8
ئابوری
) )409سێشهمم ه 2013/12/31
ئهم الپهڕهی ه ب ه سپۆنسهری گروپی کۆمپانیاکانی قهیوان چاپو باڵودهکرێتهوه
بهڵێندهرێك :حكومهت رێگره لهوه ی بهرههم ی ناوخۆی ی بهكاربهێنین
بهرپرسێك لهپارێزگای سلێمانی :لهو بارهیهوه بهدواداچون دهكهین
بۆ زۆرێک لهپڕۆژهکان کااڵو بهرههمی بیانی بهکاردێت فۆتۆ :رێبهر نهجم ئا :ئاسۆ سهراوی "حكومهت هان ی سهرمایهدارن دهدات كارگ ه دابنێن ،كهچی خۆ ی بهرههمیان لێناكڕێتهوه ،بۆ زۆرێك لهپرۆژهكان داوا ی بهرههمی بیانیمان لێدهكرێت". خاوهن ی كۆمپانیا ی بااڵ وا دهڵێت. زۆرێ���ك لهبهڵێن���دهران ئام���اژه بهوه دهك���هن ،لهكات ی كردن��� ی پرۆژهكانیاندا الیهن��� ه پهیوهندیدارهكان��� ی حكوم���هت، ناچاری���ان دهكهن كهلوپ���هلو بهرههم ی بیان��� ی بهكاربهێن���ن ،ئ���هوه لهكاتێكدا حكومهت خۆ ی باس لههاندان ی بهرههم ی ناوخۆی ی دهكات .بهڕێوهبهر ی وهبهرهێنان ی س���لێمانیش دهڵێ���ت "نوس���راومان بۆ پارێزگا ی سلێمان ی كردوه ،ك ه بهڵێندهران ناچار نهكرێ���ن كااڵ ی بیان ی بهكاربهێنن، بهڵكو پێوهرهك ه باش��� ی بهرههمهك ه بێت نهك شوێن ی بهرههمهێنانی".
پێویسته پێوهرهك ه باشی بهرههمهكهو دهرچونی بێت لهپشكنیندا ،نهك بهرههمی واڵتێكی دیاریكراو داوا بكرێت
فهرامۆش كراوه" . س���هبارهت بهو پاساوهش ك ه ههندێك دهڵێ���ن بهرههم��� ی ناوخۆی��� ی كوالیت ی زۆر ب���اش نی��� ه ئهو بهڵێن���دهره دهڵێت "دهكرێ���ت حكومهت ،كارگ���هكان ناچار بكات بهرههمهكانیان باش بكهن ،ئهگهر لهناوخۆدا بهرههمهكانیان لێبكڕدرێتهوه، ئ���هوا بهدڵنیایی���هوه ئهوانی���ش گرنگ ی زیات���ر بهئاس���ت ی كوالیتی���ان دهدهن، وهك كارگهكان��� ی چیمهنتۆ ك ه ئێس���تا بهرههمێك��� ی زۆر باش���یان ههیه ،نهك بۆ ناوخۆ ب���ۆ دهرهوهش بهرههمهكانیان ڕهوان ه دهكهن". بۆچون ی وهبهرهێنان ی سلێمان ی چییه؟
بهڕێوهب���هر ی دهس���ته ی وهبهرهێنان لهس���لێمان ی فهرم���ان غهری���ب ههمان بۆچون ی ههیهو جهخ���ت لهوه دهكاتهوه ك ه پێویست ه بهرههم ی كارگ ه ناوخۆیهكان لهپرۆژهكان���دا بهكاربێ���ت" ،بهمهرج��� ی باشیو دهرچونیان لهپشكنیندا". ناچارمان دهكهن بهرههم ی بیان ی ئ���هو باس ل���هوه دهكات ،ئ���هوان بۆ دژبهیهك���ه" .ئ���هو نمون��� ه بهپرۆژهیهك بهكاربێنین خاوهن��� ی كۆمپانی���ا ی بااڵ ب���ۆ كار ی دههێنێتهوه ك ه بۆ ش���ارهوان ی سلێمان ی پرۆژهكان��� ی وهبهرهێنان ،بههیچ جۆرێك بهڵێندهرایهت ی س���هنگهر محهمهد ،باس كردوه ،ویس���تویهت ی بۆر ی پالس���تیك ی وهبهرهێن���هران ناچار ناك���هن بهرههم ی ل���هوه دهكات ،بۆ زۆرێك ل���هو پرۆژانه ی بهرههم��� ی ناوخۆی��� ی بهكاربهێن���ێ ،ك ه بیان ی بهكاربهێن ێ "بۆ كردن ی پرۆژهكان ی كردویهت ی ناچاریان كردوه بهرههم ی بیان ی بهوت���ه ی خ���ۆ ی جۆرهكه ی زۆر باش���ه ،وهبهرهێنان ،تهنها پێوهر ی ئێم ه باش��� ی بهكاربهێنێو ئهو دهڵێت "حكومهت خۆ ی بهاڵم شارهوان ی رێگریان لێكردوه .ناوبراو بهرههمهكهو دهرچونیهت ی لهپش���كنیندا، مۆڵهت بهكردن���هوه ی كارگ ه ناوخۆیهكان ئهوهش دهخاتهرو ك ه نهك بهتهنها لهكار ی ئێم��� ه خۆم���ان مۆڵهت���ت دهدهی���ن. دهدات ،دهش���ڵێت پش���تگیر ی بهرههم ی بهڵێندهرایهتیهدا ،بهڵكو لهزۆر بوارهكان ی بهكردنهوه ی ئ���هو كارگ��� ه ناوخۆییانه، ناوخۆی��� ی دهك���هم ،كهچ ی بهش���ێك ل ه تریشدا هان ی بهرههم ی ناوخۆی ی نادرێت ،ئیت���ر چۆن بۆ وهبهرهێنهران دهنوس���ین بهڕێوهبهرایهتیهكان��� ی بهپێچهوان���ه ی ئهو دهڵێ���ت "زۆرجار ئاو ی دهبهی بیان ی بهرههم��� ی بیان ی بك���ڕن ،بهپێچهوانهوه ئ���هوهوه ناچارم���ان دهك���هن بهرههم ی ب���ۆ فهرمانگ���هو بهڕێوهبهرایهتی���هكان ئێم ه مهبهس���تمانه بهرههم ی كارگهكان ی بیان ی بهكاربهێنین ،دیاره ئهم ه دو شت ی دهكڕێت ،لهوهشدا ئاوو بهرههمی ناوخۆی ی ناوخۆ گهشهیهك ی باش بكهن".
زۆرجار ئاو ی دهب هی بیانی بۆ فهرمانگهو بهڕێوهبهرایهتیهكان دهكڕێت ،لهوهشدا بهرههمی ناوخۆیی فهرامۆشكراوه نوسراویان بۆ پارێزگار ی سلێمان ی كردوه وهبهرهێن���ان بهڕێوهبهرهك���ه ی لهس���لێمانی ،ئهوهش دهخاتهرو ك ه جگ ه لهپڕۆژهكان��� ی وهبهرهێن���ان ،پرۆژهكان ی تر ی شار ی س���لێمان ی دهچێت ه پارێزگا ی سلێمان ی لهوێوه (ئیعالنی) بۆ دهكرێت، ههربۆی��� ه نوس���راویان بۆ ئ���هوان كردو نوس���یویانه "ب���ا بهڵێن���دهران ناچارن نهكرێن كااڵو بهرههم ی بیان ی بهكاربهێنن، پێویس���ت ه پێوهرهك ه باش ی بهرههمهكهو دهرچون ی بێت لهپش���كنیندا ،نهك واڵت ی
بهرههمهێنانی ،هاوكات ئهولهویهت بدرێت ههر نیی ه بۆی ه بهناچار ی دهبێت پهنا بۆ بیانیهكه ی ببرێت". بهبهرههم ی ناوخۆی ی نهك بیانی". لهب���اره ی وهاڵم��� ی پارێ���زگار ب���ۆ ئهوان ،ئ���هوه بوه ك ه گش���تاندنیان بۆ پارێزگار ی سلێمانی :دوباره بهدواداچون دهكهینهوه بهرێوهبهرایهتی���هكان كردوه ،ك ه لهكات ی لهباره ی بۆچون ی پارێزگار ی سلێمانیش، تهندهرهكان���دا داوا ی كااڵو بهرههم��� ی واڵتێك ی دیاریك���راو نهكهن ،بهاڵم بهپێ ی راوێژكار ی ئهندازیار ی پارێزگار ی سلێمان ی بهدواداچونهكان��� ی ئاوێن��� ه تائێس���تاش س���دیق موش���یر ئهوه دهخات���هرو ،كه بهش���ێك لهبهڕێوهبهرایهتی���هكان ،ب���ۆ نوس���ینو دیاریكردن ی بهرههم ی واڵتێك ی پرۆژهكانی���ان ناوی بهرههم��� ی واڵتێك ی دیاریكراو لهتهندهرهكاندا قهدهغ ه كردوهو بیان ی دیاریكراو دهنوسن .ئهمهش بهوته ی ئهو وت ی "ئێم ه ئهوهم���ان قهدهغهكردوه ئ���هو "ئهگهر راس���ت بێ���ت ،پێچهوانه ی چونك ه ئهوه دهبێت ه جۆرێك لهریكالمیش، وتومان��� ه ك��� ه داوا ی بهرههمێك دهكهن، گشتاندنهكان ی پارێزگار ی سلێمانیه". فهرمان غهریب ئهوه ناش���ارێتهوه ،ك ه تایبهتمهندیهكان ی ئهو بهرههمه بنوسن، نهكڕین ی بهرههمهكان��� ی ناوخۆ خهریك ه نهك ناو ی واڵتێك ی دیاریكراو". ئهو نهیشاردهوه ك ه نوسین ی بهرههم ی ببێت ه هۆ ی داخس���تن ی چهند كارگهیهك ی ناوخۆی���ی ،ئ���هو نمون��� ه بهكارگهیهك ی واڵتێك��� ی دیاریكراو ،نهریتێ���ك بوه له بۆی���اخ دههێنێتهوهو دهڵێ���ت "كارگه ی رێكخراو ی هابیتاتهوه بۆ ئهوان ماوهتهوه بۆیاخم���ان ههی��� ه لهچهمچهماڵ خهریك ه "ههرچهن���ده ئێم ه لهگرنگ��� ی رۆڵی ئهو دایدهخات ،چونك ه بۆ زۆرێك لهپرۆژهكان رێكخراوه كهمناكهینهوه ،چونك ه زۆرێك بۆیاخ ی توركیو ئێران ی بهكاردێت ،نهك لهبهڕێوهبهرایهتیهكان��� ی حكوم���هت بۆ شێواز ی نوسین ی تهندهرو دهرخستهكانیان ناوخۆیی". س���ودیان لهو رێكخراوه وهرگرتوه ،بهاڵم یهكێك لهكێش���هكانیان ئهوهبو ك ه ناو ی شارهوانی :زۆرجار كوالیت ی بهرز واڵتیان دهنوس ی ئهوهش بۆ ئێم ه ئێستا لهبهرههم ی بیانیدایه ههر لهوبارهیهوه لێپرس���راو ی بهش��� ی بۆت ه گرفتو تائێستاش ههند ێ شوێن ئهو پ���ررۆژهكان لهش���ارهوان ی رۆژههاڵت��� ی ههڵهی ه دوباره دهكهنهوه" .ئهوه جهخت ی س���لێمانی ،ئهبوبهكر تهیب ئاماژه بهوه لهوهش كردوه ك ه وهك پارێزگا ی سلێمان ی دهكات ك ه ئ���هوان بۆ پرۆژهكانیان داوا ی گشتاندنیان بۆ سهرجهم بهڕێوهبهرایهتی ه بهرههمێك دهكهن ك ه كوالیت ی بهرز بێت ،پهیوهندارهكان كردوه ك ه ناو ی بهرههم ی نهك بهرههم ی واڵتێك ی دیاریكراو ،بهاڵم واڵتێك ی دیاریكراو نهنوس���ن ئهو وتیش ی وتیش ی "دیاره كهولیت ی بهرزیش لهجۆرێك ی "ئێم��� ه ل���هم روهوه دوب���اره بهداچون توركی���دا ههی���ه ،ن���هك لهبهرههمێك ی دهكهین ،بۆ ئهوه ی بههیچ جۆرێك ناو ی ناوخۆی���ی ،ههند ێ بهرههمیش لهناوخۆدا بهرههم ی واڵتێك ی دیاریكراو نهنوسرێ".
رۆژانه لهكهركوك 150ملیۆن پێ سێجا دوكهڵ باڵودهبێتهوه ئا :ئیحسان مهال فوئاد ی لهم چاوپێكهوتنهی ئاوێنهدا شارهزا بواری نهوتو سهرۆكی ئهندازیارانی كۆمپانیای نهوتی باكور لهكهركوك چهند بابهتێكی ههستیارو مهترسیدار ی دهخات ه روو ئاشكرای دهكات ،لهدوا ی 2003وه بههۆی تێكشكانی ئامێرهكان ی كۆمپانیاكهیانهوه نهتوانراوه زۆرب ه دوكهڵی پاشمهوهی نهوت كۆنترۆڵ بكرێتو رۆژانه باڵودهبێتهوه. ی نهوتو س���هرۆكی ش���ارهزای بوار ی نهوتی باكور ئهندازیاران���ی كۆمپانیا لهكهرك���وك فهرهاد حهم���زه محهمهد ی بۆ ئاوێن ه رونیكردهوه ك ه لهسهردهم ئینگلیزهكان���هوه لهكهرك���وك دوكهڵی ن���هوت دهڕژێت��� ه س���هر ناوچهكهدا، ههرچهن���ده ل���هو كات���هوه ههن���دێ س���هوزایی ئهنجام���دراوهو ههوڵدراوه س���ود لهگازهك هیوهربگیرێ���ت ،بهاڵم
ی تهكنهلۆجیاو ی 2003وه زۆرب ه ل���هدوا ی كۆمپانی���ای نهوتی باكور ئامێران��� ه بهر لێدانی هێزهكانی ئهمریكا كهوتنو ی تێكشكان ،بۆی ه ئیتر بوه هۆی ئهوه ی زۆری ئهو گازه بس���وتێتو بهش���ێك باڵوبێت���هوه بهتایبهت گازی H2Sك ه زۆر ژههراویو مهترسیداره. ی ی رێ���ژهی باڵوبون���هوه لهب���اره ی س���هرۆكی ئ���هو دوكهڵ���هو جۆرهك ه ی نهوتی باكور ئهندازیاران���ی كۆمپانیا لهكهركوك بۆ ئاوێنهوتی "لهئێس���تادا لهكهركوك رۆژان ه 150ملۆن پێ سێجا گاز دهس���وتێنرێتو دهبێت��� ه دوكهڵ، دیاره ئهو دوكهڵهش بهپێی دورو نزیكی ی لهسهر ی دانیشتوان كاریگهر ناوهچ ه ی مرۆڤهكان دروس���ت دهكاتو ئاسهوار ئهو دوكهڵ ه بهههمو شێوهیهك ژینگهك ه ی دهكات ه س���هر پیس دهكاتو كاریگهر سییهكانی مرۆڤ". ی ئاوێنهدا لهچاوپێكهوتنێكی پێش���و پس���پۆرێكی تهندروستی ئاماژهی بهوه
ك���رد ك ه دانیش���توانی نزیك��� ه كێڵگ ه نهوتیی���هكان زیات���ر لهكهس���انی ت���ر توشی ش���ێرپهنج ه دهبنو دهبێت ه هۆی لهبارچونی ئافرهتی دوگیان ،ههروهها ل���هو ناوچان ه مرۆڤ���ی كهمئهندام زیاد ی ئهگ���هری زۆره دهكات ،جگ��� ه لهوه ی لێ نهگیرێت ئهگهر لهكوردستان رێگ ه ی دهبێت ه كارهس���اتو چارهس���هركردن ئهستهم دهبێت. بهشێوهیهكی گشتی لهههر شوێنێك ی نهوت بهره���هم بهێنرێت پاش���ماوه ی غازیو ش���لمهنی دهبێت" ،پاشماوه ی نهوت ه ی سهرهكیترین پاشماوهكان غاز لهههموواڵتان زۆر رێگ ه گیراوهتهبهر بۆ رێگهلێگرتنی ،بهاڵم نهیانتوانیوه سهد ی دهرسهد بنهبڕ بكرێت ،بهڵكو رێژهیهك ههر دهمێنێتهوه". ی ن���هوت ئ���هو ش���ارهزایهی ب���وار لهكهركوك ئام���اژه بهوهش دهكات ك ه ئهگهر بتوانرێت ئهو گازه نهسوتێنرێتو كهپس بكرێت ،ئهوا دهتوانرێت سودی
لێوهربگیرێت ك ه تائێس���تا نهتوانراوه ئ���هوه بكرێت ،ب���هاڵم ئهگ���هر پارهی بۆ تهرخ���ان بكرێ���تو تهكنهلۆجیای پێش���كهوتو دابین بكرێ���ت دهتوانرێت سودێكی باش���ی لێوهربگیرێتو رێگ ه ی بگیرێ���تو كهمتری���ن لهباڵوبون���هوه زیانی ههبێت" ،ههرچهنده لهئێس���تادا بڕێكی كهمی سودی لێوهردهگیرێت بۆ كارهباو گازی مااڵن". ی ی بهرپرسیارێتی باڵوبونهوه لهباره ئ���هو گازه س���هرۆكی ئهندازیاران���ی كۆمپانیای ناوبراو وتی "لهپێشدا بونی ی نهوتهك ه بهرپرس���ه ،پاش���انوهزارهت نهوت بهرپرس���هو دهبێ���ت خهمی ئهو ی پاشماوهی ه بخواتو ئامێری پێشكهوتو ئهو بواره دابین بكات بۆ سودوهرگرتن لێی". لهئێس���تادا باس ل���هوه دهكرێت ك ه دهرهێنانی ن���هوت جگ ه لهوهی دهبێت ه ی سهر زهویو هۆی پیس���بونی ژینگ ه ههوا ،دهبێت ه هۆی پیسبونی ئاوی ژێر
زهویو خواردنهوهش ،لهو بارهیهوه ئهو ئهندازیاره دهڵێت "هیچ كاریگهرییهكی نهكردوهت ه سهر ئاوی خواردنهوهو ئاوی ژێر زهوی ،چونك ه ئاو لهچین ه نزمهكانی ژێر زهوییهواتا لهس���هرهوهیهو نهوتیش لهچینی زۆر قوڵهكانی ژێر زهوییه". ی باكوردا ی نهوت��� لهنێ���و كۆمپانیا لهكهرك���وك بهڕێوهبهرایهتییهك���ی تایب���هت بهژینگ��� ه ههیه ،س���هرۆكی ی ئهندازیارانی كۆمپانیاك ه دهڵێت "كار ئهو بهڕێوهبهرایهتیی��� ه ئهوهی ه كاتێك بۆرییهك دهتهقێت ی���ان ههر كارێكی ی كۆمپانیاك ه تری تایب���هت بهژینگ��� ه رودهدات چارهسهری دهكهن". لهئێستادا بهپێی ئاماره نافهرمییهكان ی كهركوك ی دانیشتوانی پارێزگا رێژه به 1.500ملیۆن دهخهمڵێندرێت ،ئهگهر بهو پێی ه بێت ك��� ه رۆژان ه 150ملیۆن پێ س���ێجا دوك���هڵ باڵودهبێتهوه ئهوا ههر مرۆڤێكی ئهو شاره 100پێ سێجا دوكهڵی بهردهكهوێت.
ههر مرۆڤێكی ئهو شاره رۆژانه 100 پێ سێجا دوكهڵی بهردهكهوێت.