Magazine van Vereniging Sport en Gemeenten
&
ONDERZOEK SCP SOCIALE WAARDE VAN INFORMELE EN COMMERCIËLE SPORT
Jaargang 68 • Nummer 2 • juli 2020
PREVENTIE EN SPORT GEEN GESCHEIDEN WERELDEN ANTJE DIERTENS OVER HET BELANG VAN SPORT
FITCOIN DIGITALE HAARLEMMEROLIE VOOR SPORT EN BEWEGEN
AKOESTISCHE OPLOSSINGEN VOOR EEN BETERE BELEVING VAN UW RUIMTE Specialist in maatwerk Beste kwaliteit & service Meer dan 50 jaar ervaring
SCHEIDINGSWAND TRIPLE COMFORT Akoestische scheidingswanden Trenomat Triple Comfort Uitstekende geluidsabsorptie, over het gehele wandoppervlak, ongeëvenaarde geluidsisolatie
AKOESTISCHE VOORZETWANDEN EN MEER Esthetisch aantrekkelijke akoestische voorzetwanden en diverse maatwerkoplossingen, voor verbetering van de ruimteakoestiek èn de uitstraling in uw sportaccommodatie.
AKOESTISCHE TOTAALOPLOSSINGEN Akoestische metingen, berekeningen, adviezen en leveringen op maat, met een garantie op het gewenste eindresultaat volgens de NOC*NSF norm.
+31 (0)172 579720 | info@trenomat.nl
WWW.TRENOMAT.NL
ANDRÉ DE JEU www.pluimensports.nl
Uw pArTnEr | ALS HET GAAT OM “ Spelregels zitten bij sport in het DNA” Alle sportveld inrichtingsmaterialen
wij werken met een uitgebreid assortiment waarbij kwaliteit maar zeker ook prijs zeer belangrijk is, om u in alle wensen tegemoet te komen kunnen wij u adviseren en begeleiden zodat u tot een juiste beslissing komt.
Snelle levering
Merendeels leveren wij uit voorraad dat betekent voor u dat de bestelde producten snel op locatie geleverd kunnen worden.
Montage teams
Al onze inrichtingsmaterialen kunnen uiteraard ook door ons gemonteerd worden, wij hebben een vast team die de producten snel voor u kunnen monteren cq plaatsen. Ik wil in deze column niet ingaan op covid-19
april, mei wel grotendeels goed te komen. Voor
zelf. We kunnen daar immers dagelijks over
kwijtschelding van de huur van met name
vernemen. Waar ik het wel over zou willen
sportverenigingen is daarbij gekozen om dat
hebben, is over hoe we in de sportsector als
met gemeenten samen te doen. Daardoor is
gemeenten, provincies, VWS-directie Sport,
lokaal maatwerk mogelijk en is 90 miljoen
NOC*NSF, sportbonden, verenigingen enzo-
beschikbaar. Op dit moment kijken wij samen
voort, met zijn allen een geweldig team heb-
met VWS, VNG en VSG of, en zo ja waar, er
ben gevormd. Ik noem het expres een team,
mogelijk nog ondersteuning nodig is voor de
omdat we vanaf dag 1 dat alles gesloten moest
periode vanaf 1 juni. Indien mogelijk zullen
worden, bezig zijn geweest om aandacht te
we dan proberen ook daarvoor een passende
vragen voor het belang van sport en bewegen,
financiële oplossing te krijgen.
ook juist tijdens het ‘thuiszitten’.
Hoe nu verder? Covid-19 is niet weg. Met name
En dat belang is zo ongeveer dagelijks overal
na de zomer zullen we nog tegen veel beper-
dik onderstreept. Daarnaast zijn we min of
kingen oplopen. Ventilatie van de binnen-
meer direct begonnen met te zorgen dat ver-
sportruimten lijkt daarbij een belangrijke, zo
enigingen niet zouden ‘omvallen’. Helaas
niet cruciale rol te gaan spelen. En dat is écht
moesten we al in een vroeg stadium afscheid
niet in elke binnensportaccommodatie 1-2-3
namen van minister Bruno Bruins, die ons
te regelen. Samen met ons eigen gedrag ove-
direct ondersteunde, maar in Martin van Rijn
rigens. Maar daarover maak ik me dan weer
een uitstekende vervanging kreeg. Indien
wat minder zorgen. Iedereen snapt dat als we
nodig was hij wekelijks bereikbaar om ook de
willen kunnen blijven sporten en bewegen,
sportsector te helpen waar mogelijk.
we ons aan de spelregels zullen moet houden.
Met een goede onderbouwing, vastgelegd in
Spelregels zitten bij sport in het DNA. Samen
een protocol, mocht de buitensport samen
gaat ons dat lukken.
met het primair eerste weer Diepertseweg 40 onderwijs | 5424 TAals Elsendorp | T 0492 - 35 91 11 | F 0492 - 35 91 07 |E opstarten. Op basis van het volste vertrouwen dat de minister, het kabinet, het OMT en het RIVM hebben in de lokale structuur die de sportwereld nu eenmaal uniek maakt. En
André de Jeu
ook financieel lijkt het voor de periode maart,
Directeur Vereniging Sport en Gemeenten
www.tennisbouw.nl
Het beleidsterrein ‘Sport en bewegen’ is van groot belang voor het algemeen welzijn van burgers. Sport- en beweegactiviteiten bieden mogelijkheden tot talentontwikkeling, een zinvolle vrije tijdsbesteding, actieve deelname aan de maatschappij en het bevorderen van de gezondheid. Gemeenten vervullen een belangrijke rol als het om sport en bewegen in Nederland gaat. Als regisseur door middel van voorwaardenscheppend beleid en als financier van de vele sportaccommodaties die ons land rijk is. Zorgen dat sport- en beweegactiviteiten voor alle burgers toegankelijk, in de buurt aanwezig en veilig zijn, vormen samen met het stimuleren van een gezonde levensstijl, speerpunten. Ook is ‘Sport en bewegen’ een waardevolle partner om doelstellingen op andere beleidsvelden te realiseren, zoals onderwijs, zorg, stedelijke ontwikkeling en citymarketing. Het brede belang van sport en bewegen vergt blijvende en specifieke aandacht van onze gemeenten. Of het nu gaat om breedtesport of topsport, om georganiseerde of ongeorganiseerde activiteiten, om sport als doel of om sport- en beweegactiviteiten als middel.
Dit geldt ook voor de ondersteuning van gemeenten bij de integrale vormgeving, ontwikkeling en uitvoering van sportbeleid en accommodatievraagstukken. info@pluimensports.nl | I www.pluimensports.nl Kennisuitwisseling en het bevorderen van deskundigheid vormen belangrijke componenten bij deze ondersteuning. Deze ondersteunersrol als partner voor gemeenten op het beleidsveld sport en bewegen geeft Vereniging Sport en Gemeenten duurzaam bestaansrecht.
Sport & Gemeenten • juli 2020
3
Inhoud
En verder... Onderzoek naar de sociale waarde van informele en commerciële sport ONDERZOEK SCP NAAR DE SOCIALE WAARDE VAN SPORTGROEPEN
5
“Preventie en sport zijn geen gescheiden werelden”
8
ANTJE DIERTENS VERBINDT HET BELANG VAN SPORT AAN GEZONDHEID EN WELZIJN
12 SWS VIERT VEERTIGJARIG BESTAAN MET SYMPOSIUM 14 DIGITALE HAARLEMMEROLIE VOOR HET SPORT- EN BEWEEGBELEID 17 SPORTEN EN BEWEGEN VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING: BELEID EN ACTIVITEITEN VAN GEMEENTEN 18 PRIMEUR URBAN DANCE GROUND (UDG) IS VOOR UTRECHT 20 PRIKBORD 24 BSNC ZET EIGENSCHAPPEN HYBRIDE SPORTVELDEN OP EEN RIJTJE 26 MOTORISCHE VAARDIGHEID MOET BETER
COLOFON: Sport & Gemeenten Is het vaktijdschrift van Vereniging Sport en Gemeenten en beschrijft ontwikkelingen en achtergronden in de lokale sport- en beweegsector. Sport & Gemeenten verschijnt vier keer per jaar en heeft een oplage van 1.500 exemplaren. Uitgave Arko Sports Media Wiersedreef 7 3433 ZX Nieuwegein Tel 030 707 30 00 sportengemeenten@ sportsmedia.nl www.sportsmedia.nl
Hoofdredacteur Kim de Bruijn Eindredacteur Karlijn de Jonge Aan dit nummer werkten mee: IJdo Groot André de Jeu Jeroen Kuypers Jeanet van der Laan Gert-Jan Lammens Marije Lüschen Sandra van Maanen Bert van Oostveen Hugo van der Poel
Fotografie ANP Photo Shutterstock Coverfoto Shutterstock Ontwerp/DTP Pencilpoint | creatief in vorm & inhoud, Woerden Utrechtsestraatweg 2 3445 AR Woerden Tel 0348 48 17 49 info@pencilpoint.nl www.pencilpoint.nl
Abonnementenadministratie VSG Media & Events Postbus 16268 2500 BG Den Haag Tel 070 373 8055 info@sportengemeenten.nl www.sportengemeenten.nl
Advertentie-acquisitie en druk Arko Sports Media Wiersedreef 7 3433 ZX Nieuwegein Contactpersoon: Wendy Coppers wendy.coppers@sportsmedia.nl Tel 06-155 24226
De abonnementsprijzen* voor Sport & Gemeenten voor 2020 zijn: Binnenland € 77,25 Buitenland € 86,25 Los nummer € 21,50
ISSN Nummer : 2214-5923
*Prijzen zijn exclusief verzendkosten.
ONDERZOEK SCP
Onderzoek naar de sociale waarde van informele en commerciële sport Tekst: IJdo Groot
De meeste beleidsmakers die zich bezighouden met het sociale domein, gaan ervan uit dat een sportvereniging of -club een sociale meerwaarde heeft. Door sport en bewegen in groepsverband te stimuleren, kan sociale samenhang worden bevorderd, luidt de redenatie. Of de gewenste sociale samenhang middels sport wordt bereikt, is echter lastig te meten en dus te bewijzen. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) nam die uitdaging aan en deed begin dit jaar een kwantitatief onderzoek naar de sociale waarde van sportgroepen. Daarbij werden niet alleen de verenigingsport, maar ook de commerciële en informele sportgroepen onder de loep genomen.
Sport & Gemeenten • juli 2020
5
ONDERZOEK SCP
sportaanbod, tot gevolg hebben dat de sociale waarde van sport afneemt. Die afname kan consequenties hebben voor gemeenten die sport inzetten om de sociale samenhang te versterken. Moeten de betreffende beleidsmakers zich zorgen maken nu steeds meer volwassenen anders dan bij een sportvereniging gaan sporten?”
Waardering Sport, vooral in verenigingsverband, brengt mensen wel degelijk bij elkaar, blijkt uit het onderzoek. “De sportvereniging wordt van oudsher gezien als een bron van overbruggende en verbindende sociale contacten: het onderzoek bevestigt deze aanname”, zegt Tiessen-Raaphorst. “Velen waarderen Een sportclub draait niet om sport alleen:
brengen, is de vraag in hoeverre deze groe-
het is tevens een sociale ontmoetingsplek.
pen sociale waarde genereren en hoe zich
Sporters kunnen met elkaar gesprekken
dat verhoudt tot sportverenigingen. Dit is
voeren, gezamenlijk activiteiten onderne-
een onbekend terrein, waar weinig kwanti-
men, nieuwe vrienden maken en daarmee
tatieve gegevens over beschikbaar zijn.
hun sociale netwerk uitbreiden. Deze ‘sociale waarde’ van sport in groepsverband kan
Onderzoeksvraag
voor veel mensen aanleiding zijn lid te wor-
Aanleiding voor Annet Tiessen-Raaphorst
den van een vereniging of club.
(tot begin dit jaar wetenschappelijk medewerker bij het SCP, nu adviseur bij de Neder-
De ‘sociale waarde’ van sport in groepsverband kan voor veel mensen aanleiding zijn lid te worden van een vereniging of club
landse Sportraad) om in een bevolkings enquête kwantitatieve data over sociale waarde van sportgroepen te verzamelen. Anders dan in de meeste onderzoeken werd hierbij niet alleen de sociale waarde van de verenigingsport bekeken, maar ook die van de niet-georganiseerde en commerciële sport. “Een belangrijke onderzoeksvraag was: Hechten leden van sportverenigingen
Annet Tiessen-Raaphorst,
meer waarde aan sociale aspecten dan
adviseur Nederlandse Sportraad.
sporters in informeel of commercieel verband?”, vertelt Tiessen-Raaphorst. “Algemeen wordt aangenomen dat mensen die naar een sportschool of fitnessclub gaan,
6
Ook beleidsmakers gaan ervan uit dat
dat primair doen ten behoeve van hun
vooral sportverenigingen bijdragen aan
gezondheid en niet om sociale contacten te
sociale samenhang. In menig sportbeleid
leggen. Ik was benieuwd naar de juistheid
wordt hieraan gerefereerd. Nu steeds meer
van deze aanname. Stel dat het inderdaad
mensen sporten via groepslessen van een
zo is, dan kan de hedendaagse verschuiving
commerciële sportaanbieder of zelf een
van sportdeelname bij sportverenigingen
informele groep gelijkgestemden bij elkaar
naar deelname aan andere vormen van
Sport & Gemeenten • juli 2020
“Als men vaker en intensiever betrokken is bij de sportgroep, kent men er meer sociale waarde aan toe”
ONDERZOEK SCP
“Het onderzoek toont aan dat commerciële sportaanbieders en informele groepen sociale waarde hebben”
Verschil in waardering is er wel. Uit het
den daar blijkbaar een aanbod dat beter past
onderzoek blijkt dat leden van sportvereni-
bij hun wensen. Vaak hebben deze te maken
gingen meer waarde hechten aan sociale
met meer flexibiliteit. Zoals minder verplich-
aspecten dan sporters in informeel of com-
tingen door vrijwilligerstaken, niet mee hoe-
mercieel verband. Volgens Tiessen-Raap-
ven doen aan een competitie of kunnen spor-
horst is een deel van dit verschil te verklaren
ten op verschillende momenten.”
door de kenmerken van het sportaanbod. “Een hogere sportfrequentie, aanbod van
Meer waarde
teamsporten, deelname aan trainingen,
Bij de ontwikkeling van een lokaal sport
lessen of evenementen en betrokkenheid
akkoord wordt geadviseerd rekening te
bij de organisatie als vrijwilliger verhogen
houden met de inbreng van commerciële
de goede sfeer, ontmoeten er andere men-
de sociale waarde. Ofwel: als men vaker en
sportaanbieders en informele sportgele-
sen, maken vrienden en ontvangen hulp en
intensiever betrokken is bij de sportgroep,
genheden. “Het onderzoek toont aan dat
steun bij privézaken. Maar ook informele
kent men er meer sociale waarde aan toe.”
ook de commerciële sportaanbieders en
groepen en commerciële en andere aan-
Daarnaast houden persoonskenmerken als
informele groepen sociale waarde hebben.
bieders blijken te worden gewaardeerd
levensfase en opleidingsniveau verband met
Gemeentelijke beleidsmakers hoeven dus
vanwege de sociale aspecten. Meer wellicht
de sociale waarde: vrouwen, met of zonder
niet alleen te focussen op verenigingen als
dan vooraf werd aangenomen. Mensen die
kinderen, en middelbaar en hoger opgeleiden
het gaat om het bevorderen van saamhorig-
fitnessen bijvoorbeeld vinden een goede
zijn naar verhouding vaker actief bij commer-
heid. Door het onderzoek is duidelijk gewor-
sfeer en het ontmoeten van andere mensen
ciële sportaanbieders; mannen met kinderen
den dat ook via andere sportgroepen de
eveneens belangrijk. Het is niet zo zwart-wit
of ouder dan veertig jaar kiezen vaker voor
sociale cohesie kan worden bevorderd. Dit
als in het discours werd gesteld.”
informele sportgroepen. “Deze sporters vin-
onderzoeksresultaat kan een extra reden zijn voor gemeenten het sporten in de openbare ruimte te stimuleren en te faciliteren.” Als commerciële aanbieders meer aandacht hebben voor sociale aspecten en deelnemers betrekken bij sociale en sportieve activiteiten, kan de sociale waarde toenemen, stelt Tiessen-Raaphorst. “Tijdens de lockdown boden veel commerciële aanbieders ook online lessen aan, bedoeld om klanten betrokken te houden. Wellicht kan deze digitalisering ook na de coronacrisis worden ingezet om de verbondenheid te vergroten. Bij informele groepen is de sociale waarde op sommige aspecten al even hoog als bij sportverenigingen, zoals elkaar steunen bij privézaken. Meer waarde zou te creëren zijn als groepen vaker bij elkaar komen. Te denken valt aan het organiseren van trainingen en wedstrijden zoals bij de sportverenigingen gebeurt. Deze dragen bij aan de sociale waarde, omdat hierbij de kans anderen te ontmoeten groot is.”
Verder lezen… Het hele onderzoek is hier na te lezen.
Sport & Gemeenten • juli 2020
7
Foto: ANP Photo
ONDERWERP ARTIKEL
Antje Diertens (D66) is woordvoerder Sport van de Tweede Kamer.
“ Preventie en sport zijn geen gescheiden werelden” Tekst: Jeroen Kuypers
Met Antje Diertens heeft de Tweede Kamerfractie van D66 een woordvoerder Sport die niet alleen een hart heeft voor sport, maar ook een geheugen. Ze volgde een opleiding aan het CIOS en is een groot deel van haar werkzame leven als sportprofessional actief geweest. Kennis en ervaring heeft zij dus beide in voldoende mate. 8
Sport & Gemeenten • juli 2020
POLITIEKE PARTIJEN
Antje Diertens was als enige woordvoerder bij de totstandkoming van zowel het Preventie- als het Sportakkoord betrokken en ziet als geen ander de dwarsverbanden tussen die twee. In het sport- en beweegbeleid is volgens Diertens dan ook veel meer mogelijk dan nu, als we er collectief maar in zouden slagen de hokjesgeest te overwinnen. ‘Jouw’ domein is ook ‘mijn’ domein.
Salariëring Sportief telt Nederland internationaal mee. Als het op topsport aankomt, zijn we bepaald geen klein land. Ook in het organiseren van sportevenementen steken we anderen naar de kroon, vindt
“Via de sport ontmoeten mensen uit alle lagen van de bevolking elkaar, met blijvend positieve gevolgen voor iedereen”
Antje Diertens. Maar als het op een meer down-to-earth-aspect als je dagelijks brood verdienen aankomt, is de Nederlandse sport ineens een stuk minder riant. “Veel professionals merken dat ze nergens anders terecht kunnen dan in het onderwijs, terwijl dat niet hun keus is. Ze mogen dan bovendien niet overal lesgeven waar ze dat zouden kunnen. Een coach van een vereniging kan niet zomaar
tieve ogen van de wereld op Amsterdam gericht waren. Toen dat
doorstromen naar docent op een school. En ook de salariëring kan
niet mogelijk bleek, omdat het vorige Paarse kabinet de ambitie
beter. Daarom maak ik me via moties en interpellaties in de Kamer
financieel onhaalbaar achtte, verflauwde het enthousiasme. Omdat
hard voor een voelbare verbetering van de positie van sportprofes-
de opstellers van het Olympisch Plan daar al rekening mee hadden
sionals. Ik weet immers goed tegen welke problemen ze aanlopen. Ik
gehouden, waren er ook ‘binnenlandse’ doelen gesteld, zoals een
ben er zelf heel lang één geweest.”
verhoging van de sportparticipatie, en die werden wél bereikt. D66 stemde destijds echter tegen het schrappen van het Olympisch
Gemeengoed
Plan, bij monde van toenmalig woordvoerder Pia Dijkstra, en hield
D66 maakt zich sterk voor de brede school. Dat heeft alles te maken
vast aan de olympische ambitie. Ze formuleerde het in de Kamer als
met de nadruk in het programma op gelijke kansen voor iedereen,
volgt: “Het zouden Olympische Spelen nieuwe stijl moeten zijn, niet
maar in het verlengde daarvan ook op de extra mogelijkheden die
megalomaan en exorbitant, maar zo veel mogelijk gebruikmakend
een dergelijk schoolconcept biedt op het vlak van beweegonder-
van bestaande voorzieningen.” Het Olympisch Plan bleef in het ver-
wijs. “Als je, zoals ik, betrokken bent geweest bij zowel het Preventie-
kiezingsprogramma gehandhaafd. Dijkstra’s opvolgster borduurt
als het Sportakkoord, zie je hoe sterk alles met elkaar samenhangt.
daar op voort. “We hebben in Nederland bewezen dat we heel goed
Het zijn geen gescheiden werelden. We willen als samenleving een
kunnen samenwerken, onder meer met het organiseren van een EK
gezonde levensstijl promoten. Daarin spelen sport en bewegen
voetbal met België. Je hoeft de Olympische Spelen niet te beperken
een belangrijke rol. Waarom zouden we de voorstellen uit de ver-
tot één stad, maar kunt ze verspreid over het hele land laten plaats-
schillende hoeken om die levensstijl mogelijk te maken dan niet
vinden. Daarbij kun je enerzijds gebruikenmaken van de bestaande
nauwer op elkaar afstemmen? Wat heeft het voor zin als we ieder
accommodaties en anderzijds voorzieningen bouwen met een
aan één kant van het spectrum dingen gaan bedenken en zo sepa-
duurzaam karakter, sportcomplexen die nadien ook geschikt zijn
raat het wiel gaan uitvinden? We moeten, samen met degenen die
voor de breedtesport, die misschien zelfs een verplaatsbaar karak-
verantwoordelijk zijn voor het onderwijs en de leefomgeving, een
ter hebben. Daarnaast heb ik tijdens mijn werkzaamheden voor de
integrale optie uitwerken voor de burger. Hoe makkelijker die het
Spelen van Barcelona met eigen ogen gezien hoe sterk het verbin-
sporten en bewegen in zijn directe omgeving en in zijn dagelijkse
dend effect is van Olympische Spelen. Daarom pleit ik er ook voor
bezigheden kan inpassen, hoe vaker hij dat zal doen en hoe makke-
de Special Olympics weer naar Nederland te halen. Via de sport ont-
lijker die gezonde levensstijl gemeengoed zal worden. Met het oog
moeten mensen uit alle lagen van de bevolking elkaar, met blijvend
daarop heb ik een motie opgesteld.”
positieve gevolgen voor iedereen.”
Olympische ambitie handhaven
Overal torentjes
De partij van Diertens is ook de enige die de olympische ambitie
Antje Diertens is pas 2,5 jaar lid van de Tweede Kamer en ook even
niet heeft opgegeven. In het vorige decennium raakte Nederland
lang woordvoerder Sport. Het bedrijfsleven waar ze uit komt, staat
enthousiast voor het plan de Spelen opnieuw naar Nederland te
al jarenlang open voor steeds meer samenwerking, zowel tussen de
halen, liefst in het jaar dat het een eeuw geleden was dat alle spor-
bedrijven onderling als tussen ondernemers en overheden, maar de
Sport & Gemeenten • juli 2020
9
Voetbalkookboek Scoren met voeding
Gezonde gerechten uit de keuken van de KNVB Campus Wat kun je het beste eten op de avond voor een belangrijke wedstrijd? Welke voedingsstoffen helpen bij het herstellen van een topprestatie en waarom? Wat eet je voor en na een stevige training? Hoe ziet het ontbijt van kampioenen er écht uit? Dit en nog veel meer is te lezen in Scoren met voeding. In dit 224 pagina’s tellende kookboek, uitgebracht door de KNVB Campus in samenwerking met Arko Sports Media, staan zestig gezonde en lekkere gerechten voor iedere voetballer. Dankzij Scoren met voeding kan elke voetballer eten zoals de Nederlandse toptalenten. Naast heerlijke gerechten vind je in Scoren met voeding handvatten en tips om je maaltijden af te stemmen op de prestaties die je gaat verrichten of waar je juist van moet herstellen. De recepten (ontbijt, lunch, diner, desserts, snacks en teamgerechten) zijn niet alleen verantwoord en lekker, maar ook toegankelijk. Alle ingrediënten zijn gewoon verkrijgbaar in de supermarkt. Alle recepten zijn gecheckt en berekend op voedingswaarde door Naomi Brinkmans, sportdiëtiste bij de KNVB, FC Utrecht en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Zij schreef Scoren met voeding samen met Jacco Rozenberg, Service en Keuken Chef van de KNVB Campus. Hij heeft ruim dertig jaar ervaring in de keuken en werkte onder andere bij sterrenrestaurants, het Kurhaus en diverse hotels van Bilderberg.
KNVB Campus Sinds de opening heeft de KNVB Campus in Zeist als thuisbasis gefungeerd van de OranjeLeeuwinnen, die in 2017 in eigen land Europees goud veroverden. “Ook al gaat het maar om kleine verschillen, die
extra energie kan net nodig zijn om je tot Europees kampioen te kunnen laten kronen”, aldus Sarina Wiegman, bondscoach van het Nederlands vrouwenelftal. Dit trainingscentrum is niet alleen de locatie waar de nationale selecties zich voorbereiden op interlands, op de KNVB Campus draait alles om voetbal. Goede en lekkere voeding is daar een belangrijk onderdeel van. Bondsarts Edwin Goedhart: “Verantwoord eten moet geen straf zijn, anders houdt niemand het vol.”
Op weg naar beter presteren Scoren met voeding is geschreven voor ouders van voetbaltalenten en voor fanatieke voetballers die zelf beter willen presteren. Maar ook de kantinemedewerker die het eerste elftal een verantwoorde maaltijd wil voorzetten, krijgt genoeg nieuwe ideeën voorgeschoteld.
208
pagina’s
60
gezonde én lekkere recepten
Scoren met voeding’ is geschreven voor ouders van voetbaltalenten en voor fanatieke voetballers die zelf beter willen presteren. Maar ook de kantinemedewerker die het eerste elftal een verantwoorde maaltijd wil voorzetten krijgt genoeg nieuwe ideeën voorgeschoteld.
€24,95
incl. btw
POLITIEKE PARTIJEN
Foto: Shutterstock
overheden zelf zijn volgens haar nog steeds in de ban van een zekere verkokering. “Binnen het parlement zelf zie ik die wil tot samenwerking wel,” aldus Diertens. “Wij woordvoerders ontmoeten elkaar in de Commissie Sport en daar komen we makkelijk tot een vruchtbare uitwisseling van ideeën. Maar daarbuiten wordt dat een stuk minder vanzelfsprekend, heb ik gemerkt. Dan bestaan er ineens allerlei torentjes. Op lokaal vlak merk je toch dat dit ‘mijn’ domein is en dat
“We hebben in Nederland bewezen dat we heel goed kunnen samenwerken”
‘jouw’ domein en dat het daarbinnen maar moet worden opgelost. Alleen als er een noodschool moet worden gebouwd, zoals onlangs in Lelystad, zie je dat we die schotten van het ene op het andere moment kunnen weghalen en in korte tijd veel bereiken voor het
handhaven van het Olympisch Plan) en gemeenten meer bereid
gezamenlijk belang van sport en onderwijs. Gedeelde smart over
zijn tot samenwerking met andere betrokkenen. Lokale overheden
een afgebrande school leidt dan tot een nieuwe uitdaging.”
moeten ruim baan krijgen om zo breed mogelijk te investeren in een omgeving die uitnodigt tot sporten en bewegen: van fietsen naar
Breed investeren
het werk tot traplopen thuis, van het stimuleren van urban sports
Geen enkele politieke partij veegt het belang van sport en bewegen
tot het geven van voldoende beweegonderwijs op school. Daarbij
onder tafel, maar D66 legt het er zeer nadrukkelijk op en verbindt het
is het de taak van de woordvoerder Sport die voorstellen niet alleen
belang van sport ook expliciet aan dat van gezondheid en welzijn.
goed voor het parlementaire voetlicht te brengen, maar in de slip-
Volgens de sociaalliberalen ligt een gezondere, en in het verlengde
stream daarvan ook op het netvlies van lokale bestuurders te hel-
daarvan ook gelukkiger, samenleving meer binnen ons bereik dan
pen krijgen. Met de inzet die deze woordvoerder sinds 2017 aan de
we denken. Op voorwaarde dat we ambitieus genoeg zijn (zie het
dag legt, lijkt dat goed te lukken, coronacrisis of niet.
Sport & Gemeenten • juli 2020
11
JUBILEUM SWS
SWS viert veertigjarig bestaan met symposium Eind jaren zeventig van de vorige eeuw kostte het sportverenigin-
Tekst: IJdo Groot
gen steeds meer moeite om een bancaire lening te krijgen om te investeren in een eigen accommodatie. Om de Nederlandse sportinfrastructuur toch op peil te houden, namen in 1980 het Ministe-
Op maandag 2 maart 2020 vierde Stichting Waar-
rie van VWS, NOC*NSF en De Lotto het initiatief SWS op te richten. De nieuwe stichting kreeg als taak onder bepaalde voorwaarden
borgfonds Sport (SWS) haar veertigjarig bestaan
borgstellingen aan sportorganisaties te verlenen voor de externe financiering van de bouw, aanleg, renovatie of aankoop van een
met een symposium bij SV Kampong in Utrecht.
accommodatie. Met deze borgstelling kon de aanvragende sport organisatie tegen marktconforme voorwaarden geld lenen bij een
Veel vertegenwoordigers uit de sport, van
bank of andere geldverstrekker. Dit concept, dat tot de dag van vandaag door SWS wordt uitgevoerd, bleek een gat in de markt.
gemeenten en banken waren hierbij aanwezig.
Zekerheid
Er werd niet alleen teruggekeken op de behaalde
Op het symposium lichtte SWS-directeur Dick Zeegers de rol toe die het fonds heeft in het financieringstraject van sportclubs en keek
resultaten en successen, maar vooral werd een
hij terug op de behaalde resultaten. “Sportorganisaties zijn voor een investering in hun accommodatie veelal aangewezen op een
blik geworpen op de toekomst van de sport in
lening bij een bank. Banken zijn in de regel niet bereid een lening te verstrekken aan een sportorganisatie als er geen zekerheden zijn.
het algemeen en de rol van SWS in het bijzonder.
SWS kan middels het verstrekken van een borgstelling voor de benodigde zekerheid zorgen. Voor leningen van meer dan 75.000 euro kan de borgstelling samen met de gemeente waar de club of sport
we in de afgelopen veertig jaar meer dan 2.400 sportorganisaties
organisatie is gevestigd worden gegeven. Beide partijen nemen in
– in ongeveer driehonderd gemeenten – kunnen helpen om inves-
dat geval elk vijftig procent voor hun rekening. Hierdoor hebben
teringen in de eigen accommodatie mogelijk te maken. Vorig jaar, in 2019, is in totaal met een borgstelling van SWS voor 58,9 miljoen euro geïnvesteerd in de sportinfrastructuur.”
Succesvol Gaat het project van de sportorganisatie mis, dan springt SWS financieel bij. Zeegers is er trots op dat dit in de afgelopen veertig jaar slechts in een paar gevallen noodzakelijk was. “In onze bestaansgeschiedenis was 99,6 procent van de projecten succesvol. SWS heeft in acht gevallen de lening uitbetaald, omdat de betrokken vereniging het financieel niet meer kon bolwerken. Dat is een relatief klein aantal.” Dat het in veruit de meeste gevallen goed gaat, is voornamelijk te danken aan het correcte financiële beheer van de verenigingen,
12
V.l.n.r. Annelies Pleyte van het Ministerie van VWS, Anneke van
stelde Zeegers. Ook de werkwijze van SWS heeft aan de successen
Zanen-Nieberg van NOC*NSF en (staand) SWS-voorzitter Karin van
bijgedragen. “SWS toetst voorafgaand aan een mogelijke bancaire
Bijsterveld.
lening de financiële haalbaarheid van het verenigingsproject. Aan
Sport & Gemeenten • juli 2020
JUBILEUM SWS
“In 2019 is in totaal voor 58,9 miljoen geïnvesteerd in de sportinfrastructuur met een borgstelling van SWS” de hand van een aantal criteria, waarbij we onder meer kijken naar liquide middelen, hoogte van de contributie, verwacht ledental en verwachte sponsorbedragen, maken we een inschatting of de vereniging in staat zal zijn de lening af te lossen. Door deze toets vooraf
Directeur SWS Dick Zeegers blikt terug op behaalde resultaten
worden risicovolle financieringen voorkomen. Bovendien kunnen
en successen.
we, naar aanleiding van periodieke controles van de jaarstukken, bij een vereniging ingrijpen en bijsturen als we merken dat het de verkeerde kant op gaat.”
Recessie Bij zijn terugblik kon de SWS-directeur de laatste recessie – voortvloeiend uit de bankencrisis in 2008 – niet onbenoemd laten. Zeegers verwacht namelijk dat ingrijpende financiële problemen, die het gevolg zijn van deze recessie, pas de komende tijd boven water zullen komen. “Tussen 2013 en 2014 merkten we dat de financiële positie van meerdere verenigingen, waarvan wij jaarlijks de finan-
Maarten van Bottenburg, sinds januari bestuurslid van SWS, houdt een
ciële status beoordeelden, verslechterde. Het aantal sportorganisa-
lezing over de vereniging als instituut.
ties waarvan de financiële positie afnam van ‘goed of uitstekend’ naar ‘redelijk’ of ‘matig’ nam flink toe. Desondanks kwamen deze
tie. Vorig jaar, in 2019, heeft het Mulier Instituut onderzocht wat de
verenigingen niet direct in geldnood. Een sportorganisatie met de
belemmeringen zijn voor verenigingen om te investeren in duur-
kwalificatie ‘redelijk’ is nog steeds in staat om aan zijn rente- en
zaamheidsmaatregelen. Bijna de helft van de clubs gaf aan dat de
aflossingsverplichting te voldoen. Echter, op de langere termijn zal
financiering van deze investeringen een obstakel vormt. Anderzijds
een slechte financiële positie wel problematisch zijn. Liquide mid-
was voor 56 procent van de ondervraagde sportclubs ‘directe kos-
delen voor de toekomstige financiering van noodzakelijk onder-
tenbesparing’ het belangrijkste argument om wél te investeren in
houd, een verbouwing of een nieuwe accommodatie, kunnen niet
deze maatregelen. Voor alle clubs is het de uitdaging een goede
of nauwelijks worden opgebouwd. Dat betekent waarschijnlijk dat
financiële businesscase te maken. Ik denk dat er genoeg verdienmo-
tegen de tijd dat de investering noodzakelijk is geworden, een hoger
gelijkheden zijn.”
percentage dan de gebruikelijke vijftig procent van die investering
Een tweede uitdaging vormen de oudere accommodaties die aan
bancair moet worden gefinancierd. Dat maakt het uiteraard moei-
groot onderhoud toe zijn. “Op dit moment zijn de meeste sportac-
lijker voor de vereniging de lening af te lossen. Ik voorzie dat SWS
commodaties tussen de dertig en vijftig jaar oud. Groot onderhoud
vaker nul op het rekest van een aanvrager zal moeten geven, omdat
of renovatie is in veel gevallen noodzakelijk. Hierbij kunnen wellicht
verenigingen niet in staat zullen blijken te zijn een dergelijk sub-
duurzaamheidsmaatregelen worden meegefinancierd. De kans is
stantieel bedrag te lenen, met navenant hoge rentelasten.”
groot dat een leningsaanvraag voor de financiering van deze maatregelen wordt gehonoreerd, omdat de financieringslasten doorgaans
Verduurzaming
kunnen worden opgevangen met de besparing op de energielasten.”
Er liggen nog meer uitdagingen in het verschiet, hield Zeegers zijn publiek voor. Waaronder de investering in duurzaamheidsmaatregelen. “De doelstelling van het kabinet is dat in 2050 alle sportclubs
Verder lezen…
volledig duurzaam zijn. Dit betekent dat verenigingen moeten
Het hele artikel is hier na te lezen.
investeren in de verduurzaming van onder meer hun accommoda-
Sport & Gemeenten • juli 2020
13
FITCOIN
Digitale haarlemmerolie voor het sporten beweegbeleid Tekst: Jeroen Kuypers
Gemeenten nemen het ene na het andere initiatief om inwoners meer te laten sporten en bewegen, om sportaccommodaties in de daluren beter gevuld te krijgen en om inwoners de fiets te laten nemen. Op zich hebben al deze projecten in ieder geval een initieel succes, maar het probleem is vaak het enthousiasme te laten beklijven. Na verloop van tijd oogt de sporthal om elf uur ’s ochtends toch weer erg leeg en is de file in de Hoofdstraat opnieuw aangegroeid. Bovendien lijkt ieder initiatief op zichzelf te staan. Ook het gebrek aan synergie draagt bij aan het afnemend enthousiasme en soms zelfs tot de stille dood die het project sterft. 14
Sport & Gemeenten • juli 2020
FITCOIN
Stichting Eindhoven Vitaal die de Fitcoin introduceerde, lijkt een oplossing te kunnen aandragen voor dit knagende probleem. De Fitcoin is een gezamenlijk initiatief van Its My Life en softwarebedrijf SAP. René Sielhorst, in een vorig leven onder meer manager van een fitnessorganisatie en de sportzaal in het Stadhuis van Den Haag, heeft de Fitcoin bedacht. “Ik merkte in de dagelijkse praktijk van mijn sportzaal hoe moeilijk het is voor mensen om in beweging te komen en te blijven. Ons portal zorgt ervoor dat bewegen leuk, aantrekkelijk en tijdbesparend is. SAP ondersteunt de infrastructuur van ons portal dat gebruikers in staat stelt automatisch hun stappen te tellen en hun fietsbewegingen. Ze worden daarvoor beloond. Voor elke duizend stappen die je hebt gezet en elke tien minuten die je hebt gefietst, verdien je één Fitcoin. Die Fitcoins kun je elders in Eindhoven besteden aan gezonde producten. Bij Albert Heijn in de wijk Strijp worden bijvoorbeeld veel gezonde produc-
De Fitcoin: de digitale munt die van beweegvoornemens beweegwerkelijkheden blijkt te maken
ten weggegooid omdat ze volgens de wet niet meer verkocht mogen worden. Ze zijn echter nog wel perfect eetbaar, mits je alles
gezonder gaan eten. Een andere mogelijk-
den voor Fitcoins, maken we in aandachts-
vandaag ophaalt. Een gebruiker kan dan
heid is tijdens de daluren te gaan sporten
wijken sporten ook toegankelijk voor
’s middags tussen twee en drie uur groente
in een fitnessbedrijf, onder begeleiding nog
mensen die een lidmaatschap van de sport-
en fruit afhalen en betalen met Fitcoins. Zo
wel. Veel spinningfietsen staan leeg, en
school niet kunnen betalen. We doen een
snijdt het mes aan drie kanten: we belonen
voor de coach maakt het niet uit of hij voor
beroep op de maatschappelijk betrokken-
bewegen, gaan voedselverspilling tegen en
vijf of vijftien mensen les geeft. Door een
heid van de sportschool om deze verspil-
zorgen er ook nog eens voor dat mensen
paar plaatsen in de les aan te bie-
ling tegen te gaan en ‘goed te doen’ voor de wijk. Wij gaan met ons platform dus voedselverspilling tegen en ook – laten we zeggen – veldverspilling of sportzaalverspilling.” Het effect van de Fitcoin wordt door Vitality Living Lab Eindhoven nauwlettend bestudeerd. Dit lab is een initiatief van het cluster Sport & Technology in de Brainportregio Eindhoven waarin verschillende partijen,
waaronder
de
TU/e en Fontys Sporthogeschool, samen werken aan innovatieve oplossingen op het gebied van sport en bewegen.
Sport & Gemeenten • juli 2020
15
FITCOIN
Blijven bewegen
René Sielhorst, bedenker van de Fitcoin.
“Wij gaan met ons platform voedsel-, veld- en sportzaal verspilling tegen” 16
Sport & Gemeenten • juli 2020
Geld, vanouds is dit een van de krachtigste
automatisch op. Het enige wat de gebruiker
motivators voor de mens. Sommigen doen
moet doen, is bewegen en blijven bewegen.”
werkelijk alles voor geld, anderen gaan er
En dat doen ze. Het platform zorgt boven-
heel ver in. Het verdienen van Fitcoins blijkt
dien voor de gewenste synergie tussen
een bijna verslavende werking te hebben op
deelnemende
de gebruikers, op een positieve manier. Illus-
en overheden. Iedereen kan meedoen.
tratief is de reactie van een 73-jarige deelne-
Beweegprojecten staan niet langer volle-
mer die zei zelfs haar telefoongesprekken
dig op zichzelf en lopen dus minder risico
nu al lopende te voeren, en niet langer van-
dood te bloeden. En ook andere gemeen-
uit de stoel. Maar nu komt de clou: er wisselt
ten dan Eindhoven beginnen de mogelijk-
helemaal geen echt geld van hand of bank-
heden van de Fitcoin te ontdekken, waar-
rekening als de Fitcoin wordt uitbetaald.
onder Ridderkerk, Nijmegen, Veldhoven en
De beloning is echt, het betaalmiddel ook,
Heerhugowaard. Dat leverde als klap op
maar er worden slechts gezonde producten
de vuurpijl de SAP Innovation Award 2019
en diensten mee aangekocht die geen con-
op. De Fitcoin: de digitale munt die van
currentie betekenen voor het reguliere busi-
beweegvoornemens beweegwerkelijkhe-
nessmodel van de supermarkt of fitness
den blijkt te maken.
bedrijven,
verenigingen
aanbieder. “We noemen het zelf wel eens digitale haarlemmerolie voor het sporten en bewegen,” aldus René Sielhorst, ”want
Meer informatie over het gebruik van
dat blijkt de functie van het platform te zijn.
elektronische hulpmiddelen bij sport
De telefoon of smartwatch meet automa-
en bewegen vind je hier.
tisch, het portal telt de verdiende Fitcoins
INFOGRAPHIC
Sporten en bewegen voor mensen met een beperking: beleid en activiteiten van gemeenten Figuur 1: Gemeenten met beleidsdoelstellingen op het gebied van (inclusief) sporten en bewegen voor
Verder lezen…
personen met een beperking in 2020 (in procenten, N=179)
Deze cijfers zijn onderdeel van een verdiepende monitor
4
naar inclusief sporten en
Ja
14 40
bewegen van het Mulier Instituut. Meer weten over
Niet specifiek voor personen met een beperking, de beleidsdoelstellingen vallen onder beleidsdoelstellingen voor inclusief sporten en bewegen in het algemeen
de activiteiten voor sporten en bewegen voor mensen met een beperking binnen gemeenten? Binnenkort
De beleidsdoelstellingen zijn in ontwikkeling 42
wordt een factsheet uitgebracht. Houd hiervoor
Nee
de website in de gaten.
Figuur 2: Top 12 activiteiten die gemeenten uitvoeren in 2020 voor sporten en bewegen voor personen met een beperking (in procenten, N=179)
0
20
40
60
80
Verminderen financiële drempels (minimaregeling, Jeugdfonds Sport & Cultuur) Inzet van buurtsportcoach/ combinatiefunctonaris Regionale samenwerking/ afstemming met buurgemeenten (Ondersteunen bij) opzetten/versterken van sport- en beweegaanbod Sport- en beweegaanbod zichtbaar maken voor de doelgroep (bv. op de website) Begeleiden van mensen met een beperking naar sport en bewegen (bv. door sportconsulent)
94 89 81 74 68 64
Verstrekken/vergoeden sporthulpmiddelen Voldoende parkeerplaatsen bij sportaccommodaties realiseren voor mensen met een beperking Verbeteren fysieke toegankelijkheid en bruikbaarheid van sportaccommodaties Bekendheid vergroten van financiële regelingen voor sporten en bewegen Bewustwording over het belang van inclusief sporten en bewegen bij sportaanbieders vergroten Ondersteunen netwerkvorming van lokale partijen in de gemeente
100
63 60 60 60 60 58
Sport & Gemeenten • juli 2020
17
URBAN DANCE GROUND
Primeur Urban Dance Ground (UDG) is voor Utrecht Tekst: Sandra van Maanen
Dansen op straat? ‘t Kan binnenkort in
De zwart-wit geblokte vloeren zijn voorzien van slimme techniek voor de perfecte beat en vrij toegankelijk. Ze passen bij social dan-
Utrecht, op een Urban Dance Ground. Een
cing: dansjes tot in perfectie oefenen en ze dan online of live showen aan publiek. Vurige wens van de makers is dat dansen in open-
kekke dansvloer, als permanent gegeven in het
bare ruimte vooral meisjes van twaalf tot achttien jaar triggert.
straatbeeld. Eén vloer wordt er midden in het
Enquête Petra Pluimers (36) is al achttien jaar ondernemer in dans in Utrecht.
centrum, op het Jaarbeursplein, aangelegd.
Tijdens haar opleiding hbo Sportmanagement besloot ze een eigen bedrijf te beginnen, PM-dance. Ze volgt nu de masteropleiding
De tweede, iets minder prominent in zicht, in
Sport- en Beweeginnovatie aan de HAN, gericht op ideeën waarmee sport, beweging en vitaliteit gestimuleerd worden. Voor haar mas-
krachtwijk Kanaleneiland. 18
Sport & Gemeenten • juli 2020
teronderzoek focust Pluimers op Utrecht. “Een van de uitdagingen
URBAN DANCE GROUND
hier is inactiviteit onder jongeren. Ze stoppen met sport wanneer ze naar de middelbare school gaan en andere interesses krijgen.” Pluimers deed vooronderzoek naar beweeggedrag onder jongeren van twaalf tot achttien jaar. Daaruit blijkt dat 54 procent van de jon-
Wat is een Urban Dance Ground? • Een zwart/wit geblokte dansvloer, als onderdeel van de straatinrichting.
gens regelmatig beweegt in openbare ruimte, bijvoorbeeld op trap-
• Voorzien van slimme techniek waardoor de dansers na
of basketbalveldjes. Het percentage meisjes dat buiten beweegt,
plaatsing van hun smartphone op de dj-post muziek
steekt met zeven procent schril af. “Het aantal meisjes dat het leuk
horen.
vindt een balletje te trappen, te skaten of te freerunnen groeit, maar
• Energie hiervoor wordt zelf opgewekt.
niet genoeg.”
• Spelregels voor gebruik worden duidelijk gecommuni-
Om erachter te komen wat ze wel willen, is een enquête onder duizend meisjes uitgezet. Daar kwamen ruim vijfhonderd ideeën op binnen, waarbij dans het vaakst werd genoemd. In de meest brede zin des woords: van urban dance tot hiphop. Zo’n beetje alle soor-
ceerd. • Tijdstippen voor gebruik en volume kunnen – zelfs per locatie – door de gemeente op afstand worden geregeld. • Vrij toegankelijk.
ten dans of aan dans gerelateerde suggesties zijn geopperd. Aangejaagd door TikTok, waarop jongeren zich uitleven.
Een Urban Dance Ground is een plek die uitnodigt om in beweging te komen “Die uitkomst heeft mij als ondernemer in dans natuurlijk getriggerd. Hier begon het idee voor een dansvloer in de open ruimte, een plek die uitnodigt om in beweging te komen, elkaar te ontmoeten.” NIJHA, specialist in vloeren en techniek om beweging te stimuleren, was meteen te porren het idee concreet te maken. Het bedrijf is inmiddels producteigenaar van de Urban Dance Ground.
Sponsor In 2019 legde Pluimers haar vooronderzoek, bouwtekeningen en bijbehorend kostenplaatje aan Utrecht voor. “De kosten, 20.000 euro per dansvloer, vond ik nogal fors. Het bleek relatief, Utrecht gaf snel groen licht, juist omdat de zo moeilijk te activeren doelgroep hiermee wordt aangesproken.”
Petra Pluimers: “Naar aanleiding van de uitkomst van de begon het
De gemeente stelde een locatie voor de eerste dansvloer voor:
idee voor een dansvloer in de open ruimte, een plek die uitnodigt om in
Kanaleneiland. “Omdat beweegarmoede onder doelgroep hier
beweging te komen, elkaar te ontmoeten.”
groot is. De wens om een tweede dansvloer te realiseren voor een breder publiek dan alleen wijkbewoners, werd dankzij de Rabobank mogelijk. Die sponsort de realisatie van de vloer op het Jaarbeurs-
Het onderzoek van Petra Pluimers richt zich op het gebruik van de
plein, een centrale plek voor ontmoeting en danskunsten.”
twee eerste locaties in Nederland en de verschillen in gebruik dank-
Wethouder Maarten van Ooijen: “In Utrecht zetten we al jaren in op
zij hun ligging. Motivatie van de doelgroep ‘meiden’ staat eveneens
een hogere sportparticipatie onder kinderen en jongeren. De Urban
centraal. Waarom besluiten ze wel of geen gebruik te maken van de
Dance Ground zal hier zeker aan bijdragen. Dat het idee voor de mei-
dance ground? De rapportage daarover verschijnt eind dit jaar.
den van hunzelf zelf kwam, vind ik heel positief. Met de twee dansvloeren die er nu komen, in twee heel verschillende wijken, kunnen we goed samen met de initiatiefnemer monitoren hoe het verschil
Klik hier voor meer informatie over de Urban Dance Ground.
in gebruik zal zijn.”
Sport & Gemeenten • juli 2020
19
PRIKBORD
Korte berichten COLUMN HUGO VAN DER POEL PLET DE PIEK
SPORT & CORONAVIRUS De laatste ontwikkelingen en aanwijzingen rondom het coronavirus in relatie tot sporten beweegactiviteiten houden wij bij in het online dossier Sport & coronavirus. Hier vindt u de basisregels, handreikingen, protocollen en antwoord op de meest gestelde vragen.
Verder lezen… De hele column is hier na te lezen.
VSG-BIJEENKOMSTEN
Bij mij op de tennisclub werden de eerste berichten over corona schouderophalend aangehoord. Een milde griepvariant, gek om
Voor door VSG georganiseerde bijeenkom-
daar dorpen voor op slot te doen. Wie wil er
sten volgen wij het advies van RIVM op,
nog een biertje? Zelfs toen het virus Brabant
hetgeen inhoudt dat diverse (fysieke) bij-
had bereikt, drong de ernst nog niet door, alsof het virus niet over de grote rivieren zou kunnen zwemmen. Totdat er alarmkreten opklonken vanuit de ziekenhuizen in
eenkomsten zijn komen te vervallen of in
COLUMN BERT VAN OOSTVEEN WAARDE VAN SPORT GROTER DAN OOIT
Uden en Breda. Het virus bleek behoorlijk
Ook in de diverse VSG-regio’s worden creatieve manieren bedacht om elkaar te blijven ontmoeten. Voor de laatste stand van zaken
besmettelijk en voor een aanzienlijk aan-
Je kon de afgelopen periode geen krant
en de bijeenkomsten die worden aangebo-
tal mensen wel degelijk levensbedreigend.
openslaan of door je tijdlijn scrollen, zonder
den, houdt u het best de agenda op de web-
Die kwamen allemaal tegelijk richting zie-
berichten tegen te komen over het belang
site in de gaten.
kenhuizen en de ziekenhuizen zouden de
van sport en bewegen. Een groep prominen-
verwachte piek op de intensieve zorgafde-
ten uit de Nederlandse sportwereld deed
lingen niet aankunnen. Het adagium werd:
bovendien via een open brief ‘Bewegen.
flatten the curve! Het land werd lamgelegd
Het nieuwe normaal’ een oproep aan de
om het aantal besmettingen te drukken. Het
regering om werk te maken van een vitale
pletten van de piek is net gelukt.
samenleving, met daarin een cruciale rol voor sport en bewegen. Kort samengevat: als het om gezondheid gaat, zouden meer
Verder lezen…
mensen sport en bewegen moeten plaatsen
De hele column is hier na te lezen
in het rijtje van noodzakelijke eerste levensbehoeften.
20
aangepaste (digitale) vorm plaatsvinden.
Sport & Gemeenten • juli 2020
PRIKBORD
Korte berichten COLUMN GERT-JAN LAMMENS ALLERMINST VANZELFSPREKEND!
vergunningen voor evenementen worden geweigerd. Het Keurmerk wordt – afhankelijk van de coronamaatregelen – eind 2020 of begin 2021 gelanceerd. Meer informatie: www. vechtsportautoriteit.nl/keurmerk.
en beweegbeleid nog eens dik onderstreept. Op www.sportakkoord.nl staan wetenswaardigheden over alle ambities van het sportakkoord. Zo is er een kaart In april van dit jaar heeft de Erasmus Uni-
van Nederland geplaatst waarop van alle
versiteit, in opdracht van de gemeente
gemeenten staat vermeld of zij een spor-
Rotterdam, onderzoek gedaan naar de
takkoord ontwikkelen of inmiddels in de
impact van de coronacrisis op de Rotter-
fase van uitvoering zijn aanbeland. Alle
dammers. Onder de naam De bedreigde
opgeleverde sportakkoorden zijn via deze
stad is het rapport onlangs gepubliceerd
website te downloaden.
en aangeboden aan het college van B&W. Het onderzoek biedt waardevolle inzichten die direct op de sportsector toepasbaar zijn. Zo heeft ruim een derde van de
NIEUW: KEURMERK VECHTSPORTAUTORITEIT
ondervraagden moeite zich te ontspannen en mist 25 procent iets om naar uit te
Vechtsportliefhebbers, ouders van kin-
kijken in een sociale setting.
deren die aan vechtsport doen, maar ook gemeenten willen weten wat voor vlees zij in de kuip hebben. De Nederlandse
Verder lezen…
Vechtsportautoriteit (VA) komt met een
De hele column is hier na te lezen.
instrument om de kwaliteit van vechtsportscholen inzichtelijk te maken: het Keurmerk Vechtsportautoriteit. Door het Keurmerk een plek te geven in het beleid
SPORTAKKOORDEN
van de VA, haar convenantpartners en gemeenten, kunnen sportscholen die niet
Op peildatum 17 juni 2020 hadden ruim
goed genoeg zijn, gedwongen worden de
340 gemeenten een aanvraag ingediend
kwaliteit op te schroeven. Doen ze dat
voor het ‘Uitvoeringsbudget Sportakkoor-
niet, dan kunnen deze clubs worden uit-
den’. Een geweldig aantal gemeenten,
gesloten van evenementen, faciliteiten
waarmee u het belang van lokaal sport-
en subsidieprogramma’s. Ook kunnen dan
Sport & Gemeenten • juli 2020
21
BY TRENOMAT
TRENOMAT ZET VOLGENDE STAP IN AKOESTISCHE RUIMTESCHEIDING Niets is zo vervelend als sporten of lesgeven in een sporthal waar het geluid van elke stuiterende bal tien keer terugkaatst. NOC*NSF heeft daarom de ruimteakoestiek waar een sporthal aan moet voldoen vastgelegd in een norm. Daarbij ligt de nadruk op het absorberen van geluid, maar minder op geluidisolatie. Zeker op het moment dat een sporthal met een flexibele scheidingswand wordt opgedeeld, kan isolatie een grote factor zijn in het krijgen van de juiste akoestiek. TreNoMat heeft daar nu met de TripleComfort scheidingswand een innovatieve oplossing op gevonden.
22
Sport & Gemeenten • juli 2020
BY TRENOMAT
Sinds TreNoMat in 1969 in een sporthal in Zoetermeer de eerste Ne-
Totaaloplossing
derlandse scheidingswand plaatste, heeft het bedrijf uit Nieuwkoop
TreNoMat hield altijd al met die twee factoren rekening door in het
al veel ervaring met sportaccommodaties opgedaan. Paul van Stijn,
ontwerp al goed naar de afsluiting rondom te kijken. “Wij hebben de
directeur TreNoMat, heeft de laatste jaren gezien dat de akoestiek in
detaillering rondom de wanden hoog in het vaandel staan. We kijken
sporthallen steeds belangrijker is geworden. “We waren een partij die
daarom goed naar de aansluiting op tribunes en afdichting van res-
een oplossing bood voor een ruimteprobleem door daar een scheiding
truimtes boven scheidingswanden.” Met de innovatieve TripleComfort
in aan te brengen. Dat gedachtegoed hebben we in de loop der jaren
scheidingswand heeft TreNoMat het isoleren en absorberen van geluid
uitgebreid, want het gaat vandaag de dag veel verder dan alleen ruim-
weten te integreren in een totaaloplossing. De uitdaging bij die wand
tescheiding. Je moet ervoor zorgen dat het product wat je voorziet
zat in het tweezijdig perforeren van de wand, zegt Van Stijn. “Daarmee
ook gedijt in de omgeving waarvoor het bedoeld is.”
zet je die wand eigenlijk open. Hoe ga je dan de isolatie borgen? Daar hebben we een oplossing voor gevonden door daar een nieuwe tussen-
Absorptie en isolatie
laag in aan te brengen die over de hele breedte en lengte meeloopt.”
Het plaatsen van een flexibele scheidingswand heeft zowel op het
Die tussenlaag biedt de mogelijkheid om de wand over de gehele
absorberen als het isoleren van geluid grote invloed. Bij de norm van
oppervlakte aan twee zijdes te perforeren, waardoor een absorptie-
NOC*NSF ligt vooral de nadruk op de absorptie, legt Van Stijn uit.
oppervlak van honderd procent ontstaat. Vooral in situaties waar nog
“Daarbij gaat het erom wat er met geluid gebeurt als het de wand
geen geluidsabsorptie is, zoals bij renovaties, kan dat een uitkomst
bereikt. Voor een goede absorptie moet je dan het geluid inlaten en
zijn. “We hoeven daarbij met de TripleComfort wand geen concessies
afbreken met een absorptiemateriaal. Dat kunnen we door de wanden
te doen in isolatiewaarden”, zegt Van Stijn.
te perforeren.”
Van Stijn benadrukt dat een wand niet altijd aan twee kanten geperfo-
Maar isolatie door de wand is minstens zo belangrijk, zegt Van Stijn.
reerd hoeft te worden. Bij oude sporthallen of nieuwe sporthallen met
“Dat is in de norm en de bouw van sporthallen eigenlijk nog een
aangrenzende horeca is dat vaak echter wel noodzakelijk. “Vooral het
ondergeschoven kindje. Aan de mate waarin geluid doorkomt naar de
glas voor doorzicht vanuit een restaurant of kantine is een vervelend
andere kant van de scheidingswand zouden ook eisen moeten worden
materiaal voor de ruimteakoestiek. In zo’n sporthal is het effect van
gesteld.” Het absorberend en isolerend vermogen van een scheidings-
de TripleComfort scheidingswand dan direct merkbaar in de vorm
wand beïnvloeden elkaar namelijk ook nadelig. “Hoe harder een
van een prettige akoestiek. Het resultaat kunnen we overigens ook
wand wordt gemaakt en dus niet geperforeerd, hoe meer geluid wordt
uitrekenen als we weten welke andere materialen worden toegepast.
teruggezonden de ruimte in. Dat is nadelig voor de nagalmtijd. Als je
Met de absorptiewaarden kunnen we dan vervolgens voorspellen hoe
de wand openmaakt met perforaties dan laat je dus geluid de wand in
de akoestiek wordt.”
en heb je kans op doorslag naar de andere kant. De bedoeling is dat je die twee werelden zoveel mogelijk samenbrengt.”
Nieuwe standaard Op dit moment zijn al bij drie renovatieprojecten en drie nieuwbouw
“ISOLATIE DOOR DE WAND IS IN DE NORM EN DE BOUW VAN SPORTHALLEN EIGENLIJK NOG EEN ONDERGESCHOVEN KINDJE” Paul van Stijn (TreNoMat)
sporthallen de nieuwe TripleComfort scheidingswanden geplaatst. Met de toepassing van deze innovatie zet TreNoMat een nieuwe standaard, want het loopt vooruit op de huidige eisen. Van Stijn denkt daarom dat het misschien tijd wordt om de geluidsnormen in sporthallen uit te breiden. “Ik denk dat je kritisch moet kijken naar geluidwering, dus wat houdt een wand tegen. Daar zou je ook een minimale ondergrens aan kunnen stellen. Als het niet belangrijk zou zijn dan kun je net zo goed een gordijn ophangen wat qua absorptie veel doet, maar niets isoleert. Wij hebben ons al eerder ingezet voor zo’n norm. Nu horen we steeds meer geluiden dat daar ook echt vraag naar is.” ■ Sport & Gemeenten • juli 2020
23
HYBRIDE SPORTVELDEN
BSNC zet eigenschappen nieuwste generatie hybride sportvelden op een rijtje Tekst: IJdo Groot
De vroegere WeTra-velden (voor zowel wedstrijden als trainingen) beleven een revival: een tweede generatie hybride sportvelden verovert de markt. Aanleiding voor Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek (BSNC) een werkgroep te laten inventariseren welke systemen, met welke eigenschappen, er nu zijn. Het resultaat van deze inventarisatie is weergegeven in het onlangs gepubliceerde rapport Hybride Sportvelden. 24
Sport & Gemeenten • juli 2020
HYBRIDE SPORTVELDEN
Een hybride veld bestaat uit een combinatie van natuurgras en kunstgrasvezels die in en gedeeltelijk boven de toplaag zijn aangebracht. Het natuurgras wordt op deze manier zodanig versterkt, dat er meer uren op kunnen worden gespeeld dan op een veld van enkel natuurgras. Weliswaar kan een hybride sportveld niet zo intensief worden benut als een kunstgrasveld, maar de lagere aanschafprijs in vergelijking met kunstgras kan de keuze voor hybride positief beïnvloeden – zeker bij amateurclubs die niet zoveel uren op het veld zijn.
Populariteit De populariteit van de tweede generatie hybride sportvelden groeit. Niet alleen zijn
Bovendien heeft een hybride mat geen infill,
door de manier waarop de kunstvezels op
de technische specificaties verbeterd ten
ofwel invulmateriaal, nodig.”
de bodemopbouw is aangebracht: als losse
opzichte van de vroegere WeTra-velden,
vezels of als mat van ‘backing-gebonden
ook de kennis van het specifieke onderhoud
Wildgroei
vezels’ die wordt ingevuld met een systeem-
dat een hybride veld vereist, is met de jaren
De toenemende populariteit van deze
gebonden grondmengsel. De werkgroep
toegenomen. “De eerste generatie beleefde
tweede generatie was voor de Commis-
heeft onder meer de eigenschappen van
geen doorbraak”, memoreert André Wol-
sie-Gras van de BSNC aanleiding de werk-
deze systemen onderzocht, waaronder de
brink, head engineering van GreenFields
groep te laten inventariseren welke sys-
maximaal mogelijke speeluren en spelei-
en lid van de werkgroep die in opdracht
temen er op de markt zijn. “Het doel van
genschappen.”
van BSNC de inventarisatie ter hand heeft genomen. “Dat kwam mede doordat bij veel beheerders de kennis ontbrak van de wijze waarop het veld moest worden beheerd en onderhouden. Er ging veel mis. Onder andere doordat er te weinig werd belucht en geverticuteerd, waardoor na verloop van tijd de toplaag te hard werd. Hierdoor kwamen de voordelen van de WeTra-velden niet goed uit de verf. Met de komst van de tweede generatie hybride velden is de noodzakelijke kennis toegenomen. Daarnaast is speciaal voor dit type velden
De eerste resultaten zijn gepubliceerd in
“We willen voorkomen dat er een wildgroei ontstaat van systemen die niet aan de wensen en verwachtingen kunnen voldoen”
onderhoudsapparatuur ontwikkeld. Met de
het rapport Hybride Sportvelden. De werkgroep is nu bezig met finetunen en hoopt in het najaar met aanvullingen te komen. “We willen de verschillen in eigenschappen nog wat meer uitdiepen. Daarnaast inventariseren we onder meer de recyclebaarheid van de huidige systemen, onderzoeken we de gevolgen van uitspoeling van meststoffen en bekijken we hoe aanbestedingsprocedures moeten worden aangepast. Tevens willen we voorstellen doen voor kwaliteitseisen en een normering, omdat deze op dit moment ontbreken. We willen hiermee
huidige onderhoudsapparatuur en kennis
voorkomen dat een wildgroei ontstaat van
zijn de hybride velden beter te beheren en
deze inventarisatie is potentiële kopers,
systemen die niet aan de wensen en ver-
te onderhouden. Hierdoor kan een mat zon-
zoals gemeenten en sportbedrijven, een
wachtingen kunnen voldoen.”
der kwaliteitsverlies tot zo’n achthonderd
weloverwogen keus te kunnen laten maken
uur per jaar worden bespeeld. Daarnaast
tussen de verschillende systemen en wijze
kiezen tegenwoordig steeds meer clubs, in
van opbouw,” zegt Jaap Verhagen, opzichter
het kader van de Green Deal Sportvelden,
Groen bij de gemeente Zutphen, beheerder
Verder lezen…
liever voor een hybride sportveld omdat
van een lokaal hybride voetbalveld en lid
Het volledige rapport Hybride
de mat minder bewerkingen met chemi-
van de werkgroep. “Er zijn twee hoofdsys-
Sportvelden is hier te lezen.
sche gewasbeschermingsmiddelen vereist.
temen op de markt, die zich onderscheiden
Sport & Gemeenten • juli 2020
25
MQ SCAN & BEWEEG ABC
Motorische vaardigheid moet beter Tekst: Sandra van Maanen
Bijna dertig procent van de basisschoolleerlingen in Nederland presteert motorisch ondermaats. ‘Zorgwekkend!’, kopte De Telegraaf onlangs. “Oplossingen liggen in het primair onderwijs”, stelde Louis van Gaal. “Daar leren kinderen goed bewegen en wat gezonde voeding is.” Ziggy Tabacznik: “Er is veel te winnen. Kwalitatief beweegonderwijs op scholen, na schooltijd en ook de manier waarop sportclubs werken moet beter gevolgd worden.”
Aanleiding vormde de resultaten van de MQ Scan, die in 2019 op
gen gelegd. Al jaren wordt geroepen dat we méér en tot hoge leeftijd
428 basisscholen in Nederland werd geïntroduceerd, in combi-
moeten bewegen. Dat lukt alleen dankzij motorische vaardigheden
natie met het Beweeg ABC. Ruim 70.000 kinderen van vier tot en
die je als kind opdoet. Ontbreken die, dan is en wordt bewegen niet
met twaalf jaar is de maat genomen. In de onderbouw presteert
leuk, ervaar je geen plezier en haak je vanzelf af.”
28 procent motorisch onder het gemiddelde, in de middenbouw
Verbazingwekkend noemt Tabacznik de focus op prestaties in taal
29 procent en in de bovenbouw 25 procent. In Drenthe, Gelderland,
en rekenen, terwijl over achterblijvende motoriek de schouders
Limburg en Zeeland wordt het slechts gescoord op het gebied van
wordt opgehaald. “Is gezondheid minder belangrijk dan? Ouders
motoriek.
denken: mijn kind zit op hockey of voetbal, het beweegt voldoende. Dat is een misverstand, het zegt niets over motorische vaardigheid.”
Data gericht
26
Nu de MQ Scan het mogelijk maakt om op basis van data gericht en
Motorische vaardigheid is niet top of mind bij de overheid en lokaal
efficiënt beweegbeleid te ontwikkelen per kind, klas, school, sport-
bestuur. Evenmin bij scholen, sportverenigingen en ouders. “Zor-
vereniging, gemeente en zelfs complete regio, kan worden doorge-
gen dat kinderen zich motorisch goed ontwikkelen leeft niet”, zegt
pakt. Beweegaanbod kan op basis van behaald resultaat kan wor-
Ziggy Tabacznik, directeur van de MQ Scan. Ook hij schrok van de
den getoetst. Spannend, want op cijfers kan worden afgerekend.
onderzoeksresultaten. “Motorische vaardigheid ontwikkel je op
“Wil je vooruitkomen, dan moet je met wetenschappelijke data wer-
jonge leeftijd, daar wordt de basis van levenslang plezier in bewe-
ken. In het bedrijfsleven werkt het precies zo.”
Sport & Gemeenten • juli 2020
MQ SCAN & BEWEEG ABC
Rendement De overheid zal een grote stap moeten maken, vindt Tabacznik. Er is veel te winnen. Kwalitatief beweegonderwijs op scholen, na schooltijd en ook de manier waarop sportclubs werken (niet alleen competitiegericht, maar vanuit breder perspectief gericht op gezondheid, beweeglijkheid en plezier) moet beter gevolgd wor-
“Wil je vooruitkomen, dan moet je met wetenschappelijke data werken”
den. “Pas dan ontstaat kanteling, van meer naar beter bewegen en creëer je rendement. Twee uur beweegonderwijs per week op de basisschool wordt pas interessant als dat kwaliteit oplevert, als
wordt. Door de motorische coëfficiënt van bewegen te meten,
het over inhoud gaat.”
ontstaan scores die als onderlegger voor passende ondersteu-
De MQ Scan, ontwikkeld door de Haagse Hogeschool, Athletic
ning dienen om individuele achterstanden te signaleren, weg te
Skills Model en de Vrije Universiteit Amsterdam, is een behendig-
werken of talent te stimuleren.
heidsparcours van A naar B. Leerlingen moeten zo snel mogelijk een route met obstakels afleggen waarbij ze omrollen, door een hoepel springen, een stuk op handen en voeten lopen, et cetera.
Op www.mqscan.nl zie je hoe de MQ Scan werkt.
Grondmotorische vaardigheden worden getoetst op leeftijd; de
Meer weten, bel Ziggy Tabacznik (06-24713810).
baan blijft gelijk, de inhoud verandert naarmate het kind ouder
VSG en MQ Scan slaan handen ineen Motorische ontwikkeling wordt prominenter geagendeerd, binnen het Nationaal Preventie akkoord is het een van de belangrijkste speerpunten van het Ministerie van VWS. Gemeenten bepalen hun koers steeds meer op basis van data driven-beleid, zodat beweegprofessionals op basis van gefundeerde data hun activiteiten beter kunnen laten aansluiten op behoeften en achterstanden. VSG en de MQ Scan hebben het systeem van de MQ Scan en het systeem van het Beweeg ABC van VSG aan elkaar gekoppeld. Door deze samenwerking worden gemeenten en hun uitvoerende partners nog beter ondersteund. Klik hier voor de flyer.
Sport & Gemeenten • juli 2020
27
BY ANTEA
CarbonFix: hoe clubs zelf aan de slag kunnen met verduurzaming
“CO2-NEUTRAAL JE SPORTVELD AANLEGGEN? ZET HIER MAAR VAST EEN VINKJE BIJ”
Met het ondertekenen van de Routekaart zijn de ambities uit het Klimaatakkoord van Parijs voor de sportsector concreet gemaakt. NOC*NSF heeft deze ambities al vertaald naar doelstellingen: In 2050 zijn alle sportaccommodaties CO2-arm, dat betekent een CO2-reductie van 95% ten opzichte van 1990. Daarnaast moet in 2030 een CO2reductie van 49% gerealiseerd zijn. “Met deze doelstellingen willen we vooral inspireren en aanzetten tot actie. Maar de uiteindelijke beslissing ligt bij clubs zelf”, zegt Roland van de Lockant, Projectleider Verduurzaming Sportaccommodaties bij NOC*NSF. Om sportclubs te ondersteunen bij het uitwerken van deze ambities, heeft de sportkoepel een begeleidingstraject opgezet. Het doel van dat stappenplan is om verenigingen bij de hand te nemen in de verduurzaming van de club, legt Van de Lockant uit. “Je had al professionele adviespartijen en initiatieven zoals De Groene Club en Sportstroom in de markt die clubs adviseren. Nu hebben we met het ministerie van VWS en sportbonden een uniforme werkwijze gemaakt. Op die manier weten clubs altijd dat ze een kwalitatief goed en onafhankelijk traject doorlopen, dat gegarandeerd is door NOC*NSF.”
28
Sport & Gemeenten • juli 2020
FOTO: ANTEA SPORT
In januari van dit jaar is de Routekaart Verduurzaming Sport getekend. Daarmee heeft de sportsector afgesproken dat het een bijdrage gaat leveren aan de doelstellingen uit het Klimaaten Sportakkoord. Een van de pijlers van die verduurzaming ligt op het gebied van CO2-reductie, wat zeker op lokaal niveau bij sportclubs zal moeten gaan gebeuren. Antea Sport heeft hier met CarbonFix een innovatie voor op de markt gebracht om daar letterlijk een steentje aan bij te dragen.
De CO 2-neutraliserende olivijnstenen, die geschikt gemaakt zijn voor veldfundatie.
Wat levert het op? De geselecteerde adviseurs werken allemaal volgens datzelfde stappenplan. “Dat begint met een energiescan waarbij een adviseur door de accommodatie gaat om te zien hoe de situatie eruitziet. Vervolgens maakt de adviseur samen met de club een plan van aanpak. Daarna komt het uitzoeken van de beste deal en de financiering, inclusief het aanvragen van subsidies. De laatste stap is het realiseren en monitoren van alle duurzaamheidsacties.”
Omdat veel sportverenigingen grotendeels draaien op vrijwilligers, is het laagdrempelige karakter van het traject erg belangrijk volgens Van de Lockant. “Je hoeft geen kennis van zaken te hebben. Je wordt volledig meegenomen door het hele verhaal, van scan tot het aanvragen van subsidies. Clubs worden ondersteund en ontzorgd. In het verleden gebeurde het wel eens dat na een energiescan het contact met een club verwaterde. Daarom hebben we dit hele programma van a tot z opgezet, zodat het echt leidt tot actie en duurzame maatregelen.” Wat levert het mijn club op? Die terechte vraag zullen veel bestuurders meteen hebben voor ze een heel traject in gaan. “Met duurzame maatregelen zoals ledverlichting en zonnepanelen heb je gewoon een win-winsituatie. Je ziet met zonnepanelen dat de verlaging van je energierekening groter is dan de afschrijving en de aflossing die je per maand betaalt. Je houdt dus geld over voor de clubkas”, zegt Van de Lockant. Daarnaast ziet hij nog een bijkomende reden om in te stappen: het goede voorbeeld geven door bij te dragen aan een klimaatneutrale samenleving. “Sportclubs staan midden in de samenleving en bereiken heel
BY ANTEA
veel mensen. Niet iedereen wordt bereikt met het duurzaamheidsverhaal vanuit de overheid. Juist als een maatschappelijke speler als je eigen club zonnepanelen gaat installeren, kan dat inspirerend werken. Die olievlek is een belangrijke spin-off van het programma: inspireren om te verduurzamen.”
Lange termijn Gosewin Bos, directeur van Antea Sport, denkt dat het op lokaal niveau bij sportclubs juist belangrijk is om bij duurzaamheid juist meer naar de langetermijndoelen te kijken. “Als je nu kijkt naar de Routekaart dan is dat met name gebaseerd op de ‘quick wins’. De winst is hoe je de gas- en elektrameter kunt stilzetten. Met ledverlichting gaat de stroommeter langzamer draaien en met zonnepanelen kun je die meter zelfs terugdraaien. Met aardwarmte kan het clubhuis verwarmd worden. Maar dan houdt het op de korte termijn op met de winstpunten.” Met CarbonFix, dat in 2019 de Innovatieprijs Sportaccommodaties won, biedt Antea Sport sportclubs een blik verder in de toekomst door velden CO2-neutraal te maken.
“MET DE CO2-REDUCTIEDOELSTELLINGEN WILLEN WE VOORAL INSPIREREN EN AANZETTEN TOT ACTIE” ROLAND VAN DE LOCKANT (NOC*NSF)
Het idee voor deze innovatie ontstond vanuit de gedacht: een beter milieu begint bij jezelf. “Wij zorgen met de aanleg van sportaccommodaties voor CO2-belasting. Dat bracht ons op de vraag: wat kunnen wij met onze activiteiten eigenlijk bijdragen aan de CO2-reductie? Het antwoord was CarbonFix.” Het geheim van dat materiaal is het olivijngesteente, dat CO2-neutraliserende eigenschappen heeft. “Wij hebben dat geschikt gemaakt als fundatiemateriaal voor sportvelden. We hebben dat onderdeel gemaakt van onze sportconstructies en ook door KIWA ISA Sport laten keuren.” Voor Antea Sport tot het daadwerkelijke product kwam, heeft het eerst nog onder-
zocht hoeveel CO2-belasting plaatsvindt bij de aanleg of renovatie van een sportcomplex. Die vraag komt namelijk bij elk project waar CarbonFix wordt gebruikt terug. “Daar focussen we steeds op: bij die belasting moet je zoveel materiaal aanbrengen. Dat is de kern van de innovatie, meer is het niet. Dat is vaak zo bij innovaties, maar je moet het wel doen.”
“Je ziet er niks van” Het gaat bij CarbonFix om het neutraliseren van de CO2-uitstoot bij de aanleg of renovatiewerkzaamheden van de velden. Omdat de CarbonFix-laag onder het veld wordt aangebracht, kan het alleen bij nieuwe vel-
Sport & Gemeenten • juli 2020
29
BY ANTEA
den of bij renovatie worden toegepast. “Je ziet er helemaal niks van, want het zit dus onder het veld”, zegt Bos, die daar vaker vragen over krijgt. “Mensen vragen mij ook wel: ‘Werkt het dan wel?’ Dat olivijngesteente hoeft alleen maar in verbinding te staan met lucht en onder het veld heb je dat ook nog.” Bij een duurzame oplossing rijzen snel ook vragen over hoe snel die reductie gaat, merkt Bos. “Dat gaat niet in een jaar. Olivijngesteente neemt de CO2 in tientallen jaren op. Het is niet zo dat het binnen twee jaar geneutraliseerd is.” Dat zijn innovatie niet direct zichtbaar is voor het grote sportpubliek en potentiële klanten in het bijzonder, maakte de Innovatieprijs Sportaccommodatie voor Antea Sport direct interessant. “Toen de call openging hebben we direct gezegd: dit maakt de innovatie een stukje zichtbaarder. Erg gaaf dat we hem hebben gewonnen vorig jaar.” Ondertussen zijn al de eerste Carbon-
30
Sport & Gemeenten • juli 2020
“MET ONS STAPPENPLAN WETEN WETEN CLUBS DAT ZE EEN KWALITATIEF GOED EN ONAFHANKELIJK TRAJECT DOORLOPEN, GEGARANDEERD DOOR NOC*NSF” ROLAND VAN DE LOCKANT (NOC*NSF)
Fix-velden aangelegd bij diverse clubs, waaronder in de gemeente Breda. Antea Sport werkte nauw samen met de gemeente Breda, dat de innovatie al in een vroeg stadium heeft omarmd. Bos hoopt uiteraard
snel meer velden aan te kunnen leggen. “Feitelijk gezien zijn daar oppervlaktes in sportvelden genoeg voor, want er worden heel veel velden gerenoveerd.”
Niet zo soepel Bos constateert dat het van de grond krijgen van zo’n renovatieproject niet bij alle gemeenten zo soepel verloopt als in Breda. “Veel gemeenten hebben duurzaamheid hoog in het vaandel staan, maar dan kan ons product aanbestedingstechnisch niet omdat er geen andere leveranciers zijn. Als we met elkaar de samenleving willen verduurzamen dan moet je ook partijen die innoveren de kans geven. Dat vind ik de doodsteek bij heel veel innovatietrajecten. Dan denk ik: zet je schouders eronder, we gaan dit gewoon doen!” Sportverenigingen in Nederland kunnen daar wat Bos betreft ook een rol in spelen. “Clubs kunnen uitstralen dat ze CO2-reductie belangrijk vinden vanuit de verantwoordelijkheid die ze voelen voor hun eigen toekomst en die van hun jeugdleden. Als ze velden hebben die gerenoveerd moeten worden, kunnen ze gemeenten vragen mee te bewegen en het project gezamenlijk op te pakken. Het is niet zo dat clubs elk jaar hun velden renoveren. Die kans voor een club komt heel zelden voorbij.” Bij een renovatieproject maakt een CarbonFix ook geen groot onderdeel uit van de totale kosten, benadrukt Bos. “We hebben het op een project van 250.000 euro misschien over enkele procenten.” Anders dan bij duurzame maatregelen als zonnepanelen, heeft een club niet direct financieel gewin uit CarbonFix. “Het is vooral dat je uitstraalt dat je duurzaamheid belangrijk vindt.” Dat kan nog veranderen mocht in de toekomst een CO2-taks worden ingevoerd. “Stel je voor dat die er wel komt, dan zou een vereniging kunnen zeggen: dat veld dat we in 2020 hebben gerenoveerd, daar kan een vinkje achter. Die reduceert zichzelf.”
www.pluimensports.nl
Uw pArTnEr | ALS HET GAAT OM Alle sportveld inrichtingsmaterialen
wij werken met een uitgebreid assortiment waarbij kwaliteit maar zeker ook prijs zeer belangrijk is, om u in alle wensen tegemoet te komen kunnen wij u adviseren en begeleiden zodat u tot een juiste beslissing komt.
Snelle levering
Merendeels leveren wij uit voorraad dat betekent voor u dat de bestelde producten snel op locatie geleverd kunnen worden.
Montage teams
Al onze inrichtingsmaterialen kunnen uiteraard ook door ons gemonteerd worden, wij hebben een vast team die de producten snel voor u kunnen monteren cq plaatsen.
Diepertseweg 40 | 5424 TA Elsendorp | T 0492 - 35 91 11 | F 0492 - 35 91 07 |E info@pluimensports.nl | I www.pluimensports.nl
www.tennisbouw.nl
stelveen ersfoort • Am Altena • Am rgen op Be jn • Ri ) n (L • de en n rg Be en aa mere • Alph l • Bergen • men • Al Da um Br en o • rg el t m Be hors • Beemster • Alkmaar • Al lle • Bronck n Breda • Brie eveld • Beek • brandswaard • Fr yske Marre • rn Al De e Ba • rn • am lt Bo t • Bi rd • ch n• re De asse Drimmelen Borger-Odoor arn • Barend ntumadeel • pelen • Albl rs Ba Da nd • ka ijk • la ht n • uw er en • te Ac ee ht lfs As -R ec Da Aalten • rlo • Bodegraven rdrecht • Dr em • Assen • Culemborg • Aalsmeer • Geldrop-Mie Dongen • Do edam • Arnh el Blaricum • Cranendonck • Cuijk • Aa en Hunze • etinchem • elo • Gennep • wijk orn • Apping rwijk • Blad • m Do er do ve Er n rd el • Be de Ha nd • Ap e or la • n Ep ev el • rg ge m be • Dink de • rge • Harden • Amsterdarkel•land • Bernheze • Beuninaan den IJssel • Castricum • Co zen • Ensche be den er • Diemen • ui er us nt kh ld He ve En Ha De r t Hogeland • rg • Emmen • lemmermee • Den Helder • Zoom • Be n Capelle Hengelo • He Katwijk Den Ha ag • arlem • Ha ar hoven • Elbu oten • Bure • nd Ha d • ijl lle Ei • ch • on lfz n pe ns lm • ge De el Ka Bu • He er rs sb Ee n is ei • ak Bunnik • Ede • den • Delft • Hellevoet slu • uten • Hulst • IJsselst iden • -Wittem • Ha olendam • nen • De Wol llendoorn • warden • Le Ho gen • Gulpen n Edam-V De Ronde Ve Heiloo • He n de Maa s • Laren • Leeu uda • Gronin Echt-Sustere • aa rssen n t Go • le ee rs • nd M er en • Ho iv rla • He em ge ik Du ch • n or • nsin embl richt • Med ngedijk • La • Dronten •n • Goeree-Overflakkee • GorinHeerenveen • Heerhugowaardnds• Kroon • Hoogeveen • HoLa st La rt • aa ee M r rw • ee is de • lu Ne ndsm ouw • Maa ss nderd • Heerde • te • Holla Gilze en Rije der-Betuwe • emstede • arbeek • La sser • Maa sg Oldenzaal tfoor t • Ne Hof van Twen He La Lo on k M • k • rd oe m • rd • • er br aa su aa sk • W nd er de Montferla Hoek sche • Heem pik • Lopp Krimpenerw ster wijk • Ol betuwe Moerdijk • Hilversum • den IJssel • Lochem • Lo Oirschot • Oi water • Over • Hillegom • Koggenland • Krimpen aaLenlystad • Lingewaard • Lisse •Groningen • Mill en St. Hubert • Nunspeet • Oegstgeest • ek mstel • Oude dam • r-A er de tt Ou Ro • Roermond • IJsselstre • • Kerkrade •Leidschendam-Voorburg • Midden-Drenthe • Midden- Noordoostpolder • Noordwijk Oss • Oude ten • Rijswijk • Someren • St adskanaal nd • ol la -H er g en rp st • d • ur • jss el do Op lb Ri er nv idde Leid orde meer • erkerk • nd • Soest • Meppel • M bbergen • st za an • Op t-Fryslân • No eden • Ridd Smallingerla Tilburg • Tu • Meierijsntad Ni•jkerk • Nijmegen • Noardestaserhout • Ooststellingwerf • OoReimerswaal • Renkum • Rh Sliedrecht • en • Tiel • ol en • Venray • le Th Ge o • dnl n • ar Ve ge Oo in Sitt alte • Nieuwegei • n • Velsen • Texel • Teyl Oost-Gelre • mpelveld • Putten • Ra ve Si ho g Weesp d • en ld • • h lin en m • Ve sc el er rt • Om bo ch ee rm e W Ters Veer • rtogen Waterland • Terneuzen • Veendam • • Olst-Wijhech•t • Peel en Maas • Pekela • Pu land • ’s-He Winterswijk n de Geul • t Fr yslân • Wassena ar • uwen-Duive es aa ho e rg • dw Sc en • re ed bu Sù st ve nd en ur nx pe • lk am t addi bij Du Schied • Pa Sticht se Vech • cht • Valkenswaard • Va aalwijk • W rden • Wijk herpenzeel • Zwolle Waalre • W oorne • Wie nwijkerland • Utre Schagen • Sc Zwijndrecht • Uithoorn • Waadhoeke • Broec • Stee wer f • Westv • nd e ng la ed st lli en • • er St or te at Ud ts Vo w t es te l rs • W ie • ar n• ho te ad Zw er ap ho nd • st St sc n tla rk • or es he tje Vo W tp • Tyna arlo • Ty Vlissingen • Zunder t • Zu Westervoort • Twenterand • esterveld • Vlaardingen • Zoetermeer • war tier • W Zevena ar • renlanden • rk ee te • jfh es ist Vi W Ze l Vianen • ewolde • s en Waa • ndvoor t • Ze e West Maa • West Betuw W•oudenberg • Zaanstad • Za • Woerden • - www.basor tterreinen g en Advies Sp in versey.com id le .di w ge w Be -w A.S Diversey B.V. elect.nl • B. l c-s .n • .at ep .herculan. w ro w w w eg w w .blu ct Groep - www l Herculan m • ATC Sele ellebrekers.n • t en Advies osan.nl • Blue s-buildings.co .h en .b w .ac w w em w w w w w ag w an en BV M ek ings sel laties ekers Techni appelijk tsen.nl • Ka nnected Build n Sportinstal s.nl • Hellebr l Maatsch w.janssen-fri mc.nl • Bosa .nl • ACS – Co eviewsystem - www.lotec.n • rland BV - ww oup - www.b uimte .ey ek - www.accres w . nr Gr de ni t w ite ch B.V Ne w ch n te bu . en Ya or tie C de B.V its do s Fr BM or crea Accres Apel l • Jansseneview System Ingenieurs vo embad- en re www.bbn.nl • s.n Ey & ers zw ur s s ag l ur ur BV ise • .n an c se se dv rs te vi vi tm sa ne Lo ad Ad ec n oj w.ic ae part nl spor t.nl • bb viseurs en pr dviseurs - ww w.drijver-enage.nl • New ww.kragten. • ad w w Sa an rijf w . ap IC om ed oc B.V BV et tb n Pr nl • rs te or ag p. ag Sp an m• ou rtne or t.com • Kr nt s - www.m ospitality-gr ulconsult.nl • w.pellikaan.co • Drijver en Pa oup - www.h toM Consulta w.sro.nl t - www.isa-sp drijf BV - ww t bv - www.so M Gr w or be ul y w Sp l ns lit uw A O .n • co IS ita Bo 3v SR a ul sp w an .m So Ki ww l llika com • Ho w. ortscloud.nl • nadvies.nl • genkoenis.n • M3V Spor t - w w.olco.nl • Pe vies BV - ww B.V. - www.sp anagemente en - www.slan goed BV - ww ancieren.nl • SportsCloud www.kaselm Organisatiead enis Architect en appelijk va st l rp chappelijk-fin • Ti .n Ko ch ts Do + te ts n n aa m l aa Va • ui ge .m m s.n w nr an hi l w co or te -w er.n • narc m • Sl nl Ol Financieren www.vdhwat imte - www.sp oep - www.sy w.pulastic.co - www.nijha. • roep.nl • nologie BV Spor t en Ru his Adviesgr tvloeren -ww .nl • Nijha BV - www.windg ndsen.nl • el Water tech nl • Synarc ed uv o. Pula stic Spor tfo go – -www.newae or ec He l) st n .sp co .sw va de w w es n w en w (D r w Va -w ka . uu Si l ct B.V B.V • v.n ite nl nd nd • ch nb p. rla rla ar se ca de oep Nede w.vaes www.pro tfondsen Ne l • Wind Gr .nl • Sweco drijf BV - ww arren • Spor w.variopool.n ww.straman een Bouwbe De Fr yske M pool BV - ww essen Algem en Advies - w t Va rio en Va l em .n • l m ag • .n Man men w.tree www.vanrem eem b.v. - ww • STRAMAN tie chniek B.V. advies.nl • Tr mmen UV Te Re tienorganisa n l Va .n rt l po www.vdi.n • - www.woods inst allaties Spor thistorie nsultancy & Woodsport Co
den Gemeentele
tners Bedrijfspar
Sport & Gemeenten Sport & Gemeenten • juli 2020
