه‌گه‌ر من به‌تۆ‬ ‫بڵێم‪ ،‬به‌ت����ۆ‌و هه‌ن����دێ له‌هاوكاره‌كانت‬ ‫بڵێم ئه‌ی ئێوه‌ بۆ چاره‌نوس����ی خۆتان‬ ‫به‌گۆڕان به‌س����تۆته‌وه‌؟ گۆڕان چیی بۆ‬ ‫ئێوه‌ كردوه‌؟ چیی بۆ ئه‌م كوردس����تانه‌‬ ‫كردوه‌؟ جیا له‌وه‌ی كه‌ ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫س����ه‌لبیی هێناوه‌ته‌ كای����ه‌وه‌‪ ،‬ئایا ئێوه‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس����ه‌كانتان ك����ه‌ هه‌ندێكیان‬ ‫ئێستا بون به‌كاندیدی گۆڕان‪ ،‬یان رۆژانه‌‬ ‫به‌رگری له‌گ����ۆڕان ده‌كه‌ن‪ ،‬یان هه‌ندێك‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌نوس����ه‌كانی ئێوه‌ موسته‌شارن‬ ‫له‌الی گۆڕان‪ ،‬ئایا ئێوه‌ چاره‌نوس����تان‬ ‫به‌گ����ۆڕان به‌س����تراوه‌ته‌وه‌؟ بۆیه‌ حه‌قه‌‬ ‫رۆژنامه‌ن����وس زۆر واقیعبینانه‌ س����ه‌یر‬ ‫بكات‪ ،‬ئێمه‌ له‌گ����ه‌ڵ پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردس����تان رێكه‌وتننامه‌یه‌كمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و رێكه‌وتننامه‌ی����ه‌ بۆ پاراس����تنی‬ ‫ئ����ه‌م ئه‌زمونه‌یه‌‪ .‬یه‌كێتی له‌س����ه‌رجه‌م‬ ‫مه‌س����ه‌له‌كان هه‌م����و كات خاوه‌نی رای‬ ‫خۆی بوه‌و ده‌بێ����ت‪ ،‬بۆ نمونه‌ له‌باره‌ی‬ ‫ره‌شنوسی ده‌ستور رای یه‌كێتی له‌رای‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان جیاواز بو‬ ‫پێیان باش بو هه‌وڵیشیاندا پشتیوانییان‬ ‫بكه‌ین كه‌ ره‌شنوس����ی ده‌ستور بچێته‌‬ ‫ریفران����دۆم ئێم����ه‌ نه‌مانك����رد‪ ،‬گۆڕان‌و‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن داوایان ده‌كرد یه‌كس����ه‌ر‬ ‫بێت����ه‌وه‌ ناو په‌رله‌م����ان له‌نێوان هه‌ردو‬ ‫راكه‌دا یه‌كێتی سازان‌و هه‌مواركردنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵب����ژارد‪ .‬برایان����ی پارتی پێیان باش‬ ‫بو به‌یه‌ك لیس����ت دابه‌زین‪ ،‬ئێمه‌ وتمان‬ ‫با هه‌ریه‌كه‌و به‌لیس����تی خۆی دابه‌زێ‪،‬‬ ‫له‌س����ه‌ر هه‌ندێك له‌مه‌سه‌له‌كان له‌به‌غدا‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز بۆ‬ ‫ئاوێنه‌‪:‬‬ ‫من نازانم ئێو‌ه‬ ‫بۆچی ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫دژی یه‌كێتی‬ ‫نیشتمانیی‬ ‫كوردستانن؟‬ ‫ئه‌ی ئێو‌ه بۆ‬ ‫چاره‌نوسی‬ ‫خۆتان به‌گۆڕان‬ ‫به‌ستۆته‌وه‌؟ گۆڕان‬ ‫چیی بۆ ئێو‌ه‬ ‫كردوه‌؟ چیی بۆ‬ ‫ئه‌م كوردستان ‌ه‬ ‫كردوه‌؟ جیا له‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫سه‌لبیی هێناوه‌ت ‌ه‬ ‫كایه‌وه‌‪ ،‬ئایا ئێو‌ه‬ ‫رۆژنامه‌نوسه‌كانتان‬ ‫كه‌ هه‌ندێكیان‬ ‫ئێستا بون‬ ‫به‌كاندیدی گۆڕان‪،‬‬ ‫یان رۆژانه‌ به‌رگری‬ ‫له‌گۆڕان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫یان هه‌ندێك‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌نوسه‌كانی‬ ‫ئێو‌ه موسته‌شارن‬ ‫له‌الی گۆڕان‪ ،‬ئایا‬ ‫ئێو‌ه چاره‌نوستان‬ ‫به‌گۆڕان‬ ‫به‌ستراوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫رای ئێمه‌ له‌گه‌ڵ پارتی جیاواز بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دو حزب����ی هاوپه‌یمانین‪ ،‬ئه‌م رێكه‌وتن ‌ه‬ ‫س����تراتیژییه‌ بۆت����ه‌ هۆی ئ����ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ش����ه‌ڕی ناوخۆ نه‌مێنێ‪ ،‬ئاوه‌دانییه‌كی‬ ‫زۆر گ����ه‌وره‌ رو له‌هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫بكا‪ ،‬كوردس����تان بچێته‌ سه‌ر نه‌خشه‌ی‬ ‫جیهان له‌په‌یوه‌ندییه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‪،‬‬ ‫له‌مه‌س����ه‌له‌ی وه‌به‌رهێنانی س����ه‌رمایه‌‬ ‫سروش����تییه‌كانی‪ .‬ئ����ه‌م رێكه‌وتننامه‌یه‌‬ ‫وایكردوه‌ كه‌ پێگه‌ی هه‌رێمی كوردستان‌و‬ ‫سه‌ركرده‌كانی كورد له‌ده‌ره‌وه‌ به‌ڕێزه‌وه‌‬ ‫ته‌ماش����ا بكرێن‪ ،‬ج����اران فه‌رمانبه‌رێك‬ ‫نه‌یده‌بینی����ن‪ ،‬ئێس����تا گ����ه‌وره‌ پیاوانی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬ئه‌وروپ����ا رۆژانه‌ به‌ته‌له‌فۆن‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌س����ه‌ركرده‌كانی كورده‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌ره‌س����می پێشوازیان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئێس����تا زیاتر له‌‪ 27 ،26‬كونسوڵگه‌ری ‬ ‫هه‌یه‌‪ 9 ،8 ،‬واڵت����ی تریش داوا ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ له‌هه‌رێمی كوردستان كونسوڵگه‌ری‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئای����ا هه‌مو ئه‌وانه‌ له‌ئه‌نجامی‬ ‫ئه‌و رێكه‌وتن����ه‌ی نێوان یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫نیه‌؟ ئای����ا ئه‌و رێكه‌وتنه‌ س����تراتیژییه‌‬ ‫خێرێك����ی گ����ه‌وره‌ی ب����ۆ كوردس����تان‬ ‫نه‌داوه‌ته‌وه‌؟ له‌ئێستاشدا بۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مان����ی كوردس����تان‪ ،‬یه‌كێتی����ی‬ ‫نیش����تمانیی كوردس����تان بۆ پاراستنی‬

‫بیروڕاكانی به‌لیس����تی جیا داده‌به‌زێت‪،‬‬ ‫ئێستا ئێمه‌ بانگه‌ش����ه‌ بۆ به‌رنامه‌كانی‬ ‫خۆمان ده‌كه‌ی����ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫رێكه‌وتنێك����ی ئاواش����دابین‪ .‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌و هه‌مو راس����تیانه‌‪ ،‬بۆچی ده‌بێ ئێوه‌‬ ‫ئیتیهامی یه‌كێتی بكه‌ن كه‌ چاره‌نوسی‬ ‫خۆی به‌پارتی به‌س����تۆته‌وه‌؟ پێم باشه‌‬ ‫ئێوه‌ وه‌ك����و رۆژنامه‌نوس واقیعبین بن‪،‬‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی ئه‌زمونه‌كه‌ له‌سه‌روی هه‌مو‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان له‌به‌رچاوبگرن‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێوه‌ به‌مش����ێوه‌یه‌ قسه‌ بكه‌ن خه‌ڵكیش‬ ‫ده‌ڵێ ئێوه‌ چاره‌نوسی خۆتان به‌گۆڕان‬ ‫به‌ستۆته‌وه‌‪ .‬به‌ڕاستی ئێوه‌ كارێ ده‌كه‌ن‬ ‫له‌جیاتی مه‌س����ه‌له‌كان هێور بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌جیاتی ئ����ه‌وه‌ی ئارامی بپارێزن‪ ،‬دێن‬ ‫ناكۆكییه‌كان تیژتر ده‌كه‌ن‪ ،‬ئایا تیژكردنی‬ ‫ناكۆكیی����ه‌كان‪ ،‬به‌یه‌كداهه‌ڵش����اخانی‬ ‫حزبه‌كان‪ ،‬سه‌ركرده‌كان‪ ،‬له‌به‌رژه‌وه‌ندیی‬ ‫ئه‌م ئه‌زمونه‌یه‌؟‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئایا س����ه‌فقه‌یه‌ك هه‌یه‌ كه‌‬ ‫به‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌‬ ‫رازیب����ن له‌به‌رامب����ه‌ر جێبه‌جێكردن����ی‌‬ ‫داخوازییه‌كی‌ دیاریكراودا؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌رس����ه‌الن بای����ز‪ :‬له‌وه‌اڵم����ی‬ ‫پرس����یاره‌كانی تر بۆم باس����كردن ئێوه‌‬ ‫هه‌میش����ه‌ له‌س����ه‌نگه‌ری دژایه‌تیكردنی‬ ‫یه‌كێتیی نیش����تمانیی كوردستانن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌و پرس����یارانه‌ ده‌كه‌ن‌و ئه‌و پرسیارانه‌‬ ‫ده‌وروژێنن كه‌ له‌قازانجی میلله‌ته‌كه‌مان‌و‬ ‫له‌قازانج����ی ئازادیش نیه‌‪ ،‬ئێوه‌ هه‌ر بیر‬ ‫له‌ژیان����ی خۆت����ان‌و ئه‌و ك����ه‌ش‌و هه‌وا‌و‬ ‫ئه‌و زه‌مینه‌یه‌ بكه‌ن����ه‌و‌ه كه‌ ئێوه‌ كاره‌‬ ‫رۆژنامه‌وانییه‌كانتانی تێدا ده‌كه‌ن‪ ،‬ئایا‬ ‫ده‌توانن له‌شوێنه‌كانی دیكه‌ ئه‌وه‌ بكه‌ن؟‬ ‫ئایا ده‌توان����ن ئه‌و بیروڕای����ه‌ی هه‌تانه‌‬ ‫له‌ش����وێنی كاركردن����ی رۆژنامه‌كه‌ت����ان‬ ‫ده‌ریده‌بڕن‪ ،‬له‌شوێنه‌كانی تر ده‌ریببڕن؟‬ ‫بۆ نایپارێزن‪ ،‬باشتره‌ ئێوه‌ ئه‌و زه‌مینه‌یه‌‬ ‫بپارێزن‌و پشتگیری بكه‌ن‪ ،‬یه‌كێتی ئه‌و‬ ‫هه‌مو زه‌مینه‌س����ازییه‌ی بۆ كردون‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌و هه‌مو ئ����ازادی‌و ئ����ه‌و هه‌مو كاری‬ ‫رۆژنامه‌نوسییه‌ ده‌بێ هاوكاری بن نه‌ك‬ ‫بتانه‌وێ الوازی بكه‌ن‌و بیشكێنن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌ته‌ئكید به‌الوازكردنی ئێوه‌ش له‌گه‌ڵی‬ ‫الواز ده‌بن‪ ،‬پرۆسه‌ی ئازادیی راده‌ربڕین‌و‬ ‫پرۆس����ه‌ی رۆژنامه‌وانیی ئازاد‌و یه‌كتر‬ ‫قبوڵكردنی����ش له‌گه‌ڵ الوازبونی یه‌كێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستان الواز ده‌بێ‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئه‌گ����ه‌ر ل����ه‌دوای‌ ‪8/20‬‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی‌ ئۆپۆزیسیۆن له‌په‌رله‌مان‬ ‫بكش����ێنه‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌م����ان ش����ه‌رعیه‌تی‌‬ ‫ده‌مێنێت‌و چ كاریگه‌ریه‌كیش����ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كاری‌ په‌رله‌مان ده‌بێت؟‬ ‫د‪ .‬ئه‌رس����ه‌الن بای����ز‪ :‬درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫واده‌ی په‌رله‌مان بۆ ‪11/1‬و له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫له‌ڕوی عه‌مه‌لیی����ه‌وه‌ په‌رله‌مان كارێكی‬ ‫ئه‌وتۆی نیه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌كه‌وێته‌ به‌رده‌می‬ ‫بانگه‌ش����ه‌ی هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫له‌‪8/20‬ه‌وه‌ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ده‌س����تپێبكات هه‌تا ‪ 9/20‬ئ����ه‌و مانگه‌‬ ‫په‌رله‌مان ناتوان����ێ كارێكی ئه‌وتۆ بكا‪،‬‬ ‫چونكه‌ خه‌ڵ����ك خه‌ریكی بانگه‌ش����ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنن‪ ،‬خۆ ناكرێ له‌كاتی بانگه‌شه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن په‌رله‌م����ان كۆبێته‌وه‌‪ .‬دوه‌م‬ ‫ل����ه‌دوای (‪ )9/21‬ش خه‌ڵك چاوه‌ڕێی‬ ‫جیاكردن����ه‌وه‌ی ده‌نگ����ه‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫چاوڕێی تانه‌و ش����كاتكاری ده‌كا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وه‌خته‌ش په‌رله‌مان ناتوانێ كۆبێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌وات����ه‌ له‌ڕوی عه‌مه‌لیی����ه‌وه‌ په‌رله‌مان‬ ‫وه‌كو ش����تێكی پرۆتۆكۆل����ی ماوه‌كه‌ی‬ ‫درێژكردۆته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر خوانه‌خواس����ته‌‬ ‫حاڵه‌تێك����ی له‌ن����اكاو هاته‌ پێش����ه‌وه‌و‬ ‫پێویس����تی ك����رد ئه‌وس����ا په‌رله‌م����ان ‬ ‫كۆده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گینا په‌رله‌مان تا خولی‬ ‫داهات����و ده‌س����تبه‌كارده‌بن كۆنابێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر ئۆپۆزیس����یۆن بشكشێنه‌وه‌‬ ‫هیچ كاریگه‌رییه‌كی نابێ‪ ،‬ته‌نیا ده‌هۆڵ‬ ‫لێدانێكه‌ وه‌كو ده‌ه����ۆڵ لێدانه‌كانی ناو‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬هیچ كاریگه‌رییه‌كی سیاسی‌و‬ ‫یاس����ایی نی����ه‌‪ ،‬هیچ بایه‌خێك����ی له‌ناو‬ ‫كۆمه‌اڵن����ی خه‌ڵك����ی كوردس����تان نیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئه‌وان به‌راس����تی ده‌یانویس����ت‬ ‫له‌په‌رله‌مان بكش����ێنه‌وه‌‪ ،‬ده‌بوایه‌ س����ێ‬ ‫مانگ‪ ،‬چوار مانگ‪ ،‬ش����ه‌ش مانگ پێش‬ ‫ئێستا له‌په‌رله‌مان بكشابانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌ب����ڕوای‌ ت����ۆ بۆچ����ی‌‬ ‫س����ه‌ركرده‌كانی‌ هه‌رس����ێ‌ الیه‌نه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزیس����یۆن به‌درێژایی‌ ئ����ه‌م ماوه‌یه‌‬ ‫له‌‪30‬ی‌ حوزه‌یرانه‌وه‌ تا ئێستا بێده‌نگییان‬ ‫هه‌ڵبژاردوه‌‌و له‌ب����اره‌ی‌ درێژكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ویالیه‌تی‌ بارزانی‌ هیچ ناڵێن؟‬ ‫د‪.‬ئه‌رس����ه‌الن بای����ز‪ :‬ئ����ه‌وه‌ ده‌توانی‬ ‫له‌الیه‌نی ئۆپۆزیس����یۆن بپرس����ی بزانی‬ ‫ئ����ه‌وان به‌رنامه‌یان چیه‌ ب����ۆ بێده‌نگن‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ له‌خۆیان بپرسه‌‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬جانتایه‌كیان دام ‌ێ‬ ‫"مسته‌فا بارزانی‌" بته‌قێنمه‌وه‌‌و به‌هۆ ‌ی تاڵه‌بانیشه‌و‌ه گیرام‬

‫‪5‬‬

‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫"ئیبراهیم گاباری‌" به‌الی‌ زۆرێك‬ ‫له‌سیاسیه‌كانی‌ كورده‌وه‌ ناوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ناسراوه‌ به‌تایبه‌تی‌ به‌الی‌‬ ‫سه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌ كوردی‌ رۆژئاوای‌ كوردستان‌و‬ ‫دۆستی‌ نزیكی‌ پارتی‌‌و بارزانییه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "نه‌ده‌بو‬ ‫سنوری‌ رۆژئاوای‌ كوردستان دابخرایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ به‌هه‌ڵه‌ ده‌زانم‌و ره‌نگه‌ داخستنی‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ توركیشی‌ به‌سه‌ره‌وه‌ بێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬س����ه‌ره‌تاكانی‌ تێكه‌اڵوبونت‬ ‫به‌بزوتن����ه‌وه‌ی‌ رزگاریخ����وازی‌ كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ بۆ ك����ه‌ی‌‌و چۆن‌و به‌هۆی‌‬ ‫كێوه‌ بو؟‬ ‫ئیبراهی����م گاب����اری‌‪ :‬م����ن له‌س����اڵی‌‬ ‫‪ 1949‬له‌دایكب����وم‪ ،‬خه‌ڵك����ی‌ رۆژئاوای‌‬ ‫كوردس����تانم‪ ،‬ئێمه‌ به‌بنه‌چ����ه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ش����ه‌نگال بوین له‌كوردس����تانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫س����اڵی‌ ‪ 1934‬باووباپیران����م چونه‌ت����ه‌‬ ‫س����وریا‪ ،‬س����اڵه‌كانی‌ ‪‌1969‬و ‪1970‬‬ ‫غه‌درێك����ی‌ زۆر له‌كورده‌كانی‌ س����وریا‬ ‫ده‌ك����را‪ ،‬بۆی����ه‌ بیرمكرده‌وه‌ ك����ه‌ بێمه‌‬ ‫عێراق‌و په‌یوه‌ندی به‌شۆڕش����ی‌ كوردی‌‬ ‫بكه‌م‌و له‌وێ����ش بخوێنم‪ ،‬بۆیه‌ س����اڵی‌‬ ‫‪ 1970‬هاتم بۆ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ پارتی‌‬ ‫كه‌ ئه‌وكاته‌ له‌ناوپ����ردان بو په‌یوه‌ندیم‬ ‫پێیان����ه‌وه‌ كرد‌و ئه‌وانی����ش زانییان من‬ ‫كوردم‌و خه‌ڵكی‌ رۆژئاوای‌ كوردس����تانم‬ ‫پێیانخۆشبو‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وكاته‌ كوردانی‌‬ ‫س����وریا له‌عێراق زۆر كه‌مبون ئه‌وانیش‬ ‫حه‌زیانده‌ك����رد كه‌ كوردانی‌ س����وریاش‬ ‫به‌شداری‌ شۆڕشی‌ باشور بكه‌ن‪ .‬من‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 1970‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ نایاسایی‌‬ ‫هاتمه‌ باش����وری‌ كوردستان‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫درێ����ژه‌ به‌خوێن����دن ب����ده‌م له‌زانكۆی‌‬ ‫موسته‌نس����ه‌ریه‌ له‌به‌غدا به‌شی‌ زانستی‌‬ ‫سیاس����ی‌‪ ،‬به‌اڵم الیه‌نێكی‌ سیاس����ی‌‌و‬ ‫حكومی‌ عێراقی‌ په‌یوه‌ندی����ان پێمه‌وه‌‬ ‫ك����رد‌و پێیانگوت����م ده‌بێت ت����ۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێم����ه‌ كاربكه‌ی‌‪ ،‬منی����ش له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ خوێن����دن له‌به‌غدا بوم ره‌تمكرده‌وه‌‌و‬ ‫وت����م م����ن قوتابیم‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌وان هه‌ر‬ ‫س����وربون له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ده‌بێت كاریان‬ ‫له‌گه‌ڵ بكه‌م‪ ،‬ئه‌گینا كێش����ه‌ی‌ زۆرم بۆ‬ ‫دروستده‌كه‌ن‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ من سه‌ردانی‌‬ ‫م����ه‌ال مس����ته‌فام كرد‌و كێش����ه‌كه‌م بۆ‬ ‫باس����كرد‪ ،‬ئه‌ویش وه‌اڵمیدامه‌وه‌‌و گوتی‌‬ ‫بڕۆ كاریان له‌گه‌ڵ بك����ه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌ئیدریس‌و مه‌سعود بارزانی‌ ئاگاداربون‌و‬ ‫منیش چوم له‌گه‌ڵ رژێمكارم كرد‪ ،‬دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بۆ ماوه‌ی‌ نزیكه‌ی‌ س����ێ‌ س����اڵ‬ ‫كارم له‌گه‌ڵ كردن‪ ،‬زۆرێك له‌كه‌سه‌كانی‌‬ ‫پارتی‌ له‌به‌غدا كاتێك بینیان من له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌تم‌و بارودۆخ‌و موچه‌م زۆرباش����ه‌‬ ‫شه‌ڕی‌ منیان ده‌كرد‪ ،‬پاشان حكومه‌تی‌‬ ‫عێراق����ی‌ له‌س����اڵی‌ ‪ 1972‬جانتایه‌كی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ پڕله‌ته‌قه‌مه‌نی‌و قه‌ده‌غه‌كراویان‬ ‫پێمدا بۆ ئه‌وه‌ی‌ مه‌ال مس����ته‌فا بكوژم‪،‬‬ ‫منی����ش هاتم‌و ئ����ه‌و جانتای����ه‌م هێناو‬ ‫راده‌س����تی‌ مه‌س����عود بارزانیم كرد كه‌‬ ‫ئه‌وكات به‌رپڕسی‌ پاراستن بو‪ ،‬چونكه‌‬

‫شه‌ش ساڵ‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر مام جه‌الل‬ ‫به‌سه‌عدی‌ پیره‌ی‌‬ ‫گوتبو كه‌ به‌ئیبراهیم‬ ‫بڵێ سه‌ردانم بكات‌و‬ ‫حه‌زده‌كه‌م بیبینم‌و‬ ‫ئاشتبینه‌وه‌‌‬ ‫مسته‌فا بارزانی‌و ئیبراهیم گاباری‬ ‫په‌یوه‌ندی من له‌گه‌ڵ ئه‌ودا راسته‌خۆ بو‪،‬‬ ‫دواتر زۆرێك له‌راگه‌یاندنه‌كانی‌ جیهان ‌‬ ‫ی‬ ‫چاوپێكه‌وتنیان له‌گه‌ڵ مندا كرد له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌‪ ،‬چونكه‌ لێره‌دا ئه‌وه‌ بۆ هه‌مو‬ ‫كه‌س����ێك ده‌ركه‌وت ك����ه‌ رژێمی‌ به‌عس‬ ‫له‌س����ه‌ره‌وه‌ په‌یوه‌ندیه‌كی‌ باشی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كورد هه‌یه‌‌و (حوكم����ی‌ زاتی‌) ده‌دات‌و‬ ‫له‌ژێ����ره‌وه‌ش هه‌وڵ����ی‌ كوش����تنی‌ مه‌ال‬ ‫مه‌سته‌فا ده‌دات‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان بڕوایان‬ ‫وابو مه‌ال مسته‌فا سه‌ری‌ ماره‌كه‌یه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و بكوژن ئه‌وانی‌ تر به‌خۆیان ده‌مرن‪،‬‬ ‫ئه‌و جانتایه‌ش له‌الی����ه‌ن نازم گزار كه‌‬ ‫ئ����ه‌وكات وه‌زیری‌ ناوخۆ ب����و هه‌روه‌ها‬ ‫سه‌عدون غێدان كه‌ ئه‌ویش به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫ئه‌منی‌ گش����تی‌ عێراق بو له‌حكومه‌تی‌‬ ‫عێراق����ی‌ درا به‌من‪ ،‬دواتریش من له‌الی‌‬ ‫مه‌ال مسته‌فا مامه‌وه‌‌و بومه‌ پێشمه‌رگه‌‌و‬ ‫تا رێكه‌وتننامه‌ی‌ ‪11‬ی‌ ئادار له‌س����اڵی‌‬ ‫‪ 1975‬مۆركرا له‌گه‌ڵ ئه‌واندا ئاواره‌بوم‬ ‫بۆ ئێ����ران‌و له‌وێ‌ ماینه‌وه‌‪ ،‬پاش����انیش‬ ‫له‌س����ه‌ر داوای‌ مه‌ال مسته‌فا‌و ئیدریس‌و‬ ‫مه‌س����عود بارزان����ی‌ پێیانگوتم كه‌ بڕۆم‬ ‫بۆ لوبنان منی����ش چومه‌ لوبنان‌و بومه‌‬ ‫نوێن����ه‌ی‌ ئه‌وان‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌وێدا بارودۆخ باش نه‌بو شه‌ڕبو‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هاتمه‌وه‌ بۆ سوریا‌و له‌وێش گفتوگۆمان‬ ‫كرد له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‌ سوری‌‌و شه‌خسی‌‬ ‫حافز ئه‌س����ه‌د‪ ،‬دواتر گه‌ڕامه‌وه‌ بۆ الی‌‬ ‫كاك مه‌س����عود كه‌ ئه‌وكات له‌تاران بو‬ ‫نه‌یده‌توان����ی‌ بڕواته‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫من هاتم بۆ ئێران ده‌س����تگیریانكردم‌و‬ ‫لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ كردم‌و ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫كه‌می‌ پێچو ئازادیانكردم‪ ،‬له‌دوای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫گه‌ڕامه‌وه‌ بۆ سوریا‪ ،‬دوای‌ ماوه‌یه‌ك كاك‬ ‫مه‌س����عود هات بۆ له‌نده‌ن‌و منیش چوم‬ ‫بۆ ئه‌وێ‌‪ ،‬پاش����انیش به‌یه‌كه‌وه‌ هاتین‬ ‫بۆ دیمه‌ش����ق‌و گفتوگۆمان كرد له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌ت‌و له‌وه‌شدا س����ه‌ركه‌وتوبوین‪،‬‬ ‫به‌اڵم مام ج����ه‌الل‌و براده‌رانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌وێدا له‌ئێمه‌ به‌هێزتربون له‌سوریا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆن بو جانتایه‌كه‌ت هێنا بۆ‬ ‫مسته‌فا بارزانی‌؟‬

‫ئیبراهی����م گاب����اری‌‪ :‬پێش ئ����ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و جانتایه‌ به‌من بده‌ن بۆ كوش����تنی‌‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬زۆر باس له‌هه‌وڵی‌ كوش����تنی‌‬ ‫مه‌ال مسته‌فا ده‌كرا‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫هیچ به‌ڵگه‌یه‌ك له‌به‌رده‌س����تدا نه‌بو كه‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقی‌ ئه‌و هه‌واڵنه‌ ده‌دات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویست بو رێگه‌یه‌ك بدۆزینه‌وه‌‌و‬ ‫له‌و الیه‌ن����ه‌دا به‌ڵگه‌یه‌كیم����ان هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌بو پێش ئه‌وه‌ی‌ جانتایه‌كه‌ وه‌ربگرم‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ كاك مه‌س����عود دانیش����تین‌و‬ ‫ئه‌وی����ش پێیگوتم ئیبراهیم كوش����تنی‌‬ ‫م����ه‌ال مس����ته‌فا ته‌نیا به‌قس����ه‌ نابێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو هه‌وڵب����ده‌ كه‌ به‌ڵگه‌یه‌ك هه‌بێت‬ ‫بۆ ئه‌مه‌‪ ،‬س����ه‌ره‌تا ده‌زگای‌ هه‌واڵگری‌‬ ‫عێراقی‌ پێشنیاریانكرد به‌ژه‌هر بارزانی‌‬ ‫بكوژن‪ ،‬به‌اڵم من پێشنیارم كرد بۆیان‬ ‫كه‌ به‌و ش����ێوه‌یه‌ ناتوانی����ن بیكوژین‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش به‌وه‌ رازیبون‌و گوتیان باش����ه‌‬ ‫كه‌واته‌ جانتایه‌كت بۆ دروس����تده‌كه‌ین‬ ‫ك����ه‌ پڕبێ����ت له‌ته‌قه‌مه‌نی‌ ك����ه‌ ماده‌ی‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌كراوی‌ نێوده‌وڵه‌تیش����ی‌ تێدابو‪،‬‬ ‫كه‌ هیچ كه‌سێكی‌ ئاس����ایی‌‌و حیزبێكی‌‬ ‫دیاریك����راو توانای‌ دروس����تكردنی‌ ئه‌و‬ ‫جانتایه‌یان نه‌بو‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ لیژنه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت‌و پسپۆر له‌وباره‌یه‌وه‌ دروستكرا‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌م����ان ب����ۆ ده‌ركه‌وت ك����ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫حكومه‌تێ����ك نه‌بێت ك����ه‌س ناتوانێت‬ ‫ئه‌و جانتایه‌ دروس����تبكات‪ ،‬پاشان ئه‌م‬ ‫جانتای����ه‌ لیژنه‌یه‌كی‌ نێوده‌وڵه‌تیش����ی‌‬ ‫له‌سه‌ر دروستبو كه‌ چه‌ندین كه‌سایه‌تی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی‌ تێداب����و‪ ،‬ك����ه‌ وایك����رد‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ عێراق����ی‌ به‌ره‌س����می‌ دانی‬ ‫پێدابنێت كه‌ به‌جدی‌ هه‌وڵ بۆ كوشتنی‌‬ ‫مه‌ال مسته‌فا دراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆ یه‌كه‌مجار كه‌ گه‌یش����تیته‌‬ ‫باش����وری‌ كوردس����تان له‌كوێ‌ مسته‌فا‬ ‫بارزانیت بینی‌؟‬ ‫ئیبراهی����م گاباری‌‪ :‬له‌س����اڵی‌ ‪1970‬‬ ‫ك����ه‌ هاتم����ه‌ باش����وری‌ كوردس����تان‌و‬ ‫رێكه‌وتننامه‌ی‌ ‪11‬ی‌ ئادار راگه‌یه‌ندرابو‪،‬‬ ‫هه‌مو كه‌س����ێك ده‌یتوانی‌ چاوی‌ به‌مه‌ال‬ ‫مس����ته‌فا بكه‌وێ����ت‪ ،‬چونك����ه‌ ئه‌و هیچ‬

‫كات وه‌كو به‌رپرس����ه‌كانی‌ ئێستا نه‌بو‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ هه‌ركاتێك كۆنگره‌یه‌ك ده‌بو‬ ‫هه‌م����و ك����ورد ئاماده‌ی‌ ده‌ب����و‪ ،‬منیش‬ ‫له‌ناوپردان چوم‌و چاوم به‌مه‌ال مسته‌فا‬ ‫كه‌وت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئای����ا بارزان����ی‌ ب����اوه‌ڕی‌‬ ‫به‌رێكه‌وتننام����ه‌ی‌ ‪11‬ی‌ ئادار‌و س����ه‌دام‬ ‫حسێن هه‌بو؟‬ ‫ئیبراهی����م گاب����اری‌‪ :‬مه‌ال مس����ته‌فا‬ ‫كه‌س����ایه‌تیه‌كی‌ حه‌كیم‌و زانا‌و سیاسی‌‬ ‫بو‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ی‌ من ئاگاداربوم ئه‌و باوه‌ڕی‌‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك به‌به‌عس نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌یویست شه‌ڕ نه‌بێت‌و حوكمی‌ زاتیشی‌‬ ‫به‌قۆناغێ����ك ده‌زانی‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ورده‌‬ ‫ورده‌ س����ودی‌ لێوه‌ربگرێت‌و به‌هێزبین‪،‬‬ ‫پاشانیش بزانین بارودۆخ چۆن ده‌بێت‬ ‫ئه‌مه‌ ئ����ه‌وكات بۆ كورد باش بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاتێك س����ه‌دام حسێن رێكه‌وتنی‌ كرد‌و‬ ‫حوكمی‌ زاتی دا‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا به‌رنامه‌ی‌‬ ‫داده‌نا كه‌ چۆن مه‌ال مسته‌فا بكوژێت‪،‬‬ ‫نه‌ك ته‌نیا له‌رێگه‌ی‌ منه‌وه‌ به‌ڵكو پێش‬ ‫منیش دو رێگای‌ ت����ری‌ تاقیكردبویه‌وه‌‬ ‫بۆ كوش����تنی‌ بارزانی‌ به‌اڵم شكس����تی‌‬ ‫هێنابو‪ ،‬به‌اڵم له‌تاقیكردنه‌وه‌كه‌ی‌ مندا‬ ‫ده‌س����ته‌كه‌ی‌ به‌به‌ڵگ����ه‌وه‌ ئاش����كرابو‪،‬‬ ‫بۆیه‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ كورد گه‌یشته‌ ئه‌و‬ ‫باوه‌ڕه‌ی‌ رژێ����م نه‌حوكمی‌ زاتی‌ به‌كورد‬ ‫ده‌دات‌و نه‌قبوڵیش����ی‌ ده‌كات‪ ،‬به‌ڵك����و‬ ‫هه‌وڵی‌ له‌ناوبردنی‌ شۆڕشه‌كه‌شی‌ ده‌دا‪،‬‬ ‫ئێرانیش س����وربو له‌س����ه‌رئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫به‌هێزبكات‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ فش����ارێك له‌سه‌ر‬ ‫عێراق دروستبكات له‌وه‌شدا سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی‌ چۆن بو ئێران پش����تی‌‬ ‫له‌كورد ك����رد‌و رێكه‌وتننام����ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫عێراق مۆركرد؟‬ ‫ئیبراهیم گاب����اری‌‪ :‬هۆكارێكی‌ گرنگ‬ ‫هه‌بو شۆڕش����ی‌ كورد پیاوێكی خۆیان‬ ‫ناردبویه‌ میس����ر كه‌ نوێن����ه‌ری‌ پارتی‌‬ ‫بو‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌نوه‌ر س����ادات ببینێت‌و‬ ‫پێیبڵێت كه‌ "ئێم����ه‌ حه‌زده‌كه‌ین ئێوه‌‬ ‫فشارێك له‌سه‌ر عێراق بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌‬

‫حوكمی‌ زاتی‌ به‌ك����ورد بدات‌و حه‌زیش‬ ‫ناكه‌ی����ن له‌گ����ه‌ڵ ئێران����دا كاربكه‌ین"‪،‬‬ ‫كاتێك ئه‌و نوێنه‌ره‌ س����ه‌رۆكی‌ میس����ر‬ ‫ده‌بینێ����ت‌و ئ����ه‌و قس����انه‌ی‌ پێده‌ڵێت‪،‬‬ ‫س����ادات ده‌چێت بۆ الی‌ ش����ای‌ ئێران‌و‬ ‫ئه‌و قس����انه‌ی‌ بۆ ده‌گێڕێت����ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ره‌نگه‌ ئه‌وه‌ به‌شێك بوبێت له‌هه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫شۆڕش����ی‌ كوردی‌ كه‌ نه‌ده‌ب����و متمانه‌‬ ‫به‌س����ادات‌و كه‌س����ێكی‌ عه‌ره‌ب بكات‪،‬‬ ‫شه‌ریف عه‌قراویش‪ ،‬سه‌رۆكی‌ پاراستن‬ ‫له‌شۆڕش له‌یاداشته‌كانی‌ خۆیدا ئاماژه‌ی‌‬ ‫بۆ ئه‌مه‌ ك����ردوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش هۆكارێك بو‬ ‫بۆ زوت����ر كۆتایی‌ هێن����ان‌و له‌ناوبردنی‌‬ ‫شۆڕش����ی‌ كوردی‌‪ ،‬چونكه‌ وایكرد كورد‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ڵ شای‌ ئێران نه‌مێنێت‌و‬ ‫تێكبچێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئای����ا مس����ته‌فا بارزان����ی‌‬ ‫له‌دوارۆژه‌كانی‌ شۆڕشی‌ ئه‌یلولدا تاقه‌ت‌و‬ ‫حه‌وسه‌ڵه‌ی‌ شۆڕشی‌ مابو؟‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬دوای‌ رێكه‌وتننامه‌ی‌‬ ‫جه‌زائی����ر‪ ،‬م����ه‌ال مس����ته‌فا هه‌میش����ه‌‬ ‫ده‌یوت "بارودۆخه‌ك����ه‌ له‌ئێمه‌ تێكچو‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ڕوی‌ پێش����مه‌رگه‌وه‌ ئێمه‌‬ ‫تێكنه‌چوین‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕوی‌ سیاس����یه‌وه‌‬ ‫تێكچوی����ن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ مه‌ال مس����ته‌فا‬ ‫رایگه‌یان����د كه‌ ئه‌وه‌ی‌ روی����داوه‌ كاتیه‌‌و‬ ‫جارێك����ی‌ تر به‌هێزده‌بینه‌وه‌‌و ش����ۆڕش‬ ‫ده‌س����تپێده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ب����ۆ ئه‌مه‌ش زۆر‬ ‫باوه‌ڕی‌ به‌خۆی هه‌بو كه‌ هه‌ر مافه‌كانی‌‬ ‫كورد وه‌رده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌وایه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ چۆن بو بڕیاری‌‬ ‫وازهێنان له‌شۆڕشی‌ راگه‌یاند؟‬ ‫ئیبراهیم گاب����اری‌‪ :‬له‌كاتێكدا عێراق‌و‬ ‫ئێ����ران یه‌كیانگرتوه‌‌و یه‌ك له‌باش����ور‌و‬ ‫ی����ه‌ك له‌رۆژهه‌اڵت هه‌وڵ����ی‌ له‌ناوبردنی‌‬ ‫كورد بده‌ن‌و هیچ واڵتێكیش ئاماده‌نه‌بو‬ ‫هاوكاری‌ ئێمه‌ بكات‌و پشتیوانمان بێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ مه‌ال مسته‌فا دو رێگای‌ له‌پێشبو‪:‬‬ ‫ی����ان ده‌بوایه‌ ش����ه‌ڕبكات ك����ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫رویدابای����ه‌ ئه‌وا ره‌نگه‌ دو تا س����ێ‌ یان‬ ‫شه‌ش مانگ ئێمه‌ به‌رگریمان بكردایه‌‌و‬ ‫ره‌نگ����ه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 50‬بۆ ‪ 100‬هه‌زار كورد‬

‫بكوژرایه‌‌و كوردس����تانیش وێرانكرابایه‌‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ بارزان����ی‌ گوتی‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ش����ه‌ڕه‌ رون����ه‌دات‌و كوردس����تان وێران‬ ‫نه‌بێ����ت‌و خوێنی‌ ك����ورد نه‌ڕژێت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫بۆ ماوه‌یه‌كی‌ كاتی‌ پاشه‌كشێ‌ ده‌كه‌ین‬ ‫تا جارێكی‌ تر به‌هێزده‌بینه‌وه‌‌و ده‌س����ت‬ ‫به‌شۆڕش ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌مه‌‬ ‫پالنێكی‌ كاتی‌‌و سیاس����ی‌ بو‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ده‌ركه‌وت ئ����ه‌م كاره‌ی‌ مه‌ال مس����ته‌فا‬ ‫كردی‌ دروستبو‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌ی‌ ك����ه‌ ب����ۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫تاڵه‌بانیت بینی‌ چۆن‌و له‌كوێ‌ بو؟‬ ‫ئیبراهیم گاب����اری‌‪ :‬یه‌كه‌مجار من كه‌‬ ‫تاڵه‌بانیم بینی‌ له‌دیمه‌شق بو ئه‌وكات‪،‬‬ ‫م����ن به‌رپڕس����ی‌ گفتوگۆكان����ی‌ پارتی‌‬ ‫بوم له‌وێ‌‪ ،‬تاڵه‌بانی‌‌و عه‌لی‌ س����نجاری‌‬ ‫ك����ه‌ ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ پارت����ی‌ بو به‌اڵم‬ ‫ئه‌وی����ش جیابوبویه‌وه‌‌و له‌گه‌ڵ تاڵه‌بانی‌‬ ‫ببون به‌ی����ه‌ك‪ ،‬بۆیه‌ عه‌لی‌ س����نجاری‌‬ ‫ته‌له‌فۆن����ی‌ بۆ كردم‌و گوت����ی‌ من‌و مام‬ ‫ج����ه‌الل حه‌زده‌كه‌ین تۆ ببینین‪ ،‬منیش‬ ‫چوم‌و له‌كافتریای����ه‌ك یه‌كترمان بینی‌‌و‬ ‫دانیش����تین‪ ،‬جه‌الل تاڵه‌بانی‌ به‌بینینی‌‬ ‫من زۆر خۆشحاڵبو‪ ،‬هه‌روه‌ها نامه‌یه‌كی‌‬ ‫پێدام بۆ ئه‌وه‌ی‌ بیبه‌م بۆ مه‌ال مسته‌فا‬ ‫كه‌ ئه‌وكات له‌تاران بو‪ ،‬هه‌روه‌ها گوتی‌‬ ‫زۆر س��ڵ�اوی‌ منی‌ پێبگه‌یه‌نه‌‌و بڵێ‌ مام‬ ‫ج����ه‌الل ئاماده‌ی����ه‌ كاغه‌زی‌ س����پی‌ بۆ‬ ‫بارزان����ی‌ ئیمزا ب����كات‌و چ داواكاریه‌كی‌‬ ‫هه‌ی ‌ه جێبه‌جێی‌ ده‌ك����ه‌م به‌س له‌ئێمه‌‬ ‫تێكنه‌چێ����ت‪ ،‬ئه‌م����ه‌ له‌س����اڵی‌ ‪1976‬‬ ‫ب����و‪ ،‬منیش نامه‌كه‌م ب����ۆ بارزانی‌ برد‌و‬ ‫ئه‌ویش زۆر ئه‌مه‌ی‌ پێخۆش����بو ئه‌وكات‬ ‫مه‌س����عود بارزانی‌ له‌له‌نده‌ن بو‪ ،‬منیش‬ ‫چوم ب����ۆ الی‌‌و له‌وێش چه‌ن����د رۆژێك‬ ‫گیرام‪ ،‬دواتریش هاتین بۆ شام‌و جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانیم بینی‌‌و سه‌ره‌تایه‌كی‌ زۆر باش‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم دواتر تاڵه‌بانی‌ پاشگه‌زبویه‌وه‌‌و‬ ‫گوت����ی‌ من قبوڵ ناك����ه‌م‌و حیزبێكی‌ بۆ‬ ‫خۆی‌ دروستكرد‪.‬‬

‫‌بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی‪ :‬ئێمه‌ گه‌نجان‌‌ نانێرین بۆ سوریا‪ ،‬خۆیان ده‌چن‬ ‫ئا‪ :‬رامان عومه‌ر‬ ‫له‌م دیمانه‌یه‌ی رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌دا‬ ‫وته‌بێژی بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی‬ ‫كوردستان "شوان قه‌اڵدزه‌یی" ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌و گه‌نجانه‌ی‌ له‌سلێمانی‌و هه‌ولێرو‬ ‫شوێنه‌كانی تره‌وه‌ ده‌چن بۆ سوریا‪،‬‬ ‫به‌به‌رنامه‌و كاری ئیسالمیه‌كان نیه‌‬ ‫خه‌ڵك خۆیه‌تی ده‌چێت‪ ،‬وه‌ك چۆن‬ ‫كاتی خۆی گه‌نج ده‌چو بۆ ئه‌فغانستان‬ ‫بۆ جیهاد دژی روسیا"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێس���تا هه‌ندێ���ك له‌گه‌نجان‬ ‫ده‌چنه‌ سوریا بۆ شه‌ڕكردن‪ ،‬هه‌ڵوێستی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی سه‌باره‌ت به‌چونی‌‬ ‫ئ���ه‌وان بۆ ه���اوكاری‌ به‌ره‌ی‌ نوس���ره‌‬ ‫چییه‌؟‬ ‫ش���وان قه‌اڵدزه‌ی���ی‪ :‬ئێم���ه‌ وه‌ك‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی له‌راگه‌یاندنه‌كان‬ ‫ده‌وروژێنرێت هیچ ش���تێكی نه‌خش���ه‌‬

‫بۆكێش���راو‌و پالنێكی تۆكمه‌مان نیه‌ بۆ‬ ‫ناردنی گه‌نجانی باشور بۆ خۆرئاوا‪ ،‬بۆ‬ ‫جیهادكردن‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫موسوڵمانه‌و هاوس���ۆزن له‌گه‌ڵ گه‌النی‬ ‫س���وریا له‌به‌رامبه‌ر ئ���ه‌و زوڵم‌و زۆره‌ی‬ ‫لێیانده‌كرێت‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ گه‌نجانێك بچن بۆ‬ ‫سوریا له‌سلێمانی‌و هه‌ولێرو شوێنه‌كانی‬ ‫تر‪ ،‬به‌اڵم به‌رنامه‌و كاری ئیسالمیه‌كان‬ ‫نیه‌ خه‌ڵك خۆیه‌تی ده‌چێت‪ ،‬وه‌ك چۆن‬ ‫گه‌نج كاتی خۆی ده‌چو بۆ ئه‌فغانستان‬ ‫بۆ جیهاد دژی روسیا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش���ه‌ ئه‌و گه‌نجانه‌ی ده‌چنه‌‬ ‫ئه‌وێ بۆ جیهاد وه‌ك له‌راگه‌یاندنه‌كان‌و‬ ‫تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان ده‌یانبینین دژی‬ ‫كورد ش���ه‌ڕ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌ب���ڕوای ئێوه‌‬ ‫كارێكی‌ گونجاوه‌؟‬ ‫ش���وان قه‌اڵدزه‌یی‪ :‬ئێم���ه‌ پێمانوایه‌‬ ‫هه‌م���و الیه‌نه‌كانی س���وریا‪ ،‬به‌به‌ره‌ی‬ ‫نوسره‌و په‌یه‌ده‌و ئالپارتی‪ ،‬به‌حیزبه‌كانی‬ ‫تر یه‌كبگرن‌و یه‌كده‌نگبن تا ئه‌و رژێمه‌‬

‫ده‌ڕوخێنن‪ ،‬دواتر خۆیان سوربن له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی گه‌النی سوریا چییانده‌وێت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫پێمانوایه‌ ده‌بێت الیه‌ن ئیس�ل�امیه‌كان‬ ‫هاوده‌نگبن له‌گه‌ڵ كورددا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ك���ورد زۆر خزمه‌تی ئاینی ئیس�ل�امی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ ناكرێت الیه‌نێكی ئیسالمی‬ ‫به‌گ���ژ ك���ورددا بچێت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫رژێمه‌ك���ه‌ نه‌ڕوخاوه‌ تاك���و الیه‌نه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌ش���ه‌ میرات تێكبچن‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫كارێكی نابه‌جێیه‌‪ ،‬پێویسته‌ الیه‌نكانی‬ ‫تر پش���تیوان‌و هاوكاری كورده‌كان بن‪،‬‬ ‫له‌پێناو به‌دیهێنانی مافه‌كانیان‌و روخانی‬ ‫رژێمی ئه‌سه‌د‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچونی ئێوه‌ له‌سه‌ر به‌ره‌ی‬ ‫نوسره‌ وه‌ك حیزبه‌كه‌تان چیه‌؟‬ ‫ش���وان قه‌اڵدزه‌ی���ی‪ :‬ئێم���ه‌ زۆر‬ ‫ل���ه‌ورده‌كاری‌‌و ناوه‌ڕۆكی ئ���ه‌و به‌ره‌یه‌‬ ‫نازانی���ن‪ ،‬به‌اڵم نیگه‌رانین ك���ه‌ رۆژانه‌‬ ‫ده‌بینی���ن ش���ه‌ڕ روده‌دات له‌نێوان ئه‌و‬ ‫به‌ره‌یه‌و ك���وردداو له‌والش���ه‌وه‌ رژێمی‬

‫ئه‌سه‌د پێیانپێده‌كه‌نێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌و گه‌نجانه‌ی له‌باشوره‌و‌ه‬ ‫ده‌چن بۆ سوریا بۆ جه‌نگ‪ ،‬كه‌ كوژران‬ ‫ئێوه‌ به‌شه‌هیدیان داده‌نێن؟‬ ‫ش���وان قه‌اڵدزه‌یی‪ :‬ئێمه‌ ئاگادارنین‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی ئێمه‌ش نیه‌ كه‌ ئه‌و گه‌نجانه‌‬ ‫ب���ۆ ش���ه‌ڕ ده‌چن ب���ۆ ئ���ه‌وێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانه‌ی دژی رژێمی س���وریا ده‌جه‌نگن‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ ده‌ره‌جه‌یان خراپ نابێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تا چه‌ند ئه‌و قس���انه‌ راسته‌‬ ‫كه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات به‌رپرس���انی ئێوه‌‬ ‫ده‌ستی له‌ناردنی گه‌نجانی كورد هه‌بێت‬ ‫بۆ رۆژئاوای‌ كوردستان بۆ ئه‌وه‌ی دژی‬ ‫په‌یه‌ده‌ شه‌ڕبكه‌ن؟‬ ‫ش���وان قه‌اڵدزه‌ی���ی‪ :‬م���ن وته‌بێژی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی ئیس�ل�امیم‪ ،‬هه‌ركه‌س���ێك‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ قس���ه‌ بكات ئ���ه‌وه‌ رای‬ ‫خۆیه‌ت���ی‪ ،‬رای ئێم���ه‌ وه‌ك بزوتنه‌وه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌داین كه‌ رژێمی ئه‌س���ه‌د‬ ‫زاڵم‌و زۆرداره‌‪ ،‬بۆ گه‌لی س���وریا ره‌وایه‌‬

‫به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك خه‌بات له‌دژی بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ئێم ‌ه له‌پشتی ناردنی‬ ‫گه‌نجانه‌وه‌ نین بۆ س���وریا‪ .‬من ده‌ڵێم‬ ‫گه‌نج هه‌یه‌ خۆی هاوس���ۆزه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫بێته‌ سوریاو ش���ه‌ڕ بكات‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ئه‌گ���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ رابگه‌یه‌نین‌و‬ ‫بڵێین جیهاد بكرێت له‌س���وریا ده‌بێت‬ ‫سه‌ركرده‌كانی بزوتنه‌وه‌و رابه‌ری گشتی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ وجودی هه‌بێت‪ ،‬س���ه‌نگه‌ر‬ ‫به‌س���ه‌نگه‌ر له‌گه‌ڵ خه‌ڵ���ك‌و الوه‌كانی‬ ‫باشوری كوردس���تان شانبه‌شانی یه‌ك‬ ‫ش���ه‌ڕ بك���ه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ خۆم���ان كه‌ وه‌ك‬ ‫س���ه‌ركرده‌كان ناچین بۆچی الوی كورد‬ ‫بنێری���ن بۆ ئ���ه‌وێ‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ وایه‌ بۆ‬ ‫خۆم���ان قه‌ناعه‌تمان پ���ێ نه‌بێت‌و بۆ‬ ‫خه‌ڵك���ی قه‌ناعه‌تم���ان پێ���ی هه‌بێت‪،‬‬ ‫قه‌ناعه‌تم���ان وابێت خه‌ڵك خۆی له‌وێ‬ ‫به‌كوش���ت ب���دات ئێم���ه‌ باوه‌ڕمان به‌و‬ ‫جیهاده‌ نی���ه‌و له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌و الوانه‌ بۆ‬ ‫کچه‌ گه‌ریالیه‌کی کورد‬ ‫خۆیان ده‌چن‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪6‬‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم له‌‪2008‬وه‌ ده‌ستبه‌رداری‌ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان بوه‌‬ ‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫له‌جه‌له‌وال‌و سه‌عدیه‌و قه‌ره‌ته‌په‌ كورد پاكتاو ده‌كرێت‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬

‫رۆژی‌ ‪ 5‬خێزان ‌‬ ‫ی‬ ‫كورد "سه‌عدیه‌"‬ ‫به‌جێده‌هێڵن‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی جه‌له‌والش‬ ‫ده‌ڵێت كه‌ "له‌‪2008‬وه‌ تا ئێستا‪،‬‬ ‫كورد له‌جه‌له‌وال به‌ڕێژه‌ی‌ ‪ %50‬كه‌می‬ ‫كردوه‌"‪ ،‬ئه‌و هۆشداری‌ ده‌دات‬ ‫كه‌ پیالنێك له‌ئارادایه‌ بۆ گۆڕینی‌‬ ‫دیمۆگرافی‌ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ كوشتن‌و هه‌ڕه‌شه‌و‬ ‫زۆره‌ملێوه‌‪ ،‬حكومه‌تی‌ هه‌رێمیش‬ ‫به‌"كه‌مته‌رخه‌م" ده‌زانێت به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌و پاكتاوه‌ی‌ له‌و ناوچانه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌كورد ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ق���ه‌زاو ناحیه‌و گونده‌كانی‌ س���نوری‌‬ ‫ته‌ماسی نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا كه‌ به‌ناوچ ‌ه‬ ‫جێناكۆكه‌كان ناوده‌برێت‌و له‌س���ااڵنی‌‬ ‫پێشودا زۆربه‌ی‌ دانیشتوانه‌كه‌ی‌ كورد‬ ‫بون‪ ،‬له‌ئێس���تادا به‌وته‌ی‌ به‌رپرسانی‬ ‫ئ���ه‌و ناوچانه‌ مه‌ترس���ی له‌چۆڵكردن‌و‬ ‫له‌ده‌ستدانی یه‌كجاری‌ لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ناحیه‌ی جه‌له‌وال (‪75‬‬ ‫كم دوری‌ به‌عقوبه‌)‪ ،‬ئه‌نوه‌ر حسێن بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ رونیده‌كاته‌وه‌ هاواڵتیان به‌هۆی‬ ‫مه‌ترسییه‌وه‌ رۆژانه‌ ماڵ‌‌و حاڵی‌ خۆیان‬ ‫چۆڵ‌ ده‌ك���ه‌ن‌و له‌ناحیه‌كه‌ بارده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌دوای‌ كشانه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‬ ‫هه‌رێ���م ل���ه‌‪2008‬دا كه‌ ئ���ه‌و ناوچانه‌‬ ‫راده‌س���ت به‌حكومه‌تی به‌غ���دا كران‪،‬‬ ‫ژیان بۆ كورد زه‌حم���ه‌ت‌و دژوار بوه‌و‬ ‫له‌وس���اوه‌ ‪%50‬ی‌ كورده‌كانی جه‌له‌وال‬ ‫كۆچیان كردوه‌ ب���ۆ ناوچه‌ ئارامه‌كانی‬ ‫وه‌كو خانه‌قین‌و هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ ئه‌و به‌رپرس���ه‌ ل���ه‌دوای‌‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ س���ه‌ربازی‌ م���ژده‌ی‌ چاكه‌‬ ‫(بش���ائر الخی���ر) ‪ 2008‬له‌الی���ه‌ن‬ ‫حكومه‌تی عێ���راق‪ ،‬حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك‌و له‌هه‌مو بوارێكدا‬ ‫ده‌س���تبه‌رداری‌ ناوچه‌كه‌ ب���و‪ ،‬ناوبراو‬ ‫وتی‌ "له‌وساوه‌ دۆس���یه‌ی‌ ئه‌منی‌ دایه‌‬ ‫ده‌ستی هێزه‌كانی عێراق‪ ،‬بۆیه‌ ده‌ڵێم‬ ‫مێژو ره‌حم به‌وانه‌ ناكات كه‌ ئه‌و بڕیاره‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌یانداو ناوچه‌كه‌یان راده‌س���تی‬ ‫هێزه‌كان���ی به‌غدا كردو میلله‌ت رۆژێك‬ ‫له‌رۆژان ئ���ه‌و خیانه‌ته‌ی‌ بۆ ئاش���كرا‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ كاره‌س���اتێك بو‬ ‫بۆ ناوچه‌ دابڕاوه‌كان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "جه‌له‌والو س���ه‌عدیه‌ یان‬ ‫قه‌ره‌ته‌پ���ه‌ یاخود س���لێمانی‌و هه‌ولێر‬ ‫هه‌م���وی كوردس���تانه‌و ب���ه‌ڕای م���ن‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئه‌م���رۆ خیان���ه‌ت له‌جه‌له‌وال‌و‬ ‫سه‌عدیه‌ ده‌كرێت سبه‌ی له‌كه‌ركوكیش‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ رێژه‌ی‌ كورده‌وه‌ له‌ناحیه‌ی‬ ‫جه‌ل���ه‌وال به‌ڕێوه‌ب���ری ناحیه‌كه‌ وتی‬ ‫"ل���ه‌‪2008‬وه‌ تائێس���تا كورده‌كان���ی‬

‫ده‌روازه‌ی جه‌له‌وال‬ ‫جه‌ل���ه‌وال ‪ %50‬كه‌می ك���ردوه‌‪ ،‬به‌پێی حكومه‌ت���ی ناوچ���ه‌ دابڕاوه‌كانیش���ه‌‪،‬‬ ‫كۆبونی خ���ۆراك ل���ه‌‪ 2008‬له‌جه‌له‌وال ئه‌وا رۆژ ل���ه‌دوای‌ رۆژ رێ���ژه‌ی‌ كورد‬ ‫‪ 15,500‬خێزانی كورد له‌زێدی خۆیان كه‌مده‌كات‌و ئه‌گ���ه‌ری‌ زۆره‌ به‌ته‌واوی‌‬ ‫ماب���ون‪ ،‬به‌اڵم زیات���ر له‌نیوه‌ی‌ كۆچی حه‌وزی‌ حه‌مرین له‌ده‌ستبدرێت"‪.‬‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫كردوه‌و راگوێ���زراون‪ ،‬چه‌ند هۆكارێك‬ ‫هه‌بوه‌ بۆ ئه‌م كۆچكردنه‌‪ ،‬هه‌ڕه‌ش���ه‌و ئه‌و ناوچانه‌ی‌ به‌كوردستان نه‌زانیوه‌‪،‬‬ ‫تیرۆر‪ ،‬نه‌بونی خزمه‌تگوزاری‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی جه‌له‌وال‬ ‫له‌پارێزگای‌ دیاله‌ به‌ش���ێوه‌ی سیاسی ده‌ڵێت " له‌‪2003‬وه‌ تاوه‌كو ‪ 2011‬هیچ‬ ‫بڕی���ار له‌س���ه‌ر پ���رۆژه‌كان ده‌درێت‌و پرۆژه‌یه‌ك بۆ ناوچه‌كه‌ی���ان نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫حزبی ئیس�ل�امی‌ كۆنترۆڵی پرۆژه‌كانی‌ ئیدی له‌‪ 2011‬حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم بڕی‬ ‫چ���وار ملیار دینار ب���ۆ خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌نوێن���ه‌ره‌ ك���ورده‌كان ته‌رخانك���ردو ته‌نها س���ێ پ���رۆژه‌ی‌‬ ‫له‌پارێزگای‌ دیاله‌ له‌چوار ساڵی پێشودا ئه‌نجام���دراوه‌و ئه‌و ب���ڕه‌ پاره‌كه‌ی‌ تر‬ ‫كه‌ چیان بۆ ك���ورده‌كان كردوه‌و له‌چ تاوه‌ك���و ئێس���تا له‌نێو دۆس���یه‌كانی‬ ‫ئاس���تێكدا بون‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی ئیداره‌ی‌ گه‌رمیانداو نه‌و ناچێته‌ بواری‌‬ ‫جه‌له‌وال وت���ی "ش���ه‌ش نوێنه‌ره‌كه‌ی جێبه‌جێكردن���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌وڵێكی���ش هه‌یه‌‬ ‫كورد له‌پارێزگای‌ دیاله‌ هیچ كارێكیان دروستكردنی قوتابخانه‌یه‌كی ‪ 18‬پۆلی‬ ‫ب���ۆ ناوچه‌كه‌م���ان نه‌ك���ردوه‌و ته‌نها كه‌ ب���ۆ ناحیه‌كه‌مان ده‌رچ���وه‌ ببرێته‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت���ی ق���ه‌زای‌ خانه‌قی���ن‌و بۆ خانه‌قین دروست بكرێت"‪.‬‬ ‫له‌دوا وته‌یه‌دا ئه‌و به‌رپرسه‌ی‌ ناحیه‌ی‌‬ ‫خانه‌قی���ن كاری���ان ك���ردوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫س���ه‌ردانی ناحیه‌كه‌ش���یان نه‌كردوه‌‪ ،‬جه‌ل���ه‌وال وت���ی‌ "له‌س���ه‌ردانێكیدا بۆ‬ ‫له‌كاتێك���دا ده‌نگی ئێم���ه‌ ئه‌وانی كرد خانه‌قین سه‌رۆكی حكومه‌تی كابینه‌ی‌‬ ‫پێنجه‌م ل���ه‌‪ ،2011‬پێموت ئێوه‌ كاتێك‬ ‫به‌نوێنه‌ر"‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تاداو رۆژ ب���ه‌رۆژ ك���ورد جێگری س���ه‌رۆك وه‌زیران عێراق بون‬ ‫پۆس���ته‌ ئیدارییه‌كانی‌ ئ���ه‌و ناوچانه‌ چۆن رازی بون به‌كشانه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‬ ‫له‌ده‌س���تده‌دات‪ ،‬حس���ێن له‌وباره‌یه‌وه‌ هه‌رێم له‌ناوچه‌كه‌مان‌و بڕیارێكی هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ناحیه‌ی جه‌له‌وال ته‌نها سێ مێژویتانداو مێژو ره‌حمتان پێناكات كه‌‬ ‫پۆستی ئیداری‌ (به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌و ئه‌و ناوچانه‌تان ب���ه‌و ده‌رده‌ بردو زۆر‬ ‫كش���توكاڵ‌و بانك) به‌ده‌ست كورده‌وه‌ ش���ه‌رمه‌زاربو‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ هه‌س���تیان‬ ‫ماوه‌و هه‌مو پۆس���ته‌كانی تر به‌ده‌ست به‌ش���ه‌رمه‌زاری‌ ك���ردو له‌به‌رچ���اوی‬ ‫عه‌ره‌به‌وه‌یه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌ڵێم بارودۆخی راگه‌یاندنه‌كان به‌ڵێنی ئه‌و چوار ملیار‬ ‫ك���ورد زۆر خراپه‌و دراوه‌ته‌ ده‌س���ت دیناره‌یان پێداین"‪.‬‬ ‫ناوب���راو رایده‌گه‌یه‌نێت له‌ئێس���تادا‬ ‫ق���ه‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫فریای ناوچه‌كه‌ نه‌كه‌وێت‌و نه‌یسه‌لمێنێت به‌شێوه‌یه‌كی نهێنی گروپه‌ چه‌كداره‌كان‌و‬

‫جه‌له‌والو سه‌عدیه‌‬ ‫یان قه‌ره‌ته‌په‌‬ ‫یاخود سلێمانی‌و‬ ‫هه‌ولێر هه‌موی‬ ‫كوردستانه‌و به‌ڕای‬ ‫من ئه‌گه‌ر ئه‌مرۆ‬ ‫خیانه‌ت له‌جه‌له‌وال‌و‬ ‫سه‌عدیه‌‬ ‫ده‌كرێت سبه‌ی‬ ‫له‌كه‌ركوكیش‬ ‫ده‌كرێت‬ ‫به‌ئاشكرا حكومه‌تی عێراق حوكمی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ی به‌ده‌سته‌‪.‬‬ ‫دانیش���توانی ناحی���ه‌ی‌ جه‌ل���ه‌والو‬ ‫گونده‌كان���ی ده‌وروب���ه‌ری‌ نزیكه‌ی‌ ‪85‬‬ ‫هه‌زار هاواڵتییه‌و ده‌كه‌وێته‌ دوری‌ ‪75‬‬ ‫ك���م له‌باقوبه‌ی‌ س���ه‌نته‌ری‌ پارێزگای‌‬ ‫دیاله‌‪.‬‬

‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ ناحی���ه‌ی‌ س���ه‌عدیه‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ به‌هۆی‌ هه‌ڕه‌شه‌‌و كوشتن‌و‬ ‫زۆر بۆ هێنانه‌وه‌‪ ،‬رۆژانه‌ پێنج خێزانی‌‬ ‫ك���ورد به‌یه‌كجاری‌ ناحیه‌ی‌ س���ه‌عدیه‌‬ ‫به‌جێده‌هێڵن‌و پیالنێك���ی‌ دوژمنكارانه‌‬ ‫له‌ئارادایه‌ ب���ۆ گۆڕینی‌ دیمۆگرافی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ كوش���تارو هه‌ڕه‌شه‌و‬ ‫تۆقاندنه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی‌ رابردو‪ ،‬ئه‌حمه‌د زه‌ركوشی‌‬ ‫به‌رۆژنامه‌ی‌ "سه‌باح جه‌دید"ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "شه‌پۆلێكی‌ توندوتیژی‌ ناحیه‌كه‌ی‌‬ ‫گرتوه‌ت���ه‌وه‌و زیاتری���ش ئاڕاس���ته‌ی‌‬ ‫دانیشتوانی‌ كوردی‌ ناحیه‌كه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "رۆژی‌ ‪ 5‬خێزان���ی‌‬ ‫ك���وردی‌ "س���ه‌عدیه‌" به‌جێده‌هێڵ���ن‌و‬ ‫روده‌كه‌ن���ه‌ خانه‌قی���ن ی���ان هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ پاكتاوكردنی‌ ره‌گ���ه‌زی‌‌و گۆڕینی‌‬ ‫سروشتی‌ ناوچه‌كه‌یان له‌ڕوی‌ پێكهاته‌ی‌‬ ‫دانیشتوانه‌وه‌ كردوه‌ته‌ ئامانج"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئام���اژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫"تا نیوه‌ی‌ مانگی‌ ره‌مه‌زان ‪ 50‬خێزانی‌‬ ‫كورد سه‌عدیه‌یان به‌جێهێشتوه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیكه‌وه‌ به‌رپرسێكی‌ سیاسی‌‬ ‫دیال���ه‌ به‌رۆژنامه‌ك���ه‌ی‌ راگه‌یاندوه‌ كه‌‬ ‫"له‌ماوه‌ی‌ پێنج ساڵی‌ رابردودا‪%90 ،‬ی‌‬ ‫خێزان���ه‌ كوردیی���ه‌كان "س���ه‌عدیه‌یان‬ ‫به‌یه‌كجاری‌ جێهێش���توه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ توندوتیژیان���ه‌ی‌ به‌رامبه‌ری���ان‬ ‫ئه‌نجامده‌درێ���ت‌و ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ناچار‬ ‫به‌جێهێشتنی‌ ناحیه‌كه‌ بكرێن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌رپرس���ه‌ ده‌ڵێت "ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌س���ه‌عدیه‌ روده‌دات پاكتاوكردنێكی‌‬ ‫ره‌گه‌زیی‌ رێكخراوه‌‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌س‬ ‫ده‌ربه‌ست بێت‌و خه‌می‌ بخوات"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ێكی‌ ئه‌منی���ش ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رۆژنامه‌كه‌ راگه‌یان���دوه‌ كه‌ "‪%70‬ی‌‬ ‫ئ���ه‌و كاره‌ توندوتیژیانه‌ی‌ له‌ناحیه‌كه‌دا‬ ‫روده‌ده‌ن‪ ،‬كوردی���ان تێ���دا كراوه‌ت���ه‌‬ ‫ئامان���ج‌و له‌ماوه‌ی‌ ‪ 5‬س���اڵی‌ رابردودا‪،‬‬ ‫‪ 1000‬خێزانی‌ ك���ورد به‌ناچاری‌‌و له‌تاوا‬ ‫سه‌عدیه‌یان چۆڵكردوه‌"‪.‬‬ ‫دانیشتوانی‌ سه‌عدیه‌ له‌تێكه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫كوردو ع���ه‌ره‌ب‌و توركم���ان پێكدێت‌و‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و ناوچ���ه‌ جێناكۆكانه‌ی‌ كه‌‬ ‫ماده‌ی‌ ‪ 140‬ده‌یگرێته‌وه‌‪.‬‬

‫كچ ‌ه پاكیزه‌كانی ئه‌نفالی دوای ئه‌نفال‬ ‫عه‌بدواڵ که‌ریم مه‌حمود‬ ‫له‌مانگ���ی ‪٥‬ی ‪ ٢٠٠٣‬دا له‌ژم���اره‌‬ ‫‪ ٣١٠٠‬ی كوردس���تانی نوێ���دا بابه‌تی‬ ‫(كچ���ه‌ پاكیزه‌ییه‌كان���ی ئه‌نفالی دوا‬ ‫ئه‌نف���ال)م باڵوكرده‌وه‌‪ .‬ل���ه‌و بابه‌ته‌دا‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ی به‌ڕێوبه‌رایه‌تی مخابه‌راتی‬ ‫ته‌ئمی���م ژم���اره‌ (‪ ) ١٦٠١‬له‌به‌رواری‬ ‫‪ ١٩89/12/١٠‬م باڵوك���رده‌وه‌ كه‌ ناوی‬ ‫س���یانی ئ���ه‌و ‪ ١٨‬كچ���ه‌ی تێدایه‌ كه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن به‌ڕێوبه‌رایه‌ت���ی مخابه‌راتی‬ ‫پارێزگای ته‌ئمیمه‌وه‌ بۆ به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‬ ‫گش���تی مخابه‌راتی به‌غ���دا نێردراوه‌‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ئ���ه‌و ‪ ١٨‬كچه‌ له‌مخابه‌راتی‬ ‫گش���تییه‌وه‌ بۆ یانه‌ شه‌وانه‌كانی میسر‬ ‫بنیردرێ���ن‪ .‬دوای هه‌فته‌یه‌ك له‌كاتژمێر‬ ‫‪ ٠٢:٣٠‬له‌رۆژی ‪ ٢٠٠٣/٦/١٨‬دا كه‌س‌و‬ ‫كاری ئه‌و كچانه‌ كه‌ له‌كفری‌و نه‌وجول‌و‬ ‫دوزخورماتوه‌وه‌ هاتبون سه‌ردانیانكردم‌و‬ ‫زۆر سوپاسیانكردم بۆ خستنه‌روی ئه‌و‬ ‫نهێنییه‌ تراژیدی‌و دژواره‌ كه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ش���ه‌ره‌فی نه‌ته‌وه‌ی كورده‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫ن���ه‌ك ته‌نی���ا ئ���ه‌و چه‌ند خان���ه‌واده‌‬ ‫به‌ڕێ���زه‌‪ .‬هه‌ربۆیه‌ بابه‌تێك���ی دیكه‌م‬ ‫له‌كوردس���تانی نوێدا به‌ناوی (كه‌س‌و‬ ‫كاری كچه‌ كورده‌ ئه‌نفاله‌كانی میس���ر‪،‬‬ ‫داوای چاره‌نوس���ی كچه‌كانیان ده‌كان)‬ ‫باڵوك���رده‌وه‌‪ .‬ئه‌م دو بابه‌ته‌ س���ه‌راپا‬ ‫میدی���ای ناوخ���ۆو دنی���ای ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌ژاند‪ ،‬بو به‌جێگه‌ی مشتومڕی حزبه‌‬ ‫سیاسییه‌كان‌و رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫مه‌ده‌ن���ی‌و كه‌س���ایه‌تییه‌ جیاجیاكان‪.‬‬

‫له‌هه‌مانس���اڵدا هه‌ندێك لێپرسراو ئه‌م‬ ‫دیكیۆمێنته‌یان )به‌شێوه‌یه‌كی زاره‌كی‌و‬ ‫به‌بێ به‌دواداچون) روبه‌روی حوس���نی‬ ‫موباره‌ك‌و س���ۆزانی هاوسه‌ری‌و عه‌مر‬ ‫موس���ای س���ه‌رۆكی جامیع���ه‌ی واڵته‌‬ ‫عه‌ره‌بییه‌كان كرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان به‌توندی‬ ‫ئ���ه‌م به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ی���ان ره‌تك���رده‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێ لێپرسراوی حزبه‌ سیاسییه‌كان‪،‬‬ ‫نوس���ه‌رو رۆژنامه‌ن���وس وتی���ان ئه‌م‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ ته‌زویره‌‪ .‬رۆژنامه‌نوسێك‬ ‫س���ه‌ردانی میس���ری كردو له‌رۆژنامه‌ی‬ ‫میدیادا س���یناریۆیه‌كی الوازی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م كه‌یس���ه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندی تایبه‌تی‬ ‫خۆی دروستكرد‪ .‬له‌مانگی ‪ ١٠‬ی ‪٢٠٠٦‬‬ ‫دا یه‌كێك له‌برای كچه‌كان كه‌ له‌دادگای‬ ‫بااڵی تاوانه‌كانی عێراق وه‌ك شاهیدێكی‬ ‫پرۆس���ه‌ی ئه‌نف���ال ئاماده‌بب���و‪ ،‬ئه‌م‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ی روبه‌روی دادگاو سه‌دام‌و‬ ‫عه‌لی حه‌سه‌ن مه‌جیدو تۆمه‌تباره‌كانی‬ ‫دیكه‌ كرده‌وه‌‪ .‬له‌وه‌اڵمدا عه‌لی حه‌سه‌ن‬ ‫مه‌جی���د وتب���وی ئ���ه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌‬ ‫ته‌زویره‌‪ .‬وه‌اڵمه‌كانی كاربه‌ده‌س���تانی‬ ‫میس���رو وه‌اڵمی عه‌لی حه‌سه‌ن مه‌جید‬ ‫كاریگه‌ربو بۆ په‌راوێزخس���تنی به‌های‬ ‫گرنگ���ی ئ���ه‌و دۆكیۆمێنت���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫به‌رپرس���ان‌و ریكخراوه‌كان���ی ژن���ان‌و‬ ‫رێكخراوه‌كانی ماف���ی مرۆڤ‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫كه‌س‌و كاری ئه‌و كچانه‌ش‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌هه‌ڵ���ه‌ گه‌وره‌كان���ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی سیاسی كورد ئه‌وه‌بو كه‌‬ ‫راسته‌وخۆ ئه‌م دۆكیۆمێنته‌یان روبه‌روی‬ ‫كاربه‌ده‌س���ت‌و لیپرس���راوانی میس���ر‬

‫میسر كه‌ هاوبه‌شی‬ ‫تاوانه‌كه‌یه‌‬ ‫درامای له‌سه‌ر‬ ‫به‌رهه‌مهێناوه‌ به‌اڵم‬ ‫له‌كوردستان ئه‌ڵێن‬ ‫ته‌زویره‬ ‫كرده‌وه‌‪ .‬میس���ر چۆن دان به‌و تاوانه‌دا‬ ‫ده‌نێ���ت كه‌ به‌س���ه‌لماندنی ه���اوكارو‬ ‫به‌شداری تاوانی ئه‌نفال‌و جینۆسایدی‬ ‫كوردی ك���ردوه‌؟! ئای���ا چ تاوانباریك‬ ‫له‌هۆڵ���ی دادگادا به‌دۆكیۆمێنتێ���ك‬ ‫ك���ه‌ واڵتێكی هاوپه‌یمان���ی خۆی تێدا‬ ‫به‌ش���داربێت‌و رێكه‌وتننام���ه‌ی نهێنی‌و‬ ‫چه‌ندی���ن س���اڵه‌ی پاڵپش���تی مادی‌و‬ ‫مه‌عن���ه‌وی عێ���راق بوبێت‪ ،‬ئاش���كرا‬ ‫ده‌كات؟! ل���ه‌چ كه‌یس���ێكی تاوان���ی‬ ‫جینۆسایددا‪ ،‬س���ه‌ركردایه‌تی سیاسی‪،‬‬ ‫به‌رپرسانی حزبی‪ ،‬ریكخراوو چاالكوانی‬

‫نوسه‌ری بابه‌ته‌که‌و که‌سێک که‌ خوشکه‌که‌ی ئه‌نفال کراوه‌‬ ‫ژنان‪ ،‬رێكخراوی مه‌ده‌نی‌و مافی مرۆڤ‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس‌و نوسه‌رانی بواری ئه‌نفال‬ ‫به‌ب���ێ به‌دواداچ���وان‌و لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‬ ‫به‌به‌ڵگه‌وه‌‪ ،‬به‌به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كی ده‌زگای‬ ‫مخابه‌راتی ده‌ڵێن ته‌زویره‌؟!‬ ‫من عه‌بدوڵاڵ كه‌ری���م مه‌حمود وه‌ك‬ ‫رۆژنامه‌نوس‌و نوس���ه‌ری بواری ئه‌نفال‬ ‫به‌هه‌ڵوێس���ت‌و لیپرس���راوێتییه‌كی‬ ‫ئه‌خالقی‌و ویژدانی به‌رامبه‌ر به‌تراژیدیای‬ ‫تاوانی ئه‌نفال‌و جینۆس���ایدی گه‌له‌كه‌م‬ ‫ئه‌م به‌ڵگه‌نامه‌یه‌م باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫كارم له‌سه‌ركردوه‌‪ .‬له‌ئێسته‌شدا چه‌ند‬

‫دۆكیۆمێنت���ی دیكه‌م له‌س���ه‌ر ئه‌نفال‬ ‫له‌به‌رده‌ستدایه‌ به‌هه‌مان مۆرو ئیمزای‬ ‫مخابه‌رات���ی كه‌ركوك كه‌ بۆ مخابه‌راتی‬ ‫گش���تی به‌غدا نێردراوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی مایه‌ی‬ ‫تێڕامان���ه‌ دوای تێپه‌ڕبون���ی ‪٢٥‬س���اڵ‬ ‫له‌ئه‌نفال‌و ‪ ٩‬ساڵ به‌سه‌ر باڵوبونه‌وه‌ی‬ ‫دۆكیۆمێنت���ی ‪ ١٨‬پاكیزه‌ك���ه‌ی كورد‬ ‫له‌زنجیره‌ درامای (النی������ران الصدیقه‌)‬ ‫له‌كه‌ناڵی (‪ )MBC drama‬له‌زنجیره‌ی‬ ‫پێنجه‌می���دا‪ ،‬میس���ر كه‌ هاوبه‌ش���ی‬ ‫تاوانه‌كه‌یه‌ درامای له‌سه‌ر به‌رهه‌مهێناوه‌‬ ‫به‌اڵم له‌كوردستان ئه‌ڵێن ته‌زویره‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫سیاسه‌ت‬ ‫له‌كوردستان‬ ‫"بازرگانییه‌"‬ ‫ئیفۆ مۆرالیس���ی سۆسیالس���تخوازو‬‫س���ه‌رۆكی كۆن��� ‌ه كرێ���كاری پۆلیڤیا‬ ‫له‌مونته‌دای ساوپاولۆ وتی‪ :‬سیاسه‌ت‬ ‫بۆ خزمه‌ت��� ‌ه نه‌ك بازرگان���ی‪ .‬كاك ‌ه‬ ‫مۆرالیس له‌واڵتی ئێمه‌دا به‌پێچه‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫سیاسه‌ت بۆ بازرگانییه‌ نه‌ك خزمه‌ت‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌وانه‌ی دروشمی سیاسه‌ت‬ ‫بۆ چاكه‌ی گشتیشیان به‌رزكردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫سیاسه‌ت به‌كارده‌هێنن بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫سیاس���ی‌و ئابورییه‌كان���ی خۆی���ان‪،‬‬ ‫په‌نج ‌ه به‌ئاودا ناكه‌ن ئه‌گه‌ر قازانجی‬ ‫تێدا نه‌كه‌ن‪ ،‬تا سیاس���ه‌ت له‌م واڵت ‌ه‬ ‫بازرگانی بێت‪ ،‬سیاسیه‌كان هه‌میش ‌ه‬ ‫قێزه‌ونترین بونه‌وه‌ر ده‌بن‪ ،‬نه‌ك وه‌ك‬ ‫ئێو‌ه خۆشه‌ویست‪.‬‬ ‫ له‌كاتێكدا ئیخوانه‌كانی كوردس���تان‬‫بانگه‌ش���ه‌ی ئه‌و‌ه ده‌ك���ه‌ن عه‌داله‌تی‬ ‫محه‌م���ه‌د مورس���ی له‌خه‌لیف���ه‌ی‬ ‫پێنجه‌م عومه‌ر كوڕی عه‌بدولعه‌زیزی‬ ‫تێپه‌ڕان���دوه‌‪ ،‬قودس���یه‌تی رابیعه‌ی‬ ‫عه‌ده‌وی���ه‌ش له‌قودس‪ ،‬كه‌چی دكتۆر‬ ‫س���ه‌میر س���ه‌بری پارێزه‌ری میسری‬ ‫سكااڵی خۆی پێشكه‌ش به‌وه‌زاره‌تی‬ ‫دادی میسری كرد دژ به‌محه‌مه‌د مورسی‬ ‫س���ه‌رۆكی الدراوی س���ه‌ر به‌ئیخوان‬ ‫موس���لمین به‌وه‌ی له‌ماوه‌ی س���اڵێك‬ ‫ده‌سه‌اڵتیدا ده‌س���تكه‌وتی نایاسایی‬ ‫هه‌بوه‌و توانیویه‌ت���ی ‪ 2‬ملیار جونی ‌ه‬ ‫به‌رێگای ناشه‌رعی كۆبكاته‌وه‌ به‌هۆی‬ ‫ئیستغاللكردنی پۆسته‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫داوای ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی سه‌رو‌هت‌و‬ ‫سامان‌و رێگاگرتن له‌ده‌رچون ‌ه ده‌ره‌و‌ه‬ ‫له‌واڵت له‌خۆی‌و منداڵه‌كانی ده‌كات‪،‬‬ ‫ده‌نگی ده‌هۆڵ هه‌میش���ه‌ ل���ه‌دوره‌و‌ه‬ ‫خۆش���ه‌‪ ،‬ئه‌می���ان وایكردبێت ده‌بێت‬ ‫خێره‌ت ش���اتر چۆن میس���ری هه‌مو‬ ‫حه‌په‌لوش دابێت!‬ ‫ (پارت���ی یه‌كێت���ی بێبه‌ش���ده‌كات‬‫له‌پۆس���ته‌كانی موسڵ‌و س���كرتێری‬ ‫ئه‌نجومه‌نی یه‌كێتیش رایگه‌یاند پارتی‬ ‫رێگریكردو‌ه له‌پێدانی پۆستی جێگری‬ ‫یه‌كه‌می پارێ���زگار به‌یه‌كێتی)‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫زۆر حه‌ق‌و ره‌وایه‌ چونك ‌ه ئیتفاقیه‌ی‬ ‫س���تراتیجی تا ساڵی ‪ 2013‬بوه‌‪ ،‬خۆ‬ ‫هه‌مو كه‌س وه‌ك ئێو‌ه غه‌ش���یم نیی ‌ه‬ ‫كه‌ركوكیش برابه‌ش به‌ش بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌نیوز (پارتی‌‪ :‬شۆڕش خه‌ڵك‬‫كردی‌‌و ‪ YPG‬خواردی‌) وابو راپه‌ڕینی‬ ‫باشوری كوردستانیش پارتی كردی‌و‬ ‫خه‌ڵك خواردی‪ ،‬یه‌په‌گ���ه‌و په‌كه‌ك ‌ه‬ ‫هه‌زاران ش���ه‌هیدیان له‌رۆژئاوا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پارته‌كان���ی س���ه‌ر به‌پارتی���ش یه‌ك‬ ‫برینداریان نییه‌‪ ،‬ئه‌وان قه‌ندیلنش���ین‬ ‫بون ئه‌مانیش شیراتۆننشین‪.‬‬ ‫ (لـ���ه‌دو هه‌فت���ه‌دا ‪ 128‬ك���ه‌س‬‫لـه‌س���لێمانی دوپـــــشك پێوه‌یداون)‬ ‫ئه‌م��� ‌ه پایته‌ختی رۆش���نبیریی ‌ه یان‬ ‫پایته‌خت���ی دوپش���كه‌‪ ،‬ت���كام وای ‌ه‬ ‫كه‌مپینی دوپش���ك ‌ه هه‌ر دوپش���كه‌ی ‌ه‬ ‫پێكبهێنن پێش ئه‌وه‌ی دوپش���كه‌كان‬ ‫روحتان ده‌ربهێنن‪.‬‬ ‫ (روانگه‌ی نوێنه‌رایه‌تی په‌رله‌مانی‬‫عێراق���ی له‌به‌یاننامه‌یه‌ك���دا ك��� ‌ه‬ ‫ئه‌مڕۆ پێنجش���ه‌ممه‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫رایگه‌یان���دوه‌‪ :‬به‌پێ���ی كۆكردنه‌وه‌ی‬ ‫ماوه‌ی كاركردنی په‌رله‌مان له‌ماوه‌ی‬ ‫ش���ه‌ش مانگی رابردودا‪ ،‬ده‌ركه‌وتو‌ه‬ ‫ك ‌ه ته‌نه���ا ‪ 73‬كاتژمێرو ‪ 57‬خوله‌ك‬ ‫بوه‌)‪ ،‬كه‌وات���ه‌ مافی خۆیان ‌ه زۆرترین‬ ‫موچه‌و موچه‌ی خانه‌نشینی‌و زۆرترین‬ ‫حیمایه‌یان له‌جیهاندا هه‌بێت‪.‬‬ ‫ ‪%51‬ی الوان���ی ئیتاڵی���ا ئام���اده‌ن‬‫واڵته‌كه‌ی���ان به‌جێبهێڵ���ن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كاریان له‌ده‌ره‌و‌ه ده‌ستبكه‌وێت‪ ،‬باش ‌ه‬ ‫ئامارێك له‌كوردستان هه‌بێت‌و رێگا بۆ‬ ‫الوانی كورد وه‌ك ئیتاڵییه‌كان فه‌رشی‬ ‫س���وری بۆ راخرابێت‪ ،‬ئای���ا ده‌بێت‬ ‫گه‌نجێك له‌كوردستان بمێنێت؟‬ ‫له‌م رۆژانه‌ هاوڕێ سوهه‌یل زه‌هاویم‬‫بین���ی‪ ،‬وتی به‌پل���ه‌ی نائیب عه‌ریف‬ ‫خانه‌نش���ینكراوم‪ ،‬ئه‌وانه‌ی پله‌وپای ‌ه‬ ‫داب���ه‌ش ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی یه‌ك‬ ‫دان��� ‌ه چركه‌ش ترس���ناكی چونه‌ ناو‬ ‫ش���ارو ش���ه‌ڕی به‌ره‌ی���ی‌و پارتیزانی‬ ‫دوای ئه‌نف���ال‌و ده‌س���ته‌ویه‌خه‌ی‬ ‫ناو ش���ارو چون��� ‌ه ن���او پایته‌ختیان‬ ‫نه‌بینیوه‌‪ ،‬ئاس���ایی ‌ه به‌الیه‌ناوه‌ هه‌مو‬ ‫ش���تێك بكه‌ن‪ ،‬ه���ه‌زاران جاش كران‬ ‫به‌فه‌رمانده‌‪ ،‬فه‌رمانده‌ش كرا به‌نائیب‬ ‫عه‌ریف‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫ئه‌مه‌ریكا‪ :‬سعودییه‌و ئێران‬ ‫ملمالنێكانیان له‌عێراق یه‌كالیی‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫نفوزی‌ ئێرانی‌ به‌سه‌ر پرۆسه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ئاینی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئابوری‌‬ ‫عێراقدا زاڵه‌‪ ..‬سعودییه‌ش به‌پاره‌و‬ ‫فتواو له‌ڕێگه‌ی‌ میدیاكانیه‌وه‌ هاوكاری‌‬ ‫سوننه‌كان ده‌كات‌و ده‌یه‌وێت به‌ر‬ ‫به‌نفوزی‌ ئێرانی‌ بگرێت‪ .‬ئه‌مه‌ به‌شێكه‌‬ ‫له‌چه‌ند بروسكه‌یه‌كی‌ نهێنی‌ باڵێوزی‌‬ ‫پێشوی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق كریستۆڤه‌ر‬ ‫هێڵ‪ ،‬كه‌ له‌باره‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ عێراق‌و‬ ‫واڵتانی‌ هاوسێی‌ ره‌وانه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكای‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫هێڵ كه‌ ماوه‌ی‌ س���ێ‌ س���اڵ باڵێوزی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا ب���وه‌ له‌عێ���راق‪ ،‬له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )2009‬ژماره‌ی���ه‌ك بروس���كه‌ی‌ نهێنی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ رۆڵ‌و پێگه‌و كاركردی‌ واڵتانی‌‬ ‫هاوس���ێ به‌تایبه‌تی‌ س���عودییه‌و ئێران‬ ‫له‌سه‌ر دۆخی‌ سیاسی‌ عێراق ئاراسته‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا كردوه‌‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ گاردیانی‌ به‌ریتانی‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌و بروسكانه‌ی‌ باڵوكردۆته‌وه‌‪ ،‬كه‌ تیایدا‬ ‫هێڵ بۆ به‌شێك له‌زانیارییه‌كانی‌ پشتی‌‬ ‫به‌به‌رپرسه‌ عێراقیه‌كان به‌ستوه‌‪.‬‬ ‫سعودییه‌‪ :‬ته‌حه‌دا گه‌وره‌كه‌‬ ‫هێ���ڵ‬ ‫(‪)2009/9/24‬‬ ‫رۆژی‌‬ ‫بروسكه‌یه‌كی‌ نهێنی‌ ئاراسته‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵته‌ك���ه‌ی‌ ده‌كات‪ .‬ل���ه‌و‬ ‫بروس���كه‌یه‌دا باس له‌وه‌ده‌كات هه‌ندێك‬ ‫له‌سیاس���ه‌تكارانی‌ عێراقی‌ بڕوایان وایه‌‬ ‫سعودییه‌ هه‌وڵ بۆ به‌هێزكردنی‌ پێگه‌ی‌‬ ‫ی كۆنترۆڵی‌ شیعه‌و‬ ‫س���وننه‌و الوازكردن ‌‬ ‫بره‌ودان به‌حكومه‌تێكی‌ الوازو دابه‌شبو‬ ‫ده‌دات‪ ،‬له‌هه‌مانكات���دا هه‌وڵێكی‌ دیكه‌‬ ‫له‌ئاستی‌ پارله‌ماندا هه‌یه‌‪ ،‬بۆ پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌تێك���ی‌ الواز به‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ش���یعه‌و دابڕاو له‌هاوسێ‌ عه‌ره‌به‌كانی‌‌و‬ ‫له‌ڕوی‌ س���تراتیژیه‌وه‌ پش���ت به‌ئێران‬ ‫ببه‌س���تێ‌‌و ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌یكه‌لیه‌تی‌‬ ‫ئه‌من���ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ بێ���ت‪ ،‬به‌بۆچونی‌‬ ‫باڵێوز "ئه‌مه‌ریكا هیچ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی‌‬ ‫له‌م دو بژارده‌یه‌دا نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌و بروس���كه‌یه‌دا‪ ،‬باڵێوزه‌كه‌ وردتر‬ ‫له‌س���ه‌ر په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ به‌غداو ریاز‬ ‫قس���ه‌ ده‌كات‪ ،‬پاش���ان ئام���اژه‌ به‌وه‌‬

‫ده‌كات به‌رپرسه‌ عێراقیه‌كان بۆچونیان‬ ‫وایه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانیان له‌گه‌ڵ سعودییه‌‬ ‫"له‌كێش���ه‌ زۆر ئاڵۆزه‌كان���ه‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا به‌هۆی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌تینیان‬ ‫له‌گه‌ڵ سعودییه‌‪ ،‬سورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رده‌م به‌رپرسانی‌ ئه‌مه‌ریكا به‌توندی‌‬ ‫ره‌خنه‌یان نه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ه‌ ئه‌مه‌ریكیه‌ك���ه‌ ل���ه‌زاری‌‬ ‫سه‌ركرده‌كانی‌ عێراقه‌وه‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"س���ه‌ركردایه‌تی‌ س���عودییه‌ به‌ئاشكرا‬ ‫رێگه‌ی���ان به‌پیاوان���ی‌ ئاینی���ان داوه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ خولی‌ جامی‌ غه‌زه‌بی‌ خۆیان‬ ‫به‌سه‌ر ش���یعه‌دا بڕێژن"‪ .‬به‌رپرسه‌كانی‌‬ ‫عێراق به‌هێڵیان راگه‌یاندوه‌ بڕوایان به‌و‬ ‫تیۆریی���ه‌ هه‌یه‌ ك���ه‌ "ده‌وڵه‌تی‌ وه‌هابی‌‬ ‫س���عودییه‌‪ ،‬سه‌رپه‌رش���تی‌‌و هانده‌ری‌‬ ‫تایه‌فه‌گه‌راییه‌ له‌عێراقدا"‪.‬‬ ‫له‌بروس���كه‌كه‌دا‪ ،‬هێڵ نمونه‌ به‌وته‌ی‌‬ ‫هه‌ندێك له‌به‌رپرسانی‌ عێراق ده‌هێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ یه‌كێك له‌وانه‌ راوێژكاری‌ ئاسایش���ی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌ عێراق س���ه‌فا ش���ێخ بوه‌‪،‬‬ ‫ئاگاداری‌ كردونه‌ته‌وه‌ نفوزی‌ سعودییه‌‬ ‫له‌عێراق "گرنگه‌‌و له‌وانه‌یه‌ زۆر له‌نفوزی‌‬ ‫ئێرانی���ش كاریگه‌رتربێ���ت"‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫به‌هۆی‌ "بون���ی‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌ دارایی‌‌و‬ ‫میدیایی‌ كه‌ سعودییه‌ به‌كاریده‌هێنێت‪،‬‬ ‫سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ ئێران گرفتاری‌ قه‌یرانه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كانێتی‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێك���ی‌ دیك���ه‌ ل���ه‌و به‌رپرس���ه‌‬ ‫عێراقیانه‌ی‌ باسی‌ كاریگه‌ری‌ سعودییه‌ی‌‬ ‫بۆ ئه‌مه‌ریكیه‌كان ك���ردوه‌‪ ،‬راوێژكاری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت سادق ره‌كابی‌ بوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫راشكاوانه‌ وتویه‌تی‌ "سعودییه‌كان دژی‌‬ ‫حكومه‌تێكی‌ به‌هێزن به‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ نیشتیمانی‌ عێراقی‌"‪.‬‬ ‫ی بروسكه‌كه‌دا هێڵ‬ ‫له‌به‌شێكی‌ دیكه‌ ‌‬ ‫به‌راوردێك له‌نێوان س���عودییه‌و ئێراندا‬ ‫ده‌كات‌و ده‌نوس���ێت "سعودییه‌ نه‌وه‌كو‬ ‫ئێران‪ ،‬ته‌حه‌دای‌ گه‌وره‌و كێش���ه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر ئاڵۆزی‌ به‌رده‌م ئه‌و سیاسه‌تمه‌داره‌‬ ‫عێراقیان���ه‌ ب���و‪ ،‬ك���ه‌ هه‌وڵیان���ده‌دا‬ ‫حكومه‌تێكی‌ س���ه‌قامگیرو س���ه‌ربه‌خۆ‬ ‫پێكبهێنن"‪ .‬هۆكاره‌كه‌شی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ "س���عودییه‌ ب���ڕوای‌ وابو‬ ‫عێراق به‌س���ه‌ركردایه‌تی‌ شیعه‌‪ ،‬نفوزی‌‬ ‫هه‌رێمایه‌تی‌ ئێ���ران له‌ناوچه‌كه‌دا زیاتر‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬

‫كریستۆڤه‌ر رۆبه‌رت هێڵ‬

‫ئێرانیه‌كان‪،‬‬ ‫له‌سعودییه‌كان‬ ‫الوازترن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم پاڵپشت ‌‬ ‫دارایی‌ پارت ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان‌و‬ ‫كه‌سایه‌تی ‌ه‬ ‫گرنگه‌كان ده‌كه‌ن‬ ‫باڵێوز هێڵ‪ ،‬له‌بروسكه‌كه‌دا بۆچون ‌‬ ‫ی‬ ‫س���عودییه‌كانیش رونده‌كاته‌وه‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"دیدێك���ی‌ نه‌ریتیان بۆ عێ���راق هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش ئه‌وه‌یه‌ ده‌بێت عێ���راق ببێته‌‬ ‫به‌ربه‌س���تێكی‌ س���وننی‌ له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫ته‌شه‌نه‌كردنی‌ ش���یعه‌و نفوزی‌ سیاسی‌‬ ‫ئێراندا"‪.‬‬ ‫مه‌ترسیه‌كانی‌ ئێران‬ ‫له‌بروس���كه‌یه‌كی‌ نهێنیدا‪ ،‬هێڵ دێت ‌ه‬ ‫سه‌ر باسی‌ ئێران‌و هێما بۆ ئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ نف���وزی‌ ئێرانی‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌‌و ئاینی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ئاب���وری‌ له‌عێراق���دا زاڵ���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ ئێران به‌جۆرێك‬ ‫پۆلێن ده‌كات "مه‌ترسیه‌كه‌ كه‌ ده‌كرێت‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت‌و به‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌ نازانێت‬ ‫له‌سه‌ر قه‌واره‌و بونی‌ ده‌وڵه‌ت"‪.‬‬ ‫هی���ڵ رونیده‌كات���ه‌وه‌ ژماره‌ی���ه‌ك‬ ‫س���وننیه‌كان‌و‬ ‫له‌س���ه‌رچاوه‌‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كانی���ان له‌ناوچه‌ك���ه‌دا‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌م بۆچونه‌ی‌ حكومه‌تی‌‬

‫ ساڵی‌ (‪ )1952‬له‌دایكبو‌ه‬‫ س���اڵی‌ (‪ )1974‬به‌كالۆریۆس���ی‌‬‫له‌ئابوری‌ هێناوه‌‬ ‫ له‌ (‪ )1976 - 1974‬به‌شێوه‌یه‌كی‌‬‫خۆبه‌خشانه‌ له‌كامیرۆن كاریكردوه‌‬ ‫ ل���ه‌(‪ )1977‬بوه‌ت���ه‌ كارمه‌ن���د‬‫له‌وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مریكا‬ ‫ ساڵی‌ (‪ )1994‬ماسته‌ری‌ له‌كۆلێژی‌‬‫جه‌نگی‌ ده‌ریایی‌ هێناوه‌‬ ‫ زمانه‌كان���ی‌ پۆڵه‌ن���دی‌‌و س���ربی‌‌و‬‫كروات���ی‌‌و ئه‌لبان���ی‌‌و مه‌كه‌دۆن���ی‌‬ ‫ده‌زانێت‬ ‫ وه‌ك���و باڵێ���وز ی���ان به‌رپ���رس‬‫له‌باڵێوزخانه‌كانی‌ ئه‌مریكا له‌ كۆریای‌‬ ‫باشور‪ ،‬مه‌كه‌دۆنیا‪ ،‬كۆسۆڤۆ‪ ،‬پۆڵه‌ندا‬ ‫كاریكردوه‌‬ ‫ له‌ (‪ )2005‬كراوه‌ت���ه‌ یاریده‌ده‌ری‌‬‫وه‌زیر بۆ كاروباری‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ئاسیاو‬ ‫زه‌ریای‌ هێمن‬ ‫ له‌ (‪ )2009/4/20‬تا (‪)2012/9/22‬‬‫باڵێوزی‌ ئه‌مریكا بوو له‌عێراق‬ ‫ ساڵی‌ (‪ )2010‬بوه‌ته‌ راگری‌ كۆلێژی‌‬‫جۆزێ���ف كۆربڵ ب���ۆ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ له‌زانكۆی‌ دێنڤه‌ر‬ ‫‪ -‬خاوه‌نی‌ سێ‌ منداڵه‌‬

‫كریستۆڤه‌ر هێڵ‬ ‫عێراق���ن‌و "ده‌ترس���ن عێ���راق بكه‌وێته‌‬ ‫خولگه‌ی‌ سیاس���ه‌تی‌ ئێران���ه‌وه‌"‪ .‬له‌م‬ ‫بروس���كه‌یه‌دا باڵێوزه‌ك���ه‌ تاڕاده‌ی���ه‌ك‬ ‫پشتیوانی‌ له‌بۆچونی‌ فه‌رمی‌ حكومه‌ت‬ ‫ده‌كات‌و ده‌نوسێت "پاڵپشت به‌سه‌رچاوه‌‬ ‫عێراقیه‌ باش ئاگاداره‌كان‪ ،‬ئێرانیه‌كان‪،‬‬ ‫له‌سعودییه‌كان الوازترن‪ ،‬به‌اڵم پاڵپشتی‌‬ ‫دارایی‌ پارته‌ سیاسیه‌كان‌و كه‌سایه‌تیه‌‬ ‫گرنگه‌كان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌كو ده‌وڵه‌ته‌‬ ‫هاوسێكانی‌ تر ده‌یكه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و بروسكه‌یه‌دا‪ ،‬هێڵ ئاشكرای‌‬ ‫ده‌كات هه‌ریه‌ك��� ‌ه له‌س���ادق ره‌كاب���ی‌‌و‬ ‫سه‌فا ش���ێخ‌و وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ عێراق‬ ‫هۆش���یار زێباری‌‪ ،‬وایان به‌باش زانیوه‌‬ ‫سیاسه‌تمه‌داره‌ ش���یعه‌كان به‌ره‌نگاری‌‬ ‫نفوزی‌ ئێرانی‌ ببنه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ "چۆنێتی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ك���ردن له‌گه‌ڵ ئێ���ران ده‌زانن"‪.‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ش���ێخ ئ���ه‌وه‌ی‌ راگه‌یاندوه‌‬ ‫دانوستانه‌كانی‌ نێوان عێراق‌و ئێران "زۆر‬ ‫راشكاوانه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش رێگه‌ به‌حكومه‌تی‌‬ ‫عێراقی‌ به‌سه‌ركردایه‌تی‌ شیعه‌ ده‌دات‪،‬‬ ‫كه‌ نف���وزی‌ ئێران���ی‌ له‌هه‌ندێك به‌ره‌وه‌‬ ‫دوربخاته‌وه‌"‪.‬‬

‫به‌وته‌ی‌ ئه‌و س���ێ‌ به‌رپرسه‌ عێراقیه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك���و باڵێوزه‌كه‌ ده‌یگێڕێت���ه‌وه‌ ئێران‬ ‫"به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ی‌ نف���وزی‌ هه‌ندێ���ك‬ ‫له‌واڵتانی‌ دیكه‌ی‌ هاوس���ێوه‌‪ ،‬نایه‌وێت‬ ‫ب���ره‌و به‌تیرۆر ب���دات‌و س���ه‌قامگیری‌‬ ‫حكوم���ه‌ت بش���ێوێنێت"‪ .‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ده‌نوس���ێت "هه‌ندێك سه‌رچاوه‌ له‌كاتی‌‬ ‫باسكردن له‌نفوزی‌ ئێرانی‌ وادیاره‌ بێزار‬ ‫ده‌بن‪ ،‬بۆیه‌ ده‌چنه‌ س���ه‌ر باس���كردنی‌‬ ‫ی هاوسێ‌"‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تانی‌ دیكه‌ ‌‬ ‫كریس���تۆڤه‌ر هێڵ‪ ،‬به‌بێ‌ ناوهێنانیان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ژماره‌یه‌ك س���ه‌رچاوه‌‬ ‫دانی���ان به‌وه‌دان���اوه‌ ك���ه‌ ئێرانیه‌كان‬ ‫كۆمه‌كی‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كانی‌ له‌نمونه‌ی‌‬ ‫لیوای‌ "ی���وم الموع���ود"‌و رێكخ���راوه‌‬ ‫بچوكه‌كانی‌ تر ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم "یارمه‌تیی‌‬ ‫میلیشیا گه‌وره‌كانیان وه‌ستاندوه‌"‪.‬‬

‫خولی‌ سێیه‌می‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ له‌هه‌ولێره‌وه‌ بۆ به‌غدا‬

‫ته‌نها ده‌وڵه‌ت پشتیوانی‌ مالیكی‌ ده‌كات بۆ خولی‌ سێیه‌م‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫ی‬ ‫پارله‌مانتارانی‌ لیستی‌ ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫قانون رایده‌گه‌یه‌نن له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫داهاتودا مالیكی‌ بۆ خولی‌ سێیه‌م ‌‬ ‫ی حكومه‌ت كاندید‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌حرارو‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬لیسته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراقیه‌ش به‌توندی‌ دژایه‌ت ‌‬ ‫ی مالیكی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كاندیدكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫الیه‌نی‌ كوردیش كاندیدكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫مالیكی‌ په‌یوه‌ستده‌كات به‌ده‌ستورو‬ ‫ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتوه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫چاوه‌ڕوان ده‌كرێت له‌سه‌ره‌تای‌ ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫داهاتودا هه‌ڵبژاردنی‌ خولی‌ س���ێیه‌م ‌‬ ‫پارله‌مان���ی‌ عێ���راق ئه‌نج���ام بدرێت‪،‬‬ ‫له‌ده‌ره‌نجام���ی‌ ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ش���ه‌و‌ه‬ ‫ێ پێكده‌هێنرێ���ت‪.‬‬ ‫حكومه‌تێك���ی‌ ن���و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ماوه‌ی‌ هه‌ش���ت س���اڵ ‌ه نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراقه‌‪ ،‬لیسته‌كه‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌ن���ن تاك��� ‌ه كاندیدی���ان ب���ۆ‬ ‫ی حكومه‌ت ته‌نها‬ ‫ی داهاتو ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی عێراقیش‬ ‫مالیكیه‌‪ ،‬الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك��� ‌‬ ‫ی كاندیدكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫دژایه‌ت��� ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ قانون‌و ده‌ستور‬ ‫ی قانون‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫پارله‌مانتار ‌‬ ‫سه‌عد مه‌تله‌بی‌‪ ،‬ده‌ڵێت "لیسته‌كه‌مان‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیاریداو‌ه مالیكی‌ بۆ خول ‌‬ ‫به‌فه‌رم��� ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌ت كاندید‬ ‫سێیه‌م ‌‬ ‫بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫لێدوانه‌كه‌ی‌ مه‌تله‌ب���ی‌‪ ،‬له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫مانگی‌ ش���وباتی‌ ئه‌مس���اڵ پارله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیاریكردن ‌‬ ‫عێ���راق پ���ڕۆژ‌ه قانون��� ‌‬

‫ئه‌و‌هی‌ هه‌ندێك‬ ‫ی ده‌یڵێت ك ‌ه‬ ‫سیاس ‌‬ ‫مالیكی‌ ناتوانێت‬ ‫خۆی‌ كاندید‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬ته‌نها بۆ‬ ‫ی‬ ‫موزایه‌ده‌و كێبڕكێ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‬

‫ی‬ ‫ێ س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ ‌‬ ‫ماو‌هی‌ هه‌ر س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق "كۆمار‪ ،‬حكومه‌ت‪ ،‬پارله‌مان" ‌‬ ‫ب���ۆ م���اوه‌ی‌ دوو خول په‌س���ه‌ندكرد‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی قانونی‌ مالیك ‌‬ ‫ته‌نها لیستی‌ ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌نگی���ان به‌پڕۆژه‌ك ‌ه ن���ه‌داو له‌مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فیدراڵ ‌‬ ‫نیس���اندا ل���ه‌دادگای‌ ب���ااڵ ‌‬ ‫تانه‌یان له‌بڕیاره‌كه‌ دا‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تا‬ ‫دادگا دوابڕیاری‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫ی پارله‌مانتار ‌‬ ‫به‌وته‌ ‌‬ ‫قانون فالح زیادی‌‪ ،‬ده‌س���توری‌ عێراق‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫رێگرنیی ‌ه ل ‌ه خۆ كاندیدكردنه‌و‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ی كه‌ هه‌مو س���نوره‌كان ‌‬ ‫ی كارو گه‌نده‌ڵ ‌‬ ‫ی سێی ‌هم‌و ده‌ڵێت "قانونه‌ك ‌ه ‌‬ ‫بۆ خول ‌‬ ‫ی تێپه‌ڕاندوه‌‪ ،‬خۆپیشاندان ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫پارله‌مانیش تائێس���تا پل���ه‌ی‌ كۆتای ‌‬ ‫وه‌رنه‌گرت���وه‌"‪ .‬ئاماژ‌ه به‌وه‌ش���ده‌كات‬ ‫عێراقیه‌‪ :‬شكستی‌ دیموكراسیه‌ته‌‬ ‫ی‬ ‫ی لیس���ته‌كه‌یان جه‌ماوه‌ر ‌‬ ‫جه‌م���اوه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫لیس���تی‌ عێراقی���ه‌ ك���ه‌ نه‌یارێك��� ‌‬ ‫ی ره‌خن��� ‌هی‌ الیه‌ن ‌ه‬ ‫مالیكی���ن‪ .‬له‌باره‌ ‌‬ ‫ی مالیكی‌‌و حكومه‌ته‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ی سه‌رسه‌خت ‌‬ ‫سیاس���یه‌كانیش له‌كاندیدكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ب���اس له‌وه‌ده‌ك���ه‌ن هه‌م���و كوتل��� ‌ه‬ ‫مالیك���ی‌‪ ،‬ده‌ڵێ���ت "كاندیدكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫مالیكی‌ به‌ده‌س���ت كوتله‌ سیاسیه‌كان سیاس���یه‌كان ل���ه‌دژ ‌‬ ‫ی مالیكین‪.‬‬ ‫ی ویالیه‌ت ‌‬ ‫ی جه‌م���اوه‌رو ده‌نگده‌ر ‌‬ ‫نیه‌و بڕی���ار ‌‬ ‫ی عێراقی��� ‌ه‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ لیس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ندێك سیاس��� ‌‬ ‫عێراقی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌ع���د ده‌هله‌ك���ی‌‪ ،‬كاندیدكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌یڵێت ك���ه‌ مالیك���ی‌ ناتوانێت خۆ ‌‬ ‫ی به‌"ئاماژه‌یه‌كی‌ مه‌ترس���یدار بۆ‬ ‫كاندید بكاته‌وه‌‪ ،‬ته‌نه���ا بۆ موزایه‌ده‌و مالیك ‌‬ ‫ی پارله‌مان"‬ ‫ی قانونه‌كان ‌‬ ‫فه‌رامۆشكردن ‌‬ ‫ی سیاسی‌‌و كێبڕكێی‌ هه‌ڵبژاردنه‌"‪.‬‬ ‫رق ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوده‌بات‌و ده‌ڵێ���ت "كاندیدكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆی‌‌و كوتله‌كه‌ ‌‬ ‫ی به‌خواس���ت ‌‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی شكسته‌كانه‌‬ ‫سه‌در‪ :‬زیادبون ‌‬ ‫ی ئه‌حراری‌ سه‌ر به‌ره‌وتی‌ سه‌در نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و په‌یوه‌س���ته‌ به‌هه‌مو‬ ‫لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كوتله‌كان���ه‌و‌ه ك��� ‌ه دژ ‌‬ ‫ك ‌ه خاوه‌نی‌ چل كورس���ین له‌پارله‌مان ‌‬ ‫ی خۆیان بۆ ویالیه‌ته‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫عێ���راق‪ ،‬به‌تون���دی‌ دژایه‌ت ‌‬ ‫ده‌هله‌ك���ی‌‪،‬‬ ‫به‌بۆچون���ی‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك���ی‌ بۆ خول ‌‬ ‫كاندیدكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ێیه‌م راده‌گه‌یه‌ن���ن‪ ،‬ئ���ه‌و كاره‌ش به‌له‌به‌رچاوگرتنی‌ ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی پارێزگاكان له‌مس���اڵدا‪،‬‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی زیاتری‌ سه‌رجه‌م بواره‌كان ‌‬ ‫به‌شكست ‌‬ ‫ی پارله‌مان���دا‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌ داهات���و ‌‬ ‫ژیان له‌عێراقدا ناوده‌به‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسی‌ ده‌گۆڕێت‌و لیسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫پارله‌مانتاری‌ كوتله‌ی‌ ئه‌حرار حسێن نه‌خشه‌ ‌‬ ‫ی ناتوانێت یه‌كه‌م بێت‌و حكومه‌ت‬ ‫ش���ه‌ریفی‌‪ ،‬له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا رایگه‌یاند مالیك ‌‬ ‫"كاندیدكردن���ه‌وه‌ی‌ مالیك���ی‌‪ ،‬وات��� ‌ه پێكبهێنێت‪ .‬هه‌روه‌ها راشكاوانه‌ ده‌ڵێت‬ ‫ی زیاتر له‌سه‌رجه‌م ئاسته‌كان‌و "كاندیدكردن���ه‌وه‌ی‌ مالیك���ی‌‪ ،‬ده‌بێت ‌ه‬ ‫شكست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكراسیه‌ت‌و پرۆسه‌ ‌‬ ‫ی شكست ‌‬ ‫ی خزمه‌تگ���وزاری‌‌و هۆ ‌‬ ‫ی ئاس���ت ‌‬ ‫دابه‌زین��� ‌‬ ‫ی سیاسی‌ له‌واڵتدا"‪.‬‬ ‫ی بار ‌‬ ‫زیادبون���ی‌ بێ���كاری‌‌و داڕوخان ‌‬ ‫ی عێراقدا‌و‬ ‫ئه‌منی‌ له‌سه‌رجه‌م پارێزگاكان ‌‬ ‫كورد‪ :‬ئه‌نجام‌و چاره‌سه‌ر‬ ‫ی مه‌ترسیداره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئاماژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نهێن ‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه باس له‌رێكه‌وتنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫ی بڕیاره‌كه‌ ‌‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫ی قانون ده‌كرێت‪،‬‬ ‫قانونیش بۆ كاندیدكردنه‌و‌هی‌ مالیكی‌‪ ،‬نێوان كوردو ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ش���ه‌ریفی‌ ده‌ڵێ���ت "ئه‌و بڕی���اره‌ وات ‌ه ب���ۆ خۆكاندیدكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گه‌ل‪ ،‬كه‌ رۆژان ‌ه خولی‌ سێیه‌م‪ ،‬به‌اڵم پارله‌مانتارانی‌ ئه‌و‬ ‫ی ویس���ت ‌‬ ‫رێزنه‌گرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆچون��� ‌ه ره‌تده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ .‬باڵوبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بێ���كاری‌‌و نه‌بونی‌ هه‌ل ‌‬ ‫ی كه‌م��� ‌‬ ‫دژ ‌‬

‫ی‬ ‫ئه‌م ده‌نگۆی���ه‌ش له‌كاتێكدایه‌ له‌رۆژ ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫(‪ )2013/6/30‬پارله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌سعود بارزان ‌‬ ‫ماو‌هی‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ‌‬ ‫دوو ساڵ درێژ كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كوردو پارله‌مانتار ‌‬ ‫سیاسه‌تمه‌دار ‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ د‪.‬مه‌حم���ود عوس���مان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت تائێس���تا هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان له‌گه‌ڵ هیچ لیستێكدا باس ‌‬ ‫ی نه‌كردوه‌‌و‬ ‫ی مالیك��� ‌‬ ‫كاندیدكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ویالیه‌ت ‌‬ ‫ده‌ڵێت "بۆ درێژكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫مالیك���ی‌‪ ،‬هی���چ رێكه‌وتنێ���ك له‌نێوان‬ ‫ئێمه‌و ده‌وڵه‌تی‌ قانوندا نییه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو‪ ،‬پێیوای���ه‌ ب���ۆ باس���كردن‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی ویالیه‌ت��� ‌‬ ‫له‌درێژكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی چی ‌ه‬ ‫ێ زوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ گره‌نت��� ‌‬ ‫"ج���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی مالیك��� ‌‬ ‫ك ‌ه لیس���ته‌كه‌ ‌‬ ‫داهاتو ده‌باته‌وه‌"‪ .‬بۆ چاره‌سه‌ری‌ ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫دۆخه‌ش پێش���نیارده‌كات رێكه‌وتنێك ‌‬ ‫سیاس���ی‌ له‌نێوان الیه‌نه‌كاندا بكرێت‪،‬‬ ‫یاخود ئه‌و بڕگه‌ی ‌هی‌ ده‌س���تور هه‌موار‬ ‫ی براو‌ه‬ ‫بكرێت���ه‌و‌ه كه‌ ده‌ڵێت "لیس���ت ‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردندا ده‌توانێت كه‌سێك كاندید‬ ‫ی حكومه‌ت"‌و‬ ‫بكات ب���ۆ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ێ‬ ‫ێ بۆ س��� ‌‬ ‫ئه‌مه‌ی‌ بۆ زیاد بكرێت "ناب ‌‬ ‫ی دوابه‌دوای‌ یه‌ك‪ ،‬كه‌سێك بكرێت ‌ه‬ ‫خول ‌‬ ‫ی حكومه‌ت"‪.‬‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆی���ه‌وه‌ پارله‌مانت���ار ‌‬ ‫ی كوردستان (پارتی‌) قاسم‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی‬ ‫محه‌م���ه‌د‪ ،‬داواده‌كات له‌درێژكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی پارله‌مان‌و‬ ‫ی مالیكیدا قانونه‌كه‌ ‌‬ ‫ویالیه‌ت ‌‬ ‫ئه‌نجام���ی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان له‌به‌رچاو‬ ‫ی‬ ‫بگیرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ "ناكرێ���ت له‌پێناو ‌‬ ‫ی مالیكیدا‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ی ویالیه‌ت ‌‬ ‫نوێكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌م سنورانه‌ پێشێل بكرێت"‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫سیناتۆر وه‌دیع ده‌ده‌‬ ‫له‌عێ���راق رێگه‌یان ن���ه‌دا له‌كۆلێژی‌ ماف‬ ‫بخوێنێت‪ ،‬كه‌چ���ی‌ له‌ئه‌مه‌ریكا بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫هه‌ش���ت خول ب���وه‌ ئه‌ندام���ی‌ پارله‌مانی‌‬ ‫ویالیه‌ته‌كه‌ی‌‪ .‬ده‌ڵێ���ت‪ :‬له‌ژیانمدا ئازاری‌‬ ‫زۆرم چه‌شت‌و خه‌ونی‌ گه‌وره‌شم به‌دیهێنا‪:‬‬ ‫وه‌دیع ده‌ده‌‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ (‪ )1920‬له‌خێزانێكی‌ كاسۆلیكی‌‬ ‫كلدانی‌ له‌شاری‌ به‌غدا له‌دایكبوه‌‪ .‬ته‌مه‌نی‌‬ ‫دو مان���گ بووه‌‪ ،‬به‌ه���ۆی‌ هه‌اڵتنی‌ باوك‌و‬ ‫مامه‌كانی‌ له‌خزمه‌تی‌ س���ه‌ربازی‌ له‌سوپای‌‬ ‫عوسمانی‌‪ ،‬به‌خێزانه‌وه‌ رویانكردۆته‌ شاری‌‬ ‫ئه‌هوازی‌ ئێران‪ .‬له‌ته‌مه‌نی‌ چوارده‌ ساڵیدا‬ ‫باوكی‌ ده‌مرێت‪ ،‬بۆیه‌ روده‌كه‌نه‌وه‌ ش���اری‌‬ ‫به‌غ���دا‪ .‬بۆ ژیاندنی‌ دایكی‌‌و س���ێ‌ براو دو‬ ‫خوشكه‌كه‌ی‌‪ ،‬رۆژانه‌ كارده‌كات‌و شه‌وانیش‬ ‫له‌قوتابخانه‌ ده‌خوێنێت‪.‬‬ ‫دوای‌ ته‌واوكردن���ی‌ خوێندنی‌ ناوه‌ندی‌‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت له‌كۆلێژی‌ ماف بخوێنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رێگ���ه‌ی‌ پێنادرێت‪ ،‬چونك���ه‌ ته‌نها چوار‬ ‫كورس���ی‌ به‌ش���ێوه‌ی‌ كۆتا بۆ كلدانه‌كان‬ ‫ته‌رخانكراب���وو‪ .‬ناوب���راو ك���ه‌ تائێس���تا‬ ‫ئازاره‌كان���ی‌ ئ���ه‌و رۆژه‌گاره‌ی‌ له‌ی���اده‌‪،‬‬ ‫باس ل���ه‌وه‌ده‌كات له‌دژی‌ بێبه‌ش���كردنی‌‪،‬‬ ‫سكااڵیه‌كی‌ ئاراسته‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ مه‌عاریفی‌‬ ‫ئه‌وكات كردوه‌و چ���اوی‌ به‌وه‌زیر كه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫وه‌زیره‌كه‌ش پێیوتوه‌‪ :‬تۆ ئینگلیزییه‌كه‌ت‬ ‫باش���ه‌ بۆچی‌ مافت هه‌ڵبژاردوه‌‪ ،‬بۆ ناچی‌‬ ‫له‌خانه‌ی‌ بااڵی‌ مامۆستایان له‌به‌شی‌ ئادابی‌‬ ‫ئینگلی���زی‌ بخوێنی‌؟ ده‌ده‌ش به‌قس���ه‌ی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫وه‌دیع به‌قس���ه‌ی‌ خۆی‌ هه‌ر له‌گه‌نجیه‌وه‌‬ ‫حه‌زیك���ردوه‌ به‌ره‌و ئه‌مری���كا كۆچ بكات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌س���اڵی‌ (‪ )1947‬خۆی‌ ده‌گه‌یه‌نێته‌‬ ‫ئه‌مریكاو ده‌چێته‌ شاری‌ نیویۆرك‪ ،‬پاشان‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ زۆرێك له‌خزمانی‌ له‌ش���اری‌‬ ‫دیترۆیت���ی‌ ویالیه‌ت���ی‌ میش���یگان بون‪،‬‬ ‫رویكردۆته‌ ئه‌وێ‌‪ .‬له‌سه‌ره‌تادا به‌به‌قاڵیه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رقاڵ ب���وه‌و پاش���ان ده‌س���تیكردوه‌‬ ‫به‌خوێندن تاوه‌كو ماس���ته‌ری‌ له‌زانس���تی‌‬ ‫سیاسی‌‌و قانونی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و ده‌ستوری‌‬ ‫ئه‌مریكادا به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ ته‌واوكردن���ی‌ خوێندن���ی‌ زانك���ۆ‪،‬‬ ‫له‌په‌یمانگای‌ زمانه‌ سه‌ربازییه‌كان له‌شاری‌‬ ‫مۆنتری‌ ویالیه‌تی‌ كالیفۆرنیا ده‌س���تبه‌كار‬ ‫ده‌بێ���ت‪ .‬له‌س���اڵی‌ (‪ )1951‬له‌گه‌ڵ خاتو‬ ‫مارلی���ن ژیانی‌ هاوس���ه‌ری‌ پێكده‌هێنێت‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت "مارلینم به‌سودفه‌ ناسی‌‌و دوای‌ دو‬ ‫ساڵ له‌ناسینی‌ هاوسه‌رگیریمان كرد"‪ .‬كوڕه‌‬ ‫گه‌وره‌كه‌شیان ئێستا وه‌كو دادوه‌ر له‌دادگای‌‬ ‫بااڵی‌ س���ان دییگ���ۆ كارده‌كات‪ .‬دواتریش‬ ‫خ���ۆی‌‌و هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ له‌خوێندنگایه‌كی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌ ده‌ست به‌وانه‌وتنه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ (‪ )1959‬ده‌چێته‌ ریزی‌ حیزبی‌‬ ‫دیموكراوه‌ته‌وه‌و خۆبه‌خش���انه‌ له‌كه‌مپینی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ كه‌نه‌دی‌ به‌ش���داری ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌هۆی‌ قوڵبونه‌وه‌ی‌ له‌ده‌ستوری‌ ئه‌مریكی‌‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ زۆر به‌ڕه‌وان���ی‌‬ ‫ئینگلیزی‌ زانیوه‌ له‌حیزبدا پێش���ی‌ زۆرێك‬ ‫له‌هاوڕێكان���ی‌ كه‌وتوه‌‪ .‬تاوه‌كو له‌س���اڵی‌‬ ‫(‪ )1966‬بوه‌ت���ه‌ ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫نوێنه‌ران���ی‌ ویالیه‌ت���ی‌ كالیفۆرنیا‌و یه‌كه‌م‬ ‫عێراقیه‌ بۆ پۆس���تێكی‌ فه‌رمی‌ له‌ئه‌مریكا‬ ‫هه‌ڵبژێردرابێت‪.‬‬ ‫له‌ (‪ )1966‬تا خانه‌نشینبونی‌ له‌ساڵی‌‬ ‫(‪ )1993‬هه‌ش���ت ج���ار ب���ۆ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌رانی‌ ویالیه‌تی‌ كالیفۆرنیا‌و سێجاریش‬ ‫ب���ۆ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پیران���ی‌ ویالیه‌ته‌ك���ه‌‬ ‫هه‌ڵبژێ���ردراوه‌‪ .‬كاتێك بۆ یه‌كه‌مجار خۆی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردوه‌ خزمه‌كانی‌ كۆمه‌كیان كردوه‌و‬ ‫ب���ڕی‌ نۆ ه���ه‌زار دۆالریان پێبه‌خش���یوه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ خۆكاندیدكردنی‌ لێیان پرس���یوه‌‪:‬‬ ‫تۆ كلدانیت‪ ،‬ناترس���ی‌ كه‌بۆ پۆس���تێكی‌‬ ‫فه‌رم���ی‌ خۆت كاندید ك���ردوه‌؟ له‌وه‌اڵمدا‬ ‫وتویه‌ت���ی‌ "ئێ���ره‌ ئه‌مریكای���ه‌ نه‌وه‌ك���و‬ ‫عێراق"‪ .‬له‌پێناس���ه‌ی‌ سیاس���ه‌تدا ده‌ڵێ‌‬ ‫"سیاسه‌ت هونه‌ری‌ به‌جێهێنانی‌ ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ گش���تی‌"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێ‌‬ ‫"پی���اوی‌ ده‌وڵه‌تی‌ بیر له‌ن���ه‌وه‌ی‌ داهاتو‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬نه‌وه‌كو ته‌نها هه‌ڵبژاردنه‌كان"‪.‬‬ ‫وه‌دیع ئێستا له‌خانویه‌كی‌ ساده‌ له‌شاری‌‬ ‫س���ان دییگۆ ده‌ژێت‪ ،‬به‌دیواری‌ ژوره‌كه‌یدا‬ ‫وێنه‌ی‌ خۆی‌ له‌گه‌ڵ هه‌ریه‌كه‌ له‌س���ه‌رۆك‬ ‫رۆناڵ���د ری���گان‌و س���یناتۆری‌ كۆچكردو‬ ‫ئی���دوارد كه‌ن���ه‌دی‌ هه‌ڵواس���یوه‌‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌له‌ وێنه‌ی‌ خ���ۆی‌‌و نه‌وه‌كانی‌‪ .‬ئه‌و كه‌‬ ‫تائێس���تا به‌شێوه‌زاری‌ عێراقی‌ قسه‌ده‌كات‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ژیانمدا ئازاری‌ زۆرم چه‌ش���ت‌و‬ ‫خه‌ونی‌ گه‌وره‌ش���م به‌دیهێن���ا"‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گه‌ر له‌به‌غدا بومایه‌ به‌م رۆژه‌‬ ‫نه‌ده‌گه‌یشتم‪ ،‬له‌وێ‌ نه‌یانهێشت له‌كۆلێژی‌‬ ‫ماف بخوێنم‪ ،‬ئیتر چۆن ده‌یانهێشت ببمه‌‬ ‫پارله‌مانتار؟"‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابووری‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫"هه‌رێمی‌ كوردستان خاوه‌نی‌ ‪ 50‬ملیار به‌رمیل نه‌وت ‌ی‬ ‫یه‌ده‌گ‌و نزیكه‌ی‌ ‪ 3‬تا ‪ 4‬ترلیۆن مه‌تر چوارگۆشه‌ غازه‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫"ئه‌م كه‌ونه‌ به‌نه‌وت‌و غاز به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬خۆشبه‌ختانه‌ هه‌رێمیش‬ ‫زۆرترین یه‌ده‌گی‌ نه‌وت‌و غازی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫د‪ .‬قه‌یوان سیوه‌یلی‌ پسپۆڕی‌ بواری‌‬ ‫نه‌وت‌و غاز وه‌ها ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ دواین ده‌ره‌نجامی‌ پسپۆڕێكی‌‬ ‫بواری‌ نه‌وت‌و غاز‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ ‪50‬ملی���ار به‌رمی���ل نه‌وت���ی‌‬ ‫ی���ه‌د‌هگ‌و نزیكه‌ی‌ ‪3‬ت���ا‪ 4‬ترلیۆن مه‌تر‬ ‫چوارگۆشه‌ غازه‌‪ .‬ئه‌و شاره‌زایه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"پێش���تر باس���ی‌ ‪ 45‬ملی���ار به‌رمیل‬ ‫نه‌وتی‌ یه‌ده‌گ كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ من‬ ‫له‌چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ جیاوازه‌وه‌ پێی‌‬ ‫گه‌یش���توم هه‌رێم له‌ئێس���تادا خاوه‌نی‌‬ ‫‪50‬ملیار به‌رمیل نه‌وتی‌ یه‌ده‌گه‌"‪.‬‬ ‫د‪.‬قه‌یوان س���یوه‌یلی‌ پسپۆڕی‌ بواری‌‬ ‫ن���ه‌وت‌و غ���از له‌دیدارێك���ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌م كه‌ونه‌‬ ‫له‌ئێستادا به‌نه‌وت‌و غاز به‌ڕێوه‌ ده‌چێت‌و‬ ‫ئه‌و دو سامانه‌ش له‌دنیای‌ ئابوری‌ ئه‌م‬ ‫س���ه‌رده‌مه‌دا كه‌ره‌سته‌ی‌ س���ه‌ره‌تایین‬ ‫بۆ هه‌مو ته‌كنه‌لۆجیایه‌كی‌ س���ه‌رده‌م‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ له‌شه‌س���ت‌و حه‌فتاكان���ی‌‬ ‫سه‌ده‌ی‌ رابردو هه‌وڵدراوه‌ وزه‌ی‌ ناوه‌كی‌‬ ‫جێگای‌ ئه‌و دو سامانه‌ بگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك سیوه‌یلی‌ رونیده‌كاته‌وه‌ هه‌مو ئه‌و‬ ‫هه‌واڵنه‌ شكس���تیانهێناوه‌ تائێس���تاش‬ ‫نه‌وت‌و غاز س���ه‌رچاوه‌ی‌ سه‌ره‌كین بۆ‬ ‫هه‌مو پێشكه‌وتنه‌كانی‌ دنیا‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"له‌شه‌ست‌و حه‌فتاكانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردو‬ ‫هه‌وڵدراوه‌ وزه‌ی‌ ناوه‌كی‌ جێگای‌ ئه‌و دو‬ ‫س���امانه‌ بگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و هه‌واڵنه‌‬ ‫شكس���تیانهێنا"‪ .‬ئ���ه‌و رونیده‌كاته‌وه‌‬ ‫هه‌ر واڵتێك س���ه‌روه‌تی‌ ن���ه‌وت‌و غازی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬كه‌واته‌ ئاماده‌گیه‌كی‌ به‌رچاوی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌دنیای‌ ئابوری‌ ئ���ه‌م كه‌ونه‌دا‪،‬‬ ‫"خۆشبه‌ختانه‌ هه‌رێم خاوه‌نی‌ زۆرترین‬ ‫یه‌ده‌گی‌ ئه‌و دو سامانه‌ گرنگه‌یه‌"‪.‬‬ ‫س���یوه‌یلی‌ هێما به‌وه‌ش ده‌كات‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مایه‌ی‌ خۆشحاڵیه‌ ئه‌و نه‌وته‌ی‌‬ ‫له‌هه‌رێم���دا هه‌یه‌ له‌جۆره‌ باش���ه‌كانی‌‬

‫له‌شه‌ست‌و‬ ‫حه‌فتاكانی‌ سه‌ده‌ی‌‬ ‫رابردو هه‌وڵدراوه‌‬ ‫وزه‌ی‌ ناوه‌كی‌‬ ‫جێگای‌ ئه‌و دو‬ ‫سامانه‌ بگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و هه‌واڵنه‌‬ ‫شكستیانهێنا‬ ‫کرێکارێک له‌کاتی کارکردن له‌کێڵگه‌یه‌کی نه‌وتدا‬ ‫نه‌وت‌و ه���اوكات غازه‌كه‌ش���ی‌ یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌باشترین جۆره‌كانی‌ غاز له‌جیهاندا كه‌‬ ‫به‌غازی‌ شیرین ناسراوه‌‪.‬‬ ‫نمون���ه‌ی‌ ئه‌و كێڵگان���ه‌ی‌ له‌هه‌رێمدا‬ ‫باشترین جۆری‌ نه‌وتیان تێدایه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك د‪ .‬قه‌ی���وان باس���ی‌ ده‌كات‬ ‫كێڵگه‌ی‌ نه‌وت���ی‌ ته‌قت���ه‌ق‌و كێڵگه‌ی‌‬ ‫نه‌وتی‌ كه‌ركوك‌و كێڵگه‌ی‌ نه‌وتی‌ تاوكێ‌‬ ‫هه‌روه‌ها له‌كێڵگه‌ غازیه‌كانیش كێڵگه‌ی‌‬ ‫غازی‌ كۆرمۆ‌و چه‌مچه‌ماڵ له‌باشترینه‌كانن‬ ‫د‪ .‬قه‌یوان ده‌ڵێت "به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌‬ ‫ده‌كرێ���ت بڵێین ئه‌و نه‌وته‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تانه‌‪ ،‬به‌پێی‌ پێوه‌ری‌ جیهانی‌‬ ‫نه‌وتی‌ ب���اش‌و مامناوه‌ن���ده‌‌و هاوكات‬ ‫باشترین غاز له‌هه‌رێمدا هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ غازی‌‬

‫ش���یرینی‌ پێده‌وترێ‌ به‌ه���ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ گۆگ���رد‌و ها‌وبۆكاربۆنی‌ كه‌م‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬ئه‌و له‌كاتێكدا غازی‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌واڵتان به‌غازی‌ ترش ناسراوه‌ له‌كاتی‌‬ ‫ده‌رهێنانیدا ته‌سفیه‌كردنی‌ زۆرتر ده‌وێت‬ ‫له‌و غازه‌ی‌ ئێمه‌ هه‌مانه‌"‪.‬‬ ‫له‌درێژه‌ی‌ وته‌كانیدا س���یوه‌یلی‌ هێما‬ ‫ب���ه‌وه‌ش ده‌كات ئ���ه‌و دو س���امانه‌ی‌‬ ‫له‌ژێر خاكی‌ ئه‌م هه‌رێمدایه‌‪ ،‬به‌رهه‌می‌‬ ‫كۆكراوه‌ی‌ ملیۆنه‌ها س���اڵه‌‌و بۆیه‌ وه‌ك‬ ‫ئ���ه‌و ده‌ڵێت "ئ���ه‌م نه‌وه‌یه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫ئ���ه‌و ماف���ه‌ی‌ نییه‌‪ ،‬هه‌مو ئ���ه‌و نه‌ت‌و‬ ‫غازه‌ به‌كاربێنێ‌ ك���ه‌ له‌ژێر خاكی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌رێمدایه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌رابرودا به‌هۆكاری‌‬ ‫جیاجیا نه‌هێڵدراوه‌ یان ده‌رفه‌تی‌ ئه‌وه‌‬

‫نه‌بوه‌‪ ،‬نه‌وه‌كان س���ود له‌و دو سامانه‌‬ ‫گرنگه‌ وه‌ربگرن‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌ ئێم ‌ه‬ ‫له‌كاتی‌ ده‌رهێنانیدا نه‌وه‌كانی‌ داهاتومان‬ ‫له‌بی���ر نه‌چێت‪ ،‬چونك���ه‌ به‌ته‌نها ئه‌م‬ ‫نه‌وه‌یه‌ خاوه‌نی‌ ئه‌و دو سامانه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئه‌م پس���پۆڕه‌ی‌‬ ‫بواری‌ نه‌وت‌و غاز هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫تائێس���تا ‪ 50‬گرێبه‌ستی‌ نه‌وتی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمپانیاكان���ی‌ ئه‌و بواره‌ واژۆكردوه‌ بۆ‬ ‫دۆزینه‌وه‌‌و ده‌رهێنانی‌ نه‌وت‌و غاز‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ش حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫چ���ۆن مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و یه‌ده‌گی‌‬ ‫ن���ه‌وت‌و غازه‌دا كردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌وه‌دا‪ ،‬كه‌ ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ پێویس���تی‌‬ ‫به‌لێكۆڵینه‌وه‌‌و وردبینیه‌كی‌ باشتر هه‌یه‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬ ‫ئه‌و باس���ی‌ له‌وه‌ش كردب���و كه‌ ئه‌و‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌رێگای‌ ئه‌و گرێبه‌ستانه‌ی‌‬ ‫كردویه‌تی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم هه‌نگاوێكی‌ رێژه‌یه‌ به‌پێی خه‌ماڵندنه‌و ناوچه‌ كێش ‌ه‬ ‫باش���ی‌ ن���اوه‌ ب���ۆ دۆزین���ه‌وه‌ نه‌وت‌و له‌س���ه‌ره‌كانی هه‌رێمی كوردس���تانیش‬ ‫ی من ئه‌ژمار نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫روپێوكردنی‌ خاكه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬به‌بڕوا ‌‬ ‫هه‌ر له‌و لێدوانه‌یدا وه‌زیری س���امانه‌‬ ‫پڕۆس���ه‌ی‌ ر‌وپێوكردنیش ده‌ ساڵێكی‌‬ ‫سروش���تییه‌كان حكومه‌ت���ی ناوه‌ندی‬ ‫تری‌ ده‌وێت"‪.‬‬ ‫*پێشتر ئاش���تی هه‌ورامی وه‌زیری به‌وه‌ تۆمه‌تباركردبو كه‌ وه‌ك حكومه‌تی‬ ‫س���امانه‌ سروش���تییه‌كانی هه‌رێ���م پێش���و ره‌فت���ار ده‌كات‪ .‬وتبوش���ی‌‬ ‫له‌میان���ی لێدوانێكی���دا ب���ۆ رۆژنامه‌ی "به‌قاچاخبردن���ی نه‌وت���ی هه‌رێم دوره‌‬ ‫حه‌یات���ی چاپی له‌نده‌ن���ی‌ رایگه‌یاندبو له‌ڕاستییه‌وه‌و هه‌موی بۆ ناشرینكردنی‬ ‫كه‌ هه‌رێمی كوردس���تان خاوه‌نی (‪ )45‬هه‌رێمی كوردستانه‌"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و لێدوانه‌ی���دا هه‌ورام���ی‬ ‫ملیارد به‌رمیل نه‌وت‌و‌ (‪ )100‬بۆ (‪)200‬‬ ‫تریلیۆن چوارگۆش���ه‌ غازیش���ی هه‌یه‌و په‌س���ه‌ندكردنی یاس���ای نه‌وت‌و غازی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری زۆرتربونی ئ���ه‌م ڕێژه‌یه‌ش عێراقی‌ به‌كلیلی چاره‌سه‌ری كێشه‌كان‬ ‫له‌قه‌ڵه‌مدابو‬ ‫له‌ئارادایه‌‪.‬‬

‫"ئه‌گه‌ر سفره‌كانی‌ دراوی‌ عێراقی‌ الببردرێت شڵه‌ژانی‌ ئابوری‌ دروست ده‌بێت"‬

‫بریكار ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی دارای ‌ی عێراق‪ :‬كات ‌ی البردن ‌ی سفره‌كانی‌ دراو ‌ی عێراق ‌ی نییه‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫بریكاری‌ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ عێراق‬ ‫رایده‌گه‌ینێت له‌ئێستادا واڵتی‌ عێراق‬ ‫هیچ پێویستی‌ به‌وه‌ نیه‌ دراوه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ بگۆڕێت‌و سفره‌كانی‌ دراوه‌كه‌‬ ‫البه‌رێت مامۆستایه‌كی‌ ئابوریش ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر عێراق ئه‌م هه‌نگاوه‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫بكات‪ ،‬شڵه‌ژانی‌ ئابوری‌ دروست‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬

‫که‌ توانیمان‬ ‫كۆنترۆڵی‌ گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫بكه‌ین‌و وه‌زعی‌‬ ‫سیاسی‌ جێگیربكه‌ین‬ ‫ئه‌وكاته‌ ده‌شێت‬ ‫بیر له‌گۆڕینی‌‬ ‫دراو بكه‌ینه‌وه‬

‫فازل نه‌بی‌ عوسمان بریكاری‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫دارایی‌ عێراق له‌لێدوانێكی‌ بۆ ئاوێنه‌ وتی‌‬ ‫"النه‌بردنی‌ ئه‌م س����فرانه‌ له‌سه‌ر دراوی‌‬ ‫عێراق هیچ كێشه‌یه‌كی‌ بۆ عێراق دروست‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ پێویست به‌وه‌ ناكات‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق ئ����ه‌و هه‌نگاوه‌ بنێت‌و‬ ‫دراوی‌ عێراقی‌ له‌ژێ����ر چاودێری‌ بانكی‌‬ ‫مه‌ركه‌زی����ه‌ ته‌نیا ماوه‌ی����ه‌ك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫نرخ����ی‌ دۆالر به‌رزبۆیه‌وه‌ به‌اڵم ئێس����تا ئابوری‌ دروست ده‌بێت‪ ،‬نرخی‌ شتومه‌ك‬ ‫له‌عێ����راق‌و هه‌رێم����ی‌ كوردس����تانیش‬ ‫ته‌واو ئه‌مه‌ كۆنترۆڵ كراوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو وتیشی‌"له‌ئێس����تادا هی����چ به‌رزده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئابورین����اس د‪ .‬عی����زه‌ت س����ابیر كه‌‬ ‫پێویس����ت ناكات‌و كاتی‌ ئ����ه‌وه‌ش نیه‌‬ ‫سفره‌كان البه‌رین‪ ،‬كاتێك پێویسته‌ ئه‌و هاوكات مامۆس����تای‌ زانكۆی‌ سلێمانیه‌‬ ‫هه‌نگاوه‌ بنرێت كه‌ عێراق (ئیس����تقرار) ب����ۆ ئاوێنه‌ وت����ی‌ "زۆر له‌واڵتانی‌ دونیا‬ ‫بكرێ����ت‪ ،‬بۆی����ه‌ به‌هی����چ ش����ێوه‌یه‌ك به‌تایبه‌ت����ی‌ ئ����ه‌و واڵتان����ه‌ی‌ له‌جه‌نگ‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ له‌گ����ه‌ڵ ئه‌و هه‌نگاوه‌ ده‌رچ����ون دراوی‌ واڵته‌كه‌یان گۆڕی‪ ،‬بۆ‬ ‫نیه‌‌و پێشموانیه‌ به‌م نزیكانه‌ شتی‌ له‌م نمونه‌ ئه‌ڵمانیا‌و توركیا‌و روسیاو چه‌ندین‬ ‫واڵتانی‌ ترو هه‌موشیان سودیان لێبینی‌‪،‬‬ ‫جۆره‌ روبدات"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‌ ئابوریناسێك ئاماژه‌ به‌اڵم پالنی‌ البردنی‌ س����فره‌كانی‌ دراو ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر هاتو حكومه‌تی‌ عێراقی‌ زه‌مینه‌سازی‌ ده‌وێت به‌بۆچونی‌‬ ‫عێ����راق ئه‌و هه‌نگاوه‌ی‌ جێبه‌جێ‌ بكات‌و م����ن تاكو ئێس����تا ئه‌و زه‌مینه‌س����ازیه‌‬ ‫پالنی‌ تۆكمه‌ی‌ نه‌بێت ئه‌وا "ش����ڵه‌ژانی‌ نه‌ك����راو‌ه چونكه‌ ده‌ب����ێ‌ ئابوری‌ واڵت‬

‫به‌رده‌وام بێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌و به‌راوردكاریه‌‪ ،‬فازل‬ ‫نه‌ب����ی‌ ده‌ڵێت "توركیا جی����اوازی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ عێراقدا له‌واڵتی‌ توركیادا ئابوری‌‬ ‫جێگیر نیه‌‪ ،‬نرخ����ی‌ دراو جێگیر نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌عێراقدا له‌دوای‌ روخانی‌ سه‌دام‬ ‫نرخی‌ دراو به‌ش����ێوه‌یه‌ك له‌ش����ێوه‌كان‬ ‫جێگی����ری‌ به‌خۆی����ه‌وه‌ بینی����وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌توركی����ا هه‌ڵئاوس����ان به‌رده‌وام����ه‌‌و‬ ‫هه‌ر چه‌ند س����اڵێك سفره‌كان الده‌برێ‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌م حاڵه‌ت����ه‌ له‌عێراق����دا جێبه‌ج����ێ‌‬ ‫ناكرێت"‪.‬‬ ‫بری����كاری‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ دارایی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌خاته‌رو هه‌ر كاتێك توانیان كۆنترۆڵی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ بك ‌هن‌و وه‌زعی‌ سیاسی‌ عێراق‬ ‫جێگیربك����ه‌ن ئه‌وكات����ه‌ ده‌ش����ێت بیر‬ ‫له‌گۆڕینی‌ دراوه‌كه‌ی����ان بكه‌نه‌وه‌"به‌اڵم‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌ له‌ئێس����تادا ئه‌م هه‌نگاوه‌ به‌پێویس����ت‬ ‫زۆر له‌واڵتانی‌ دونیا به‌تایبه‌تی‌ ئه‌و واڵتانه‌ی‌ له‌جه‌نگ ده‌رچون دراوی‌ واڵته‌كه‌یان گۆڕی‬ ‫نازانم‌و گرینگ نیه‌"‪.‬‬ ‫دكت����ۆر عی����زه‌ت مامۆس����تای‌ زانكۆ‬ ‫ئه‌و مامۆس����تایه‌ی‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌‬ ‫تاراده‌یه‌كی‌ باش پشت به‌خۆی ببه‌ستێ‌ ئه‌و هه‌نگاوه‌ موچه‌ك����ه‌ی‌ ده‌بێته‌ ‪1000‬‬ ‫عێراق به‌هه‌رێمی‌ كوردس����تانه‌وه‌ش له‌ دینار‪" ،‬ئه‌و كاته‌ هه‌ر له‌خۆیه‌وه‌ هه‌ست ئه‌وه‌ش����ی‌ خس����ته‌ڕو كه‌ واڵتی‌ توركیا به‌پێویستیزانی‌ ئه‌گه‌ر هاتو حاڵه‌تێكی‌‬ ‫‪ %90‬ش����تومه‌كه‌كان ه����اورده‌ ده‌كات‌و ده‌كات موچه‌كه‌ی‌ كه‌م����ه‌ بڕیار ده‌دات م����اوه‌ی‌ پێنج س����اڵ له‌و پرۆس����ه‌یه‌دا وا روی����دا پێویس����ته‌ وه‌زاره‌ت����ی‌‬ ‫له‌ناوخ����ۆدا دروس����تنه‌كراوه‌‪ ،‬كه‌وات����ه‌ ش����تومه‌ك كه‌م بكرێت له‌ب����ازاڕدا بۆیه‌ بو‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ل����ه‌و ماوه‌یه‌دا پاره‌یه‌ك دارایی‌ عێراق به‌های‌ دینارو دۆالر دیاری‌‬ ‫به‌رهه‌م����ی‌ ناوخۆمان كه‌م����ه‌‌و ژێرخانی‌ له‌م حاڵه‌تدا فرۆش����یار وا ده‌كات نرخی‌ له‌توركی����ا هه‌بو له‌س����ه‌ری‌ نوس����رابو بكات ئه‌و كاته‌ كاریگه‌ری‌ ئه‌وتۆ له‌سه‌ر‬ ‫ئاب����وری‌ ده‌بێ‌ ژێرخانێك����ی‌ پته‌و بێت ش����تومه‌ك به‌رزبكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مان ‪1‬ملیۆن لی����ره‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌م����ان كاتدا واڵت هێنده‌ نابێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئابوریناس����ه‌ وتیش����ی‌" ده‌بێ‌‬ ‫پش����ت به‌خۆی‌ ببه‌س����تێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ كاتدا ئه‌گ����ه‌ر له‌ماوه‌ی‌ درێژخایه‌ن بێت پاره‌یه‌كی‌ تر له‌س����ه‌ر نوس����رابو (یه‌ك‬ ‫لیر‌ه)‌و هه‌ردوكیش����یان ی����ه‌ك به‌هایان ئێمه‌ به‌رهه‌می‌ كش����توكال زۆر بكه‌ین‌و‬ ‫نی����ه‌ كه‌واتا له‌كاتی‌ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌م ئه‌وا سودی‌ بۆ واڵت ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئابوریناس����ه‌ بۆچونیش����ی‌ وایه‌ هه‌ب����و‪ ،‬له‌عێراق به‌ح����دودی‌ ‪ 20‬ملیارد پیشه‌س����ازی‌ پێ����ش بكه‌وێت ئاس����تی‌‬ ‫هه‌نگاوه‌ له‌ماوه‌ی‌ كورتخایه‌ندا شڵه‌ژان‬ ‫كاتێك حكومه‌تی‌ عێراقی‌ ئه‌و هه‌نگاوه‌ی‌ پاره‌ی‌ عێراقی‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن حكومه‌ت‌و خزمه‌تگ����وزاری‌ پێ����ش بكه‌وێ����ت ئه‌م‬ ‫له‌واڵتدا دروست ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ی پێویس����ته‌ بۆ كاران����ه‌ تاكو ئێس����تا به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌و پێش����ی‌ وایه‌ كارێكی‌ وه‌ها نرخی‌ خس����ته‌ بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا خه‌ڵك����ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ كات ‌‬ ‫هه‌ندێ����ك ش����تومه‌ك به‌رزده‌كاته‌وه‌ بۆ له‌هه‌م����و ئه‌و حاڵه‌تان����ه‌دا كاتێكی‌ زۆر ئه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و پاره‌ی����ه‌ له‌دانیش����توانی‌ پێویس����ت له‌واڵتی‌ عێراق����دا بونی‌ نیه‌و‬ ‫نمونه‌ فه‌رمانبه‌رێ����ك ئه‌گه‌ر موچه‌كه‌ی‌ ده‌وێـت بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئاستی‌ ئابوری‌ واڵت واڵت وه‌ربگیرێت����ه‌وه‌ الیه‌نی‌ كه‌م ده‌بێ‌ هه‌ر كاتێكیش نه‌بو ئه‌و كاته‌ شڵه‌ژانی‌‬ ‫تا س����الێك ئ����ه‌م پرۆس����ه‌یه‌ له‌عێراقدا ئابوری‌ له‌واڵتدا روده‌دات‪.‬‬ ‫‪1‬ملیۆن دینار بێت له‌كاتی‌ جێبه‌جێكردنی‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ باری‌ جێگری‌ خۆیی‌‪..‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫ئێستا ژیان نیشتیمانمە‬ ‫به‌ختیار عه‌لی‬ ‫نۆرمان میللەر لە تێکستێکیدا دەڵێت‬ ‫« مردن زۆر سەخت نییە‪ ،‬تا ئێستا کەس‬ ‫نییە نەیتوانیبێ����ت بمرێت»‪ .‬بەاڵم ئەم‬ ‫وەسفە بۆ هەموو کەس دروست نییە‪...‬‬ ‫بەب����ڕوای من ش����ێرکۆ لەوانەیە چەندە‬ ‫بیەوێ����ت‪ ،‬چەندە هەوڵب����دات ناتوانێت‬ ‫بمرێ����ت‪ .‬کورتکردنەوەو وەس����فکردنی‬ ‫شێرکۆ لەکارە سەختەکانە‪ .‬من رستەیەک‬ ‫شکنابەم لەوەسفیدا باسیبکەم‪ ،‬دێڕێکی‬ ‫کن����ۆت هامبس����ون نەبێت ک����ە دەڵێت‬ ‫«بلیم����ەت چەخماخەیەک����ە‪ ،‬گرمەکەی‬ ‫سەدان س����اڵ دەنگدەداتەوە»‪ .‬ڕاستە‬ ‫ئەمڕۆ چیتر روناکی ئ����ەو چەخماخەیە‬ ‫نابینین‪ ،‬ب����ەاڵم بەدڵنیاییەوە گرمەی تا‬ ‫سەدان س����اڵی ترو ڕەنگە تا دوا کورد‬ ‫لەسەر ئەم ئەس����تێرەیە بەردەوام بێت‪.‬‬ ‫مردنی کتوپ����ڕ نەبوو‪ ،‬ل����ەو جێگایەدا‬ ‫هات ک����ە دەب����وو بێ����ت‪ ،‬وەک خۆی‪،‬‬ ‫وەک رووداوێ����ک‪ ،‬وەک ش����تێک دوای‬ ‫خ����ۆی رەنگی دونیا دەگۆڕێت‪ ...‬مردنی‬ ‫وەک ش����تێک دێت کە پێشتر زۆر بیری‬ ‫لێکرابێتەوە‪ ،‬وەک پالنی بۆ کێشرابێت‪،‬‬ ‫وەک ساتێک بێت‪ ،‬لەمێژە خۆی بزانێت‬ ‫لەکوێدایەو کەی دێت‪ .‬مردن هەمیش����ە‬ ‫بەش����ێکی گرنگی جیهانبینی ش����ێرکۆ‬ ‫بووە‪ ،‬بەاڵم ش����ێرکۆ لەو ش����اعیرانەیە‬ ‫کە دەتوانین بەش����اعیرانی ژیان ناویان‬ ‫بەرین‪ .‬زۆر لەسەر مردوەکانی نوسیوە‪،‬‬ ‫نا بۆ ئەوەی مردنیان بگێڕێتەوە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بۆئەوەی زیندوویانبکاتەوە‪ ...‬نوس����ین‬ ‫الی شێرکۆ‪ ،‬پرۆسەی ژیان بەبەرداکردن‬ ‫بووە‪ .‬نوس����ین الی ئەو بەدروستکردنی‬ ‫ژیانەوە گرێدراوە‪ .‬س����ەردەمی شێرکۆ‪،‬‬ ‫بەمڕۆشەوە سەردەمی مردن‌و کارەساتە‬ ‫گەورەکان بوو‪ .‬بەرامبەر بەدەس����ەاڵتی‬ ‫ڕەهای مەرگ‪ ،‬شیعری شێرکۆ سەمبولی‬ ‫دەس����ەاڵتی ڕەهای ژیانە‪ .‬ئەو بەژیانی‬ ‫ڕەه����ا‪ ،‬بەژیانێک ک����ە دەکرێت بەبەری‬ ‫هەم����وو مردوەکان����دا‪ ،‬بەب����ەری هەموو‬ ‫بێگیانەکان����دا‪ ،‬وەاڵمی مەرگ دەداتەوە‪،‬‬ ‫بەرامب����ەر بەبێنرخبوون����ی م����رۆڤ‪،‬‬ ‫شیعری ش����ێرکۆ گۆرانییەکی بەردەوام‌و‬ ‫ستایش����کردنێکی بێوچانی جوانییەکانی‬ ‫مرۆڤ����ە‪ .‬هەم����وو ش����تێک لەش����یعری‬ ‫شێرکۆدا دەژی‌و وەک مرۆڤ دەنوێنێت‪.‬‬ ‫نیش����تیمانی شێرکۆ‪ ،‬نیش����تیمان نییە‬ ‫بەمانا ناسیونالیس����تییە تەس����کەکەی‪،‬‬ ‫بەڵکو هەموو ئەو شوێن‌و سنوورانەیە کە‬ ‫هێزی ژیان دەس����تی دەگاتێ‪ .‬لەشیعری‬ ‫ئەودا بەردەکان‪ ،‬چی����اکان‪ ،‬باڵندەکان‬ ‫پێکڕا وەک ئێم����ە زیندوون‪ ،‬وەک ئێمە‬ ‫هاواردەکەن‪ ،‬دەترس����ن‌و دەژین‌و بۆ مانا‬ ‫دەگەڕێن ‪« .‬گۆران» یش وەک شێرکۆ‬ ‫عاش����قی ژیان بوو‪ ،‬بەاڵم گۆران کوڕی‬ ‫ڕۆژگاری کارەساتە گەورەکان نەبوو‪...‬‬ ‫گرنگیی ش����ێرکۆ لەوەدایە لەناوەڕاستی‬ ‫هەم����وو گەردەل����وول‌و کارەس����اتەکاندا‬ ‫ستایش����ی ژی����ان دەکات‪ ،‬ئ����ەو تەنیا‬ ‫وابەستەی زیندوێتی خۆی نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫وابەستەی الدان‌و شکاندنی هەر قاڵبێکە‬ ‫کە بوونمان گەمارۆدەدات‪ ،‬شیعری ئەو‬ ‫هیچ نییە جگە لەبەربوونی وزەی ناکۆتای‬ ‫ژی����ان لەزیندان����ە گەورەکان����ی خۆی‪.‬‬ ‫شێرکۆ لەسیاسەتیشدا نوێنەری هاواری‬ ‫ژیان����ە‪ ،‬نەوەک ه����اواری ئایدۆلۆژیایەک‬ ‫ی����ان بەرەیەک‪ .‬ئەو ش����اعیری ڕووداوە‬ ‫گەورەکان‌و شتە بچوکەکانیش بوو‪ ،‬هیچ‬ ‫کات لەزمانی شیعر بەوالوە زمانێکی تری‬ ‫نەبوو‪ ،‬شیعری ئەو بریتییە لەسەفەرێکی‬ ‫بێوچان‌و قووڵ‌و پڕ لەسەرس����امی بەناو‬ ‫ش����تەکان‌و پەیوەندییە نهێنییەکانیاندا‪.‬‬ ‫یەکێ����ک بوو ل����ەو ش����اعیرە کەمانەی‬ ‫مێژوو کە دەتوانن هەموو ش����تێک بکەن‬ ‫بەشیعر‪ ...‬لەهەر شت سەختترو گرنگتر‬ ‫بۆ من‪ ،‬هێزی شێرکۆ بوو لەسەر گۆڕینی‬ ‫سیاسەت بۆ شیعر‪ .‬سیاسەت الی شێرکۆ‬ ‫بەشێک بوو لەدونیابینییە شیعرییەکەی‪،‬‬ ‫هی����چ کات بەچاوی سیاس����ی س����ەیری‬ ‫ش����یعری نەدەک����رد‪ ،‬بەڵکو هەمیش����ە‬ ‫بەچاوی ش����اعیر س����ەیری سیاس����ەتی‬ ‫دەکرد‪ ...‬هیچ کات هەس����تم نەکردوە‪،‬‬ ‫لەوە بپرس����ێت خەڵک لەس����ەر خۆی‪،‬‬ ‫لەسەر هەڵوێستی‪ ،‬لەسەر بڕواکانی چی‬ ‫دەڵێن‪ ،‬بەاڵم هەمیشە دوودڵی ئەوەبوو‬ ‫لەس����ەر ش����یعری چی دەگووترێت‪ .‬نە‬

‫ئەو بەتەنیا‬ ‫شاعیرێک نییە‬ ‫هاتبێت‌و بڕوات‪،‬‬ ‫سەردەمێک‬ ‫بوو بەهەموو‬ ‫جەنجاڵییەکانییەوە‪،‬‬ ‫جیهانێک بوو‬ ‫بەهەموو پارادۆکسە‬ ‫گەورەکانییەوە‪،‬‬ ‫جیهانێک لەڕێگای‬ ‫ئەوەوەو تەنیا‬ ‫لەژێر باڵی خودێکی‬ ‫فرە رەنگ‌و فرە‬ ‫باڵی وەک ئەودا‪،‬‬ ‫دەیتوانی گوزارشت‬ ‫لەترس‌و ئومێدو‬ ‫خەونەکانی خۆی‬ ‫بکات‬

‫شێرکۆ شاعیر‬ ‫نەبوو‪ ،‬بەڵکو‬ ‫کارخانەیەکی گەورەو‬ ‫سەرسوڕهێنەری‬ ‫شیعر بوو‪ .‬هێزێکی‬ ‫بێوێنەی هەبوو‪،‬‬ ‫شیعر لەهەموو فۆرم‌و‬ ‫شێوەو ئەگەرەکانیدا‬ ‫تاقیبکاتەوە‪ ،‬شیعر تا‬ ‫ئەوپەڕی سنوورەکانی‬ ‫مەحاڵ ڕابکێشێت‬ ‫پێش ئەوو نە دوای ئەو کەسێکمان نییە‬ ‫بەوجۆرە دیلی ش����یعر بووبێت‪ .‬شێرکۆ‬ ‫ش����اعیر نەبوو‪ ،‬بەڵک����و کارخانەیەکی‬ ‫گەورەو سەرس����وڕهێنەری ش����یعر بوو‪.‬‬ ‫هێزێکی بێوێنەی هەبوو‪ ،‬شیعر لەهەموو‬ ‫فۆرم‌و شێوەو ئەگەرەکانیدا تاقیبکاتەوە‪،‬‬ ‫شیعر تا ئەوپەڕی سنوورەکانی مەحاڵ‬ ‫ڕابکێشێت‪ ،‬هەمان بیرۆکەو هەمان ئایدیا‬ ‫لەسەدان وێنەی جیاوازدا دابڕێژێت‪ .‬ئەو‬ ‫هەمیش����ە لێرەیە‪ ...‬لەو مرۆڤانەیە کە‬ ‫تەنیا لەدایکدەبێ����ت‪ ،‬مردنی هیچ نییە‬ ‫جگە لەمیتافۆرێکی شیعری‪ ،‬لەمەجازێک‬ ‫کە هی����چ کات ناتوانین وەک حەقیقەت‬

‫وەریبگرین‪ ...‬لەگەڵ شێرکۆدا مردن هیچ‬ ‫کات ناتوانێت وەزیفەی تەواوەتی خۆی‬ ‫تەواوبکات‪ ،‬ئەو وەک هەموو نوس����ەرە‬ ‫گەورەکان یەک لەشی نییە‪ ،‬بەڵکو زیاد‬ ‫لەلەشێکی هەیە‪ ،‬مردن تەنیا دەتوانێت‬ ‫فۆرمێکی جەستەی بس����ڕێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫فۆرمەکانی تری هەمیشە لێرەن ‪ ...‬ئەو‬ ‫لەو ڕۆحانەیە چەندە مردن لەڕاڕەوەکانی‬ ‫کات‌و شوێندا دوای بکەوێت‪ ،‬بەجۆرێک‬ ‫زیندوودەبێت����ەوەو‬ ‫لەج����ۆرەکان‬ ‫س����ەرهەڵدەداتەوە‪ ،‬ئ����ەو وەک هەموو‬ ‫شاعیرەکان پتر لەسەرابە تا لەگۆشت‪.‬‬ ‫ئەوەی ش����ێرکۆی ک����رد بەکاراکتەرێکی‬ ‫گ����ەورە‪ ،‬ئەو توان����ا گەورەی����ەی بوو‪،‬‬ ‫هەمیشە لەس����ەرەتاوە دەستپێبکاتەوە‪،‬‬ ‫ش����یعر الی ش����ێرکۆ ئەزموونێ����ک نییە‬ ‫س����ەرەتاو کۆتایی هەبێ����ت‪ ،‬بەڵکو هەر‬ ‫خ����ودی ژیانە لەجوڵ����ە ئەبەدییەکەیدا‪.‬‬ ‫ڕەنگە هەموو سەرسامبووبین بەتوانای‬ ‫لەس����ەر نەوەس����تان‪ ،‬لەس����ەر نوسین‪،‬‬ ‫بەاڵم خۆی نا‪ ،‬خ����ۆی یەکێکە لەوانەی‬ ‫هەمیشە لەسەرەتاوە دەستپێدەکەنەوە‪،‬‬ ‫بۆ ئەو ژیان ئەوەبوو بنوس����ێت‪ ،‬نەوەک‬ ‫هەناس����ەبدات‪ .‬ئەو لەو مردووانەیە کە‬ ‫بەردەوام دەگەڕێنەوە‪ ،‬هەمیشە شتێکی‬ ‫نوێ����ی تێدای����ە دەبێ����ت بانگیبکەین‌و‬ ‫بیبینی����ن‪ .‬ئ����ەو تەنیا مرۆڤێ����ک نەبوو‬ ‫بەهەزاران قەس����یدەوە‪ ،‬بەڵکو مرۆڤێکە‬ ‫سەردەمەکانی داهاتوو‪ ،‬ئەو ڕۆژگارانەی‬ ‫کە دێن‪ ،‬هەرگیز تێرنابن لەسەیرکردنی‪.‬‬ ‫زۆر ن����اڕۆم گەر بڵێم ش����ێرکۆ تەنیا‬ ‫روانگەییەکی راس����تەقینە ب����وو‪ ،‬تاکە‬ ‫ڕوانگەییەک تا کۆتا بەوەفا بوو بۆ ئەو‬ ‫گیانی داهێنانەی ڕوانگە بانگەش����ەی بۆ‬ ‫دەکرد‪ ،‬تاکە روانگەییەکیش کە ڕوانگە‬ ‫دیلی نەکرد ‪ .‬لەساتێکدا ناوی ئەو تەواو‬ ‫بەسەر ناوی روانگەدا سەرکەوت‪ ،‬هێزی‬ ‫ڕوانین‌و بینینی لەوە گەورەتر بوو لەهیچ‬ ‫ڕێب����از ی����ان قاڵبێک یاخ����ود فۆرمێکدا‬ ‫ببەس����ترێتەوە‪ .‬وەک هەموو نوسەرێکی‬ ‫گەورە توانای هەبوو سەر بەهیچ ڕێبازو‬

‫کورتکردنەوەو‬ ‫وەسفکردنی شێرکۆ‬ ‫لەکارە سەختەکانە‪،‬‬ ‫من رستەیەک‬ ‫شکنابەم لەوەسفیدا‬ ‫باسیبکەم‪ ،‬دێڕێکی‬ ‫کنۆت هامبسون نەبێت‬ ‫کە دەڵێت "بلیمەت‬ ‫چەخماخەیەکە‪،‬‬ ‫گرمەکەی سەدان ساڵ‬ ‫دەنگدەداتەوە"‬ ‫قوتابخانەیەک نەبێت‪ ،‬ڕوانگە لەئەزموونی‬ ‫سەرەتایی شێرکۆدا‪ ،‬س����اتێکی ترازانە‬ ‫لەمێ����ژووی پێ����ش خۆی‪ ...‬س����اتێکی‬ ‫هەستکردنە بەلەدایکبوونی دونیایەک کە‬ ‫پێویستی بەدەنگێک هەیە ببێتە نوێنەرو‬ ‫قس����ەکەری‪ ،‬بەهەڵگ����ری پارادۆک����س‌و‬ ‫ناکۆکییەکان����ی‪ ،‬بەگوزارش����تکەرێک‬ ‫لەئومێ����دە ترس����اوەکانی‪ .‬بەبڕوای من‬ ‫ڕوانگە هی����چ کات قوتابخانە یان رێباز‬ ‫نەبووە‪ ،‬بەڵکو ناونانێکی میتۆلۆگییە بۆ‬ ‫لەدایکبوونی دونیایەکی نوێ‪ ،‬بۆ ساتێک‬ ‫هەس����ت بەئاوابوونی جیهانێک دەکەین‌و‬ ‫خۆمان لەبەردەم گ����ەرداوی ڕۆژگارێکی‬

‫نوێدا دەبینین‪.‬‬ ‫جیاوازی نێوان شێرکۆو هەموو شیعری‬ ‫پێ����ش خۆی بەپلەی یەک����ەم لەوەدایە‪،‬‬ ‫کە ش����اعیرانی دی هەم����وو بەجۆرێک‬ ‫لەجۆرەکان لەن����او جیهانێکی ئامادەدا‬ ‫لەدایکدەبوون‪ ،‬لەناو سیستمێکی زمان‌و‬ ‫وێناکردنی پێش����وەخت ئەزموونکراودا‪،‬‬ ‫لەن����او فۆرمێکی ش����یعرو ش����ێوەیەکی‬ ‫تێڕوانیندا کە مێژووییەکی دێرینەی بوو‪،‬‬ ‫ئەفسانەی شێرکۆ لەوەوە دەستپێدەکات‬ ‫کە دوای دوو دیوانی یەکەمی بەجۆرێکی‬ ‫رادی����کال‪ ،‬لەن����اکاو‪ ،‬وەک بازێک����ی‬ ‫ئەفسانەیی ش����یعرەکانی «من تێنوێتیم‬ ‫بەگڕ دەشکێ» دەنوس����ێت‪ ،‬باز بەرەو‬ ‫جیهانێکی ن����وێ‌و زمانێکی نوێ دەدات‬ ‫کە پێش����تر نەبووەو تاقینەکراوەتەوە‪.‬‬ ‫«من تینوێتیم بە گڕ دەش����کێ» لەگەڵ‬ ‫«لەخەوم����ا»ی جەمیل س����ائیب ‪ ،‬دوو‬ ‫گرنگترین کاری ئەدەبی سەدەی بیستی‬ ‫ئێمەن‪ ...‬لەبەرئ����ەوەی لەهەردووکیاندا‬ ‫بەجۆرێکی ڕادیکال شکاندنی گۆشەنیگاو‬ ‫سیستمی وێناکردنی دونیا هەیە‪« .‬من‬ ‫تینوێتی����م بەگڕ دەش����کێت» س����اتی‬ ‫لەدایکبوونی ڕاس����تەقینەی ش����ێرکۆیە‪،‬‬ ‫ساتی جیابوونەوەی گەورەیەتی لەگۆران‪،‬‬ ‫ساتی پچڕانی شیعری کوردییە لەچەند‬ ‫سەدەیەک ڕابوردووی خۆی‪ ...‬بەبڕوای‬ ‫من هەڵەیەکی گەورەیە دروستبوونی ئەم‬ ‫س����اتە تەنیا بگێڕینەوە ب����ۆ کاریگەریی‬ ‫ش����یعری عەرەبی نوێ لەسەر نوسەرانی‬ ‫ئ����ەو دەم‪ ،‬بەپێچەوانەوە‪ ،‬ئەو س����اتە‬ ‫ساتی پەیوەندی راستەقینەی ئەدەبیاتی‬ ‫ئێمەیە بەکەلەپوورێک����ی کۆن‌و دێرین‌و‬ ‫چەپێنراوی خۆی‪ ،‬س����اتی لەدایکبوونی‬ ‫ڕاستەقینەی زمانە بەمانا هەرە گەورەو‬ ‫بێس����نوورو فەنتازییەکەی ‪ ...‬ش����ێرکۆ‬ ‫س����اتی هاتنەگۆی زمانێک����ە بەدرێژایی‬ ‫مێژوو بەچاوی بەستراوەوە قسەیکردوە‪.‬‬ ‫ساتی پەیوەندیکردنی زمانە بەقوواڵییە‬ ‫شاردراوەکانی خۆیەوە‪ ،‬ساتی دۆزینەوەی‬ ‫زمانە بۆ ئازادی خ����ۆی‪ ،‬ئازادییەک کە‬

‫‪9‬‬

‫حەتمەن پێش هەموو جۆرە ئازادییەکی‬ ‫تر دەکەوێت‪ .‬ئەمجۆرە شۆڕش����ە تەنیا‬ ‫لەقوواڵی����ی زم����ان خۆی����دا دەکرێ����ت‪،‬‬ ‫کاریگەرییەکان����ی دەرەوە هەرچییەک‌و‬ ‫هەرچۆنێک بن‪ ،‬تەنی����ا مۆتیڤن‌و هیچی‬ ‫تر ‪ ...‬نوێگەریی ش����ێرکۆ ناشوبهێنرێت‬ ‫بەهی����چ جۆرێ����ک لەنوێگەرییەکانی تر‬ ‫لەئەدەبیاتی دەوروبەردا‪ ،‬ش����ێرکۆ تەنیا‬ ‫داهێنەری فۆرمێکی نوێی ش����یعر نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو ساتێکی گەورەترو ئەفسانەییترە‪،‬‬ ‫س����اتی دۆزینەوەی زمانە بۆ جەستەی‬ ‫خ����ۆی‪ ،‬ب����ۆ ناکۆتابوون����ی خ����ۆی‪ ،‬بۆ‬ ‫س����نوورە دوورو ئەگەرە بێشومارەکانی‬ ‫ناوی ‪ ...‬لەگەڵ شێرکۆدا زمانی کوردی‬ ‫لەزمانێکەوە کە تەنیا لەمەودای تەسکدا‬ ‫بەکاردەهێنرێ����ت‪ ،‬تەنیا لەس����ەر لۆکاڵ‬ ‫ئیشدەکات‪ ،‬لەبۆ گەیاندن دەجوڵێتەوە‪،‬‬ ‫دەبێتە زمانێکی یۆنفێرسال‪ ،‬زمانێک بۆ‬ ‫هەموو شتێک‪ ،‬بۆ هەموو سەرکێشییەک‪،‬‬ ‫ب����ۆ هەموو ج����ۆرە گوزارش����تێک‪ ،‬واتە‬ ‫توانای گوزارشتی لەئەبستراکت دەگاتە‬ ‫هەمان توانای بۆ گوزارش����ت لەدونیای‬ ‫واقع����ی‌و مەتریال����ی‪ ،‬س����یفەتێک ڕێگا‬ ‫بەوەچەکان����ی دوای ش����ێرکۆ دەدات‪،‬‬ ‫دەرگای بیرکردن����ەوەی تیوریی لەزمانی‬ ‫کوردی����دا بکەن����ەوە‪ ،‬کارێ����ک ک����ە بێ‬ ‫ئەزموونی شێرکۆ نەکردەو ئەستەم بوو‪.‬‬ ‫ڕۆڵی مارتن لۆت����ەر لەئازادکردنی زمانە‬ ‫ئەوروپییەکان����دا لەچنگی التینی چەند‬ ‫گەورەیە‪ ،‬ڕۆڵی ش����ێرکۆ لەڕزگارکردنی‬ ‫زمان����ی کوردی����دا لەمێ����ژووی خنکاوی‬ ‫خۆی‪ ،‬لەدەسەاڵتی زمانەکانی دەوروبەر‬ ‫هێندە گەورەیە‪.‬‬ ‫شیعری شێرکۆو ئەزموونە هەرە گەورەو‬ ‫نەبڕاوەکەی‪ ،‬ئەو هەوڵە داستانئامێزە بۆ‬ ‫باوەشکردن بەهەموو گەردوندا لەڕێگای‬ ‫ش����یعرەوە‪ ،‬بۆ نزیکبوون����ەوە لەهەموو‬ ‫شتێک لەڕێگای ش����یعرەوە‪ ،‬بۆ گۆڕینی‬ ‫ش����یعر بۆ خاڵێک دونیا لێوەی دەست‬ ‫پێدەکات‪ ،‬گوزارشتە لەو لەرینەوە گەورەو‬ ‫شەپۆالنە مەزنەی زمان دەتوانێت وەک‬ ‫دەریا لەناو خۆیدا دروس����تیبکات‪ .‬گەر‬ ‫زۆر وردبینەوە دەبینین کە ئەوە شێرکۆ‬ ‫نییە زمان بەکاردەهێنێت تا قسەبکات‪،‬‬ ‫بەڵکو زمانە ش����ێرکۆ بەکاردەهێنێت تا‬ ‫گوزارشت لەگەورەیی‌و بێسنووریی خۆی‬ ‫بکات‪ ...‬ئەوە ش����ێرکۆ نیی����ە لەڕێگای‬ ‫زمانەوە خۆی ئازاد دەکات‪ ،‬بەڵکو زمانە‬ ‫لەڕێگای شێرکۆوە ئازاد دەبێت‪.‬‬ ‫شیعری ش����ێرکۆ وەاڵمێکی گەورەیە‬ ‫ب����ۆ چەندین س����ەدە لەبێدەنگی قووڵ‌و‬ ‫گەورە‪ .‬ئەو بەهەزاران الپەڕە لەش����یعر‪،‬‬ ‫وەاڵم����ی س����ەدان س����اڵ لەبێدەنگ����ی‬ ‫ئێم����ە دەداتەوە‪ .‬ش����ێرکۆ دێت‌و یەکەم‬ ‫ئاوڕدانەوەی لەدوای خۆی‪ ،‬مێژووییەکی‬ ‫الوازو خاڵی دەبینیت‪ ،‬دنیایەک شتەکان‬ ‫تێیدا بێدەنگن‪ ...‬لەش����یعری کالسیکیدا‬ ‫جگە لەس����ۆزو عاتیفەی عاشقانە هیچی‬ ‫تر قسەی نەکردوە‪ ،‬عاتیفەی چەپێنراوی‬ ‫مرۆڤ بەجۆرێک بەسەر فەنتازیای شیعردا‬ ‫زاڵب����ووە‪ ،‬تەواوی دونیاو هەس����تەکان‌و‬ ‫ش����تەکانی تری بێدەنگکردوە‪ .‬شیعری‬ ‫ش����ێرکۆ وەاڵمێک����ی گەورەی����ە بۆ ئەو‬ ‫بیابانە مێژووییە بەرینە‪ ...‬ڕزگارکردنی‬ ‫ش����یعرە ل����ەوەی تەنیا گوزارش����تێکی‬ ‫عاتیفییانە بێت بۆ وەس����فی یارو گلەیی‬ ‫بێت لەدووری ئەو‪ .‬شێرکۆ دووری نێوان‬ ‫«وشەکان»‌و «ش����تەکان» بەجۆرێکی‬ ‫ق����ووڵ دەدۆزێت����ەوە‪ ،‬ئ����ەو فاس����یلە‬ ‫گەورەیە هەس����ت پێدەکات کە لەنێوان‬ ‫ش����یعرو بووندا دروس����تبووە‪ .‬شیعری‬ ‫شێرکۆ لەبری گوزارشتێکی عاتیفیانەی‬ ‫کالس����یکی‪ ،‬دەبێت����ە نزیکبوونەوەیەکی‬ ‫گ����ەورە لەگ����ەردون‪ .‬هەم����وو ئ����ەو‬ ‫ڕووبەران����ەی لەئەزموونی کالس����یکیدا‬ ‫بێدەنگ‌و شاردراوەن لەشیعری شێرکۆدا‬ ‫ش����وێنی خۆیان وەردەگرنەوە‪ ،‬شیعری‬ ‫ش����ێرکۆ هاتنەگۆیەکی نوێی وشەکان‌و‬ ‫دەرکەوت����ەی ڕوخس����ارێکی دیک����ەی‬ ‫شتەکانە‪ ،‬هەم چاالکبوونەوەی وشەیە‪،‬‬ ‫ه����ەم ڕزگاربوونی ش����تەکانە لەمردن‌و‬ ‫فەرامۆشی‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا شتێک نییە ناوی کۆتایی‬ ‫قسەکردن بێت لەسەر شێرکۆ‪ ...‬لەهەر‬ ‫جێگایەک هەستبکەین شتێکمان لەسەر‬ ‫ش����ێرکۆ گووتووە‪ ،‬هەر ل����ەو جێگایەدا‬ ‫دەبێت دووبارە بیخوێنینەوەو بەس����ەر‬ ‫دونیا ئاڵۆزو ف����رە ڕێ‌و فرە چینەکەیدا‬ ‫بچین����ەوە‪ ...‬ئ����ەو بەتەنیا ش����اعیرێک‬ ‫نییە هاتبێت‌و بڕوات ‪ ،‬سەردەمێک بوو‬ ‫بەهەموو جەنجاڵییەکانییەوە‪ ،‬جیهانێک‬ ‫بوو بەهەموو پارادۆکسە گەورەکانییەوە‪،‬‬ ‫جیهانێک لەڕێگای ئەوەوەو تەنیا لەژێر‬ ‫باڵ����ی خودێکی فرە رەن����گ‌و فرە باڵی‬ ‫وەک ئەودا‪ ،‬دەیتوانی گوزارشت لەترس‌و‬ ‫ئومێدو خەونەکانی خۆی بکات‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ژینگه‌پارێز‪ ..‬سه‌ربازی‌ ون‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪fashion‬‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬ ‫"سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬

‫زیاتر له‌ ‪ 33‬هه‌زار ته‌ن خۆڵ‌و خاشاك له‌ره‌مه‌زان‌و جه‌ژندا فڕێدراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬رامان عومه‌ر‬

‫ستایلی ماریا بارۆس‪...‬‬ ‫له‌فه‌ڕه‌نساو ‌ه بۆ سلێمانی!‬ ‫جه‌ژن����ی ره‌مه‌زانتان پی����رۆز خانمانی‬ ‫به‌ڕێز‪ ،‬ته‌واوبونی هاوینی ئه‌مس����اڵیش‬ ‫هه‌ربه‌خۆش����ی بێ����ت‪ .‬یه‌كێ����ك‬ ‫له‌ڕێگره‌كانی كه‌ ئه‌مڕۆ له‌كوردس����تاندا‬ ‫روبه‌ڕوی ت����ۆی خانمی به‌ڕێز ده‌بێته‌وه‌‬ ‫گه‌رم����ای رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس����ته‌‪ ،‬كه‌‬ ‫وایكردوه‌ نه‌توانی����ت به‌ئاره‌زوی خۆت‬ ‫خۆتبگۆڕیت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی ك����ه‌ جێ����ی خۆش����حاڵییه‌‬ ‫تێگه‌یش����تنی ئاره‌زومه‌ندانی فاش����یۆن‬ ‫له‌لوتكه‌دایه‌ بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌‪ ،‬جه‌ژنی‬ ‫ئه‌مس����اڵیش وایك����رد بكه‌وێته‌ هاوینی‬ ‫گه‌رمی (‪)2013‬ه‌وه‌‪ ،‬خۆش����ترین كات‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ تۆی خانم ته‌واو ره‌زامه‌ندیت‬ ‫له‌جوان����ی ده‌م‌و چ����اوت‌و له‌ش‌و الرت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ته‌واوی ئ����ه‌م ره‌زامه‌ندییه‌ به‌بێ‬ ‫یارمه‌تی كه‌سانی شاره‌زای پڕنابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ماریا باڕۆس دیزاینه‌رێكی جلوبه‌رگی‬ ‫به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ك س����ه‌نیگالییه‌وه‌و له‌مڕۆدا‬ ‫ن����اوی خ����ۆی كردۆت����ه‌وه‌ له‌جیهانی‬ ‫جلوبه‌رگ فاش����یۆندا‪ ،‬گ����ه‌ر بڵێم ئه‌م‬ ‫جه‌ژنه‌ (ماری����ا بارۆس) له‌س����لێمانی‬ ‫بو‪ ،‬پێت س����ه‌یر نه‌بێت! ماریا بارۆس‬ ‫ئه‌مڕۆ له‌س����لێمانی بو به‌پۆشاكه‌كانی‪،‬‬

‫ ‬

‫‪m‬‬ ‫‪co‬‬ ‫‪o.‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪if‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪ya nAr‬‬ ‫‪ir f@ fee‬‬ ‫‪a Sa‬‬ ‫‪n.‬‬ ‫@ ‪ee r‬‬ ‫‪f‬‬ ‫‪sa itte‬‬ ‫‪Tw‬‬

‫به‌واتایه‌ك����ی تر ئه‌مڕۆ پۆش����اكه‌كانی‬ ‫(ماری����ا ب����ارۆس)ی ‪ 2013‬له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تاندا ده‌س����تده‌كه‌وێت‪ ،‬زۆر‬ ‫خۆش����حاڵبوم ك����ه‌ گه‌ش����ه‌كردنێكی‬ ‫واده‌بینم له‌ئه‌مڕۆی واڵته‌كه‌م‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫لێره‌وه‌ پێمانخۆشه‌ پێتانبڵێین كه‌ چۆن‬ ‫بتوانیت به‌ماری ب����ارۆس خۆتبگۆڕیت‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ی هی����چ گۆڕانكاریه‌كی تێدا‬ ‫بكه‌یت‪:‬‬ ‫• هه‌میشه‌ قژت به‌س����تراوبێت‪ ،‬واتا‬ ‫س����اده‌یی به‌قژت����ه‌وه‌ دیاربێ����ت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫قه‌ره‌باڵغی‪.‬‬ ‫• پێویستت به‌ئێكسسواراتی گه‌وره‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬وات����ا ملوانكه‌ی گ����ه‌وره‌ گه‌ر‬ ‫پێویست بكات‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫پێویس����تت به‌بازن����ی ده‌س����ت هه‌ی����ه‌‬ ‫به‌قه‌باره‌ی گه‌وره‌‪ ،‬گه‌ر ره‌نگی ئاڵتونی‬ ‫بێت باشترینه‌‪.‬‬ ‫• خ����ۆت دوربگ����ره‌ له‌پێاڵوی فالت‪،‬‬ ‫هه‌میش����ه‌ جانتای گه‌وره‌ت به‌ده‌سته‌وه‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌هێزیت ده‌رده‌خات‪.‬‬ ‫تۆش خ����ۆت بێبه‌ش مه‌ك����ه‌ چونكه‌‬ ‫ره‌نگ����ه‌ ته‌نه����ا كه‌مێك راوێ����ژكاری‌و‬ ‫یارمه‌تیت پێویستبێت‪.‬‬

‫حاج ‌ی له‌قله‌قه‌كه‌ی‌ هه‌ولێر به‌زیندوی ‌ی گه‌ڕایه‌وه‌‬

‫"له‌جه‌ژندا فرۆشی "مه‌شروبات" به‌راود‬ ‫به‌پێش جه‌ژن دو ئه‌وه‌نده‌ زیادیكردوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬رامان عومه‌ر‬

‫ ‬ ‫ژینگه‌ پارێزێک له‌کاتی پاکردنه‌وه‌ی شه‌قامێکی شاری سلێمانی‬ ‫كار ده‌ك���ه‌ن‌و به‌رده‌وامیش ‪ 750‬ژینگ ‌ه‬ ‫پارێزمان له‌كاردابون"‪.‬‬ ‫دواج���ار ئه‌وه‌ش���ی راگه‌یان���د ك ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌و ئه‌نجومه‌نی شاره‌وانی‬ ‫بڕیاریانداو‌ه به‌لیس���تێك پاداش���تیان‬

‫بكه‌نه‌وه‌و وتیشی‪ :‬بڕیاره‌ ده‌ستخۆشی‌‌و‬ ‫رێزو سوپاس���یان بكرێت‪ ،‬ئێس���تاش‬ ‫هه‌ندێكیان پاداشتكراون‌و هه‌ندێكیشیان‬ ‫له‌ماوه‌ی داهاتودا قه‌ره‌بو ده‌كرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی كاركردنی شه‌وانیشه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬

‫پۆلیس ‌ی هاتوچۆ وچانی بۆ نییه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬رامان‬

‫ژینگ��� ‌ه پارێزه‌كانه‌و‌ه ناوب���راو ده‌ڵێ‪:‬‬ ‫ئێم ‌ه هه‌میش���ه‌ قه‌رزارب���اری ئه‌وانین‌و‬ ‫هه‌رچییان بۆ بكه‌نین كه‌مه‌‪ ،‬سه‌رباری‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ باری گوزه‌رانیش���یان باش‬ ‫نی ‌ه زۆر دڵسۆزان ‌ه كاره‌كانیان ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫نوێن���ه‌ر ك���ه‌ كوڕێكی س���پیكه‌النه‌یه‌‬ ‫چیرۆكی كڕینی خواردنه‌وه‌ كهۆلیه‌كانی‬ ‫له‌مانگی ره‌مه‌زاندا بۆ ئاوێنه‌ گێڕایه‌وه‌‌و‬ ‫وتی "ل���ه‌و مانگ���ه‌دا مه‌ش���روب گران‬ ‫ده‌بێت به‌س���ه‌یاره‌كه‌م چوم بۆ ته‌قته‌ق‬ ‫چونك���ه‌ ته‌نه���ا له‌وێ ده‌س���تده‌كه‌وێت‬ ‫له‌وبه‌ر شه‌قامه‌كه‌وه‌ ده‌وه‌ستیت‌و دوای‬ ‫دو خول���ه‌ك فرۆش���یارێك كه‌كاڵوێكی‬ ‫له‌س���ه‌ردایه‌ بیره‌یه‌كت له‌وب���ه‌ره‌وه‌ بۆ‬ ‫راده‌وه‌شێنێت‪ ،‬منیش به‌سه‌ر هێمایه‌كم‬ ‫بۆ كرد هاته‌ ئه‌مب���ه‌ره‌وه‌‌و جگه‌ له‌وه‌ی‬ ‫به‌به‌رده‌وام س���ه‌یری ده‌ور‌وبه‌ری ده‌كرد‬ ‫وتی چیت ده‌وێت‌و سه‌یری ده‌موچاویشم‬ ‫مه‌كه‌‪ ،‬منی���ش داوای دو بیره‌‌و لیترێك‬ ‫عاره‌ق���م ك���رد‌و وت���ی دوای دو ده‌قه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ااڵنه‌ له‌مانگی ره‌مه‌زاندا زۆرینه‌ی‬ ‫فرۆشگاكانی مه‌شروب داده‌خرێن‌و ته‌نها‬ ‫له‌چه‌ن���د هۆتێلێكی كه‌م���دا خواردنه‌وه‌‬ ‫كهولی���ه‌كان پێش���كه‌ش ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ راگه‌یه‌نرا كه‌ به‌یانی جه‌ژنه‌‬ ‫ئیدی سه‌رجه‌م دوكانه‌كان ده‌كرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫نوێنه‌ر پاش ماوه‌ی���ه‌ك چاوه‌ڕێكردن‬ ‫فرۆش���یاره‌كه‌ بۆ الی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و وتی‬ ‫"كه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ هیچی پێنه‌بو كه‌ گه‌یشتمه‌‬

‫شه‌ڕه‌ ئاوه‌که‌ی پارکی ئازادی‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌ه به‌سینه‌ما‬

‫به‌ز‬ ‫(به‌ز) نویترین به‌رهه‌مه‌كانی سینه‌ما‬ ‫ده‌خاته‌ به‌رده‌ستتان‬ ‫كه‌ ئه‌مڕۆ له‌جیهانی سینه‌مادا كراوه‌ن‌و‬ ‫بڕی زۆرترین بینه‌ریان‬ ‫هه‌یه‌و پێشكه‌ش به‌ئێوه‌ی خوێنه‌ر‬ ‫ده‌كرێن له‌پله‌ی ‪ 10‬بۆ ‪1‬‬ ‫(سینه‌مای ئه‌مڕۆی جیهان لێره‌دا‬ ‫بدۆه‌زه‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك هه‌رگیز نه‌تدیبێت) ‬

‫هه‌ر له‌ئێواره‌ی‌ یه‌كه‌م رۆژی‌ جه‌ژنه‌وه‌‪،‬‬ ‫دوكانی‌ مه‌شروبفرۆشه‌كان جمه‌یان‬ ‫ده‌هات له‌كڕیار وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ تۆڵه‌ی‌‬ ‫قات‌و قڕی‌ ره‌مه‌زان بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬مه‌شروب‬ ‫فرۆشێك ده‌ڵێت "ته‌نها له‌م سێ‌ رۆژه‌ی‌‬ ‫جه‌ژندا بایی‌ چه‌ند ده‌فته‌ر دۆالرێك‬ ‫مه‌شروبم فرۆشتوه‌"‪.‬‬

‫لێپرسراوی به‌شی خزمه‌تگوزاری‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات‬ ‫شاره‌وانی سلێمان ‌‬ ‫كه‌ له‌ره‌مه‌زاندا شه‌وان ‌ه تا به‌ره‌به‌یان‬ ‫ژینگه‌ پارێزه‌كانیان خه‌ریكی كاری‬ ‫ێ‬ ‫پاككردنه‌وه‌ی سلێمانی بون‌و له‌س ‌‬ ‫ی چه‌ژنیشدا ‪ 1350‬ژینگه‌ پارێز‬ ‫رۆژه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌به‌رده‌وامی له‌كاردا بون‪.‬‬ ‫لێپرس���راوی به‌ش���ی خزمه‌تگوزاری‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی ش���اره‌وانی سلێمانی‬ ‫"رزگار ئه‌حم���ه‌د" ئام���اژ‌ه ب���ه‌و‌ه‬ ‫ده‌دات تیمه‌كانی���ان به‌یارمه‌ت���ی‬ ‫س���ێ كۆمپانی���ای ب���واری پاككه‌ره‌و‌ه‬ ‫له‌مانگی ره‌م���ه‌زان‌و رۆژان���ی جه‌ژندا‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رقاڵی پاككردنه‌و‌ه بون‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫"ب���ه‌رده‌وام ژم���اره‌ی ئامێره‌كانم���ان‬ ‫زیادكردوه‌و كرێكاره‌كانیشمان له‌شوێن ‌ه‬ ‫الوه‌كیه‌كان���ه‌وه‌ هێناوه‌ت��� ‌ه ش���وێن ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كان‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی قه‌باره‌ی‬ ‫خاشاك زیاد نه‌بێت‌و نه‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌شدا یه‌ك هه‌فت ‌ه‬ ‫ناوبراو ئاماژ‌ه ‌‬ ‫پێ���ش جه‌ژن هه‌مو رۆژێك ‪ 100‬بۆ ‪150‬‬ ‫ته‌ن خاش���اكیان له‌رۆژانی تر زیاتریان‬ ‫فڕێداوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی "له‌هه‌رسێ رۆژه‌كه‌ی‬ ‫جه‌ژنیش���دا به‌هۆی زۆربونی خواستی‬ ‫خه‌ڵك بۆ به‌كارهێنانی خۆراك‌و هاتنی‬ ‫گه‌شتیارانه‌و‌ه ‪3‬هه‌زارو ‪600‬ته‌ن خاشاك‬ ‫فڕێدراوه‌‪ .‬ئه‌و لێپرسراو‌ه ئاماژ‌ه به‌وه‌ش‬ ‫ده‌دات ك��� ‌ه تیمه‌كانی���ان به‌ه���اوكاری‬ ‫ی‬ ‫تیمه‌كان���ی كه‌رت���ی تایب���ه‌ت نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌زارو ‪ 350‬ژینگ ‌ه پارێز به‌به‌رده‌وامی‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫‪11‬‬

‫ ‬ ‫جه‌ژنان مه‌شروب کڕیاری زۆر ده‌بێت‬ ‫به‌رده‌مم له‌ژێر تیشێرته‌كه‌یه‌وه‌ یه‌ك لیتر‬ ‫عاره‌قی ده‌رهێناو له‌جانتاكه‌ی پشتیشیدا‬ ‫دو بیره‌كه‌ی دامێ"‪ .‬نوێنه‌ر ئاماژه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌كرد كه‌ كڕینی مه‌شروب له‌ره‌مه‌زاندا‬ ‫وه‌ك تلی���اك وای���ه‌‌و وت���ی "ناكرێت تۆ‬ ‫پایته‌خته‌كه‌ت‪ ،‬به‌پایته‌ختی گه‌شتیاری‬ ‫دی���اری كرابێت ب���ه‌اڵم مانگێك كڕینی‬ ‫مه‌شروب به‌دزیه‌وه‌ بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ سومعه‌ی‬ ‫هه‌رێم وه‌ك ش���وێنێك كه‌ ده‌سه‌اڵتداران‬ ‫ب���اس له‌وه‌ده‌ك���ه‌ن كه‌ ئ���ازادی تێدایه‌‬ ‫ناشرین ده‌كات له‌سه‌ر ئاستی جیهان"‪.‬‬ ‫شاسوار كه‌ ناوێكی خوازراوی یه‌كێك‬ ‫له‌فرۆش���یارانی خواردنه‌وه‌ كهۆلیه‌كانه‌‬ ‫له‌شه‌قامی س���الم باس���ی له‌وه‌كرد كه‌‬ ‫فرۆش���تنی مه‌ش���روب له‌چه‌ن���د رۆژی‬ ‫راب���ردوی جه‌ژن���دا زۆر زیادیك���ردوه‌‬ ‫به‌رێژه‌ی���ه‌ك كه‌ دو ئه‌وه‌ن���ده‌ی رۆژانی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ئاسایی پێش ره‌مه‌زان بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و فرۆش���یاره‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ ئاماژه‌ی‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ك���رد ك���ه‌ چه‌ند رۆژێ���ك به‌ر‬ ‫له‌هاتنی مانگی ره‌مه‌زان ئه‌وان فرۆشیان‬ ‫زی���اد ده‌كات‌و وتی "ئه‌وان���ه‌ی كه‌ دێن‬ ‫زۆرینه‌یان به‌كێس مه‌ش���روبات ده‌كڕن‌و‬ ‫زه‌خیره‌ی ده‌كه‌ن"‪ .‬باس���ی‌ له‌وه‌ش كرد‬ ‫كه‌ به‌هۆی‌ مانگێك داخس���تنی‌ دوكانی‌‬ ‫مه‌ش���روب فرۆش���ه‌كانه‌وه‌‪ ،‬له‌جه‌ژن���دا‬ ‫دوكانه‌كانی���ان به‌رناك���ه‌وێ‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫ی قاتوقڕی‌‬ ‫"وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ بیانه‌وێ‌ تۆڵه‌ ‌‬ ‫ره‌مه‌زان بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬زۆرترین خه‌ڵك رومان‬ ‫تێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌س���ێ‌ رۆژه‌كه‌ی‌ جه‌ژندا‬ ‫فرۆش���ێكی‌ زۆرم هه‌بوه‌‪ ،‬بڕه‌كه‌ی‌ ناڵێم‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌وه‌ن���ده‌ ده‌ڵێم چه‌ند ده‌فته‌رێك‬ ‫دۆالر ده‌بو"‪.‬‬

‫له‌فه‌یسبوکه‌وه‌‬

‫‪Turbo .10‬‬ ‫‪Despicable Me 2 .9‬‬ ‫‪The Conjuring .8‬‬ ‫‪The Wolverine .7‬‬ ‫‪The Smurfs 2 .6‬‬ ‫‪2Guns .5‬‬ ‫‪Percy Jackson: Sea Of .4‬‬ ‫‪Monsters‬‬

‫‪ .3‬وادیاره‌ ئه‌مساڵ فیلمه‌ ئه‌نیمه‌یشنه‌كان‬ ‫ت���ه‌واوی س���ینه‌ماكانی ئه‌مه‌ریكای���ان‬ ‫داگیرك���ردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌م هه‌فت���ه‌ش فیلمی‬ ‫ئه‌نیمه‌یش���نی (‪ )Planes‬ته‌واوی فیلمه‌‬ ‫ئه‌نیمه‌یش���نه‌كانی ت���ری له‌س���ێ پله‌ی‬ ‫یه‌كه‌مینه‌كان ده‌ركرد‪ ،‬هاته‌ پله‌ی سێیه‌م‬ ‫له‌یه‌كه‌م هه‌فته‌ی نمایش���كردنیدا به‌بڕی‬ ‫زیاتر له‌ (‪ )8‬ملیۆنی دۆالری ئه‌مه‌ریكی‬ ‫په‌یداكرد‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایده‌رده‌خات به‌هۆی‬ ‫ئه‌و هیالكیه‌ی ئه‌مڕۆی جیهان تێیكه‌وتوه‌و‬ ‫په‌س���تانێكی زۆر له‌س���ه‌ر باری ده‌رونی‬ ‫مرۆڤه‌كان دروستبوه‌‪ ،‬كه‌ ته‌ماشاكه‌رانی‬ ‫فیلم له‌م س���ه‌رده‌مه‌دا ب���ه‌دوای فیلمی‬ ‫خێزانی‌و كۆمیدیدا ده‌گه‌ڕێن ‪ ...‬كه‌واته‌‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌دوای فیلمێكی وادا ده‌گه‌ڕێیت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ فیلمه‌كه‌ته‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫ی حاجی‌ له‌قله‌قه‌كه‌ ‌‬ ‫دوای ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مزگه‌وت ‌ی خانه‌قای‌ هه‌ولێر به‌هۆ ‌‬ ‫شه‌ڕی‌ ناوخۆ كوژرا‌و هه‌ولێر بێ حاج ‌ی‬ ‫له‌قله‌ق كراو شوێنه‌كه‌ی‌ به‌چۆڵ ‌ی‬ ‫ی چه‌ند كه‌سێكه‌وه‌ دو‬ ‫مایه‌وه‌‪ ،‬له‌رێگه‌ ‌‬ ‫بێچو‌ه حاجی‌ له‌قله‌قیان هێنایه‌و‌ه بۆ‬ ‫شوێنه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ك‪ ،‬سه‌رۆكی‌ سه‌نته‌ر ‌‬ ‫وشیار نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هره‌‌و یه‌كێك له‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫رۆشنبیر ‌‬ ‫ك ‌ه ده‌س����تی‌ هه‌بو‌ه له‌بیرۆكه‌ی‌ هێنان ‌ی‬ ‫ی‬ ‫حاجی‌ له‌قله‌كه‌كان بۆ هه‌ولێر‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫راگه‌یاند" كه‌ به‌ه����ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و وه‌ك‬ ‫ی ره‌س����ه‌نایه‌ت ‌ی‬ ‫كه‌س����ایه‌تیه‌كی‌ ب����وار ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫وێن‬ ‫‌و‬ ‫ت‬ ‫‌كا‬ ‫ه‬ ‫كارد‬ ‫ك���� ‌ه له‌كوردس����تان‬ ‫حاجی له‌قله‌قه‌ نوێکه‌ی هه‌ولێر‬ ‫ك����ورده‌واری‌ باڵوده‌كاته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ رۆژێك‬ ‫ی حاج����ی‌ له‌قله‌قێ����ك هه‌ولێ����ر‌و خه‌ڵكێكی‌ زۆر ئاماده‌یبون دو‬ ‫ل����ه‌الی‌ هێالن����ه‌ ‌‬ ‫ی له‌قله‌قه‌كه‌مان به‌زیندوی ‌ی‬ ‫وێنه‌یه‌ك����ی‌ گرت����وه‌‌و باڵویكردۆت����ه‌وه‌‪ ،‬بێچوه‌ حاج ‌‬ ‫ی هێنایه‌وه‌ بۆ ش����وێنی‌ پێش����وی‌ حاج ‌ی‬ ‫ی راگه‌یاندن����ی‌ پارێ����زگا ‌‬ ‫به‌رپرس����ان ‌‬ ‫ی ناو پاركی‌ ش����ار‬ ‫هه‌ولێریش وێنه‌كه‌ ده‌بینن‌و په‌یوه‌ندییان له‌قله‌ق����ه‌ كوژراوه‌كه‌ ‌‬ ‫پێوه‌ك����ردوه‌‌و داوایانلێك����ردو‌ه ئه‌گ����ه‌ر له‌هه‌ولێ����ر كه‌ ته‌مه‌نیان له‌نێوان ‪ 6‬تا ‪8‬‬ ‫ش����وێنێك ده‌زانێت كه‌ حاجی‌ له‌قله‌ق ‌ی مانگ ده‌بێت‪ ،‬وه‌كو دیاری ‌هك‌و بێبه‌رامبه‌ر‬ ‫ی هه‌ولێر كه‌ پێشتر‌و له‌ساڵ ‌ی‬ ‫لێی����ه‌ پێیانبڵێت‪ ،‬ئه‌وی����ش گوتویه‌تی‌ بۆ ش����ار ‌‬ ‫ی كه‌سێكه‌وه‌ شه‌هیدكرا‬ ‫به‌ڵێ‌ ش����وێن هه‌یه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش ‪ 1995‬كه‌ له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی داناوه‌‌و كه‌ ده‌یویس����ت تفه‌ن����گ تاقیبكاته‌وه‌‌و‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ هاوڕێیه‌كی‌ بیرۆكه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و حاج ‌ی‬ ‫بۆی‌ باس����كردون كه‌ هاوڕێیه‌كیان هه‌ی ‌ه لوله‌كه‌ی‌ ئاراسته‌ی‌ هێالنه‌ ‌‬ ‫ی كرد‪.‬‬ ‫ی له‌قله‌قه‌كرد‌و شه‌هید ‌‬ ‫ی ده‌ش����ت ‌ی مه‌ال ش����یر له‌گوند ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫وش����یار نوری‌ ل����ه‌ك ب����اس له‌وه‌ش‬ ‫ێ ره‌قه‌ له‌وێ����دا حاجی‌ له‌قله‌ق‬ ‫باغه‌م����ر ‌‬ ‫ی زۆری‌ له‌و ده‌كات" ك����ه‌ یه‌كێك له‌خاس����یه‌ته‌كان ‌ی‬ ‫به‌خێوده‌كات‌و ش����اره‌زاییه‌ك ‌‬ ‫ب����واره‌دا هه‌یه‌‪ ،‬دواتر له‌گ����ه‌ڵ مام زیاد حاجی‌ له‌قله‌ق ئه‌وه‌یه‌ له‌هه‌ر ش����وێنێك‬ ‫ش����ێروان ‌ی په‌یوه‌ندیمان پێیه‌وه‌ كرد‌وه‌‌و بتۆرێت تا ‪ 100‬س����اڵ ن����ه‌وه‌ دوای‌ نه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی حاج ‌ی ناگه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ ئه‌و شوێنه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌‬ ‫گروپێكم����ان دان����اوه‌ به‌ن����او ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌قله‌قه‌ زیندۆكان‌و سه‌ردانی‌ راگه‌یاندن‌و ئه‌وان كردویان����ه‌‌و هێناویانه‌ بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ولێریان ئه‌و حاجی‌ له‌قله‌قه‌ نیه‌ كه‌ ش����ه‌هیدكرا‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان����ی‌ پارێ����زگا ‌‬ ‫ی خۆماڵیه‌‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫ك����ردوه‌‌و ئه‌وانی����ش به‌خۆش����حاڵیه‌و‌ه به‌ڵكو یه‌كێكی‌ تر ‌‬ ‫پێشوازیان له‌بیرۆكه‌كه‌ كردوه‌‌و ئه‌وانیش ك ‌ه حاجی‌ له‌قله‌ق گه‌رمیان‌و كوێس����تان‬ ‫ل ‌ه ‪ 8/7‬به‌مه‌راس����یمێكی‌ شایس����ته‌ ك ‌ه ده‌كات جارێك����ی‌ ت����ر ده‌گه‌ڕێت����ه‌و‌ه بۆ‬ ‫زۆرێك له‌به‌رپرسان‌و كه‌س����ایه‌تیه‌كان ‌ی ش����وێنه‌كه‌ی‌ چونك���� ‌ه زۆر به‌زه‌حمه‌ت‬

‫کاوڕ‬

‫گا‬

‫پۆلیسی هاتوچۆ له‌کاتی رێکخستنی رێگاوباندا‬ ‫ی‬ ‫هێالنه‌ك����ه‌ی‌ تێكده‌چێ����ت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خاڵه‌ وشیار ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌وته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات ك���� ‌ه له‌كه‌لت����وری‌ ك����ورده‌وار ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ زۆر پیرۆز سه‌یری‌ حاج ‌ی‬ ‫له‌قله‌قیان كراوه‌و چه‌ندین مه‌ت ‌هڵ‌و باس ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه زه‌ره‌ر‌و زیانی‌ نیه‌‌و‬ ‫ماری����ش ده‌خوات ك����ه‌ دوژمنی‌ مرۆڤه‌‪،‬‬ ‫جگ����ه‌ له‌وانه‌ش حاجی‌ له‌قله‌ق س����ااڵن ‌ه‬ ‫له‌مانگ ‌ی ‪ 4‬هێلك ‌ه ده‌كات‌و چوار تا پێنج‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم دوان له‌الی‌ خۆ ‌‬ ‫بێچو ‌‬ ‫ێ ده‌دات‪،‬‬ ‫ده‌هێڵێته‌وه‌‌و ئه‌وانی‌ ت����ر فڕ ‌‬ ‫خواردنی‌ ئه‌وانه‌ش باڵی‌ مریشك‌و بۆق‌و‬ ‫ی ده‌ست‬ ‫ماس���� ‌ی بچوك‌و ئه‌گه‌ر ماریش ‌‬ ‫بكه‌وێ����ت ده‌یخ����وات‪ ،‬گه‌ڕان����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫دو بێچ����و‌ه حاج ‌ی له‌قله‌ق����ه‌ش به‌وته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ال ‌‬ ‫خاڵ ‌ه وش����یار دڵخۆشیه‌كی‌ زۆر ‌‬ ‫هاواڵتیان����ی‌ هه‌ولێ����ر لێكه‌وتۆت����ه‌وه‌‌و‬ ‫رۆژان����ه‌ش خه‌ڵكێك����ی‌ زۆر س����ه‌ردانی‌‬ ‫ی حاج ‌ی‬ ‫ئه‌و ش����وێنه‌ ده‌كه‌ن ب����ۆ بینین ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌قله‌ق����ه‌كان‌و ل����ه‌دوره‌وه‌ش وێن����ه‌ ‌‬ ‫ده‌گرن‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ش تا چه‌ند ئومێدێك‬

‫دوانه‌‬

‫ره‌نگه‌ روبه‌روی‌ كارێكی‌ قورس ببیته‌و‌ه ره‌نگه‌ روب���ه‌روی‌ بارێكی‌ ده‌رونی‌ نائارم دان ب���ه‌ خۆت���د ا بگ���ره‌و خۆراگر ب ‌ه‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌ی‌ داهاتوو‪ ،‬هه‌وڵ بده‌ ژیرانه‌ ببیته‌وه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و كێشه‌ سۆزدارییه‌ی‌ بی���ر له‌وه‌ده‌كه‌یت���ه‌وه‌ ك���ه‌ پاره‌یه‌ك‬ ‫هه‌ڵسو كه‌وت بكه‌یت‌و كاره‌كان ل ‌ه خۆت كه‌ توش���ی‌ بویته‌ ئه‌م ماوه‌یه‌‪ .‬هه‌وڵبده‌ كۆبكه‌یت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم په‌ل���ه‌ت نه‌بێت‬ ‫زۆرینه‌ی‌ كاره‌كانت به‌دڵی‌ تۆ ده‌بێت‪.‬‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندیه‌ك ئه‌نجام نه‌ده‌ی‌‪.‬‬ ‫تێك نه‌ده‌یت‪.‬‬

‫هه‌ی����ه‌ ئ����ه‌و حاج���� ‌ی له‌قله‌قان���� ‌ه له‌و‬ ‫شوێنه‌دا بمێننه‌وه‌‌و نه‌ڕۆن" وشیار وت ‌ی‬ ‫ی‬ ‫"له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‌ ئه‌و دو بێچوه‌ ‌‬ ‫هێناوه‌ بۆ ئه‌و ش����وێنه‌ ش����اره‌زاییه‌ك ‌ی‬ ‫باش ‌ی له‌و بواره‌دا هه‌یه‌‌و ئێستاش رۆژان ‌ه‬ ‫دوجار سه‌ردانیان ده‌كات‌و باڵی‌ كردون‌و‬ ‫لێناگه‌ڕێت بفڕن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌گه‌ر تا ‪40‬‬ ‫رۆژ باڵه‌كانیان نه‌هاته‌و‌ه ئه‌وا ئومێدێك ‌ی‬ ‫زۆر هه‌ی���� ‌ه ك ‌ه بمێننه‌وه‌‌و ش����وێنه‌كه‌ش‬ ‫ماڵی‌ ته‌واویان بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش هاواڵتیان ‌ی‬ ‫هه‌ولێ����ر دڵخ����ۆش ده‌كات چونك���� ‌ه‬ ‫خه‌ڵكێكی‌ زۆر به‌و هیوای ‌ه بون كه‌ رۆژێك‬ ‫له‌رۆژان حاجی‌ له‌قله‌قه‌ك����ه‌ به‌زیندوی ‌ی‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌ماوه‌ی‌ رابردودا‬ ‫ی په‌یكه‌ر بۆ‬ ‫گروپێك پێكهاتبو به‌ن����او ‌‬ ‫حاج ‌ی له‌قله‌ق دروس����ت بكرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌وته‌ی‌ وش����یار ئه‌وان دژی‌ ئه‌مه‌ بون‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان ش����تی‌ زیندویان پ ‌ێ‬ ‫ی بۆ‬ ‫باش����تربوه‌ له‌مردو‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫مرۆڤایه‌تی‌ س����ه‌لماند كه‌ كورد ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌گه‌ڵ په‌له‌وه‌ر‌و باڵن����ده‌‌و گیانله‌به‌ران‬ ‫دۆستایه‌تی‌ هه‌بێت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫م���ه‌رج نیه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ت���ۆ به‌دڵت بێت‬ ‫ش���تێكی‌ باش بێت‪ ،‬پێویس���تت به‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ به‌خۆدا بچیته‌وه‌ ماوه‌یه‌كه‌ توره‌‬ ‫ده‌رده‌كه‌ویت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪:‬‬

‫‪( .2‬جێنیفێر ئه‌نیس���تۆن) ( ‪Jennfier‬‬ ‫‪ )Aniston‬یه‌كێ���ك له‌باش���ترین‬ ‫ئه‌كته‌ره‌كان���ی ئه‌مڕۆ له‌جیهاندا له‌فیلمی‬ ‫ئه‌مه‌ریكی (‪ )We‌re The Millers‬هاته‌وه‌‬ ‫سه‌ر شاشه‌ی گه‌وره‌ راسته‌وخۆ بۆ پله‌ی‬ ‫دوه‌م‪ ،‬ئ���ه‌م فیلمه‌ له‌یه‌كه‌م نمایش���یدا‬ ‫نزیك���ه‌ی ب���ڕی (‪ )20‬ملی���ۆن دۆالری‬ ‫ئه‌مه‌ریكی گه‌ڕانده‌وه‌‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌ فیلمێكی‬ ‫درامای كۆمیدیه‌ باس له‌خێزانێكی ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌كات كه‌ كاتی ئاس���ایی به‌سه‌ر ده‌به‌ن‬ ‫له‌كاتێكدا هه‌ریه‌كێكیان بارێكی تایبه‌ت‬ ‫به‌خۆی���ان هه‌یه‌‪ ،‬ب���ۆ هه‌وادارانی فیلمی‬ ‫كۆمیدی ئه‌مه‌ باش���ترینه‌ ‪ ...‬هه‌وڵبده‌ن‬ ‫به‌گه‌نمه‌شامی زۆره‌وه‌ دانیشن بۆی‪.‬‬

‫‪sul-traffic‬‬

‫ده‌ك���رد به‌ه���ۆی هاتن���ی ژماره‌یه‌كی‬ ‫ئا‪ :‬رامان‬ ‫زۆری گه‌ش���تیاره‌و‌ه رێگاوبان���ه‌كان‬ ‫قه‌ره‌باڵغتربن‌و ئه‌وه‌ش به‌رونی له‌ناوچ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ر‌ه زۆر ‌‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی زۆربه‌ ‌‬ ‫گه‌شتیارییه‌كان به‌دیاركه‌وت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌بر ‌‬ ‫كارمه‌نده‌كان ‌‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه باس له‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ی ره‌مه‌زانان‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ناو ئێواره‌ ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای قه‌ره‌باڵغی ش���ه‌قامه‌كان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ژن كاتیان له‌سه‌ر سفره‌ ‌‬ ‫به‌یان ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌م جه‌ژنه‌ كه‌متری���ن گرفتی‬ ‫خاوو خێزانیان به‌سه‌ربه‌رن‪600 ،‬‬ ‫ی "له‌ناو شاری‬ ‫ی هاتوچۆ رویداوه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫پۆلیس‌و كارمه‌ند‌و ئه‌فسه‌ری‌ هاتوچۆ ‌‬ ‫ی به‌بێ‌ پشودان له‌شه‌قامه‌كاندا س���لێمانیدا ته‌نها یه‌ك روداوی هاتوچۆ‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه به‌داخه‌و‌ه‬ ‫ی شار‬ ‫ی هاتوچۆ ‌‬ ‫خه‌ریكی‌ رێكخستن ‌‬ ‫زۆرتر هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مس���اڵ به‌جیاواز‬ ‫بون‪.‬‬ ‫ی روداوه‌كان‬ ‫له‌سااڵنی پێش���وتر رێژه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری هاتوچۆی س���لێمانی زۆر كه‌مبونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ه���ۆكاری كه‌مبون���ه‌وه‌ی‬ ‫"عه‌مید محه‌م���ه‌د تاهیر" له‌لێدوانێكیدا‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ ئ���ه‌وه‌ی ئاش���كراكرد ك ‌ه روداوه‌كانی هاتوچۆشی بۆ به‌كارهێنانی‬ ‫به‌هاوكاری هێزه‌كانی ئاسایشی ناوخۆ شێوازێكی نوێ گه‌ڕانده‌و‌ه ك ‌ه توانیویان ‌ه‬ ‫پالنێكی تۆكمه‌یان ب���ۆ رۆژانی جه‌ژن له‌رێگه‌ی به‌كارهێنانی هێلیكۆپته‌رێكه‌و‌ه‬ ‫ی "له‌یه‌كه‌م رۆژو دوه‌م كۆنتڕۆڵی كێشه‌كانی هاتوچۆ بكه‌ن‪.‬‬ ‫دانابو‪ ،‬ئ���ه‌و وت ‌‬ ‫عه‌می���د محه‌مه‌د تاهیر‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‬ ‫رۆژی جه‌ژن���دا بۆ ئ���ه‌وه‌ی كارمه‌ندانی‬ ‫سه‌رشه‌قامه‌كان پشو بده‌ن‪ ،‬كارمه‌ندانی خس���ته‌ڕو به‌ه���ۆی ماندوبون���ی‬ ‫ناو به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیمان هێناوه‌ت ‌ه س���ه‌ر كارمه‌نده‌كانی���ان له‌ڕۆژان���ی جه‌ژن���دا‬ ‫پاداشتیان ده‌كه‌ن‌و وتی "ده‌ستكراوه‌م‬ ‫شه‌قامه‌كان"‪.‬‬ ‫ی "پێش���بینی ئه‌وه‌م���ان بۆیان چ له‌پاداشت‌و چ له‌سوپاسنامه‌"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫كاتی‌ ئه‌وه‌ هاتووه‌ په‌یوه‌ندیه‌ مرۆیه‌كانت مه‌زاج���ت ب���اش نابێ���ت به‌ ه���ۆی‌ ئه‌و‬ ‫چاك بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬باشتروایه‌ روبه‌روی‌ ئه‌و كێش���ه‌دارایانه‌ ك���ه‌ روب���ه‌رت بۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫كێشانه‌ ببیته‌وه‌ كه‌ دێنه‌ پیشت‌و ئازایانه‌ هه‌وڵبده‌ هی���چ په‌یوه‌ندیه‌ك ره‌فز مه‌كه‌‬ ‫كه‌ هاورێكانت له‌گه‌ڵت دروستی‌ ئه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بریار بده‌یت‪.‬‬

‫‪ )Elysium( .1‬فیلمێكی نوێی ئاكشن ‌ه‬ ‫له‌نواندن���ی (مات ده‌یم���ۆن) ئه‌م فیلمه‌‬ ‫له‌یه‌كه‌م ده‌ركه‌وتنی س���ینه‌ماییدا زیاتر‬ ‫ل���ه‌ (‪)11‬ملی���ۆن دۆالری ئه‌مه‌ریك���ی‬ ‫په‌یداك���ردو هات���ه‌ پێش���ینه‌ی هه‌م���و‬ ‫فیلمه‌كان���ی ت���ر به‌پله‌ی یه‌ك���ه‌م‪ ،‬ئه‌م‬ ‫فیلم���ه‌ چاوه‌ڕێی س���ه‌ركه‌وتنێكی زۆری‬ ‫لێده‌كرێت‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای تێچونی فیلمه‌كه‌‬ ‫زۆر زیات���ره‌ له‌ب���ڕی گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ی‬ ‫یه‌ك���ه‌م هه‌فته‌یی‪ ،‬ئه‌وه‌ی زۆر س���ه‌رنج‬ ‫راده‌كێشێت له‌م فیلمه‌دا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مات‬ ‫ده‌یمۆن به‌جس���مێكی زۆر ته‌ندروسته‌وه‌‬ ‫هاتۆته‌وه‌ كه‌ واده‌كات هه‌وادارانی زیاتر‬ ‫مه‌به‌س���تیان بێت بۆ س���ه‌یركردنی ‪...‬‬ ‫بۆ هه‌م���و هه‌وادارنی ئه‌م جۆره‌ فیلمانه‌‬ ‫ئێستا له‌سینه‌ماكان نمایشده‌كرێت‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫كۆتای‌ به‌و كێش���انه‌ بێنه‌ ك���ه‌ كه‌وتۆت ‌ه چاوت ب���ه‌ هاورێیه‌كت ده‌كه‌وێت كه‌ زۆر سه‌فه‌رێكی‌ كورت ئه‌نجام ده‌ده‌یت برێك ئی���ش‌و كاراكان���ت پێویس���تی‌ به‌ رێك به‌ه���ۆی‌ س���ه‌رقاڵی‌ زۆرت به‌كاره‌كانت‌و‬ ‫ی باری‌ خس���تنه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ به‌ه���اوكاری‌ خێزانت هیالك بوونێك���ی‌ له‌راده‌به‌ده‌ر توش���ی‌‬ ‫نێ���وان خ���ۆت‌و هاورێكانت له‌ ش���وێنی‌ خۆش حاڵت ده‌كات‪ ،‬هه‌ندێ‌ ده‌سكه‌وتی‌ باره‌ی‌ زۆر خه‌رج ده‌كه‌یت‪ ،‬ئاگادار ‌‬ ‫كاره‌كه‌ت‪ .‬یان باش���تره‌ ماوه‌یه‌ك پشوو دارایت ده‌بێت ك���ه‌ ده‌مێكه‌ چاوه‌روانیت دارایت ببه‌ دورنی���ه‌ روبه‌روی‌ قه‌یرانێكی‌ باش���تروایه‌ گۆانكاریه‌كی���ان تێدائه‌نجام كێش���ه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ ده‌بیت بۆماوه‌یه‌ك‬ ‫ناره‌حه‌تت ده‌كات‪.‬‬ ‫بده‌یت دووشه‌م رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬ ‫دارایی‌ ببیته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫وه‌رگریت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫هه‌ست به‌بێزاری‌ ده‌كه‌یت به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ته‌مایی‌ سه‌فه‌رێك بویت به‌اڵم ئه‌نجامت‬ ‫نه‌دا‪ ،‬هه‌ن���دێ‌ له‌كاته‌كانت ته‌رخان بكه‌‬ ‫بۆخیزانه‌كه‌ت‌و ده‌وروبه‌رت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ژینگه‌پارێز‪ ..‬سه‌ربازی‌ ون‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪fashion‬‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬ ‫"سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬

‫زیاتر له‌ ‪ 33‬هه‌زار ته‌ن خۆڵ‌و خاشاك له‌ره‌مه‌زان‌و جه‌ژندا فڕێدراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬رامان عومه‌ر‬

‫ستایلی ماریا بارۆس‪...‬‬ ‫له‌فه‌ڕه‌نساو ‌ه بۆ سلێمانی!‬ ‫جه‌ژن����ی ره‌مه‌زانتان پی����رۆز خانمانی‬ ‫به‌ڕێز‪ ،‬ته‌واوبونی هاوینی ئه‌مس����اڵیش‬ ‫هه‌ربه‌خۆش����ی بێ����ت‪ .‬یه‌كێ����ك‬ ‫له‌ڕێگره‌كانی كه‌ ئه‌مڕۆ له‌كوردس����تاندا‬ ‫روبه‌ڕوی ت����ۆی خانمی به‌ڕێز ده‌بێته‌وه‌‬ ‫گه‌رم����ای رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس����ته‌‪ ،‬كه‌‬ ‫وایكردوه‌ نه‌توانی����ت به‌ئاره‌زوی خۆت‬ ‫خۆتبگۆڕیت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی ك����ه‌ جێ����ی خۆش����حاڵییه‌‬ ‫تێگه‌یش����تنی ئاره‌زومه‌ندانی فاش����یۆن‬ ‫له‌لوتكه‌دایه‌ بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌‪ ،‬جه‌ژنی‬ ‫ئه‌مس����اڵیش وایك����رد بكه‌وێته‌ هاوینی‬ ‫گه‌رمی (‪)2013‬ه‌وه‌‪ ،‬خۆش����ترین كات‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ تۆی خانم ته‌واو ره‌زامه‌ندیت‬ ‫له‌جوان����ی ده‌م‌و چ����اوت‌و له‌ش‌و الرت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ته‌واوی ئ����ه‌م ره‌زامه‌ندییه‌ به‌بێ‬ ‫یارمه‌تی كه‌سانی شاره‌زای پڕنابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ماریا باڕۆس دیزاینه‌رێكی جلوبه‌رگی‬ ‫به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ك س����ه‌نیگالییه‌وه‌و له‌مڕۆدا‬ ‫ن����اوی خ����ۆی كردۆت����ه‌وه‌ له‌جیهانی‬ ‫جلوبه‌رگ فاش����یۆندا‪ ،‬گ����ه‌ر بڵێم ئه‌م‬ ‫جه‌ژنه‌ (ماری����ا بارۆس) له‌س����لێمانی‬ ‫بو‪ ،‬پێت س����ه‌یر نه‌بێت! ماریا بارۆس‬ ‫ئه‌مڕۆ له‌س����لێمانی بو به‌پۆشاكه‌كانی‪،‬‬

‫ ‬

‫‪m‬‬ ‫‪co‬‬ ‫‪o.‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪if‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪ya nAr‬‬ ‫‪ir f@ fee‬‬ ‫‪a Sa‬‬ ‫‪n.‬‬ ‫@ ‪ee r‬‬ ‫‪f‬‬ ‫‪sa itte‬‬ ‫‪Tw‬‬

‫به‌واتایه‌ك����ی تر ئه‌مڕۆ پۆش����اكه‌كانی‬ ‫(ماری����ا ب����ارۆس)ی ‪ 2013‬له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تاندا ده‌س����تده‌كه‌وێت‪ ،‬زۆر‬ ‫خۆش����حاڵبوم ك����ه‌ گه‌ش����ه‌كردنێكی‬ ‫واده‌بینم له‌ئه‌مڕۆی واڵته‌كه‌م‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫لێره‌وه‌ پێمانخۆشه‌ پێتانبڵێین كه‌ چۆن‬ ‫بتوانیت به‌ماری ب����ارۆس خۆتبگۆڕیت‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ی هی����چ گۆڕانكاریه‌كی تێدا‬ ‫بكه‌یت‪:‬‬ ‫• هه‌میشه‌ قژت به‌س����تراوبێت‪ ،‬واتا‬ ‫س����اده‌یی به‌قژت����ه‌وه‌ دیاربێ����ت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫قه‌ره‌باڵغی‪.‬‬ ‫• پێویستت به‌ئێكسسواراتی گه‌وره‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬وات����ا ملوانكه‌ی گ����ه‌وره‌ گه‌ر‬ ‫پێویست بكات‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫پێویس����تت به‌بازن����ی ده‌س����ت هه‌ی����ه‌‬ ‫به‌قه‌باره‌ی گه‌وره‌‪ ،‬گه‌ر ره‌نگی ئاڵتونی‬ ‫بێت باشترینه‌‪.‬‬ ‫• خ����ۆت دوربگ����ره‌ له‌پێاڵوی فالت‪،‬‬ ‫هه‌میش����ه‌ جانتای گه‌وره‌ت به‌ده‌سته‌وه‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌هێزیت ده‌رده‌خات‪.‬‬ ‫تۆش خ����ۆت بێبه‌ش مه‌ك����ه‌ چونكه‌‬ ‫ره‌نگ����ه‌ ته‌نه����ا كه‌مێك راوێ����ژكاری‌و‬ ‫یارمه‌تیت پێویستبێت‪.‬‬

‫حاج ‌ی له‌قله‌قه‌كه‌ی‌ هه‌ولێر به‌زیندوی ‌ی گه‌ڕایه‌وه‌‬

‫"له‌جه‌ژندا فرۆشی "مه‌شروبات" به‌راود‬ ‫به‌پێش جه‌ژن دو ئه‌وه‌نده‌ زیادیكردوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬رامان عومه‌ر‬

‫ ‬ ‫ژینگه‌ پارێزێک له‌کاتی پاکردنه‌وه‌ی شه‌قامێکی شاری سلێمانی‬ ‫كار ده‌ك���ه‌ن‌و به‌رده‌وامیش ‪ 750‬ژینگ ‌ه‬ ‫پارێزمان له‌كاردابون"‪.‬‬ ‫دواج���ار ئه‌وه‌ش���ی راگه‌یان���د ك ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌و ئه‌نجومه‌نی شاره‌وانی‬ ‫بڕیاریانداو‌ه به‌لیس���تێك پاداش���تیان‬

‫بكه‌نه‌وه‌و وتیشی‪ :‬بڕیاره‌ ده‌ستخۆشی‌‌و‬ ‫رێزو سوپاس���یان بكرێت‪ ،‬ئێس���تاش‬ ‫هه‌ندێكیان پاداشتكراون‌و هه‌ندێكیشیان‬ ‫له‌ماوه‌ی داهاتودا قه‌ره‌بو ده‌كرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی كاركردنی شه‌وانیشه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬

‫پۆلیس ‌ی هاتوچۆ وچانی بۆ نییه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬رامان‬

‫ژینگ��� ‌ه پارێزه‌كانه‌و‌ه ناوب���راو ده‌ڵێ‪:‬‬ ‫ئێم ‌ه هه‌میش���ه‌ قه‌رزارب���اری ئه‌وانین‌و‬ ‫هه‌رچییان بۆ بكه‌نین كه‌مه‌‪ ،‬سه‌رباری‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ باری گوزه‌رانیش���یان باش‬ ‫نی ‌ه زۆر دڵسۆزان ‌ه كاره‌كانیان ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫نوێن���ه‌ر ك���ه‌ كوڕێكی س���پیكه‌النه‌یه‌‬ ‫چیرۆكی كڕینی خواردنه‌وه‌ كهۆلیه‌كانی‬ ‫له‌مانگی ره‌مه‌زاندا بۆ ئاوێنه‌ گێڕایه‌وه‌‌و‬ ‫وتی "ل���ه‌و مانگ���ه‌دا مه‌ش���روب گران‬ ‫ده‌بێت به‌س���ه‌یاره‌كه‌م چوم بۆ ته‌قته‌ق‬ ‫چونك���ه‌ ته‌نه���ا له‌وێ ده‌س���تده‌كه‌وێت‬ ‫له‌وبه‌ر شه‌قامه‌كه‌وه‌ ده‌وه‌ستیت‌و دوای‬ ‫دو خول���ه‌ك فرۆش���یارێك كه‌كاڵوێكی‬ ‫له‌س���ه‌ردایه‌ بیره‌یه‌كت له‌وب���ه‌ره‌وه‌ بۆ‬ ‫راده‌وه‌شێنێت‪ ،‬منیش به‌سه‌ر هێمایه‌كم‬ ‫بۆ كرد هاته‌ ئه‌مب���ه‌ره‌وه‌‌و جگه‌ له‌وه‌ی‬ ‫به‌به‌رده‌وام س���ه‌یری ده‌ور‌وبه‌ری ده‌كرد‬ ‫وتی چیت ده‌وێت‌و سه‌یری ده‌موچاویشم‬ ‫مه‌كه‌‪ ،‬منی���ش داوای دو بیره‌‌و لیترێك‬ ‫عاره‌ق���م ك���رد‌و وت���ی دوای دو ده‌قه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ااڵنه‌ له‌مانگی ره‌مه‌زاندا زۆرینه‌ی‬ ‫فرۆشگاكانی مه‌شروب داده‌خرێن‌و ته‌نها‬ ‫له‌چه‌ن���د هۆتێلێكی كه‌م���دا خواردنه‌وه‌‬ ‫كهولی���ه‌كان پێش���كه‌ش ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ راگه‌یه‌نرا كه‌ به‌یانی جه‌ژنه‌‬ ‫ئیدی سه‌رجه‌م دوكانه‌كان ده‌كرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫نوێنه‌ر پاش ماوه‌ی���ه‌ك چاوه‌ڕێكردن‬ ‫فرۆش���یاره‌كه‌ بۆ الی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و وتی‬ ‫"كه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ هیچی پێنه‌بو كه‌ گه‌یشتمه‌‬

‫شه‌ڕه‌ ئاوه‌که‌ی پارکی ئازادی‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌ه به‌سینه‌ما‬

‫به‌ز‬ ‫(به‌ز) نویترین به‌رهه‌مه‌كانی سینه‌ما‬ ‫ده‌خاته‌ به‌رده‌ستتان‬ ‫كه‌ ئه‌مڕۆ له‌جیهانی سینه‌مادا كراوه‌ن‌و‬ ‫بڕی زۆرترین بینه‌ریان‬ ‫هه‌یه‌و پێشكه‌ش به‌ئێوه‌ی خوێنه‌ر‬ ‫ده‌كرێن له‌پله‌ی ‪ 10‬بۆ ‪1‬‬ ‫(سینه‌مای ئه‌مڕۆی جیهان لێره‌دا‬ ‫بدۆه‌زه‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك هه‌رگیز نه‌تدیبێت) ‬

‫هه‌ر له‌ئێواره‌ی‌ یه‌كه‌م رۆژی‌ جه‌ژنه‌وه‌‪،‬‬ ‫دوكانی‌ مه‌شروبفرۆشه‌كان جمه‌یان‬ ‫ده‌هات له‌كڕیار وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ تۆڵه‌ی‌‬ ‫قات‌و قڕی‌ ره‌مه‌زان بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬مه‌شروب‬ ‫فرۆشێك ده‌ڵێت "ته‌نها له‌م سێ‌ رۆژه‌ی‌‬ ‫جه‌ژندا بایی‌ چه‌ند ده‌فته‌ر دۆالرێك‬ ‫مه‌شروبم فرۆشتوه‌"‪.‬‬

‫لێپرسراوی به‌شی خزمه‌تگوزاری‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات‬ ‫شاره‌وانی سلێمان ‌‬ ‫كه‌ له‌ره‌مه‌زاندا شه‌وان ‌ه تا به‌ره‌به‌یان‬ ‫ژینگه‌ پارێزه‌كانیان خه‌ریكی كاری‬ ‫ێ‬ ‫پاككردنه‌وه‌ی سلێمانی بون‌و له‌س ‌‬ ‫ی چه‌ژنیشدا ‪ 1350‬ژینگه‌ پارێز‬ ‫رۆژه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌به‌رده‌وامی له‌كاردا بون‪.‬‬ ‫لێپرس���راوی به‌ش���ی خزمه‌تگوزاری‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی ش���اره‌وانی سلێمانی‬ ‫"رزگار ئه‌حم���ه‌د" ئام���اژ‌ه ب���ه‌و‌ه‬ ‫ده‌دات تیمه‌كانی���ان به‌یارمه‌ت���ی‬ ‫س���ێ كۆمپانی���ای ب���واری پاككه‌ره‌و‌ه‬ ‫له‌مانگی ره‌م���ه‌زان‌و رۆژان���ی جه‌ژندا‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رقاڵی پاككردنه‌و‌ه بون‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫"ب���ه‌رده‌وام ژم���اره‌ی ئامێره‌كانم���ان‬ ‫زیادكردوه‌و كرێكاره‌كانیشمان له‌شوێن ‌ه‬ ‫الوه‌كیه‌كان���ه‌وه‌ هێناوه‌ت��� ‌ه ش���وێن ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كان‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی قه‌باره‌ی‬ ‫خاشاك زیاد نه‌بێت‌و نه‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌شدا یه‌ك هه‌فت ‌ه‬ ‫ناوبراو ئاماژ‌ه ‌‬ ‫پێ���ش جه‌ژن هه‌مو رۆژێك ‪ 100‬بۆ ‪150‬‬ ‫ته‌ن خاش���اكیان له‌رۆژانی تر زیاتریان‬ ‫فڕێداوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی "له‌هه‌رسێ رۆژه‌كه‌ی‬ ‫جه‌ژنیش���دا به‌هۆی زۆربونی خواستی‬ ‫خه‌ڵك بۆ به‌كارهێنانی خۆراك‌و هاتنی‬ ‫گه‌شتیارانه‌و‌ه ‪3‬هه‌زارو ‪600‬ته‌ن خاشاك‬ ‫فڕێدراوه‌‪ .‬ئه‌و لێپرسراو‌ه ئاماژ‌ه به‌وه‌ش‬ ‫ده‌دات ك��� ‌ه تیمه‌كانی���ان به‌ه���اوكاری‬ ‫ی‬ ‫تیمه‌كان���ی كه‌رت���ی تایب���ه‌ت نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌زارو ‪ 350‬ژینگ ‌ه پارێز به‌به‌رده‌وامی‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫‪11‬‬

‫ ‬ ‫جه‌ژنان مه‌شروب کڕیاری زۆر ده‌بێت‬ ‫به‌رده‌مم له‌ژێر تیشێرته‌كه‌یه‌وه‌ یه‌ك لیتر‬ ‫عاره‌قی ده‌رهێناو له‌جانتاكه‌ی پشتیشیدا‬ ‫دو بیره‌كه‌ی دامێ"‪ .‬نوێنه‌ر ئاماژه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌كرد كه‌ كڕینی مه‌شروب له‌ره‌مه‌زاندا‬ ‫وه‌ك تلی���اك وای���ه‌‌و وت���ی "ناكرێت تۆ‬ ‫پایته‌خته‌كه‌ت‪ ،‬به‌پایته‌ختی گه‌شتیاری‬ ‫دی���اری كرابێت ب���ه‌اڵم مانگێك كڕینی‬ ‫مه‌شروب به‌دزیه‌وه‌ بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ سومعه‌ی‬ ‫هه‌رێم وه‌ك ش���وێنێك كه‌ ده‌سه‌اڵتداران‬ ‫ب���اس له‌وه‌ده‌ك���ه‌ن كه‌ ئ���ازادی تێدایه‌‬ ‫ناشرین ده‌كات له‌سه‌ر ئاستی جیهان"‪.‬‬ ‫شاسوار كه‌ ناوێكی خوازراوی یه‌كێك‬ ‫له‌فرۆش���یارانی خواردنه‌وه‌ كهۆلیه‌كانه‌‬ ‫له‌شه‌قامی س���الم باس���ی له‌وه‌كرد كه‌‬ ‫فرۆش���تنی مه‌ش���روب له‌چه‌ن���د رۆژی‬ ‫راب���ردوی جه‌ژن���دا زۆر زیادیك���ردوه‌‬ ‫به‌رێژه‌ی���ه‌ك كه‌ دو ئه‌وه‌ن���ده‌ی رۆژانی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ئاسایی پێش ره‌مه‌زان بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و فرۆش���یاره‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ ئاماژه‌ی‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ك���رد ك���ه‌ چه‌ند رۆژێ���ك به‌ر‬ ‫له‌هاتنی مانگی ره‌مه‌زان ئه‌وان فرۆشیان‬ ‫زی���اد ده‌كات‌و وتی "ئه‌وان���ه‌ی كه‌ دێن‬ ‫زۆرینه‌یان به‌كێس مه‌ش���روبات ده‌كڕن‌و‬ ‫زه‌خیره‌ی ده‌كه‌ن"‪ .‬باس���ی‌ له‌وه‌ش كرد‬ ‫كه‌ به‌هۆی‌ مانگێك داخس���تنی‌ دوكانی‌‬ ‫مه‌ش���روب فرۆش���ه‌كانه‌وه‌‪ ،‬له‌جه‌ژن���دا‬ ‫دوكانه‌كانی���ان به‌رناك���ه‌وێ‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫ی قاتوقڕی‌‬ ‫"وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ بیانه‌وێ‌ تۆڵه‌ ‌‬ ‫ره‌مه‌زان بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬زۆرترین خه‌ڵك رومان‬ ‫تێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌س���ێ‌ رۆژه‌كه‌ی‌ جه‌ژندا‬ ‫فرۆش���ێكی‌ زۆرم هه‌بوه‌‪ ،‬بڕه‌كه‌ی‌ ناڵێم‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌وه‌ن���ده‌ ده‌ڵێم چه‌ند ده‌فته‌رێك‬ ‫دۆالر ده‌بو"‪.‬‬

‫له‌فه‌یسبوکه‌وه‌‬

‫‪Turbo .10‬‬ ‫‪Despicable Me 2 .9‬‬ ‫‪The Conjuring .8‬‬ ‫‪The Wolverine .7‬‬ ‫‪The Smurfs 2 .6‬‬ ‫‪2Guns .5‬‬ ‫‪Percy Jackson: Sea Of .4‬‬ ‫‪Monsters‬‬

‫‪ .3‬وادیاره‌ ئه‌مساڵ فیلمه‌ ئه‌نیمه‌یشنه‌كان‬ ‫ت���ه‌واوی س���ینه‌ماكانی ئه‌مه‌ریكای���ان‬ ‫داگیرك���ردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌م هه‌فت���ه‌ش فیلمی‬ ‫ئه‌نیمه‌یش���نی (‪ )Planes‬ته‌واوی فیلمه‌‬ ‫ئه‌نیمه‌یش���نه‌كانی ت���ری له‌س���ێ پله‌ی‬ ‫یه‌كه‌مینه‌كان ده‌ركرد‪ ،‬هاته‌ پله‌ی سێیه‌م‬ ‫له‌یه‌كه‌م هه‌فته‌ی نمایش���كردنیدا به‌بڕی‬ ‫زیاتر له‌ (‪ )8‬ملیۆنی دۆالری ئه‌مه‌ریكی‬ ‫په‌یداكرد‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایده‌رده‌خات به‌هۆی‬ ‫ئه‌و هیالكیه‌ی ئه‌مڕۆی جیهان تێیكه‌وتوه‌و‬ ‫په‌س���تانێكی زۆر له‌س���ه‌ر باری ده‌رونی‬ ‫مرۆڤه‌كان دروستبوه‌‪ ،‬كه‌ ته‌ماشاكه‌رانی‬ ‫فیلم له‌م س���ه‌رده‌مه‌دا ب���ه‌دوای فیلمی‬ ‫خێزانی‌و كۆمیدیدا ده‌گه‌ڕێن ‪ ...‬كه‌واته‌‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌دوای فیلمێكی وادا ده‌گه‌ڕێیت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ فیلمه‌كه‌ته‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫ی حاجی‌ له‌قله‌قه‌كه‌ ‌‬ ‫دوای ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مزگه‌وت ‌ی خانه‌قای‌ هه‌ولێر به‌هۆ ‌‬ ‫شه‌ڕی‌ ناوخۆ كوژرا‌و هه‌ولێر بێ حاج ‌ی‬ ‫له‌قله‌ق كراو شوێنه‌كه‌ی‌ به‌چۆڵ ‌ی‬ ‫ی چه‌ند كه‌سێكه‌وه‌ دو‬ ‫مایه‌وه‌‪ ،‬له‌رێگه‌ ‌‬ ‫بێچو‌ه حاجی‌ له‌قله‌قیان هێنایه‌و‌ه بۆ‬ ‫شوێنه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ك‪ ،‬سه‌رۆكی‌ سه‌نته‌ر ‌‬ ‫وشیار نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هره‌‌و یه‌كێك له‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫رۆشنبیر ‌‬ ‫ك ‌ه ده‌س����تی‌ هه‌بو‌ه له‌بیرۆكه‌ی‌ هێنان ‌ی‬ ‫ی‬ ‫حاجی‌ له‌قله‌كه‌كان بۆ هه‌ولێر‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫راگه‌یاند" كه‌ به‌ه����ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و وه‌ك‬ ‫ی ره‌س����ه‌نایه‌ت ‌ی‬ ‫كه‌س����ایه‌تیه‌كی‌ ب����وار ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫وێن‬ ‫‌و‬ ‫ت‬ ‫‌كا‬ ‫ه‬ ‫كارد‬ ‫ك���� ‌ه له‌كوردس����تان‬ ‫حاجی له‌قله‌قه‌ نوێکه‌ی هه‌ولێر‬ ‫ك����ورده‌واری‌ باڵوده‌كاته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ رۆژێك‬ ‫ی حاج����ی‌ له‌قله‌قێ����ك هه‌ولێ����ر‌و خه‌ڵكێكی‌ زۆر ئاماده‌یبون دو‬ ‫ل����ه‌الی‌ هێالن����ه‌ ‌‬ ‫ی له‌قله‌قه‌كه‌مان به‌زیندوی ‌ی‬ ‫وێنه‌یه‌ك����ی‌ گرت����وه‌‌و باڵویكردۆت����ه‌وه‌‪ ،‬بێچوه‌ حاج ‌‬ ‫ی هێنایه‌وه‌ بۆ ش����وێنی‌ پێش����وی‌ حاج ‌ی‬ ‫ی راگه‌یاندن����ی‌ پارێ����زگا ‌‬ ‫به‌رپرس����ان ‌‬ ‫ی ناو پاركی‌ ش����ار‬ ‫هه‌ولێریش وێنه‌كه‌ ده‌بینن‌و په‌یوه‌ندییان له‌قله‌ق����ه‌ كوژراوه‌كه‌ ‌‬ ‫پێوه‌ك����ردوه‌‌و داوایانلێك����ردو‌ه ئه‌گ����ه‌ر له‌هه‌ولێ����ر كه‌ ته‌مه‌نیان له‌نێوان ‪ 6‬تا ‪8‬‬ ‫ش����وێنێك ده‌زانێت كه‌ حاجی‌ له‌قله‌ق ‌ی مانگ ده‌بێت‪ ،‬وه‌كو دیاری ‌هك‌و بێبه‌رامبه‌ر‬ ‫ی هه‌ولێر كه‌ پێشتر‌و له‌ساڵ ‌ی‬ ‫لێی����ه‌ پێیانبڵێت‪ ،‬ئه‌وی����ش گوتویه‌تی‌ بۆ ش����ار ‌‬ ‫ی كه‌سێكه‌وه‌ شه‌هیدكرا‬ ‫به‌ڵێ‌ ش����وێن هه‌یه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش ‪ 1995‬كه‌ له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی داناوه‌‌و كه‌ ده‌یویس����ت تفه‌ن����گ تاقیبكاته‌وه‌‌و‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ هاوڕێیه‌كی‌ بیرۆكه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و حاج ‌ی‬ ‫بۆی‌ باس����كردون كه‌ هاوڕێیه‌كیان هه‌ی ‌ه لوله‌كه‌ی‌ ئاراسته‌ی‌ هێالنه‌ ‌‬ ‫ی كرد‪.‬‬ ‫ی له‌قله‌قه‌كرد‌و شه‌هید ‌‬ ‫ی ده‌ش����ت ‌ی مه‌ال ش����یر له‌گوند ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫وش����یار نوری‌ ل����ه‌ك ب����اس له‌وه‌ش‬ ‫ێ ره‌قه‌ له‌وێ����دا حاجی‌ له‌قله‌ق‬ ‫باغه‌م����ر ‌‬ ‫ی زۆری‌ له‌و ده‌كات" ك����ه‌ یه‌كێك له‌خاس����یه‌ته‌كان ‌ی‬ ‫به‌خێوده‌كات‌و ش����اره‌زاییه‌ك ‌‬ ‫ب����واره‌دا هه‌یه‌‪ ،‬دواتر له‌گ����ه‌ڵ مام زیاد حاجی‌ له‌قله‌ق ئه‌وه‌یه‌ له‌هه‌ر ش����وێنێك‬ ‫ش����ێروان ‌ی په‌یوه‌ندیمان پێیه‌وه‌ كرد‌وه‌‌و بتۆرێت تا ‪ 100‬س����اڵ ن����ه‌وه‌ دوای‌ نه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی حاج ‌ی ناگه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ ئه‌و شوێنه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌‬ ‫گروپێكم����ان دان����اوه‌ به‌ن����او ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌قله‌قه‌ زیندۆكان‌و سه‌ردانی‌ راگه‌یاندن‌و ئه‌وان كردویان����ه‌‌و هێناویانه‌ بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ولێریان ئه‌و حاجی‌ له‌قله‌قه‌ نیه‌ كه‌ ش����ه‌هیدكرا‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان����ی‌ پارێ����زگا ‌‬ ‫ی خۆماڵیه‌‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫ك����ردوه‌‌و ئه‌وانی����ش به‌خۆش����حاڵیه‌و‌ه به‌ڵكو یه‌كێكی‌ تر ‌‬ ‫پێشوازیان له‌بیرۆكه‌كه‌ كردوه‌‌و ئه‌وانیش ك ‌ه حاجی‌ له‌قله‌ق گه‌رمیان‌و كوێس����تان‬ ‫ل ‌ه ‪ 8/7‬به‌مه‌راس����یمێكی‌ شایس����ته‌ ك ‌ه ده‌كات جارێك����ی‌ ت����ر ده‌گه‌ڕێت����ه‌و‌ه بۆ‬ ‫زۆرێك له‌به‌رپرسان‌و كه‌س����ایه‌تیه‌كان ‌ی ش����وێنه‌كه‌ی‌ چونك���� ‌ه زۆر به‌زه‌حمه‌ت‬

‫کاوڕ‬

‫گا‬

‫پۆلیسی هاتوچۆ له‌کاتی رێکخستنی رێگاوباندا‬ ‫ی‬ ‫هێالنه‌ك����ه‌ی‌ تێكده‌چێ����ت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خاڵه‌ وشیار ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌وته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات ك���� ‌ه له‌كه‌لت����وری‌ ك����ورده‌وار ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ زۆر پیرۆز سه‌یری‌ حاج ‌ی‬ ‫له‌قله‌قیان كراوه‌و چه‌ندین مه‌ت ‌هڵ‌و باس ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه زه‌ره‌ر‌و زیانی‌ نیه‌‌و‬ ‫ماری����ش ده‌خوات ك����ه‌ دوژمنی‌ مرۆڤه‌‪،‬‬ ‫جگ����ه‌ له‌وانه‌ش حاجی‌ له‌قله‌ق س����ااڵن ‌ه‬ ‫له‌مانگ ‌ی ‪ 4‬هێلك ‌ه ده‌كات‌و چوار تا پێنج‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم دوان له‌الی‌ خۆ ‌‬ ‫بێچو ‌‬ ‫ێ ده‌دات‪،‬‬ ‫ده‌هێڵێته‌وه‌‌و ئه‌وانی‌ ت����ر فڕ ‌‬ ‫خواردنی‌ ئه‌وانه‌ش باڵی‌ مریشك‌و بۆق‌و‬ ‫ی ده‌ست‬ ‫ماس���� ‌ی بچوك‌و ئه‌گه‌ر ماریش ‌‬ ‫بكه‌وێ����ت ده‌یخ����وات‪ ،‬گه‌ڕان����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫دو بێچ����و‌ه حاج ‌ی له‌قله‌ق����ه‌ش به‌وته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ال ‌‬ ‫خاڵ ‌ه وش����یار دڵخۆشیه‌كی‌ زۆر ‌‬ ‫هاواڵتیان����ی‌ هه‌ولێ����ر لێكه‌وتۆت����ه‌وه‌‌و‬ ‫رۆژان����ه‌ش خه‌ڵكێك����ی‌ زۆر س����ه‌ردانی‌‬ ‫ی حاج ‌ی‬ ‫ئه‌و ش����وێنه‌ ده‌كه‌ن ب����ۆ بینین ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌قله‌ق����ه‌كان‌و ل����ه‌دوره‌وه‌ش وێن����ه‌ ‌‬ ‫ده‌گرن‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ش تا چه‌ند ئومێدێك‬

‫دوانه‌‬

‫ره‌نگه‌ روبه‌روی‌ كارێكی‌ قورس ببیته‌و‌ه ره‌نگه‌ روب���ه‌روی‌ بارێكی‌ ده‌رونی‌ نائارم دان ب���ه‌ خۆت���د ا بگ���ره‌و خۆراگر ب ‌ه‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌ی‌ داهاتوو‪ ،‬هه‌وڵ بده‌ ژیرانه‌ ببیته‌وه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و كێشه‌ سۆزدارییه‌ی‌ بی���ر له‌وه‌ده‌كه‌یت���ه‌وه‌ ك���ه‌ پاره‌یه‌ك‬ ‫هه‌ڵسو كه‌وت بكه‌یت‌و كاره‌كان ل ‌ه خۆت كه‌ توش���ی‌ بویته‌ ئه‌م ماوه‌یه‌‪ .‬هه‌وڵبده‌ كۆبكه‌یت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم په‌ل���ه‌ت نه‌بێت‬ ‫زۆرینه‌ی‌ كاره‌كانت به‌دڵی‌ تۆ ده‌بێت‪.‬‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندیه‌ك ئه‌نجام نه‌ده‌ی‌‪.‬‬ ‫تێك نه‌ده‌یت‪.‬‬

‫هه‌ی����ه‌ ئ����ه‌و حاج���� ‌ی له‌قله‌قان���� ‌ه له‌و‬ ‫شوێنه‌دا بمێننه‌وه‌‌و نه‌ڕۆن" وشیار وت ‌ی‬ ‫ی‬ ‫"له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‌ ئه‌و دو بێچوه‌ ‌‬ ‫هێناوه‌ بۆ ئه‌و ش����وێنه‌ ش����اره‌زاییه‌ك ‌ی‬ ‫باش ‌ی له‌و بواره‌دا هه‌یه‌‌و ئێستاش رۆژان ‌ه‬ ‫دوجار سه‌ردانیان ده‌كات‌و باڵی‌ كردون‌و‬ ‫لێناگه‌ڕێت بفڕن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌گه‌ر تا ‪40‬‬ ‫رۆژ باڵه‌كانیان نه‌هاته‌و‌ه ئه‌وا ئومێدێك ‌ی‬ ‫زۆر هه‌ی���� ‌ه ك ‌ه بمێننه‌وه‌‌و ش����وێنه‌كه‌ش‬ ‫ماڵی‌ ته‌واویان بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش هاواڵتیان ‌ی‬ ‫هه‌ولێ����ر دڵخ����ۆش ده‌كات چونك���� ‌ه‬ ‫خه‌ڵكێكی‌ زۆر به‌و هیوای ‌ه بون كه‌ رۆژێك‬ ‫له‌رۆژان حاجی‌ له‌قله‌قه‌ك����ه‌ به‌زیندوی ‌ی‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌ماوه‌ی‌ رابردودا‬ ‫ی په‌یكه‌ر بۆ‬ ‫گروپێك پێكهاتبو به‌ن����او ‌‬ ‫حاج ‌ی له‌قله‌ق دروس����ت بكرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌وته‌ی‌ وش����یار ئه‌وان دژی‌ ئه‌مه‌ بون‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان ش����تی‌ زیندویان پ ‌ێ‬ ‫ی بۆ‬ ‫باش����تربوه‌ له‌مردو‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫مرۆڤایه‌تی‌ س����ه‌لماند كه‌ كورد ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌گه‌ڵ په‌له‌وه‌ر‌و باڵن����ده‌‌و گیانله‌به‌ران‬ ‫دۆستایه‌تی‌ هه‌بێت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫م���ه‌رج نیه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ت���ۆ به‌دڵت بێت‬ ‫ش���تێكی‌ باش بێت‪ ،‬پێویس���تت به‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ به‌خۆدا بچیته‌وه‌ ماوه‌یه‌كه‌ توره‌‬ ‫ده‌رده‌كه‌ویت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪:‬‬

‫‪( .2‬جێنیفێر ئه‌نیس���تۆن) ( ‪Jennfier‬‬ ‫‪ )Aniston‬یه‌كێ���ك له‌باش���ترین‬ ‫ئه‌كته‌ره‌كان���ی ئه‌مڕۆ له‌جیهاندا له‌فیلمی‬ ‫ئه‌مه‌ریكی (‪ )We‌re The Millers‬هاته‌وه‌‬ ‫سه‌ر شاشه‌ی گه‌وره‌ راسته‌وخۆ بۆ پله‌ی‬ ‫دوه‌م‪ ،‬ئ���ه‌م فیلمه‌ له‌یه‌كه‌م نمایش���یدا‬ ‫نزیك���ه‌ی ب���ڕی (‪ )20‬ملی���ۆن دۆالری‬ ‫ئه‌مه‌ریكی گه‌ڕانده‌وه‌‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌ فیلمێكی‬ ‫درامای كۆمیدیه‌ باس له‌خێزانێكی ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌كات كه‌ كاتی ئاس���ایی به‌سه‌ر ده‌به‌ن‬ ‫له‌كاتێكدا هه‌ریه‌كێكیان بارێكی تایبه‌ت‬ ‫به‌خۆی���ان هه‌یه‌‪ ،‬ب���ۆ هه‌وادارانی فیلمی‬ ‫كۆمیدی ئه‌مه‌ باش���ترینه‌ ‪ ...‬هه‌وڵبده‌ن‬ ‫به‌گه‌نمه‌شامی زۆره‌وه‌ دانیشن بۆی‪.‬‬

‫‪sul-traffic‬‬

‫ده‌ك���رد به‌ه���ۆی هاتن���ی ژماره‌یه‌كی‬ ‫ئا‪ :‬رامان‬ ‫زۆری گه‌ش���تیاره‌و‌ه رێگاوبان���ه‌كان‬ ‫قه‌ره‌باڵغتربن‌و ئه‌وه‌ش به‌رونی له‌ناوچ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ر‌ه زۆر ‌‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی زۆربه‌ ‌‬ ‫گه‌شتیارییه‌كان به‌دیاركه‌وت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌بر ‌‬ ‫كارمه‌نده‌كان ‌‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه باس له‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ی ره‌مه‌زانان‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ناو ئێواره‌ ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای قه‌ره‌باڵغی ش���ه‌قامه‌كان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ژن كاتیان له‌سه‌ر سفره‌ ‌‬ ‫به‌یان ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌م جه‌ژنه‌ كه‌متری���ن گرفتی‬ ‫خاوو خێزانیان به‌سه‌ربه‌رن‪600 ،‬‬ ‫ی "له‌ناو شاری‬ ‫ی هاتوچۆ رویداوه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫پۆلیس‌و كارمه‌ند‌و ئه‌فسه‌ری‌ هاتوچۆ ‌‬ ‫ی به‌بێ‌ پشودان له‌شه‌قامه‌كاندا س���لێمانیدا ته‌نها یه‌ك روداوی هاتوچۆ‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه به‌داخه‌و‌ه‬ ‫ی شار‬ ‫ی هاتوچۆ ‌‬ ‫خه‌ریكی‌ رێكخستن ‌‬ ‫زۆرتر هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مس���اڵ به‌جیاواز‬ ‫بون‪.‬‬ ‫ی روداوه‌كان‬ ‫له‌سااڵنی پێش���وتر رێژه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری هاتوچۆی س���لێمانی زۆر كه‌مبونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ه���ۆكاری كه‌مبون���ه‌وه‌ی‬ ‫"عه‌مید محه‌م���ه‌د تاهیر" له‌لێدوانێكیدا‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ ئ���ه‌وه‌ی ئاش���كراكرد ك ‌ه روداوه‌كانی هاتوچۆشی بۆ به‌كارهێنانی‬ ‫به‌هاوكاری هێزه‌كانی ئاسایشی ناوخۆ شێوازێكی نوێ گه‌ڕانده‌و‌ه ك ‌ه توانیویان ‌ه‬ ‫پالنێكی تۆكمه‌یان ب���ۆ رۆژانی جه‌ژن له‌رێگه‌ی به‌كارهێنانی هێلیكۆپته‌رێكه‌و‌ه‬ ‫ی "له‌یه‌كه‌م رۆژو دوه‌م كۆنتڕۆڵی كێشه‌كانی هاتوچۆ بكه‌ن‪.‬‬ ‫دانابو‪ ،‬ئ���ه‌و وت ‌‬ ‫عه‌می���د محه‌مه‌د تاهیر‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‬ ‫رۆژی جه‌ژن���دا بۆ ئ���ه‌وه‌ی كارمه‌ندانی‬ ‫سه‌رشه‌قامه‌كان پشو بده‌ن‪ ،‬كارمه‌ندانی خس���ته‌ڕو به‌ه���ۆی ماندوبون���ی‬ ‫ناو به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیمان هێناوه‌ت ‌ه س���ه‌ر كارمه‌نده‌كانی���ان له‌ڕۆژان���ی جه‌ژن���دا‬ ‫پاداشتیان ده‌كه‌ن‌و وتی "ده‌ستكراوه‌م‬ ‫شه‌قامه‌كان"‪.‬‬ ‫ی "پێش���بینی ئه‌وه‌م���ان بۆیان چ له‌پاداشت‌و چ له‌سوپاسنامه‌"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫كاتی‌ ئه‌وه‌ هاتووه‌ په‌یوه‌ندیه‌ مرۆیه‌كانت مه‌زاج���ت ب���اش نابێ���ت به‌ ه���ۆی‌ ئه‌و‬ ‫چاك بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬باشتروایه‌ روبه‌روی‌ ئه‌و كێش���ه‌دارایانه‌ ك���ه‌ روب���ه‌رت بۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫كێشانه‌ ببیته‌وه‌ كه‌ دێنه‌ پیشت‌و ئازایانه‌ هه‌وڵبده‌ هی���چ په‌یوه‌ندیه‌ك ره‌فز مه‌كه‌‬ ‫كه‌ هاورێكانت له‌گه‌ڵت دروستی‌ ئه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بریار بده‌یت‪.‬‬

‫‪ )Elysium( .1‬فیلمێكی نوێی ئاكشن ‌ه‬ ‫له‌نواندن���ی (مات ده‌یم���ۆن) ئه‌م فیلمه‌‬ ‫له‌یه‌كه‌م ده‌ركه‌وتنی س���ینه‌ماییدا زیاتر‬ ‫ل���ه‌ (‪)11‬ملی���ۆن دۆالری ئه‌مه‌ریك���ی‬ ‫په‌یداك���ردو هات���ه‌ پێش���ینه‌ی هه‌م���و‬ ‫فیلمه‌كان���ی ت���ر به‌پله‌ی یه‌ك���ه‌م‪ ،‬ئه‌م‬ ‫فیلم���ه‌ چاوه‌ڕێی س���ه‌ركه‌وتنێكی زۆری‬ ‫لێده‌كرێت‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای تێچونی فیلمه‌كه‌‬ ‫زۆر زیات���ره‌ له‌ب���ڕی گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ی‬ ‫یه‌ك���ه‌م هه‌فته‌یی‪ ،‬ئه‌وه‌ی زۆر س���ه‌رنج‬ ‫راده‌كێشێت له‌م فیلمه‌دا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مات‬ ‫ده‌یمۆن به‌جس���مێكی زۆر ته‌ندروسته‌وه‌‬ ‫هاتۆته‌وه‌ كه‌ واده‌كات هه‌وادارانی زیاتر‬ ‫مه‌به‌س���تیان بێت بۆ س���ه‌یركردنی ‪...‬‬ ‫بۆ هه‌م���و هه‌وادارنی ئه‌م جۆره‌ فیلمانه‌‬ ‫ئێستا له‌سینه‌ماكان نمایشده‌كرێت‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫كۆتای‌ به‌و كێش���انه‌ بێنه‌ ك���ه‌ كه‌وتۆت ‌ه چاوت ب���ه‌ هاورێیه‌كت ده‌كه‌وێت كه‌ زۆر سه‌فه‌رێكی‌ كورت ئه‌نجام ده‌ده‌یت برێك ئی���ش‌و كاراكان���ت پێویس���تی‌ به‌ رێك به‌ه���ۆی‌ س���ه‌رقاڵی‌ زۆرت به‌كاره‌كانت‌و‬ ‫ی باری‌ خس���تنه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ به‌ه���اوكاری‌ خێزانت هیالك بوونێك���ی‌ له‌راده‌به‌ده‌ر توش���ی‌‬ ‫نێ���وان خ���ۆت‌و هاورێكانت له‌ ش���وێنی‌ خۆش حاڵت ده‌كات‪ ،‬هه‌ندێ‌ ده‌سكه‌وتی‌ باره‌ی‌ زۆر خه‌رج ده‌كه‌یت‪ ،‬ئاگادار ‌‬ ‫كاره‌كه‌ت‪ .‬یان باش���تره‌ ماوه‌یه‌ك پشوو دارایت ده‌بێت ك���ه‌ ده‌مێكه‌ چاوه‌روانیت دارایت ببه‌ دورنی���ه‌ روبه‌روی‌ قه‌یرانێكی‌ باش���تروایه‌ گۆانكاریه‌كی���ان تێدائه‌نجام كێش���ه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ ده‌بیت بۆماوه‌یه‌ك‬ ‫ناره‌حه‌تت ده‌كات‪.‬‬ ‫بده‌یت دووشه‌م رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬ ‫دارایی‌ ببیته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫وه‌رگریت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫هه‌ست به‌بێزاری‌ ده‌كه‌یت به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ته‌مایی‌ سه‌فه‌رێك بویت به‌اڵم ئه‌نجامت‬ ‫نه‌دا‪ ،‬هه‌ن���دێ‌ له‌كاته‌كانت ته‌رخان بكه‌‬ ‫بۆخیزانه‌كه‌ت‌و ده‌وروبه‌رت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ترسێکی زۆرم هه‌یە مردنی شێرکۆ بێکەس مانای هه‌تیوکەوتنی مێژوی نیشتیمان‌و ئازاره‌کانی ئێمه‌بێت‬

‫شێرکۆ بێکەس‌و کوردبوون‬ ‫مه‌ریوان وریا قانع‬ ‫لەژیان����ی هه‌م����وو میلەتێک����دا هه‌ندێک‬ ‫ڕووداوی ناخۆش هه‌ن کە دەبنە بەشێک‬ ‫لەیاده‌وەری گشتی ئەو میلەتەو سااڵنێکی‬ ‫درێ����ژ لەگەڵیدا دەمێنن����ەوە‪ ،‬لەمێژووی‬ ‫ئێمەدا ب����ۆ نموونە‪ ،‬ڕووداوی شەش����ی‬ ‫ئەیلولی ‪ ،١٩٣٠‬لەس����ێدارەدانی سەرۆک‬ ‫کۆماری مەهاباد‪ ،‬هه‌رەسی ساڵی ‪،١٩٧٥‬‬ ‫کیمیابارانکردنی هه‌ڵەبجەو پەالمارەکانی‬ ‫ئەنفال لەس����اڵی ‪١٩٨٨‬دا‪ ،‬کۆڕەوەکەی‬ ‫ساڵی ‪ ،١٩٩١‬گرتن‌و فڕاندنی عەبدواڵ ئۆچ‬ ‫ئاالن‪ ،‬تێرۆرکردنی قاسملۆو هاوڕێکانی‪،‬‬ ‫بەردبارانکردن����ی کوش����تنی دوع����ا‪،‬‬ ‫کوش����تنی س����ێ خانمە تێکۆشەرەکەی‬ ‫کوردستانی باکور لەپاریس‪ .‬هه‌ریەکێک‬ ‫لەم ڕووداوانە ڕەهه‌ندێکی نیش����تیمانی‌و‬ ‫نەتەوەی����ی‌و ئینس����انی گرنگیان هه‌یە‪،‬‬ ‫هه‌ریەکەی����ان بەش����ێوازی جی����اوازو‬ ‫لەدەروازەی جیاوازەوە بەمێژووی ئێمەوە‬ ‫گرێدراون‪ ،‬هه‌م بەش����ێکن لەو مێژووەو‬ ‫هه‌م دروستکەری ئەو مێژووەن‪ .‬پێموایە‬ ‫مردنی ش����ێرکۆ بێکەس����یش ڕووداوێکی‬ ‫لەو بابەتەیە‪ ،‬ش����تێکە س����ااڵنێکی درێژ‬ ‫لەگەڵمان����دا دەمێنێتەوە‪ .‬ئ����ەم پیاوە‬ ‫بەهه‌قیقەت موڵک����ی هه‌موو پارچەکانی‬ ‫کوردس����تان‌و موڵکی ش����یعرە‪ ،‬پیاوێکە‬ ‫وەک درەختێک����ی بەرز لەن����او مێژووی‬ ‫ئێمەدا وەس����تاوە‪ ،‬ئەوان����ەی بەناو ئەم‬ ‫مێ����ژووەدا تێدەپەڕن‪ ،‬دەبێت س����اتێک‬ ‫لەس����ێبەری ئەو درەختەدا ڕاوەس����تن‌و‬ ‫لەڕەگ‌و ق����ەدو گەاڵو گوڵەکانی ڕامێنن‪.‬‬ ‫ئەم پی����اوە درەختە س����ااڵنێکی درێژە‬ ‫دەستی لەناو دروس����تکردنی ھۆشیاریی‬ ‫میلەتی ئێمەدایە‪ ،‬ھۆش����یاری بەرامبەر‬ ‫بەخۆی‌و بەدوژمن‌و بەدۆست‌و بەشیعرو‬ ‫بەزمان‌و بەنووس����ین‪ .‬ش����ێرکۆ بێکەس‬ ‫یەکێکە لەکەس����ایەتییە بنەڕەتییەکانی‬ ‫س����ەدەی بیس����تەمی مێ����ژووی ئێمە‪،‬‬ ‫نووس����ەرێکە لەهه‌مووان باشتر ماناکانی‬ ‫بوونی ئێم����ەی وەک میلەتێکی بریندار‬ ‫لەو سەدەیەدا بەرجەستەکردوە‪.‬‬ ‫کوردبوون وەک گوناهی یەکەم‬ ‫ئەگ����ەر بکرێت ئەزموونی نووس����ینی‬ ‫ش����ێرکۆ بێک����ەس لەڕس����تەیەکەدا‬ ‫کورتبکەمەوە دەکرێت بڵێم ئەوەی ئەم‬ ‫شاعیرە لەناو ساڵە تاریکەکانی سەدەی‬ ‫بیس����تەمدا ئەنجامیداوە گواس����تنەوەی‬ ‫ئەزموون����ی کوردبوونە بۆ ناو ش����یعر‪،‬‬ ‫کردنی ئەو ئەزموونەیە بەش����یعر‪ .‬بەاڵم‬ ‫کوردب����وون ب����ەچ مانای����ەک؟ بێگومان‬ ‫کوردب����وون بەمان����ا ناسیۆنالیس����تییە‬ ‫بەرتەس����کەکەی نا‪ ،‬بەڵک����و کوردبوون‬ ‫وەک دۆخ����ی دەرکردن����ی کۆمەڵێ����ک‬ ‫خەڵ����ک بۆ دەرەوەی مێ����ژوو دەرەوەی‬ ‫زەمەن‪ ،‬وەک گوناهێکی گەورە بەرامبەر‬ ‫بەمرۆڤ‪ ،‬لەڕاستیدا لەئەزموونی شێرکۆ‬ ‫بێکەسدا دەرکردنی کورد لەمێژوو وەک‬ ‫دەرکردنی ئینس����ان وایە لەبەهه‌ش����ت‪،‬‬ ‫دروستکردنی ئێش‌و ئازارو وێڵگەردییەکی‬ ‫بێوێنەیە‪ .‬ش����ێرکۆ ئەم دەرکردنە وەک‬ ‫”گوناهێکی یەکەم“‪ ،‬نزیک لەو گوناهه‌ی‬ ‫لەمەسیحیەتدا ناوی ”گوناهی بۆماوە“ی‬ ‫لێدەنێن‪ ،‬دەبینێت‪ .‬گوناهێک کە دەبێتە‬ ‫ھۆی دروستبوونی قوربانییەک کە خۆی‬ ‫بەرپرس نییە لەدۆخی بەقوربانیبوونی‪.‬‬ ‫بەاڵم قوربانییەک تەسلیمی قوربانیبوونی‬ ‫خ����ۆی نابێت‪ ،‬خەونێکی ب����ەردەوام بۆ‬ ‫ساتی بەر دەرکردن‌و توڕدانەوە دەرەوەی‬ ‫مێژووەوە دەبینێت‪ ،‬نەک هه‌ر خەونبینین‬ ‫بەاڵم ئیش����کردن بۆ ئ����ەم گەڕانەوەیە‪.‬‬ ‫بەم مانایە ش����ێرکۆ بێک����ەس مانایه‌کی‬ ‫دینی قووڵ بەکوردبوون ئەبەخش����ێت‪،‬‬ ‫وەک دۆخی تەرب����ی بەدۆخی دەرکردن‬ ‫لەبەهه‌ش����ت‌و کارکردن بۆ گەڕانەوە بۆ‬ ‫بەهه‌ش����ت وێنایدەکات‪ .‬ئ����ەوەی گرنگە‬ ‫لەئەزموونی ئەم پیاوەدا ببینین ئەوەیە‬ ‫کوردب����وون ڕۆحێک����ی برین����دارە بەاڵم‬ ‫تەس����لیمی برینەکانی نابێت‪ ،‬کوردبوون‬ ‫مرۆڤبوونێک����ی ڕێزلێنەگی����راوە ب����ەاڵم‬ ‫تەس����لیمی ئەم ڕێزلێنانە نابێت‪ .‬ئەمەیە‬ ‫وادەکات کوردبوون لەش����یعری شیرکۆدا‬

‫چەند چیرۆک����ی مرۆڤێکی تێکش����کاوو‬ ‫بەناهه‌ق دەرکراوە‪ ،‬ئەوەندەش چیرۆکی‬ ‫مرۆڤێکی یاخی‌و ناڕازی‌و بەرگریکەربێت‪،‬‬ ‫چەن����د بوونەوەرێکی ش����ەاڵڵی خوێن‌و‬ ‫مان����دوو بێبڕس����ت بێت‪ ،‬بەاڵم هێش����تا‬ ‫خاوەن����ی ئی����رادەو وزەی ڕۆیش����تن‌و‬ ‫گەڕانی سەرس����ەختانەبێت‪ :‬کوردبوون‬ ‫بەهه‌م����وو خ����ەم‌و پ����ەژارەو خ����ەون‌و‬ ‫ئومێدو جوانی‌و ناش����یرینی‌و تێکشکان‌و‬ ‫هه‌ستانەوەکانییەوە‪ .‬کورد وەک سیزێفێک‬ ‫کە سەدەی بیستەم دروستیدەکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫س����یزیفێک ئومێدی ئەوە لەدەستنادات‬ ‫لەغەفڵەتێ����ک لەغەفڵەته‌کانی مێژووداو‬ ‫لەس����ەدەیەک لەس����ەدە ئاڵۆزەکان����دا‬ ‫لەسیزێفیەت ڕزگاریببێت‪ ،‬گەر تەنانەت‬ ‫لەڕێگای ناردنی نامەشەوەبێت بۆ خودا‪،‬‬ ‫نامەی����ەک کە نەبگاتە دەس����تی خوداو‬ ‫نەبەو زمانەش نووسرابێت کە لەئاسمان‬ ‫قسەیپێدەکرێت‪ .‬ئەمە وایکردوە شیعری‬ ‫ش����ێرکۆ بێکەس لەهه‌رش����تێک بێئومێد‬ ‫بووبێت لەکوردبوون بێئومێد نەبووبێت‪،‬‬ ‫کوردبوون هه‌م وەک شوناسی سەرەکی‬ ‫شیعری ش����ێرکۆو هه‌م وەک هێمایەکی‬ ‫توڕە بۆ سەردەمێکی ناهه‌موار لەمێژووی‬ ‫مرۆڤایەتی بمێنێتەوە‪ ،‬س����ەردەمێک پڕ‬ ‫لەتاوان‌و ژەھرکوژکردن‌و لەناوبردن‪.‬‬ ‫هه‌رکەس����ێک سەرنجێکی خێرا لەکارە‬ ‫شیعرییە زۆرەکانی ئەم پیاوە بدات سەری‬ ‫سوڕدەمێنێت لەناوی ئەو هه‌موو مرۆڤ‌و‬ ‫شاخ‌و گوندو شارو الدێ‌و شەقام‌و کۆاڵن‌و‬ ‫قەاڵو بەرزای����ی‌و ش����ەهیدو گۆرانیبێژو‬ ‫شاعیرو پێش����مەرگە‌و عاشق‌و ئافرەت‌و‬ ‫کرێ����کارو قوتابی‌و مۆس����یقارو خائینە‬ ‫کوردانە ک����ە لەجوگرافیای فراوانی ئەم‬ ‫شیعرەدا ئامادەن‪ .‬مرۆڤ لەبەردەم کارە‬ ‫ئەدەبییەکانی ئەم پیاوەدا وا هه‌ستدەکات‬ ‫گەر ئەم شاعیرە بیتوانیایەو بۆی بکرایە‬ ‫هه‌موو ک����وردی‪ ،‬مرۆڤ بەمرۆڤ‌و دەغڵ‬ ‫بەدەغڵی‪ ،‬دەخستە ناو شیعرەکانییەوەو‬ ‫دەیگەڕاندن����ەوە ب����ۆ ئ����ەو س����ەرەتای‬ ‫س����ەرەتایانەی کە لێیدەرکراون‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫زەمەنەی ش����وێنێکی پەراوێزیش����ی پێ‬ ‫ڕەوا نەبینیون‪ .‬کە دەڵێم هه‌موو کورد‪،‬‬ ‫باس لەشوناسێکی ئەتنی ناکەم‪ ،‬بەڵکو‬ ‫مەبەستم س����ەرتاپای ئەو دونیاو دۆخە‬ ‫تراژیدییەی����ە کە شوناس����ی کوردبوونی‬ ‫وەک یەکێ����ک لەقوربانیی����ە گەورەکانی‬ ‫س����ەدەی بیستەم دروس����تکردوە‪ ،‬باس‬ ‫لەدۆخی منداڵێک دەک����ەم لەقەاڵیەکی‬ ‫س����ەخت ده‌رکرابێت‌و هه‌موو دەرگاکانی‬ ‫ئەو قەاڵیەشی بەڕوودا داخرابێت‪ .‬بەاڵم‬ ‫منداڵێک کۆڵن����ەدات لەگەڕانەوە بۆ ناو‬ ‫ئەو قەاڵی����ە‪ ،‬بەهه‌موو ئ����ازارو گرفت‌و‬ ‫نەهامەتییەکانی ئ����ەم هه‌وڵی گەڕانەوە‬ ‫زەحمەت‌و هه‌ندێکجار مەحاڵەوە‪.‬‬ ‫شیعر وەک ویژدانی مێژوو‬ ‫بەم مانایە شێرکۆ بێکەس شاعیرێکە‬ ‫ناتوانین دایببڕین لەمێژووی پڕ کەوتن‌و‬ ‫هه‌س����تانەوەی س����ەدەی بیس����تەمی‬ ‫میلەت����ی ئێمە‪ ،‬ناتوانی����ن وەک ویژدانی‬ ‫ئەو مێژووەو وەک بەرجەس����تەکەرێکی‬ ‫ڕاستگۆی ئومێدو نائومێدی‌و کارەسات‌و‬ ‫سەرکەوتنەکانی ئەو مێژووە نەیبینین‪.‬‬ ‫ش����یعری ش����ێرکۆ تەنها نیش����تیمانی‬ ‫مرۆڤە بریندارو یاخییەکان نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ژینگەی هه‌موو ئ����ەو باڵندەو درەخت‌و‬ ‫ش����اخ‌و بەردو کۆاڵنانەش����ە کە بەشێکن‬ ‫لەو مێژووەو بەس����ەدان شێوە لەشیعری‬ ‫ش����ێرکۆدا تێکەڵن بەئومێدو نائومێدی‌و‬ ‫ئی����رادەو بێئیرادەی����ی ئ����ەو مێ����ژووە‪.‬‬ ‫لەئەدەبیات����ی هاوچەرخ����ی ئێمەدا کەم‬ ‫نووس����ەر هه‌یە وەک ش����ێرکۆ بێکەس‬ ‫باوەشی بەم گشتە گەورەیەدا کردبێت‌و‬ ‫لەگەڵخۆیدا ئەو هه‌موو س����اڵە درێژانەی‬ ‫سەدەی بیس����تەمی‪ ،‬بەهه‌موو دووکەڵ‌و‬ ‫ئاگرو دڵشکان‌و مژدەکانییەوە‪ ،‬بەدونیادا‬ ‫گەڕاندبێ‪ .‬من لەدونیادا هیچ شاعیرێکی‬ ‫تر ناناس����م بەڕادەی ش����ێرکۆ بێکەس‬ ‫باوەش����ی بەمێژووی نیش����تیمانەکەیدا‬ ‫کردبێت‌و ئەو مێژووەش بەهه‌موو برین‌و‬ ‫پێکەنی����ن‌و کارەس����ات‌و س����ەرکەوتن‌و‬ ‫ناش����یرینی‌و جوانییەکانییەوە ڕێگای بۆ‬ ‫ناو شیعر دۆزیبێتەوە‪ .‬ئەزموونی شێرکۆ‬ ‫بێکەس ئەزموونی گرێدانێکی ئەبەدیی‌و‬ ‫ئەخالق����ی‌و ش����یعرییانەی پیاوێک����ی‬ ‫داهێن����ەرو ناس����کی ک����وردە بەمێژووی‬ ‫س����ەخت‌و ئاڵۆزو خوێناوی میلەتێکەوە‬ ‫کە لەهه‌موو س����اتێکی ئ����ەو مێژووەدا‬ ‫چەن����دان دڵۆپ خوێ����ن‌و چەندان دڵۆپ‬ ‫ئومێ����دی چاندووە‪ .‬دەڵێ����م ناتوانم بیر‬ ‫لەشاعیرێکی تر بکەمەوە لەم پەیوەندییە‬

‫فاوستییەدا بێت بەنیشتیمانەوە‪ ،‬مەگەر‬ ‫مەحمود دەروێش����ی فەلەستینی‪ .‬ڕەنگە‬ ‫تەنها مەحمود دەرویش بەڕادەی شێرکۆ‬ ‫بێکەس بەمێ����ژووی میلەتەکەی خۆیەوە‬ ‫گرێدرابێت‌و فرمس����ێک‌و خوێن‌و ئومێدی‬ ‫ئەو مێژووەی کردبێت بەشیعر‪ .‬ئەم دوو‬ ‫شاعیرە پەیمانێکی میتافیزیکی لەنێوان‬ ‫شیعرو مێژوودا دروستدەکەن‪ ،‬لەشیعرەوە‬ ‫دەچنە ناو مێژوو‌و لەمێژووشەوە دەچنە‬ ‫ناو شیعر‪.‬‬

‫شێرکۆ بێکەس‬ ‫یەکێکە لەکەسایەتییە‬ ‫بنەڕەتییەکانی‬ ‫سەدەی بیستەمی‬ ‫مێژووی ئێمە‪،‬‬ ‫نووسەرێکە لەهه‌مووان‬ ‫باشتر ماناکانی بوونی‬ ‫ئێمەی وەک میلەتێکی‬ ‫بریندار لەو سەدەیەدا‬ ‫بەرجەستەکردوە‬ ‫ترس����ێکی زۆرم هه‌یە مردنی شێرکۆ‬ ‫بێک����ەس مان����ای هه‌تیوکەوتن����ی ئەو‬ ‫مێژووەبێت‪ ،‬نەمانی دەنگێک بێت وەک‬ ‫ئەم پیاوە لەسەر برین‌و کارەساتەکان‌و‬ ‫تریفەکان ئامادەبێت‌و لەشیعردا بیانکات‬ ‫بەبرین‌و کارەساتی نیشتیمانی‌و ئینسانی‌و‬ ‫بەئومێدو خەونی هاوبەش‪ .‬نیش����تیمانی‬ ‫ئێم����ە بەمردنی ئەم پیاوە ش����اعیرێکی‬ ‫لەدەستدا کە بێنیش����تیمان شیعری بۆ‬ ‫نەدەگوترا‪ .‬لەمێژووی شیعریی دونیاشدا‬ ‫کەم ش����یعری باش‌و س����ەرکەوتوو هه‌یە‬ ‫بەڕادەی شیعری ش����ێرکۆ بێکەس هه‌م‬ ‫شیعر بێت‌و هه‌م نیشتیمانیش بێت‪.‬‬ ‫کوردبوون‌و بۆشایی‬ ‫کوردبوون لەشێرکۆ بێکەس بسێننەوە‬ ‫بۆش����اییەکی گەورەو قووڵ‪ ،‬نەک تەنها‬ ‫دەکەوێتە ن����او س����ەرجەمی ئەزموونی‬ ‫نووس����ینەکانییەوە‪ ،‬بەڵک����و ناو بوونی‬ ‫خۆشییەوە وەک مرۆڤێک‪ ،‬وەک کەسێک‬ ‫کە س����ەفەرێکی ک����ورت‌و خێ����را بەناو‬ ‫دونی����ادا دەکات‌و دوات����ر لەقوژبنێک����ی‬ ‫ئ����ەم ئەس����تێرەیەدا دەمرێت‪ .‬ش����ێرکۆ‬ ‫بێکەس بۆ هه‌ر ش����وێنێک ڕۆیشتبێت‪،‬‬ ‫بۆ هه‌ر کەسێک قسەی کردبێت‪ ،‬لەهه‌ر‬ ‫ش����ارو کۆاڵنێکی دونی����ادا ژیابێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫کوردبووە‪ ،‬کوردبوونی خۆی بەکۆڵییەوە‬ ‫بووەو بردوێتی بۆ هه‌موو ش����وێنەکانی‬ ‫دونی����ا‪ .‬بەاڵم ئ����ەم کوردبوون����ە‪ ،‬ئەم‬ ‫ئامێزانبوون����ە بەمێ����ژووی میلەتێک����ی‬ ‫برین����دار‪ ،‬چەن����د خاڵێکی پ����ڕ دڵناییە‬ ‫لەئەزموونی ئەم پیاوەدا‪ ،‬واتە ش����ێرکۆ‬ ‫چەند گومانی لەوە نەبووە کە شاعیرەو‬ ‫ش����اعیرێکی کوردە‪ ،‬بەاڵم هاوکات ئەم‬ ‫کوردبوون����ە هاوش����انبووە بەدڵەڕاوکێ‌و‬ ‫قەلەقێک����ی ئەدەبی‌و ش����یعریی گەورە‪،‬‬ ‫بەچۆنیەتی تەعبیرکردن لەم کوردبوون‌و‬ ‫شاعیربوونە‪ ،‬لەم گونجاندنەی کوردبوون‌و‬ ‫ش����یاعیربوون‌و کوردبوون‌و شیعریەت‪.‬‬ ‫کەم ش����اعیری ک����ورد هه‌ن ب����ەڕادەی‬ ‫شێرکۆ بێکەس شاعیرێکی ئەزموونگەر‪،‬‬ ‫”تەجریبی“ ب����ن‪ ،‬خاوەنی ئەزموونێکی‬ ‫درێژی نووس����ینی جی����اوازو دەربڕینی‬ ‫جیاوازو بابەتی جیاوازو زمانی جیاوازو‬ ‫ئیقاعی جی����اوازو دەرکەوتن����ی جیاواز‬ ‫بووبن‪ .‬بەهه‌موو مانایەک شێرکۆ بێکەس‬ ‫ش����اعیرێکی ئەزموونگ����ەرە‪ ،‬ڕۆحێک����ی‬ ‫گۆڕانخ����وازو بێئۆق����رە لەس����ەرجەمی‬ ‫کارەکان����ی ئەم پی����اوەدا ئامادەیە‪ .‬لەو‬ ‫ش����وێنانەدا کە چاوەڕێی ئەوە دەکەیت‬ ‫بوەس����تێت‪ ،‬ی����ان نوچێک ب����دات‪ ،‬یان‬ ‫جگەرەیەکی پش����وودان داگیرس����ێنێت‪،‬‬ ‫لەوێدا سەرلەنوێ دەس����تیپێکردۆتەوەو‬ ‫س����ەرەتایەکی نوێی کێش����اوە‪ .‬ئەوەی‬ ‫لەس����ەرجەمی کارەکان����ی ئ����ەم پیاوە‬

‫ڕابمێنێت ب����ۆی دەردەکەوێت ئەم پیاوە‬ ‫لەهیچ گۆش����ەیەکی شیعریی‌و لەناو هیچ‬ ‫ڕووبەرێکی نووس����یندا پشووی نەداوە‪.‬‬ ‫ش����ێرکۆ لەجۆری ئەو ش����اعیرانەیە کە‬ ‫هه‌میشە دەڕوات‌و هه‌میشە بەڕێوەبووە‪،‬‬ ‫گرنگ نییە بۆ کوێ دەڕوات‪ ،‬گرنگ نییە‬ ‫بەکوێ دەگات‪ ،‬گرنگ ئەوەیە نەوەستێت‌و‬ ‫سەرس����امییەکانی بەڕێوەبوون‌و ڕێکردن‬ ‫ئەزموونب����کات‪ .‬ش����ێرکۆ وەک م����رۆڤ‬ ‫دەمرێت ب����ەاڵم ئەزموونی بەڕێوەبوون‌و‬ ‫ڕێکردنە شیعرییەکەی بەردەوامدەبێت‪.‬‬ ‫دونی����ای ش����یعری ئەم پی����اوە پڕیەتی‬ ‫لەش����یعری هه‌مەجۆر‪ ،‬ش����یعری کورت‌و‬ ‫درێژ‪ ،‬سادەو ئاڵۆز‪ ،‬ش����انۆی شیعری‌و‬ ‫نامەی ش����یعری‪ ،‬ڕۆمانە شیعرو شیعری‬ ‫مەلحەمی‪ ،‬پۆستەرە شیعرو شیعر وەک‬ ‫ئاوێنەی بچووک‪ ،‬شیعری مەنفاو شیعری‬ ‫ن����او کەش����کۆڵی پێش����مەرگە‪ ،‬ھتد‪...‬‬ ‫بەبۆچوونی من ئەم ڕۆحە ش����یعرییە پڕ‬ ‫دڵەڕاوکێ‌و پڕ جوڵەو پڕ نەحەسانەوەیە‪،‬‬ ‫بەش����ێکە لەنیوس����ەدە هه‌وڵدان����ی ئەم‬ ‫ش����اعیرە بۆ تەرجەمەکردنی کوردبوونی‬ ‫خۆی بۆ وێنەو زمان‌و ئیقاعی ناجێگیرو‬ ‫جیاوازو پڕجوڵە‪ .‬ئەزموونی ئەم شاعیرە‬ ‫ڕوانینە لەخ����ۆی‌و لەکوردبوون لەدەیان‬ ‫گۆش����ەنیگای جی����اوازەوە‪ ،‬ڕازینەبوونە‬ ‫بەدانیش����تن بەدی����ار ی����ەک وێنەو یەک‬ ‫چیرۆک‌و ی����ەک ش����ێوازی تەعبیرکردن‬ ‫لەخ����ۆی‌و لەکوردب����وون‪ ،‬وەک دوو‬ ‫دەرکەوتی سەرەکی ئینسانبوون‪.‬‬ ‫ئازادی‌و خۆشەویستی‌و شەهیدبوون‬ ‫پێموای����ە ئەو یاس����ا نەنووس����راوەی‬ ‫س����ەرجەمی کارەکان����ی ئەم ش����اعیرە‬ ‫گەورەیە ئاراس����تەدەکات کۆکردنەوەی‬ ‫ئەو سێ تەوەرە سەرەکییەیە بەیەکەوە‪،‬‬ ‫کۆکردن����ەوەی ئازادی‌و خۆشەویس����تی‌و‬ ‫شەهیدبوونەوە بەیەکەوە‪ .‬شیعری شێرکۆ‬ ‫بێکەس ش����یعری گەڕانێک����ی بەردەوامە‬ ‫بەدوای ئازادیدا‪ .‬ئەو دونیایەی ش����ێرکۆ‬ ‫بێکەس����ی تێیدا ژیا‪ ،‬ئەو نیش����تیمانەی‬ ‫قەدەر کردی بەنیشتیمانی ئەم شاعیرەو‬ ‫ئ����ەو مرۆڤانەی لەگەڵیان����دا ژیا‪ ،‬دونیاو‬ ‫نیش����تیمان‌و مرۆڤ����ی ئ����ازاد نەبوون‪.‬‬ ‫هه‌مووی����ان بەر لەعنەتی س����ەندنەوەی‬ ‫ئ����ازادی کەوتب����وون‪ .‬ئەم����ە وادەکات‬ ‫گەڕان ب����ەدوای ئازادی����دا‪ ،‬هه‌وڵدان بۆ‬ ‫بەرجەس����تەکردنی ئ����ازادی‪ ،‬هێنان����ی‬ ‫ئازادی بۆ ناو ژی����ان‌و پەیوەندییەکان‌و‬ ‫ش����یعر‪ ،‬بەش����ێکی گەورەی ئەزموونی‬ ‫ش����یعری شێرکۆ بێکەس����ە‪ .‬شێرکۆ کە‬ ‫ئ����ازادی لەناو دونی����او پەیوەندییەکاندا‬ ‫نادۆزێت����ەوە‪ ،‬هه‌وڵئ����ەدات لەن����او‬ ‫شیعرەکانی خۆیدا ئازادبێت‪ ،‬هه‌وڵئەدات‬ ‫خولیای خ����ۆی بۆ ئازادی وەک هێزێکی‬ ‫گەورە‪ ،‬فڕێبداتە ناو زمان‌و ناو ش����ێوازو‬ ‫ناو بابەتە ش����یعرییە جیاوازەکانییەوە‪.‬‬ ‫لەم ڕووەوە شیعری ش����ێرکۆ شیعرێکە‬ ‫لەهیچ وێس����تگەیەکدا ناوەستێت‪ ،‬لەناو‬ ‫هیچ س����یحرێک لەس����یحرەکانی زماندا‬ ‫جێگی����ر نابێ����ت‪ ،‬هی����چ ئەزموونێک����ی‬ ‫نووسینیش نەبێتە دواهه‌مین ئەزموونی‬ ‫ئەم ش����اعیرە‪ .‬گەڕان بەدوای ئازادیداو‬ ‫دروستکردنی ئەم ئازادییە وادەکات ئەم‬ ‫ش����اعیرە لەدۆخی دڵەڕاوکێ‌و گەڕانێکی‬ ‫بێکۆتاییدابێ����ت‪ .‬ئەگەر دونیای دەرەوە‬ ‫بیەوێت ئەم پیاوە بەدەیەها س����نووری‬ ‫ئەس����تورو بازنەی داخراو گەمارۆبدات‪،‬‬ ‫ئەوا ش����یعر دەی����کات بەبوونەوەرێکی‬ ‫کۆچەریی‪ ،‬بەگەڕیدەیەکی هه‌میش����ەیی‌و‬ ‫بێماڵ‪ ،‬بەکەسێک هه‌م ئازادی خۆی لەناو‬ ‫ش����یعرەکانیدا بژی‌و هه‌م شیعرەکانیشی‬ ‫وەک ناڕەزاییەک����ی گ����ەورە ب����ەڕووی‬ ‫دونیایەکی نائازاددا بەرزبکاتەوە‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم ئەزموونی ش����یعری ش����ێرکۆ‬ ‫بێکەس ئەزموونی گۆڕینی ئازادیی نییە‬ ‫بۆ دۆخێکی نەفسی ناوەکی‪ ،‬ئەزموونی‬ ‫ئیش����راق‌و داگیرس����انێکی ناوەکی نییە‬ ‫وەک الی س����وفییەکان دەیبینین‪ ،‬ئەم‬ ‫ئازادیی����ە ئازادییەک����ی نەفس����ی نییە‬ ‫داپچڕاو لەدونیا‪ ،‬گەڕانەوەو نووقمبوون‬ ‫نییە لەناو خود خۆیدا‪ ،‬یان بازادانێکبێت‬ ‫ب����ەرەو موتڵ����ەق‌و باوه‌ش����کردنبێت‬ ‫لەئاس����مانەکاندا‪.‬‬ ‫بەئاس����مانێک‬ ‫لەهه‌مانکات����دا ئازادییەکیش نییە تەنها‬ ‫لەڕێ����گای ئەزموونکردن����ی ش����یعرەوە‪،‬‬ ‫لەڕێگای دەسکاریکردن‌و تازەکردنەوەی‬ ‫بەردەوامی زمان‌و وێنەو تێکستەکانەوە‬ ‫بەدەس����تیبهێنێت‪ .‬ئازادی لەش����یعری‬ ‫ش����یرکۆدا نەئازادییەک����ی س����وفییانەو‬ ‫نەئازادییەکی تێکس����تیانەیە‪ ،‬ئازادییەک‬ ‫نییە مرۆڤ لەناوەوەی خۆیدا یان لەناو‬

‫زماندا بۆیبگەڕێ����ت‪ ،‬بەڵکو ئازادییەکی‬ ‫س����ەرزەمینییانەیەو دونیاییە مێژوویی‌و‬ ‫جوگراف����ی‌و ماتریالییە‪ ،‬م����رۆڤ لەناو‬ ‫موتڵ����ەق‌و خ����ود خۆی����دا بۆیناگەڕێت‪،‬‬ ‫بەڵکو لەن����و دونیادا بەدوایدا دەگەڕێت‪.‬‬ ‫ئازادی ش����ێوازێکە لەبیرکردنەوە تیایدا‬ ‫مرۆڤ دوورتر لەخودی خۆی‌و دەڕوات‌و‬ ‫دوورتر لەخودی خۆی دەبینێت‪ .‬ئازادی‬ ‫لەئەزموونی ئەم ش����اعیرەدا بەش����ێکە‬ ‫لەکردەی دوورتر بینین‌و دوورتر ڕۆیشتن‬ ‫لەڕێ����گای یاخیبوونی س����ەرزەمینیانەی‬ ‫مرۆڤەوە لەن����او مێژوو کۆمەڵگاو لەگەڵ‬ ‫مرۆڤەکانی تردا‪ .‬کۆتاییهێنانە بەهه‌موو‬ ‫ئەو بەربەس����تانەی ک����ە ناهێڵن بڕۆین‌و‬ ‫ببینی����ن‪ ،‬ئ����ەم کۆتاییەش لەش����یعری‬ ‫ش����یرکۆدا پرۆژەیەکی دەس����تەجەمعی‬ ‫دونیاییە‪ .‬ئەگەر هێزێکی گەورە مرۆڤی‬ ‫لەبەهه‌ش����ت دەرکردبێت‪ ،‬ئەواکات هیچ‬ ‫شاعیرێک بەهێزی خۆی‌و بەهێزی زمان‬ ‫بەتەنه����ا ناتوانێ����ت بۆ ئەو بەهه‌ش����تە‬ ‫بگەڕێتەوە‪ .‬ئەم تێگەیش����تنە بۆ ئازادی‬ ‫کۆڵەکەی س����ەرەکی ئەزموون شیعریی‌و‬ ‫هه‌ڵوێس����تی حەیاتی ش����ێرکۆ بێکەسە‪.‬‬ ‫ئەم تێگەیشتنەیە وادەکات شێرکۆ هه‌م‬ ‫خۆی خەباتکەرێکی سیاسی بێت‪ ،‬هه‌م‬ ‫لەناو شۆڕش‌و یاخیبوونی کۆمەڵگاکەیدا‬ ‫بژی‌و بەش����داربێت‪ ،‬هه‌م شیعرەکانیشی‬ ‫بەش����ێکبن لەک����ردەی فراوانکردن����ی‬ ‫ڕووبەرەکان����ی یاخیب����وون لەژیان����ی‬ ‫ڕۆژانەی مرۆڤەکاندا‪ ،‬هه‌م خۆش����ی وەک‬ ‫شاعیر بەردەوام لەدۆخی بەجێهێشتنی‬ ‫س����نوورەکانی زماندابێت کە س����نووری‬ ‫دروس����تکردنی بەربەس����تن لەب����ەردەم‬ ‫ئازادیدا‪ .‬ش����ێرکۆ لەش����یعردا دەیتوانی‬ ‫بچێتە ئەودیوی س����نوورە ناوەکییەکانی‬ ‫زمان‌و سنوورە ناوەکییەکانی شیعرەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئ����ەم دەرچوون����ە ناوەکییەی پێ‬ ‫کاف����ی نەبوو بۆ ئ����ەوەی بتوانێت لەناو‬ ‫دونیادا ئازادبێ����ت‪ .‬ئاخر ئەو دونیایەی‬ ‫شێرکۆ بێکەسی تێدا ژیا‪ ،‬دونیایەک بوو‬ ‫پڕ لەمرۆڤ‌و باڵندەو سروشتی کوژراو‪،‬‬

‫یەکێک لەو‬ ‫ھۆکارانەی وا لەمن‬ ‫دەکات کوردبوونی‬ ‫خۆمم خۆشبوێت‌و‬ ‫ڕێزێکی تایبەتم‬ ‫بۆ ئەو ڕاستییە‬ ‫هه‌بێت کە کوردم‪،‬‬ ‫بوونی ئەزموونی‬ ‫شیعریی‌و‬ ‫ئیستاتیکی‬ ‫ئەم پیاوەیە‬ ‫سیخناخ بەبای ژەھراوی‪ ،‬پڕ لەفڕۆکەی‬ ‫جەنگ����ی‌و بۆمبای هه‌مەج����ۆر‪ ،‬لێوانلێو‬ ‫لەعاش����قی ک����وژراوو نائومێ����د‪ ،‬مرۆڤی‬ ‫ڕووتکراوە لەمرۆڤبوون‌و میلەتی فڕێدراو‬ ‫بۆ دەرەوەی مێژوو‪ .‬ئەم شتانە وادەکەن‬ ‫ئەو ئازادییەی ئەزموونی شیعری شێرکۆ‬ ‫بێکەس بەدوای����دا دەگەڕێ����ت‪ ،‬ئازادی‬ ‫ڕۆحی����ی ئەم یان ئ����ەو داهێنەر نەبێت‪،‬‬ ‫هه‌روەه����ا ئ����ازادی ئەم ئینس����ان یان‬ ‫ئەویتری����ان نەبێت‪ ،‬بەڵک����و ئازادی ئەو‬ ‫دونیا بریندارو ئەو مێژووە بێمێژووەو ئەو‬ ‫میلەتە دەرکراوانەبێت‪ .‬ئازادییەکی کۆیی‬ ‫بێت‪ ،‬هی هه‌مووان ب����ۆ هه‌مووان بێت‪،‬‬ ‫ئازادی ئینسان بێت لەناو دونیاو لەگەڵ‬ ‫دونیادا‪ ،‬لەناو ئەو ژینگەو نیشتیمانانەدا‬ ‫کە مرۆڤ‌و موقەدەس‌و سروشتی سووتاو‬ ‫دروستدەکات‪ .‬بەاڵم شێرکۆ بێکەس لەناو‬ ‫ژیانداو لەگەڵ ئەوانیتردا‪ ،‬لەهه‌ر پرۆژەو‬ ‫کارێک����ی پێکەوەییدا بەش����داربووبێت‪،‬‬ ‫ش����یعری ئامرازی س����ەرەکی‌و ماتریالی‬ ‫هه‌رە گرنگی ئەو ب����ووە بۆ هه‌ڵکەندنی‬

‫بەردەوامی ئەو ئازادیی����ە لەناو مێژووو‬ ‫لەس����ەر بەردی ئەو دونیایە‪ .‬ش����ێرکۆ‬ ‫کە ئازادی لەش����یعردا وەک ڕۆیشتن بۆ‬ ‫ئەودیوی زمان‌و ئەودیوی داڕش����تنەکان‬ ‫دەبینێت‪ ،‬لەدونیادا وەک کردەی ڕۆیشتن‬ ‫بۆ ئەودیوی ڕیزبەستنی پەیوەندییەکان‌و‬ ‫ئیش����کردنی ق����ەدەرەکان‌و نەفرەت����ی‬ ‫لەعنەتە مێژووییەکان دەیبینێت‪.‬‬ ‫خۆشەویستی‬ ‫دەمەوێ����ت لێ����رەوە بپەڕم����ەوە ب����ۆ‬ ‫بابەتی خۆشەویس����تی لەشیعری شێرکۆ‬ ‫بێکەس����دا‪ .‬هه‌موو خوێنەرێکی سادەی‬ ‫کارەکانی شێرکۆ بێکەس ئەوە دەبینێت‬ ‫کە خۆشەویستی چ ڕووبەرێکی گەورەی‬ ‫لەئەزموونی ئەم شاعیرەدا داگیرکردوە‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی من ئەزموونی خۆشەویستی‬ ‫لەشیعری شێرکۆدا پەیوەندیەکی پتەوو‬ ‫ڕاستەوخۆی بەئەزموونی ئازادییەوە هه‌یە‬ ‫بەو مانایەی لەسەرەوە باسمکرد‪ .‬ئازادی‬ ‫وەک پرۆژەیەکی گەورەی سەرزەمینی‌و‬ ‫هاوب����ەش لەنێ����وان مرۆڤەکان����دا‪.‬‬ ‫خۆشەویس����تی لێ����رەدا تەواوک����ەری‬ ‫ئازادییە‪ ،‬یان ڕەنگە مەرجی گەیش����تن‬ ‫بەو ئازادیی����ە بێت‪ .‬لەخۆشەویس����تیدا‬ ‫م����رۆڤ ئەتوانێت بازبدات‪ ،‬باز بەس����ەر‬ ‫ح����ەزو تەماح����ە تایبەتەکان����ی خۆیدا‪،‬‬ ‫دەتوانێت تێپەڕێنێت‪ ،‬قازانج‌و دەسکەوتە‬ ‫تایبەتەکانی خۆی تێەڕێنێت‪ ،‬بەمانایەکی‬ ‫تر خۆشەویس����تی وەک پێکەوەبوونێکی‬ ‫ناسک‌و باوەش����کردنێکی پڕ شەوق‌و پڕ‬ ‫ئولفەتی ئازاد بەیەکتریدا‪ .‬وەکچۆن ئازادی‬ ‫شتێک نییە بەئینس����ان درابێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەبێت ئینسان دروس����تیبکات‪ ،‬ئاواش‬ ‫خۆشەویستی ش����تێکە دروستدەکرێت‪.‬‬ ‫خۆشەویستی لەئەزموونی شێرکۆدا وەک‬ ‫کوردب����وون وایە‪ ،‬هه‌رگی����ز لێی نائومێد‬ ‫نابێت‪ ،‬هه‌میش����ە ئامادەیە‪ ،‬هه‌میش����ە‬ ‫دروس����تدەکرێت‌و کەی مردیش دەشێت‬ ‫زیندووبکرێت����ەوە‪ .‬وەکچ����ۆن کوردبوون‬ ‫هێمای����ە ب����ی دۆخێ����ک م����رۆڤ تیایدا‬ ‫بەدوای ئازادیدا دەگەڕێت‌و ڕێزی ئازادی‬ ‫دەگرێ����ت‪ ،‬ئ����اواش مەرجی س����ەرەکی‬ ‫لەعەشقی ڕاستەقینەدا ڕێزگرتنی ئازادیی‬ ‫کەس����ەکانە لەیەکتری‪ ،‬خۆشەویس����تی‬ ‫مرۆڤ بۆ م����رۆڤ خۆشەویس����تییەکی‬ ‫ئازادە‪.‬‬ ‫لەبەش����ێکی زۆری ش����یعری شێرکۆدا‬ ‫خۆشەویستی هێزێکە دژ بەکۆیلەیەتی‌و‬ ‫دژ بەش����کاندنی ئیرادەو دژ بەداماڵینی‬ ‫مرۆڤەکان‌و نیشتیمانەکان‌و مەسەلەکانە‬ ‫لەشوناس����ی خۆی����ان‪ ،‬بەرگریی����ە لەو‬ ‫شتانەی ئەو کەس����انە دەکەن بەکەس‌و‬ ‫ئ����ەو نیش����تیمانانە بەنیش����تیمان‌و ئەو‬ ‫مەسەالنەش بەمەس����ەلە‪ .‬خۆشەویستی‬ ‫مان����ای ڕێزگرتنی تایبەتمەندیەتییەکانی‬ ‫یەکتری‪ ،‬لەتایبەتمەندێتی مەعش����وقەوە‬ ‫بۆ تایبەتمەندێتی نیشتیمان‪ .‬لەشیعری‬ ‫ش����ێرکۆدا خۆشویس����تنی کوردستان‪،‬‬ ‫خۆشویستنی ش����ەهیدان‪ ،‬خۆشویستنی‬ ‫منااڵن‌و گەنجان‪ ،‬خۆشویستنی خانمان‬ ‫مانای پاراس����تنی هه‌موو ئەو شتانە بەو‬ ‫ش����ێوەیەی خۆی����ان دەیانەوێت هه‌بن‌و‬ ‫ببن‪ .‬مانای ئەوەی کوردس����تان بتوانێت‬ ‫کوردس����تانبوونی خۆی بژی‪ ،‬شەهیدان‬ ‫بتوانن شەهیدبوونی خۆیان بژین‪ ،‬مندااڵن‬ ‫بتوانن منداڵبوونی خۆیان بژین‪ ،‬گەنجان‌و‬ ‫ئافرەتان بتوانن گەنجبوون‌و ئافرەتبوونی‬ ‫خۆیان بژین‪ .‬هه‌موو ئەمانەش جارێکی‬ ‫ت����ر تەنها ک����ردەی تاکەکەس����ی نین‪،‬‬ ‫بەڵکو دەستەجەمعی‌و پێکەوەیین‪ .‬لەم‬ ‫ئاس����تەدا تەماهییەکی گەورە لەشیعری‬ ‫شێرکۆدا لەنێوان خۆشەویستی‌و ئازادیدا‬ ‫هه‌ی����ە وەک دوو دەرکەوتی س����ەرەکی‬ ‫ژیان‪ .‬بەاڵم ژی����ان تەنها وەک ژیان نا‪،‬‬ ‫بەڵک����و ژیانێکی ئازادان����ە‪ .‬ئەم گرێدانە‬ ‫سەختەی خۆشەویس����تییە بەئازادییەوە‬ ‫وادەکات بابەتی ش����ەهیدو ش����ەهادەت‬ ‫ببێت بەیەکێک لەبابەتە سەرەکییەکانی‬ ‫تری ناو شیعری شێرکۆ بێکەس‪.‬‬ ‫شەهید‬ ‫ش����ەهید لەش����یعری ش����ێرکۆدا‬ ‫بوونەوەرێکی مەرگدۆست نییە‪ ،‬مرۆڤێک‬ ‫نییە ب����ەدوای مردنی خۆی����دا وێڵبێت‪،‬‬ ‫کەس����ێک نیی����ە نەیەوێ����ت ب����ژی‪ ،‬یان‬ ‫لەژیان هه‌ڵبێت‪ ،‬بەڵک����و بەپێچەوانەوە‬ ‫بوونەوەرێکە هه‌م عاش����قەو هه‌م ئازاد‪،‬‬ ‫شەهید الی ش����ێرکۆ بێکەس تێکەڵێکی‬ ‫گەورەی����ە لەخۆشەویس����تی‌و ئ����ازادی‪،‬‬ ‫لەس����ەودایەکی بەرپرسیارو لەگەڕانێکی‬ ‫بێماندوبوون بەدوای ئازادیدا‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫‪13‬‬

‫شێرکۆ بەوەسییەتنامەکەی دەیەوێت پێمانبڵێت‪ ،‬تا ئەوکاتەی گۆڕەکەم قەرەباڵغبێت‪ ،‬من دەژیم‬

‫گۆڕ وەکو جێگایەک بۆ دوبارە لەدایکبوونەوە‬

‫لەڕاس���تیدا ئەو خاڵەی ک���ە ته‌وه‌ری‬ ‫عەشق‌و خۆشەویس���تی‌و تەوه‌ری ئازادی‬ ‫لەشیعری شێرکۆدا بەیەکەوە کۆدەکاتەوەو‬ ‫بەیەکتریان تێکەڵدەکات‪ ،‬ش���ەهادەتە‪.‬‬ ‫شەھید لەئەدەبیاتی ئەم پیاوەدا ناوکێکی‬ ‫ترە بۆ مرۆڤێکی عاش���ق‌و جەنگاوەرێک‬ ‫ب���ۆ ئ���ازادی‪ ،‬هێمایەکی ڕاس���تەوخۆیە‬ ‫ب���ۆ مرۆڤێک ئ���ەوەی ک���ە دەیجوڵێنێت‬ ‫خۆشەویس���تییەکی قووڵ‌و گەڕانێکی پڕ‬ ‫مەترس���ی‌و ڕیس���کاویە بەدوای ئازایدا‪.‬‬ ‫شیعری شێرکۆ بێکەس ڕووبەرێکی رەمزی‬ ‫بەرفراوان���ە ب���ۆ کۆکردن���ەوەی ئازادی‌و‬ ‫خۆشەویستی‌و شەهادەت بەیەکەوە‪.‬‬ ‫کۆتایی‬ ‫ش���ێرکۆ بێکەس پیاوێک���ە بەقووڵی‬ ‫هه‌ردوو دەس���تی لەناو مێژووی سەدەی‬ ‫بیس���تەمی ئێمەدایە‪ .‬پیاوێکە بەناو ئەم‬ ‫مێ���ژووەدا دەگەڕێ���ت‌و پارچە س���وتاوو‬ ‫ک���وژراوو خن���کاوو وێرانکراوەکان���ی‬ ‫کۆدەکات���ەوەو بەمەراقێک���ی زۆرەوە‬ ‫دەیانباتە ناو ماڵی شیعرەوە‪ ،‬بەئومێدێکی‬ ‫زۆریشەوە لەو ماڵە شیعرییەوە دەیەوێت‬ ‫بپەڕێتەوە ب���ۆ ناو مێژوویەک���ی پاکترو‬ ‫جوانترو ئینس���انیتر‪ .‬ش���یعری شێرکۆ‬ ‫ئەزموون���ی س���وڕانەوەیەکی بەردەوامە‬ ‫بەن���او وێرانەیەکی ئینس���انی گەورەداو‬ ‫تۆمارکردن���ی ڕووکارە خەمبارەکانی ئەو‬ ‫وێرانەیە‪ ،‬بەاڵم ئەم تۆمارکردنە بۆ ئەوە‬ ‫نەئ���ەو دونیایەم���ان لەبیرنەچێتەوە کە‬ ‫وێران���ەو میلەتێکی تێدا دیلکراوە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بۆئەوەیە وزەی ئەوە لەناو خۆمان‌و لەناو‬ ‫مێژوودا دروس���تبکەین بۆ ئ���ەوەی ئەو‬ ‫وێرانەیە بگۆڕین‪ .‬ئیس���تاتیکای شیعری‬ ‫ش���ێرکۆ بێکەس ئیس���تاتیکای بینین‌و‬ ‫هه‌س���تپێکردن‌و هه‌وڵدان���ی گۆڕینی ئەو‬ ‫وێرانە ئینسانییەیە‪ .‬مرۆڤ کە لەبەهه‌شت‬ ‫دەرکرا دوو ئەگ���ەری لەبەردەمدایە‪ ،‬یان‬ ‫ئەوەتا تەس���لیمی ئەو قەدەرە س���ەختە‬ ‫دەبێت‌و دادەنۆشێت‪ ،‬یان ئەوەتا هه‌موو‬ ‫هێزێک دەخاتەکار ب���ۆ گەڕانەوە بۆ ئەو‬ ‫بەهه‌ش���تە‪ ،‬لەهێزی ئی���رادەوە بۆ هێزی‬ ‫زمان‪ .‬ش���ێرکۆ بێکەس سەر بەئەگەری‬ ‫دووهه‌میانە‪ ،‬پیاوێک���ە دەیەوێت لەگەڵ‬ ‫خۆیدا بمانبات بۆ بەهه‌شت‪ ،‬بەهه‌شتێک‬ ‫لێ���رەو لەئێس���تادا‪ ،‬ی���ان لەس���بەینێ‌و‬ ‫دووس���بەیدا‪ .‬بێگوم���ان بەهه‌ش���تێک‬ ‫ن���ا لەئایدیۆلۆژی���اوە هاتبێ���ت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەباوەڕی ئینسانەوە بەدونیایەکی باشترو‬ ‫بەمێژوویەک���ی جوانترو ئینس���انیترەوە‬ ‫هاتبێت‪.‬‬ ‫لەهه‌مووش���ی گرنگتر شێرکۆ بێکەس‬ ‫پیاوێ���ک ب���وو ڕاس���تگۆ ب���وو لەگ���ەڵ‬ ‫بیرکردنەوەو عەقڵ‌و ئیحساس���ی خۆیدا‪.‬‬ ‫بێ ش���ەرمکردن ئەوەی بەڕاستی دەزانی‬ ‫ئەینووس���ی‪ ،‬ئ���ەوەی بەهه‌ق���ی دەزانی‬ ‫بەرگریلێدەک���ردو چیش���ی بەش���ایانی‬ ‫هێرش���کردنە س���ەر زانیبێ���ت هێش���ی‬ ‫کردۆتەس���ەر‪ .‬کەی بەپێویستی زانیبێت‬ ‫بچێت���ە س���ەر ش���ەقامەکان‌و ناڕه‌زایی‬ ‫دەرببڕێ���ت چ���ووە‪ ،‬کەی���ش ب���اوەڕی‬ ‫وابووبێت پێویس���تە بەرگری لەم یان لەو‬ ‫هێزی کۆمەاڵیەتی ب���کات‪ ،‬کردوویەتی‪.‬‬ ‫لەم سااڵنەی دواییدا ئەم پیاوە بەحەفتا‬ ‫ساڵ تەمەنەوە لەناو خۆپیشاندانەکاندا‪،‬‬ ‫لەن���او ناڕەزاییدەربڕینەکان���دا‪ ،‬لەن���او‬ ‫کەمپین���ە جۆربەجۆرەکاندا‪ ،‬ئامادەبووە‪.‬‬ ‫هه‌موو قورس���اییە شیعری‌و رەمزییەکەی‬ ‫خ���ۆی دەخس���تە پ���اڵ هه‌م���وو ئ���ەو‬ ‫مەس���ەلەو ڕووداوانەوە کە بەشایسەتی‬ ‫بەرگریکلێکردن���ی دەزانی���ن‪ .‬لەمەش���دا‬ ‫عەق���ڵ‌و تێگەیش���تنی خ���ۆی وەک‬ ‫شاعیرێک مەحەکی بوو‪ .‬شێرکۆ بێکەس‬ ‫لەمێژووی ئەدەبی‌و ئیس���تاتیکی سەدەی‬ ‫بیس���تەمی ئێمە دەربهێن���ە‪ ،‬نەک تەنها‬ ‫کەلێنێکی گ���ەورەی تێدەکەوێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫زیاد لەپایەیەک لەپایە س���ەرەکییەکانی‬ ‫دەڕوخێت‪.‬‬ ‫شێرکۆ بێکەس‌و من‬ ‫ئەوەندەی بیرم بێت من تائێس���تا سێ‬ ‫جار ب���ۆ مردوەکان گریاوم‪ ،‬س���اڵی پار‬ ‫بۆ دایکم کە لەپڕو بێھیچ پێش���ینەیەک‬ ‫لەڕووداوێک���ی هاتوچ���ۆدا مرد‪ ،‬س���اڵی‬ ‫‪ ١٩٨٣‬بۆ پۆلێک لەپێشمەرگەی هاوڕێ‌و‬ ‫دۆستی ڕاس���تەقینەو دێرینم‪ ،‬ئەم چەند‬ ‫ڕۆژەی دوایش چەند جارێک بۆ ش���ێرکۆ‬ ‫بێک���ەس‪ .‬یەکێک لەو ھۆکارانەی وا لەمن‬ ‫دەکات کوردبوون���ی خۆمم خۆش���بوێت‌و‬ ‫ڕێزێکی تایبەتم بۆ ئەو ڕاس���تییە هه‌بێت‬ ‫کە کوردم‪ ،‬بوونی ئەزموونی ش���یعریی‌و‬ ‫ئیس���تاتیکی ئەم پیاوەیە‪ .‬ئ���ەم پیاوە‬ ‫چەندان جار ڕووە جوانەکانی کوردبوون‌و‬ ‫ڕووە جوانەکانی زمانی کوردی وەک زمان‌و‬ ‫ڕووە جوانەکانی شیعری وەک تۆمارێکی‬ ‫ویژدان���ی بۆ خەم���ە قووڵەکانی مرۆڤ‪،‬‬ ‫نیشاندام‪ .‬ئەمەش بەسە بۆئەوەی تا ئەو‬ ‫سێ شتە مابن‪ ،‬مەبەستم تا کوردبوون‌و‬ ‫تا زمان���ی کوردی‌و ت���ا جوانیی مابێت‪،‬‬ ‫ئێمە لەگەڵ ئەم پیاوەدا بمێنینەوە‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬بیار ره‌شید‬

‫شێرکۆ بێکه‌س‬

‫هه‌ر مه‌رگ مابوو‪...‬‬

‫بۆ كۆچی هاوڕێی شاعیر شێركۆ بێكه‌س‬

‫فه‌رهاد شاكه‌لی‌‬ ‫وشه‌ی كوردی به‌دوای پێنوسه‌كه‌تدا‬ ‫ده‌گه‌ڕێ���ن‪ ،‬ورد ورد بیانهۆنیت���ه‌وه‌و‬ ‫ملوانكه‌یه‌ك���ی ڕه‌نگاوڕه‌نگی���ان ل���ێ‬ ‫پێكبهێنیت‪ ،‬بیكه‌یته‌ گه‌ردنی نیشتمان‪.‬‬ ‫شاخ‌و ڕوباره‌كانی كوردستان به‌تاسه‌وه‌‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی تازه‌ترین ش���یعری تۆن‪،‬‬ ‫ده‌زان���ن ت���ۆی عاش���ق چ���ۆن بۆیان‬ ‫ده‌سوتایت‌و ده‌سوتێیت‪ .‬ئه‌و نیشتمانه‌ی‬ ‫ده‌ڵێی دڵۆپێك خوێنه‌ به‌سه‌ر نه‌خشه‌ی‬ ‫ئه‌م جیهانه‌وه‌‪ ،‬دیسان كزكز بۆ كوڕێكی‬ ‫خۆی ده‌گریێت‪.‬‬ ‫هه‌موی���ان ئه‌زمونیان له‌گ���ه‌ڵ تۆدا‬ ‫هه‌بو‪ ،‬تۆیش هه‌مویانت ئه‌زموبو‪ .‬ژیان‬ ‫الی ت���ۆ ڕس���ته‌یه‌كی ناڕێكوپێك بو‪،‬‬ ‫هه‌میشه‌ ڕێكتده‌خس���ته‌وه‌و ده‌تگۆڕی‪.‬‬ ‫ده‌س���تكاریت ده‌كردو وشه‌كانت پاش‌و‬ ‫پێش ده‌خس���تن‪ ،‬به‌اڵم هه‌رگیز نه‌یشبو‬ ‫به‌و ڕس���ته‌ جوانه‌ی ت���ۆو من‌و ده‌یانی‬ ‫دیكه‌ی���ش ویس���تومانه‌و ده‌مان���ه‌وێ‪.‬‬

‫پێش���تریش‪ ،‬ئه‌وانه‌ی پێ���ش ئێمه‌یش‬ ‫هه‌ر ئه‌و ئاواته‌یان له‌دڵدا بو‪ ،‬جه‌زیری‌و‬ ‫خانی‪ ،‬نالی‌و مه‌والنا خالید‪ ،‬مه‌وله‌وی‌و‬ ‫مه‌حوی‪ ،‬سه‌ججادی‌و مه‌سعود محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫ئاواتیان ئه‌وه‌بو ڕسته‌ ناڕێكه‌كه‌ی ژیان‬ ‫له‌ڕوی ڕێزم���ان‌و ڕێنوس���ه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕوی‬ ‫ن���اوه‌ڕۆك‌و ئێس���تێتیكه‌وه‌ جوانت���رو‬ ‫ڕاستترو باش���تر دابڕێژنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫ئاواته‌یان له‌گه‌ڵ خۆیاندا برده‌ ژێر گڵ‪.‬‬ ‫چیت تاقینه‌كرده‌وه‌و كامه‌ت نه‌ئه‌زمو؟‬ ‫ش���اره‌زای هه‌مو كۆاڵنه‌كان���ی هه‌ژاری‬ ‫بویت‌و به‌هه‌مو شه‌قامه‌كانی به‌دبه‌ختی‌و‬ ‫بێده‌سته‌اڵتی‌و چه‌وسانه‌وه‌دا گه‌ڕابویت‪.‬‬ ‫خه‌بات���ی نهێن���ی‌و پێش���مه‌رگایه‌تی‪،‬‬ ‫عیش���ق‌و دڵداری‪ ،‬تاراوگه‌و ئاواره‌یی‪،‬‬ ‫هه‌ره‌سی شۆڕش���ێك‌و هه‌ڵستانه‌وه‌ی‪،‬‬ ‫دیلێتیی گه‌لێك‌و ئازادبونی‪ ،‬سیاس ‌هت‌و‬ ‫كورس���یی وه‌زاره‌ت‪ ،‬په‌خشان‌و شیعر‪،‬‬ ‫كالسیك‌و نوێ‪ ،‬خۆش���ی‌و خه‌فه‌ت‪...‬‬ ‫هه‌موت تاقیك���رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌زمونت له‌گه‌ڵ‬ ‫گش���تیاندا هه‌بو‪ .‬شاعیر ده‌بێ له‌هه‌مو‬ ‫شه‌ربه‌ت‌و له‌هه‌مو شه‌رابێك بنۆشێت‪.‬‬ ‫هه‌ر م���ه‌رگ‪ ،‬ته‌نیا هه‌ر م���ه‌رگ مابو‬ ‫بیناس���یت‌و ببیته‌ ئاشنای‪ .‬هه‌ر مردن‬ ‫ماب���و ده‌س���توپه‌نجه‌ی له‌گ���ه‌ڵ نه‌رم‬ ‫بكه‌یت‪ .‬ش���یعرت بۆ ژی���ان‌و بۆ هه‌مو‬ ‫ڕه‌نگه‌كان���ی ژیان نوس���ی‪ .‬هه‌ر مه‌رگ‬ ‫مابو‪ ،‬ش���یعرێكی جوانی بۆ بنوسیت‪.‬‬ ‫ئێس���تا ئه‌وه‌تا دوایین شیعری خۆتت‬ ‫نوسی؛ قه‌سیده‌ی مه‌رگ‪.‬‬

‫مرۆڤ تاکە بوونەوەرێکە ھۆشمەندە‬ ‫بەرامب���ەر بەلەدایکب���وون‌و مردن���ی‬ ‫خۆی‪ ،‬ئ���ەو دەزانێت کە لەدایکدەبێت‌و‬ ‫دەش���زانێت کە دەمرێت‪ .‬لەدایکبوون‬ ‫بەمان���ای هاتن دێت بۆ ن���او جیهان‌و‬ ‫مردنی���ش دەرچوونە لەجیه���ان‪ .‬ئەم‬ ‫پرۆس���ەیە بەو مانای���ە نایەت کە ئێمە‬ ‫لەدەرگایەک���ەوە دێین���ە ژوورەوەو‬ ‫لەدەرگایەکی تریشەوە دەچینە دەرەوە‪،‬‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬ ‫بەڵکو ب���ەو مانایە دێت کە ژیان لەناو‬ ‫بازنەیەکی لولپێچیی بەردەوامدایە‪ .‬لەم‬ ‫پرۆس���ەیەدا ژیان‌و م���ردن دوو دۆخی‬ ‫“ئەمجارەیان من ناچمەوە الی‬ ‫ناکۆک نی���ن‪ ،‬دوو حاڵەتی دژ بەیەکتر‬ ‫نامۆیی‌و (‪)...‬‬ ‫نین‪ ،‬بەڵکو یەکتر تەواودەکەن‪ ،‬چونکی‬ ‫ھیچیان بێئەوی تریان ناتوانێت هه‌بێت‪،‬‬ ‫لەگەڵ نالی ئەڕۆمەوە بۆالی گۆیژەو‬ ‫نەمردن���ی ب���ەردەوام هه‌ی���ەو نەژیانی‬ ‫پێکیشەوە ئەچینەوە الی سالم و‬ ‫حەبیبەی شار!” (دەربەندی پەپولە) بەردەوام‪ .‬خولی���ای مرۆڤ بۆ نەمریی‬ ‫تەنه���ا لەئامادەبووندای���ە لەناو فەزای‬ ‫گشتییدا‪ .‬هه‌ر ئەم خولیای نەمرییەشە‬ ‫ش���ێرکۆ بێکەس ش���اری س���لێمانی دەشێت لەدوای مردن مرۆڤ لەخوداوەند‬ ‫لەهه‌موو ش���وێنێکی تری ئەم دونیایە جیابکاتەوە‪.‬‬ ‫زیات���ر خۆشدەویس���ت‪ ،‬بۆیە دەیەوێت‬ ‫لەوێ���ش بنێژرێ���ت‪ .‬ئ���ەوەی جێگای‬ ‫تێڕامانە ئەو بەتەنها نایەوێت بگەڕێتەوە‬ ‫شارو لەوێشدا لەس���ەر یەکێک لەگردە‬ ‫کەنارکەوتووەکانی���دا ئارامگەیەکی بۆ‬ ‫دروستبکەن‪ .‬شێرکۆ بەوەسییەتنامەکەی‬ ‫مۆدێلێک���ی نوێی پەیوەن���دی لەنێوان‬ ‫نووس���ەر ‪ -‬مردن‌و گۆڕستان ‪ -‬فەزای‬ ‫گش���تیدا دروس���تدەکات‪ .‬ش���ێرکۆ‬ ‫دەیەوێت بەبەخاکسپاردنی لەنێوەندی‬ ‫ش���اردا‪ ،‬مانای گۆڕو گۆڕس���تانمان بۆ‬ ‫دەس���تکاریبکات‪ .‬ش���ێرکۆ دەیەوێ���ت‬ ‫لەنێوجەرگەی فەزاگشتییەکەی شاردا‬ ‫ئامادەبێت‌و مۆدێلێکی نوێی پرسەمان‬ ‫بۆ بەرهه‌مبهێنێت‪ .‬پرسەگرتن بۆ شێرکۆ‬ ‫بێدەنگی���ی نییە‪ ،‬بەڵکو قس���ەکردنە‪.‬‬ ‫بەم مۆدێلەش دۆخێک دروس���تدەکات‬ ‫گەر هه‌رکەس���ێکی ت���ر‪ ،‬دوای خۆی‪،‬‬ ‫ئ���ەم بیرۆکەی���ە دوبارەبکات���ەوە‪،‬‬ ‫الساییکردنەوەیەکی بێتامی ئەو بکات‪.‬‬ ‫بۆ ش���ێرکۆ دوورکەوتن���ەوە لەفەزای‬ ‫گش���تی مردنێکی ترە‪ ،‬جیاواز لەمردنە‬ ‫فیزیکییەکە‪ .‬ئەو خواستی ئەوەی هه‌یە‬ ‫بۆ چرکەس���اتێکیش بەتەنه���ا نەبێت‪،‬‬ ‫لەگەڵ نووسەران‌و شاعیران‌و گەنجان‌و‬ ‫کوڕو کچی کوردستاندا بێت‪ ،‬دەیەوێت‬ ‫لەن���او کتێبەکانیدا بێت‌و کتێبخانەکەی‬ ‫بەجێنەهێڵێت‪ .‬ئ���ەو دەیەوێت هه‌موو‬ ‫شتێک لەماڵە نوێکەیدا ئازادبێت‪ ،‬تاکە‬ ‫ش���تێک کە دەشێت شارەوانی بتوانێت‬ ‫لەو ماڵە تازەیەیدا لەخۆی‌و مێوانەکانی‬ ‫قەدەغەیب���کات‪ ،‬جگەرەکێش���ان بێت‪.‬‬ ‫ئەو نایەوێت بچێت بۆ گۆڕستان‪ ،‬نەک‬ ‫لەبەرئ���ەوەی نایەوێت ژیانی داهاتووی‬ ‫لەگەڵ مردووەکاندا دابەشبکات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەیەوێ���ت ژیانی داهاتووش���ی لەگەڵ‬ ‫هاوڕێ‌و عاش���قان‌و هاونیش���تیمانانی‬ ‫واڵتەکەی���دا بەس���ەربەرێت‪ .‬گەر ئەم‬ ‫بیرۆکەیە گەورەتر بکەینەوە ش���ێرکۆ‬ ‫دەیەوێ���ت گۆڕس���تان لەپەراوێ���زی‬ ‫ش���ارەوە بگەڕێنێتەوە بۆ ناو ناوەندی‬ ‫شار‪ .‬شوناس���ێکی نوێ بۆ مردووەکان‬ ‫دروس���تبکات‪ ،‬تاوه‌ک���و غەریب نەبن‪،‬‬ ‫تەنها نەژی���ن‪ ،‬دەیەوێ���ت ماڵەکانیان‬ ‫لەکەناری ش���ارەوە بهێنێت���ە نێوەند‪،‬‬ ‫تاوەکو لەگەڵماندابن‌و لەناوماندابن‪.‬‬ ‫وەکو ئاشکرایە گۆڕستانەکانی واڵتانی‬ ‫ئێمە هه‌میشە لەقەراغ شارو دەرەوەی‬ ‫گوندەکان���ن‪ .‬م���ردووەکان بەش���ێک‬ ‫نین لەفەزای گش���تی‪ .‬ئ���ەو رەهه‌ندە‬ ‫ئایینەی بۆ مردوو هه‌یە‪ ،‬الی ش���ێرکۆ‬ ‫ت���ەواو پێچەوانەیە‪ .‬ش���ێرکۆ هه‌روەکو‬ ‫چۆن لەژیانی���دا نوێگەربوو‪ ،‬دەیەوێت‬ ‫لەمردنیش���دا ه���ه‌ر نوێگەربێ���ت‪ .‬ئەم‬ ‫نوێگەرییە بەتەنها لەو ترس���ە قووڵەوە‬ ‫س���ەرچاوەناگرێت ک���ە م���ردووەکان‬ ‫لەپەراوێزی کۆمەڵگادان‌و بەتێپەڕبوونی‬ ‫کات تەنها کەس���ە نزیکەکانیان لەبۆنە‬ ‫ئایینیەکان���دا بەس���ەریاندەکەنەوە‪،‬‬ ‫بەڵک���و مانای ئەوەیە کە ئەو دەیەوێت‬ ‫رەهه‌ندێکی تری دوبارە لەدایکبوونەوە‬ ‫بەوەس���ییەتنامەکەی‬ ‫ش���ێرکۆ‬ ‫لەکولت���ووری مردن���دا دروس���تبکات‪.‬‬ ‫النیک���ەم ئەم کولتوورە لەواڵتی ئێمەدا دەیەوێ���ت پێمانبڵێت‪ ،‬ت���ا ئەوکاتەی‬ ‫جێ���گای تێڕامانێک���ی قووڵە‪ ،‬چونکی من لەناوتاندابم من هه‌م‪ ،‬تا ئەوکاتەی‬ ‫تاوەکو ئەمڕۆ کەس نازانێت گۆڕی نالی گۆڕەک���ەم قەرەباڵغبێ���ت‪ ،‬من دەژیم‪.‬‬ ‫لەکوێیە‪ ،‬کەسانێکی زۆر گۆڕی مەحوی ک���ەی م���ن لێتاندوورکەوتم���ەوە یان‬ ‫ناناس���ن‪ ،‬کەم قوتابی‌و خوێندکار هه‌ن لێمدوورکەوتن���ەوە‪ ،‬ئەوکات���ە مان���ای‬ ‫بزانن ئارام���گای پیرەمێ���ردو گۆران‌و مردن���ی کۆتایی من دەس���تپێدەکات‪.‬‬ ‫قانیع‌و هه‌ردی‌و ھتد لەکوێن‪ .‬ئەم ترس‌و ئ���ەو پێماندەڵێت من دەمەوێت جیهان‬ ‫خەمی دوورکەوتنەوەیە لەخەڵک‪ ،‬تەنها ماڵ���م بێت‪ ،‬ن���ەک ماڵێک���م لەجیهاندا‬ ‫بەشێک نەبووە لەخولیاکانی شێرکۆی هه‌بێ���ت‪ .‬ئ���ەم ماڵە نوێیەی ش���ێرکۆ‬ ‫زین���دوو‪ ،‬بەڵک���و دەب���ن بەخەمێکی ماڵێکی شەخسیی نییە‪ ،‬بەڵکو ماڵێکی‬ ‫گەورەی تەنهاب���وون‌و پەراوێزکەوتن‌و گش���تییە‪ ،‬رووبەرێکە ک���ە هه‌موومان‬ ‫لەیادچوونەوە لەالی شێرکۆی مردوو‪ .‬دەتوانی���ن تیای���دا گفتوگۆبکەین‪ ،‬رای‬

‫ئەو نایەوێت بچێت‬ ‫بۆ گۆڕستان‪،‬‬ ‫نەک لەبەرئەوەی‬ ‫نایەوێت ژیانی‬ ‫داهاتووی لەگەڵ‬ ‫مردووەکاندا‬ ‫دابەشبکات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەیەوێت ژیانی‬ ‫داهاتووشی لەگەڵ‬ ‫هاوڕێ‌و عاشقان‌و‬ ‫هاونیشتیمانانی‬ ‫واڵتەکەیدا‬ ‫بەسەربەرێت‬ ‫شێرکۆ دەیەوێت‬ ‫گۆڕستان‬ ‫لەپەراوێزی شارەوە‬ ‫بگەڕێنێتەوە بۆ ناو‬ ‫ناوەندی شار‬

‫جیاوازم���ان هه‌بێ���ت‌و بی���ر لەجیهان‬ ‫بکەین���ەوە‪ .‬ئێمە ناتوانی���ن بەتەنهایی‬ ‫بیر لەجیهان بکەینەوە‪ .‬بۆیە ش���ێرکۆ‬ ‫پێویستی بەو فەزا گشتییەیە بۆئەوەی‬ ‫بەردەوام بیربکاتەوە‪.‬‬ ‫ش���ێرکۆ بێئ���ەوەی ئ���اگاداری‬ ‫فەلسەفەکەی هانا ئارێنت بێت لەسەر‬ ‫“نەمریی”‪ ،‬کەچی بەوەسییەتنامەکەی‬ ‫خ���ۆی ئ���ەو رەهه‌ن���دە گرنگ���ەی‬ ‫ئارێنتمان نیش���اندەدات ک���ە پێیوایە‬ ‫م���رۆڤ ل���ەرووە بیۆلۆگییەکەی���ەوە‬ ‫بوونەوەرێکە بەس���ەردەچێت‪ ،‬ئەوەی‬ ‫وا لەم���رۆڤ دەکات نەمربێت بریتییە‬ ‫لەیادەوەرییەکان‪ .‬ئینس���انیش کاتێک‬ ‫ی���ادەوەری بەرهه‌مدەهێنێ���ت کە دوو‬ ‫ش���تی هه‌بێ���ت‪ ،‬یەکەمی���ان کردەیەو‬ ‫دووەمیشیان وش���ە‪ .‬ئەم دوو شتەش‬ ‫تەنها دەتوانن لەناو رووبەری گش���تیدا‬ ‫نەمری خۆیان بپارێزن‪.‬‬ ‫ش���ێرکۆ دەیەوێ���ت مەزارگاک���ەی‬ ‫ببێ���ت بەپەرلەمانێکی راس���تەقینەی‬ ‫نووسەران‌و ش���اعیران‪ ،‬کچان‌و کوڕان‪،‬‬ ‫عاش���قانی ئەدەب‌و فیکرو ھونەر؛ ببێت‬ ‫بەرووبەرێکی گش���تی بۆ قس���ەکردن‌و‬ ‫گفتوگۆکردن‌و بیرکردنەوە لەباشترکردن‌و‬ ‫جوانترکردنی جیهان‌و ببێت بەشوێنێک‬ ‫بۆ چێژوەرگرت���ن‪ .‬ببێت بەپەرلەمانێک‬ ‫ک���ە نەس���ەرۆکی هه‌بێ���ت‌و نەدەوامی‬ ‫رەسمی‪ ،‬بەڵکو رووبەرێکی کراوە بێت‬ ‫کە جێگای هه‌موومان���ی تێداببێتەوەو‬ ‫پلورالیزمی راس���تەقینەی گروپەکانی‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێمەی تی���ادا بپارێزرێت‌و‬ ‫رێزی لێبگیردرێت‪.‬‬ ‫کۆمەڵگای سیاسیی ئێمە بەچەشنێک‬ ‫پۆالریزەو دابەشبووە کە بۆ نووسەرەکانی‬ ‫ئاسان نییە نەبەزیندوویی‌و نەبەمردوویی‬ ‫س���ەربەخۆیی خۆیانی تێ���دا بپارێزن‪.‬‬ ‫ئاس���ان نییە هه‌ڵوێستی نووسەرەکانی‬ ‫نەبن بەبەشێک لەسیاسەتی ئەم حیزب‬ ‫یان ئەو رێکخراو‪ .‬لەم جیهانەدا ئاسان‬ ‫نییە ئ���ەوە بیت کە هه‌ی���ت‪ ،‬چونکی‬ ‫ماشێنێکی گەورەی شوناسدابەشکردن‌و‬ ‫لەئارادای���ە؛‬ ‫شوناسبەخش���ینەوە‬ ‫پرۆس���ەیەک لەئارادایە ک���ە دەیەوێت‬ ‫رۆش���نبیرەکان بکات بەوەی کە ئەوان‬ ‫دەیانەوێ���ت‪ .‬گ���ەر ش���ێرکۆ لەژیانی‬ ‫سیاسییدا ئینتیمای بۆ ئەم حیزب یان‬ ‫ئەو رێکخراو هه‌بووبێت‪ ،‬ئەوە لەجیهانی‬ ‫ئەدەبدا بەتەنها موڵکی سلێمانی نییە‪،‬‬ ‫بەتەنها موڵکی کوردس���تانی باش���وور‬ ‫نیی���ە‪ ،‬بەتەنه���ا موڵک���ی خۆرهه‌اڵتی‬ ‫ناوینیش نییە‪ ،‬بەڵکو ش���ێرکۆ چیدی‬ ‫کتێبێک���ە لەکتێبخان���ەی ئەدەب���ی‬ ‫جیهانی���ی‌و شوناس���ێکی جیهانگەرایی‬ ‫هه‌یە‪ .‬بۆیە تاک���ە حورمەتێک بۆ ئەم‬ ‫شاعیرە دابنرێت‪ ،‬رێزگرتنە لەشوناسە‬ ‫ئەدەبییەکەی‌و دابەشنەکردنێتی لەنێوان‬ ‫ف���ەزا ناک���ۆک‌و دژبەیەکەکانی دونیای‬ ‫سیاس���ەتدا‪ .‬چەندە نالی دامەزرێنەری‬ ‫زمان���ی ئەدەبی���ی کۆن���ی کوردییە‪،‬‬ ‫ئەوەن���دەش ش���ێرکۆ دامەزرێن���ەری‬ ‫زمانی مۆدێرن���ی ئەدەب���ی کوردییە‪.‬‬ ‫بۆی���ە ئومێ���دم وای���ە هه‌روەکو چۆن‬ ‫سیاسییەکان هه‌موو شتێکیان لەنێوان‬ ‫خۆیاندا دابەش���کردووە‪ ،‬ئەم س���امانە‬ ‫نەتەوەیی‌و کتێبەش���مان دابەشنەکەن‪.‬‬ ‫ئ���ەم کتێبە موڵک���ی ھی���چ الیەکیان‬ ‫نییە‪ ،‬بەتەنها ش���انازیی ھیچ حیزبێک‬ ‫نییە‪ ،‬ئینتیمای لەم���ڕۆ بەدواوە تەنها‬ ‫بۆ ئەوانەیە کە کتێبیان خۆش���دەوێت‪،‬‬ ‫شیعریان خۆش���دەوێت‪ ،‬کوردستانیان‬ ‫خۆش���دەوێت‌و کەرامەت���ی ئینس���ان‬ ‫دەپارێزن‌و رێز لەعەشق دەگرن‪.‬‬ ‫ش���ێرکۆ ل���ەڕووە فیزیکییەکەیەوە‬ ‫ماڵئاوای���ی لێکردی���ن‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫نایەوێ���ت جارێک���ی ت���ر بمرێت���ەوە‪.‬‬ ‫وەسییەتنامەکەش���ی خواس���تێکە بۆ‬ ‫لەدایکبوون���ەوەو دوبارەئامادەب���وون‬ ‫لەجیهان���دا‪ .‬ئ���ەو بەوەس���ییەتەکەی‬ ‫پەیامێکمان ب���ۆ دەنێرێت کە نایەوێت‬ ‫دوبارە بمرێت���ەوە‪ ،‬بەڵک���و دەیەوێت‬ ‫جارێکی ت���ر لەدایکبێتەوە‪ .‬ئەو خەمی‬ ‫ئەوەی هه‌ی���ە تەنهابێت‌و دەوری چۆڵ‬ ‫بێ���ت‪ ،‬قس���ە نەمێنێت‪ ،‬کە قس���ەش‬ ‫نەما کرداریش دەمرێت‪ .‬ش���ێرکۆ ئەو‬ ‫راس���تییەی باش دەزان���ی کە جیهانی‬ ‫گۆڕستان‪ ،‬جیهانێکی بێجووڵەو مردووە‪،‬‬ ‫جیهانێکە بێدەنگ‌و بێرەنگ‪ .‬بۆیە هاتنی‬ ‫بۆ ناوجەرگەی ش���ار‪ ،‬هاتنەوەیە بۆناو‬ ‫جیهانی زیندوی ژیان‪ ،‬هاتنەوەیە بۆ ناو‬ ‫رووبەری گشتیی‌و لەدایکبوونەوەیەکی‬ ‫نوێی���ە‪ .‬ش���ێرکۆ دەیزانی ک���ە مرۆڤ‬ ‫لەڕێگای لەدایکبوونەوە س���ەرەتایەکی‬ ‫نوێ دەس���تپێدەکات ک���ە بەردەوامیی‬ ‫کۆتاییەکانی تر دەگەیەنێت‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫هێزی‌ پشتیوان پێویسته‌؟‬ ‫عه‌زیز ره‌ئووف‬ ‫ی رابردو‪،‬‬ ‫ی سه‌ده‌ ‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ هه‌شتاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران‪-‬عێراق‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫له‌گه‌رمه‌ی‌ شه‌ڕ ‌‬ ‫ی نارد‌ه كوردس���تانی‌ ئێران بۆ‬ ‫هێزێك��� ‌‬ ‫ی خۆره���ه‌اڵت‌و‬ ‫ی كوردان��� ‌‬ ‫یارمه‌تیدان��� ‌‬ ‫كۆمه‌ك به‌هێ���ز‌ه كوردیه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی‬ ‫دروس���ت دوای‌ شۆڕش���ی‌ كۆم���ار ‌‬ ‫ئیسالمی‌ ئێران‌و پاكتاوكردنی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫ی‬ ‫هێزه‌ كوردی‌‌و عه‌لمانی���ه‌كان له‌خاك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵتداران ‌‬ ‫ئێران له‌سه‌ر ده‌س���ت ‌‬ ‫شۆڕشی‌ ئیسالمی‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و‌ه س���ه‌رده‌مێك بو ك��� ‌ه كورد‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌بو‪ ،‬نه‌ بس���تێك خاك ‌‬ ‫ن��� ‌ه كیان��� ‌‬ ‫ی له‌به‌رده‌ستدا بو‪.‬‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫كوردس���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌ئێستادا له‌سه‌رده‌م‌و قۆناغێك ‌‬ ‫ی جۆرێ���ك‬ ‫ت���ردا ده‌ژی���ن‪ .‬له‌س���ایه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌حوكمڕان���ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان ‌‬ ‫ی تردایه‌و‬ ‫عێراق دۆخه‌ك���ه‌ له‌قۆناغێك ‌‬ ‫ش���وێن هه‌مان ش���وێن ب���ه‌اڵم كات‌و‬ ‫ی جیاوازتر‪.‬‬ ‫سه‌رده‌مێك ‌‬ ‫ی خۆرئ���اوا‬ ‫ی له‌كوردس���تان ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫روده‌دات‪ ،‬جینۆس���ایده‌ به‌مان���ا هه‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫تراژیدیه‌كه‌ی‌ جینۆس���اید‪ .‬ره‌شه‌كوژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك ‌ه ك ‌ه له‌سه‌روبه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫دیكتاتۆردایه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌س���ه‌روبه‌ند ‌‬ ‫ی س���نوره‌كان‪.‬‬ ‫جیهانگیری‌‌و كاڵبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌د‌ه ‌‬ ‫بیرمانبێته‌و‌ه له‌بیس���ته‌كان ‌‬ ‫ی گه‌الن دروس���ت‬ ‫رابردودا ك ‌ه س���نور ‌‬ ‫ده‌كرێ���ت ك���ورد ده‌بێت���ه‌ قوربان���ی‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا كه‌ سنوره‌كان كاڵده‌بێته‌وه‌و‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه‬ ‫جیه���ان ده‌بێت��� ‌ه گوندێك��� ‌‬ ‫ك���ورد هه‌رده‌بێت���ه‌و‌ه به‌قوربانی‌‪ .‬وات ‌ه‬ ‫ی گه‌الندا‬ ‫ی سنور ‌‬ ‫له‌سه‌روبه‌ندی‌ كێشان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ورد بۆت��� ‌ه قوربانی‌‌و له‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫كاڵبون���ه‌وه‌ی‌ سنوره‌كانیش���دا ك���ورد‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ له‌به‌رده‌م جینۆس���ایددا‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌بینێته‌وه‌ وه‌ك���و له‌وێنه‌كاندا‬ ‫ده‌یانبینی���ن ك��� ‌ه ئه‌گه‌ر ئ���ه‌م جۆر‌ه‬ ‫وێنانه‌ له‌فیلمه‌كانیشدا ببینین ده‌ڵێین‬ ‫زیاده‌ڕۆیی تێداكراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بۆت��� ‌ه جێگ ‌ه ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی زۆرێ���ك له‌هێ���زو الی ‌هن‌و‬ ‫مش���تومڕ ‌‬

‫ی عێراق ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫تاكه‌كان له‌كوردس���تان ‌‬ ‫ك ‌ه ئای���ا كۆم���ه‌ك به‌برا ك���ورده‌كان‬ ‫له‌خۆرئ���اوا بكرێ���ت یان نا؟ ئێس���تا‬ ‫ی وه‌رگرتوه‌و‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫كۆم���ه‌ك فۆڕمێك ‌‬ ‫به‌ش���ێوازێكی‌ تر كۆم���ه‌ك به‌ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬هه‌ندێك له‌گه‌نجه‌كانی‌ باشور‬ ‫ی به‌ر‌هی‌ نوس���ره‌وه‌و شه‌ڕ‬ ‫ده‌چن ‌ه به‌ره‌ ‌‬ ‫به‌برا ك���ورده‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌م گه‌نجان ‌ه‬ ‫ی ئاره‌زوی‌ ش���ه‌ڕ‬ ‫پێده‌چێ���ت ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی تری���ان نه‌بێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئ���اره‌زو ‌‬ ‫ج���ۆر‌ه له‌گه‌نج له‌كوردس���تانی‌ عێراق‬ ‫له‌ده‌ستبه‌تاڵییه‌كی‌ كوشنده‌دا ده‌ژین‌و‬ ‫ی ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن ش���تێك بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئاره‌زو ‌‬ ‫شار بێت یان شتی‌ تر‪.‬‬

‫له‪ 20‬ساڵی‌ رابردودا‬ ‫هه‌رێم جۆرێك‬ ‫له‌ته‌مه‌ڵی‌‌و به‌رخۆری‌‬ ‫به‌خۆوه‌ بینیوه‌ كه‌‬ ‫سه‌رجه‌م هه‌وڵه‌كانی‌‬ ‫له‌خۆشگوزه‌رانی‌‌و‬ ‫رابواردندا‬ ‫كورتده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫كاتی‌ ئه‌وه‌ی‌ نیه‌‬ ‫كۆمه‌ك به‌وی‌ تر بكات‬ ‫ی سیاسیدا‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫ی ت���ره‌‪ .‬پارت��� ‌‬ ‫فۆڕمێك��� ‌‬ ‫كوردس���تان دو هه‌ن���گاوی‌ زۆر تراژید‬ ‫ده‌نێت له‌خۆرئاوا‪ .‬ئه‌مه‌ش وه‌ك هه‌نگاو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كوردس���تان ‌‬ ‫تراژیدی ‌ه ناوخۆییه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌م هێز‌ه وه‌ك‬ ‫عێراق ك ‌ه ده‌موچ���او ‌‬ ‫ی دیكتات���ۆر نیش���انده‌دات ‪.‬‬ ‫هێزێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حزب ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م دروس���تكردن ‌‬ ‫هه‌نگاو ‌‬ ‫كارتۆنی ‌ه له‌خۆرئاوا ئه‌مه‌ش به‌كۆمه‌ك‬ ‫به‌تورك���ه‌كان‪ ،‬له‌ئێس���تادا ده‌زانی���ن‬ ‫ی ئابوری‌ پت���ه‌و له‌نێوان‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پارتی‌‌و توركیادا هه‌یه‌‪ .‬دروس���تكردن ‌‬

‫ی‬ ‫ی وه‌ك چ���ۆن پارت ‌‬ ‫ی كارتۆن��� ‌‬ ‫حزب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردس���تانی‌ عێراق له‌بیس���ت ساڵ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ركردوه‌ ئێستاش‬ ‫رابردودا ئیش��� ‌‬ ‫له‌خۆرئاوا له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م فۆڕم ‌ه ئیش‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و پارته‌ ‌‬ ‫ده‌كات ب���ۆ الوازكردن ‌‬ ‫كه‌ له‌په‌كه‌كه‌و‌ه نزیكه‌ ئه‌مه‌ش له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی توركه‌كان‪ .‬دوه‌م داخستن ‌‬ ‫خواس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫س���نوره‌كان ئه‌مه‌ش له‌هیچ عورفێك ‌‬ ‫ی نابێته‌و‌ه‬ ‫سیاس���ی‌‌و ئه‌خالقیدا جێگه‌ ‌‬ ‫ك��� ‌ه نه‌ته‌وه‌یه‌ك جینۆس���اید بكرێت‌و‬ ‫هێزێكی���ش س���نور به‌س���ه‌ر خه‌ڵكدا‬ ‫دابخات‪.‬‬ ‫ی عێراق له‌بیست‬ ‫كورد له‌كورس���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆرێك له‌ته‌مه‌ڵ ‌‬ ‫ی رابردودا توش ‌‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫ی تر‬ ‫ی به‌ئه‌و ‌‬ ‫ی كۆمه‌ككردن ‌‬ ‫بوه‌ كه‌ توانا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫له‌ده‌س���تداوه‌‪ .‬حزبه‌كان ‌‬ ‫عێ���راق به‌عه‌لمان���ی‌‌و ئیس�ل�امیه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچه‌یین‌و ناتوانن له‌جاده‌ ‌‬ ‫هێزگه‌ل ‌‬ ‫قیر الب���ده‌ن‪ .‬ئه‌م هێزان��� ‌ه هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی كوردستان ده‌كه‌ن‬ ‫باش له‌چوارپارچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ناتوانن له‌س���نوری‌ ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی فراوانتر بنێن‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫خۆیان هه‌نگاو ‌‬ ‫ی وه‌ك په‌كه‌ك ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌جیاواز له‌هێزێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوترین هێزه‌ بۆ كۆمه‌ككردن ‌‬ ‫ی ت���رو ل���ه‌م باره‌ی���ه‌و‌ه‬ ‫پارچه‌كان��� ‌‬ ‫ی سه‌ركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫گه‌مه‌كه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردودا هه‌رێم ‌‬ ‫له‌بیس���ت س���اڵ ‌‬ ‫ی عێراق جۆرێك له‌ته‌مه‌ڵی‌‌و‬ ‫كوردستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خ���ۆو‌ه بینیو‌ه ك ‌ه به‌ناو ‌‬ ‫به‌رخۆر ‌‬ ‫ی له‌ده‌س���تداوه‌و‬ ‫ئازادیی���ه‌وه‌ ئ���ازاد ‌‬ ‫ی له‌خۆشگوزه‌رانی‌‌و‬ ‫سه‌رجه‌م هه‌وڵه‌كان ‌‬ ‫رابواردنی‌ رۆژان���ه‌دا كورتده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی تر‬ ‫ی نیه‌ كۆم���ه‌ك به‌و ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���كات‪ .‬ئۆپۆزس���یۆنیش هه‌وڵه‌كان ‌‬ ‫ی خۆش���گوزه‌ران‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نی ‌ه ده‌بێت خۆش���گوزه‌ران بژێت‌و له‌م‬ ‫الیه‌نه‌وه‌ كۆمه‌ك به‌ده‌سه‌اڵت ده‌كات‪.‬‬ ‫ی چه‌كدار‬ ‫من ته‌س���ه‌ور ناكه‌م هێ���ز ‌‬ ‫له‌باش���ور كۆم���ه‌ك به‌برا ك���ورده‌كان‬ ‫ب���كات‪ ،‬هێزی‌ س���ه‌ربازی‌ له‌باش���ور‬ ‫ی له‌ملمالن���ێ ناوخۆییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫س���ه‌رقاڵكراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ مه‌ش���قی‌ پێ‬ ‫ی تر بكات‪.‬‬ ‫نه‌ك���راو‌ه ك ‌ه كۆمه‌ك ب���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆو‌ه بۆ س���ه‌ركوتكردن ‌‬ ‫له‌شه‌ڕ ‌‬ ‫ناوخۆی���ی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫خۆپیش���انده‌ران ‌‬ ‫له‌س���ه‌رقاڵبون به‌موچ���ه‌و ئیمتیازه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫تا قه‌ڵه‌وبون به‌ده‌س���ت چاودێریكردن ‌‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدان ‌ه ناوخۆییه‌كان‪ ،‬وایكردو‌ه‬ ‫ئومێد به‌هێزه‌كانی‌ ئێم ‌ه بۆ كۆمه‌ككردن‬ ‫به‌برا ك���ورده‌كان له‌خۆرئاوا ته‌واو الواز‬ ‫بێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫نامەکەی کۆسرەت رەسوڵ‬ ‫بۆ نەوشیروان مستەفا‬

‫مەغزای پشت ناردنی نامەکە‬

‫ئاری ئەبوبەکر‬

‫نامەکەی کۆسرەت‬ ‫رەسول هاوکات‬ ‫پەیامێکیشە بۆ‬ ‫پارتی‪ ،‬کە تێیدا‬ ‫دەیەوێت ئەو‬ ‫مەسجە بەپارتی‬ ‫بگەیەنێت‪ ،‬کە‬ ‫ئەگەری رێککەوتن‬ ‫لەنێوان یەکێتی‌و‬ ‫گۆڕاندا‪ ،‬هەمیشە‬ ‫ئەگەرێکی کراوەیە‬

‫کۆسرەت رەسوڵ عەلی‪ ،‬کە لەئێستادا‬ ‫بەکەس���ی یەکەم���ی ن���او یەکێت���ی‬ ‫دادەنرێ���ت‪ ،‬ئەویش ه���ەم بەحوکمی‬ ‫پێگەی کەسایەتی خۆی لەناو هەولێرو‬ ‫هەمی���ش چونک���ە بەفەرم���ی جێگری‬ ‫یەکەمی سکرتێری گش���تی یەکێتییە‪،‬‬ ‫نامەیەک بەبۆنەی جەژنەوە‪ ،‬ئاڕاستەی‬ ‫نەوش���یروان مستەفا‪ ،‬رێکخەری گشتی‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان دەکات‪ ،‬کە پڕە‬ ‫لەدەاللەت‌و مەغزای سیاسی‪.‬‬ ‫ناردن���ی نام���ە لەالیەن کۆس���رەت‬ ‫رەس���وڵەوە بۆ نەوش���یروان مستەفا‬ ‫لەکاتێکدایە‪ ،‬کە لەدوای دروس���تبونی‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕان���ەوە ت���ا هەنوکە‪،‬‬ ‫نێوانی یەکێتی‌و گۆڕان هێندەی ئیستا‬ ‫خ���راپ نەب���وە‪ .‬بۆیە ناردن���ی نامەی‬ ‫جەژنە پیرۆزەی کۆس���رەت رەس���وڵ‪،‬‬ ‫دەکرێت ش���یکردنەوەی سیاسی وردی‬ ‫بۆ بکرێت‪ ،‬چونکە نامەکە هاوڕێیایەنە‬ ‫نییە (وەک ئەوەی لەنامەکەدا هاتوە)‪،‬‬ ‫بەڵکو مەسجی سیاسی ئاڕاستەکراوی‬ ‫تێدایە‪ ،‬چونکە نێوانی خودی کۆسرەت‬ ‫رەسوڵ‌و نەوش���یروان مستەفا‪ ،‬لەدوای‬ ‫دروستبونی گۆڕانەوە‪ ،‬چەندین سەختی‌و‬ ‫هەورازو نشێوی بەخۆوە بینوە‪ ،‬تا ئەو‬ ‫رادەی���ەی چەند جارێک نەوش���یروان‬ ‫مس���تەفا لەڕێگەی یاداش���تەکانیەوە ش���یکردنەوەدا ئ���ەوە دەردەکەوێ���ت‪،‬‬ ‫لەخودی کۆس���رەت رەس���وڵی داوە‪ ،‬کە کۆس���رەت رەس���وڵ لەڕێ���ی ئەو‬ ‫کۆس���رەت رەس���وڵیش بەهەمانشێوە نامەیەوە دەیەوێت ئەوە نیش���انی باڵە‬ ‫جیاوازەکانی ناو یەکێتی بدات‪ ،‬کە ئەو‬ ‫وەاڵمی داوەتەوە لەڕێگەی وتارەوە‪.‬‬ ‫کاتێک کۆس���رەت رەس���وڵ نامەی کەس���ی یەکەمی یەکێتییە لەئیستاداو‬ ‫جەژن���ە پیرۆزە دەنێرێ���ت‪ ،‬لەپەیوەند هیچ رێککەوت���ن‌و تەنگەژەیەک لەگەڵ‬ ‫بەناوخ���ۆی یەکێتیی���ەوە‪ ،‬لەیەک���ەم دەرەوەی یەکێتیی���دا بێ ئەو ناکرێت‌و‬

‫ئەو یەکێکە لەپایە گرنگەکانی یەکێتی‬ ‫و‪ ،‬ئەو دەتوانیت رێڕەوی تەنگەژەکان‬ ‫بگۆڕێ���ت‌و پەیوەندی دروس���ت بکات‪،‬‬ ‫ئەمە یەکێکە لەمەس���جە سیاسییەکان‬ ‫کە دەیەوێت لەڕێگەی ئ���ەو نامەیەوە‬ ‫بەباڵەکانی تری ناو یەکێتی بدات‪.‬‬ ‫کۆس���رەت رەس���وڵ‪ ،‬وەک هەمیشە‬ ‫بەوە ناس���راوە‪ ،‬کە گۆڕان���ی لەپارتی‬ ‫پێباش���تر ب���وە‪ ،‬ئەگەرچی گ���ۆڕان‌و‬ ‫یەکێتی لەئیس���تادا پەیوەندییەکانیان‬ ‫بارگرژییەک���ی زۆری پێوە دیارە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەم نامەیە وەک دەستپێش���خەرییەکی‬ ‫یەکێتی (بەتایبەتیش خودی باڵەکەی‬ ‫کۆسرەت رەس���وڵ) بۆ هێورکردنەوەی‬ ‫نێوان خۆیان‌و گۆڕان دێتە بینین‪ ،‬چونکە‬ ‫یەکێتی لەوە دەچێت گەیش���تبێتە ئەو‬ ‫بڕوایەی کە زیان لەهەڵبژاردن دەکات‪،‬‬ ‫ئەگەر بەم بارگرژییەی ئیستایەوە لەگەڵ‬ ‫گ���ۆڕان بچێتە هەڵمەتی هەڵبژاردنەوە‪،‬‬ ‫بۆیە ئەم نامەیە دەستپێشخەرییەکە بۆ‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬بەاڵم ئایا گ���ۆڕان قبوڵی ئەو‬ ‫دەستپێشخەرییە دەکات؟؟‬ ‫نامەکەی کۆس���رەت رەسول هاوکات‬ ‫پەیامێکیش���ە ب���ۆ پارتی‪ ،‬ک���ە تێیدا‬ ‫دەیەوێ���ت ئ���ەو مەس���جە بەپارت���ی‬ ‫بگەیەنێت‪ ،‬ک���ە ئەگ���ەری رێککەوتن‬ ‫لەنێ���وان یەکێتی‌و گۆڕاندا‪ ،‬هەمیش���ە‬ ‫ئەگەرێکی کراوەیە‪ ،‬ئەگەر بێتو ئەوەی‬ ‫یەکێت���ی مەبەس���تییەتی‪ ،‬پارتی بۆی‬ ‫ئەنجام ن���ەدات‪ ،‬ئ���ەوا بەدیلی پارتی‬ ‫بۆ یەکێت���ی گۆڕان دەبێت ( کە دیارە‬ ‫بەهەم���و پێ���وەرەکان یەکێتی‌و گۆڕان‬ ‫بەهەردوکیان���ەوە لەپارتی زیاتر دەنگ‬ ‫دەهێن���ن لەهەڵبژاردن���دا)‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫لەخراپترین دۆخی پەیوەندییشیاندا بن‬ ‫لەگەڵ گۆڕاندا‪.‬‬ ‫ل���ەم روانگانەوە تەنها ش���تێک کە‬ ‫یەقین���ی تێدایە‪ ،‬ئەوەی���ە‪ ،‬کە ناردنی‬ ‫نامەیەکی ک���راوە لەالیەن کۆس���رەت‬ ‫رەس���وڵەوە بۆ نەوش���یروان مستەفا‬ ‫بەتایبەتی لەم کات���ەدا کە هەڵبژاردن‬ ‫لەڕێگەیە‪ ،‬بێ ئامانجی سیاس���ی نییەو‬ ‫ناکرێت تەنها وەک نامەیەکی ئاس���ایی‬ ‫رۆتینی سەیربکرێت‪.‬‬

‫ده‌نگ ‌ه ئاڵتونییه‌كه‌ی د‪.‬نوری تاڵه‌بانی سه‌باره‌ت به‌پرۆژه‌ ‌ی ده‌ستور‬

‫خه‌لیل عه‌بدواڵ‬ ‫رۆژی ‪24‬ی حوزه‌یران����ی ‪2009‬‬ ‫په‌رله‌مان����ی كوردس����تان به‌جی����اوازی‬ ‫دیدی حزبی‌و ئایین����ی‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌‪،‬‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌ستوری هه‌رێمی كوردستانی‬ ‫به‌ده‌نگ����ی ‪ 95‬ئه‌ن����دام له‌ك����ۆی ‪96‬‬ ‫ئه‌ندام����ی ئاماده‌ب����و‪ ،‬په‌س����ه‌ند كرد‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����د هه‌ن����دێ‌ ئه‌ندام����ی دیكه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان س����ه‌رنجیان له‌سه‌ر پڕۆژه‌ی‬ ‫ده‌ستوره‌كه‌ هه‌بوو دژی په‌سه‌ندكردنی‬ ‫ب����ون‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئام����اده‌ی كۆبونه‌وه‌كه‌‬ ‫نه‌بون‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ له‌پرۆتۆكۆل‌و یاس����ا‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان����ی په‌س����ه‌ندكردنی‬ ‫پ����ڕۆژه‌ی ده‌س����تور به‌ئاماده‌نه‌ب����و‬ ‫تۆماك����راون‪ ،‬ناڕه‌زاییه‌كه‌یان مۆركێكی‬ ‫یاس����ایی به‌خ����ۆوه‌ نه‌گرت����وه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ده‌نگ����ی د‪.‬نوری تاڵه‌بانی به‌ده‌نگی دژ‬ ‫به‌پڕۆژه‌كه‌ له‌به‌ڵگه‌نامه‌ ره‌سمییه‌كاندا‬ ‫تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬ن����وری تاڵه‌بانی كه‌س����ایه‌تییه‌كی‬ ‫ناس����راوو ش����اره‌زای بواری ده‌ستورو‬ ‫یاس����اییه‌‪ ،‬خه‌مخۆرێكی گه‌وره‌ی گه‌لی‬ ‫كوردس����تانه‌‪ ،‬هه‌ر ل����ه‌دوای راپه‌ڕینی‬ ‫ئازاری ‪1991‬ه‌وه‌ له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دا بوه‌‬ ‫كه‌ هه‌رێمی كوردس����تان ببێته‌ خاوه‌نی‬ ‫ده‌س����توری‌ خۆی‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌‬ ‫پ����ڕۆژه‌ ده‌س����تورێكی ئاماده‌ك����رد‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم هه‌ر به‌پ����ڕۆژه‌ مای����ه‌وه‌‌و نه‌بو‬ ‫به‌ده‌س����تور‪ ،‬چونك ‌ه نه‌خرایه‌ به‌رده‌م‬

‫په‌رله‌مان����ی‌ هه‌رێم ت����ا لێبكۆڵێته‌وه‌‌و‬ ‫دواتر په‌س����ه‌ندی‌ ب����كات‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫له‌ك����ۆی‌ (‪ )99‬په‌رله‌مانت����اری خولی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ په‌رله‌م����ان (‪)33‬په‌رله‌مانتار‬ ‫له‌هه‌ردو فراكسیۆنه‌كه‌ی‌ ناو ئه‌و خوله‌‬ ‫داوایان له‌سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان كردبو‬ ‫ئه‌و پرۆژه‌یه‌ گفتوگۆی‌ له‌س����ه‌ر بكرێت‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ په‌سه‌ندكردنی‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم دكتۆر نوری‌ تاڵه‌بانی‌ به‌رده‌وام‬ ‫ب����و له‌س����ه‌ر هه‌وڵه‌كانی ب����ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێم ببێته‌ خاوه‌نی ده‌ستوری‌ خۆی‌‪.‬‬ ‫كات����ێ‌ به‌ناچاری����ی‌ روی‌ ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫كوردس����تان كرد‪ ،‬هه‌ر ب����ه‌رده‌وام بو‬ ‫به‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌ نوسین‌و به‌شداریكردن‬ ‫له‌كۆڕو كۆنفرانس����ی‌ یاسایی‌‌و سیاسی‪،‬‬ ‫كه‌ به‌شێكیان نێوده‌وڵه‌تی‌ بون‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ئه‌و كۆنفرانس����ه‌ی‌ له‌مانگ����ی‌ ئه‌یلولی‌‬ ‫‪ 2004‬له‌زانكۆی‌ (پرنستن)ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‬ ‫به‌سترابو بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌سه‌ر دوارۆژی‌‬ ‫ده‌س����توریی‌ عێراق‪ ،‬له‌و كۆنفرانسه‌دا‬ ‫بابه‌تێكی‌ پێش����كه‌ش كرد له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌ ده‌س����توره‌ی‌ كه‌ له‌ساڵی‌ ‪1992‬‬ ‫ئام����اده‌ی‌ كردب����و‪ ،‬ب����ه‌اڵم په‌رله‌مانی‌‬ ‫هه‌رێم له‌به‌ر هۆكاری‌ سیاسی‌ گفتوگۆی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر نه‌كرد‪ .‬كاتێكی����ش گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫بۆ كوردس����تان‌و وه‌كو په‌رله‌مانتارێكی‌‬ ‫بێالیه‌ن چ����وه‌ خولی‌ دوه‌می‌ په‌رله‌مان‬ ‫(‪)2009 – 2005‬و بوه‌ ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫یاسایی‌و لیژنه‌ی‌ ئاماده‌كردنی پڕۆژه‌ی‬ ‫ده‌ستوری هه‌رێم‪ ،‬هه‌وڵێكی زۆریدا كه‌‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌ستورێكی مۆدێرن‌و شایسته‌‬ ‫به‌پێ����ی س����تاندارده‌ جیهانییه‌كان بۆ‬ ‫هه‌رێم به‌زمان����ی‌ كوردی‌ ئاماده‌ بكرێ‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌س����ه‌ره‌تاوه‌ داوای‌ كردبو ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌ی����ه‌ به‌زمانی‌ ك����وردی‌ دابڕێژرێ‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها س����ه‌رنجی زۆری له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫پڕۆژه‌ی����ه‌ هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم س����ه‌رنجه‌كانی‬ ‫به‌هه‌ند وه‌رنه‌گیران‌و فه‌رامۆشكران‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ش بو كه‌ له‌سه‌ره‌تای‌ مانگی‌‬

‫ئه‌و رۆژ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌ستوری‬ ‫هه‌رێم له‌په‌رله‌مانی‬ ‫ی‬ ‫كوردستان ده‌نگ ‌‬ ‫له‌سه‌ردرا‪،‬‬ ‫د‪ .‬نوری تاڵه‌بانی‬ ‫تاكه‌ ئه‌ندامی‬ ‫په‌رله‌مان بو له‌دژی‬ ‫په‌سه‌ندكردنی‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ ده‌نگی دا‬ ‫ته‌مموزی‌ ‪ 2008‬ده‌س����تی‌ له‌ئه‌ندامێتی‬ ‫ئه‌و لیژنه‌یه‌ كێشاوه‌ته‌وه‌و وازیهێناوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ی‌ كه‌ پڕۆژه‌ی ده‌س����توری‬ ‫هه‌رێ����م له‌په‌رله‌مان����ی كوردس����تان‬ ‫ده‌نگی‌ له‌س����ه‌ردرا‪ ،‬د‪ .‬نوری تاڵه‌بانی‬ ‫تاك����ه‌ ئه‌ندامی په‌رله‌م����ان بو له‌دژی‬ ‫په‌س����ه‌ندكردنی پڕۆژه‌ك����ه‌ ده‌نگی دا‪.‬‬ ‫له‌وانه‌ی����ه‌ ل����ه‌و كات����ه‌دا ئ����ه‌و ده‌نگه‌‬ ‫دژه‌ هێن����ده‌ جێگه‌ی بای����ه‌خ نه‌بوبێ‌‌و‬ ‫رۆشنایی راگه‌یاندنی نه‌خرابێته‌ سه‌رو‬ ‫بوبێ‌ به‌ژێر ش����ه‌پۆلی ده‌نگی زۆرینه‌ی‬ ‫ده‌نگده‌رانه‌وه‌!‬ ‫س����ه‌رباری ئه‌وه‌ی پڕۆژه‌ی ده‌ستور‬

‫تاڕاده‌ی����ه‌ك به‌كۆده‌نگی����ی په‌رله‌مان‬ ‫په‌س����ه‌ندكرا‪ ،‬به‌اڵم نه‌خرایه‌ راپرسیی‬ ‫گش����تییه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر وه‌ك پڕۆژه‌ مایه‌وه‌و‬ ‫تائێستاش نه‌بوه‌ به‌ده‌ستور‪.‬‬ ‫دواتر ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ بوه‌ جێگه‌ی تانه‌ی‬ ‫زۆربه‌ی حزب‌و الیه‌نه‌ سیاس����ییه‌كانی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت ئه‌وانه‌ش كه‌‬ ‫پێش����تر نوێنه‌رانیان له‌ناو په‌رله‌ماندا‬ ‫ده‌نگیان بۆ دابو‪ .‬پرس����ی گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫ده‌ستور بۆ په‌رله‌مان‌و هه‌مواركردنه‌وه‌ی‬ ‫له‌و ده‌مه‌وه‌ بوه‌ته‌ خواستێكی میللی‌و‬ ‫سیاس����ی‌و په‌رله‌مانی‌و هیچ الیه‌نێكی‌‬ ‫سیاسی‌ ناتوانێ‌ سوربێت له‌سه‌ر بڕیاری‌‬ ‫ده‌نگدان له‌سه‌ری‌ پێش گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫په‌رله‌مان‌و چاككردنی‌ كه‌موكوڕیه‌كانی‌‬ ‫پێش ئه‌و پرۆسه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌دوای خۆپیش����اندانه‌كانی شوباتی‬

‫‪ ،20011‬په‌رله‌مان����ی كوردس����تان‬ ‫له‌كۆبون����ه‌وه‌ی رۆژی ‪17‬ی ئ����ازار ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ ،2012‬به‌ده‌نگی (‪ )104‬ئه‌ندامی‌ هه‌مو‬ ‫فراكس����یۆنه‌ جیاوازه‌كان بڕیاردرا ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌ی����ه‌ به‌مه‌به‌س����تی‌ پێداچونه‌وه‌و‬ ‫هه‌مواركردن����ه‌وه‌ی‪ ،‬ده‌ب����ێ‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ب����ۆ په‌رله‌م����ان‪ ،‬ئ����ه‌و بڕی����اره‌ ك����ه‌‬ ‫به‌بڕی����اری ژماره‌ دو ناس����راوه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫له‌پرۆتۆكۆل����دا تۆمارك����راوه‌و رێچكه‌ی‬ ‫یاسایی وه‌رنه‌گرتوه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌ره‌سمی‬ ‫له‌رۆژنام����ه‌ی‌ وه‌قائیع����ی كوردس����تان‬ ‫باڵونه‌كراوه‌ت����ه‌وه‌‪ .‬ئ����ه‌و كاره‌ له‌ڕوی‌‬ ‫یاس����اییه‌وه‌ كارێكی‌ نایاساییه‌و ده‌بێ‌‬ ‫لێپرس����ینه‌وه‌ له‌و كه‌س����انه‌ش بكرێت‬ ‫ك����ه‌ بونه‌ت����ه‌ ه����ۆی‌ باڵونه‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌رۆژنامه‌ی وه‌قائیعی‌ ره‌سمی‌‪.‬‬ ‫رۆژی ‪30‬ی حوزه‌یران����ی ‪2013‬‬

‫په‌رله‌مانی كوردس����تان یاسای ژماره‌ی‬ ‫‪13‬ی ده‌ركرد بۆ درێژكردنه‌وه‌ی ویالیه‌تی‬ ‫س����ه‌رۆكی هه‌رێم بۆ دوس����اڵ‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی پرۆژه‌ی ده‌س����توری‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ب����ه‌وه‌ش جارێكی تر په‌رله‌مان‬ ‫جه‌خت����ی له‌س����ه‌ر هه‌مواركردن����ه‌وه‌ی‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌ستور كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌م����و ئ����ه‌و مش����تومڕ‌و ده‌ركردنی‬ ‫ئ����ه‌و بڕی����ارو یاس����ایانه‌ له‌ب����اره‌ی‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌س����توره‌وه‌ دراون نیشانه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئ����ه‌و پڕۆژه‌یه‌ كه‌موكوڕی‬ ‫تێدای����ه‌و پێویس����تی به‌پێداچونه‌وه‌و‬ ‫هه‌مواركردن����ه‌و‌ه هه‌ی����ه‌‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگی‌ له‌سه‌ربدرێت‪ .‬ئه‌وه‌ش له‌ڕاستیدا‬ ‫به‌مانای گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ س����ه‌ر سه‌رنج‌و‬ ‫تێبینییه‌كانی د‪.‬ن����وری تاڵه‌بانی‪ ،‬كه‌‬ ‫ل ‌ه ‪24‬ی‌ حوزه‌یران����ی‌ ‪ 2009‬ده‌نگی‌ بۆ‬ ‫نه‌دا چونكه‌ تێبینی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پڕۆژه‌‬ ‫ده‌س����توره‌ هه‌ب����و‪ .‬هه‌م����و ئه‌ندامانی‬ ‫په‌رله‌م����ان ده‌نگیان ب����ۆ پرۆژه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌و ده‌نگی‌ بۆ نه‌دا له‌به‌ر هۆكاری‌‬ ‫یاس����ایی‌ نه‌ك سیاسی‌‪ ،‬چونكه‌ خاوه‌ن‬ ‫پرنسیپی‌ یاس����ایی‌ خۆی‌ بو‪ .‬ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌مانای ئه‌وه‌ دێت‪ ،‬كه‌ مه‌رج نییه‌ هه‌مو‬ ‫كاتێك تێزو بڕیاره‌كانی زۆرینه‌ راستبن‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ كه‌مینه‌ ئه‌گه‌ر ده‌نگێكیش بێت‬ ‫هه‌قه‌ گوێی لێ رابگیرێ‌و بۆچونه‌كانی‬ ‫به‌هه‌ن����د وه‌ربگیرێ‪ ،‬له‌كاتێكدا كه‌مینه‌‬ ‫یه‌كده‌نگیش بێ‌‌و ئ����ه‌و ده‌نگه‌ ده‌نگی‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كی شاره‌زای بواری یاسا‌و‬ ‫ده‌س����تور بێت وه‌كو د‪.‬نوری تاڵه‌بانی‪،‬‬ ‫ك����ه‌ مێ����ژو ده‌ریخس����ت ده‌نگه‌ك����ه‌ی‬ ‫ده‌نگێك����ی ئاڵتونیی����ه‌‌و ه����ه‌رده‌م‬ ‫ده‌دره‌وش����ێته‌وه‌‪ .‬ده‌مێكه‌ بیرمه‌ندێكی‬ ‫سیاسیی خۆرئاوایی وه‌ك (ئاین رای)‬ ‫گوتویه‌تی‪ :‬بچوكتری����ن كه‌مینه‌ تاكه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ده‌سه‌اڵتێك مافی تاك دابین بكات‬ ‫ماف����ی كه‌مینه‌ش مس����ۆگه‌ر ده‌كات‌و‬ ‫ده‌یپارێزێت‪.‬‬

‫تەندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫به‌كارهێنان ‌ی دژه‌ خۆر‬ ‫باشترین رێگه‌یه‌ بۆ پاراستنی‌ پێست له‌هه‌تاو‬ ‫باوترین نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ پێس���ت‬ ‫له‌واڵته‌ گه‌رمه‌كان بریتیه‌ له‌دروستبون ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌ڵه‌ له‌س���ه‌رده‌م وچ���او له‌هاویندا كه‌‬ ‫به‌ه���ۆی‌ گه‌رم���اوه‌ دروس���ت ده‌بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌تاو تیشكی‌ سه‌رووه‌نه‌وشه‌یی‌‬ ‫تێدایه‌ كه‌ ئه‌بێته‌ هۆی‌ دروس���تكردنی‌‬ ‫ئه‌و په‌اڵنه‌‪ ،‬كه‌ له‌راس���تیدا ئه‌و په‌اڵنه‌‬ ‫خۆی‌ له‌خۆیدا دروستنابێت ئه‌بێت هه‌ر‬ ‫هۆكارێك هه‌بێت بۆ دروستبونیان‪.‬‬ ‫به‌پی‌ پۆلێنكردنی‌ پزیش���كی‌ شه‌ش‬ ‫جۆر پێس���ت هه‌یه‌ جۆری یه‌كه‌م یان‬ ‫نمره‌ی‌ یه‌كه‌م ئه‌وانه‌ن كه‌ زۆر پێستیان‬ ‫س���پیه‌ ته‌نانه‌ت موی‌ سه‌ریشان سپیه‌‬ ‫پێیانده‌وترێ���ت قه‌وقازێ���كان كه‌ هیچ‬ ‫میالنینی���ان تێدانی���ه‌ ئه‌مان���ه‌ زۆر‬ ‫به‌ده‌گمه‌ن توشی‌ په‌ڵه‌ ده‌بن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫نم���ره‌ شه‌ش���یش ك���ه‌ پێیانده‌وترێت‬ ‫نیگرۆ ئه‌و پێستانه‌ن كه‌ هیچ خاڵێكی‌‬ ‫س���پییان تێدانیه‌ زۆر ره‌ش���ن ئه‌مانه‌‬ ‫زۆر توش���ی‌ په‌ڵه‌ ده‌بن‪ .‬له‌واڵتی‌ ئێمه‌‬ ‫خه‌ڵكه‌كان زۆرتری���ن له‌نمره‌ ‪‌3‬و ‪ 4‬كه‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ن كه‌ پێستیان ئه‌سمه‌ره‌‬ ‫ئه‌م كه‌س���انه‌ زۆرتر توشی‌ په‌ڵه‌ ده‌بن‬ ‫به‌به‌راورد به‌جۆره‌كانی‌ تری‌ پێس���ت ‪.‬‬ ‫به‌گشتی‌ ئه‌س���مه‌ره‌كان تیشكی‌ هه‌تاو‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ دروس���تبونی‌ په‌ڵه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پێس���تیان‪ ،‬ئه‌وانه‌ش كه‌ سپی‌ پێستن‬

‫هه‌تاو ئه‌بێته‌ هۆی‌ سوتانی‌ پێستیان‪.‬‬ ‫جۆرێكی‌ تر له‌كێش���ه‌كانی‌ پێس���ت‬ ‫كه‌ به‌ه���ۆی‌ هه‌ت���او توش���ی‌ ده‌بێت‬ ‫بریتی���ه‌ له‌چرچبونی‌ پێس���ت چونكه‌‬ ‫هه‌ت���او ئه‌بێت���ه‌ هۆی‌ نه‌هێش���تن یان‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ مادده‌ی‌ ئیالس���تیكی‌‬ ‫له‌پێس���ت ورده‌ ورده‌ پێسته‌كه‌ چرچ‌و‬ ‫پیر ده‌بێت‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌‬ ‫زۆر له‌به‌رهه‌ت���او ئه‌مێننه‌وه‌ پارێزگاری‌‬ ‫له‌پێس���تیان ناك ‌هن‌و هیچ دژه‌ خۆرێك‬ ‫به‌كارناهێن���ن ئه‌گ���ه‌ری‌ زۆری‌ هه‌ی���ه‌‬ ‫توشی‌ ش���ێرپه‌نجه‌ی‌ پێس���ت ببن كه‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كی‌ ترس���ناكه‌‪ .‬بۆ پاراستی‌‬ ‫پێس���ت له‌هه‌ر كێش���ه‌یه‌ك به‌گشتی‌‌و‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌گه‌رمای‌ هاوین پێویس���ته‌‬ ‫خۆت به‌دوربگ���ری‌ له‌چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫له‌كاتژمێ���ر ‪ 11‬ب���ۆ‪ 2‬نی���وه‌رۆ چونكه‌‬ ‫هه‌تاو له‌و ماوه‌یه‌ زۆر به‌هێزه‌ هه‌روه‌ها‬ ‫پێویس���ته‌ دژه‌خۆر به‌كاربهێنرێت كه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌هه‌ره‌ رێگه‌كانی‌ پاراس���تنی‌‬ ‫پێس���ت له‌س���وتان‌و په‌ڵه‌ له‌هاویندا‪.‬‬ ‫به‌كارهێنانی‌ دژه‌ خ���ۆر ئه‌بێت به‌پێی‌‬ ‫جۆری‌ پێسته‌كه‌ بێت واتا هه‌ندێ‌ كه‌س‬ ‫پێستی‌ چه‌وره‌ هه‌ندێك به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫بێگوم���ان هه‌رجۆره‌ پێس���تێك جۆره‌‬ ‫دژه‌خۆرێك���ی‌ بۆ ئه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌ دژه‌ خۆر ته‌نها دو كاتژمێر‬

‫س���ودی‌ هه‌یه‌و پێویس���ته‌ پ���اش ئه‌و‬ ‫كاته‌ د‌هم‌و چاو بش���ۆردرێ‌و جارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ت���ر به‌كاربهێنرێت هه‌روه‌ها ‪ 20‬خوله‌ك‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‌ بچیته‌ به‌رهه‌تاو پێویسته‌‬

‫ی‬ ‫ی ل���ه‌و ژنان ‌ه ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ت���ۆ یه‌كێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی منداڵبون ئه‌ترس ‌‬ ‫له‌نه‌ش���ته‌رگه‌ر ‌‬ ‫ێ رۆژ وه‌رزش بكه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وا هه‌فتان ‌ه س ‌‬

‫خواردنی‌ سیر ئه‌گه‌ری‌ شێرپه‌نجه‌ ‌ی‬ ‫سییه‌كان به‌رێژه‌ی‌ ‪ %44‬كه‌م ده‌كاته‌وه‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ چینێكان ده‌ریانخس���تو‌ه‬ ‫خواردن���ی‌ س���یر ته‌نه���ا دو ج���ار‬ ‫ی توش���بون‬ ‫له‌هه‌فته‌یه‌ك���دا ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫به‌شێرپه‌نجه‌ی‌ سییه‌كان كه‌م ده‌كاته‌وه‌و‬ ‫رونیش���یانكردۆته‌و‌ه ده‌كرێ���ت وه‌ك‬ ‫به‌رگریه‌ك بێت بۆ پاراستنی‌ سییه‌كان‬ ‫له‌و جۆره‌ نه‌خۆشیه‌ كوشنده‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ریتان ‌‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ده‌یل���ی‌ مه‌یل ‌‬ ‫ی یه‌كێ���ك‬ ‫باس���ی‌ له‌توێژینه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی چین ك���ردوه‌ ك ‌ه‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌كان ‌‬ ‫تایبه‌ته‌ به‌خۆپاراستن له‌و نه‌خۆشییه‌و‬ ‫ی‬ ‫رونیكردۆت���ه‌و‌ه ئ���ه‌و گه‌نجان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی الیه‌ن ‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ رێك هه‌فت���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌م دو جار س���یر ده‌خ���ۆن ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی سییه‌كان‬ ‫توشبونیان به‌ش���ێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫ی ‪ %44‬كه‌متره‌‪.‬‬ ‫به‌رێژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سود ‌‬ ‫هه‌روه‌ها توێژینه‌وه‌كه‌ باس ‌‬ ‫ی بۆ جگه‌ره‌كێشه‌كانیش‬ ‫ئه‌م خواردنه‌ ‌‬ ‫ك���ردو‌ه ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ك���ردوه‌ ته‌نانه‌ت‬

‫ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری‌ توش���بون به‌ش���ێرپه‌نج ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ %30‬كه‌م‬ ‫سییه‌كان له‌مانیش به‌رێژ‌ه ‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ .‬لێكۆلێنه‌وه‌كه‌ ك ‌ه زیاتر ‪1424‬‬ ‫كه‌سی‌ توش���بو به‌نه‌خۆشییه‌كه‌و ‪4500‬‬ ‫ی‬ ‫كه‌سی‌ ساغ كراوه‌‪ .‬ده‌ركه‌وتو‌ه ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی توشبونیان‬ ‫س���یریان خواردو‌ه رێژه‌ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی س���یه‌كان‌و گه‌ده‌و گر ‌‬ ‫به‌شێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫شێرپه‌نجه‌یه‌كان به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫كه‌متره‌ له‌وانه‌ی‌ سیریان نه‌خواردوه‌‪.‬‬

‫دو هه‌فته‌ جارێك‬ ‫ئیسماعیل عوسمان ده‌ینوسێت‬

‫نه‌وه‌ی‌ دوه‌می‌ پزیشكه‌كان‬ ‫وه‌ك نه‌وه‌ی‌ دوه‌می‌‬ ‫سیاسیه‌كانه‌‬ ‫‪3-2‬‬

‫دژه‌خۆر به‌كاربهێنرێت چونكه‌ له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و ماوه‌یه‌وه‌ كاری‌ خ���ۆی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ش���اره‌زایان ده‌ڵێ���ن هه‌ن���دێ‌ كه‌س‬ ‫راسته‌وخۆ پاش به‌كارهێنانی‌ دژه‌ خۆر‬

‫له‌گۆش���ه‌ی‌ پێش���ودا باس���ی‌ ئه‌وه‌م كرد‬ ‫كه‌ چۆن پزیش���كه‌كان بونه‌ته‌ س���ومبولی‌‬ ‫كاری‌ بارزگان���ی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بازرگانیه‌ك���ی‌‬ ‫ش���اراوه‌‪ ،‬بازرگانیه‌ك كه‌ ته‌نها س���تافی‌‬ ‫پزیش���كیه‌كه‌یان‌و خوا نه‌بێ���ت كه‌س نیه‌‬ ‫ئ���اگاداری‌ بێ���ت‪ ،‬بازرگانی���ه‌ك له‌س���ه‌ر‬ ‫س���ه‌روه‌ت‌و س���امانی‌ خه‌ڵك نی���ه‌ به‌ڵكو‬ ‫له‌سه‌ر گیرفانی‌ خه‌ڵك‌و چینی‌ هه‌ژارانه‌‪.‬‬ ‫له‌س���ایه‌ی‌ ئ���ه‌م بازرگانیكردن���ه‌دا كه‌‬ ‫پزیش���كه‌كانمان پێ���ی‌ هه‌س���تاون‪ ،‬ته‌نها‬ ‫به‌كۆتایی‌ هاتنی‌ خۆیان‪ ،‬كۆتایی‌ به‌م جۆره‌‬ ‫له‌بارزگانیكردن���ه‌ ناهێنن‪ ،‬به‌ڵكو له‌هه‌ولێ‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ نه‌وه‌یه‌كی‌ دیك���ه‌دان‪ ،‬كه‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ئه‌م نه‌وه‌یه‌ له‌چه‌ند ساڵی‌ ئاینده‌دا‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫دونیای‌ ئێمه‌‪ ،‬دونیای‌ دوای‌ كۆلۆنیالیزمه‌‪،‬‬ ‫دونیایه‌كه‌ سیاس���ه‌ت تێیدا بااڵده‌س���ته‌‪،‬‬ ‫سیاس���ه‌ت‌و سیاس���یه‌كان ته‌نها پانتایی‌‬ ‫گۆڕه‌پانی‌ سیاسییان داگیرنه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌و پانتاییانه‌ی‌ داگیركردوه‌ كه‌‬ ‫مرۆڤ توان���ا مرۆییه‌كانی‌ تێ���دا ده‌خاته‌‬ ‫ئارایش���ت ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌مه‌ش هه‌ڵه‌یه‌و كار‪.‬‬ ‫ئه‌م ج���ۆره‌ له‌سیاس���ه‌تكردنه‌ ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری‌ زۆری‌ هه‌یه‌ ببێت���ه‌ په‌ڵه‌ی‌‬ ‫پێست باش���تروایه‌ نزیكه‌ی‌ نیوكاتژمێر رۆش���توه‌ته‌ ناو ئه‌ندازیاری‌ بیناو كۆشك‌و‬ ‫ته‌الره‌كانم���ان‪ ،‬هه‌مو ئ���ه‌و باڵه‌خانانه‌ی‌‬ ‫پێش ئارایشت به‌كاربهێنرێت‪.‬‬ ‫كه‌ له‌م نیش���تیماندا به‌رزاییه‌كانی‌ پانتایی‌‬ ‫ئاس���مانی‌ ش���ه‌قام‌و كوچ���ه‌و كۆاڵنه‌كانی‌‬ ‫داگیرك���ردوه‌‪ ،‬وای لێهاتوه‌ ك���ه‌ كارلێكی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌نده‌سه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و بۆماوه‌ییه‌‬ ‫مرۆڤه‌كانی‌ ئه‌م سه‌رده‌مه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫س���ه‌رماییه‌ی‌ ئ���ه‌م واڵت���ه‌ به‌ده‌س���ت‬ ‫سیاس���ی‌‌و بازرگانه‌كانه‌وه‌یی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌رده‌وامی‌ به‌ژیانی‌ سیاسی‌ خۆیان‬ ‫بده‌ن‪ ،‬هه‌وڵی‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌ده‌ن نه‌وه‌ی‌ دوای‌‬ ‫خۆیان به‌و گه‌مه‌ ناش���رینانه‌ی‌ سیاسه‌ت‬ ‫رابێنن‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت زۆرجاریش نه‌وه‌كانیان‬ ‫ده‌نێرنه‌ ئه‌و كۆلیژانه‌ی‌ كه‌ س���ه‌روكاریان‬ ‫له‌گه‌ڵ سیاسه‌تدا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ هه‌مو‬ ‫ئه‌مانه‌شدا وه‌ك سیاسیه‌كی‌ نه‌خوێنده‌وار‬ ‫ده‌رده‌كه‌ون‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌دونی���ای‌ سیاس���ه‌تدا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگدان���ه‌وه‌ی‌ ده‌بێ���ت له‌دونی���ای‌‬ ‫پزیشكیش���دا‪ ،‬نه‌وه‌ی���ه‌ك له‌پزییش���كی‌‬ ‫چاوچنۆك دروس���تبوه‌ به‌رده‌وام له‌هه‌وڵی‌‬ ‫كۆنترۆڵكردنی‌ بازاڕی‌ پزیش���كیدان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هه‌میشه‌ هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌رده‌وامی‌‬ ‫به‌م ج���ۆره‌ له‌كاركردنه‌یان بده‌ن له‌رێگای‌‬ ‫نه‌وه‌ دوه‌مه‌كانیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫منداڵ���ی‌ پزیش���كه‌كان وه‌ك منداڵ���ی‌‬ ‫ن���او دونیای‌ چی���رۆك‌و رۆمان���ه‌كان نین‬ ‫ك���ه‌ هه‌میش���ه‌ به‌بچ���وك بیركردنه‌وه‌یان‬ ‫له‌دایكبب���ن ئه‌و ژینگه‌ پڕ له‌ناس���ۆرییه‌ی‌‬ ‫تێدا ده‌ب���ن‪ ،‬وای���ان لێ���ده‌كات له‌رێگای‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌ جیاوازه‌كانیانه‌وه‌ ببنه‌ مرۆڤه‌‬ ‫پڕ خه‌مخ���ۆره‌كان ورێبه‌ری‌ كۆمه‌ڵگایه‌كی‌‬ ‫پڕ له‌شۆڕشی‌‌و ناسۆری‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫منداڵی‌ پزیش���كه‌كان‪ ،‬منداڵ���ی‌ چینه‌‬ ‫بااڵكانی‌ كۆمه‌ڵگا‪ ،‬ئه‌و مندااڵنه‌ كه‌ نه‌ ویستی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا وایان لێده‌كات ببنه‌ شۆڕش���گێر‬ ‫نه‌ ناس���ۆرییه‌كانی‌ ژیانیش وایان لێده‌كات‬ ‫ببنه‌ رێب���ه‌ری‌ كۆمه‌ڵگا‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌مان له‌و‬ ‫مندااڵنه‌ن كه‌ له‌بااڵشاردا ده‌ژین‌و له‌ره‌وزه‌‬ ‫به‌ناوبانگه‌كانی‌ شاریشدا ده‌خوێنن‪ ،‬دواتر‬ ‫ده‌چنه‌ قوتابخانه‌ به‌ناوبانگه‌كانی‌ نیشتمان‪،‬‬ ‫له‌وێ‌ به‌رله‌وه‌ی‌ فێ���ری‌ وانه‌كانی‌ ژیانبن‪،‬‬ ‫فێری‌ ئه‌وه‌ ده‌بن له‌كۆمه‌ڵگا مرۆڤس���االری‌‬ ‫دابب���ڕن‌و وه‌ك مرۆڤگه‌لێك مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ له‌هه‌س���اره‌یه‌كی‌ تری‌ ئ���ه‌م جیهانه‌وه‌‬ ‫هاتبن‪.‬‬ ‫ئه‌مانه‌ منداڵی‌ دای���ك‌و باوكێكن مردنی‌‬ ‫مرۆڤه‌كان له‌پێناو هه‌ڵه‌ پزیش���كیه‌كانیاندا‬ ‫وه‌ك مردنی‌ باڵنده‌یه‌ك وایه‌ الیان‪.‬‬ ‫دوات���ر ده‌خرێنه‌ قوتابخان���ه‌ی‌ تایبه‌ت‌و‬ ‫فێ���ری‌ زمان���ه‌ بیانی���ه‌كان ده‌كرێ���ن‌و‬ ‫له‌قۆناغه‌كانی‌ كۆتایی‌ خوێندنیشدا چه‌ندین‬ ‫مامۆستای‌ تایبه‌تیان بۆ ده‌گیرێت‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫نمره‌ی‌ به‌رز ده‌هێنن‌و ده‌بنه‌ دكتۆر!‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ وایان لێ���ده‌كات ئ���ه‌م نه‌وه‌یه‌‬ ‫ببێته‌ پزیش���ك ویس���تی‌‌و حه‌زی‌ خۆیان‌و‬ ‫توانایی‌ زیره‌كیان نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و ویس���ته‌‬ ‫سه‌رشێتانه‌ی‌ دایك‌و باوكیان‪ ،‬پێیان وایه‌‬ ‫ده‌بێ���ت ئاینده‌ ب���ۆ منداڵه‌كانی���ان دابین‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و ئاینده‌ش ده‌به‌س���تنه‌وه‌‬ ‫به‌پس���پۆریه‌تیه‌كه‌وه‌ ك���ه‌ پێیده‌وترێ���ت‬ ‫پزیشك‪.‬‬ ‫ئی���دی‌ لێ���ره‌وه‌ ب���ۆت ده‌رده‌كه‌وێ���ت‬ ‫كۆمه‌ڵگا ی���ه‌ك تایپه‌‪ ،‬چونك���ه‌ بارزگانی‌‬ ‫نه‌وت‌و بازرگانی‌ سیاس���یه‌كان‌و بازرگانی‌‬ ‫بازرگان���ه‌كان‪ ،‬هه‌موی���ان یه‌ك ش���ێوازی‌‬ ‫زاڵبونی‌ دونیای‌ مادییه‌ به‌س���ه‌ر دونیایی‌‬ ‫رۆحی‌‌و ئیسانیدا‪ ،‬بازرگانیكردنه‌ له‌ناو ئه‌و‬ ‫دونیایه‌دا‪.‬‬

‫خه‌مۆك ‌‬ ‫ی پاش منداڵبون وه‌رزشكردن‌و رێكردن‬ ‫ی منداڵبون‬ ‫ی ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی شار زیاتره‌ له‌كاتی‌ دوگیان ‌‬ ‫له‌ژنان ‌‬ ‫به‌نه‌شته‌رگه‌ری‌ كه‌مده‌كاته‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوای‌ منداڵبون داده‌نرێت كه‌ توش��� ‌‬ ‫به‌پێی‌ نوێترین لێكۆڵینه‌وه‌ ئه‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫ی ‪ %50‬بۆ‪%70‬‬ ‫ی ژن���ان ده‌بێت‌و به‌گش���ت ‌‬ ‫له‌شارو شوێنه‌ گه‌وره‌كان ده‌ژین ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی ژنان توش���ی‌ ده‌بن‌و به‌پێی‌ نوێترین‬ ‫ی ‌‬ ‫ی خه‌مۆك��� ‌‬ ‫توش���بونیان به‌نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی ش���ار زۆر زیاتر‌ه‬ ‫دوای‌ منداڵب���ون زۆر زیاتر‌ه به‌به‌راورد تویژینه‌وه‌ش له‌ژنان ‌‬ ‫ب���ه‌و ژنان���ه‌ی‌ له‌گون���ده‌كان ده‌ژین‪ .‬وه‌ك له‌گوندنش���ینان‪ .‬ئ���ه‌م دۆخ��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دانانرێت كه‌سه‌ك ‌ه دوا ‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌كان ئ���ه‌م توێژینه‌وه‌یان به‌نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی چه‌ند رۆژێك پاش منداڵبونه‌كه‌ی‌ هه‌ست‬ ‫له‌یه‌كێ���ك له‌نه‌خۆش���خانه‌كانی‌ واڵت ‌‬ ‫ی تێكده‌چێت‌و‬ ‫كه‌ن���ه‌دا ئه‌نجام���داو‌ه له‌س���ه‌ر زیاتر به‌بێتاقه‌تی‌ ئه‌كات‌و خه‌و ‌‬ ‫ل��� ‌ه ‪ 6100‬ژن‪ .‬بۆیانده‌ركه‌وت���و‌ه ئه‌و جاروبار ده‌گری‌و واهه‌س���ت ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی له‌ش���ار‌ه گ���ه‌وره‌كان ده‌ژین ناتوانێت كۆرپه‌له‌ك��� ‌هی‌ به‌خێو بكات‌و‬ ‫ژنان���ه‌ ‌‬ ‫ی تربێت‪.‬‬ ‫ی نه‌بێت‌و هی‌ كه‌سێك ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی له‌پاش ه ‌‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ توشبونیان به‌خه‌مۆك ‌‬ ‫ی ئه‌م حاڵه‌ت���ه‌ش ده‌گه‌رێته‌و‌ه‬ ‫ی ‪‌ %10‬ه زیاتر‌ه له‌و هۆكار ‌‬ ‫منداڵبونیان به‌رێژه‌ ‌‬ ‫ی ئاس���تی‌ ئیس���ترۆجین‌و‬ ‫ی له‌گونده‌كان ده‌ژین‪ .‬توێژه‌ره‌كان ب���ۆ دابه‌زین ‌‬ ‫ژنانه‌ ‌‬ ‫ی پرۆجیس���ترۆن به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ خێ���را‬ ‫باس له‌وه‌ده‌كه‌ن ك ‌ه هۆكاری‌ سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی كه‌ تێكه‌ڵبون ‌ه ل���ه‌دوای‌ منداڵبونه‌كه‌‪ .‬ئ���ه‌م حاڵه‌ت ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌رێنن���ه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تێ���كان له‌ش���اردا كه‌مت���ر‌ه ل���ه‌و ژنان ‌ه زیاتره‌ ك ‌ه یه‌كه‌م منداڵیانه‌‪،‬‬ ‫ی هه‌روه‌ها ل���ه‌و كه‌س���انه‌ش زیاتره‌ ك ‌ه‬ ‫به‌به‌راورد به‌گوندو الدێكان‪ .‬خه‌مۆك ‌‬ ‫ی پاڵپشتی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیان نییه‌‪.‬‬ ‫پاش منداڵبون به‌یه‌كێك له‌گرفته‌كان ‌‬

‫‪15‬‬ ‫ئاژار‬

‫ی‬ ‫ی واڵت ‌‬ ‫ی نوێترین توێژینه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوگیان ‌‬ ‫ئیسپانیا وه‌رزشكردن له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ منداڵبون به‌نه‌ش���ته‌رگه‌ر ‌‬ ‫كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی غه‌رنات ‌ه‬ ‫توێ���ژه‌ره‌وه‌كان له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫رایانگه‌یان���دوه‌ ئه‌و ژن��� ‌ه دوگیانانه‌ ‌‬ ‫ێ رۆژ بۆ م���اوه‌ی‌ نیو‬ ‫هه‌فت��� ‌هی‌ س��� ‌‬ ‫ی رێده‌كه‌ن ‪%50‬‬ ‫كاتژمێ���ر به‌خێرای��� ‌‬ ‫كه‌مت���ر منداڵ���ی‌ كێش���ی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫ده‌بێت كه‌ ئه‌و مندااڵن ‌ه هۆكارێكن بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌شته‌رگه‌ر ‌‬ ‫له‌دایكبونیان به‌شێوه‌ ‌‬ ‫ی ئاسایی‌‪.‬‬ ‫قه‌یسه‌ری‌ نه‌ك منداڵبون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تریشه‌و‌ه توێژینه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌یل ‌‬ ‫تر ك��� ‌ه رۆژنام���ه‌ی‌ مه‌یل��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باڵویكردۆت���ه‌وه‌ رێكردن ‌‬ ‫به‌ریتان��� ‌‬ ‫ێ جار ئه‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌په‌له‌ هه‌فتان ‌ه س ‌‬ ‫ی دوگیان به‌شه‌كر‌ه‬ ‫ی دایك ‌‬ ‫توش���بون ‌‬ ‫ی زۆر ك���ه‌م ده‌كات���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوگیان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫توێژینه‌وه‌ك��� ‌ه ك ‌ه له‌س���ه‌ر ‪ 500‬ژن ‌‬ ‫دوگی���ان ئه‌نجام���دراوه‌ هه‌ن���دێ‌ له‌و‬ ‫ژنان���ه‌ هه‌فتان ‌ه چه‌ند وه‌رزش���ێكیان‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك���رد به‌تایبه‌تی‌ له‌ش���ه‌ش مانگ ‌‬ ‫ی س���كپڕێكه‌یان ده‌ركه‌وتو‌ه‬ ‫كۆتای��� ‌‬ ‫ی منداڵه‌كانی���ان كێش���یان‬ ‫‪‌ %58‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ئاسایی‌ بوه‌ هه‌روه‌ها ‪‌ %35‬‬ ‫منداڵبونیان به‌نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ كه‌متر‬ ‫ی ك ‌ه هیچ‬ ‫بوه‌ به‌به‌راورد ب���ه‌و ژنان ‌ه ‌‬

‫جۆر‌ه وه‌رزش���ێكیان نه‌ك���ردوه‌ ئه‌و‬ ‫ماوه‌یه‌‪ .‬س���ه‌رجه‌م توێژین���ه‌وه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كه‌ن ك ‌ه پێویسته‌ ژنان ‌‬ ‫ی كێش���یان‬ ‫دوگیان به‌تایبه‌تی‌ ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سكپڕی ‌‬ ‫زۆره‌ له‌شه‌ش مانگی‌ كۆتای ‌‬ ‫ێ راهێنان‬ ‫به‌پێ زۆر رێ بكه‌ن‌و هه‌ند ‌‬ ‫ی پزیش���كه‌كانیان‬ ‫له‌ژێ���ر چاودێری��� ‌‬ ‫ئه‌نجامب���ده‌ن ب���ۆ دوركه‌وتن���ه‌و‌ه‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫له‌نه‌خۆش���ییه‌ درێژخایه‌نه‌كان ‌‬ ‫ی خوێن‌و كۆلیسترۆڵ‬ ‫شه‌كره‌و په‌ستان ‌‬ ‫ی منداڵ‬ ‫كه‌ هۆكارێكن ب���ۆ له‌دایكبون ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ نه‌ش���ته‌رگه‌رو دروستبون ‌‬ ‫ی دایك ‌ه‬ ‫چه‌ندین كێش���ه‌یه‌ك بۆ خود ‌‬ ‫دوگیانه‌كه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwindnyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫خوێندن‬

‫قۆپیه‌ ‌ی مۆبایل‪..‬‬ ‫له‌‪ 100‬دۆالره‌و‌ه ده‌ستپێده‌کات تا ‪ 1500‬دۆالر‬ ‫ ئا‪ :‬مه‌ریوان سه‌الح حیلمی‌‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكه‌ ده‌نگۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫باڵوبونه‌و‌هی‌ هیتفۆن‌و مۆبایل‬ ‫به‌مه‌به‌ست ‌ی به‌كارهێنانی‌‬ ‫له‌تاقیكردنه‌وه‌كاندا به‌تایبه‌تی‌‬ ‫تاقیكردنه‌و‌ه گشتیه‌كانی‌ ‪12‬ی‌ ئاماده‌یی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬هه‌ر له‌م چه‌ند ساڵه‌دا وه‌ك‬ ‫مامۆستایه‌ك خولیای‌ ئه‌وه‌م هه‌بو‬ ‫سه‌ره‌داوێكم ده‌ستبكه‌وێت‌و بزانم ئه‌م‬ ‫قۆپیه‌یه‌ چۆن ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬ ‫مه‌به‌ست له‌چۆنیه‌ته‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‪:‬‬ ‫‪1‬ـ له‌تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ به‌كالۆری���ادا‬ ‫خوێندكار ته‌فتیش ده‌كرێت؟‬ ‫‪2‬ـ پاش���ان پرسیار تا كۆتایی‌ ناچێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌؟‬ ‫‪3‬ـ ب���ۆ ئه‌مس���اڵ ‌ی خوێندنی���ش ئه‌و‬ ‫ئامێره‌ ئاماده‌كرا كه‌ بۆ پش���كنینی‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ شتان ‌ه به‌كارده‌هێنرا؟‬ ‫‪4‬ـ س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌م���ه‌ش له‌هه‌ن���دێ‌‬ ‫خوێندنگه‌دا ئامێری‌ نه‌هێشتنی‌ شه‌به‌كه‌ی‌‬ ‫مۆبایل هه‌یه‌‪ .‬ئ���ه‌ی‌ كه‌واته‌ ئه‌م قۆپیه‌‬ ‫مۆدێردنه‌ چۆن ئه‌نجام ده‌درێت؟‬ ‫بۆ وه‌اڵمی‌ ئه‌م پرسیارانه‌ زۆر به‌جدی‌‬ ‫ب���ه‌دوای‌ ئه‌و كه‌س���انه‌دا ده‌گه‌ڕام به‌اڵم‬ ‫كه‌سم ده‌ستنه‌ده‌كه‌وت‪ ،‬به‌اڵم كۆڵم نه‌داو‬ ‫له‌چه‌ند رێگه‌و هه‌وڵی‌ تایبه‌ت به‌خۆمه‌وه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك خوێندكارم له‌شوێنی‌ جیاجیا‬ ‫دۆزیی���ه‌وه‌ پ���اش ماندوبونێك���ی‌ زۆر‬ ‫قه‌ناعه‌ت���م پێكردن ك���ه‌ (روبه‌رو نه‌ك‬ ‫به‌ته‌له‌فۆن) قسه‌م بۆ بكه‌ن‪.‬‬ ‫كاروان ك ‌ه خوێندكارێكی‌ ‪12‬ی‌ وێژه‌یی‌‬ ‫بو وتی‌‪( :‬هه‌مو رۆژێك سه‌عات هه‌شت‌و‬ ‫نیو بۆ نۆی‌ به‌یانی‌ پرس���یاری‌ ئه‌و رۆژه‌‬ ‫ده‌گه‌یش���ته‌ ئه‌و شوێنه‌ی‌ كه‌ من پێشتر‬ ‫ده‌ستنیشانمكردبو بۆ ئه‌وه‌ی‌ وه‌اڵمه‌كانم‬ ‫بۆ بخوێننه‌وه‌و منیش بینوس���م)‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫ئه‌نجام بو بۆیه‌ من ئه‌مه‌م نه‌ده‌ویس���ت‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ورده‌كاری‌ زیات���رو چۆنێت���ی‌‬ ‫ئیشه‌كه‌و نرخه‌كه‌و كاره‌كته‌ره‌كانی‌ ترم‬ ‫ده‌ویس���ت‪ ،‬له‌وه‌اڵمدا كاروان وتی‌‪(:‬ئه‌م‬ ‫ئیش���ه‌ له‌ش���وێنێكه‌وه‌ بۆ شوێنێكی‌ تر‬ ‫ده‌گۆڕێ���ت‪ ،‬ئه‌ڵبه‌ت���ه‌ هه‌م���وی‌ به‌پاره‌‬ ‫ده‌كرێت‌و كۆمه‌ڵێك ك���ه‌س له‌م پاره‌یه‌‬ ‫هه‌م س���ود وه‌رده‌گرن هه‌م قازانجی‌ تر‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌كورتی‌ ئه‌م ئیشه‌ به‌جه‌ماعی‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و كۆمه‌ڵێك كه‌س له‌وه‌رگرتنی‌‬ ‫پ���اره‌ س���ودمه‌ند ده‌ب���ن كۆمه‌ڵێكیش‬

‫له‌وه‌رگرتنی‌ پرسیارو وه‌اڵمه‌كان)‪.‬‬ ‫* پرسیاره‌كان له‌كوێ‌ ده‌هێنن؟‬ ‫ له‌قوتابخانه‌ی���ه‌ك ده‌یهێنی���ن به‌اڵم‬‫ناوی‌ قوتابخانه‌كه‌ت پێ‌ ناڵێم‪.‬‬ ‫* چۆن‌و له‌كوێ‌ ده‌یهێنن؟‬ ‫ له‌ڕێی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هۆڵ راسته‌وخۆ‬‫دوای‌ هه‌ڵپچڕینی‌ پرسیاره‌كان كه‌سێك‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ چ���اوه‌ڕێ ده‌كات تاوه‌ك���و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر نوس���خه‌یه‌كی‌ ده‌داتێ‌ به‌و‬ ‫پاره‌یه‌ی‌ كه‌ پێش���تر رێككه‌وتبون‪ ،‬یان‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ چاودێر له‌رێی‌ باجیه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌یهێنێته‌ ده‌ره‌وه‌ ئه‌مانه‌ هه‌موی‌ به‌پاره‌‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫* تۆ له‌رێی‌ كامیانه‌وه‌ كردت؟‬ ‫ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هۆڵ مسۆگه‌رتره‌‪.‬‬‫* به‌چه‌ند؟‬ ‫ ب���ۆ یه‌ك پرس���یاری‌ ی���ه‌ك رۆژی‌‬‫تاقیكردنه‌وه‌ له‌وه‌ره‌قه‌كه‌یه‌وه‌ تا س���ێ‌‬ ‫وه‌ره‌قه‌یه‌‪.‬‬ ‫* ئه‌وه‌ی‌ تۆ به‌چه‌ند وه‌ره‌قه‌ بو؟‬ ‫ ئه‌وه‌ی‌ من به‌وه‌ره‌قه‌یه‌ك بو‪ ،‬به‌اڵم‬‫ئه‌و كه‌سه‌ی‌ كه‌ پرسیاره‌كان وه‌رده‌گرێت‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌رگای‌ قوتابخان���ه‌ قازانجی‌ زۆر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چونكه‌ بۆ نمونه‌ به‌سێ‌ وه‌ره‌قه‌‬ ‫ده‌یكڕێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌زیاتر له‌ده‌ تا پانزه‌‬ ‫كه‌س���ی‌ ده‌فرۆش���ێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ره‌قه‌یه‌ك یان زیاتر ده‌یفرۆشێته‌وه‌‬ ‫كه‌ پێش���تر نرخه‌كانی‌ مسۆگه‌ر كردوه‌‬ ‫ی وه‌رگرتوه‌‪.‬‬ ‫یان پاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫* له‌چه‌ند ده‌رسدا كردت؟‬ ‫ من پێویس���تم ب ‌ه ‪ 3‬ده‌رس بو بۆیه‌‬‫له‌و سێ‌ ده‌رسه‌دا كردم‌و ده‌رچوم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من په‌ڵپم هه‌یه‌و كه‌مم بۆ هاتۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫* ك���ێ‌ پرس���یاره‌كانی‌ ب���ۆ ح���ه‌ل‬ ‫ده‌كردیت؟‬ ‫ هه‌ركه‌س���ێك یه‌كێ���ك داده‌نێ‌ بۆی‌‬‫حه‌ل بكات من مامۆستایه‌ك بۆی‌ حه‌ل‬ ‫ی ده‌خوێندمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌كردم‌و بۆ ‌‬ ‫* چ���ۆن مۆبای���ل ده‌به‌یت���ه‌ ژوره‌وه‌‬ ‫له‌كاتێك���دا ته‌فتیش هه‌یه‌و جیهاز هه‌یه‌‬ ‫بۆ كه‌شفكردنی‌؟‬ ‫ من دو مۆبایل ده‌به‌م له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك‬‫كلیلدا‪ ،‬یه‌كێك له‌مۆبایله‌كان‌و كلیله‌كان‬ ‫له‌گیرفان���م داده‌نێ���م ئه‌مه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر بیبات‌و له‌كۆڵم بێته‌وه‌و زیاتر‬ ‫نه‌گه‌ڕێت‪ ،‬مۆبایلی‌ مه‌به‌ستیش له‌شوێنی‌‬ ‫حه‌ساسدا جێگیر ده‌كه‌م‪ ،‬خۆت ده‌زانی‌‬ ‫حه‌ساس مه‌به‌ستم كوێیه‌؟‬ ‫* باش���ه‌ ئ���ه‌م مۆبایله‌ له‌ش���وێنی‌‬

‫حه‌ساس���دا داده‌نێی���ت له‌كوێوه‌ ده‌نگ‬ ‫به‌تۆ ده‌گات؟‬ ‫ له‌رێی‌ هیتفۆنێكه‌وه‌ كه‌ به‌قه‌د ده‌نكه‌‬‫نیسكێك ده‌بێت كه‌سێكی‌ شاره‌زا پێشتر‬ ‫بۆم ته‌رتیب ده‌كات‌و ده‌یكاته‌ گوێمه‌وه‌و‬ ‫تاقواڵی ‌ی گوێم ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫* چۆن جیهازه‌كه‌ كه‌شفی‌ ناكات؟‬ ‫ ئه‌م جیهازه‌ی‌ كه‌ دابه‌ش���یانكردوه‌و‬‫داویانه‌ به‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان له‌ ‪5‬سم زیاتر‬ ‫هیچ كه‌شف ناكات‪.‬‬ ‫* باشه‌ كه‌ ده‌چێته‌ قواڵیی‌ گوێته‌وه‌‬ ‫دوایی‌ به‌چ ‌ی ده‌ریده‌هێنیت؟‬ ‫ زۆر ئاس���انه‌ گوێچك���ه‌م ش���ۆڕ‬‫ده‌كه‌مه‌وه‌و به‌موگناتیس ده‌ردێت‪.‬‬ ‫* باشه‌ خۆ تۆ نابێت قسه‌ بكه‌یت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ی‌ پرسیاره‌كانت بۆ حه‌ل ده‌كات‬ ‫چۆن قسه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ده‌كه‌یت‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫تۆ له‌هۆڵێكی‌ بێده‌نگدا دانیشتویت؟‬ ‫ زۆر ئاس���انه‌ راسته‌ من قسه‌ ناكه‌م‬‫به‌اڵم له‌رێی‌ ش���تێكه‌وه‌ یان وشه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌ پرس���یاره‌كه‌ت بۆ‬ ‫حه‌ل ده‌كات رێك ده‌كه‌ویت‪.‬‬ ‫* ت���ۆ له‌س���ه‌ر چ وش���ه‌یه‌ك‬ ‫رێككه‌وتبویت؟‬ ‫ له‌سه‌ر وش���ه‌ی‌ (ئحم) یه‌عنی‌ بڕۆو‬‫به‌رده‌وامبه‌‪.‬‬ ‫* ئه‌م ئحمه‌ هه‌س���تی‌ پێناكرێت یان‬ ‫كه‌شف نابێت؟‬ ‫ كه‌شفی‌ چی‌ له‌كاتی‌ ده‌نگه‌ ده‌نگ‌و‬‫قه‌ره‌باڵخ���ی‌‌و فه‌وزای���ه‌ك كه‌ دروس���ت‬ ‫ده‌بێت ده‌توانین فرسه‌ت بهێنین‌و قسه‌‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬ ‫* كوا فه‌وزاو ئه‌و شتانه‌ هه‌یه‌؟‬ ‫ با له‌هه‌مو هۆڵێ���ك هه‌یه‌ بۆ نمونه‌‬‫خوێندكارێك داوای‌ رونكردنه‌وه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫یان پرس���یاری‌ جۆراوجۆری‌ هه‌یه‌‪ ،‬زۆر‬ ‫جار خۆمان ئه‌مه‌ دروستده‌كه‌ین بۆ نمونه‌‬ ‫پرس���یار له‌مامۆس���تا یان به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫هۆڵ ده‌كه‌ین به‌اڵم پرس���یاره‌كه‌مان بۆ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر نیه‌ به‌ڵكو بۆ ئه‌و كه‌سه‌یه‌ كه‌‬ ‫گوێی‌ لێمانه‌و پرس���یاره‌كانمان بۆ حه‌ل‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫* مه‌سره‌فی‌ كارتی‌ مۆبایل چه‌نده‌؟ ‬ ‫ ده‌رس ت���ا ده‌رس كه‌وتوه‌ ئه‌ڵبه‌ته‌‬‫تاوه‌كو ش���ێوازی‌ پرس���یار هه‌ڵبژاردن‬ ‫بێت زوت���ر حه‌ل ده‌كرێ���ت‌و ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫تێناچێت بۆ نمونه‌ بۆ وانه‌ی‌ كوردی‌ ده‌‬ ‫هه‌زارییه‌كه‌م تێكرد ته‌نها س���ێ‌ هه‌زاری‌‬ ‫رۆش���تبو‪ .‬خوێندكارێكی‌ تر وتی‌ من بۆ‬

‫له‌ڕێی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫هۆڵ راسته‌وخۆ‬ ‫دوای‌ هه‌ڵپچڕینی‌‬ ‫پرسیاره‌كان‬ ‫كه‌سێك له‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫چاوه‌ڕێ ده‌كات‬ ‫تاوه‌كو به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫نوسخه‌یه‌كی‌ ده‌داتێ‌‬ ‫به‌و پاره‌یه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێشتر رێككه‌وتبون‪،‬‬ ‫یان مامۆستایه‌كی‌‬ ‫چاودێر له‌رێی‌‬ ‫باجیه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌یهێنێته‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ئه‌مانه‌ هه‌موی‌‬ ‫به‌پاره‌ ده‌كرێت‬ ‫ده‌رس���ی‌ جوگرافیاو ئینگلیزی‌‌و ئابوری‌‬ ‫ك���ردم ئه‌وه‌ی‌ جوگرافیا س���ه‌ری‌ گرت‌و‬ ‫ك���ردم‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ ئابوری‌ ئیش���ی‌‬ ‫نه‌ده‌ك���رد‪ ،‬له‌وانه‌ی‌ ئینگلیزیش���دا هه‌م‬ ‫پرس���یاره‌كان قورس بو هه‌م ده‌ترسام‬ ‫بۆیه‌ كه‌ مامۆستای‌ چاودێرو به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫لێمنزیكبونه‌وه‌و هه‌ستیان به‌شتێك كرد‬ ‫منیش گورج ده‌فته‌ره‌ك���ه‌م پێچایه‌وه‌و‬ ‫زه‌رب���م لێ���داو دام ‌ه ده‌س���تیان هه‌م بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌گیرێم‌و هه‌مویم بۆ نه‌بێت به‌سفر‬ ‫هه‌م بۆ ئه‌وه‌ی‌ وه‌ها خۆم نیش���انبده‌م‬ ‫ب���ۆ نمره‌ی‌ به‌رز هاتوم‌و پرس���یاره‌كانم‬

‫خوێندکارێک له‌کاتی تاقیکردنه‌وه‌دا فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌دڵ نیه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌رۆژانی‌ داهاتودا‬ ‫به‌ئیسراحه‌ت قۆپیه‌ی‌ خۆم بكه‌م‪.‬‬ ‫* قۆپیه‌ی‌ مۆبایل زیاتر كوڕ ده‌یكات‬ ‫یان كچ؟‬ ‫ كچ���ان ناوێ���رن زیات���ر ك���وڕان‬‫ده‌یك���ه‌ن‪ ،‬له‌ناو كوڕانیش���دا زیاتر ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ ده‌یكه‌ن ك���ه‌ قوتابی‌ ئێوارانن‬ ‫یان ده‌ره‌كین چونكه‌ ئه‌م جۆره‌ كه‌سانه‌‬ ‫ی���ان ئیش ده‌ك���ه‌ن ی���ان فه‌رمانبه‌ری‌‬ ‫حكومی‌‌و حیزبین‌و سه‌رچاوه‌ی‌ داهاتیان‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی���دا ته‌نها س���ودێك كه‌ له‌م‬

‫كێشه‌یه‌ به‌ئێوه‌ی‌ بگه‌یه‌نین ئه‌وه‌یه‌‪:‬‬ ‫‪1‬ـ كه‌س���انی‌ دڵس���ۆز بۆ هۆڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌ دابنرێ���ن به‌تایبه‌ت���ی‌‬ ‫ی هۆڵه‌كان‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫‪2‬ـ ئامێری‌ نه‌هێش���تنی‌ ش���ه‌به‌كه‌ی‌‬ ‫مۆبای���ل ك���ه‌ باش���ترین چاره‌س���ه‌ره‌و‬ ‫له‌زۆرێ���ك له‌خوێندنگه‌كان���دا نی���ن‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ وه‌زاره‌ت به‌زوتری���ن كات‬ ‫ی رێ‌ له‌م ش���ته‌‬ ‫دابینی‌ بكات بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫خراپه‌ بگیرێ���ت‌و تاقیكردنه‌وه‌كان نه‌بن‬ ‫به‌ش���تی‌ فش���ه‌و یه‌كس���انی‌ الی‌ هه‌مو‬ ‫خوێندكارێك هه‌ستی‌ پێبكرێت‪ .‬‬

‫به‌به‌ڵگه‌وه‌ خوێنه‌رانی‌ كتێب له‌ساڵی‌ ‪ 1960‬زیاتر بوه‌ له‌ئێستا‬ ‫ هاوكار عه‌بدواڵ شێخ وه‌سانی‌*‬ ‫‪Hawkar_ash@yahoo.com‬‬

‫ئه‌مڕۆ كتێب���ی‌ ڕۆژنامه‌وانی‌ كوردی‌‪/‬‬ ‫گۆڤ���ار ڕۆژی‌ ن���وێ‌ ‪‌ 1961-1960‬‬ ‫ی‬ ‫دكتۆر هیمدادی‌ حوس���ێنم س���ه‌یركرد‬ ‫بۆ مه‌به‌س���تی‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ن���دێ‌ زانیاری‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ڕۆژنامه‌وانی‌ كوردی‌ كاتی‌ خۆی‌‬ ‫وه‌ربگرم‪ ,‬به‌ڕاستی‌ لێره‌وه‌ ده‌سخۆشی‌‬ ‫له‌دكتۆر هیمدادی‌ حوس���ێن ده‌كه‌م كه‌‬ ‫ئه‌م گۆڤ���اره‌ی‌ بۆ ئێمه‌ی‌ ك���ورد كرده‌‬ ‫ئه‌رشیف‌و سه‌ر له‌نوێ‌ هه‌مو ژماره‌كانی‌‬ ‫له‌كتێبێك���ی‌ چ���وار به‌رگی‌ ب���ۆ به‌چاپ‬ ‫گه‌یاندوی���ن‪ ,‬م���رۆڤ كاتێك س���ه‌یری‌‬ ‫نوس���ین‌و ڕۆژنامه‌وان���ی‌ ك���ۆن ده‌كات‬ ‫ئینجا به‌راوردێك���ی‌ زۆر گه‌وره‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫نوس���ین‌و ڕۆژنامه‌وانی‌ ئێستا ده‌كه‌وێته‌‬ ‫به‌رچاو‪ ,‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ كات‌و س���ه‌رده‌م‬ ‫گۆڕانكاری‌ زۆری‌ به‌سه‌رهاتوه‌‪ ,‬به‌اڵم وا‬ ‫هه‌ست ده‌كه‌ی‌ نوسینه‌كانی‌ كاتی‌ خۆی‌‬ ‫زۆر چێژدارترو جوانترن له‌نوس���ینه‌كانی‌‬ ‫ئێس���تا! كاری‌ ڕۆژنامه‌وانیه‌ك���ه‌ی‌ كاتی‌‬ ‫خۆش���ی‌ زۆر باشترو دڵس���ۆزتر دیاره‌‬ ‫له‌ئێس���تا‪ ,‬زۆر س���ه‌یره‌ له‌هه‌مو شتێك‬ ‫گۆڕانكاری‌‌و به‌ره‌وپێشچون كراوه‌ به‌اڵم‬ ‫من پێموایه‌ له‌نوسین‌و كاری‌ ڕۆژنامه‌وانی‌‬ ‫ئه‌گه‌ر خراپتر نه‌بوبین باش���تر نه‌بوین‪,‬‬ ‫دیاره‌ ئه‌مه‌ش زیاتر بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫كه‌ مرۆڤی‌ ئێستا ش���ته‌كانی‌ قوتی‌ ڕۆح‬ ‫نیی���ه‌‪ ,‬به‌ڵك���و س���ه‌رزاره‌كییه‌‪ ,‬نیه‌ت‬ ‫س���افی‌‌و دڵس���ۆزی‌ له‌هه‌مو كارێك كه‌م‬ ‫بوه‌‪ ,‬بۆیه‌ش له‌گوێچكه‌یه‌ك ئه‌یبیستین‬ ‫له‌گوێچكه‌كه‌ی‌ ترمان ده‌رئه‌چێت‪ ,‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌به‌ستمه‌ تیشكێكی‌ كورتی‌ بخه‌مه‌ سه‌ر‬

‫له‌ ساڵی‌ ‪1960‬دا‬ ‫زیاتر له‌ (‪)18000‬‬ ‫هه‌زار خوێنده‌وار‬ ‫داوای‌ كتێبی‌ كردوه‬ ‫کتێبخانه‌ی گشتی سلێمانی له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ له‌كاتی‌ س���ه‌یركردنی‌ ئه‌م كتێبه‌‬ ‫نوسینێكم به‌رچاوكه‌وت كه‌ هی‌ كتێبخانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گش���تی‌ س���لێمانی‌ بو له‌س���اڵی‌ ‪1961‬‬ ‫له‌گۆڤاری‌ ڕۆژی‌ ن���وێ‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪,‬‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ ئه‌م نوس���ینه‌ زۆر سه‌رنجی‌‬ ‫ڕاكێشام‪ ,‬چونكه‌ س���ه‌رژمێرییه‌كی‌ زۆر‬ ‫جوانی‌ سه‌ردانیكه‌ران‌و كتێبخوێنان ده‌دا‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌‪ ,‬له‌به‌ش���ێكی‌ نوسینه‌كه‌دا‬ ‫هاتوه‌ "له‌ساڵی‌ ‪ 1960‬ژماره‌ی‌ كتێبه‌كانی‌‬ ‫كتێبخانه‌ی‌ گش���تی‌ س���لێمانی‌ گه‌یوه‌ته‌‬ ‫(‪ )9477‬كتێ���ب‪ ,‬هی���چ مانگێك نییه‌‬ ‫كه‌ پتر (‪ )2000‬كتێب نه‌خوێندرێته‌وه‌‪,‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ساڵی‌ ‪ 1960‬زیاتر له‌ (‪)18000‬‬ ‫هه‌زار خوێن���ده‌وار داوای‌ كتێبی‌ كردوه‌"‬ ‫دیاره‌ ئه‌م داتاو س���ه‌رژمێرییه‌ جوانه‌ی‌‬ ‫كتێبخانه‌ی‌ گش���تی‌ س���لێمانی‌ له‌ساڵی‌‬

‫‪ 1960‬كارێك���ه‌ به‌ب���ڕوای‌ م���ن جێگای‌‬ ‫هه‌ڵوه‌س���ته‌ له‌س���ه‌ركردنه‌‪ ,‬ئه‌وی���ش‬ ‫زۆربونی‌ خوێنده‌وارو كه‌مبونی‌ خوێنه‌ره‌‪,‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر به‌به‌راوردێك بكه‌ین له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێس���تا ده‌بینین كاتی‌ خۆی‌ له‌نێو كورد‬ ‫به‌گش���تی‌ چینی‌ نه‌خوێنده‌وار زۆر زیاتر‬ ‫بوه‌ له‌خوێنده‌وار‪ ,‬كه‌چی‌ س���اڵی‌ ‪1960‬‬ ‫له‌ش���ارێكی‌ وه‌ك س���لێمانی‌ ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر خوێنه‌ری‌ كتێبی‌ هه‌بوه‌‪ ,‬به‌به‌راورد‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێس���تا كه‌ چینی‌ خوێنده‌وار زۆر‬ ‫زیاتره‌ له‌نه‌خوێنده‌وار‪ ,‬به‌اڵم خوێنه‌ری‌‬ ‫كتێب كه‌م ب���وه‌‪ ,‬جگه‌ له‌وه‌ش ژماره‌ی‌‬ ‫دانیشتوانی‌ ئه‌وكاتی‌ سلێمانی‌ زۆر كه‌متر‬ ‫بوه‌ له‌ئێستا‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت‌و ئێستا س���ه‌ردانیكه‌رانی‌‬ ‫كتێبخانه‌ی‌ گش���تی‌ سلێمانی‌ له‌ساڵێكدا‬

‫چه‌ن���د هێنده‌ی‌ س���اڵی‌ (‪ )1960‬زیادی‌‬ ‫كردبێت به‌اڵم هه‌ر ئه‌وكات خوێنه‌ری‌ زیاتر‬ ‫بوه‌‪ ,‬چونكه‌ به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ ئێس���تا‬ ‫خوێنده‌وار له‌سلێمانی‌ كه‌م بوه‌‪ ,‬كه‌چی‌‬ ‫ئه‌و به‌ش���ه‌ كه‌مه‌ی‌ ك���ه‌ خوێنده‌وارییان‬ ‫هه‌بوه‌و ئه‌وانه‌ی‌ سه‌ردانی‌ كتێبخانه‌یان‬ ‫كردوه‌ ڕێژه‌كه‌ی‌ زۆر بوه‌‪.‬‬ ‫ح���ه‌زم ك���رد ده‌قه‌ك���ه‌ی‌ كتێبخانه‌ی‌‬ ‫گش���تی‌ س���لێمانی‌ كه‌ له‌گۆڤاری‌ ڕۆژی‌‬ ‫كورد باڵوكراوه‌ته‌وه‌ وه‌ك خۆی‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫پێبكه‌م كه‌ ئه‌مه‌ی‌ الی‌ خواره‌وه‌یه‌‪:‬‬ ‫كتێبخانه‌ی‌ گشتی‌ سلێمانی‌‬ ‫كتێبخانه‌ی‌ گش���تی‌ سلێمانی‌ له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 1943-1942‬كراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ,‬به‌نزیك���ه‌ی‌‬ ‫(‪ )500‬كتێبێك له‌ش���وێنێكی‌ بچوكدا‪,‬‬ ‫ئێس���ته‌ كتێبخانه‌ی‌ گش���تی‌ خانویه‌كی‌‬

‫پتر له‌(‪ )2000‬كتێب نه‌خوێندرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ ‪ 1960‬دا زیاتر له‌ (‪)18000‬‬ ‫ی كتێبخانه‌ی���ان‬ ‫خوێن���ده‌وار هاتوچ���ۆ ‌‬ ‫ك���ردوه‌و (‪ )7314‬كتێ���ب له‌ن���اوه‌وه‌ی‌‬ ‫كتێبخان���ه‌ خوێندراوه‌ت���ه‌وه‌و (‪)7415‬‬ ‫كتێب براوه‌ بۆ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خۆشه‌ویس���ت‬ ‫ئ���ه‌ی‌ خوێن���ده‌وار ‌‬ ‫كتێبخان���ه‌ هه‌میش���ه‌ له‌خزمه‌تای���ه‌و‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ به‌م جۆره‌یه‌‪:‬‬ ‫هه‌مو ڕۆژێ���ك بۆ پی���اوان‌و ژنان بێ‌‬ ‫جیاوازی‌ – ژنان ژوری‌ تایبه‌تی‌ خۆیان‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫‪ .1‬به‌یانیان له‌سه‌عات (‪ )8‬بۆ (‪)1‬‬ ‫‪ .2‬ئێواران له‌سه‌عات (‪ )3‬بۆ (‪)5‬‬ ‫‪ .3‬ڕۆژان���ی‌ سێش���ه‌ممه‌و عوتله‌كان‬ ‫كتێبخانه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬ڕۆژانی‌ هه‌ینی‌ كتێبخانه‌ كراوه‌یه‌‪,‬‬ ‫به‌اڵم ته‌نها به‌یانیان له‌سه‌عات ‪ 8‬بۆ ‪1‬‬ ‫كتێبخانه‌ی‌ گشتی‌‬ ‫ئه‌م نوس���ینه‌ له‌گۆڤ���اری‌ ڕۆژی‌ نوێ‌‬ ‫ژماره‌ ‪11‬ساڵی‌ ‪ 1‬شوباتی‌ ‪ 1961‬ال‪,55‬‬ ‫باڵوكراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ,‬گۆڤارێك���ی‌ ئه‌ده‌بی‌‪,‬‬ ‫سیاس���ی‌‪ ,‬كۆمه‌اڵیه‌تی ب���وه‌‪ ,‬مانگی‌‬ ‫جارێك له‌سلێمانی‌ ده‌رچوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا د‪ .‬هیم���دادی‌ حوس���ێن‬ ‫هه‌م���و ژماره‌كانی‌ گۆڤ���اری‌ ڕۆژی‌ نوێ‌‬ ‫كه‌ له‌س���اڵه‌كانی‌ ‪ 1961-1960‬ده‌رچوه‌‬ ‫له‌كتێبێك���ی‌ چ���وار به‌رگ���ی‌ به‌ن���اوی‌‬ ‫ڕۆژنامه‌وان���ی‌ كوردی‌‪ /‬گۆڤار ڕۆژی‌ نوێ‌‬ ‫‪ 1961-1960‬به‌چاپی‌ گه‌یاندوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م زانیاریانه‌م له‌به‌رگ���ی‌‪/3‬ال‪199‬‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪.‬‬

‫گ���ه‌وره‌ی‌ هه‌ی���ه‌ به‌رامب���ه‌ر مزگه‌وتی‌‬ ‫گ���ه‌وره‌و هۆڵێك���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ تێدایه‌و‬ ‫ژماره‌ی‌ كتێبه‌كانی‌ گه‌یشتۆته‌ (‪)9477‬‬ ‫و گۆڤاره‌كان زیاتره‌ ل���ه‌(‪)4000‬و گه‌لێ‌‬ ‫ڕۆژنام���ه‌و گۆڤ���اری‌ ب���ۆ دێ���ت‪ .‬مێزو‬ ‫كورس���ی‌ ڕێكوپێكی‌ تێدایه‌ كه‌ له‌سه‌ری‌‬ ‫بحه‌ویت���ه‌وه‌و بتوانی���ت دانیش���یت بۆ‬ ‫خوێندنه‌وه‌‪ ,‬هه‌مو كاتێك كتێب ئه‌درێت‬ ‫به‌هه‌مو خوێنده‌وارێك بێ‌ جیاوازی‌ ته‌نها‬ ‫بناسرێت‌و یان هه‌ویه‌و ده‌فته‌ری‌ نفوسی‌‬ ‫پێ‌ بێت‪.‬‬ ‫هه‌مو چه‌ش���نه‌ كتێبێ���ك له‌كتێبخانه‌‬ ‫چنگ ئه‌كه‌وێت‌و به‌هه‌مو چه‌شنه‌ كه‌سێك‬ ‫ئه‌درێت‪ ,‬به‌مه‌رجێ‌ ئاگاداریان بكات‪.‬‬ ‫ئێس���ته‌ خوێن���ده‌واران زۆر هاتوچۆی‌ *به‌رپرس���ی‌ ڕاگه‌یاندن���ی‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‬ ‫كتێبخانه‌ ئه‌كه‌ن‌و هیچ مانگێك نییه‌ كه‌ كتێبدۆستانی‌ كوردستان‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫‪17‬‬

‫هه‌مو شیعری دنیا بۆ شێرکۆ ده‌گری‬ ‫فۆتۆکان‪ :‬ئارام که‌ریم‪ ،‬رامان عومه‌ر‬

‫کاتی گه‌یشتنی بۆ به‌رده‌م ده‌زگای سه‌رده‌م سه‌رده‌م‬

‫به‌رێکه‌وتنی به‌ره‌و پارکی ئازادی‬

‫ڕێوره‌سمی به‌خاکسپاردنی‬

‫گوڵبارانکردنی ته‌رمه‌که‌ی‬

‫خێزان‌و هاوڕێکانی‬

‫دانانی چه‌پکه‌ گوڵ له‌سه‌ر گڵکۆکه‌ی‬

‫شێرکۆ نوقمی گوڵه‌‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫مردنی شێرکۆ بێکەس‬ ‫وەک شۆکێکی نەتەوەیی‪!.‬‬

‫کامەران سوبحان‬

‫الی من ڕاستترین گوزارشت بۆ مردنی شێرکۆ بێکەس‪ ،‬زاراوەی شۆکی نەتەوەییە‪،‬‬ ‫چونکە مردنەکەی بویە ش����ۆکێکی گ����ەورەی نەتەوەیی‌و زۆری����ک لەهاواڵتیان‌و‬ ‫الیەن����ەکان‌و میدیا جیاوازەکانی ئەم واڵتەی بەخۆیەوە س����ەرقاڵکردو الی زۆرێک‬ ‫لەدەس����ته‌بژێری ئەم واڵتەش بویە شۆکێکی گەورەی نەتەوەیی‪ ،‬کە تا ئێستاش‬ ‫زۆرکەس باوەڕ بەو مەرگە ناکات‌و پێیانوایە هەرگیز شاعیری(دەربەندی پەپولە‪،‬‬ ‫کورس����ی‪ ،‬کازیوە‪ ،‬گۆڕس����تانی چراکان‪ ،‬ئاس����ک‪ ،‬ڕەنگدان‌و دەیان شاکاری تر)‬ ‫نامرێت‌و بەزیندویی دەمێنێتەوە‪ .‬چونکە شێرکۆ بەگەورەیی ژیا‪ ،‬بەگەورەیی نوسی‪،‬‬ ‫بەگەورەیی مرد‪ ،‬پێویستە واش مامەڵە لەتەک مردنەکەیدا بکەین‌و هەر هەنگاوێک‬ ‫دەنرێت لەدوای مەرگی ش����ێرکۆو پەیوەست بەپرسەو یادکردنەوەکانی پێویستە‬ ‫هێندەی بااڵی خۆی بێت‌و ش����تێک نەکرێت ل����ەدەرەوەی کولتوری کۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫پێویس����تە زۆر گرنگی بەپرسەو ش����وێنی ناشتنەکەی‌و کەرەس����تەکانی بدرێت‪،‬‬ ‫چونکە تا هەنوکە ئێم����ە لەبایەخدان بەمردن‌و گۆڕی ناودارانمان کەمتەرخەمین‪،‬‬ ‫لەواڵتان ئەمە کولتورێکی گەورەی نەتەوەییە‪ ،‬گۆڕو مۆزەخانەکانی (شکس����پیر‪،‬‬ ‫ژان ژینیە‪ ،‬گۆرکی‪ ،‬ولیامز‪ ،‬جیم جیویس‪ ،‬تۆڵستۆی) لەواڵتەکانی خۆیان بونەتە‬ ‫س����ەروەتێکی گەورەی کولتوری‪ ،‬بەاڵم الی ئێمە کوا گۆڕی نالی‌و مستەفا بەگی‬ ‫کوردی؟ گڵکۆی مەحوی‌و وەفایی‌و بێس����ارانی لەکوێن؟ تەنانەت گۆران‌و ش����ێخ‬ ‫نوری شێخ س����اڵح‌و هەردی‌و مارف خەزنەدارو پیرپاڵ مەحمودو دەیان نوسەری‬ ‫تر گۆڕەکانیان لەش����وێنێکی چەپەک‌و گشتیدایە‪ ،‬پێویستە مردنی شێرکۆ ببێتە‬ ‫سەرەتایەک بۆ بایەخدان بەش����ێوازی مردن‌و گۆڕو مۆزەخانەی تایبەتی نوسەرو‬ ‫داهێنەرەکانمان‪.‬‬ ‫بەب����ڕوای من ‪4‬ی ئاب ئ����ەو ڕۆژە دەبێت نەوە دوای ن����ەوە بەڕۆژی ماتەمینی‬ ‫نەتەوەیی ئەژماری دەکەن‪ ،‬ڕەنگە بۆ ئەم نەوەیەی ئێمە خۆش����نودییەکی گەورە‬ ‫بێت کە دەیان ساڵی داهاتو شانازی بکەین بەوەی لەچاخێکدا ژیاوین کە شێرکۆ‬ ‫بێکەس����ی تێدا ژیاوە‪ ،‬لەداهاتوش����دا ئەو وێنانەی لەگەڵ ئ����ەم مرۆڤەدا گیراوە‬ ‫لەئێستا زۆر بایەخی زیاترو پرشنگدارتربیت‪ ،‬هەروەک چۆن ئێستا وێنەی مێژویی‬ ‫لەگەڵ عەبدواڵ گۆران‌و ش����ێخ موحەمەدی خاڵ‌و مەال عەبدولکەریمی مودەڕیس‌و‬ ‫عەالدین سوجادی‌و کەسە دیارەکانی تری کورد بایەخێکی گەورەی هەیە‪.‬‬ ‫لەبەر گەورەیی ش����ێرکۆ بێکەس‪ ،‬پێویستە هەمومان ئەو بەموڵکی نەتەوەیەک‬ ‫بزانین‌و هەمو تاکەکانی ئەم میللەتەش بەجیاوازییەکانییانەوە مافی ئەوەیان هەیە‬ ‫ش����انازی بەشێرکۆ بێکەسەوە بکەن‌و ش����ێرکۆ بەموڵکی خۆیان بزانن‪ ،‬پێویستە‬ ‫هەمو الیەنەکان بەجیاوازییەکانییانەوە ش����ێرکۆ بێکەس بەموڵکی خۆیان بزانن‪،‬‬ ‫ب����ەم بیرکردنە گەورانەوە لەدواجار ش����ێرکۆ بێکەس دەبێت����ە موڵکی هەمومان‪،‬‬ ‫چونکە لەدەیان چاوپێکەوتندا‪ ،‬وتویەتی لەکوێ چەوس����اندنەوەی مرۆڤ هەبێت‬ ‫م����ن لەوێم‪ ،‬لەکوێ مافی مرۆڤ پێش����ێلبکرێت من لەوێ����م‪ ،‬لەکوێ منداڵی کورد‬ ‫چەوس����ێنرایەوە‪ ،‬ش����یعری من لەوێیە‪ ،‬هەڵوێستەکانی ئەم چەند ساڵەی کۆتایی‬ ‫تەمەنی بەڵگەی راستی ئەم قسەیەمانە‪.‬‬ ‫ئێمە ش����ێرکۆمان لەدەس����تدا‪ ،‬بۆ ماوەیەکی زۆر یەکێ����ک لەڕوبارە گەورەکانی‬ ‫دەریاچەی شیعر لەم ناوچەیەدا وشکی کرد‪ ،‬زۆری دەوێت تا ڕوبارێکی تری لەم‬ ‫چەشنە لەش����یعری کوردی دەرکەوێت‪ ،‬ئەمە بەتەنها رستەیەکی سۆزداری نییە‪،‬‬ ‫خوێندنەوەی ش����یعرەکانی‪ ،‬وەرگێڕانی بۆ زمان����ە زیندوەکانی دونیا‪ ،‬بەڵگەیەکی‬ ‫تری وشکبونی ئەو ڕوبارەیە‪.‬‬ ‫کەوات����ە دوای مردنی ئەم ش����اعیرە گەورەیە‪ ،‬پێویس����تە هەم����و الیەنەکان‬ ‫بەجیاوازییە قوڵەکانیشیانەوە خۆیان بەخاوەنی شێرکۆ بزانن‌و شێرکۆ بەدوژمنی‬ ‫ک����ەس نەزانن‪ !.‬ئیس��ل�امییەکانیش دەبێت ئەوە بزانن لەب����ەر هیچ نا لەبەر ئەو‬ ‫هەستە نیشتیمانییە پاکەی ش����ێرکۆ بێکەس بۆ خاک‌و نەتەوەو هەژاران هەیبو‪،‬‬ ‫ئەوانیش بەشداری ئەم کۆستە گەورەیەی نیشتیمان‌و شیرکۆ بکەن‪ ،‬نەک خۆیان‬ ‫بکەن بەبێگانەو کەڕەی شەربەت‪!.‬‬ ‫‪Kamaran.subhan@gmail.com‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رامان عومه‌ر‬

‫ماڵئاوایی شار له‌شێرکۆ بێکه‌س‬

‫پاشه‌كشێی‌ یه‌كێت ‌ی له‌شیعری‌ "مه‌شخه‌اڵن ‌ی‬ ‫شۆڕش ‌ی نوێی‌ ئه‌مجاره"‌ ‌ی شێركۆ بێكه‌س دا‬ ‫ماف بۆ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان به‌گشتی‌‌و‬ ‫مه‌ریوان سه‌الح حیلمی‌‬ ‫ره‌نجده‌ران‌و هه‌ژاران به‌تایبه‌تی‌ بهێنێت‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ هه‌ش���تاكانه‌وه‌ تاوه‌كو به‌اڵم ئایا وه‌كو ش���ێركۆ بێكه‌س ده‌ڵێت‬ ‫ئێستاش (مه‌ش���خه‌اڵنی‌ شوڕشی‌ نوێی‌ مه‌شخه‌اڵنی‌ شۆڕشی‌ نوێی‌ ئه‌مجاره‌ گڕی‌‬ ‫ئه‌مجاره‌ ـ گڕی‌ بڕوای‌ ره‌نجده‌ران‌و هه‌ژاره‌) بڕوای‌ ره‌نجده‌ران‌و ه���ه‌ژاران بو له‌دوای‌‬ ‫ی‌ شێركۆ بێكه‌س بۆته‌ مارشی‌ یه‌كێتی‌ راپه‌ڕین‌و كه‌وتنی‌ به‌عس یان ئیباده‌كردن‌و‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان‌و زۆرێك له‌خه‌ڵكی‌ خۆڵكردنه‌ چاوی‌ ره‌نجده‌ران‌و هه‌ژاران بو؟‬ ‫كوردس���تان چاویان به‌م شۆڕش���ه‌و به‌م ئایا ئه‌و یه‌كێتییه‌ی‌ كه‌ ش���ێركۆ بێكه‌س‬ ‫بڕواو بیروڕایه‌ هه‌ڵهێناوه‌‪،‬له‌راستیدا ئه‌م ئه‌م ش���یعره‌ی‌ بۆ وت ئه‌و یه‌كێتیه‌یه‌ كه‌‬ ‫ش���یعره‌ی‌ ش���ێركۆ بێكه‌س هه‌تا بڵێی‌ ئه‌مڕۆ حوكمی‌ كوردس���تان كوردس���تان‬ ‫ش���یعرێكی‌ به‌هێزه‌و رۆژگارێك بو تین‌و ده‌كات؟‪ ،‬ئایا یه‌كێتی‌ مافی‌ ره‌نجده‌ران‌و‬ ‫ت���ه‌زوی‌ ده‌دا به‌جه‌ماوه‌ری‌ كوردس���تان هه‌ژارانی‌ پاراست‌و ژیانێكی‌ شایسته‌ی‌ بۆ‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌س���تبن به‌خه‌باتێكه‌وه‌ دابینكردن یان بوه‌ شه‌ریك ‌ی سه‌رمایه‌دارو‬ ‫كه‌ خه‌بات���ی‌ ره‌نجده‌ران‌و ه���ه‌ژاران بو ده‌وڵه‌مه‌ندی‌ ده‌وڵه‌مه‌ندتركردو هه‌ژاریشی‌‬ ‫له‌پێناوی‌ گۆڕین‌و ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ واقیعێك هه‌ژارتركرد؟‬ ‫عه‌قڵ���م نایب���ڕێ‌ ش���ێركۆ بێك���ه‌س‬ ‫ك���ه‌ واقیعی‌ س���ه‌رده‌می‌ به‌ع���س بو بۆ‬ ‫دنیایه‌ك كه‌ ئازادی‌‌و دیموكراسی‌‌و ژیان‌و دوای‌ راپه‌ڕی���ن‌و هه‌تا به‌ر له‌مردنیش���ی‌‬

‫نه‌یزانیبێت یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان مرد هه‌گبه‌ی‌ پڕبو‪،‬ل���ه‌م باره‌یه‌وه‌ تاكه‌‬ ‫پاشه‌كش���ێی‌ ل���ه‌م ش���یعره‌ ك���ردوه‌و شاعیرێكه‌ له‌دوای‌ پیره‌مێردو گۆرانه‌وه‌ تا‬ ‫ئێس���تاش به‌رپرس���ه‌كانی‌ دوێنێی‌ ئه‌م كۆچی‌ دوایی‌ له‌نوسین‌و داهێنان نه‌كه‌وت‬ ‫حزب���ه‌ بونه‌ت���ه‌ س���ه‌رمایه‌داری‌ ئه‌مڕۆو ته‌نانه‌ت به‌ر له‌مردنی‌ سه‌روه‌رییه‌كی‌ بۆ‬ ‫له‌وانه‌ش���ه‌ تاقه‌تیانچوبێ���ت له‌كاس���بی‌ خۆی‌ تۆماركرد ئه‌ویش به‌ش���داریكردنی‌‬ ‫ته‌قلی���دی‌ س���ه‌رزه‌وی‌ ئێس���تا جۆره‌ها بو له‌خۆپیش���اندانه‌كه‌ی‌ ‪17‬ی‌ شوباتی‌‬ ‫بازرگانی‌‌و سات‌و سه‌ودای‌ نه‌وت ده‌كه‌ن‪ .2011 ،‬ئه‌وه‌ی‌ گوێی‌ له‌ش���ێركۆ بێكه‌س‬ ‫چونك���ه‌ مه‌علومی‌ هه‌م���و الیه‌كه‌ خێرو بوبێ‌ چاك هه‌ستی‌ به‌وه‌كردو‌ه كه‌ شێركۆ‬ ‫قازانج���ی‌ خێرا له‌ژێ���ر زه‌ویدایه‌و ئه‌وه‌ی‌ به‌به‌رپرس���انی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌ ده‌ڵێ‌ چی‌؟‬ ‫به‌خه‌یاڵیش���یاندا نه‌ی���ه‌ت ره‌نجده‌ران‌و ده‌ڵێ‌ با ئێوه‌ س���ودتان له‌م ش���یعره‌ی‌‬ ‫هه‌ژاره‌كه‌ی‌ شێركۆ بێكه‌سه‌‪ ،‬یان راستتر م���ن وه‌رگرتبێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌و هه‌ژارو‬ ‫بڵێی���ن ره‌نج���ده‌ران‌و ه���ه‌ژاران له‌هه‌مو ره‌نج���ده‌ره‌ی‌ كه‌ من ش���یعرم بۆ وتن‌و‬ ‫س���ه‌رده‌مێكدا كراون به‌په‌یژه‌و كه‌سانی‌ به‌داینه‌م���ۆو كۆڵه‌كه‌ی‌ شۆڕش���م دانان‪،‬‬ ‫مش���ه‌خۆرو هه‌لپه‌رس���ت‌و به‌س���ه‌ریاندا رۆژگارێكی‌ ترو نه‌وه‌ی���ه‌ك به‌ڕێكه‌وتوه‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتون‪ ،‬بۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌ پله‌و كه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ پشتده‌كاته‌ ئێوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پۆست‌و ماش���ینه‌وه‌و تااڵنكردنی‌ داهاتی‌ سه‌رده‌می‌ ئێوه‌ به‌سه‌رچو‪ ،‬چونكه‌ ئێوه‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌اڵم شێركۆ بێكه‌س هه‌تا رێزی‌ رابردوی‌ خۆتانتان نه‌گرت‪.‬‬

‫له‌هه‌ڵبژاردنی موسڵ‪ ،‬پارتی‌ كۆتایی‌ به‌هاوپه‌یمانێتی‌ كورد هێنا‬

‫ئه‌گه‌ر له‌كه‌ركوك هه‌ڵبژاردن بكرێت‪ ،‬پارتی‌ لچكی كورسییه‌كیشیان به‌رناكه‌وێت‬ ‫سه‌رتیپ جه‌وهه‌ر‬

‫له‌پێش���هاتێكی چاوه‌ڕواننه‌ك���راودا‪،‬‬ ‫پارتی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ له‌پۆس���ته‌كانی‌ موسڵ‬ ‫بێبه‌ش���كرد‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هاوپه‌یمانێتی‌‌و‬ ‫رێكه‌وتن له‌گه‌ڵ لیس���ته‌كه‌ی‌ ئه‌س���یل‬ ‫نوجێف���ی ب���رای‌ (ئوس���امه‌ نوجێفی‬ ‫دیارترین شوڤێنیستی‌ عه‌ره‌بی سوننه‌)‬ ‫پۆستی‌ پارێزگارو جێگره‌كانیی‌‌و سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاریان له‌نێوان خۆیان‌و‬ ‫هه‌ندێ���ك گروپۆكه‌ دابه‌ش���كرد‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدا به‌پێ���ی‌ مه‌بده‌ئی‌ رێكه‌وتنی‌‬ ‫س���تراتیژیی‌ نێ���وان پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌‌و‬ ‫هاوكات وه‌ح���ده‌ی‌ وه‌ته‌نی‌ ده‌بو پارتی‌‬ ‫ئه‌م سیاسه‌ته‌ په‌یڕه‌و نه‌كات‌و په‌یره‌وی‌‬ ‫ته‌وافوقك���ردن جێبه‌جێب���كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌ ئیستحقاقیش بوایه‌ ده‌بو‬ ‫جێگری پارێ���زگار بدرێ���ت به‌یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ سه‌رباری‌ ئه‌و هه‌مو ساخته‌كاریی‌و‬ ‫ته‌زویره‌ی‌ پارتی‌ له‌س���نوری‌ پارێزگای‌‬ ‫موس���ڵ كردی له‌م هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ته‌نها ‪ 112‬ه���ه‌زارو ‪ 253‬ده‌نگی هێنا‪،‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا یه‌كێتی په‌نج���ا هه‌زارو‬ ‫‪ 396‬ده‌نگی هێن���اوه‌‪ ،‬واته‌ نزیكه‌ی‌ له‌‬ ‫‪ 30%‬ده‌نگه‌كان���ی‌ هاوپه‌یمانیت���ی‌ كورد‬ ‫له‌و پارێزگای���ه‌‪ ،‬كه‌واته‌ ئه‌گه‌ر یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن له‌گه‌ڵ پارت���ی‌ نه‌بونایه‌‬ ‫بێگوم���ان پارتی‌ نه‌یده‌توانی‌ هه‌ش���ت‬ ‫كورس���ی به‌ناوی‌ كورد به‌ده‌ستبێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا ئۆپۆزیسیۆن‌و حزبه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ش ده‌نگیان هێناوه‌ بۆ نمونه‌ حزبی‬ ‫ش���یوعی ‪ 7‬هه‌زارو ‪ 158‬ده‌نگی هێناوه‌‬ ‫جگه‌ له‌گۆڕان‌و یه‌كگرتوو كۆمه‌ڵ‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵوێس���ت‌و كاره‌ نه‌ش���یاوه‌ی‌‬ ‫پارتی‌ س���ه‌ره‌تایه‌كی مه‌ترس���یداره‌ بۆ‬

‫درزخس���تنه‌ هاوپه‌یمانێتی‌‌و یه‌كده‌نگی‬ ‫كورد له‌س���نوری‌ ناوچه‌ داب���ڕاوه‌كان‪،‬‬ ‫فرسه‌ت قۆستنه‌وه‌یه‌كی ناسیاسی بو دژ‬ ‫به‌الیه‌نه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ كورد له‌كوردستان‪،‬‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ریكردنێكی مه‌ترسیداربو بۆ‬ ‫له‌تكردنی ماڵی‌ كورد له‌م ناوچانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدا پارتی‌‌و س���ه‌رۆكه‌كه‌ی‌ داوای‌‬ ‫یه‌كخس���تنی‌ ناوماڵی‌ كوردو یه‌كده‌نگی‬ ‫نیشتیمانیی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵوێس���ته‌ی‌ پارت���ی‌ به‌ب���ێ‌‬ ‫ده‌نگی تێناپه‌ڕێ���ت‪ ،‬لێكه‌وته‌ی‌ خراپی‬ ‫لێده‌كه‌وێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌پل���ه‌ی‌ یه‌كه‌م كورد‬ ‫تێیدا زه‌ره‌رمه‌نده‌و دواتریش خۆی‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌كرێت له‌چه‌ند خاڵێك رونیبكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬ئ���ه‌م خ���ۆ دابڕین���ه‌ی‌ پارتی‌‬ ‫له‌ك���ورد‪ ،‬بوه‌ هۆی‌ ت���ه‌واو الوازكردنی‬ ‫متمانه‌ له‌نێوان الیه‌نه‌كانی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌تایبه‌ت پارت���ی‌‌و یه‌كێـتی‌ كه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ند ساڵێكه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ رێكه‌وتنی‌‬ ‫ستراتیژیی ئیش له‌س���ه‌ر بنیاتنانه‌وه‌ی‌‬ ‫متمانه‌ی‌ سیاسی نێوان هه‌ردوال ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ئیلتیزامك���ردن به‌بڕیاره‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ هه‌ردوال‪ ،‬ئ���ه‌م بڕیاره‌ی‌‬ ‫پارت���ی‌‪ ،‬یه‌كێـت���ی‌‌و الیه‌نه‌كانی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫كوردس���تانیی خۆیان نه‌خه‌نه‌ ژێر هیچ‬ ‫كه‌سی تر ئه‌م به‌رپرسێتیه‌ هه‌ڵناگرێت‪.‬‬ ‫رێكه‌وتنێكی دیكه‌ له‌گه‌ڵ پارتی‌‪.‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬ته‌نكبون���ه‌وه‌ی‌ رێكه‌وتنی‌‬ ‫دوه‌م‪ :‬بۆ هه‌ڵبژاردنی داهاتوی‌ ناوچه‌‬ ‫داب���ڕاوه‌كان چ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانیی‌ ستراتیژیی كه‌ تائێس���تاش به‌بۆچونی‌‬ ‫بێ���ت یانیش ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان‪ ،‬خه‌ڵكانێكی زۆر هۆكاری‌ ئه‌م هێمنیه‌ی‌‬ ‫كورد یه‌ك لیست نابێت‌و چیتر یه‌كده‌نگی ئێس���تای‌ كوردس���تانه‌‪ ،‬له‌مه‌دا ره‌نگه‌‬ ‫كوردی‌و یه‌كێتی‌ نیش���تیمانیی‌ قس���ه‌ی‌ پارتی‌ قازانج���ی نه‌بێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌م‬ ‫له‌سه‌رناكرێت‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ر حزب‌و الیه‌نه‌ ده‌نگ���ی وات���ه‌ الوازی‌ پارت���ی‌ به‌هۆی‌‬ ‫به‌لیستی‌ خۆی‌ به‌شداریده‌كات ئه‌مه‌ش پارسه‌نگی یه‌كێتی‌ زۆر ده‌رنه‌كه‌وتبێت‪،‬‬ ‫زیانێك���ی گه‌وره‌ به‌ك���ورد ده‌گه‌یه‌نێت‌و به‌اڵم له‌مه‌ودوا ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫له‌م پرسه‌شدا پارتی‌ به‌رپرسی یه‌كه‌مه‌‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ س���ه‌ندیكاو كۆمه‌ڵه‌و‬

‫ئه‌م خۆ دابڕینه‌ی‌ ئه‌م هه‌ڵویست‌و‬ ‫كرده‌وه‌ی ‌هی‌ پارتی‌‬ ‫پارتی‌ له‌كورد‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدایه‌‬ ‫بوه‌ هۆی‌ ته‌واو‬ ‫الوازكردنی متمانه‌ كه‌ كورد پێویستی‌‬ ‫له‌نێوان الیه‌نه‌كان ‌ی به‌یه‌كده‌نگی زیاتر‬ ‫كوردستان به‌تایبه‌ت هه‌یه‌ له‌هه‌مو‬ ‫وه‌ختێكی دیكه‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێـتی‌‬ ‫رێكخ���راوه‌كان ت���ه‌واو ده‌ركه‌وت���وه‌ كه‌‬ ‫پارت���ی‌ ناتوان���ێ‌ ل���ه‌ ‪ %30‬ده‌نگه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان به‌ده‌س���تبێنێت‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی پارێزه‌ران له‌كه‌ركوك یه‌ك‬ ‫ده‌نگی به‌ده‌س���ت نه‌هێناو له‌سلێمانیش‬ ‫له‌ك���ۆی‌ ‪ 21‬كورس���ی یه‌ك كورس���ی‌و‬ ‫له‌هه‌ولێری���ش دوای‌ هه‌وڵی‌ ته‌زویركردن‬ ‫(وه‌ك پارێزه‌ران���ی‌ یه‌كێت���ی‌ ده‌ڵێ���ن)‬ ‫زانیی���ان ده‌ن���گ‌و س���ه‌نگیان خراپ���ه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌یان تێكدا‪.‬‬

‫له‌گه‌ڵ ئه‌م بارودۆخه‌ نوێیه‌ی‌ موسڵ‌و‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ پارت���ی‌ له‌م���ه‌ڕ كۆده‌نگی‬ ‫نیشتیمانیی‌‌و درزخستنه‌ ناوماڵی‌ كوردی‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ له‌م دۆخه‌دا یه‌كێتی‌ پرس���یارێك‬ ‫له‌پارت���ی‌ ب���كات هاوش���ێوه‌ی‌ هه‌مان‬ ‫پرسیاری‌ مه‌س���عود بارزانیی‌ له‌مالیكی‬ ‫ك���ردی‪ ،‬ئه‌ویش (ئێمه‌ ش���ه‌ریكین یان‬ ‫نا؟) ئه‌گه‌ر شه‌ریك‌و هاوپه‌یمانین ئه‌مه‌ی‌‬ ‫ئێوه‌ (پارتی‌) كردتان نه‌ ش���ه‌راكه‌ته‌و‬ ‫نه‌ هاوپه‌یمانێتی‌ به‌تایبه‌ت س���ه‌رباری‌‬ ‫ته‌زویركردنی ئاش���كراو ره‌فزكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌یانه���ه‌زار ده‌نگ‪ ،‬یه‌كێت���ی‌ زیاتر له‌‬ ‫‪%30‬ی‌ ده‌نگه‌كان���ی‌ موس���ڵی‌ هێناوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ش���ه‌ریكیش نین‪ ،‬ئ���ه‌وا یه‌كێتی‌‬ ‫هێڵێك له‌نێوان خۆی‌‌و پارتی‌ ده‌كێشێت‬ ‫ك���ه‌ له‌م���ه‌ودوا به‌مش���ێوه‌یه‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫رێكه‌وتنی‌ ستراتیژیی مامه‌ڵه‌ ناكات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵوێس���ت‌و بڕی���اره‌ی‌ پارتی‌‬ ‫ن���وێ‌ نیی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ له‌هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫پارله‌مان���ی‌ عێ���راق ل���ه‌ ‪ 2010‬كاتێك‬ ‫كاندیدێك���ی یه‌كێت���ی‌ له‌هه‌ولێر به‌هۆی‌‬ ‫گیانله‌ده‌س���تدانی‌ ئه‌ندامێك���ی پارت���ی‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق(س���امی ش���ۆڕش)‬ ‫له‌بازن���ه‌ی‌ هه‌ولێ���ر س���ه‌رده‌كه‌وت بۆ‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬پارت���ی‌ رازینه‌ب���و ئ���ه‌و‬ ‫ئه‌ندام���ه‌ س���ه‌ركه‌وێت له‌ب���ری ئ���ه‌ودا‬ ‫عه‌ره‌بێكی موس���ڵ (دوره‌ید كه‌شموله‌)‬ ‫ی دانا‪ ،‬له‌كاتێكدای���ه‌‪ ،‬هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫كه‌ركوك به‌ڕێوه‌یه‌‪ ،‬پارتی‌ له‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫له‌بارودۆخێك���ی زۆرخراپدای���ه‌و ده‌نگی‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ كزه‌‪ ،‬له‌نوزه‌ی‌ نه‌خۆش���ێكی‬ ‫شه‌پڕه‌لێداو ده‌چێت‪ ،‬له‌وێدا ئه‌گه‌ر كورد‬ ‫ده‌نگی زۆرین���ه‌ی‌ هه‌بێت ئه‌وا بێگومان‬ ‫پارت���ی‌ له‌ناو ده‌نگی كورد كه‌مینه‌یه‌كی‬ ‫زۆر كه‌م���ه‌‪ ،‬له‌وێدا پارتی‌ ده‌كه‌وێته‌ به‌ر‬

‫تۆڵه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و ل���ه‌و ناوچه‌یه‌ی‌ پارتی‌‬ ‫پێی ده‌ڵێت دڵی‌ كوردس���تان‪( ،‬لچكی‬ ‫كورسییه‌كیشیان) به‌رناكه‌وێت‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫ده‌بێ‌ پارتی‌ چاوه‌ڕێ���ی‌ كاردانه‌وه‌یه‌كی‬ ‫توندی یه‌كێتی‌ بكات‪ ،‬چونكه‌ له‌مه‌ودوا‬ ‫ئیس���تحقاقی هه‌ڵبژاردن یه‌كالكه‌ره‌وه‌یه‌‬ ‫ن���ه‌ك ته‌وافوقی نیش���تیمانیی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر یه‌كێت���ی‌ چ وه‌ك مه‌كته‌ب���ی‌‬ ‫سیاسی‌و له‌ئێس���تادا هه‌ڵویستی‌ رونی‌‬ ‫نه‌بێ���ت‌و له‌داهاتوش���دا وه‌ك كاردانه‌وه‌‬ ‫له‌كه‌رك���وك كاردان���ه‌وه‌ی‌ نه‌بێت ئه‌وا‬ ‫بێگوم���ان كاریگه‌رییه‌ك���ی زۆر خ���راپ‬ ‫له‌سه‌ر جه‌ماوه‌ری یه‌كێتی‌ له‌ناوچه‌كانی‌‬ ‫ده‌شتی‌ موسڵ جێده‌هێڵێت‪.‬‬ ‫دیسانه‌وه‌ ئه‌م هه‌ڵویست‌و كرده‌وه‌یه‌ی‌‬ ‫پارتی‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ كورد پێویس���تی‌‬ ‫به‌یه‌كده‌نگ���ی زیات���ر هه‌ی���ه‌ له‌هه‌م���و‬ ‫وه‌ختێك���ی دیك���ه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه له‌الیه‌ك‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌ی���ی‌ به‌ڕێوه‌ی���ه‌و‬ ‫پێویستمان به‌هاوهه‌ڵویستی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫نیش���تیمانیی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌الیه‌ك���ی دیكه‌‬ ‫كورد له‌رۆژئاوا قڕده‌كرێت‌و پێویستمان‬ ‫به‌پشتیوانیكردن‌و كۆده‌نگی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫دیس���انه‌وه‌ ئه‌م هه‌ڵویس���ته‌ی‌ پارتی‌‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ ك ‌ه باس له‌تاكڕه‌ویی په‌یه‌ده‌‬ ‫ده‌كات له‌رۆژئ���اوای‌ كوردس���تان‌و داوا‬ ‫ده‌كات هه‌م���و الیه‌نه‌كانی‌ س���وریا (كه‌‬ ‫به‌شێكیان حزبۆكه‌و بوكه‌ڵه‌ن) به‌شداریی‬ ‫له‌بڕیاری‌ سیاسی‌و ئیداره‌ی‌ ئه‌وێدا بكه‌ن‬ ‫به‌بێ‌ ئیس���تحقاقی شۆڕش���گێڕیی یان‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬كه‌چی پارتی‌ خۆی‌ له‌ناوچه‌‬ ‫دابڕاوه‌كانی‌ موس���ڵ هه‌ڵویستێكی دژو‬ ‫ت���ه‌واو پێچه‌وان���ه‌ی‌ گرتۆته‌ب���ه‌رو فێل‬ ‫له‌نزیكترین هاوپه‌یمانی‌ خۆی‌ ده‌كات كه‌‬ ‫به‌شداریی له‌گه‌ڵ كردوه‌ به‌یه‌ك لیست‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )390‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/8/13‬‬

‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬جانتایه‌كیان دام ‌ێ‬ ‫"مسته‌فا بارزانی‌"‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ده‌زگای‌ مخابه‌راتی‌ سوری‌‬ ‫هیچ رۆڵێكی‌ هه‌بو له‌م روداوانه‌دا؟‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬مخابه‌راتی‌ س���وری‌‌و‬ ‫رژێم���ی‌ به‌عس���ی‌ س���وری‌ په‌یوه‌ن���دی‌‬ ‫به‌هێزیان له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌‌و تاڵه‌بانی‌ هه‌بو‬ ‫ك���ه‌ زۆر زۆر به‌هێزتربو له‌چ���او پارتی‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تادا‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ ئه‌وه‌ب���و‬ ‫ئه‌وان باوه‌ڕی���ان به‌تاڵه‌بان���ی‌ زیاتربو‪،‬‬ ‫ده‌یانگوت تاڵه‌بانی‌ شۆڕش���گێڕه‌‌و ره‌نگه‌‬ ‫گه‌لیش له‌گه‌ڵ ئه‌ودابێت له‌دوای‌ نسكۆی‌‬ ‫شۆڕشی‌ كورد‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ مخابه‌راتی‌‬ ‫سوری‌ له‌سه‌ره‌تادا پشتیوانی‌ له‌یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس���تان كردو جه‌ختیش‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌ ك���ه‌ تاوه‌كو ئێس���تاش ئه‌م‬ ‫په‌یوه‌ندی���ه‌ ه���ه‌ر به‌رده‌وام���ه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫ه���ۆكاره‌ ك���ه‌ ه���اوكاری‌‌و پش���تیوانی‌‬ ‫له‌به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د ده‌كه‌ن‌و پش���تیوانی‌‬ ‫له‌ئۆپۆزیسیۆنی‌ سوری‌ ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا له‌و شه‌ڕانه‌ی‌ كه‌ له‌هه‌كاری‌‌و‬ ‫دوات���ر له‌نێوان پارت���ی‌‌و یه‌كێتیدا رویدا‬ ‫هه‌ستتكرد ده‌س���تی‌ ده‌زگای‌ مخابه‌راتی‌‬ ‫توركی‌ یان چه‌ند شه‌خسێكی‌ دیاریكراوی‌‬ ‫ئه‌م دو حیزب ‌هی‌ تێدابو؟‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬ئه‌وكاته‌ی‌ ئه‌و شه‌ڕانه‌‬ ‫رویاندا م���ن له‌زیندان ب���وم‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫ناتوانم هیچ قس���ه‌یه‌كی‌ له‌س���ه‌ر بكه‌م‌و‬ ‫زانیاریم له‌سه‌ری‌ نیه‌‌و نه‌مبینیوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆن‌و له‌س���ه‌رچی‌ بو له‌الیه‌ن‬ ‫رژێمی‌ سوریاوه‌ زیندانی‌ كرایت؟‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫زیندانیكردن���ی‌ م���ن به‌ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ پارتی‌ بوم له‌س���وریا‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫م���ام جه‌اللیش نه‌بوم‌و له‌گ���ه‌ڵ بارزانی‌‬ ‫بوم‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ تاڵه‌بانی‌ فشاری‌ له‌سه‌ر‬ ‫دۆس���ته‌كانی‌ ده‌وروبه‌ری‌ كاك مه‌سعود‬ ‫ده‌كرد‌و نه‌یده‌توانی‌ راس���ته‌وخۆ فش���ار‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و ب���كات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ منیش‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ كوردس���تانی‌ س���وریا ب���وم‌و‬ ‫پاسه‌پۆرتی‌ ئه‌وێم هه‌بو له‌به‌رئه‌وه‌ رژێمی‌‬ ‫س���وریا ده‌یتوانی‌ لێپرس���ینه‌وه‌م له‌گه‌ڵ‬ ‫بكات‌و زیندانیم بكات‪ ،‬زیندانیكردنیش���م‬ ‫له‌الیه‌ن رژێمی‌ سوریا به‌فه‌رمانی‌ جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ ب���و‪ ،‬كه‌ به‌هۆیه‌وه‌ له‌س���اڵی‌‬ ‫‪ 1977‬تا ساڵی‌ ‪ 2001‬بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 24‬ساڵ‬ ‫زیندانیك���رام‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك هیچ كه‌س‬ ‫به‌درێژایی‌ ئه‌وكاته‌ نه‌یده‌زانی‌ من له‌وێم‌و‬ ‫له‌ژیاندا ماوم یان ن���ا به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ‬ ‫دادگا‌و لێپرس���ینه‌وه‌یه‌كم له‌گه‌ڵ بكرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ل���ه‌دوای‌ مردنی‌ حافز ئه‌س���ه‌د‌و‬ ‫گرتنه‌ده‌ستی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ سوریا له‌الیه‌ن‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د بڕیاری ئازادكردنی‌ بۆ ‪620‬‬ ‫كه‌س ده‌ركرد كه‌ منیش یه‌كێك بوم له‌و‬ ‫كه‌سانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌ی‌ پارت���ی‌ هه‌وڵی‌ نه‌دا بۆ‬ ‫ئازادكردنی‌ ئێوه‌ له‌گه‌ڵ رژێمی‌ سوریا؟‬ ‫ئیبراهی���م گاباری‌‪ :‬جه‌نابی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫مه‌س���عود پێیگوتم" كه‌ ئه‌و دوجار چوه‌‬ ‫ب���ۆ الی‌ حاف���ز ئه‌س���ه‌د‌و پێیگوتوه‌ كه‌‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌ ل���ه‌الی‌ ئێمه‌یه‌‌و گیراوه‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئێوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و وتبوی‌ نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ش���ی‌ ئازادكرام‌و هات���م بۆ الی‌‬ ‫سه‌رۆك بارزانی‌ گوتی‌" هیچ بیری‌ ئه‌وه‌م‬ ‫نه‌ده‌كرد كه‌ تۆ مابیت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی‌ ئێستا په‌یوه‌ندیت له‌گه‌ڵ‬ ‫مام جه‌الل چۆنه‌؟‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬هی���چ په‌یوه‌ندیه‌كم‬ ‫نیه‌‌و سفره‌‪ ،‬ته‌نیا له‌كاتی‌ مردنی‌ دایكی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌پرسه‌كه‌ی‪ ‌،‬مام جه‌اللم‬ ‫بینی‌ كه‌ له‌گ���ه‌ڵ مالیكی‌ وه‌س���تابون‌و‬ ‫منی���ش ته‌وقه‌م له‌گه‌ڵی‌ ك���رد‌و ئه‌ویش‬ ‫پێكه‌نی‌‪ ،‬دواتر نزیكه‌ی‌ پێنج شه‌ش ساڵ‬ ‫پێش ئێستا مام جه‌الل به‌سه‌عدی‌ پیره‌ی‌‬ ‫گوتبو كه‌ به‌ئیبراهیم بڵێ سه‌ردانم بكات‌و‬

‫حه‌زده‌كه‌م بیبینم‌و ئاش���تبینه‌وه‌‌و سوڵح‬ ‫بكه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم من ئ���ه‌وه‌م ره‌تكرده‌وه‌‌و‬ ‫نه‌چوم‌و ئاماده‌ش���نیم كه‌ ئاش���تبمه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ���ی‌‪ ،‬چونكه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و ‪ 24‬س���اڵ‬ ‫زیندانیكرام‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا هه‌س���ت به‌ملمالنێیه‌ك‬ ‫ده‌ك���ه‌ن له‌نێ���وان په‌كه‌ك���ه‌‌و پارت���ی‌‬ ‫له‌رۆژئاوای‌ كوردستان؟‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬به‌ڵێ‌ ئه‌و كێش���انه‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌رۆژئ���اوا له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ په‌كه‌كه‌‬ ‫بیرێكی‌ عه‌س���كه‌ری هه‌ی���ه‌‌و ده‌ڵێت یان‬ ‫له‌گه‌ڵماندای‌ ی���ان دوژمنی‌‪ ،‬بۆیه‌ قبوڵی‌‬ ‫ئه‌وه‌ ن���اكات ك ‌ه حیزبێك���ی‌ تر هه‌بێت‬ ‫له‌رۆژئاوا جگه‌ له‌خۆی‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫پارتی‌‌و حیزبه‌كانی‌ تریش له‌وێ‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫قبوڵ نیه‌‪ ،‬به‌اڵم په‌یه‌ده‌ كه‌ له‌راستیدا سه‌ر‬ ‫به‌په‌كه‌كه‌یه‌ به‌هێزتره‌ له‌پارته‌كانی‌ تر كه‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 12‬پارت���ن‌و هه‌ریه‌كه‌ بڕیارێكی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌چ���ی‌ په‌كه‌كه‌ هه‌م���وی‌ یه‌ك‬ ‫بڕیاری‌ هه‌ی���ه‌‌و به‌هێزتره‌‌و په‌یوه‌ندیه‌كی‌‬ ‫باش���یان له‌گ���ه‌ڵ رژێمی‌ س���وریا هه‌یه‌‌و‬ ‫هه‌روه‌ها رێكخراوتریش���ن‌و كه‌ره‌س���ته‌ی‌‬ ‫ش���ه‌ڕیان هه‌ی���ه‌‌و كوردی���ش ده‌پارێزن‬ ‫له‌رۆژئاوا‪ ،‬كه‌چی‌ پارته‌كانی‌ تر ئه‌مه‌یان‬ ‫نیه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ده‌بو پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تان چه‌كی‌ به‌حیزبه‌كانی‌ رۆژئاوا‬ ‫بدای���ه‌‌و ه���اوكاری‌ م���ادی‌‌و مه‌عن���ه‌وی‌‬ ‫ئه‌وانی‌ بكردایه‌‌و رێكخستنێكی‌ باشی‌ بۆ‬ ‫بكردابان‪ ،‬به‌اڵم پارتی‌ ئه‌مه‌ی‌ نه‌كردوه‌‌و‬ ‫بڕیاریشی‌ نه‌داوه‌ كه‌ بیكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ب���ڕوای‌ ئێ���وه‌ روداوه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مڕۆی‌ س���وریا به‌چی‌ ده‌گات‌و له‌كوێدا‬ ‫كۆتاییان پێدێت؟‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬بۆ چاره‌سه‌ر كردنی‌‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ ئێس���تای‌ س���وریا نه‌رژێم‌و‬ ‫نه‌ئۆپۆزسیۆنی‌ سوری‌ ده‌توانن هیچ بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ یاریه‌كه‌ یارییه‌كی‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌‌و‬ ‫یاریزانی‌ س���ه‌ره‌كی‌ سعودیه‌‌و ئێرانن‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ پ���اره‌‌و هاوكاری‌‌و پش���تگیری‌‬ ‫له‌الیه‌نێ���ك وه‌رده‌گرێت‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌گه‌ڵ س���عودییه‌یه‌‌و روس���یاش له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێراندایه‌‪ ،‬بۆیه‌ هیچ بڕیارێك له‌ده‌س���تی‌‬ ‫س���وریه‌كان نه‌م���اوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و الیه‌نانه‌ش‬ ‫به‌به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی���ان‬ ‫هه‌ركاتێ���ك‬ ‫گه‌یشتن‌و سودیان له‌و شه‌ڕه‌دا وه‌رگرت‪،‬‬ ‫ئه‌وا چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك رژێمی‌ سوریا نامێنێت‌و‬ ‫ده‌بێت ب���ڕوات‪ ،‬چونكه‌ خه‌ڵكیش له‌گه‌ڵ‬ ‫رژێم���ی‌ س���وریدا نیه‌‌و الیه‌نی‌ س���عودی‬ ‫به‌هێزتره‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تی‌ په‌ی���ه‌ده‌ چۆن‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنن له‌رۆژئاوای‌ كوردستان؟‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬سه‌ركردایه‌تی‌ په‌یه‌ده‌‬ ‫ئه‌وه‌ دروش���میانه‌ یان ئه‌وه‌تا له‌گه‌ڵمی‌‬ ‫یان دوژمنمی‌‌و كه‌س���ی‌ تر قبوڵ ناكه‌ن‪،‬‬ ‫تاوه‌كو ئێس���تاش بڕی���ار له‌چیای‌ گارا‌و‬ ‫قه‌ندیل وه‌رده‌گرن له‌په‌كه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوایه‌ داخستنی‌ سنوره‌كانی‌‬ ‫باش���ور له‌به‌رامبه‌ر رۆژئاوای‌ كوردستان‬ ‫ده‌ست‌و فشاری‌ ده‌ره‌كی‌ له‌پشته‌وه‌بێت؟‬ ‫ئیبراهیم گاباری‌‪ :‬هۆكاری‌ داخس���تنی‌‬ ‫سنوره‌كان هۆكاری‌ سه‌ره‌كی‌ په‌كه‌كه‌ بو‪،‬‬ ‫چونكه‌ پارت���ی‌ هه‌ندێك ئه‌ندامی‌ هه‌بون‬ ‫كه‌ له‌باشور خولیانكردبو‪ ،‬كاتێك چونه‌‬ ‫سه‌ر سنور له‌الیه‌ن په‌یه‌ده‌ ئه‌وانه‌ گیران‌و‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ ك���را‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هۆكارێ���ك بو كه‌ س���نوره‌كان دابخرێن‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ م���ن پێموایه‌ هه‌رچیه‌ك بێت‬ ‫كورد هه‌ر ك���ورده‌‌و هیچ جیاوازیه‌ك نیه‌‬ ‫له‌نێوان كوردانی‌ رۆژئاوا‌و باش���ور‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫نه‌ده‌بو سنور دابخرایه‌ بۆیه‌ ئه‌مه‌ به‌هه‌ڵه‌‬ ‫ده‌زانم‌و ره‌نگ���ه‌ كاریگه‌ری‌ توركیش���ی‌‬ ‫به‌سه‌ره‌وه‌بێت‪.‬‬

‫"یه‌كێتی‌ به‌فه‌رمی ده‌بێت ‌ه‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن له‌پارێزگای موسڵ‌"‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫سه‌رۆكی ناوه‌ندی هزری یاسایی‌و‬ ‫كاندیدی یه‌كێتی بۆ خولی داهاتوی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان "سه‌ردار‬ ‫هه‌ركی‌" كه‌ له‌نزیكه‌وه‌ ئاگاداری‌‬ ‫موسڵ‌‌و كێشه‌كانی‌ ئێستای‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتیه‌ له‌و پارێزگایه‌دا‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"بێبه‌شكردنی‌ یه‌كێتی له‌هه‌مو‬ ‫پۆسته‌كانی‌ پارێزگای‌ موسڵ‌‬ ‫له‌ئێستادا به‌فه‌رمی ئێمه‌ ده‌كاته‌‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن له‌و پارێزگایه‌داو‬ ‫به‌شێوه‌ نافه‌رمیه‌كه‌ش له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫ناڕه‌زایی قوڵی دروستكردوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌دابه‌شكردنی پۆسته‌كانی‬ ‫پارێزگاو ئه‌نجومه‌نی پارێزگای موسڵدا‬ ‫یه‌كێتی هیچ پۆس����تێكی پێنه‌درا! ئایا‬ ‫یه‌كێتی چ هه‌ڵوێستێكی ده‌بێت؟‬ ‫سه‌ردار هه‌ركی‪ :‬لیس����تی برایه‌تی‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ ژی����ان ك����ه‌ (‪)173‬و هه‌زارو‬ ‫(‪ )687‬ده‌نگی به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬نزیكه‌ی‬ ‫(‪ )50‬ه����ه‌زارو (‪ )396‬ده‌ن����گ ه����ی‬ ‫یه‌كێتی نیش����تمانی كوردس����تان بوه‌‪،‬‬ ‫هی‌ پارت����ی‌ (‪ )112‬ه����ه‌زارو (‪)253‬‬ ‫ده‌نگ ب����وه‌‪ .‬ئه‌و رێژه‌یه‌ی كه‌ یه‌كێتی‬ ‫هێناویه‌ت����ی ته‌قیریبه‌ن نیوه‌ی ده‌نگی‬ ‫پارتیه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌شدا هیچ پۆستێك‬ ‫به‌یه‌كێت����ی ن����ه‌دراوه‌‪ ،‬پارێ����زگاری‬ ‫موسڵ بۆ لیس����تی (ئه‌لموته‌حیدون)‬ ‫جێگ����ری یه‌كه‌م بۆ پارت����ی‪ ،‬جێگری‬ ‫دوه‌م بۆ (ئه‌لموته‌حیدون) س����ه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا بۆ پارتی‪ .‬لێره‌دا‬ ‫نابێ����ت ئیمه‌ ئ����ه‌وه‌ بكه‌ینه‌ پێوه‌ر كه‌‬ ‫ئێم����ه‌ (‪ )3‬كورس����یمان هه‌ی����ه‌ یان‬ ‫پارت����ی زیات����ری هه‌یه‌‪ ،‬لێره‌ قس����ه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر كورس����ی ناكرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ قسه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر رێژه‌ی ده‌نگ����ه‌كان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ل����ه‌و هاوپه‌یمانیه‌ته‌ی نێوانمان حزب‌و‬ ‫الیه‌نه‌كانی دیك����ه‌ش ده‌نگیان هه‌یه‌‪،‬‬

‫ونبوون‬

‫هه‌ولێ����رو ده����ۆك ده‌كرێ����ت‪ ،‬ئایا بۆ‬ ‫ئه‌مه‌ یه‌كێتی چی كردوه‌و هه‌ڵوێستی‬ ‫چیه‌؟‬ ‫سه‌ردار هه‌ركی‪ :‬له‌ئێستادا لیژنه‌یه‌ك‬ ‫له‌س����ه‌ر ئاس����تێكی زۆر بااڵ پێكهاتوه‌‬ ‫به‌دواداچون����ی ئه‌م بابه‌ت����ه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫یه‌كێتی ئ����ه‌وه‌ی له‌توانایدابێت درێخی‬ ‫ناكات ل����ه‌وه‌ی كه‌ هه‌رچ����ی گومان‌و‬ ‫ساخته‌كاری هه‌یه‌ چاكبكرێته‌وه‌و رێگه‌ی‬ ‫پێنه‌درێت‪ .‬بۆ ئ����ه‌وه‌ی هه‌ڵبژاردنێكی‬ ‫پاك‌و راس����تگۆیانه‌ به‌رێوه‌بچێت‪ .‬هه‌ر‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ یه‌كێتی تاكه‌ حیزبه‌‬ ‫كه‌ سكااڵی تۆماركردوه‌و به‌دواداچونی‬ ‫بۆ كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش جیاواز له‌الیه‌نه‌كانی‬ ‫دیكه‌ی����ه‌‪ ،‬چونك����ه‌ بینیم����ان هه‌ندێ‬ ‫الیه‌نی دیكه‌ قسه‌وباسی له‌سه‌ر ده‌كه‌ن‬ ‫به‌اڵم به‌دواداچونی جدی بۆ نه‌كراوه‌و‬ ‫سكااڵش����یان تۆمار نه‌كردوه‌‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫به‌فه‌رمی له‌كۆمیس����یۆنی بااڵ سكااڵی‬ ‫تۆمار ك����ردوه‌‪ .‬زۆر به‌جدیش هه‌وڵی‬ ‫ب����ۆ ده‌دات چونك����ه‌ پێموای����ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و پرس����ه‌ یه‌كالی����ی نه‌كرایه‌وه‌و ئه‌و‬ ‫ژماره‌ مه‌ترسیدارانه‌ چاره‌سه‌ر نه‌كران‬ ‫نابێت یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان‌و‬ ‫الیه‌نه‌كانی دیكه‌ داخڵی ئه‌و پرۆسه‌یه‌‬ ‫ببن‪ ،‬چونكه‌ چونه‌ ناو ئه‌و پرۆس����ه‌یه‌‬ ‫به‌بێ چاره‌س����ه‌ركردنی ئه‌و كێش����ه‌یه‌‬ ‫یاخود‬ ‫شه‌رعیه‌تدانه‌ به‌و ساخته‌كاریه‌‪،‬‬ ‫سه‌ردار هه‌ركی‬ ‫ئ����ه‌و ژماره‌ ده‌نگانه‌ی ك����ه‌ له‌هه‌ولێرو‬ ‫له‌ده����ۆك به‌رێژه‌یه‌ك����ی مه‌ترس����یدار بكه‌ین‌و قبوڵی بكه‌ی����ن‪ ،‬ئه‌وه‌ ناكاته‌‬ ‫زیادیكردوه‌و ته‌نها یه‌ك الیه‌ن سودی هاوپه‌یمانیه‌تی‪ .‬هاوپه‌یمانیه‌تی ئه‌گه‌ر‬ ‫لێده‌بینێت‪ .‬بۆی����ه‌ دوپاتی ده‌كه‌مه‌وه‌ له‌س����ه‌ر ئه‌و‌ه بنیاتبنرێ كه‌ ته‌زویری‬ ‫جگه‌ له‌و الیه‌نه‌ی كه‌ س����ود له‌م دۆخه‌ ئیراده‌ی میلله‌ت بكرێت دیس����ان ئه‌و‬ ‫ده‌بینێت نابێت به‌و ش����ێوه‌یه‌ی ئیستا هاوپه‌یمانیه‌تیه‌ هه‌ڵه‌ی����ه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫هی����چ ح����زب‌و الیه‌نێكی دیك����ه‌ بچنه‌ ئێم����ه‌ تائێس����تا كه‌س����مان تۆمه‌تبار‬ ‫ناو پرۆسه‌كه‌و به‌ش����داری هه‌ڵبژاردن نه‌ك����ردوه‌‪ ،‬پارتی تۆمه‌تب����ار ناكه‌ین‪،‬‬ ‫بكه‌ن‪ .‬چونكه‌ پیرۆزترین ش����ت له‌نێو به‌اڵم رێ����ژه‌ی‌ ده‌نگ����ه‌كان له‌هه‌ولێرو‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ ئی����راده‌ی میلله‌ته‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ده����ۆك به‌ژماره‌یه‌كی مه‌ترس����یدار‬ ‫بێ����ت‌و هاوپه‌یمانیه‌تی ئێمه‌ له‌س����ه‌ر زیادیك����ردوه‌‪ .‬ده‌بێ����ت لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫ئ����ه‌وه‌ بنیاتبن����رێ ك����ه‌ الیه‌نه‌ك����ه‌ی له‌سه‌ر بكرێت‪.‬‬ ‫دیكه‌ هه‌رچی����ه‌ك بكات چاوپۆش����ی‬

‫ئاخر بۆ‪ ،‬بۆچی ئه‌بێت زه‌كاتی سه‌رفیتره‌ به‌خواردن بێت؟‬ ‫هادی ئه‌مین‬ ‫توێژه‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪Had.ameen@gmail.com‬‬

‫پێش���نیارێك بۆ وه‌زاره‌ت���ی كاروباری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و ده‌وڵه‌مه‌ندان‌و به‌رنامه‌و‬ ‫پرۆژه‌كانی رزگاركردن له‌هه‌ژاری‪.‬‬ ‫وه‌ك توێژه‌رێك���ی كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬زۆر‬ ‫بیرم له‌وه‌كرده‌و‌ه ك���ه‌ بۆچی وادانراو‌ه‬ ‫ك ‌ه زه‌كاتی سه‌رفیتره‌ ئه‌بێت به‌خواردن‬ ‫بێت ‪.‬‬ ‫وه‌ك زانراو‌ه زه‌كاتی س���ه‌رفیتر‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ دان���راوه‌ ك ‌ه ببێته‌ كه‌فاره‌تی ئه‌و‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مییانه‌ی ك ‌ه رۆژوان كردویه‌تی‬ ‫له‌مانگی ره‌مه‌زان���دا‪ ،‬ده‌توانرێت له‌دو‬ ‫ژماره‌‪1310 :‬‬ ‫ ‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ دانوسانی‌ سلێمانی‪2/‬‬ ‫رۆژ پێش جه‌ژندا بدرێت‪.‬‬ ‫رێكه‌وت‪2013/7/3 :‬‬ ‫ ‬ ‫ی‬ ‫كارگێڕی‌ خۆی ‌‬ ‫س���ااڵنی راب���ردو به‌ش���ێوه‌ی پار‌ه‬ ‫زه‌كاتی سه‌رفیتره‌م ده‌داو هه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫باڵوب���و له‌كۆمه‌ڵگاكه‌ماندا ك ‌ه ئه‌وه‌ش‬ ‫رای مه‌زهه‌ب���ی ئه‌بوحه‌نیفه‌ی���ه‌و‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی شێوه‌یه‌كی ئاس���ان‌و عه‌مه‌لییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫ی (رێبی���ن وه‌هاب ئه‌حمه‌د) ك���ه‌داواكار‌ه به‌گۆڕین ‌‬ ‫ی هاواڵت ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر داوا ‌‬ ‫ی كارگه‌ی (ئارین) ئێس���تا رونبوه‌ت���ه‌و‌ه ك��� ‌ه له‌زه‌مه‌نی‬ ‫كۆمپانیا (ئارین) بۆدروستكردنی‌ بلۆك‪/‬سنوردار بۆسه‌ر ناو ‌‬ ‫ی بلۆك‪ ،‬كه‌ئامێره‌كانی‌ تۆماره‌ له‌المان ب ‌ه ژمار‌ه (‪ 27‬ئامێر ‪ 2004‬سه‌حابه‌كاندا ته‌نها خواردن دراوه‌‪.‬‬ ‫بۆدروستكردن ‌‬ ‫له‌خۆمم ده‌پرس���ی باش��� ‌ه ب���ۆ پار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ )2004/2/15‬تكایه‌ له‌ڕۆژنامه‌كاتاندا بۆ یه‌كجار باڵوی بكه‌نه‌وه‌ له‌دوا ‌‬ ‫له‌به‌روا ‌‬ ‫ی نه‌درێت‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ ئاسانتر‌ه له‌خواردن‪،‬‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫ی هه‌یه‌ له‌گۆڕین ‌‬ ‫ده‌رچون���ی بۆماوه‌ی‌ (‪ )15‬رۆژ ه���ه‌ر كه‌س‌و الیه‌نێك الر ‌‬ ‫ی بۆ كه‌سی هه‌ژاریش ئه‌توانێت هه‌ر به‌پاره‌ك ‌ه‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ئه‌م كۆمپانیای ‌ه ئاگادارمان بكاته‌و‌ه به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ناچار ده‌بین كار ‌‬ ‫پێداویستی‌و خواردنی پێبكڕێت‪ ،‬ئاخر‬ ‫ئه‌نجام بده‌ین‪ .‬له‌گه‌ڵ رێزدا‪..‬‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی خێزانێك كه‌ پێویس���تی‬ ‫به‌خ���واردن بێت ل���ه‌م رۆژه‌دا كارێكی‬ ‫دادنوسی سلێمانی‌‬ ‫ ‬ ‫ئاسان نییه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئێستا ك ‌ه باری‬ ‫سۆران یادگار ره‌شید ‬ ‫ ‬ ‫دارایی به‌شێوه‌یه‌كی گشتی باش بوه‌‪.‬‬ ‫له‌دڵی خۆمدا وتم‪ ،‬ره‌نگه‌ له‌زه‌مه‌نی‬ ‫س���ه‌حابه‌كاندا دراو نه‌بوبێ���ت‪ ،‬بۆی��� ‌ه‬ ‫به‌خواردن داویانه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆم ده‌ركه‌وت‬ ‫ك ‌ه وانیی���ه‌و له‌سه‌رده‌مه‌ش���دا دینارو‬ ‫ی پیش���انگای‌(كالیفۆرنیا) ونبوه‌ به‌ناوی‌ (عـوف عبدالرحمن درهه‌م‌و ئاڵتون بونی هه‌بوه‌و مامه‌ڵه‌شی‬ ‫ی پیش���ه‌ی ‌‬ ‫مۆڵه‌تێك ‌‬ ‫پێوه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫تـاهیر) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنـــــه‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای بیركردنه‌وه‌و س���ه‌رنجدان‬ ‫له‌مه‌رج���ی خ���واردن ب���ۆ زه‌كات���ی‬

‫بـاڵوكردنه‌و‌ه‬

‫حزبی ش����یوعی نیزیكه‌ی (‪ )6‬هه‌زار‬ ‫ده‌نگی هێناوه‌و ت����اد‪ ...‬له‌گه‌ڵ هه‌مو‬ ‫ئه‌مان����ه‌ پارتی تێكڕای پۆس����ته‌كانی‬ ‫بردوه‌و س����ودی له‌و هاوپه‌یمانیه‌ته‌ی‬ ‫هه‌مو الیه‌ن����ه‌كان وه‌رگرتوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫درزێك����ی گ����ه‌وره‌ له‌هاوپه‌یمانیه‌ت����ی‬ ‫ن����ه‌ك ته‌نها نێوان یه‌كێت����ی‌و پارتی‪،‬‬ ‫به‌ڵك����و له‌هاوپه‌یمانیه‌تی نێوان هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌كان دروس����ت ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫مه‌ترس����ی ئ����ه‌وه‌ دروس����ت ده‌كات‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی داهاتو به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌ناوچ����ه‌ جێناكۆك����ه‌كان الیه‌نه‌كانی‬ ‫دیكه‌ زۆر به‌ئه‌س����ته‌م هاوپه‌یمانیه‌تی‬ ‫له‌گ����ه‌ل پارتی ببه‌س����تن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌ی پارتی بۆته‌ پێشینه‌یه‌كی‬ ‫مه‌ترس����یدارو خراپ له‌هاوپه‌یمانیه‌تی‪،‬‬ ‫ده‌رئه‌نجام كاریگ����ه‌ری خراپی ده‌بێت‬ ‫له‌س����ه‌ر چاره‌نوس����ی میلله‌ته‌كه‌مان‌و‬ ‫هاواڵتیانمان له‌و ش����وێنانه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫كاریگه‌ی ده‌بێت له‌سه‌ر هاوپه‌یمانیه‌تی‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی له‌هه‌مو كوردس����تان‪.‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس����ته‌ پارتی به‌زوترین كات‬ ‫چاره‌سه‌ری ئه‌و كێشه‌یه‌ بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر پارتی پێداچونه‌وه‌ی‬ ‫به‌و مه‌سه‌له‌یه‌دا نه‌كرد؟‬ ‫سه‌ردار هه‌ركی‪ :‬سه‌ره‌تا هیوادارین‬ ‫پێداچون����ه‌وه‌ ب����كات‪ ،‬چونك����ه‌ ئه‌وه‌‬ ‫كارێكی بچوك نی����ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت كاری‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ به‌رامبه‌ر یه‌كێتی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫نابێت ته‌نها كار بۆ ئه‌و چوار س����اڵه‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬ده‌بێت ره‌چاوی داهاتو بكرێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وه‌كو وتم كاریگه‌ری ده‌بێت بۆ‬ ‫ئاینده‌ی هاوپه‌یمانیه‌تیه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫یه‌كێتی له‌ئێس����تادا به‌فه‌رمی ده‌بێته‌‬ ‫ئۆپۆزیس����یۆن له‌پارێزگای موس����ڵ‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌ نافه‌رمیه‌كه‌ش ناره‌زایی قوڵی‬ ‫دروس����تكردوه‌و له‌داهاتودا كاریگه‌ری‬ ‫خراپی ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ماوه‌ی دوایدا قسه‌و باسی‬ ‫زۆر له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی زیادبونی رێژه‌ی‬ ‫ده‌نگده‌ران����ی س����نوری پارێزگاكانی‬

‫‪19‬‬

‫س���ه‌رفیتره‌‪ ،‬بۆم رونبوی���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫بنه‌مایه‌ك���ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و مه‌س���حێكی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی گه‌وره‌ دروس���تده‌كات‌و‪،‬‬ ‫ده‌بێت��� ‌ه ه���ۆی دیاریكردن���ی خاڵ���ی‬ ‫ده‌ستپێكی پرۆژه‌یه‌كی گه‌وره‌‪.‬‬ ‫چۆن؟‬ ‫ب���ۆم رونبوی���ه‌و‌ه ك ‌ه ئ���ه‌و مه‌رجه‌‪،‬‬ ‫مه‌رجێكی زۆر به‌سوده‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌بێت ‌ه‬ ‫ه���ۆی ئه‌وه‌ی كه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی جدی‬ ‫بگه‌ڕێ���ت به‌دوای خێزانێك���ی هه‌ژاردا‪،‬‬ ‫ك���ه‌ به‌ته‌واوی ه���ه‌ژار بێت‌و ئاس���تی‬ ‫هه‌ژارێكه‌ی له‌پله‌یه‌كدا بێت ك ‌ه ته‌نانه‌ت‬ ‫پێویستی به‌خواردنیش بێت‪.‬‬ ‫وات ‌ه به‌هۆی دانی زه‌كاتی سه‌رفیتر‌ه‬ ‫به‌خواردن‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌بێت زۆر پرس���یار‬ ‫بكه‌ین له‌خزمان‌و له‌دۆستان‌و هاوڕێیان‪،‬‬ ‫تا بگه‌ڕێن به‌دوای خێزانێك كه‌ به‌ته‌واوی‬ ‫هه‌ژاربێ���ت‌و ئاس���تی هه‌ژارییه‌ك���ه‌ی‬ ‫له‌پله‌یه‌كدا بێت ك ‌ه ته‌نانه‌ت پێویستی‬ ‫به‌خواردنیش بێت‪.‬‬ ‫وات��� ‌ه مه‌رج���ی زه‌كاتی س���ه‌رفیتر‌ه‬ ‫به‌خ���واردن‪ ،‬ئه‌و ئامانج��� ‌ه ده‌پێكێت‪،‬‬ ‫ك ‌ه به‌وردی‌و دیاریك���راوی ئه‌و خێزان ‌ه‬ ‫هه‌ژاران ‌ه بدۆزرێته‌وه‌و ده‌ستنیشانبكرێن‬ ‫ك��� ‌ه به‌ت���ه‌واوی ه���ه‌ژارن‪ ،‬ب���ه‌اڵم چ‬ ‫دۆزینه‌وه‌ی���ه‌ك‪ ،‬دۆزینه‌وه‌ی���ه‌ك ك��� ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا خ���ۆی ئه‌نجام���ی داوه‌و‬ ‫میسداقیه‌تی زۆر زۆر به‌رزه‌‪.‬‬ ‫ك��� ‌ه ئ���ه‌و خێزانان��� ‌ه دۆزرای���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی ك��� ‌ه زه‌كاتی‬ ‫س���ه‌رفیتره‌كه‌ی پێده‌درێت به‌خواردن‪،‬‬ ‫هاوكات ئه‌توانرێت هاوكاری مادیشیان‬ ‫بكه‌یت له‌ئێستاو له‌داهاتوشدا‪.‬‬ ‫وات���ه‌ به‌ه���ۆی زه‌كاتی س���ه‌رفیتر‌ه‬ ‫به‌خ���واردن‪ ،‬به‌ته‌واوه‌ت���ی خێزان��� ‌ه‬ ‫هه‌ژاره‌كان ده‌دۆزرێنه‌و‌ه له‌هه‌ر ش���ارو‬ ‫شارۆچكه‌و گوندێكدا‪ ،‬دوای دۆزینه‌وه‌یان‬ ‫ئیتر ئه‌توانرێ���ت وه‌ك گروپی خێزان ‌ه‬ ‫هه‌ژاره‌كان دیاری بكرێ���ن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌داهاتودا به‌ته‌واوه‌تی هاوكاری بكرێن‬ ‫تا ئاستی هه‌ژارییان نه‌مێنێت‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه من پێشنیارده‌كه‌م بۆ وه‌زاره‌تی‬

‫كاروب���اری كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و س���ه‌رجه‌م پرۆژه‌كان���ی رزگاركردن ‌ه له‌هه‌ژاری‪ ،‬تا‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن���دان‌و ئه‌و به‌رنامه‌و پرۆژانه‌ی كاره‌كه‌ ته‌واوبكه‌ن‌و خێزان ‌ه هه‌ژاره‌كان‬ ‫كه‌ هاوكاری هه‌ژاران ده‌كه‌ن‌و پرۆژه‌ی له‌هه‌ژاری رزگاربكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌اڵم زه‌كاتی سه‌رفیتر‌ه به‌پار‌ه ئه‌و‬ ‫رزگاركردنی���ان هه‌ی��� ‌ه له‌ه���ه‌ژاری‪،‬‬ ‫تكای ‌ه تارگێ���ت گروپه‌كانی خۆتان بۆ ئامانجانه‌ی س���ه‌ره‌و‌ه ناپێكێت‌و نابێت ‌ه‬ ‫هاوكاری‌و رزگارك���ردن له‌هه‌ژاری‪ ،‬له‌و هۆی ئه‌وه‌ی ك ‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌كی جدی‌و‬ ‫خێزانانه‌و‌ه ده‌س���تپێبكه‌ن كه‌ زه‌كاتی ورد بگه‌ڕێ���ن بۆ دیاریكردن���ی خێزان ‌ه‬ ‫س���ه‌رفیتر‌ه به‌خواردن ده‌یانگرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ژاره‌كان‪ ،‬به‌ڵكو زه‌كاتی س���ه‌رفیتر‌ه‬ ‫چونكه‌ به‌پرۆس���ه‌ی مه‌س���حی زه‌كاتی به‌پار‌ه ئه‌بێت ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی ك ‌ه هه‌ندێك‬ ‫سه‌رفیتر‌ه به‌خواردن دیاریكراون له‌الیه‌ن له‌پاره‌كانیش ده‌ست كه‌سانێك بكه‌ون‬ ‫كۆمه‌ڵگاوه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش میسداقیه‌تێكی ك ‌ه پیشه‌ی سواڵكردنیان هه‌ڵبژاردوه‌و‪،‬‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا هه‌ژار نین‪.‬‬ ‫زۆر ئه‌دات به‌كاره‌كه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ زه‌كاتی س���ه‌رفیتر‌ه به‌خواردن‬ ‫ئاش���كرایه‌ له‌هه‌م���و پرۆژه‌یه‌ك���دا‬ ‫دیاریكردن���ی ورد‪ ،‬له‌هه‌م���و قۆن���اغ‌و وام���ان لێ���ده‌كات به‌ته‌واوه‌تی له‌بیری‬ ‫هه‌ژاراندا بین‪ ،‬هه‌ركات لێیانبپرس���ین‬ ‫هه‌نگاوه‌كانی تری پرۆژه‌ك ‌ه گرنگتره‌‪.‬‬ ‫چونك���ه‌ كاتێ���ك وه‌زاره‌ت یان ئه‌و كێ هه‌ژاره‌‪ ،‬راس���ته‌وخۆ ناوه‌كانیانمان‬ ‫به‌رنامه‌و پرۆژانه‌ خێزانێك هه‌ڵده‌بژێرن له‌به‌ربێت‌و بڵێن فالن خێزان‌و فاڵن‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫بۆ ه���اوكاری‌و رزگارك���ردن له‌هه‌ژاری‪ ،‬سه‌ره‌تای ده‌ستنیش���انكردنی پرۆژه‌ی‬ ‫ئه‌وا پرس���یار دروس���ت ده‌بێت له‌سه‌ر دیاریكردن���ی خێزان ‌ه هه‌ژاره‌كانه‌‪ ،‬دوای‬ ‫میتۆدی چۆنێت���ی دیاریكردنی خێزان ‌ه ئه‌و‌ه هه‌نگاوی ترو قۆناغی تر پێویست ‌ه‬ ‫هه‌ژاره‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و خێزانان ‌ه بنرێت‪ ،‬تا ه���اوكاری به‌رده‌وام بكرێن‌و‬ ‫بكه‌ن به‌تارگێت���ی خۆیان‪ ،‬ك ‌ه زه‌كاتی له‌ساڵی داهاتودا ئه‌و خێزان ‌ه به‌جۆرێك‬ ‫س���ه‌رفیتره‌ به‌خواردنی���ان پێ���دراوه‌‪ ،‬هاوكاری كرابێت كه‌ له‌قۆناغی هه‌ژاری‬ ‫ئه‌وا ئه‌وسا پرۆس���ه‌ی مه‌به‌ست ته‌واو رزگاری بوبن‪.‬‬ ‫من ئ���اوای لێتێده‌گ���ه‌م‪ ،‬ك ‌ه گرنگی‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬كه‌ یه‌كه‌م هه‌ن���گاوی بریتی ‌ه‬ ‫له‌دیاریك���ردن‪ ،‬ك��� ‌ه دیاریكردنێك��� ‌ه كاره‌ك��� ‌ه له‌پێدانی زه‌كاته‌ك���ه‌دا نییه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵگا خۆی پێیهه‌ستاوه‌‪ ،‬به‌اڵم دوای به‌ڵكو گرنگی كاره‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ئه‌و دیاریكردنه‌‪ ،‬هه‌نگاوی تر پێویست ‌ه به‌راس���تی بگه‌ڕێین ب���ه‌دوای خێزانی‬ ‫ك ‌ه حكومه‌ت‌و ده‌وڵه‌مه‌ندان‌و به‌رنامه‌و هه‌ژاردا‪.‬‬ ‫وات��� ‌ه مه‌س���ه‌له‌ك ‌ه له‌كۆڵكردنه‌وه‌ی‬ ‫پرۆژه‌كان���ی رزگارك���ردن له‌ه���ه‌ژاری‬ ‫ئه‌بێت ته‌واوی بك���ه‌ن‪ ،‬به‌رزگاركردنی واجبێكی ئاینی نییه‌و ته‌واو‪ ،‬بچین پار‌ه‬ ‫یه‌كجاره‌یی خێزانه‌ هه‌ژاره‌كه‌ له‌هه‌ژاری‪ .‬بده‌ی���ن‌و له‌كۆڵی خۆمان���ی بكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫وات���ه‌ زه‌كات���ی س���ه‌فیتر‌ه به‌خواردن به‌ڵكو كار‌ه گرنگه‌كه‌ هه‌ڵگرتنی خه‌می‬ ‫یه‌ك���ه‌م قۆناغی پ���رۆژه‌ی رزگاركردن ‌ه كۆمه‌ڵگاو خه‌می هه‌ژارانه‌‪ ،‬تا به‌وردی‬ ‫له‌هه‌ژاری‪ ،‬كه‌ بریتیه‌ له‌قۆناغی مه‌سح‌و به‌دوایان بگه‌ڕێی���ن‌و دیارییان بكه‌ین‪،‬‬ ‫دیاریكردن���ی خێزان ‌ه ته‌واو هه‌ژاره‌كان‪ ،‬ئه‌ویش به‌میكانیزمی زه‌كات به‌خواردن‬ ‫ئیتر دوای پێدانی زه‌كاتی س���ه‌رفیتر‌ه جێبه‌جێ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ب���ا له‌هه‌م���و س���اڵێكدا‪ ،‬زه‌كات���ی‬ ‫به‌خ���واردن كاره‌ك���ه‌ ت���ه‌واو نابێت‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ئ���ه‌وه‌ س���ه‌ره‌تای كاره‌كه‌یه‌و سه‌رفیتر‌ه به‌خواردن‪ ،‬بكه‌ین ‌ه سه‌ره‌تای‬ ‫ده‌ستنیشانكردنی س���ه‌ره‌تای پرۆژه‌ی پرۆژه‌یه‌ك���ی زانس���تی‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‬ ‫رزگاركردن��� ‌ه له‌ه���ه‌ژاری‪ ،‬ك��� ‌ه ئه‌ركی گ���ه‌ور‌ه ب���ۆ قه‌اڵچۆكردنی ه���ه‌ژاری‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و ده‌وڵه‌مه‌ن���دان‌و به‌رنامه‌و له‌كۆمه‌ڵگاكه‌ماندا‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫‪Awene‬‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬