COACH
15E JAARGANG - NUMMER 2A - APRIL 2020
VAN COACHES - VOOR COACHES - DOOR COACHES
n HOE GAAN TOPCOACHES ALS SARINA WIEGMAN EN HUGO HAAK OM MET DE BIJZONDERE SITUATIE? n PRAKTISCHE TIPS VAN SPORTPSYCHOLOOG IVO SPANJERSBERG OM SPORTERS TE PRIKKELEN n ADVOCAAT MARC DELISSEN SPOORT COACHES EN CLUBS AAN OM MET ELKAAR IN GESPREK TE GAAN n TOPSPORT TOPICS OVER HET OMGAAN MET TELEURSTELLINGEN EN THUIS TRAINEN
e-zine De coach in het coronatijdperk
n OPROEP VAN NLCOACH-VOORZITTER PAUL VAN ASS OM “TE LEVEN NAAR DE SITUATIE”
Jumbo-Visma “Elke dag weer nadenken hoe je beter kunt worden, ook in een crisis als deze”
“Als de tegenslag geaccepteerd is, kun je je richten op wat je nog wél kunt doen, waar je wel invloed op kunt uitoefenen”
“Nu blijkt dat we sommige zaken ook online goed kunnen delen. Dat ga ik in de toekomst zo houden” “Trainen is belangrijk om een gevoel van autonomie en identiteit als sporter terug te krijgen” “Het is van belang dat niemand in paniek schiet, en dat we degenen die het moeilijk hebben helpen”
“De actualiteit is dat het elke dag anders is, niemand weet nu al hoe het er in juni voorstaat”
3
VOORWOORD
HET ‘NUT’ VAN DE CORONAPERIODE: KANS OM EEN PASJE ACHTERUIT TE DOEN Los van het financiële aspect maak ik me tijdens deze coronacrisis niet heel grote zorgen over de sport. Goede coaches en goede sporters zijn geboren aanpassers. Zij zullen overleven. Deze bizarre tijd heeft zeker ook zijn nut. Het geeft de mensen gelegenheid om een pas achteruit te doen. Coaches en sporters zullen zichzelf vragen stellen waar ze anders geen gelegenheid voor hebben. Doe ik goed wat ik doe? Waarom doe ik het? Moet ik dingen anders doen? Het is het perfecte moment voor bezinning en zal helpen om straks weer fris en uitgerust terug te komen. Dat coaches hun sporters trainingsschema’s sturen die ze thuis moeten afwerken, is niet nieuw. Henk Kraaijenhof deed het al lang geleden met zijn atleten, wielerploegen met hun renners. Later zie je dan wel wat voor een effect het heeft. Daarnaast zullen coaches hun mensen ook moeten aanzetten om naar beelden van hun sport te blijven kijken. Observeren is ook een vorm van trainen. Door de wedstrijdbeelden mee te beleven, zet je je spieren aan. Eigenlijk train je dan zonder echt te trainen. Het is ook tijd voor bezinning. Waar gaat het in het leven nou echt om? Dan denk ik aan de beroepsgroepen die nog niet zo lang geleden op het Malieveld stonden te protesteren. De boeren die ons nu van eten voorzien, het zorgpersoneel dat Nederland zo gezond mogelijk probeert te houden en de docenten die bezig zijn met onze toekomst. En de sport? Die komt daar heel ver achteraan en is totaal niet belangrijk. Voor iemand die in een bubbel zit en de sport in zijn beleving groter heeft gemaakt dan ze in werkelijkheid is, zal dat misschien moeilijk te accepteren zijn, maar het is niet anders. Interessant wordt het om te zien hoe coaches en sporters straks de herstart zullen maken. Het belangrijkste is natuurlijk om daarbij geen blessures op te lopen. Coaches op lagere niveaus zijn gewend dat hun sporters zoals nu het geval is een langere periode geen wedstrijden hebben en niet voluit trainen, maar in de top is dat meestal maximaal twee weken. Dat vergt aanpassing en zal ook weer nieuwe inzichten opleveren. Dus let maar op, de netto-opbrengst van de reflectie kan groter zijn dan de fysieke inspanning die er in de coronaperiode geleverd had kunnen worden. ■
n JOOP ALBERDA
@joopalberda
NLCOACH is een uitgave van NLcoach en Arko Sports Media in samenwerking met NOC*NSF.
HOOFDREDACTIE Joop Alberda & Edward Swier 15e jaargang, nummer 2a april 2020 AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Julian Droog Hans Klippus Ellen Maas Ivo Spanjersberg REDACTIEADRES Arko Sports Media NLCOACH Wiersedreef 7 3433 ZX Nieuwegein T. 030 - 707 30 00 Voor verhaalsuggesties of reacties mail naar: edwardswiermedia@gmail.com UITGEVER Michel van Troost E. michel.van.troost@sportsmedia.nl MARKETING Daniëlle de Jong E. info@sportsmedia.nl LEZERSSERVICE Abonnementen/adreswijzigingen Arko Sports Media Wiersedreef 7 3433 ZX Nieuwegein T. 030 - 707 30 00 E. info@sportsmedia.nl
10
LIDMAATSCHAP NLCOACH Leden van NLcoach ontvangen automatisch het blad NLCOACH. Meer informatie over het lidmaatschap is verkrijgbaar bij NLcoach. T. 030 - 707 30 06 E. info@nlcoach.nl W. www.nlcoach.nl ABONNEMENTEN Regulier abonnement 37,50 euro per jaar (incl. 9% btw). Studentenabonnement 29 euro per jaar (incl. 9% btw). Abonnementen die verzonden worden naar een adres buiten Nederland, maar binnen Europa, kosten 47,50 euro per jaar (incl. 9% btw). Abonnementen die naar een adres buiten Europa verzonden worden, kosten 62,50 euro per jaar (incl. 9% btw). Opzeggingen van het abonnement – uitsluitend schriftelijk – dienen uiterlijk zes weken voor afloop van de abonnementsperiode in het bezit te zijn van Arko Sports Media BV.
Sportpsycholoog Ivo Spanjersberg geeft praktische tips. “Werk aan het gevoel van verbondenheid, stimuleer het teamgevoel, juist in deze geïsoleerde tijden”
14
OPMAAK www.ikgraphicdesign.com COVERFOTO ANP Photo
REPRORECHT Het verlenen van toestemming tot publicaties in dit tijdschrift houdt in dat de uitsluiting van ieder ander onherroepelijk door de auteur is gemachtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor kopiëren, als bedoeld in artikel 17 lid 2 van de Auteurswet 1912 en in het Koninklijk Besluit van 20 juni 1974 (Stb. 35) ex art. 16b van de Auteurswet 1912 te innen en/of daartoe in en buiten rechte treden.
Merijn Zeeman grijpt coronacrisis aan voor reflectie. “De leerstrategie van mijn zoontje van acht begin ik nu te doorzien. Dat is ook heel waardevol”
20
©2020 NLCOACH/ARKO SPORTS MEDIA, NIEUWEGEIN Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, in fotokopie of anderszins gereproduceerd door middel van boekdruk, foto-offset, fotokopie, microfilm of welke andere methode dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.
Wat doen coaches als Sarina Wiegman, Gerben Wiersma, Arno Havenga en Hugo Haak in deze tijden?
‘HISTORISCHE NUMMERS’ Dit nummer is in vijftien jaar tijd het eerste van NLcoach dat louter digitaal is verspreid. De bijzondere tijd, veroorzaakt door het coronavirus en de maatregelen die verspreiding ervan tegen moet gaan, noopte daartoe. Ook in mei en juni zullen we opnieuw digitaal verschijnen en maken we thematische edities. Amper twee weken terug kozen we voor deze opzet, nu al ligt dit nummer in je digitale brievenbus. Mogelijk is het voor jou een eerste kennismaking met NLcoach en het magazine. Meer informatie over de belangenvereniging voor sportcoaches is te vinden op www.nlcoach.nl. Op de site staat ook het aanbod aan cursussen. Vooralsnog gaan we ervan uit dat deze, reeds uitgestelde, bijeenkomsten straks wel door kunnen gaan. In dit nummer is hier daar informatie over te vinden.
6
PAUL VAN ASS
ROEPT OP “TE LEVEN NAAR DE SITUATIE”
En verder… 3. Voorwoord Joop Alberda 26. Topsport Topics over trainen tijdens coronacrisis 30. Marc Delissen voorziet coaches van juridisch advies. “Praat met elkaar. Probeer er samen uit te komen. In alle redelijkheid” 33. Cursussen van NLcoach
6
INTERVIEW MET DE VOORZITTER
NLcoach-voorzitter Paul van Ass roept op “te leven naar de situatie”
“HEEL BELANGRIJK OM MET ELKAAR IN GESPREK TE BLIJVEN” ■
DOOR: EDWARD SWIER
“We hoeven er met z’n allen niet ingewikkeld over te doen”, zegt Paul van Ass, voorzitter van NLcoach, “er is op dit moment maar één ding écht belangrijk: de algehele gezondheid, van onszelf én iedereen om ons heen. Als je vraagt, wat zou je coaches nu adviseren, dan is het dat: laat de gezondheid prevaleren! Boven alles.” Hockeycoach Van Ass is, enkele weken nadat ook in Nederland het openbare leven stil is komen te liggen door de coronacrisis, opgelucht dat “zo’n beetje iedereen inmiddels wel begrepen heeft dat het onverstandig is om met z’n allen naar het strand te gaan. Het is gewoon niet slim, niet verantwoord. Zoals met z’n allen sporten dat ook niet is. Dat is, ik zeg het eerlijk, natuurlijk superjammer. De afgelopen weekeinden waren prachtig, het was geweldig weer om te sporten. Het zou op het complex van HGC overvol zijn geweest, heel gezellig. En het was een genot geweest, voor onze topspelers én de breedtesporters. Maar het kan niet, en dat moeten we accepteren. Het heeft nu geen zin sportgericht te denken, het gaat om het grotere plaatje. Tot er een moment komt dat we het normale leven weer op kunnen pakken. En dan moeten we er, met zijn allen, weer staan op dat sportveld.” “Sport is in ons moderne leven altijd belangrijk geweest, dat komt ook wel weer terug. Sport is, onder normale omstandigheden, de ideale uitlaatklep. De beste manier om lichaam en geest weer ‘schoon te krijgen’. Dat is iets waar we, op termijn, toch ook echt weer naartoe gaan. Maar voor nu is het niet verstandig om hard door te trainen, de grenzen op te zoeken. Dat is slecht voor het immuunsysteem. Een getraind, sportief lijf heeft natuurlijk wel behoefte aan inspanning. Sommige van mijn spelers lopen zelfs elke dag een stuk, maar die inspanningen zijn altijd duurgerelateerd en nooit in de hoogste versnelling. Het is fijn om juist zó te sporten dat je je lekker voelt.”
Fact of life De NLcoach-voorzitter drukt eenieder op het hart toch vooral “te leven naar de situatie. Dit virus is ons overkomen. Dat gebeurt weleens, daar kan je niks aan doen. Niet alles is maakbaar en planbaar in het leven. Dat is heel vervelend, maar het is a fact of life. Met zo’n blik moet je nu ook naar de wereld kijken, niet boos op de een of de ander zijn, maar er samen iets van maken.” Zelf zag Paul van Ass, hoofdcoach van de hockeyheren van HGC, ook van nabij hoe de “wereld stilviel. Voor mij was dat natuurlijk niet anders. Ik weet nog dat we in het begin probeerden nog wat afspraken te maken, anders te trainen. Maar op een gegeven moment valt alles weg, en kun je ook niet anders dan tegen iedereen zeggen: ‘Probeer thuis nog maar wat te doen.’ We hebben digitaal een paar keer met het hele team afgesproken. En ik ben druk bezig geweest om onze buitenlandse spelers weer naar huis te kunnen laten gaan. Dat is helaas slechts ten dele gelukt, onze Japanner kon nog terug. Maar de jongens uit Argentinië, India en Australië kwamen hun eigen land niet meer in.”
“Het heeft nu geen zin sportgericht te denken, het gaat om het grotere plaatje”
FOTO: BART HOOGVELD
7
Paul van Ass: “Sporten gaat nu even niet. Het kan niet, en dat moeten we accepteren.”
Altijd al beter en sneller willen leren met (nog) meer plezier? Ja? Dit werkboek helpt
jou daarbij! Stap voor stap nemen we je mee in wat zelfregulatie, doelen stellen en feedback voor jou kunnen betekenen. Het boek staat vol feitjes, verhalen en dingen die jij kunt doen terwijl je aan het trainen bent. Alleen of samen met trainingsgenoten.
Benieuwd naar hoe jij jouw sporters kunt stimuleren om beter en sneller te leren met (nog) meer plezier ? Het boek vertelt stap voor stap wat zelfregulatie, doelen stellen en feedback kunnen betekenen voor de ontwikkeling van jouw sporters en hoe jij jouw sporters daarbij kunt ondersteunen.
9 Afstel Van Ass heeft nog hoop dat de hockeycompetitie wordt hervat. “Dat zou ook goed voor de clubs zijn. Dan kunnen ze, in de eerste weken van de zomer bijvoorbeeld, nog wat omzet in de kantine draaien. Het zou mooi zijn als er nog een manier kan worden gevonden, in toernooivorm bijvoorbeeld, om de competitie af te maken. Het zou goed zijn voor de gemeenschapszin, voor de clubgeest. Maar, wil je de hoofdklasse voltooien, dan zal er toch zeker tijd nodig zijn om spelers op te trainen. Je kunt niet zomaar verlangen dat ze na lange tijd ineens uit de startblokken schieten. Dat is slecht voor de gezondheid, leidt tot blessures.” Mocht de coronacrisis nog lang voortduren, en uitstel van de competitie afstel worden, dan zal Van Ass dat echter vanzelfsprekend accepteren. “Triviale dingen als play-offs, kampioenschappen, promotie en degradatie zijn nu echt even niet het belangrijkste. We moeten handelen naar wat de situatie op dat moment is.”
Speciaal nummer
FOTO: SHUTTERSTOCK
Van Ass was – met zijn medebestuurders, uitgever Arko Sports Media, en de hoofdredacteuren Joop Alberda en Edward Swier – een groot voorstander van het uitbrengen van een speciaal e-zine van NLCOACH. “Dit zijn de momenten dat je voor je leden, voor de abonnees, iets extra’s moet doen. Het digitale nummer van NLCOACH zijn we gaan
“De actualiteit is dat het elke dag anders is, niemand weet nu al hoe het er in juni voorstaat”
“Het is van belang dat niemand in paniek schiet, en dat we degenen die het moeilijk hebben helpen”
maken omdat we merkten dat er onder coaches veel vragen leefden én omdat we eerlijk gezegd geen enkel idee hadden wat we nu al zouden moeten voorbereiden voor de papieren editie van juni. De actualiteit is dat het elke dag anders is, niemand weet nu hoe het er in juni voorstaat.” Juist daarom ook komen er digitale versies van NLCOACH in april, mei én juni. In dit nummer staan onder meer praktische verhalen over het aanpassen van trainingen, maar ook over de psychologische kant van het uitstel van competities en kampioensfeestjes. Merijn Zeeman, sportief directeur van de wielerploeg van Jumbo-Visma, geeft een inkijkje hoe zijn formatie omgaat met de bijzondere situatie. En Marc Delissen, oud-hockeyinternational én advocaat, geeft inzicht hoe het zit met de zakelijke kant van deze crisis. Waar staan coaches juridisch? Van Ass en zijn spelers kwamen gezamenlijk vrijwel direct na de aanscherping van de maatregelen, en uitstel van de competitie, tot de conclusie dat zij een financieel offer moesten brengen om de club te beschermen. “Ik hoorde dat na een eerste onderzoek is gebleken dat zo’n zeventien procent van alle sportclubs het zo zwaar heeft dat ze dreigt om te vallen en dat bijna de helft van alle verenigingen sowieso moeite zal hebben om hiervan te herstellen. Deze coronacrisis heeft gevolgen, consequenties voor alle geledingen binnen de sport, we komen onder druk te staan.”
Elkaar respecteren Je helpt elkaar in deze tijd door de dialoog te kiezen. “Het MKB in Nederland sponsort zo’n beetje alle sportclubs. Je kunt een sponsor die je al tien jaar trouw is en nu even achter komt met betalingen, niet heel formeel zeggen: contract is contract. Het zal, in heel veel gevallen, van twee kanten moeten komen. Naar redelijkheid en billijkheid. Als coach kun je niet als enige op je strepen gaan staan, maar andersom kan een vereniging of stichting dat ook niet. Clubs en sponsors zullen hierover moeten overleggen, leden en besturen, coaches en spelers. We zullen elkaar in deze situatie moeten helpen, elkaar respecteren.” “Daarbij is het wel van belang dat niemand in paniek schiet en dat we – bijvoorbeeld binnen de eigen club – degenen die het moeilijk hebben helpen. Er zullen coaches zijn die zeggen: ‘Sla mij bij het betalen maar een keer over’, maar er zullen er ook zijn die de inkomsten juist nu zo hard nodig hebben. Het is belangrijk dat we met elkaar in gesprek blijven en dat er – als dat nodig blijkt – op de een of andere manier iets geregeld wordt. We moeten deze situatie met z’n allen, als gehele sportwereld, zien te overleven.” ■
10
PSYCHOLOGISCHE TIPS
Ivo Spanjersberg geeft praktische tips om sporters te prikkelen
COACHEN IN DE CORONACRISIS: HOE ZORG JE DAT JE SPORTERS GEMOTIVEERD BLIJVEN?
FOTO: SHUTTERSTOCK
■
DOOR: IVO SPANJERSBERG
11
Daar zit je dan als coach: de sporters thuis, de velden gesloten en de competitie afgelast. De titelkansen verkeken of de degradatie nog een jaar uitgesteld. Het coronavirus hakt er hard in en treft alle geledingen van top- en breedtesport in Nederland. Hoe ga je als coach om met de teleurstellingen van je sporters en welke psychologische principes spelen hierbij een rol? En hoe hou je de sporters betrokken en gemotiveerd? Het vraagt vooral ook een aanpassing van de rol van de coach. Omgaan met teleurstelling De eerste reactie is natuurlijk: balen. Want “het had toch zo mooi kunnen zijn”, “Ik was zo goed in vorm” of “Het is toch niet eerlijk dat…” Dit zijn logische reacties, het is prima om eerst stoom af te blazen en met frustratie te reageren op tegenslag. De situatie bepaalt hoeveel tijd je daarvoor hebt. In de wedstrijd is er vaak geen tijd. Dan is het dus zaak zo snel mogelijk te schakelen en het ‘rouwmoment’ achter je te laten. Maar bij een crisis als deze gaat het minder snel. Er is tijd om na te denken en de impact is groot. Faciliteer als coach deze frustraties, bijvoorbeeld in een WhatsApp-groep. Maar blijf niet hangen in de teleurstelling. Als coach kun je sporters helpen
de tijd voor de frustratie te beperken. Bij wedstrijden kon je iets roepen als: “Na balverlies, omschakelen!” Of: “Na het douchen is het klaar met zeuren.” Ook nu kun je de sporters een tijd geven waarna het zeuren over is. Dan is het tijd voor de volgende fase: de acceptatie. De acceptatie is het onder ogen zien van de realiteit: ‘het is zoals het is’. Het helpt om te bedenken dat je er niets aan kunt doen. En je dan dus neerleggen bij het feit dat de competitie niet wordt uitgespeeld. Het snel accepteren van zaken waar je geen invloed op hebt, kun je leren en kan veel frustratie schelen. Deze crisis is ook een oefening in het omgaan met tegenslag. Door hier goed mee om te
“Maar bij een crisis als deze gaat het minder snel. Er is tijd om na te denken en de impact is groot. Faciliteer als coach deze frustraties, bijvoorbeeld in een WhatsApp-groep”
gaan, wordt de mentale weerbaarheid vergroot. Dat is ook meteen de link naar de derde en laatste fase: het doen. Als de tegenslag geaccepteerd is, kun je je richten op wat je nog wél kunt doen, waar je wel invloed op kunt uitoefenen: • als eerste is dat jouw gevoel, jouw reactie. Hoe rot de situatie ook is, jij bepaalt zelf hoe je daarop reageert. Het is een teken van mentale kracht als je rustig kunt blijven als dingen tegenzitten; • als tweede kun je je richten op andere zaken: thuis fysiek aan de slag gaan, een nieuwe trainingsroutine ontwikkelen en werken aan vaardigheden die je wel kunt oefenen. In de sport is leren omgaan met teleurstelling van groot belang. Als coach biedt deze crisis dan ook een kans sporters dit te leren. Door sporters bewust te maken van dit verwerkingsproces en wat ze hierbij het beste kunnen doen, kun je ze leren sneller door de drie fases heen te gaan. Hierdoor wordt de psychologische flexibiliteit vergroot en dat kan jullie volgend jaar zomaar onnodige kaarten en schorsingen schelen!
PSYCHOLOGISCHE TIPS
Meer motivatie
“Geef als coach zo veel mogelijk duidelijkheid, bied opties en pas die aan als de omstandigheden veranderen�
De situatie is geaccepteerd, je sporters kunnen beginnen met thuistraining. Maar hoe zorg je ervoor dat dit enthousiasme niet snel weer wegebt? Als coach wil je het liefst dat sporters intrinsiek gemotiveerd zijn en vanuit zichzelf fanatiek aan de slag gaan. De zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan (zie de figuur) geeft hierbij nuttige inzichten en handige gereedschappen. De intrinsieke motivatie wordt sterker als het zelfvertrouwen groeit, als er voldoende autonomie is en er een gevoel van verbondenheid is met anderen. Hoe kun je dit als coach stimuleren?
I. Zorg voor een sterk zelfvertrouwen 1. Stel nieuwe doelen In deze coronatijd zijn veel seizoensdoelen weggevallen en is een nieuw perspectief nodig. Geef als coach zo veel mogelijk duidelijkheid, bied opties en pas die aan als de omstandigheden veranderen. Zie hiervoor bijvoorbeeld de site van NOC*NSF die up-to-date informatie hierover heeft. Maak duidelijk wat er straks van de sporters verwacht wordt, zodat deze een beeld hebben waarvoor ze thuis trainen. Voorzie in een thuisprogramma met uitdagende oefeningen waarbij concrete scores kunnen worden
Tips Wil je meer advies over de impact van het coronavirus op sporters? Bekijk dan de adviezen vanuit TeamNL of luister de podcast van TeamNL op spotify.
FOTO: SHUTTERSTOCK
12
13 1. Succeservaringen
2. Feedback
I. Zelfvertrouwen
3. Rolmodel
II. Autonomie
Intrinsieke motivatie
III. Verbondenheid
2. Geef positieve feedback Om te voorkomen dat sporters thuis een gevoel van zinloosheid ervaren, is het van belang om positieve, opbouwende feedback te geven op de geleverde inzet en prestaties. Deze betrokkenheid (van coaches, staf en teamgenoten) zorgt voor stimulans en verbondenheid. 3. Laat inspirerend rolmodellen zien Het delen van filmpjes van topsporters die in dezelfde situatie zitten en op een creatieve manier aan het trainen zijn, kan inspirerend en dus motiverend werken. Zie bijvoorbeeld: www.nu.nl/280119/video/extreme-sporters-gaan-creatief-te-werk-tijdens-quarantaine.html of laat je inspireren door de work-outs van de TeamNL-sporters. II. Geef keuzes Wees voorzichtig met te veel verplichten, maar zorg voor opties en keuzevrijheid. Dat bevordert de autonomie en het gevoel van controle, en dus de betrokkenheid bij wat de sporters doen.
III. Stimuleer het teamgevoel Werk aan het gevoel van verbondenheid, stimuleer het teamgevoel, juist in deze geïsoleerde tijden. Met sociale media of een teamplatform is dat goed te doen. Zo kun je bijvoorbeeld tegelijkertijd met elkaar trainen met behulp van een videochat. Dit zorgt voor meer plezier en inzet tijdens het oefenen. Ondanks de coronacrisis kun je dus als coach aan de slag door uitdagende prikkels te geven, nieuwe perspectieven te schetsen en betrokkenheid via sociale media te creëren. Dat vraagt iets nieuws van jouw rol als coach, maar zie dat vooral als een positieve uitdaging voor jezelf! ■
Ivo Spanjersberg: “Deze crisis is ook een oefening in het omgaan met tegenslag.”
Ivo Spanjersberg is sportpsycholoog en trainer. Hij werkt als expert prestatiegedrag voor TeamNL op Papendal en begeleidde diverse olympische en paralympische sporters. Hij schrijft arti-
kelen over de mentale kant van sport en is coauteur van Slagen. Tips voor tennisouders en Hoe je profvoetballer wordt. Meer informatie: www.ivospanjersberg.nl.
FOTO: PRIVÉARCHIEF
gehaald en bijgehouden op een online platform. Het halen van doelen draagt immers bij aan een groei van het zelfvertrouwen. Daag sporters uit, start een uitdagende challenge en laat ze tegen zichzelf en elkaar strijden.
“Als de tegenslag geaccepteerd is, kun je je richten op wat je nog wél kunt doen, waar je wel invloed op kunt uitoefenen”
14
INTERVIEW MERIJN ZEEMAN
Sportief directeur wielerploeg Jumbo-Visma grijpt coronacrisis aan voor reflectie
ZEEMAN SPREEKT ZIJN RENNERS NU JUIST VEEL VAKER ■
DOOR: EDWARD SWIER
■
BEELD: JUMBO-VISMA
Ook het wielerpeloton is met een harde klap tot stilstand gekomen. Het maakt dat ze bij Team Jumbo-Visma de dagelijkse routine flink hebben moeten aanpassen. Sportief directeur Merijn Zeeman zag de groepsdynamiek vanzelfsprekend volledig veranderen, maar spreekt zijn renners opmerkelijk genoeg nu individueel misschien wel meer dan ooit. Ook de digitale vrijdagmiddagborrel wordt drukbezocht. Persoonlijke ontwikkelingsplannen – van renners én coaches – zijn de laatste weken extra uitgediept. Zeeman heeft bovendien in korte tijd ontdekt waar de interesses van zijn kinderen écht liggen. “De leerstrategie van mijn zoontje van acht begin ik nu te doorzien. Dat is ook heel waardevol.” Hij kent de vooroordelen. Er wordt niet gefietst, dus ook niet gewerkt. “Er zijn genoeg mensen die überhaupt niet weten wat erbij komt kijken om een wielerploeg te runnen. Die zullen nu zeker denken dat ik de hele dag zit te Netflixen.” Het tegendeel is waar, zelfs de documentaireserie over concurrent Movistar, toch interessant studiemateriaal, heeft hij nog niet bekeken. “Deze dag bel ik niet alleen met jou, maar heb ik de ene na de andere call en online-vergadering. We staan bij de ploeg constant met elkaar in contact.” “We hebben als ploegleiders, als leiding en coaches, snel al
“Het is als sporter vreselijk moeilijk om geen doel te hebben”
15 Zeeman houdt hoop op mooie wedstrijden Wielerbond UCI en Tourorganisator ASO hebben half april een voorlopige wielerkalender voor de rest van 2020 samengesteld. Volgens hun planning zal de Tour de France op 29 augustus van start gaat en duren tot en met 20 september. In de week erna is het WK op de weg in Zwitserland. Vervolgens staan de Giro (in oktober) en de Vuelta (eind oktober-november) gepland. Voor Milaan-San Remo, Vlaanderen, Parijs-Roubaix, Luik-Bastenaken-Luik en Lombardije wordt nog een datum gezocht. Er zal tot 1 juli sowieso niet gekoerst worden en alle wedstrijden uit de WorldTour beginnen op zijn vroegst 1 augustus. Merijn Zeeman: “Het geeft hoop, een doel. We zijn vooral heel blij dat we nog kunnen uitkijken naar een seizoen en mooie wedstrijden. Daar zijn we uiteraard heel gemotiveerd voor. Uiteraard hopen we dat de volksgezondheid blijft verbeteren en dat straks professioneel sporten ook echt weer mogelijk is. Want natuurlijk beslist niet alleen de internationale wielrenunie. Het gaat ook om de overheden.�
16
INTERVIEW MERIJN ZEEMAN
om de tafel gezeten om te bepalen hoe we hier richting aan zouden geven. Om ervoor te zorgen dat als de competitie hervat wordt, de motivatie hoog is. Je moet een crisissituatie als deze bovendien aangrijpen om de tijd te nemen voor reflectie, om zaken nog eens te overwegen. Er is niet minder, maar juist meer tijd om over dingen na te denken, anders jaag je toch altijd maar door.”
Onrustig Er is veel persoonlijke aandacht voor de renners. Sommigen wonen in Spanje of Andorra en kunnen de straat niet op, zij trainen op hun Tacx in de huiskamer of op het balkon. Anderen hebben juist tijd te veel en moet je ervoor behoeden dat ze hun dagen volcontinu in het zadel doorbrengen. En dan zijn er nog die opgeslokt worden door de onverwachte gezelligheid van familie om zich heen, waar andere collega’s juist weer zo onrustig slapen omdat ze nauwelijks om kunnen gaan met zoveel onzekerheden. “Tony Martin vermaakt zich prima thuis, liet hij net nog weten. Iedereen in zijn omgeving is gezond, hij fietst elke dag lekker een stuk. Mooi weer. Geen enkel probleem. Maar er zijn ook jongens die de hele dag online het nieuws volgen en daar heel onrustig van worden.”
“Je moet een crisissituatie als deze bovendien aangrijpen om de tijd te nemen voor reflectie” Zeeman schetst de functie van coach binnen een wielerploeg. “Je bent de schakel tussen de renners, de voedingsdeskundige, de specifieke begeleiders, de fysio’s, de krachttrainer. Alles loopt via de coach.” Bij Jumbo-Visma begeleidt iedere coach een aantal renners. Die keuzes zijn medebepaald door de persoonlijkheidsprofielen van renners én coach. “Dat contact, die aandacht is belangrijk. Tuurlijk gaat dat vaak vooral over sportieve zaken, over trainingen, over pijntjes. Maar in deze dagen vraag je, meer dan anders misschien wel, ook naar persoonlijke dingen. Het klopt natuurlijk wel dat veel renners dit lastig vinden.”
Onzekere situatie
“Het is belangrijk nog wat reserve in de tank te houden, voor als het alsnog allemaal doorgaat”
“Het is als topsporter niet fijn om te moeten gaan met een onzekere situatie. Wanneer wordt de competitie weer hervat? Hoe gaat het verder met het team? Ze horen toch ook de verhalen van andere ploegen waar salarissen worden gekort en veel onzekerheid is. Bovendien, en vergis je daar niet in, is het als sporter vreselijk moeilijk om geen doel te hebben. Dat vreet energie. Het is lastig om nu ergens naartoe te werken, bijna onmogelijk om nu al te denken aan doelen die heel ver weg liggen. Dus laten we renners hun
17 conditie vooral een beetje onderhouden. Aan de andere kant zijn we als ploegleiding natuurlijk ook bezig met plannen, werken we scenario’s uit. En in al die plannen is het wel de bedoeling dat we er staan als het weer gaat beginnen.” “Normaal gesproken zouden we nu de voorjaarsklassiekers afwerken en ga je daarna, vanaf eind april, met een aantal renners op hoogtestage. De klassementsrenners zijn in aanloop naar de Tour bijna 2,5 maand op pad of in de bergen. Al die renners zie ik nu dus niet, maar een analyse van hun trainingsgegevens maken we nog steeds elke dag.”
“De leerstrategie van mijn zoontje van acht begin ik nu te doorzien. Dat is ook heel waardevol”
Veranderingen Meer dan ooit zetten de trainers en coaches bij Jumbo-Visma de rem erop bij hun renners. Worden trainingsresultaten altijd al diepgravend geanalyseerd, nu is er nog meer toezicht op periodisering, op een terughoudende manier van trainen. Zeeman: “Het is van het grootste belang dat juist nu het immuunsysteem sterk blijft. Wie drie dagen achtereen heel hard gaat trainen, is veel vatbaarder voor ziekte. Met name lange duurtrainingen, met veel volume, hebben invloed op het immuunsysteem. Dat is in tijden van corona geen fijn vooruitzicht. Bovendien, we moeten als ploeg natuurlijk ook vooruitkijken. Stel nu dat we op een gegeven moment weer wedstrijden kunnen gaan rijden, dan komt er een aangepaste kalender. En duurt het seizoen waarschijnlijk maar zo tot 1 november. Normaal gesproken denken renners begin september wel dat het zo’n beetje gedaan is. Het is dus belangrijk nog wat reserve in de tank te houden, voor als het alsnog allemaal doorgaat.” Persoonlijk heeft hij zich, hoe raar dat ook was, snel aangepast aan de situatie. En een aantal veranderingen omarmd als de nieuwe standaard. Er zou zelfs, zo kun je concluderen als je Zeeman beluistert, iets moois uit kunnen voortvloeien, uit deze coronacrisis, die ook in zijn sport diepe wonden slaat. Want laten we dat ook vooral niet vergeten. “Je kunt je nu gewoon al niet meer voorstellen dat we straks weer met vele duizenden de renners op de Alpe d’Huez staan aan te moedigen. Het zou natuurlijk ook goed kunnen dat er een aantal sponsors moet afhaken. Ja, ook in de wielersport zullen allicht klappen vallen.”
Kerstdagen Maar goed, Zeeman is optimistisch ingesteld. En probeert, persoonlijk, al direct lessen te trekken. “Ik moet je eerlijk zeggen dat ik al heel snel tot de conclusie ben gekomen dat we,
“Elke dag weer nadenken hoe je beter kunt worden, ook in een crisis als deze”
als we toch iets positiefs uit deze hele situatie moeten halen, we wat meer terug moeten naar de basis. Het bestaan is hectisch, lijkt elk jaar wel drukker te worden. Ik ben de laatste jaren volledig opgeslokt door het werk. Dat vond ik niet erg. Dit is wat ik doe, wat ik ben, wat ik leuk vind. Ik was er, dat is ook de aard van het beestje, continu mee bezig. Deze kerstvakantie was ik met mijn familie op wintersport en de twee kerstdagen zijn eigenlijk de enige dagen in het jaar dat ik niet gebeld word. Ik heb met kerst nog wel naar de mail gekeken, de trainingsarbeid van een aantal renners beoordeeld, maar voor mijn gevoel heb ik die dagen echt even niks gedaan. Het stopt eigenlijk nooit, je gaat als een razende door. Maar door deze situatie kan ik nu toch wat afstand nemen. Je gaat op zoek naar een nieuwe balans, denkt na over een heleboel zaken, zoekt oplossingen. En beseft je dat een heleboel zaken die je deed misschien wel niet zo effectief of efficiënt waren.”
18
INTERVIEW MERIJN ZEEMAN
Vanuit huis “Nu ik veel thuis ben, zie ik ook echt wat de kinderen – ik heb een dochter van drie en een zoon van acht – doen. Mijn zoon geef ik thuisonderwijs. Ik vind het prachtig om te zien hoe hij de dingen aanpakt. Nu weet ik ook hoe hij het doet, wat zijn leerstrategie is, dat is echt heel waardevol. Voorheen werd ik nooit veel wijs van hem. Vroeg je hoe het op school was geweest, dan zei hij altijd ‘goed’ en ook de tienminutengesprekjes op school leverden nooit een dieper inzicht op.” “Hoe ik het hierna ga aanpakken? Dat is misschien nu nog wat te vroeg om te bespreken. Ik heb altijd enorm veel lol in mijn werk, ik haal daar veel voldoening uit, heel veel plezier. Maar het kan ook en-en hè. Je kunt je straks ook afvragen of je voor bepaalde werkzaamheden eigenlijk wel naar kantoor moet, of dat je het ook vanuit huis kan regelen.” Een overleg met collega’s hoeft niet per se meer op een onmogelijke plek ergens in Nederland plaats te vinden, maar kan ook gewoon vanaf de zolderkamer. “Er zijn altijd gesprekken waarvoor een echte een-op-een noodzakelijk zal blijven. Daar willen we ook echt niet zonder. Maar die meetings in Den Bosch, waarvoor mijn collega’s uit Noord-Holland, Drenthe en Duitsland komen aanrijden, die kunnen straks echt ook wel online zo nu en dan. Zo pakken we met z’n allen toch zelf het fileprobleem aan, en lossen we een tekort in de kinderopvang ook meteen op. Ik heb echt al een paar videocalls gehad die ik als goed durf te omschrijven. Iedereen weet inmiddels wel hoe dat met het mute-knopje van de microfoon werkt, toch?”
“We willen een goede werkgever voor onze mensen zijn”
“We leefden misschien wel in een te hoge versnelling. Ik wel in ieder geval” Bewuster “We leefden misschien wel in een te hoge versnelling. Ik wel in ieder geval. Ik realiseer me dat nu ook. Tuurlijk wil ik straks niets liever dan mijn werk weer oppakken, maar ik ga toch wel een paar dingetjes proberen te veranderen. Het is mijn voornemen om wat bewuster te gaan leven. Ik hoop stiekem dat er toch iets verandert bij de mensen.” Zelf heeft Zeeman woorden als ‘gemeenschapszin’ en ‘solidariteit’ hoog in het vaandel. “Zelf was ik vorige week voor een boodschap in de supermarkt, de Jumbo ja, en ik zag bij de kassa een jongen van een jaar of achttien zitten. Achter plexiglas. ‘Bedankt, dat je dit wilt doen’, zei ik. Hij glunderde, van oor tot oor. Toen dacht ik, dat jij hier zo op reageert, zegt me dat andere mensen dat soort dingen dus veel te weinig zeggen.” Hij informeert op straat nu net even wat vaker bij de buren hoe het met ze gaat. “En we hebben vanuit de staf bij de supermarkten van Jumbo ook al aangeboden te helpen bij de distributie bijvoorbeeld. Renners van de ploeg zijn ook met Jumbo bezig om de foodapp voor consumenten uit te breiden met een aantal gezonde maaltijden.”
Kernwaardedocument De wielerploeg van Jumbo-Visma heeft zo’n 130 personeelsleden in dienst, waarvan er slechts 27 renner zijn. “Het overgrote deel is in vaste dienst, we hebben niet veel zelfstandi-
19 gen, of wat je zzp’ers noemt. Er is wel een aantal mensen met een nulurencontract. Op dit moment ontvangt iedereen nog gewoon zijn salaris, en ik heb goede hoop dat dat zo blijft, maar in deze situatie kun je geen garanties geven. Wel kan ik iedereen, dus ook onze partners die gezamenlijk die salarissen opbrengen, ons kernwaardedocument nog eens onder de aandacht brengen. Daarin staat wat wij als ploeg, als bedrijf, belangrijk vinden. We willen dat we bij ons voor elkaar zorgen, dat we een goede werkgever voor onze mensen zijn; op alle vlakken. Dat is wel leidend in deze crisis. Dat geeft het vertrouwen dat ook de komende tijden de salarissen gewoon betaald zullen worden.” Voor al die medewerkers is er nu elke vrijdagmiddag een digitale borrel. “Wie zin heeft, logt even in. Zodat we elkaar toch zo nu en dan ook nog even kunnen zien en wat aandacht kunnen geven. En er is vanaf half april een Group Ride, waarbij we onze renners de kans geven op een digitaal platform een gezamenlijk ritje te maken. Ze kunnen dan ondertussen chatten, zodat je toch iets van een samenzijn kunt creëren.”
Persoonlijkheidstest Zeeman geeft zijn renners ook leestips. “Nou ja, niet allemaal. De jongens die daarvoor openstaan. Tom Dumoulin en Steven Kruijswijk hebben wel wat suggesties van me meegekregen. Die jongens willen graag hard werken, maar ze willen wel zinvol en betekenisvol bezig zijn. Ze zoeken voldoening, kijken waar nog mogelijkheden tot groei liggen.” Zeeman komt dan ook niet met flutromannetjes of populair leesvoer op de proppen. Nee, zijn tip: Legacy van James Kerr. In het boek wordt uit de doeken gedaan welke lessen je kunt leren uit de aanpak bij de All Blacks, het succesvolle Nieuw-Zeelandse rugbyteam. “Dat boek heeft ons als team ook geholpen bij het samenstellen van onze kenwaarden. Als de renners het lezen, begrijpen ze nog beter in wat voor ploeg ze nu precies rijden.” Ook de persoonlijke ontwikkelingsplannen van staf en renners zijn inmiddels – er is tijd voor veel zaken in een tijd als deze – al tegen het licht gehouden. “Iedere renner heeft een persoonlijk ontwikkelingsplan, dat geregeld met zijn coach wordt besproken. We hebben die profielen opgesteld na een persoonlijkheidstest bij de Talentenacademie van Joost Leenders. We zijn begonnen met de coaches, en zijn er afgelopen winter ook met de renners mee aan de slag gegaan. Nu we allemaal thuis zitten, was er ineens veel meer tijd om hier
“Mijn renners zie ik niet, maar een analyse van hun trainingsgegevens maken we nog steeds elke dag”
“Die liefde voor de sport, die is onbreekbaar”
“Niets gaat boven de volksgezondheid, maar daarin speelt sport belangrijke rol” Relativeren is voor een topsporter het gevaarlijkste dat er is. Als je je gaat afvragen waarom je dat toch allemaal doet, is het vaak direct gedaan met de carrière. Toch leidt deze crisis, en natuurlijk ook bij sporters, wel tot dergelijke existentiële vraagstukken. Merijn Zeeman: “Ik draai de bewering dat sport nu even niet zo belangrijk is, dus ook gewoon om. Als er één ding is dat we hiervan leren, is juist dat sport heel belangrijk is. Het is afzien, de gehele dag binnen. En een zondag zonder sport op tv, dat is geen gewone zondag. We willen sport kijken, we willen zelf sporten. Natuurlijk, ik begrijp ook wel dat er momenteel niets boven de volksgezondheid gaat. Maar juist daarin speelt sport een belangrijke rol. Want, we weten nu allemaal dat het niet alleen leuk is om naar profsport te kijken, maar dat het ook prachtig is om een loopje in het bos te maken, een stukje te fietsen. Als we dat weer gezamenlijk kunnen doen, zal het nog meer gewaardeerd worden. Die liefde voor de sport, die is onbreekbaar.”
nog beter over na te denken. Als je toch sterker uit deze hele situatie wilt komen, is het goed de tijd te benutten en jezelf op een aantal punten verder uit te dagen. We maken digitaal groepjes, nemen situaties door, verwachten inbreng van de renner zelf. Dat laatste is natuurlijk ook belangrijk.”
Persoonlijke ontwikkeling “Zelf zijn we als coaches bezig om te leren die testen nog beter te kunnen interpreteren. Er zijn de laatste tijd echt wel een paar kwartjes gevallen. Je begrijpt gewoon nu beter waarom de één zo op een situatie reageert en de ander zus. Daardoor kunnen we ook onze coachstrategieën verbeteren, hebben we nog meer aandacht voor de renner individueel. En er is meer verdieping. Op deze manier kun je als coach het contact met je renner ook nog meer versterken, je begrijpt elkaar nog beter.” Zelf steekt hij deze dagen ook tijd in zijn persoonlijke ontwikkeling. “Wielrennen is weliswaar mijn sport, maar ik volg alle sporten, alle coaches. Probeer bij te houden wat er speelt in de topsport, hoor graag van collega’s hoe zij tegen zaken aan kijken. Ik probeer gewoon op alle mogelijke vlakken zo goed mogelijk te worden. Ik wil dat mijn sporters dat nastreven en vind dus dat je dat zelf ook moet willen. Wij willen als Jumbo-Visma structureel de beste ploeg ter wereld worden. Als je die ambitie uitspreekt, moet je daar ook alles aan doen. Elke dag weer nadenken hoe je beter kunt worden, ook in een crisis als deze.” ■
20
TIPS VAN BONDSCOACHES
Bondscoaches vinden hun manier om training voort te zetten
“HEEL BELANGRIJK OM IN CONTACT TE STAAN MET JE SPORTERS” ■
DOOR: JULIAN DROOG
Hoe handelen bondscoaches als Sarina Wiegman, Gerben Wiersma, Hugo Haak en Arno Havenga in bijzondere situaties als deze? Het viertal vertelt over hun specifieke aanpak. Over extra oefenvormpjes,
FOTO: SPORTFOTOGRAFIE.NL
visualisatie, fietstochtjes en het ontbreken van écht oogcontact.
21
“Hoe iemand zich voelt, staat nooit los van de fysieke fitheid”
Bondscoach Nederlandse voetbalsters Houdt met haar staf intensief contact met haar speelsters om te weten hoe het met ze gaat. “Als staf voelen we ons verantwoordelijk voor de speelsters. We vinden het heel belangrijk om in contact te staan met ze. De huidige situatie doet wat met iedereen. Daar spreken we nu vooral over. Ongeveer één keer in de week zoeken we contact en vragen we vooral hoe het gaat. Of hun familie nog gezond is, of we iets voor ze kunnen betekenen… Hoe iemand zich voelt, staat nooit los van de fysieke fitheid. Je moet ook mentaal fit blijven. We hebben erover nagedacht om iets met de hele groep te doen. Maar dat laten we aan de clubs. Sommige speelsters moeten zich ’s ochtends online melden voor een trainingssessie. Bij anderen is dat contact met de club minder. De één ervaart zo’n verplicht programma van de club heel erg als controle, maar er zijn ook speelsters die behoefte hebben aan onze hulp. Dan bieden we die. Sommigen vragen bijvoorbeeld of we ze kunnen helpen met oefenvormpjes die ze kunnen doen in de achtertuin of op een veldje om de hoek. We zaten natuurlijk in de voorbereiding op de Spelen. Het is voor iedereen goed dat daar duidelijkheid over is. We proberen vast plannen te maken voor komend seizoen, al is het onduidelijk wanneer bijvoorbeeld EK-kwalificatieduels worden ingehaald. We moeten dus steeds een slag om de arm houden. Bovendien hebben meerdere bonden nu hun handen vol om financieel het hoofd boven water te houden. Ik ben blij dat er bij de KNVB een gezonde financiële basis ligt, al staan we ook hier voor een flinke uitdaging.”
FOTO: ANP SPORT
Sarina Wiegman (50)
Sarina Wiegman: “Ik ben blij dat er bij de KNVB een gezonde financiële basis ligt, al staan we ook hier voor een flinke uitdaging.”
22
TIPS VAN BONDSCOACHES
Gerben Wiersma (42)
FOTO: ORANGE PICTURES
“Nu blijkt dat we sommige zaken ook online goed kunnen delen. Dat ga ik in de toekomst zo houden”
Bondscoach turnsters Hoopt dat turnsters weer zo snel mogelijk kunnen trainen en is onder meer druk met de voorbereiding op de anderhalve meter-maatschappij. “Door het uitstel van de Spelen is de te leveren prestatie minder urgent geworden. Dat neemt alleen niet weg dat ik nog steeds vind dat het ongezond is om van dertig uur training per week ineens naar nul te gaan. Ik begrijp de ernst van de situatie en ben me bewust van onze voorbeeldfunctie, maar met vier toppers in één zaal zou je toch een situatie moeten kunnen creëren waarin je door kunt trainen? Ik heb niet de indruk dat het al ongezond wordt voor de turnsters, maar dat risico lopen we wel. Op dit moment doen we alles online. De turnsters krijgen als groep één keer per week fysieke training en ballet. Met hun eigen vaste coach trainen ze
elke dag online. Verder hebben ze contact met onze expert prestatiegedrag over bijvoorbeeld visualisatie. Dat kan nu heel goed getraind worden. Zo blijkt uit onderzoek dat als je een juiste manier van squatten visualiseert, er zelfs sprake is van krachtstoename. In deze periode levert ook voeding dilemma’s op. Ze hebben natuurlijk meer tijd om te eten. Maar dat kun je ook omdraaien: er is meer tijd om te koken. Daarom hebben we een voedingschallenge. Onze voedingsdeskundige deelt in de groepsapp elke week een recept. Het resultaat plaatst iedereen in de groep. Dat soort dingen is heel leuk en erg nuttig. Normaal gesproken hebben we eens per vier weken een trainingsstage met de volledige selectie. Die prop ik dan helemaal vol met trainingen en meetings. Maar nu blijkt dat we sommige zaken ook online goed kunnen delen. Dat ga ik in de toekomst zo houden, om meer rust te hebben tijdens de stages.”
Gerben Wiersma: “Met vier toppers in één zaal zou je toch een situatie moeten kunnen creëren waarin je door kunt trainen?”
23
FOTO: ANP PHOTO
“Ik kan het beste sturen aan de hand van mijn eigen waarnemingen. Dat mis ik heel erg nu”
Hugo Haak (28) Bondscoach baanwielrennen Moet nu het nu doen met gortdroge cijfers, lastig voor een coach die normaal gesproken vertrouwt op zijn eigen waarnemingen. “Deze periode benadrukt voor mij nog eens hoe belangrijk het is om sporters te zien. Ik vergaar normaal gesproken de meeste informatie door iemand in de ogen te kijken. Dat komt, denk ik, door mijn oude positie als sporter binnen de groep. Ik ken iedereen door en door. Natuurlijk kijk ik ook naar de data, maar ik kan het beste sturen aan de hand van mijn eigen waarnemingen. Dat mis ik heel erg nu. Iedereen traint individueel. We hebben bij iedere sporter thuis een krachthonk gemaakt. Bij één iemand staat
er zelfs een grote legpress in het tuinhuis. Ze vullen online het trainingsschema in. Natuurlijk zijn het allemaal volwassen sporters, op en top topsporters. Maar als coach probeer je toch controle te krijgen. Nu zie ik alleen de droge cijfers. Als iemand invult dat hij zich goed voelt en dat is niet zo, of andersom, dan zie ik dat normaal gesproken. Ik hoop dat we snel weer contactmomenten kunnen hebben, want als dit nog langer duurt gaat er veel informatie verloren en kunnen we dat uiteindelijk merken in prestaties. Sporters groeien namelijk als ze precies dát doen wat ze aankunnen. Sommigen gaan nu aan de veilige kant zitten of juist over hun eigen grens heen. Dat is nu slecht te monitoren en bij te sturen.” ■
Hugo Haak: “Als dit nog langer duurt gaat er veel informatie verloren en merken we dat uiteindelijk in prestaties.”
Sports & Health Executive MBA Sports & Health
Ben jij Ben jij Ben jij goud goud goud waard? waard? waard? Advisory & Development | Graduate School | Life Long Learning Advisory & Development | Graduate School | Life Long Learning Advisory & Development | Graduate School | Life Long Learning Startdatum Startdatum 10 september 2020 10 september 2020
t +31 85 016 13 00 t +31 85 016 13 00 contact@wagner.nl contact@wagner.nl wagner.nl/mba wagner.nl/mba
25 Arno Havenga (45)
alles verplicht, nu mogen ze alles naar eigen inzicht invullen. Voor het samenspel heeft deze periode een vertragende werking, maar wat wel een mooi bijeffect is, is dat meiden die normaal niet per se met elkaar omgaan, elkaar nu opzoeken en bijvoorbeeld met z’n tweeën gaan fietsen. Wat dat betreft maak ik me geen zorgen over het teamgevoel. Het watergevoel is wel iets anders, een keer extra douchen helpt daarvoor natuurlijk niet. Dat is ook wel wat de meiden missen. Ze willen graag poloën, krijgen langzaamaan moeite met het individueel trainen. De motivatie behouden wordt een uitdaging. Als staf helpen we ze met doelen stellen, want dat is toch waar een topsporter voor leeft. Door bijvoorbeeld een bepaald stuk steeds sneller te fietsen of de afstand steeds te vergroten, proberen we uitdagingen voor ze te creëren.”
“Als staf helpen we de meiden met doelen stellen, want dat is toch waar een topsporter voor leeft”
FOTO: SPORTFOTOGRAFIE.NL
Bondscoach waterpolosters Ziet dat zijn selectie goed omgaat met de situatie en maakt zich geen zorgen om het teamgevoel. “Elke dag om 9.00 uur hebben we via Zoom een gezamenlijke krachttraining. Daarna doen we wat baloefeningen voor de schoudermobiliteit en om het balgevoel te behouden. Het idee van de ochtendtraining hebben we overgenomen van de beachvolleybalsters. Op deze manier blijven we als ploeg verbonden met elkaar. Eens per week hebben we ook nog een teamoverleg. Dan mag iedereen vertellen over zijn situatie, hoe het gaat. Zo kunnen we elkaar steunen als iemand zich rot voelt. Iedereen heeft ook nog een individueel krachtprogramma en algemeen schema gekregen met fietsen, hardlopen of skeeleren. Eerst was
Arno Havenga: “We hebben dagelijks een gezamenlijke krachttraining. Op deze manier blijven we als ploeg verbonden met elkaar.”
26
TOPSPORT TOPICS IN DE CORONACRISIS
Topsport Topics over het omgaan met teleurstellingen en detraining
SPORTEN ÉN THUISBLIJVEN IN TIJDEN VAN HET CORONAVIRUS ■
DOOR: ELLEN MAAS
De Olympische Spelen zijn een jaar uitgesteld, evenals talloze andere grote sportevenementen. Nederlandse topsporters reageren begripvol, maar toch ook teleurgesteld. Hoe gaan sporters het beste om met zo’n ingrijpende verandering in de planning, die nog steeds gepaard gaat met veel onduidelijkheid? En wat kunnen sporters thuis nog doen, terwijl de overheidsmaatregelen van kracht zijn? Een reeks voorbeelden, nuttig voor coaches op elk niveau. Hoewel topsporters de bui al zagen hangen, zorgde de mededeling dat de Olympische Spelen met een jaar worden uitgesteld voor een gevoel van teleurstelling. In plaats van nog een paar maanden te vlammen tijdens de voorbereiding op de Spelen, duurt deze voorbereiding nog een jaar langer. Met name voor sporters die na de Spelen wilden stoppen komt dit hard aan. Turner Epke Zonderland reageerde tegen de NOS: “Jammer natuurlijk. Als topsporter heb je
hiernaar toegeleefd en ik heb het kwalificatieticket zo goed als binnen. Nu zou het moeten gebeuren.”8
Onzeker Hoewel de nieuwe datum voor de Spelen officieel vaststaat, blijkt het traject voorafgaand aan de Spelen voor veel sporters allerminst zeker. Zo zijn er sporters die zich nog moeten kwalificeren, of moeten zorgen dat ze volgend jaar óók weer voor het gekwalificeerde team geselecteerd worden.
Ook blijft het onzeker wanneer er weer wedstrijden kunnen doorgaan. Wielrenner Mathieu van der Poel: “Vier jaar geleden hebben we een plan gemaakt richting de Spelen van Tokio, en dat plan valt nu eigenlijk in het water. Voorlopig is er ook weinig duidelijkheid wanneer we weer aan koersen toe zijn. Ik blijf bezig nu, maar een echt plan maken lukt uiteraard niet.”10 Kortom, het zijn verwarrende en onzekere tijden voor topsporters. Hoe moeten sporters daar mee omgaan?
27 Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er goede en minder goede manieren zijn om met teleurstellingen om te gaan, maar ook dat topsporters hier uiteindelijk sterker uit kunnen komen.
Sociale steun speelt een sleutelrol in persoonlijke groei na tegenslag
Coping Bijna alle topsporters krijgen op een gegeven moment in hun carrière te maken met tegenslag. Bijvoorbeeld in de vorm van een zware blessure, ziekte, verlies van een familielid, relatiebeëindiging of breuk met een coach. Ongetwijfeld ervaren sommige sporters het uitstel van de Olympische Spelen als een zware tegenslag. Dit kan leiden tot emotionele reacties, zoals woede, frustratie en hulpeloosheid, maar ook tot fysieke reacties zoals hoofdpijn en verlies van fitheid. Daarnaast krijgen sporters bij tegenslag de neiging om zich terug te trekken, hebben ze minder plezier in activiteiten en kunnen ze moeilijk praten over hun problemen.4 Strategieën voor het omgaan met
tegenslag heten ook wel coping skills. Sommige coping skills werken beter dan andere. Uit onderzoek blijkt dat sporters in eerste instantie met tegenslag omgaan door deze te ontkennen.3 Nu valt het uitstel van de Spelen zelf natuurlijk moeilijk te ontkennen. Doen alsof je het uitstel niet erg vindt, het vermijden van dingen die herinneren aan het uitstel en het onderwerp vermijden in gesprekken met anderen vallen echter óók onder ontkenning. Ook jezelf optimistischer voordoen dan je je voelt is een coping skill die niet erg zal bijdragen om teleurstellingen te verwerken.
Steun vanuit de omgeving Wat werkt dan wel? In de eerste plaats is steun vanuit de omgeving erg belangrijk. Uit onderzoek blijkt dat sociale steun een sleutelrol speelt in persoonlijke groei na tegenslag.4 Daarnaast kunnen sporters werken aan weerbaarheid door de tijd te nemen om voor zichzelf uit te zoeken welke gedachten en acties bijdragen aan hun ontwikkeling en welke deze juist tegenwerken. Ten slotte is het belangrijk om te blijven sporten – binnen de mogelijkheden. Naast het op peil houden van de conditie, is trainen belangrijk om een gevoel van autonomie en identiteit als sporter terug te krijgen.4 Met de juiste coping skills kunnen sporters leren van een slechte ervaring en hier uiteindelijk sterker uit komen.
FOTO: SPORTFOTOGRAFIE.NL
Sterker door tegenslag
Ranomi Kromowidjojo: “We proberen ons te focussen op wat we wel kunnen.”
Ook tegenslag zelf kan helpen om een sporter sterker te maken. Britse onderzoekers interviewden in 2012 een dozijn olympisch kampioenen uit verschillende sporten. Zij gaven allemaal aan dat ze tijdens hun carrière te maken hadden gekregen met een zware tegenslag.1 De meeste kampioenen waren ervan overtuigd dat ze hun gouden medaille níet hadden gewonnen zonder deze tegenspoed. Dat de olympisch kampioenen vertelden dat ze uiteindelijk baat hadden bij hun tegenslag, betekent niet dat van álle sporters verwacht kan worden dat ze hier voordeel uit halen. Het geeft wel aan dat een zware tegenslag niet het einde hoeft te betekenen van een succesvolle sportcarrière.4 Sommige sporters zijn hier beter in dan anderen: persoonlijkheidskenmerken zoals optimisme, veerkracht en mentale hardheid helpen hierbij.4
28
TOPSPORT TOPICS IN DE CORONACRISIS
Tips voor thuis trainen
FOTO: ANP PHOTO
FOTO: ANP PHOTO
• Focus op het trainen van je hart-longsysteem. Dit gaat het eerste achteruit. • Doe oefeningen die het meest lijken op wat je doet bij je eigen sport. • Hou dezelfde intensiteit aan als vóór het thuis trainen. Het trainingsvolume kun je de eerste weken verminderen met zestig procent en de trainingsfrequentie met twintig tot dertig procent.
Mathieu van der Poel: “Vier jaar geleden hebben we een plan gemaakt richting de Spelen van Tokio, en dat plan valt nu eigenlijk in het water.”
Thuis trainen
Detraining
Terwijl de overheidsmaatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus van kracht zijn, worden gezamenlijke trainingen afgelast en kunnen sporters niet meer op hun sportclub of trainingscentrum terecht. Dit maakt sportspecifiek trainen vaak onmogelijk. Sporters zijn dus aangewezen op thuistrainen. Zwemster Ranomi Kromowidjojo geeft aan hoe lastig dit is: “We hebben al weken niet gezwommen. Het is een gekke situatie. Niet alleen voor sporters, maar voor iedereen natuurlijk. We proberen ons te focussen op wat we wel kunnen.”9
Wat gebeurt er nu in het lichaam als een sporter stopt met trainen en wat kan hij of zij doen om fit te blijven? Als een sporter een tijd lang helemaal niets zou doen, gaan alle factoren die normaal gezien verbeteren met training, juist achteruit. Dit proces heet ook wel detraining. Vooral het hart-longsysteem gaat achteruit. Na een maand stilzitten neemt de maximale zuurstofopname met vier tot veertien procent af; na langere tijd kan deze tot twintig procent afnemen.6,7 De achteruitgang in maximale zuurstofopname komt voornamelijk door een afname van de
Tips voor het omgaan met teleurstellingen • Zoek steun in je omgeving. Sluit je niet af, maar zoek (telefonisch of online) contact met teamgenoten, coaches, familie, vrienden of een sportpsycholoog. • Wees eerlijk over wat je bezighoudt en over je eventuele zorgen. Doe je niet optimistischer voor dan je je voelt. • Zoek inspirerende verhalen op, bijvoorbeeld in biografieën of documentaires van succesvolle sporters. Leer van hun leerproces. • Blijf trainen.
Trainen is belangrijk om een gevoel van autonomie en identiteit als sporter terug te krijgen hoeveelheid bloed in het lichaam. Dit heeft natuurlijk gevolgen voor duurprestaties. In welke mate prestaties achteruitgaan, is sterk afhankelijk van het soort prestatie, maar in de literatuur zijn verslechteringen van drie tot 25 procent na vier weken inactiviteit beschreven.6
Spierkracht Spierkracht gaat gelukkig minder snel achteruit. Maximale spierkracht bij oefeningen zoals een squat of een bench press hoeft na vier weken zelfs helemaal niet achteruit te zijn gegaan en vermindert na acht tot twaalf weken pas met zeven tot twaalf procent.6,7 Dit komt door een verlies van spiermassa en door slechtere aansturing van de spieren. Hoewel de maximale spierkracht redelijk op peil blijft, geldt dit helaas niet altijd voor het vermogen. Zo konden kajakkers na vijf weken detraining nog evenveel kilo’s bankdrukken als daarvóór, maar wisten ze deze kracht niet meer over te brengen op het water.2 Het lijkt er dus op dat het sportspecifieke vermogen flink achteruit kan gaan, ondanks dat de maximale kracht redelijk op peil blijft.5
29 Prioriteit Gelukkig kunnen de meeste sporters thuis trainen en de detraining binnen de perken houden. Gezien de snelle achteruitgang van het hart-longsysteem is het verstandig om de tijdelijke thuistraining op dit systeem te richten. Krachttraining heeft minder prioriteit omdat kracht minder snel achteruitgaat. Hoe meer een sporter sportspecifiek kan trainen, hoe beter. Dit houdt immers de sportspecifieke vaardigheden en het vermogen op peil.
Een zware tegenslag hoeft niet het einde te betekenen van een succesvolle sportcarrière
Intensiteit Dr. Ellen Maas is specialist topsport bij Kenniscentrum Sport & Bewegen en lid van team Topsport Topics. Artikelen en factsheets zijn na te lezen op www.topsporttopics.nl. Referenties FOTO: SPORTFOTOGRAFIE.NL
Net als in de fase van tapering voor een groot toernooi geldt voor de periode van thuistraining dat sporters moeten proberen hun conditie op peil te houden, terwijl ze misschien minder kunnen trainen dan voor de maatregelen ingingen. Net als bij tapering is het daarom aan te raden om de intensiteit van de trainingen hoog te houden, terwijl het volume en de frequentie van de trainingssessies kunnen worden teruggeschroefd.7 Door thuis de conditie zo veel mogelijk op peil te houden, kunnen sporters snel weer aan de bak als de overheidsmaatregelen weer opgeheven worden – hoewel ze hun training dan ook weer geleidelijk zullen moeten opbouwen. ■
Epke Zonderland: “Als topsporter heb je naar de Olympische Spelen toegeleefd. Nu zou het moeten gebeuren.”
NLcoach en Topsport Topics werken samen De doelstellingen van Topsport Topics sluiten perfect aan bij de doelstellingen van NLcoach, dat het gehele sportkader wil voorzien van betrouwbare kennis. Beiden trekken sinds 2019 samen op. Topsport Topics, dat onderdeel is van Kenniscentrum Sport & Bewegen, heeft als doel om het kennisniveau van het topsportkader te verhogen. Dit gebeurt onder meer door maandelijks 120 sportwetenschappelijke tijdschriften te screenen op praktisch relevante en goed uitgevoerde studies. Van deze studies schrijft Topsport Topics begrijpelijke Nederlandstalige artikelen met een advies voor de sportpraktijk. Daarnaast kunnen professionals uit het topsportkader de leden van Topsport Topics vragen stellen over hun sportprogramma’s. Deze vragen worden beantwoord aan de hand van de nieuwste wetenschappelijke inzichten in de context van de topsportpraktijk. Tot slot zijn er al meer dan dertig factsheets geschreven die als naslag kunnen dienen voor de trainer/coach. Topsport Topics zal interessante artikelen via de nieuwsbrief van NLcoach delen en meewerken bij de organisatie van symposia en workshops als het onderwerp zowel de wetenschap als de sportpraktijk raakt.
1. Fletcher, D. & Sarker, M. (2012). ‘A grounded theory of psychological resilience in Olympic champions’, in: Psychol. Sport Exerc., 13(5):669-678. 2. García-Pallarés, J., Sánchez-Medina, L., Pérez, C.E., Izquierdo-Gabarren, M. & Izquierdo, M. (2010). ‘Physiological effects of tapering and detraining in world-class kayakers’, in: Med. Sci. Sports Exerc., 42(6):1209-1214. 3. Howells, K. & Fletcher, D. (2016). ‘Adversarial growth in Olympic swimmers: constructive reality or illusory self-deception?’, in: J. Sport Exerc. Psychol., 38(2):173-186. 4. Howells, K., Sarkar, M. & Fletcher, D. (2017). ‘Can athletes benefit from difficulty? A systematic review of growth following adversity in competitive sport’, in: Prog. Brain. Res. 234:117-159. 5. McMaster, D.T., Gill, N., Cronin, J. & McGuigan, M. (2013). ‘The development, retention and decay rates of strength and power in elite rugby union, rugby league and American football: a systematic review’, in: Sports Med., 43:367-384. 6. Mujika, I. & Padilla, S. (2000). Detraining: loss of training-induced physiological and performance adaptations. Part I: short term insufficient training stimulus’, in: Sports Med., 30(2):79-87. 7. Mujika, I. & Padilla, S. (2000). ‘Detraining: loss of training-induced physiological and performance adaptations. Part II: long term insufficient training stimulus’, in: Sports Med., 30(3):145-154. 8. NOS sport (2020, 24-03). Zonderland geeft Tokio 2021 een kans: ‘Intentie om door te gaan’. https://nos.nl/artikel/2328203-zonderland-geefttokio-2021-een-kans-intentie-om-door-te-gaan. html. 9. NOS sport (2020, 29-03). Geen badmuts, maar wandelstokken voor zwemduo Kromowidjojo en Weertman. https://nos.nl/ artikel/2328769-geen-badmuts-maar-wandelstokken-voor-zwemduo-kromowidjojo-en-weertman.html. 10. Telesport (2020, 24-03). Mathieu van der Poel: ‘Het is mentaal niet gemakkelijk’. https://www. telegraaf.nl/sport/1233469781/mathieu-van-der-
30
DE JURIDISCHE KANT VAN DE ZAAK
Oud-hockeyinternational Marc Delissen geeft coaches juridisch advies
“ONDUIDELIJKHEID IS IN GESPREK MET CLUB VAAK WEG TE NEMEN” ■
DOOR: EDWARD SWIER
“Praat met elkaar. Probeer er samen uit te komen. In alle redelijkheid.” Marc Delissen, advocaat en mediator, heeft een dringend advies aan alle coaches en clubs die in deze tijden niet precies weten wat ze nu aan elkaar hebben. Er is veel onduidelijkheid over contracten. De coronacrisis schept een nieuwe werkelijkheid. “Maar, daar ben ik van overtuigd, in negen van de tien gevallen komen ze er gezamenlijk echt wel uit.” En anders? Dan is Delissen natuurlijk altijd bereid juridisch advies te geven. Hij zal niet direct aansturen op een proces. “Alle coaches zullen nu ook begrijpen dat het voor verenigingen een lastige tijd is. Je wilt ook niet bekend staan als die trainer die in deze tijd meteen een zaak aanspande. Maar clubs zullen ook moeten begrijpen dat er coaches zijn die hypotheekverplichtingen hebben, die een gezin thuis hebben zitten. Dus zeg ik: praat met elkaar, kom er samen uit. De vraag is namelijk ook hoe een rechter zal reageren. Die zal zich toch afvragen hoe hij om moet gaan met de situatie dat er helemaal geen training gegeven kan worden. Als een terrein vanwege overheidswege dichtgaat, voor wiens rekening is het afgelasten van een training dan?”
Marc Delissen wist als hockeyer een paar dingen zeker. In de maand mei, soms nog begin juni, eindigde de competitie. En daarna volgden belangrijke toernooien met het nationale team. Hij heeft dan ook te doen met al die sporters en coaches die geen flauw idee hebben wanneer hun seizoen wordt herstart. Als het daar überhaupt van komt. “Hoe nu verder? Ik weet het ook nog even niet. Het is een onvoorspelbare tijd.” Vandaag de dag, als partner van het advocatenkantoor Delissen Martens, heeft Delissen echter meer stevige grond onder de voeten. Hij bedrijft nu topsport in de advocatuur. Dat werk gaat door. Delissen adviseert, onderhandelt en procedeert namens zijn cliënten én is als partner van NLcoach bovendien vraagbaak voor coaches met lastige kwesties. “We hebben nog weinig coronagerelateerde vragen gekregen, maar die zullen er ongetwijfeld komen.
31
“Je wilt niet bekend staan als die trainer die in deze tijd meteen een zaak aanspande”
Hoe sterk staat een coach die nu te horen krijgt dat hij zijn geld niet krijgt, omdat de club immers ook geen inkomsten heeft? “Als een coach een arbeidsovereenkomst heeft, is de club (als werkgever) verplicht de coach (als werknemer) het gebruikelijke loon te betalen. De club kan vanaf 6 april 2020 een aanvraag indienen bij het UWV voor compensatie van het loon op grond van de regeling tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW).” “Er zullen ook coaches zijn die werken op basis van een overeenkomst van opdracht. Op deze overeenkomsten zijn de (vaak) dwingendrechtelijke regels van het arbeidsrecht niet van toepassing. Partijen kunnen hier in principe afspreken wat ze willen ten aanzien van bijvoorbeeld de duur, de verlenging en de betaling. Ook specifieke afspraken ten aanzien van de opzegging (bijvoorbeeld tussentijds) kunnen worden gemaakt.” “In deze coronacrisis is er voor zzp’ers die worden geconfronteerd met een inkomstenderving een aantal regelingen van kracht, zoals de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (TOZO). Daar kan vanzelfsprekend een beroep op worden gedaan, maar het verdient aanbeveling om in eerste instantie goed jouw overeenkomst van opdracht met deze specifieke opdrachtgever door te nemen en vervolgens met je opdrachtgever om de tafel te gaan zitten om te bekijken of een acceptabele oplossing voor beide mogelijk is.”
Als er in het contract een afspraak staat tot het einde van het seizoen 2019/2020 moet je dan door als in jouw sport ook na mei nog gespeeld gaat worden? “Nee, als een arbeidsovereenkomst eindigt hebben de werknemer en werkgever over een weer geen verplichtingen meer. De club kan de coach niet verplichten door te werken en de coach kan de club niet verplichten hem in te zetten. De coach en de club kunnen wel gezamenlijk in gesprek gaan over een nieuw contract, bijvoorbeeld voor de duur van de verlenging van het seizoen. Hierbij zal een rol kunnen spelen dat de coaches mogelijk vanaf 1 juni 2020 andere verplichtingen zijn aangegaan. Ook dergelijke afspraken zullen dan alleen in onderling overleg gewijzigd kunnen worden.”
Marc Delissen adviseert coaches. “Hoe nu verder? Ik weet het ook nog even niet. Het is een onvoorspelbare tijd.”
FOTO: PRIVÉARCHIEF
Goed dat we er hier al een aantal kunnen beantwoorden.” Daarbij gezegd: er zijn, nu de eerste gevolgen van de corona-uitbraak duidelijk zijn geworden, nog wel wat juridische vragen. Waar aardbevingen, tsunami’s en overstromingen beoordeeld worden als een ‘act of God’, waardoor veel contracten, en daarbij behorende rechten en plichten, vervallen, is daar voor wat betreft COVID-19 nog geen eensluidend antwoord op. “Als er sprake is van extreme omstandigheden waar beide partijen niks aan kunnen doen, zul je doorgaans samen tot een vergelijk moeten komen. Je hebt er als coach op de lange termijn ook niks aan als veel clubs op hun rug liggen en failliet gaan.”
DE JURIDISCHE KANT VAN DE ZAAK
Kun je als coach aanspraak maken op betalingen voor de maanden dat er niet getraind en gespeeld is? “Ja, het overeengekomen loon moet doorbetaald worden zolang de arbeidsovereenkomst bestaat.”
Is het verstandig om als coach zo snel mogelijk met de club hierover in contact te treden, of even rustig af te wachten? “Het is over het algemeen aan te raden om als coach en club regelmatig in contact te treden over de huidige situatie. Zodoende kunnen zij de mogelijkheden die er zijn én ieders belangen en wensen tijdig bespreekbaar maken.”
Wat zou je coaches adviseren als er een conflict dreigt te ontstaan? FOTO: SHUTTERSTOCK
32
Komen coaches in aanmerking voor een uitkering zoals die door de overheid is aangekondigd? “Met ingang van 17 maart 2020 is de regeling Werktijdverkorting (WTV) stopgezet. Op basis van deze regeling kon de werkgever het loon van de werknemer voor een bepaald deel stopzetten, voor welk deel de werknemer een Werkloosheidsuitkering (WW) kon aanvragen. Voor deze regeling is de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) in de plaats gekomen. Bij een verwacht omzetverlies van ten minste twintig procent, wordt maximaal negentig procent van het loonverlies gecompenseerd. Het omzetverlies wordt berekend over drie maanden vanaf 1 maart, 1 april of 1 mei 2020. Uitgangspunt is het loon over januari 2020 en als dat niet mogelijk is het loon over november 2020. De werkgever dient dus het loon door te betalen en kan met gebruikmaking van de NOW (een deel van) het loon gecompenseerd krijgen van het UWV.”
“Overeengekomen loon moet doorbetaald worden zolang de arbeidsovereenkomst bestaat”
“Ik raad coaches aan in een dergelijk geval eerst juridisch advies in te winnen om de situatie te beoordelen. In dat advies zullen ook de verschillende oplossingen en een plan van aanpak kunnen worden besproken. Wij streven ernaar om in goed overleg tussen de coach en de club tot de best haalbare oplossing te komen. Mocht dat niet lukken, dan schromen wij uiteindelijk niet om een arbitrale of gerechtelijke procedure te starten.”
Als verenigingen niet meer aan hun verplichtingen kunnen voldoen, waar kun je dan als coach nog je recht halen? “Als in het uiterste geval een club failliet gaat, zal de curator de arbeidsovereenkomst (met in achtneming van de opzegtermijn van maximaal zes weken) opzeggen. Ook kan de club uitstel van betaling (surseance) aanvragen. In die situaties kan de coach een WW-uitkering aanvragen. Ook kan op grond van de loongarantieregeling bij het UWV compensatie gevraagd worden voor achterstallig loon, vakantiegeld, vakantiedagen en eventuele pensioenpremies.”
Welke lessen zullen we hieruit moeten trekken bij het opstellen van toekomstige contracten? Moet dat allemaal nog veel beter dichtgetimmerd worden? “Wij adviseren werkgevers altijd eens per jaar de gebruikelijke arbeidsovereenkomsten up-to-date te maken. Ook als er nieuwe wetgeving is, moeten de model arbeidsovereenkomsten altijd opnieuw beoordeeld worden. Vanaf 1 januari 2020 is bijvoorbeeld de Wet Arbeidsmarkt in Balans in werking getreden, welke veel gevolgen heeft voor oproepovereenkomsten. Dit kan aanleiding zijn de modelovereenkomsten te herzien of bestaande arbeidsovereenkomsten aan te passen. Voor coaches (werknemers) is het altijd aan te raden om, voorafgaand aan de ondertekening van de arbeidsovereenkomst, deze overeenkomst door een juridisch adviseur te laten beoordelen.” ■ Meer informatie: www.delissenmartens.nl.
DONDERDAG 17 EN DONDERDAG 24 SEPTEMBER 2020 TE ERP
LEERGANG ‘DIEPE MOTIVATIONELE DRIJFVEREN’ De motivatieleer is een van de meest onderzochte gebieden binnen de sportpsychologie. Voor trainer-coaches is het bijzonder waardevol de drijfveren van hun sporters te kennen. Immers de ene sporter kent in dit opzicht andere behoeften dan de andere sporter. Net als het ActionType-profiel bevestigen de diepe drijfveren de lichaam-geestverbinding. Daar waar het ActionType-profiel inzicht geeft in de handelingsvoorkeuren (mentaal en motorisch), leggen de Diepe Motivationele Drijfveren de voorwaarden om tot gemotiveerd handelen over te gaan bloot. In het verhogen van de train- en coachbaarheid van sporters zijn beide aspecten voor de coach een groot goed in het leveren van maatwerk. Deze leergang geeft je alle actuele informatie over deze drijfveren en leert je hoe je dit inzicht kunt gebruiken in de praktijk. Meer informatie vind je hier. VRIJDAG 2 EN VRIJDAG 9 OKTOBER 2020 TE EINDHOVEN
CURSUS ‘KRACHTTRAINING OP BASIS VAN MOTORISCHE VOORKEUREN’ De ActionType Academy heeft in samenwerking met NLcoach de cursus ‘Krachttraining op basis van motorische voorkeuren’ ontwikkeld. In twee avonden behandelen experts Edwin Mortier en Peter Murphy de belangrijkste motorische principes, leren ze je hoe deze door middel van testen per sporter bepaald kunnen worden en hoe je deze toepast in de krachttraining en core stability-training. Hierbij wordt voortdurend de link gelegd naar de nieuwste inzichten vanuit motorisch leren. Meer informatie vind je hier. MAANDAG 12 OKTOBER 2020 TE AMSTERDAM
THEMABIJEENKOMST ‘HERKENNEN EN COACHEN OP GEDRAGSPATRONEN’ In één avond leer je kijken naar Wie in plaats van Wat. Met praktische voorbeelden uit de (top)sport leer je om gedragspatronen te herkennen en daadwerkelijke gedragsverandering te coachen. Maak je sporters bewust van zichzelf en geef ze de rust om hun droom na te jagen en om iets unieks te presteren. Docent Daan Ruijter vertelt je er alles over. Meer informatie vind je hier.
Aanmelden is mogelijk via de linkjes. Zo is ook meer informatie over de cursussen te vinden.
Nog geen lid of abonnee? Meld je hier aan!
