Alles over massage nr 1 - 2022

ALLES OVER

Jaargang 67 | Nr. 1 - 2022

MASSAGE Hét vakblad voor kwaliteit in de massagebranche

Massage en Parkinson

Veelvoorkomende knieblessures bij wielrenners

Wat doe je als masseur als je een eetprobleem vermoedt bij een cliënt?

Over de rug van Chemodol

U kent Chemodol, de hypo-allergene afwasbare massage-olie. Maar Chemodis heeft meer massage-oliën.

Zoals Chemotherm, een massage-emulsie met milde en verantwoorde warmtewerking. Het zuiver plantaardige Olivine, zonder conserveermiddelen en emulgatoren.

Chemovine, speciaal voor de sterk behaarde huid.

En, speciaal voor de overgevoelige huid, Chemoderm met natuurlijke werkstoffen en de ongeparfumeerde Baselin Emulsion met biologische eigenschappen. Uw leveranciers kunnen u er alles over vertellen.

Of bel voor meer informatie: 0800-chemodis (0800-24 36 63 47). www.chemodis.nl

Dat ligt voor de hand

Chemodis B.V. | Para-medische Farmacie | Postbus 9160 | NL-1800 GD Alkmaar | Tel. +31 (0)72 - 520 50 83 |Fax +31 (0)72 - 512 82 14

Anja Bruinsma Directeur NGS Beste lezer,

Deze Wkkgz bestaat sinds 2017. Wil je er aan voldoen, dan moet je een aantal zaken op orde hebben, zoals werken volgens professionele standaarden (een geldige licentie hebben), werken met een cliëntendossier en aangesloten zijn bij een klachtenregeling als Wkkgz. Veel masseurs besloten in 2017 dat deze wet niet op hen van toepassing was.

Dat veranderde opeens in december.

Wie onder de wet viel, had een duidelijk voordeel: je mocht open zijn tijdens de lockdown. We kregen als NGS heel veel vragen en hebben ook een webinar georganiseerd. Deze is overigens nog steeds terug te kijken.

Feit is dat eigenlijk een heel groot deel van de masseurs onder de wet zou moeten vallen, tenzij je vooraf besluit om nooit iemand met een zorgvraag te masseren.

Maar is er anno 2022 nog wel iemand die geen fysiek of mentaal gezondheidsprobleem heeft? Ik schat dat zeventig procent van alle cliënten bij een masseur komt

met een zorgvraag, de een weliswaar zwaarder dan de ander.

Een van de eisen vanuit de Wkkgz is het werken met een cliëntendossier. Het NGS-examen toetst daar al jaren op. Wij staan voor kwalitatief goede zorg en het cliëntendossier is daar een onderdeel van. Ik snap het dan ook echt niet dat er nog steeds exameninstituten zijn die niet daarop toetsen. Het maakt hun examens makkelijker en goedkoper, maar het leidt masseurs op die niet aan de eisen van de Wkkgz voldoen en dus niet in de positie zijn om cliënten met een zorgvraag te behandelen.

Het NGS wil daarom nogmaals de andere branche- en examenorganisaties oproepen om met ons in gesprek te gaan. We moeten samen het algehele niveau van de masseurs in Nederland op een hoog niveau brengen en daar hoort een afgestemde toetsing bij.

Een ander onderdeel van de Wkkgz is dat je kunt doorverwijzen naar meer gespecialiseerde zorgverleners. Als je als zorgverlener een cliënt doorstuurt naar een andere zorgverlener, moet je kijken of hij of zij de juiste kwalificaties heeft. Stuur je dus een cliënt door naar fysiotherapeut X, dan moet die zijn licenties op orde hebben.

Andersom geldt dat ook. Huisartsen, fysiotherapeuten en andere zorgverleners die een patiënt willen verwijzen naar een masseur, moeten weten wat de kwaliteit

3

is van die masseur. Dat betekent dat een NGS-masseur een geldige licentie moet hebben. Het licentiesysteem is dus niet alleen iets van het NGS. We zorgen daarmee dat al onze masseurs kwalitatief goede zorg kunnen leveren en daarmee een plek in het zorglandschap verdienen.

Verderop in dit magazine wordt de Wkkgz nog eens schematisch uitgelegd en op Allesovermassage.nl staat een uitgebreid artikel. Voor nu wens ik iedereen veel leesplezier met dit compleet vernieuwde magazine.

www.allesovermassage.nl

Afgelopen december moesten de contactberoepen opnieuw dicht. Na bijna twee jaar coronacrisis was dat weer een domper voor veel masseurs. De regels omtrent sluiting waren echter anders dan de vorige keren. Waar eerst werd gekeken naar onder andere de zorgverzekeringswet, werden nu een aantal contactberoepen uitgezonderd op basis van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz).

Jaargang 67 | Nr. 1 - 2022

ALLES OVER

MASSAGE Hét vakblad voor kwaliteit in de massagebranche

Alles over massage is een uitgave van het Nederlands Genootschap voor Sportmassage (NGS).

www.allesovermassage.nl

6 Wat doe je als masseur als je een eetprobleem vermoedt bij een cliënt?

“Nietsdoen is geen optie”

4

13 Hydromassage biedt warmte en comfort aan cliënten die alleen op hun rug kunnen liggen

EN VERDER: 16. Examenvraag 18. De kracht van essentiële oliën 21. Minder sportblessures door corona, maar wel fors meer hardloopblessures 25. Wat doet de klachtenfunctionaris van het NGS? 28. Infographic Wkkgz 30. Uit de Markt 32. Uit de Markt: FIT

34

37. Veelvoorkomende knieblessures bij wielrenners 40. Uit de markt 41. Uit de markt: tip van Albert 42. Dubbelleven: Monique van Haren

Grensoverschrijdend gedrag in de sport Het Centrum Veilige Sport kan ook masseurs helpen die vragen of zorgen hebben

56. Het NGS is er voor jou 58. Column Jeffrey Jansen

5

www.allesovermassage.nl

47. Ziekte van Parkinson

ACHTERGROND Wat doe je als masseur als je een eetprobleem vermoedt bij een cliënt?

“NIETSDOEN IS GEEN OPTIE” Door Tessa de Wekker

FOTO: SHUTTERSTOCK

www.allesovermassage.nl

Eén procent van de mensen kampt met eetproblematiek. Maar in de sport ligt dat percentage rond de twintig procent. Grote kans dat jij als masseur een sporter op de bank hebt liggen die problemen met eten heeft. Wat doe je dan?

“Nietsdoen is geen optie”, zegt Lisa de Vilder.

6

(W)eet wat je doet is in 2018 opgericht door sportpsycholoog Karin de Bruin, die zich al sinds 2000 bezighoudt met eetstoornissen in de sport en dans. Het doel van (W)eet wat je doet, is het voorkomen en het vroegtijdig signaleren van eetproblematiek door atleten, ouders, coaches en begeleiders te trainen in wat gezonde voeding is, hoe je verschillende eetproblematieken herkent, wat de gevolgen daarvan kunnen zijn en hoe je het gesprek erover aangaat en mogelijke oplossingen.

“Een vroege signalering is ontzettend belangrijk”, zegt sportpsycholoog Amber van Es. Daarmee zijn (ernstige) gevolgen voor de gezondheid en achteruitgang van de sportprestaties te beperken.

Verstoord eetgedrag betekent niet meteen dat er sprake is van een eetstoornis. Het kan wel leiden tot een stoornis. Verstoord eetgedrag is bij sporters lastiger te herkennen dan bij andere mensen. Lisa: “Sporters eten over het algemeen anders dan ‘gewone’ mensen. Ze vragen iets anders van hun lijf dan iemand die een kantoorbaan heeft.” Sporters letten veel meer op wat ze eten en drinken. Het afwijkende voedingspatroon maakt het lastiger om in te schatten wat normaal is en wanneer grenzen worden overschreven. “Waar het om gaat is een onderscheid maken tussen functioneel en dysfunctioneel eetgedrag.

Wanneer gaat het een sporter meer kosten dan het hem oplevert?”, zegt Amber.

Wat signalering bemoeilijkt, is dat regels omtrent bijvoorbeeld een gezond BMI voor sporters anders liggen dan voor mensen in de ‘normale’ populatie. Een

[FOTO CAROLA MINKELS INVOEGEN] Carola Minkels: “In het eerste gesprek kun je het proces bij een sporter om erover na te denken in gang zetten.”

lichaamsgewicht dat in eerste instantie normaal lijkt, kan een eetprobleem maskeren. “Sporters hebben meer spiermassa dan andere mensen. Spieren zijn zwaarder dan vet. Het gewicht van een topsporter kan daardoor gezond lijken, maar er kan toch sprake zijn van ondervoeding of een te laag vetpercentage”, zegt Carola Minkels, bewegingswetenschapper en voormalig topacrogymnast.

Een eetstoornis herkennen Toch zijn er wel degelijk zaken waaraan je een (beginnende) eetstoornis kunt herkennen, zeker als masseur. “Het meest voor de hand liggende is natuurlijk snel gewichtsverlies. Zeker als je iemand eens in de twee weken in plaats van dagelijks ziet, zal dat snel opvallen. Voor een masseur helemaal, omdat die het hele lijf van een sporter ziet”, zegt Carola. Lisa: “Maar ook plotselinge gewichtstoename kan een aanwijzing zijn.”

De grootste no-go bij vrouwelijke sporters is het uitblijven of verdwijnen van de menstruatie (amenorroe). Dit wordt wel eens verklaard door het vele trainen op jonge leeftijd en als normaal gezien, zeker in sporten als turnen. Maar meestal is het niet het aantal trainingsuren dat leidt tot amenorroe, maar ondervoeding. “Het is goed als coaches en andere begeleiders zoals masseurs daarvan op de hoogte zijn en kunnen aangeven bij een sporter: misschien is dit wel een probleem. En niet zeggen dat het erbij hoort en normaal is, want het is niet normaal”, zegt Lisa.

Andere zaken waaraan een mogelijke eetstoornis is te herkennen, zijn dehydratatie (onder andere te herkennen aan een droge huid die niet makkelijk terugveert) en veel kleine blessures die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben en niet eenvoudig te verklaren zijn, maar elkaar wel snel opvolgen. Ook dikke haren op de onderarmen, haaruitval, tandproblemen en verkleuring van de huid zijn tekenen

Het doel van (W)eet wat je doet, is het voorkomen en het vroegtijdig signaleren van eetproblematiek 7

www.allesovermassage.nl

Signalering

FOTO: ELKE ALBERS

Zij is sport- en prestatiepsycholoog en als voormalig topbokster heeft ze veel en lang gestreden met de weegschaal. Nu zet ze zich samen met zeventien collega’s van het (W)eet wat je doet-team in om eetproblematiek in de (top)sport bekender en bespreekbaar te maken onder atleten, ouders, trainers, (medisch) begeleiders en bestuurders.

ACHTERGROND Amber van Es is sportpsycholoog. Ze heeft zelf aan cheerleading gedaan en deed mee aan het WK. Haar tijd als cheerleader was een constante strijd met haar gewicht. Bij elk nieuw dieet voelde ze zich dikker en waardelozer en op het WK dacht ze dat ze niet goed genoeg was omdat ze zelf vond dat ze niet aan het schoonheidsideaal van de sport voldeed.

Door een diëtist werd ze op het juiste spoor gezet en leerde ze dat voeding een vriend is tijdens het sporten en niet de vijand.

Lisa de Vilder is sport- en prestatiepsycholoog en deed als boksster mee aan EK’s en WK’s. Haar trainers dachten dat ze beter zou presteren in een lagere gewichtsklasse en omdat die niet-olympisch was, moest ze nog lager gaan, tot onder de 60 kilo. Wat volgde was een continu gevecht met de weegschaal tot ze steeds meer lichamelijke en mentale klachten kreeg en stopte met de sport. Jaren en veel begeleiding door zowel een sportdiëtist als sportpsycholoog later werd ze Nederlands kampioen in de klasse tot 69 kilo.

Carola Minkels is bewegingswetenschapper en doet promotieonderzoek naar motorisch leren. Als acroymnaste won ze in 2016 brons op het WK. Continu werd er op haar gewicht gelet en elke week moest ze net als haar teamgenoten op de weegschaal van haar trainers. Ze moesten voor elk groot toernooi een paar kilo afvallen, maar kregen geen informatie over hoe ze dat veilig konden doen. Hoewel ze zelf geen eetproblemen heeft overgehouden aan haar sportcarrière, heeft ze het bij collega-gymnasten goed mis zien gaan.

FOTO: ELKE ALBERS

Wie zijn Amber van Es, Lisa de Vilder en Carola Minkels?

Amber van Es: “Sportpsychologen en gespecialiseerde sportartsen kunnen helpen bij de vervolgstappen.”

aan de wand. Lisa: “Veel en onverklaarbare blauwe plekken komen ook voor. Die kunnen wijzen op een verstoord bloedbeeld en dat kan weer een teken zijn van een eetstoornis. En van veel braken gaan de klieren in de nek opzetten. Dit kun je zien aan zogenaamde hamsterwangetjes.”

Bij één of meerdere van deze signalen moeten de alarmbellen gaan rinkelen, zeggen de drie. “Dat moet je heel serieus nemen.”

www.allesovermassage.nl

Een vermoeden, en dan?

Begeleiders moeten ervoor waken dat ze de problematiek van een sporter in hun eentje gaan dragen

8

Wat doe je op het moment dat je als masseur bij een cliënt, want dit geldt natuurlijk ook voor cliënten die geen (top)sporter zijn, een vermoeden hebt van verstoord eetgedrag of een eetstoornis? Amber: “Ik zou in eerste instantie de vraag terugleggen bij je cliënt. Goh, ik zie dat je wat uitgedroogd bent of blauwe plekken hebt.

Wil je daar wat over vertellen? Daarmee kun je wellicht aanvoelen of iemand zich aangevallen voelt of juist denkt: eindelijk

iemand die mijn problemen ziet. Vaak is verstoord eetgedrag iets dat stiekem gebeurt en niemand mag weten. Iemand die dan ziet wat er aan de hand is, kan ook een opluchting zijn.”

Het gesprek aangaan is niet makkelijk.

Vaak zal de sporter, zeker in eerste instantie, ontkennen dat er een probleem is.

“Dat kan ook komen door onwetendheid.

Fysieke en mentale symptomen worden vaak niet aan elkaar gekoppeld door de sporter”, zegt Lisa. Carola: “Vaak denken ze dat ze gezond bezig zijn. In het eerste gesprek kun je het proces bij een sporter om erover na te denken in gang zetten, ook al lijkt dat niet zo. Na zo’n gesprek kan er een belletje gaan rinkelen. Ik ben misschien toch niet zo gezond bezig en ik heb hulp nodig.” Ook als het belletje niet meteen gaat rinkelen, is het aan te raden het gesprek te blijven aangaan. “Ook als het de eerste, tweede, derde keer niet lukt. Wees begripvol en oordeel niet, maar wees wel eerlijk. Zeg wat je ziet. Ik zie dat je bent afgevallen of aangekomen, ik zie een uitgedroogde huid, ik maak me zorgen.”

Geheimhoudingsplicht Na het signaleren is het van belang om er zo snel mogelijk een derde partij bij te halen. Het liefst een gespecialiseerde hulpverlener, maar als die stap te groot is iemand in de kring rond de sporter, zoals een ouder of een andere begeleider. Dat kan botsen met de vertrouwensrelatie die je als masseur hebt met de sporter. Volgens de NGS-beroepscode heeft de masseur een geheimhoudingsplicht van alles wat hem of haar in vertrouwen is verteld of wat hij of zij gezien of gehoord geeft.

Alleen bij toestemming van de cliënt mag informatie aan derden worden gegeven.

Er is echter één uitzondering: het zwijgen mag verbroken worden als er een conflict ontstaat tussen de geheimhoudingsplicht en de plicht om ernstige schade aan de cliënt of een ander te voorkomen.

Bij één of meerdere signalen moeten de alarmbellen gaan rinkelen

“Een eetstoornis kan ernstige schade tot gevolg hebben”, zegt Amber.

In dezelfde beroepscode staat ook dat een masseur verplicht is hulp te zoeken in situaties waar hij of zij alleen niet uitkomt.

Bovendien mag een masseur geen verantwoordelijkheden accepteren die buiten de grenzen van zijn/haar deskundigheid en/ of beroepsverantwoordelijkheid liggen.

In dergelijke gevallen dient de masseur adequaat door te verwijzen.

Zorgkaart De beroepscode biedt dus ruimte om zorgen over een cliënt te delen met de juiste hulpverlener. Het (W)eet wat je doet-team zegt dat begeleiders ervoor moeten waken dat ze de problematiek van een sporter in hun eentje gaan dragen. Een oplossing kan zijn je zorgen te delen met de vertrouwenspersoon van de vereniging of organisatie. “Zonder daarbij namen te noemen”, zegt Carola. Amber: “Dan heb je iemand die samen met jou de verantwoordelijkheid draagt. Als je het in je eentje gaat dragen, wordt het heel zwaar. En als het dan toevallig misgaat omdat diegene echt geen hulp wil zoeken, kun jij je schuldig voelen omdat je niets gedaan hebt. Die weg wil je echt niet inslaan.”

Een andere mogelijkheid is contact opnemen met (W)eet wat je doet.

Amber: “Zonder namen te noemen kunnen we kijken wat de mogelijkheden zijn. We hebben ook een zorgkaart op de site staan. Dat zijn mensen in de buurt die gespecialiseerd zijn in eetstoornissen. Bijvoorbeeld sportpsychologen en gespecialiseerde sportartsen. Die kunnen ook helpen bij de vervolgstappen.”

9

Ze raadt aan om altijd transparant en eerlijk te blijven naar de sporter. “Zeg niet dat je niets gaat zeggen en vervolgens hoort de sporter dat je het wel met collega X hebt besproken. Het is belangrijk om de vertrouwensband niet te schaden, want ze hebben waarschijnlijk al zo weinig mensen die ze in vertrouwen durven nemen.

Ondersteun de sporter, maar wees wel eerlijk. Zeg dat je het net in je eentje kunt dragen en dat je het wilt bespreken met een arts, een collega-begeleider van de sporter of een vertrouwenspersoon.” ● Voor meer informatie: www.weetwatjedoet.nl.

Lisa de Vilder: “Fysieke en mentale symptomen worden vaak niet aan elkaar gekoppeld door de sporter.”

ACHTERGROND

WELKE EETSTOORNISSEN ZIJN ER? Anorexia nervosa

Bij boulimia nervosa is honger geen aanleiding om te eten, het gaat om het eten zélf

www.allesovermassage.nl

De bekendste eetstoornis is waarschijnlijk anorexia nervosa.

Mensen met deze ziekte willen extreem dun zijn, en zelfs als er sprake is van (ernstig) ondergewicht zien ze zichzelf als dik. Mensen met anorexia zijn obsessief bezig met hun gewicht. Sporters met anorexia hebben de neiging extreem veel te trainen, soms tegen het advies van trainers of medisch begeleiders in. Dat kan leiden tot blessures en overtraindheid.

(Mogelijke) symptomen: (extreem) ondergewicht, uitblijven of verdwijnen van de menstruatie, lage weerstand, verminderde concentratie, het vaak koud hebben, weinig calorie-inname, maag- en darmklachten, braken, laxeren, eetbuien, extreem trainen, uitdroging, blauwe plekken, veel (kleine) blessures, haaruitval, stinkende adem, huidverkleuring, sociaal isolement.

Anorexia athletica

Boulimia nervosa

De eetstoornis anorexia athletica komt alleen voor bij sporters.

Vaak voldoen sporters niet aan alle klinische criteria van anorexia nervosa. Het eetgedrag van sporters kan bijvoorbeeld veranderen gedurende het seizoen, al naargelang er sprake is van een wedstrijd- of trainingsperiode. Ook komt het voor dat sporters wél redelijk tevreden zijn over hun lichaamsbeeld. Ten slotte liggen de regels omtrent gewichtsverlies en een gezond BMI voor sporters anders dan voor mensen in de ‘normale’ populatie. Een sporter met een gezond BMI kan toch ondergewicht hebben. Als criterium voor anorexia athletica geldt daarom een gewichtsverlies van minimaal vijf procent in korte tijd, dat niet verklaard kan worden door een andere aandoening.

(Mogelijke) symptomen: anders onverklaarbaar gewichtsverlies van minimaal vijf procent in korte tijd, extreme angst om aan te komen, weinig calorie-inname, maag- en darmklachten, uitblijven of verdwijnen van menstruatie, braken, laxeren, eetbuien, extreem trainen, sociaal isolement.

Boulimia is moeilijker te herkennen dan anorexia. Mensen met boulimia hebben een obsessie voor eten en gewicht, maar in tegenstelling tot mensen met anorexia hebben de meeste patiënten een normaal gewicht. Wel vinden ze zichzelf te dik. Eetbuien waarbij men de controle over het eetgedrag totaal verliest springen het meest in het oog. Honger is geen aanleiding om te eten, het gaat om het eten zélf. Na een eetbui wil men het eten weer snel kwijtraken, door braken of het gebruik van laxeermiddelen of diuretica. Ook extreem sporten of vasten wordt gebruikt om de eetbui te compenseren.

(Mogelijke) symptomen: vaak naar het toilet na het eten, braken, het gebruik van laxeermiddelen, diuretica of klysma’s, opgezette klieren in de hals vanwege het vele braken, extreem trainen, vasten, sociaal isolement, slechte huid, onregelmatige menstruatie, stelen van voedsel, stemmingswisselingen, minderwaardigheidsgevoel, angsten en depressie, eenzaamheid, tandproblemen, gewichtsschommelingen, uitdroging, keelpijn, spierkramp.

10

Eetstoornissen NAO

Biggarexia wordt ook wel omgekeerde anorexia, spierdysmorfie of adoniscomplex genoemd. Deze eetstoornis komt vaker voor bij mannen dan vrouwen. De eetstoornis wordt veroorzaakt door een obsessie voor spiermassa. Zelfs al zijn mensen met biggarexia groot en gespierd, ze zien zichzelf als klein, zwak en dun. Net als bij anorexia is er dus sprake van een verstoord zelfbeeld. Mensen met biggarexia doen vaak extreem veel krachttraining en nemen zeer veel eiwitrijke voeding tot zich. Ook het gebruik van anabole steroïden komt vaak voor.

(Mogelijke) symptomen: extreem veel sporten, obsessie met het lichaam, het steeds opmeten van verschillende delen van het lichaam, het lichaam verhullen of er beter laten uitzien door middel van kleding of cosmetica, verstoord zelfbeeld, sociaal isolement, angsten en depressieve gevoelens, gebruik van anabole steroïden.

NAO staat voor niet anderszins omschreven eetstoornissen. Ze voldoen niet aan alle klinische criteria van anorexia nervosa of boulimia nervosa, maar wel aan een aantal kenmerken van één of beide aandoeningen. Ook anorexia athletica en biggarexia vallen onder eetstoornissen NAO. Iemand met NAO is obsessief met eten, het gewicht en het lichaam bezig en net als bij de andere stoornissen kan dit leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.

Zelfs al zijn mensen met biggarexia groot en gespierd, ze zien zichzelf als klein, zwak en dun

11

www.allesovermassage.nl

Biggarexia

ACHTERGROND Het gebruik van anabole steroïden kan leiden tot stoornissen aan de lever, hart- en vaatziekten en psychische veranderingen

Mogelijke gevolgen van eetstoornissen

Een tekort aan kalium zorgt ervoor dat het hart niet meer goed kan samentrekken, waardoor ritmestoornissen kunnen ontstaan.

Ook een hartstilstand is een mogelijk gevolg. Kaliumtekort kan ook leiden tot beschadigingen aan nieren en lever.

Vruchtbaarheid, zwangerschap en bevalling Vrouwen met langdurige eetstoornissen lopen een groter risico op vruchtbaarheidsproblematiek. Ook kunnen problemen rond zwangerschap en bevalling ontstaan. Zo is er vaker sprake van een laag geboortegewicht, vroeggeboorte of een keizersnede.

Gebitsproblemen Regelmatig braken veroorzaakt problemen aan het gebit, zoals tanderosie. Het zuur in het braaksel lost namelijk het tandglazuur op. Tanderosie zorgt er weer voor dat er gaatjes ontstaan.

Het zuur kan ook de speekselklieren en slijmvliezen aantasten.

www.allesovermassage.nl

Botdichtheid Ondervoeding kan leiden tot een slechtere botdichtheid. Sporters kunnen daardoor last krijgen van stressfracturen en op langere termijn kan vroegtijdige osteoporose (botontkalking) optreden.

Mogelijke gevolgen van anabolengebruik

Tekort aan vitaminen en mineralen: bloedarmoede, hart- en nierproblemen Ondervoeding kan leiden tot een tekort aan vitaminen en mineralen. Bloedarmoede (tekort aan ijzer) komt het meest voor.

Bloedarmoede zorgt vrijwel zeker tot mindere sportprestaties, aangezien ijzer essentieel is voor het transport van zuurstof door het lichaam. Tekort aan kalium is slecht voor hart, lever en nieren.

Het gebruik van anabole steroïden kan leiden tot stoornissen aan de lever, hart- en vaatziekten en psychische veranderingen zoals toename van agressie. Bij mannen kan het voor verminderde vruchtbaarheid zorgen. Vrouwen kunnen last krijgen van menstruatiestoornissen en androgene effecten. Jongeren kunnen eerder stoppen met groeien. ●

12

ACHTERGROND Hydromassage biedt warmte en comfort

“IDEAAL VOOR CLIËNTEN DIE ALLEEN OP HUN RUG KUNNEN LIGGEN” Door Joyce Smits Beeld: ATS Opleidingen

Bij hydromassage ligt de cliënt comfortabel op met warm water gevulde meebewegende kussens. De massagevorm is ontworpen door John Holman, een Engelsman die talrijke kwalificaties heeft in de massage en op het gebied van gezondheid en fitness. Hij is reeds dertig jaar werkzaam in deze sector. In zijn praktijk trof hij mensen die niet op hun buik konden liggen, maar wel massage nodig hadden.

Twee doelen Theo: “Zwangere vrouwen zijn een goed voorbeeld. Of mensen met fybromyalgie, die langdurig chronische pijn hebben in hun spieren en bindweefsel. Ook voor ouderen is het vaak lastig om te draaien op een massagebank. Je kunt ook denken aan mensen met ademhalingsproblemen.

Voor hen is het vaak zeer onprettig om op de buik te liggen.”

13

Holman bedacht dat het mogelijk moest zijn dat een cliënt plaatsneemt op een meeverende, comfortabele ondergrond.

Hij ontwierp kussens die kunnen worden gevuld met warm water. Zo kan de cliënt de gehele behandeling op zijn of haar rug blijven liggen en door de optimale ondersteuning van de wervelkolom ligt hij of zij in een gerieflijke positie. Ook bij ernstige rugklachten bijvoorbeeld treedt zo ontspanning op.

www.allesovermassage.nl

De behandeling wordt nog niet op grote schaal toegepast in Nederland. Toch biedt hydromassage veel extra mogelijkheden en zeker ook extra comfort. Daarom vindt ook Theo Vis, eigenaar van ATS Massageopleidingen, het jammer dat deze vorm van massage nog relatief weinig wordt gedaan. “Het wordt wel gegeven, maar het komt nog niet heel veel voor, terwijl het wel heel fijn is.”

ACHTERGROND

www.allesovermassage.nl

“De warmte die bij een hydromassage diep doordringt in de spieren is erg aangenaam” Theo Vis, van oorsprong afkomstig uit de commerciële wereld maar sinds 2005 eigenaar van ATS Massageopleidingen, vertelt dat hydromassage twee doelen dient. “Er is natuurlijk het wellnesseffect. Het is heel fijn om op een warme ondergrond te liggen. Net zoals bij een hotstonemassage is de warmte die diep doordringt in de spieren erg aangenaam.

En het is niet alleen warm, maar ook nog eens zacht en meebewegend in de positie van je lichaam. Daarnaast kun je met hydromassage cliënten behandelen die normaal niet behandeld kunnen worden en dat is natuurlijk een enorme verrijking.

Zwangere vrouwen kunnen gewoon op hun rug blijven liggen terwijl hun rug toch gemasseerd kan worden. Het doel van de hydromassage op zich is dezelfde als die van een gewone massage. Nu komt alleen de warmte erbij. Spieren zijn ontvankelijk voor warmte en afvalstoffen worden makkelijker afgevoerd.”

Voordelen masseur Hydromassage biedt mogelijkheden om nieuwe cliëntencategorieën te behandelen. Naast reeds genoemde personen voor wie deze behandeling zeer welkom kan zijn, kan het lijstje nog een stuk worden uitgebreid; mensen met rug- en/of nekklachten die moeilijk op hun buik kunnen liggen, mensen met een zware lichaamsbouw, met maag- en darmstoornissen, cliënten die een bypass- of buikoperatie hebben ondergaan en mensen met reuma. Ook lymfedrainage is goed op deze kussens uit te voeren, zegt Theo.

Ook zijn er veel voordelen voor de masseur, vertelt hij. “De behandelaar hoeft aanzienlijk minder kracht te gebruiken.

Het is voor de masseur echt een stukje verlichting van het werk. Door de waterkussens en de zwaartekracht van de cliënt kan een zeer intensieve behandeling

14

worden uitgevoerd. Omdat de warmte ontspannend werkt voor de spieren, kan de masseur sneller overgaan naar effectieve behandeling, zoals petrissages en fricties.”

De kussens worden gevuld met warm water, waarvan de temperatuur ligt tussen de 35 en 45 graden Celsius. Het kussen voor de rug wordt gevuld met warmer water dan het kussen voor de benen. Het gebruik van kokend water is absoluut uitgesloten. De hoeveelheid water is afhankelijk van het gewicht van de cliënt.

Hoe lichter de cliënt is, hoe meer water en hoe zwaarder de cliënt is, hoe minder water er wordt gebruikt. Te veel water in de kussens geeft een instabiliteit aan de cliënt, te weinig water geeft problemen met het uitvoeren van de massagetechnieken.

Ontluchten is zeer belangrijk. Slecht of niet ontluchten geeft instabiliteit en leidt ook tot klotsen van de kussens, wat onrustig werkt. De overtollige lucht verdwijnt door een vegende beweging van de onderarm over het kussen te maken in de richting van de vuldop.

Uiteraard zijn er ook bij hydromassage, evenals bij andere behandelingen, indicaties waarbij behandeling wordt afgeraden.

Hoge bloeddruk, ontstekingen, koorts, griep, steenpuisten en spataderen zijn symptomen waarbij wordt geadviseerd hydromassage niet toe te passen. Bij acute blessures waarvan de oorzaak niet bekend is, wordt aangeraden een arts te raadplegen. “Belangrijk is ook dat je van de client, voordat hij of zij gaat liggen, eerst de rug

Een uitkomst en benen bekijkt en onderzoekt op wonden, wratten, moedervlekken en andere oneffenheden”, zegt Theo.

Hij zou graag zien dat hydromassage terrein gaat winnen in Nederland. “Het is een leuke behandeling voor de masseur én voor degene die wordt gemasseerd. De intensiteit is hoger dan bij een hotstone­ massage. Daarbij ligt her en der een warme steen op het lichaam, waarbij je zeer moet uitkijken dat de stenen niet te warm zijn, omdat ze over alle delen van het lijf liggen. Dat gevoel van warmte leert de behandelaar goed aanvoelen, maar in je handen is het gevoel van warmte toch heel anders dan wanneer je het op iemands lichaam legt.”

Theo denkt dat hydromassage in veel praktijken praktisch gezien vrij eenvoudig aan de behandelingen toegevoegd kan worden. “Een vereiste is een keukenblokje om de kussens te vullen. Als je in je praktijk slechts een klein fonteintje hebt, wordt het lastig. Voor een masseur zijn de randvoorwaarden wel redelijk bewerkelijk.

Je moet de kussens vullen, ze naar de tafel dragen, leeg laten lopen en schoonmaken.

Een zak weegt gauw twintig kilo als deze gevuld is. Maar goed, ik heb hotstonemassages gegeven, daarbij moest ik ook alle stenen schoonmaken!”

Zeker als je in je praktijk gericht bent op ouderen, is hydromassage het overwegen waard, zegt Theo. “Natuurlijk, het vereist een stukje opleiding. Hoeveel warmte iemands lichaam kan verdragen bijvoorbeeld, is een gevoelskwestie. Maar de ontspanning die deze vorm van massage met zich meebrengt, is enorm. Doorverwijzen naar collega’s komt in onze branche veel voor. Hydromassage is zo’n vorm van massage die voor specifieke cliënten heel geschikt is. Waar een behandeling anders uitgesloten zou zijn, brengt hydromassage voor hen de uitkomst.” ●

“Spieren zijn ontvankelijk voor warmte en afvalstoffen worden makkelijker afgevoerd” 15

www.allesovermassage.nl

Contra-indicaties

Examenvraag

Hoe zat het ook alweer?

Het examen. Zo lang naar toe geleefd, en binnen een paar uur was het voorbij.

Met als beloning het diploma tot NGS-masseur. Maar hoe zat het ook alweer met die kuitspier, Balinese kokosolie of hygiëne? Om ieders geheugen even op te frissen, nemen we elk nummer een vraag uit het examen door. De vraag is gesteld en beantwoord door Guus Bloemers, fysiotherapeut en voormalig voorzitter van de toetsingscommissie van het NGS.

Wat is een specifieke eigenschap van het lymfestelsel?

Om op deze vraag het antwoord te geven, frissen we het geheugen even op over lymfe en het lymfesysteem. Lymfe is een heldere vloeistof die voornamelijk bestaat uit water met daarin afvalstoffen, eiwitten en vetten, maar ook leukocyten en antistoffen. Het is alleen een afvoerend systeem in tegenstelling tot de bloedsomloop.

www.allesovermassage.nl

De mens bestaat voor een groot deel uit water dat zich bevindt in en om de cellen, in de bloedomloop en het lymfestelsel. Het lymfestelsel begint met open uiteinden in het interstitium, de extracellulaire ruimte. Het vocht dat onder invloed van bloeddruk en colloid-osmotische druk uit de capillairen wordt gedrukt, noemt men weefselvocht.

De omliggende cellen van de weefsels nemen hieruit hun voedingsstoffen en O₂ op en geven hun afvalstoffen en CO₂ hier weer aan af.

Een gedeelte uit dit weefselvocht wordt weer opgenomen door de aderlijke capillairen en verder via de bloedbaan vervoerd naar longen en hart. Een klein gedeelte, overtollig vocht en eiwitten en via de darmen ook vetten, wordt opgenomen en afgevoerd via het lymfestelsel.

16

FOTO: SHUTTERSTOCK

A. Er zijn geen kleppen aanwezig in de lymfevaten.

B. Het is een gesloten systeem.

C. Het heeft geen eigen pompsysteem.

D. Het staat niet in verbinding met de bloedsomloop.

Dit lymfestelsel, dat dus ‘open’ begint, gaat langzaam over in steeds groter wordende vaten en daarin bevinden zich kleppen die terugstroming tegen moeten gaan. Het lymfesysteem heeft namelijk geen eigen pompsysteem.

De voortstuwing is afhankelijk van onder andere spiercontractie van de omliggende spieren en andere druk op het stelsel van binnenuit of van buitenaf. Denk bij dit laatste aan de manuele lymfedrainage.

Uiteindelijk komt de lymfe via de vena subclavia terecht in het bloed. Onderweg passeert het eerst nog de lymfeknopen (ook wel lymfeklieren genoemd) die overal in het stelsel, en dus in ons lichaam, aanwezig zijn en de lymfe filteren. Zij zuiveren de lymfe en bevatten lymfocyten die ziekteverwekkers (infecties) of lichaamsvreemde stoffen onschadelijk maken. De belangrijkste klieren bevinden zich in de lies en de oksels.

Uit bovenstaande blijkt C het juiste antwoord. ●

Han Tijshen, NEC

17

www.allesovermassage.nl

“Tapen doe ik met Leukotape”

ACHTERGROND Essentiële oliën

EEN HEEL KRACHTIG PRODUCT DAT JE LEVEN KAN VERANDEREN

www.allesovermassage.nl

Door Joyce Smits

Een druppeltje muntolie in de ochtend kan ervoor zorgen dat je de dag een stuk energievoller begint dan dat je bij het wakker worden dacht. Om stress te verminderen kan lavendelolie verspreiden in je woning veel goeds brengen. Niet bij iedereen is de uitwerking hetzelfde en het lijkt misschien een illusie, maar bij goed gebruik kunnen essentiële oliën je leven veranderen.

18

Carla Hulleman ondervond het zes jaar geleden aan den lijve. Nadat ze jarenlang met darmklachten liep, hanteerde ze op aanraden een essentiële olie. Haar lichamelijke problemen verdwenen met als gevolg dat ze er alle ins en outs over wilde weten. Nu wil ze wel van de daken schreeuwen hoe eenvoudig het kan zijn om (lichamelijke) klachten te verminderen. “Het kan mensen enorm helpen bij soms simpele aandoeningen. Een essentiële olie kan zorgen om te aarden en zorgen voor ontspanning”, aldus Carla.

Synthetisch nagemaakt Een essentiële olie is kort gezegd de werkzame stof uit planten die wordt gebruikt voor de gezondheid van mensen. Het sap wordt uit de plant gedrukt, wat de pure olie oplevert. De stof wordt met niets gemengd, waardoor de essentiële olie overblijft. Er zijn drie basismanieren voor gebruik: innemen, smeren en diffusie (verspreiden).

Gebruik door masseurs

“Een essentiële olie kan zorgen om te aarden en zorgen voor ontspanning” lavendel op te snuiven, zal dat bij een niet-essentiële olie geen of nauwelijks effect hebben. Cassia en kaneel lijken enorm op elkaar. Pure kaneel is een heel kostbare olie, cassia lijkt op kaneel maar heeft een meer chemische samenstelling.

Als je dat niet weet, lijkt het of je bij de drogist een flesje kaneelolie koopt, maar je krijgt net iets anders. Op het etiket staat het wel, maar vaak is het heel onduidelijk.”

19

Krachtig product Mede hierom vindt Carla het belangrijk dat erover wordt gesproken en dat deze duidelijkheid er is. “Een essentiële olie is een heel krachtig product. Als je er te veel van gebruikt, is het niet goed. Ik geef mensen altijd een gebruiksaanwijzing mee, maar als je nieuwsgierig en ondernemend bent en jezelf goed op de hoogte stelt, kun je olie ook prima zonder hulp gebruiken.

www.allesovermassage.nl

Carla: “Diffusen werkt het snelst. Door heel even aan een open flesje te ruiken, wordt de geur direct opgenomen in de hersenen.

In ons lichaam verloopt de communicatie via hormonen, dit zijn dezelfde communicatiemoleculen die ook in planten zitten.

Je opent het flesje, de geur komt naar boven en brengt een nieuwe boodschap naar je hersenen.”

De kosten per olie zijn zeer verschillend. Flesjes variëren van 9 tot 400 euro.

Rozenolie bijvoorbeeld, is erg duur. “Het is moeilijk verkrijgbaar, moet op het juiste moment worden geoogst en is bewerkelijk. Citrusolie daarentegen, is heel makkelijk verkrijgbaar. Sterker, je kunt van een citroen de schil dubbeldrukken en zo de essentiële druppels uit de citrusvrucht halen. Die olie is dus veel goedkoper.”

Vanwege de hoge prijs van veel essentiële oliën zijn er veel namaakproducten.

“Een essentiële olie is een van de meest vervalste producten die er zijn. Waarom denk je dat een flesje olie zo goedkoop bij de drogist kan liggen? De oliën worden voor een groot deel synthetisch nagemaakt. Gebruik je die om op je huid te smeren, dan smeer je een synthetische laag op je huid. Waar je bij een essentiële olie genoeg kan hebben om even de dop van het flesje af te draaien en een vleugje

Masseurs kunnen essentiële oliën op verschillende manieren gebruiken. Carla: “Je kunt bijvoorbeeld één druppeltje AromaTouch-olie door de olie doen die je op je hand hebt. AromaTouch zorgt ervoor dat alle melkzuur wordt opgelost en afgevoerd. De knopen gaan los en niet ergens anders weer vastzitten.” Een andere mogelijkheid is om tien druppels door een heel flesje massageolie te doen. “Ik kies zelf vaak voor de eerste methode, omdat niet iedereen hetzelfde nodig heeft.”

Een derde mogelijkheid is een druppeltje pure olie op de plek te doen die extra aandacht nodig heeft. Carla: “Je kunt bijvoorbeeld bij een vrouw die binnenkomt alvast een druppeltje essentiële olie op de schouders doen. Als je daarna de hele massage doet en je komt bij de schouders en nek, merk je dat de spierspanning weg is.”

ACHTERGROND Wie is Carla Hulleman?

Je moet nadenken bij wat je doet. En elke plant is anders. Kruidnagelolie is heel sterk, daarvan moet je niet twaalf druppels per dag gebruiken.”

Er zijn verschrikkelijk veel verschillende oliën en daar komen er alleen nog maar meer bij, vertelt Carla. “We worden steeds handiger en slimmer om olie uit planten te krijgen. Vrijwel alle specerijen zijn goed voor het immuunsysteem. Je kunt het zo gek niet bedenken aan klachten, of er is wel een olie die er tegen kan helpen. Met mijn darmen had ik echt alles geprobeerd, olie bleek dé oplossing. Maar je kunt ook denken aan brandwonden of burn-outklachten. Bij snijwonden werkt helichrysum­olie enorm goed. Een druppeltje op een snee, je drukt de huid dicht en het blijft goed. Het is ongelooflijk. Wie snel neerslachtig is, kan

FOTO: OLIEVERDIEPING.NL

Carla Hulleman is eigenaar van Olieverdieping.nl. Daarmee verkoopt ze essentiële oliën van het merk doTERRA en geeft ze workshops en trainingen aan particuliere gebruikers en masseurs. De producten zijn niet in de winkel te koop, maar via een netwerk van 4 miljoen ‘wellness advocates’ wereldwijd. Carla is met Olieverdieping een van hen. Carla is ook schoonheidsspecialiste en masseur en gebruikt de oliën in haar eigen praktijk.

veel hebben aan citrus in combinatie met munt. Citrus werkt positief op de creativiteit. Het lichaam denkt: hé, laten we iets leuks gaan doen!”

Erkend Carla is absoluut niet tegen medicijngebruik, maar vindt wel dat het benutten van medicijnen en essentiële oliën meer gelijk zouden moeten opgaan met elkaar. “Ze

www.allesovermassage.nl

Werking veelgebruikte oliën Lavendel: ontspanning Jasmijn: goed voor de huid en positiviteit Bergamot: kalmeert de huid Munt: verkoelend en verkwikkend Citroen: verkwikkend Petitgrain: ontspanning Melaleuca: goed voor haar, huid en nagels

20

kunnen ondersteunend aan elkaar werken. Mensen die heel lang veel medicijnen gebruiken, kunnen daar last van krijgen.

Pepermunt en sinaasappel kunnen ervoor zorgen dat je lichaam weer aangaat. Of de farmaceutische industrie hier misschien niet blij mee is? Ze zouden er júist blij mee moeten zijn! De werking van oliën wordt ook zeker wel erkend. In wachtruimten van ziekenhuizen bijvoorbeeld, waar mensen zitten met stress, wordt er soms een druppel olie in een diffuser gedaan wat ontspannend werkt in de ruimte.

In Amerikaanse ziekenhuizen wordt al veel meer met essentiële oliën gewerkt.”

Nee, niet voor alles is een oplossing, maar, zegt Carla, “de natuur heeft veel te bieden. Natuurlijk, er zullen altijd dingen zijn die we niet kunnen oplossen. Voor ouderdom heb ik geen oplossing. En nee, niet alles wordt honderd procent beter, maar wel 75 procent. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen gebaat is bij het gebruik van essentiële oliën.” ●

BLESSUREPREVENTIE

MINDER SPORT­ BLESSURES DOOR CORONA, MAAR WEL FORS MEER HARDLOOP­ BLESSURES Door Tessa de Wekker

Het aantal hardloopblessures is in coronatijd flink toegenomen.

Dit blijkt uit de meest recente sportblessurecijfers van kenniscentrum letselpreventie VeiligheidNL, die van 2020, het eerste ‘coronajaar’. “Heel verrassend is dat niet. Er zijn veel mensen begonnen met hardlopen tijdens de lockdowns. Met name minder geoefende sporters lopen kans op blessures”, zegt Martijntje Bakker, directeur van VeiligheidNL.

21

BLESSUREPREVENTIE In totaal telde VeiligheidNL in 2020 4,8 miljoen sportblessures, zowel acute als overbelastingblessures. Dat waren er 700.000 minder dan in 2019. Ook dat is niet verrassend. In 2020 lagen risicovolle sporten zoals (veld)voetbal en hockey immers maanden stil. Martijntje: “Er is minder getraind in dat soort sporten en er waren al helemaal weinig wedstrijden. Het risico op blessures in wedstrijden is groter dan tijdens trainingen.”

Sportblessurecijfers 2020 In 2020 sportten bijna

9 miljoen

Nederlanders iedere week.

Dit is gelijk aan 2019.

Moutainbiken en wielrennen

www.allesovermassage.nl

Hardlopen was in 2020 de sport die de meeste blessures veroorzaakte: 1,1 miljoen. Veel meer dan de 780.000 van een jaar eerder. Voor het eerst in jaren stootte hardlopen daarmee veldvoetbal van de eerste plaats. Die sport was in 2020 ‘goed’ voor 1 miljoen blessures, ten opzichte van 1,2 miljoen in 2019. Ook afgezet tegen het aantal uur en aantal beoefenaars was hardlopen in 2020 de meest blessure­ gevoelige sport. Per duizend uur sport ontstonden bij hardlopen 7,5 blessures.

Bij voetbal was dat 5,6. Alle sporten samen zorgden voor 2,4 blessures per duizend uur sport.

Ook het aantal blessures dat op de SEH werd behandeld was in 2020 een stuk lager dan een jaar eerder: 85.000 tegenover 112.000. Hier was veldvoetbal nog wel koploper in aantal: 19.400. Dat waren er een stuk minder dan de 33.300 van 2019. Opvallende uitzondering vormen mountainbiken en wielrennen. Het aantal mensen dat op de SEH behandeld moest worden, steeg in deze twee sporten juist, van respectievelijk 3.200 en 4.600 naar 5.400 en 5.300.

Preventie “Net als met hardlopen zijn tijdens de lockdowns ook meer mensen gaan wielrennen en mountainbiken. Het werd veel drukker op de fietspaden en de mountainbikeparcoursen. Dat heeft vermoedelijk

Totaal aantal blessures in Nederland (incl. blessures op Spoedeisende Hulp) Als gevolg van de coronamaatregelen heeft er een verschuiving plaatsgevonden naar sporten met een relatief laag risico op blessures.

Denk aan wandelen en fietsen in plaats van veldvoetbal en hockey.

Ook het afgelasten van wedstrijden zorgde waarschijnlijk voor een verlaging van het aantal blessures.

In wedstrijden ontstaan vaak sneller blessures dan tijdens trainingen.

Het totaal aantal blessures nam af

Er was een lager risico op een blessure

5,5 miljoen

2019

2019

3,1 blessures

2020

2,4 blessures

Dat zijn ruim 10 blessures per minuut

4,8 miljoen

2020

Dat zijn ruim 9 blessures per minuut

per 1000 uur sport

per 1000 uur sport

De meeste blessures ontstonden bij deze sporten:

22%

Voetbal

Fitness

2019: 14%

2019: 22%

2019: 17%

Oorzaak

2/3

1/3

15%

21%

Hardlopen

Meest voorkomende blessures:

Acuut Bijvoorbeeld door zwikken of een botsing

Geleidelijk

Vaak door overbelasting

25% Knie

17%

Been

12%

Enkel

excl. enkel/knie

Bron: VeiligheidNL

Aantal blessures op de Spoedeisende Hulp (SEH) 22 2019

21%

Voetbal 2019: 22%

Runfitcheck

Een van de interventies die Veilig­ heidNL de laatste jaren heeft ontwikkeld, is de Runfitcheck. Door middel van een korte test wordt de belastbaarheid van het lichaam en doelgerichtheid (bijvoorbeeld het voornemen om een halve marathon te lopen) vastgesteld. Vervolgens geeft de tool, op basis van de uitkomst, enkele preventieve adviezen op maat, die direct uit te voeren zijn.

De adviezen zijn gericht op het vergroten van de belastbaarheid van de hardloper en het afstemmen van de trainingsintensiteit op die belastbaarheid en bestaan uit spierversterkende oefeningen (inclusief video’s met voorbeelden), trainingsschema’s en warming-up en cooling-down.

Meer informatie: www.runfitcheck.nl.

dat versterkt. Behandeling van ernstig letsel op de SEH is bij mountainbikers met 131 procent en bij wielrenners met 44 procent gestegen ten opzichte van 2011. In diezelfde periode nam bij veel andere sporttakken het aantal SEH-bezoeken juist af.

Sinds 2011 houdt VeiligheidNL in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport jaarlijks de sportblessurecijfers bij in Nederland. Volgens Martijntje laat de jaarlijkse rapportage goed zien hoe belangrijk blessurepreventie is. “Er is veel aandacht voor het belang van sport en bewegen. Zowel in de maatschappij als in de politiek. Dat belang onderschrijven wij natuurlijk van harte. Maar ik mis vaak wel het stuk blessurepreventie in het hele verhaal.”

Begeleiding Met name een goede voorbereiding wordt nogal eens vergeten, zegt ze. “Een warming-up, goed materiaal, een rustige opbouw, dat soort dingen.” De directeur van VeiligheidNL snapt dat ergens wel, het is meestal niet het leukste onderdeel van sporten. “Maar nog minder leuk is het

23

om geblesseerd te zijn. We zien dat met name beginnende sporters meer risico lopen op een blessure. Ze beginnen vaak enthousiast, bijvoorbeeld met hardlopen.

Maar na een paar keer krijgen ze last van hun achillespees, of enkel, en moeten ze weer een paar weken rustig aan doen.

We zien dat veel van die mensen door een blessure ook weer gauw afhaken met sporten omdat het plezier al snel weg is.

Dat is zonde.”

Vooral bij mensen die ongeorganiseerd beginnen met sporten, ziet Martijntje dat gebeuren. “Bij een sportclub waar mensen onder begeleiding trainen is hier over het algemeen wat meer aandacht voor. We hebben bijvoorbeeld samen met sportbonden interventies als VolleyVeilig, een warming-upprogramma voor hockey en recent Voetbalfit ontwikkeld.”

Ook voor de individuele sporter heeft Veilig­heidNL hulpmiddelen gemaakt.

Bijvoorbeeld het versterk je enkelprogramma of de Runfitcheck (zie kader). “Een goede voorbereiding en blessurepreventie zijn belangrijk. Juist dán kun je lang plezier houden in het sporten.” ●

www.allesovermassage.nl

tot meer ongelukken geleid. Bovendien geldt ook hier dat beginners over het algemeen meer risico lopen. Mountainbiken is sowieso een blessuregevoelige sport, zeker wat betreft acuut letsel dat op de SEH wordt behandeld. Het vereist techniek, een ongeluk zit in een klein hoekje”, zegt Martijntje Bakker. Ook voor corona was de sport per duizend uur het meest risicovol wat betreft kans op een bezoek aan de SEH. “Doordat meer mensen zijn gaan mountainbiken, zie je dat nog harder in de absolute cijfers terug.” Datzelfde geldt voor skeeleren/skaten. Die sporten gingen van 2.100 SEH-bezoeken in 2019 naar 4.800 in 2020.

Overigens stijgt het aantal blessures bij mountainbiken en wielrennen al vanaf 2011. De trend dat meer mensen ongeorganiseerd gaan sporten, was al langer gaande. De lockdowns hebben

ONTDEK ONZE 100% NATUURLIJKE MASSAGEOLIËN

WELEDA MASSAGEOLIËN: Biologisch en 100% natuurlijk Ruime keuze, ontwikkeld voor en door masseurs Geschikt voor elke massage, ook voor de gevoelige huid

Voor meer informatie weleda.nl/masseurs

Weleda. Puur natuur, net als jij.

NGS

Wat doet de klachtenfunctionaris? “ Het belangrijkste is met elkaar in gesprek te komen” Door Joris Zandbergen

Arienne Plaisier: “Wij bemiddelen bij klachten, en het is mooi wanneer je het vertrouwen op die manier weer kunt herstellen.”

Arienne werkt al haar leven lang in de gezondheidszorg en bekleedt een onafhankelijke, neutrale positie.

“Cliënten dan wel patiënten van zorgprofessionals kunnen zich bij ons melden. Het NGS heeft de klachtenregeling extern bij ons belegd. Wij bemiddelen bij klachten, en het is mooi wanneer je het vertrouwen op die manier weer kunt herstellen.”

Arienne en haar collega’s van Erisietsmisgegaan.nl zijn vooral bemiddelaars, zegt ze. “Wij hebben geen oordeel en zijn niet voor één van beide partijen. We zitten in het midden. Komt het geval voor de geschillencommissie, dan gaat die een uitspraak doen. Dat wil je eigenlijk niet, er zijn dan geen winnaars. Zelfs als de geschillencommissie in je voordeel oordeelt, is er zelden tevredenheid over het proces. Het is zo veel mogelijk zaak om in het voortraject er samen uit te komen”, zegt ze.

www.allesovermassage.nl

Het kan zijn dat een cliënt niet tevreden is over een NGS-masseur.

Cliënten kunnen dan een klacht indienen bij een klachtenfunctionaris.

Het NGS werkt daarvoor samen met Erisietsmisgegaan.nl. Namens die organisatie behandelt Arienne Plaisier klachten van cliënten van NGSmasseurs.

NGS “Het is zo veel mogelijk zaak om er in het voortraject samen uit te komen”

Alle klachten worden serieus genomen, vertelt Arienne.

“Een klacht is een klacht en het moet opgelost worden.

Het is heel vervelend als je een klacht krijgt, maar het gaat erom hoe je het oplost. Wat de klager wil bereiken, is elke keer anders. Soms is sorry genoeg en dan kun je samen weer verder.”

COVID-19 Er komen bij Erisietsmisgegaan.nl verschillende soorten klachten binnen. “Vaak gaat het over misverstanden”, zegt Arienne. “Miscommunicatie, andere verwachtingen.

Ook klachten van financiële aard komen voor: wel een factuur, niet het gewenste resultaat. Iemand is doorverwezen en na drie behandelingen is het niet opgelost.

Toch kosten de behandelingen geld. Het is als masseur belangrijk om te zeggen dat je het niet kunt oplossen en de cliënt dan door te verwijzen. Een masseur heeft wel een inspanningsverplichting, maar geen resultaatsverplichting.”

Het kan ook gaan over afspraken die niet zijn nagekomen, of over heel lange wachttijden. Zeker met COVID-19 kan dat ingewikkeld liggen. Kom je wel of niet en moet je dan betalen? Afspraken die mislopen, niet bereikbaar zijn. Mensen kunnen boos worden als het niet lukt om contact te krijgen.”

Ook kunnen er klachten komen over de bejegening, bijvoorbeeld dat de zorgverlener niet empathisch genoeg is geweest. Arienne: “Soms is het heel eenvoudig. Het kan gebeuren dat de masseur iets zegt dat volkomen verkeerd uitpakt.”

Aparte klachtenregeling voor de Wkkgz

www.allesovermassage.nl

Het NGS biedt via Erisietsmisgegaan.nl twee klachten­ regelingen: een gewone en een Wkkgz-klachtenregeling. De gewone klachtenregeling is inbegrepen bij het NGS-lidmaatschap.

Masseurs die echter meer doen dan het losmaken van de spieren, vallen onder de Wkkgz, de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg. De zorgverlener is dan verplicht toegang te hebben tot een geschillencommissie. Dit is inbegrepen in de NGS-klachtenservice Wkkgz.

Deze NGS-klachtenservice Wkkgz dient de masseur zelf af te sluiten via www.ngsmassage.nl/klachtenservice.

“De Wkkgz kan soms een grijs gebied zijn”, zegt Arienne Plaisier. “Val je onder die wet of niet? Op www.ngsmassage.nl/wkkgz vind je alle informatie over deze wet.

Wij toetsen niet wat voor massage het is geweest. We behandelen alle klachten die zijn binnengekomen.”

Kijk voor meer informatie op op www.ngsmassage.nl/ wkkgz en www.ngsmassage.nl/klachtenservice.

In het midden van dit magazine staat een infographic met meer informatie over de Wkkgz. Of scan de QR code of kijk op Allesovermassage.nl voor een uitgebreid artikel over de Wkkgz en alles wat je daarover als masseur moet weten.

Sociale media Grensoverschrijdend gedrag komt helaas ook voor. “Dat zijn heel nare klachten waarvan je hoopt er nooit mee te maken te krijgen”, zegt Arienne. Aan deze klachten zitten veel aspecten, vertelt ze. “We geven daarbij zo veel mogelijk informatie aan de betrokkenen. Indien nodig adviseren we om aangifte te doen, maar dan is het vrij snel bij ons weg. Zoals voor alle klachten geldt dat we altijd hopen zo snel mogelijk iedereen om de tafel te krijgen.”

Soms, vertelt ze, is contact opnemen met de behandelaar al genoeg om het probleem op te lossen. “Ik ga het meteen regelen, zegt iemand dan. Anders nodigen we de

26

FOTO: WICKIE GIALAMATZIST

betrokkenen uit om gezamenlijk om de tafel te komen zitten. Het liefst op locatie, op neutraal terrein, maar het kan ook via het beeldscherm. Het belangrijkste is met elkaar in gesprek te komen.”

Over NGS-masseurs komen niet heel veel klachten binnen, zegt Arienne. “Het afgelopen jaar een keer of vijf, dat is gelukkig niet veel. Het is een vak waarin je mensen meerdere keren ziet. Het zou makkelijker moeten zijn om dingen te bespreken. Het is belangrijk om een goede relatie met de cliënten op te bouwen. Tegenwoordig is het heel makkelijk om op sociale media je ongenoegen te uiten. Dan kan zomaar je business weg zijn.”

Proactief bespreken Preventie is het toverwoord, zegt de klachtenfunctionaris. Vroeg in de opleiding zou je al moeten leren omgaan met een klacht, vindt ze. “Je moet leren hoe je ervoor zorgt dat de zaak niet escaleert. Er zijn artsen die zeggen dat ze hopen dat hun assistent vroeg in de loopbaan met een klacht te maken krijgt. Als je weet hoe je iets moet oplossen, voorkomt dat een hoop leed. Een tip is vooral goed te luisteren. Je weet vaak zelf wel of er iets is misgegaan. Maak dingen proactief bespreekbaar. Meestal voel je dat iemand niet tevreden is. Veel dingen kunnen opgelost worden tussen de betrokkenen. Wij stimuleren dat ook en vragen altijd: Heb je het besproken?”

In het geval van seksuele intimidatie is het natuurlijk moeilijker om het zelf te bespreken. Arienne: “Als er sprake is van miscommunicatie, kan het wel worden opgelost, maar anders kunnen wij vertrouwenspersonen leveren. Die zijn er echt voor de cliënt, wij zitten in het midden. Masseurs dienen zich bewust te zijn van de kwetsbare situatie voor beide partijen. Het is een contactberoep. Het kan fijn zijn om zo veel mogelijk in een open ruimte te werken. En communiceer duidelijk met elkaar. Vaak zien we aan de reacties van de betrokkenen of er sprake is van een misverstand of dat er iets anders aan de hand is.” ●

27

www.allesovermassage.nl

“Een masseur heeft wel een inspanningsverplichting, maar geen resultaatsverplichting”

INFOGRAPHIC

WET KWALITEIT, KLACHTEN EN GESCHILLEN ZORG (WKKGZ) De Wkkgz is meer dan alleen een aansluiting bij een klachtenregeling. De aansluiting is slechts onderdeel van de wet. Jouw handelen als masseur bepaalt namelijk of je onder de Wkkgz valt.

Behandel je cliënten met een zorgvraag, dan val je er al snel onder. Bijvoorbeeld:

1. Kwaliteitssysteem • Volgt professionele standaarden.

• Houdt cliëntendossiers bij en registreert de resultaten van de behandelingen/zorgverlening en zo mogelijk de ervaringen van de cliënten.

• Registreert klachten van cliënten.

• Registreert incidenten, informeert de cliënt en (zo nodig) de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

• Reflecteert periodiek op resultaten/klachten/ incidenten en voert verbeteringen door.

• de cliënt is erg afgevallen, sport met een personal trainer, wil zich los laten masseren, maar wil ook haar cellulitis weg laten masseren.

• marathonloper wilt een herstelprogramma naar aanleiding van klachten.

www.allesovermassage.nl

Val je onder de wet, dan zul je aan een aantal voorwaarden moeten voldoen. We hebben de belangrijkste voor je op een rij gezet.

Voor de NGS-masseur: • je werkt volgens het NGS-cliëntendossier; • je beschrijft welke cliënten je zelf kunt behandelen en in welke gevallen je doorverwijst naar meer gespecialiseerde zorgverleners; • je registreert klachten van cliënten; • je hebt een geldige NGS-licentie of SCAS-certificering.

De kern van de Wkkgz is het leveren van goede zorg: zorg van goede kwaliteit en van goed niveau. Zorg die in ieder geval veilig, doeltreffend, doelmatig en cliëntgericht is, tijdig wordt verleend en is afgestemd op de reële behoefte van de cliënt.

28

FOTO: WICKIE GIALAMATZIST

2. Klachtenregeling Voor de NGS-masseur: • via het NGS kun je toegang krijgen tot een klachtenfunctionaris; • via het NGS kun je toegang krijgen tot een geschillencommissie.

• De zorgaanbieder treft schriftelijk een regeling voor de laagdrempelige opvang en afhandeling van klachten.

• De zorgaanbieder is aangesloten bij een erkende geschilleninstantie.

3. Veilig incidenten melden

4. Overige wettelijke verplichtingen

Voorbeelden: • verwisselen van patiëntgegevens in cliëntendossiers; • oplopen van een besmetting of infectie (denk onder andere aan COVID-19); • uitglijden bij opstaan door olie onder de voetzool; • gebroken massagetafel.

• Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.

• Vergewisplicht.

• Keuzeinformatie.

29

Zie www.ngsmassage.nl voor een handig en compleet overzicht.

www.allesovermassage.nl

Voor de NGS-masseur: • je neemt alle incidenten op in een systeem met het doel daarvan te leren. Dit kan in een Excel- of Wordbestand; • je bent verplicht om de cliënt te informeren over incidenten en daarvan aantekeningen te maken in het cliëntendossier; • je bespreekt incidenten periodiek met beroepsgenoten.

NGS-GEACCREDITEERDE SPECIALISATIES • Bindweefselmassage • Gelaatsmassage • Gespecialiseerde sportmassage bij hardlopers • Gespecialiseerde sportmassage bij tennissers • Gespecialiseerde sportmassage bij voetballers • Gespecialiseerde sportmassage bij wielrenners • Hotstone massage • LymfReflex© • Manuele lymfedrainage; basistechnieken • Stoelmassage • Myofasciale Triggerpointtherapie • Therapeutisch elastisch tapen

Integrale sport- en leefstijlgeneeskunde, fysiotherapie Wij weten hoe belangrijk massage kan zijn als onderdeel van behandeltrajecten. Schiet het niet op met jouw behandeltraject, maak eens een afspraak met je patiënt bij ons en kom ervaren hoe we het samen kunnen doen!

Marco Wiegers, fysiotherapeut en NGS-sportmasseur.

Ria van Rooijen, sportarts en AVIG-arts natuurgeneeskunde, fysiotherapeut niet-praktiserend.

Masterclasses, NGS-geaccrediteerd; hou de NGS-agenda in de gaten!

• • • • • •

Samenwerken in de 1e lijn Casuïstiek, vraag het de sportarts Anatomie Opfrisser bekkengordel Anatomie Opfrisser schoudergordel Diagnostisch observeren Vraag het ons!

• Zwangerschapsmassage

Utrecht - Tilburg 06 - 288 927 88 www.myosopleidingen.nl

VOF Wiegers&vanRooijen Zaanstraat 6N - 8226 ND Lelystad T. 06 - 51 06 16 22 E. info@wiegers-vanrooijen.nl W. www.wiegers-vanrooijen.nl

BALENS Gespecialiseerde Assurantiemakelaars

Balens beroeps/bedrijfsaansprakelijkeidspakket voor de leden en studentleden van het NGS » Beroepsaansprakelijkheid

Het kennisplatform voor masseurs.

Meer dan 50 webinars over allerlei onderwerpen. Live te volgen of wanneer jij dat wilt.

Kijk op www.allesovermassage.nl voor het volledige overzicht.

» Bedrijfsaansprakelijkheid » Productaansprakelijkheid » Verweerskostenvergoeding ongelimiteerd boven de uitkeringslimiet » Tijdelijk werk in het buitenland ook gedekt » Omvat meer dan 4000 therapieën/activiteiten » Premie voor NGS-leden vanaf € 86,- per jaar inclusief assurantiebelasting.

Sportmassage valt standaard onder de dekking !

Telefoon (gratis): 0800 022 0932 Website: www.balens.nl Email: info@balensverzekeringen.nl Balens Europe is geregistreerd bij de Autoriteit Financiele Markten (AFM) onder nummer: 12046134

LEREN REVALIDEREN LERENREVALIDEREN.NL

Hoe je optimaal herstelt van je blessure en er sterker uitkomt Dit boek is geschreven voor geblesseerde sporters en is ook voor het begeleidingsteam interessant. Als je als sporter geblesseerd raakt, gaat de meeste aandacht uit naar je geblesseerde lichaamsdeel. Hoe het met jou zélf gaat, komt veel minder aan bod.

Hoe komt het dat je (weer) geblesseerd bent geraakt? Hoe deal je met je blessure?

Wat kun je doen om je revalidatie te optimaliseren? Hoe zorg je ervoor dat je weer vertrouwen krijgt in je lichaam? Hoe ga je om met de revalidatiedip? En hoe zorg je ervoor dat je er sterker uitkomt? Kortom; hoe leer je revalideren?

“Voor iedere (geblesseerde) sporter en coach een must-read! Afke en Yara combineren op een praktische en toch uitdagende wijze hoe je als sporter aan de slag kunt met de mentale uitdagingen van geblesseerd zijn. Het belang van een goede omgang hiermee is in mijn ervaring als geblesseerde topsporter (én psycholoog) ontzettend groot; het kan je carrière maken of breken!”

Suzanne Struik, Oud-korfbalinternational en psycholoog

Bestellen op sportsmedia.nl

FOTO: SHUTTERSTOCK

Uit de markt

FIT Sportbalsem

GAULTHERIA PROCUMBENS: WARMTE DIE DE SPIEREN WEL BEREIKT

www.allesovermassage.nl

Door Tessa de Wekker

Gaultheria Procumbens, ook wel Bergthee of American wintergreen genoemd, is een van de ingrediënten van FIT Sportbalsem. Het zorgt voor de bekende verwarmende werking van FIT en in tegenstelling tot peperstoffen, die ook veel gebruikt worden in sportbalsems, bereikt Gaultheria Procumbens de spieren wel.

32

“Vroeger zweerde men bij crèmes en balsems die een heel sterk verwarmend effect hebben. Vaak zitten er peperachtige stoffen in. Wie wel eens zo’n balsem op zijn huid heeft gesmeerd, voelt direct de hitte”, zegt Joop Bergman van FIT International BV. “De peperachtige stoffen zorgen echter voor verwarming, en vaak verhitting, van de huid, maar doen niets met de spieren.”

Sterker nog, sterke peperstoffen zoals capsicum zijn zó sterk dat ze voorkomen dat andere pijn- en gevoelsprikkels worden doorgegeven aan de hersenen. Dit kan blessures tot gevolg hebben. “Je voelt bijvoorbeeld het zwikken van je enkel niet. Als je daarmee doorloopt, kan dat tot een blessure leiden”, zegt Joop.

Bij de ontwikkeling van FIT wilde Joop juist wél de spieren bereiken. Zo kwam hij uit bij Gaultheria Procumbens.

Dit winterharde struikje, dat in juni en juli witroze bloemetjes heeft en waar tussen oktober en maart vuurrode bessen aan groeien, komt oorspronkelijk uit Canada, maar groeit tegenwoordig over de hele wereld. Door de bladeren van de plant te destilleren, wordt een etherische olie verkregen.

Hoe gebruik je FIT Sportbalsem?

FIT Sportbalsem is zowel vóór het sporten als daarna te gebruiken. Voor het sporten is het volgens Joop aan te raden om de balsem na de warming-up aan te brengen. “Met een warming-up zorg je al voor een betere doorbloeding. Maar vaak zit er, zeker bij bijvoorbeeld voetballers, best wat tijd tussen de warming-up en de start van de wedstrijd. Ze gaan dan eerst nog terug naar de kleedkamer. Daardoor koelen de spieren weer wat af.

Om het effect van de warming-up langer vast te houden, kun je FIT Sportbalsem gebruiken. Daarmee blijven de spieren in de verbeterde conditie waarin ze door de warming-up zijn gekomen.”

Sporters en masseurs gebruiken FIT Sportbalsem op verschillende manieren. Het is mogelijk om voor het sporten eerst het lichaam te masseren met olie en daarna een beetje balsem aan te brengen. Andersom kan ook, zegt Joop: eerst de balsem inmasseren en daarna een reguliere massage voor het sporten. “Er zijn ook masseurs die de balsem door de olie mengen en daarmee gaan masseren. Het is maar net wat de voorkeur van de masseur of de sporter is.”

Naast een verwarmende werking door de Gaultheria Procumbens heeft FIT Sportbalsem ook een verkoelende werking door de menthol die erin zit. Joop: “Er zijn sporters die de balsem na het sporten gebruiken na afloop van het douchen. Het zorgt ervoor dat je spieractiviteit na het douchen in een geleidelijk proces wordt afgebouwd. Sporters geven aan dat ze daardoor de volgende dag minder stijfheid voelen.” ●

FOTO: FIT INTERNATIONAL BV

“FIT Sportbalsem zorgt ervoor dat je spieractiviteit na het douchen in een geleidelijk proces wordt afgebouwd”

De olie van Gaultheria Procumbens is rijk aan methylsalicylaat. In het lichaam wordt dat omgezet in onder andere salicylzuur. Dat werd voor de uitvinding van Aspirine (Acetylsalicylzuur) gebruikt als pijnstiller en ontstekingsremmer.

Een van de werkingen van Gaultheria Procumbens is het verbeteren van de doorbloeding. “Daardoor heeft het een verwarmend effect. In tegenstelling tot balsems met peperachtige stoffen wordt het verwarmende effect bereikt door een betere doorbloeding en niet door de verwarming van de huid”, vertelt Joop. Hierdoor worden ook de spieren bereikt.

33

FOTO: SHUTTERSTOCK

ACHTERGROND

www.allesovermassage.nl

Grensoverschrijdend gedrag in de sport

HET CENTRUM VEILIGE SPORT KAN OOK MASSEURS HELPEN DIE VRAGEN OF ZORGEN HEBBEN Door Joris Zandbergen

34

Veiligheid in de sport en grensoverschrijdend gedrag zijn zeer actuele thema’s. Het Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN) is er voor iedereen die betrokken is in de sportwereld en die iets te vragen of melden heeft. “Maak je je zorgen? Neem contact met ons op, daar zijn we voor”, zegt Miriam Reijnen.

Het grootste deel van de gevallen die het CVSN behandelt, gaat over omgangsvormen. “Iemand is over je grens gegaan”, zegt Miriam. “Het is heel belangrijk om de normen en waarden helder te maken.”

Masseurs maken bij sportverenigingen vaak onderdeel uit van de begeleidingsstaf van sporters of sportteams. En ze zitten doorgaans een beetje tussen de coaches en de sporters in. In de eerste plaats moet een masseur goede omgangsvormen met z’n cliënten vaststellen. “In het verleden werkten sportmasseurs vaak in een aparte kamer, en waren de sporters deels uitgekleed. Dat brengt een risico met zich mee.

Je bent daar alleen met elkaar, de een is halfnaakt. Dat is kwetsbaar”, aldus Miriam.

Steeds vaker werken masseurs in open ruimtes, bijvoorbeeld de kleedkamer, zegt ze. “Het wordt steeds normaler dat dat een onderdeel van het teamgebeuren is. Maar houd te allen tijde rekening met iemand. Vraag of je mag aanraken en kondig aan wat je gaat doen. Daar kun je al veel mee voorkomen. Leg het uit en vertel waarom het noodzakelijk is. Ook is het goed om te beseffen dat iemand het niet

Vertrouwenspersonen Vanuit hun functie kunnen masseurs ook misstanden signaleren, zegt Miriam. Door iets wat een sporter vertelt of wat je met eigen ogen ziet. “Sportmasseurs of fysiotherapeuten hebben een eigen gedragscode als beroepsgroep, maar het is ook zo dat als er iemand in gevaar is, je als burger verantwoordelijk bent om er iets mee te doen. Je kunt vragen wat je kunt doen, of vragen of iemand anders moet helpen.”

Het kan zo zijn dat je als masseur een afweging moet maken of je je geheimhoudingsplicht moet verbreken, over de wens van de ander heen moet stappen en het geval moet bespreken met een externe partij. Voor deze afweging kunnen masseurs bij het CVSN terecht. “Wij werken met vertrouwenspersonen”, zegt Miriam.

Miriam Reijnen: “Het is situationeel wat we ergens van vinden. Een scheldende trainer is een motivator, een scheldende gymleerkracht is ongewenst.”

35

“Alles wordt vertrouwelijk behandeld. Het is een groot besluit om iets naar buiten te brengen. Wat is zwaarwegend? Moet de persoon in kwestie de tijd krijgen om zelf actie te ondernemen? Wellicht is daar een sparringpartner voor nodig. In de sport kun je daar het CVSN voor gebruiken.”

Verschillende normen Als je tegen een dilemma aanloopt, zou je vooraf kunnen informeren bij het CVSN voor je een sporter doorstuurt, vertelt Miriam. “Of je kunt samen met de sporter bellen. Een casemanager kan dan al een dossier maken. Is het een heftig geval, dan moet je snel zorgen dat iemand op het goede pad komt naar hulp. Bij zware situaties kan de zedenpolitie er aan te pas komen. Die kennen wij en daar werken we goed mee samen.”

Een masseur van een amateurclub zal vaak andere dingen tegenkomen dan een die betrokken is bij een topsportteam. “Hoe hoger het niveau, hoe vaker een coach wordt genoemd als het gaat over grensoverschrijdend gedrag”, merkt Miriam op. “In de sport gebeuren dezelfde dingen als in de hele maatschappij, maar de sport lijkt het anders te normeren. Als er vanaf de kant geroepen wordt ‘lopen, dikke deur’, dan gaat dat nog weleens onder de noemer ‘alles voor het team’. Terwijl dat in een managementoverleg echt niet zou kunnen. Het is situationeel wat we ergens van vinden. Een scheldende trainer is een motivator, een scheldende gymleerkracht is ongewenst. Op school, bij de opvang, overal wordt het kind beschermd. En als het dan gaat sporten,

www.allesovermassage.nl

Sensitief

durft of kan aangeven als iets ongemakkelijk voelt. Wees sensitief.”

FOTO: NOC*NSF

Zij is coördinator van het CVSN, dat een onderdeel is van NOC*NSF. “Wij houden ons bezig met allerlei vormen van wat je kunt samenvatten als ongewenst gedrag in de sport. Dat kan zijn op het gebied van integriteit: fraude, belangenverstrengeling, corruptie, matchfixing en doping. Maar ook ongewenste omgangsvormen zoals (seksuele) intimidatie en misbruik, pesten, discriminatie en agressie.”

zijn er blijkbaar andere normen die we toepassen als maatschappij.”

Masseurs die bij een sportteam rondlopen, kunnen observeren. ‘”Ze kunnen alert zijn.

‘Ik loop daar rond en er hangt geen fijne sfeer.’ Misschien hebben wij ook zo’n signaal al lopen.”

www.allesovermassage.nl

In vertrouwen behandeld Hoewel het CVSN nauwe contacten heeft met de verschillende instanties en over een groot netwerk beschikt, handelt het niet altijd op dezelfde manier. “Als je bijvoorbeeld naar de bond belt, heeft die een actieverplichting. Bij ons kan het een beetje vaag zijn. We laten in overleg met de melder dingen soms een periode liggen, om te kijken hoe het zich ontwikkelt. Is er iemand in gevaar, dan wordt er natuurlijk meteen gehandeld waarbij de melder altijd zelf de regie behoudt.”

Heb je een vermoeden of bewijs van doping of matchfixing? Miriam: “Altijd bellen met het CVSN. De dopingautoriteit zal meteen een onderzoek (moeten) instellen. Wij kijken met je mee. Wat is je situatie? Wij bellen de instanties, maar houden voor ons van wie we de signalen hebben gekregen. Maak je je zorgen? Heb je iets gehoord? Zit er iemand in de knel? Ben je zelf aangesproken? Is er geld geboden? Wat is de fysieke toestand van de sporter? Neem contact met ons op. Wij hebben het hele netwerk: politie, hulpverlening enzovoort. Misschien bieden we handvatten waar je zelf iets mee kan.

Een weekje later bellen we terug en kijken we hoe het gaat. Alles wordt in vertrouwen behandeld. Bel liever een keer te vaak dan te weinig. Wij zijn er voor.” ●

FOTO: WICKIE GIALAMATZIST

ACHTERGROND

“Houd te allen tijde rekening met iemand. Vraag of je mag aanraken en kondig aan wat je gaat doen”

Hoe werkt het Centrum Veilige Sport Nederland?

Het Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN) is een punt waar signalen uit de sportwereld besproken kunnen worden. Het CVSN beschikt over een groot aantal vertrouwenspersonen die een begeleidende rol spelen in het omgaan met incidenten, met zowel slachtoffers als beschuldigden. De organisatie heeft een groot netwerk van hulpverleners en wetshandhavers. Melden of een signaal afgeven kan ook anoniem via chatsysteem SpeakUp. Iedereen die betrokken is bij een sport die valt onder sportkoepel NOC*NSF, kan melding maken bij het CVSN. Onderwerpen die gemeld kunnen worden, zijn zaken als seksuele intimidatie en misbruik, discriminatie, pesten, uitsluiting, intimidatie en machtsmisbruik, matchfixing, en doping- en middelengebruik.

Weliswaar is het CVSN onderdeel van NOC*NSF, maar er is intern een scheidslijn, vertelt Miriam Reijnen. “Er is een professioneel statuut opgesteld waarin staat dat de directie geen inzage in de dossiers heeft en ze ook niet mag opvragen. Bij een hoger sportniveau zie je nog weleens terughoudendheid om te melden vanwege het NOC, maar dat is in deze compleet gescheiden.”

36

NGS-WEBINAR Sport- en MSK-arts Nando Liem over knieblessures bij wielrenners

“EEN VERKEERD AFGESTELDE FIETS KAN VEEL ELLENDE VEROORZAKEN” Door Tessa de Wekker

Hoewel het totaalaantal blessures in alle sporten al sinds 2011 afneemt, is het aantal wielrenblessures sindsdien met 44 procent gestegen. Dat blijkt uit recente cijfers van VeiligheidNL. Tijdens de Allesovermassage. nl Kennismaand hield sporten MSK-arts Nando Liem een webinar over veelvoorkomende wielrenblessures. Hij zag er in zijn tijd als ploegarts van onder andere de Vacansoleilwielerploeg veel voorbijkomen.

37

ACHTERGROND Wie is Nando Liem?

Nando Liem (1971) is sportarts en arts musculoskeletale geneeskunde.

Hij studeerde geneeskunde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

Als sportarts werkte hij zowel in het betaald voetbal als voor de professionele wielerploegen van Vacansoleil DCM, Argos Shimano (wat later de Sunweb-ploeg werd, het huidige team DSM) en ook voor het Turkse Torku Sekerspor. Tegenwoordig werkt Nando op de Sport- en Rugpoli Brabant in Tilburg. Daarnaast heeft hij een eigen praktijk als sport- en MSK-arts in Meteren, Gelderland.

Nando Liem: “Zie je binnen een paar behandelingen geen verbetering van de klachten, laat dan altijd een fietsmeting doen.”

www.allesovermassage.nl

“Overpronatie is een indicatie om een wielrenner door te sturen naar een sportpodoloog”

Net zoals alle sporten kent ook het wielrennen twee soorten blessures: trauma’s en overbelastingsblessures. Nando: “Uit de cijfers blijkt dat trauma’s twee derde van alle blessures veroorzaken en overbelasting de overige. Maar ik denk zelf dat het er meer zijn. Niet alle blessures veroorzaakt door overbelasting worden immers gerapporteerd.” Bij wielrenners ziet Nando regelmatig rugproblemen en blessures aan de knie door overbelasting. Met name in die laatste categorie is veel leed te voorkomen, zegt hij. “Het allerbelangrijkste? Een goede afstelling van de fiets. Zie je binnen een paar behandelingen geen verbetering van de klachten, laat dan altijd een fietsmeting doen, want vaak schort het daaraan.”

Vier soorten Er zijn grofweg vier soorten kniepijn: anterieure, posterieure, mediale en laterale pijn. Anterieure pijn in de knie wordt bij wielrenners veelal veroorzaakt door zogenaamde retropatellaire chondromalacie.

“Dat is pijn aan de achterzijde van de knieschijf”, legt Nando uit. Bij het buigen en strekken van de knie wordt de knieschijf tegen het bovenbeenbot aan gedrukt.

Normaal gesproken zou de knieschijf mooi door een gootje moeten glijden.

“Maar als de knieschijf een beetje naar de zijkant wordt getrokken, raakt aan de achterkant van de knieschijf het kraakbeen geïrriteerd. Dat noemen we retropatellaire chondromalacie”, zegt hij.

De oorzaak bij fietsers is met name een te grote hoek van de knie ten opzichte van het bovenbeenbot (zie afbeelding).

Gemiddeld is die hoek bij mannen 12 graden en bij vrouwen 16 graden. “Als die hoek groter wordt, wordt de druk op de knie ook groter”, zegt Nando. De hoek kan anders worden als iemand overproneert. Dat gebeurt als het onderbeen wat wegdraait naar binnen. “De knie erboven draait dan ook verder naar binnen, waardoor de hoek groter wordt.”

Overproneren is niet moeilijk te beoordelen. Een eenvoudige test is om de cliënt te

38

laten squatten op één been. Nando: “Als de knie in een rechte lijn boven de hallux blijft, heeft hij of zij een neutrale pronatie. Zakt hij te ver naar binnen, dus als de knie als over ware over de grote teen heen gaat, is er sprake van overpronatie.”

Overpronatie is een indicatie om een wielrenner door te sturen naar een sportpodoloog. Die kan speciale inlegzooltjes voor wielrenners aanmeten.

Een zooltje is overigens niet altijd nodig.

Soms ligt de oplossing al in lossere clips of kortere crancks (de verbindingsstukken tussen de trapas en de pedalen). Ook een verkeerd afgestelde fiets kan leiden tot retropatellaire chondromalacie. Als het zadel te laag staat, of te ver naar voren, moet de knie veel meer buigen. Ook dat kan ervoor zorgen dat de knieschijf niet meer mooi door het midden glijdt.

De oorzaak van posterieure kniepijn is bij wielrenners niet zelden een overlaste m. popliteus. “Dat is een klein spiertje in de knieholte. Die kan gaan irriteren bij een niet optimale trapbeweging waarbij de knie moet overstrekken”, vertelt Nando. Als de knie eerst overstrekt wordt en daarna moet buigen, moet de m. popliteus hard werken. “Hij moet de knie eerst ‘ontslotten’ voordat hij hem kan laten buiten. En dat zo’n honderd keer per minuut, want dat is de gemiddelde trapfrequentie. Het is niet zo raar dat de popliteusspier dan overbelast raakt”, zegt Nando. De oorzaak is vaak wederom een verkeerde afstelling van de fiets. “Meestal staat het zadel te hoog of te ver naar achter, waardoor de knie moet overstrekken. Ook inlays of lossere clips kunnen een oplossing zijn.”

Een te hoog zadel kan overigens niet alleen knieproblemen veroorzaken. Door het schuiven op het zadel kunnen ook hamstringklachten ontstaan.

Mediale pijn is de derde variant waar wielrenners niet zelden mee kampen.

Mediale pijn, aan de binnenzijde, kan worden veroorzaakt door een geïrriteerde pes anserinus. Dat is een samenloop van

drie pezen van de m. sartorius, m. gracilis en de m. semitendinosus die op hetzelfde punt aanhechten op het scheenbeen.

Door de vorm van drie pezen die samenkomen, wordt de pes anserinus ook wel de ganzenpoot genoemd.

Structurele oplossing Sommige wielrenners komen tijdens het fietsen met hun bovenbeen tegen de buis.

Daardoor ontstaat er veel rekspanning op de binnenzijde van de knie, waardoor de spieren last kunnen geven. “Het probleem zit niet in de spieren zelf, maar is een irritatie op de aanhechting van de pes anserinus. Je zal als masseur merken dat de spieren gevoelig zijn. Het is belangrijk om spieren en de aanhechtingen goed los te masseren, zodat de spanning eruit gaat”, zegt Nando. Een structurele oplossing ligt opnieuw in de biomechanica, zodat de wielrenner niet steeds met zijn bovenbeen naar binnen tegen de buis aan komt.

Als laatste is er de laterale pijn, aan de buitenzijde. Die komt vaak vanuit de tractus iliotibialis. Dat is de peesplaat die loopt van de bovenkant van het bekken naar het scheenbeen. Die kan gaan irriteren als de kniehoek boven de 60 graden komt.

Nando: “Dan gaat hij over de laterale epicondyl van het femur heen. Dat is het bovenbeensbot ter hoogte van de knie, de knobbel die je daar aan de zijkant voelt.

Als de tractus iliotibialis met tractie daar overheen gaat, zal deze structuur gaan irriteren.”

Het wordt voorspelbaar, maar ook dit heeft te maken met het niet goed functioneren van de biomechanica. “Een

“Probeer de spanning eraf te halen, zodat het weefsel de kans krijgt om te genezen” 39

Scan de QR code of kijk op Allesovermassage.nl voor een extra artikel over veelvoorkomende wielrenblessures.

verkeerd afgestelde fiets kan veel ellende veroorzaken, op allerlei vlakken”, zegt Nando. “Je kunt behandelen wat je wil, maar als de fiets niet goed is afgesteld op het lichaam van de fietser, ga je de problemen niet oplossen. Een fietsmeting is daarom erg belangrijk.”

Aan de masseur ondertussen de taak om de zaak goed los te maken. “Detoniseer de structuren. Probeer de spanning eraf te halen, zodat het weefsel de kans krijgt om te genezen.” ●

Webinars

Het NGS organiseert regelmatig webinars over allerlei onderwer­ pen. De best bezochte webinars bespreken we in dit magazine.

Om die, of een ander webinar, terug te kijken ga je naar Allesovermassage.nl.

www.allesovermassage.nl

Ganzenpoot

NGS-ledenvoordeel nu €49,95

@planetzelf

voor een heel jaar!

Vele extra mogelijkheden

Online NGS-cliëntendossier Met de online software van Planetzelf doe je het cliëntendossier voortaan digitaal. Dus weg met die uitgeprinte formulieren of moeilijk in te vullen PDF-formulieren. En weg met die mappen vol met cliëntendossiers.

Online Agenda Minder telefoon en mailverkeer. Klanten kunnen 24/7 een afspraak met je maken. Je hebt minder no-shows omdat je cliënten kunt herinneren aan gemaakte afspraken (via e-mail en/of SMS).

www.planetzelf.com info@planetzelf.com @planetzelf

Bel voor info 06-41719964

Je bent 24/7 bereikbaar voor je cliënten

Verstuur een betaalverzoek bij het maken van een afspraak Verstuur automatisch een afspraakbevestiging, herinneringsmail of sms

Layout van de agenda geheel naar je eigen look and feel aan te passen

www.planetzelf.com info@planetzelf.com Bel voor info 085-41719964 Bas van der Vorm

Albert Peters is al twaalf jaar werkzaam bij FRAMO. In die tijd heeft hij een hoop kennis verzameld over wat een masseur allemaal kan tegenkomen in de dagelijkse praktijk. Een scheur in je massagetafel, vragen over het verwarmen van olie of op zoek naar een bepaalde olie? Albert weet vaak een oplossing. Daarom geeft hij elke editie een handige tip.

Vraag: masseurs krijgen veel hardlopers, wandelaars en andere sporters op de tafel die problemen aan hun voeten hebben. Kunnen zij bepaalde producten adviseren aan hun cliënten of heb je andere tips?

daarmee veel voetballers kunnen helpen. De huidige verzorger van Go Ahead Eagles is naast masseur ook sportpedicure. Mijn grootste tip zou zijn om die opleiding te volgen als je interesse ook op dat vlak ligt. Het maakt je een heel complete sportverzorger.

“Dit vind ik een leuk en belangrijk onderwerp! Voeten zijn in de sportverzorging nog altijd een ondergeschoven kindje, bijna letterlijk en figuurlijk. Men geeft veel geld uit aan luxe hardloopschoenen, maar 32 euro voor een pedicurebehandeling vinden sporters te duur. Terwijl ze daar vaak meer baat bij hebben dan bij dure schoenen.

Veel blessures ontstaan vanuit de voeten. Als je daar problemen mee hebt, kun je anders gaan lopen en dat kan weer leiden tot allerlei andere problemen. Goede voetverzorging is enorm belangrijk.

Gelukkig zijn er steeds meer sportverzorgers die dat belang onderkennen. Een van de eerste was de vorig jaar helaas overleden verzorger van Feyenoord, Fred Zwang. Hij schoolde zich jaren geleden al bij tot sportpedicure en heeft

41

Een andere optie is om in je eigen omgeving de samenwerking te zoeken met een goede sportpedicure. Dat werkt twee kanten op: jij kunt je cliënten met voetproblemen verder helpen door ze door te verwijzen, maar een sportpedicure ziet ook veel cliënten met andere blessures, die hij of zij weer naar jou kan verwijzen.

Een veelvoorkomend probleem bij hardlopers en wandelaars is droge voeten. Daarmee kun je gaan glijden in je schoenen, wat blaren kan veroorzaken. Een goede voetbalsem kan uitkomst bieden. Let daarbij wel op de ingrediënten! Een balsem met als een van de belangrijkste ingrediënten paraffine liquide of vaseline is vaak heel vet. Het maakt de huid weliswaar zachter en minder droog, maar door de vettigheid kunnen sporters juist gaan glijden in hun schoenen. Een voetbalsem met als belangrijkste ingrediënt water of ureum is een beter alternatief. Het allerbelangrijkste is dat de sporter zich goed laat voorlichten, het liefst door een pedicure met de specialisatie sport.” ●

www.allesovermassage.nl

Uit de markt

Tip van Albert

DUBBELLEVEN Doktersassistente en masseur Monique van Haren

“ALS DOKTERS­ ASSISTENT KRIJG IK DE VRIJHEID OM MIJN KENNIS TE GEBRUIKEN” Door Lisa Deen Beeld Orange Pictures

www.allesovermassage.nl

De een vliegt de hele wereld over als purser, de ander is rechter en de derde is lerares op een basisschool.

Allemaal hebben ze één ding gemeen: ze zijn ook masseur. In de rubriek ‘Dubbelleven’ vertellen leden over hun beide passies. Hoe combineren ze hun twee beroepen en wat is daar zo leuk aan? Deze keer: Monique van Haren (57) uit Loo (Duiven). Zij is masseur en doktersassistente bij GezondheidsZorg Asielzoekers (GZA).

“Voor mij is het een voorrecht om te kunnen praten met mensen uit zoveel verschillende culturen” 42

Hoe ziet een gemiddelde week er voor jou uit, Monique?

“Ik ben in dienst van de GezondheidsZorg Asielzoekers (GZA), zij leveren huisartsenzorg voor asielzoekers. Ik werk drie dagen per week als doktersassistente bij asielzoekerscentra. Het is een bijzondere werkomgeving die goed bij mij past. Voor mij is het een voorrecht om te kunnen praten met mensen uit zoveel verschillende culturen.

Daarnaast heb ik een eigen praktijk, Krachtig Sport- en Wellnessmassage op Maat.

Mijn klantenbestand is niet enorm groot, maar in mijn praktijk werk ik voornamelijk in de avonden of op de zaterdag. Ook ben ik vrijwilliger bij Sportvereniging Loo en Sportvereniging Spero, waar ik op vaste avonden actief ben als sportmasseur. Zo nodig help ik ook bij de jeugdopleiding

van De Graafschap. Het is best een druk schema, maar ik vind het vooral heel leuk.

In de vrije tijd die ik over heb zet ik me daarnaast graag in voor goede doelen en sportfestiviteiten.”

Hoe is de combinatie van beide beroepen ontstaan?

“Ik ben in 1999 in het ziekenhuis begonnen. Omdat ik iemand ben die graag van alles leert, heb ik op veel verschillende afdelingen gewerkt. Op een bepaald punt dacht ik: ik wil verder. Ik houd van de medische wereld. Daarom wilde ik iets leren wat ik buiten mijn ziekenhuiswerk kon gaan doen en wat ook medisch is.

Zodoende ben ik gestart met sportmassage."

43

www.allesovermassage.nl

“Het feit dat ik de vrijheid krijg om mijn kennis te gebruiken, maakt het enorm leuk”

DUBBELLEVEN

Had je toen direct het idee om een eigen praktijk te beginnen?

www.allesovermassage.nl

“Eigenlijk heb ik daar destijds nooit echt over nagedacht. Ik ben er gewoon mee begonnen en wilde me inzetten voor een leuke sportvereniging. Totdat verschillende mensen me vroegen of het niet een idee was om een eigen bedrijfje te starten.

Uiteindelijk heb ik dat gedaan: ik had niets te verliezen.”

In hoeverre versterken de beide beroepen elkaar?

“In de asielzoekerscentra werk ik als doktersassistente en werk ik samen met de verpleegkundigen en huisartsen. Ik doe triage en ik merk dat ik door mijn kennis en achtergrond vaak al andere vragen stel aan mensen die bijvoorbeeld binnenkomen met hoofd- en rugklachten. Vaak gebeurt het dat mensen met dat soort klachten het advies krijgen om

“Het belangrijkste is vooral dat ik energie krijg van de dingen die ik doe”

44

maar even een pilletje te slikken en wat oefeningetjes te doen. Maar dat helpt niet op de lange termijn. Ik ga er meestal goed voor zitten, bespreek met de mensen hoe we er samen voor kunnen zorgen dat de klachten verdwijnen. Als je er iets meer de tijd voor neemt, merk je ook al gauw dat mensen gemotiveerd raken om aan hun herstel te werken. Als doktersassistente geef ik voornamelijk adviezen, maar het komt ook wel eens voor dat ik wat mobilisatie doe. Het feit dat ik de vrijheid krijg om mijn kennis te gebruiken maakt het enorm leuk.”

Je wekelijkse programma is best vol. Hoe is de balans tussen werk en privé?

“Ik ben altijd heel enthousiast, ga overal volledig voor. Dat kan een struikelblok zijn.

Wat dat betreft vind ik het fijn als ik structuur heb. Ik heb vaste dagen in het asielzoekerscentrum en probeer ook duidelijke afspraken te maken bij de sportverenigingen. Op de donderdag heb ik bijvoorbeeld altijd gewoon een dag voor mezelf.

Daarnaast heb ik mijn man achter me staan die me waar nodig afremt als hij merkt dat het te veel wordt. Het belangrijkste is vooral dat ik energie krijg van de dingen die ik doe. Naast mijn werk geniet ik er ook van om lekker hard te lopen en probeer ik gezond te eten en te leven.”

Wat maakt de combinatie van je beroepen zo leuk?

Waar zie jij jezelf over een jaar of vijf?

“Vooral het feit dat het allemaal goed bij elkaar past. Het is medisch, ik werk met mensen. Daar geniet ik van.

Als sportmasseur ga ik zelf met een patiënt aan de slag om ze te helpen. Ik wil mensen tevreden en klachtenvrij zien weggaan.

Daarnaast vind ik het enorm leuk om uit te vinden wat er precies aan de hand is, wat de klachten exact zijn. Om als een soort Sherlock Holmes op onderzoek uit te gaan vind ik superinteressant.

Ik heb 23 jaar hoorn en bugel gespeeld in een orkest en uiteindelijk de keuze gemaakt om mijn energie te steken in de sportmassage. Ik merkte dat ik daar gelukkiger van werd. De omgang met mensen, het menselijke contact en het medische gedeelte: dat is wat ik het mooiste vind in mijn werk. Wat dat betreft is het echt een goede stap geweest. Het werk hoort gewoon bij me. Ik wil er voor de mensen zijn.”

“Ik heb nog steeds het idee dat de combinatie van mijn twee beroepen een ideale is. Het leuke is dat ik in mijn beroepen nooit ben uitgeleerd. Als sportmasseur vallen er nog allerlei technieken te leren en dat houdt het uitdagend. Ik zou het leuk vinden om uiteindelijk misschien bij

een bedrijf of een verzorgingstehuis aan de slag te gaan als masseur. Vlak voor de coronapandemie had ik al wat contact gezocht, maar nu is dat toch wat lastiger allemaal. In de toekomst wil ik wellicht een dag minder als doktersassistente werken zodat ik me dan wat meer kan focussen op de (sport)massage.” ●

45

www.allesovermassage.nl

“Om als een soort Sherlock Holmes op onderzoek uit te gaan vind ik superinteressant”

10NGS

PARKINSON

DE SNELST GROEIENDE HERSENZIEKTE WERELDWIJD Door Tessa de Wekker Beeld Shutterstock

47

www.allesovermassage.nl

Parkinson is de snelst groeiende hersenziekte wereldwijd. In Nederland hebben zo’n 65.000 mensen de diagnose gekregen, wereldwijd zijn het er 7 miljoen. De verwachting is dat dat aantal vóór 2040 is verdubbeld.

PARKINSON 3D-illustratie van degeneratie van dopaminerge neuron, een belangrijk stadium van ontwikkeling van de ziekte van Parkinson.

Parkinson treft ook steeds meer jongere mensen. Te genezen is de ziekte (nog) niet.

Behandelingen richten zich voorlopig op afremming van de achteruitgang en op het behoud van kwaliteit van leven. Hoewel massage geen officiële behandeling is, geven verschillende patiënten aan er baat bij te hebben. In dit magazine gaan we in op wat de ziekte van Parkinson is, de stand van het wetenschappelijke onderzoek en vertellen patiënten waarom massage hen helpt hun leven zo goed mogelijk te leven.

Wat is de ziekte van Parkinson?

De zieke van Parkinson is een aandoening waarbij de hersenen de spieren minder goed kunnen aansturen. Veel mensen met Parkinson krijgen bijvoorbeeld last van bevende handen, ook wel tremoren genoemd. Ook bewegen veel patiënten

www.allesovermassage.nl

Beweging als medicijn

Onderzoekers van het Radboudumc hebben recent ontdekt dat bewegen een positief effect heeft op de hersenfunctie van patiënten met Parkinson.1,2 Zes maanden lang drie keer in de week 45 minuten intensief sporten op een hometrainer had dezelfde resultaten voor hun motoriek als reguliere Parkinson-medicatie. Ook zorgde het intensieve bewegen ervoor dat symptomen van Parkinson minder toenemen. In MRI-scans van de hersenen zagen de onderzoekers bij deelnemers die minstens drie keer in de week intensief bewegen sterkere verbindingen tussen hersengebieden die nog geen schade van de ziekte van Parkinson hadden. Dit toont aan dat gezonde gebieden de functie van de aangedane gebieden deels gaan compenseren. Ook stabiliseerde de grijze stof van de hersenen bij de actieve groep zich. In de grijze stof bevinden zich de cellichamen van zenuwcellen. Bij de controlegroep was de grijze stof wel afgenomen.

48

trager. Andere kenmerken zijn stijfheid in de spieren, pijn, een vlakke gezichtsuitdrukking vanwege de mindere werking van spieren in het gelaat en moeite met praten. De fijne motoriek gaat vaak achteruit, waardoor patiënten moeite krijgen met schrijven, eten met bestek of knopen dichtdoen. Ook kan men last hebben van stemmingswisselingen of moeite met slapen. De meeste patiënten met Parkinson zijn boven de 65 jaar, maar de ziekte treft ook steeds meer jongere mensen.

Inmiddels is tien tot twintig procent van de patiënten jonger dan vijftig. Er zijn zelfs tieners met Parkinson.

De zieke van Parkinson is een aandoening waarbij de hersenen de spieren minder goed kunnen aansturen

Parkinsonismen

Waardoor wordt de zieke van Parkinson veroorzaakt?

Patiënten met Parkinson produceren in de hersenen te weinig dopamine. Dat is een neurotransmitter, een ‘boodschappersstofje’. Dopamine brengt in de hersenen informatie van de ene naar de andere zenuwcel. Dat is onder andere belangrijk om goed te kunnen bewegen. De zenuwcellen die dopamine maken, sterven af bij iemand die Parkinson heeft. Dit komt waarschijnlijk door klonten van het eiwit alfa-synucleïne in een bepaald deel van de hersenen.

Hoewel de verschijnselen van de ziekte al voor het eerst in 1817 werden beschreven door de Engelse arts James Parkinson, is nog altijd niet bekend wat de precieze oorzaak is. Erfelijkheid speelt deels een rol, er is een aantal genen bekend dat Parkinson kan veroorzaken. Dat verklaart volgens Bas Bloem, hoogleraar neurologie aan de Radboud Universiteit, niet het explosief stijgende aantal patiënten. Hij schreef in 2020 het boek De Parkinson Pandemie.

Daarin schrijft hij dat recent onderzoek heeft aangetoond dat vervuiling in de leefomgeving een oorzaak kan zijn. Met name bestrijdingsmiddelen in de landbouw, zware metalen en luchtvervuiling hebben invloed. Boeren en landbouwers blijken een verhoogd risico op Parkinson te hebben. Onderzoek in Frankrijk heeft aangetoond dat er in gebieden waar de

concentratie landbouwgif in oppervlaktewater het grootst is, meer mensen met Parkinson wonen dan in andere gebieden.

Via voedingsmiddelen komen de giftige stoffen echter bij iedereen terecht.

Hoe wordt Parkinson behandeld?

Parkinson is een progressieve zieke die (nog) niet te genezen is. Er zijn wel medicijnen die de klachten kunnen verlichten. Zij vullen het dopaminetekort in de hersenen aan. Een voorbeeld hiervan is Levodopa. De stijfheid in de spieren wordt hierdoor minder en soms hebben patiënten ook minder last van tremoren.

Ook zijn er dopamine- agonisten. Dit zijn medicijnen die lijken op dopamine die klachten kunnen verminderen.

Nadeel van de medicijnen is dat er bijwerkingen kunnen zijn. Jarenlang gebruik kan bijvoorbeeld leiden tot verslaving aan andere dingen, zoals gokken of alcohol.

Er lopen momenteel onderzoeken naar het gebruik van antilichamen. Die zouden in theorie ervoor moeten kunnen zorgen dat de ziekte wordt afgeremd of gestopt omdat opeengestapelde alfa-synucleïne eiwitten in zieke zenuwcellen nog gezonde zenuwcellen niet meer kunnen binnendringen.

Verdere behandeling bestaat uit bijvoorbeeld fysiotherapie, logopedie en ergotherapie om zo goed mogelijk met de beperkingen van de ziekte te leren omgaan.

49

Onze hersenen zijn slim, en het blijkt dat de hersenen van Parkinsonpatiënten in staat zijn om via een omweg toch spieren aan te sturen. Mensen die veel moeite hebben met lopen, blijken bijvoorbeeld door heel bewust een schaatsachtige beweging uit te voeren, wél goed vooruit te kunnen komen.

Geen wetenschappelijk bewijs Het Parkinson centrum Nijmegen in het Radboudumc is het expertisecentrum in Nederland als het gaat om Parkinson.

Patiëntenzorg wordt er gecombineerd met wetenschappelijk onderzoek. Op initiatief van het Radboudumc is ParkisonNet opgericht. Dat is een netwerk van ruim 3.700 gespecialiseerde zorgverleners die samenwerken om zorg aan patiënten te bieden. Aangesloten zijn bijvoorbeeld neurologen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten, ergotherapeuten en diëtisten.

Masseurs zijn niet aangesloten. De rol die massage kan spelen in de kwaliteit van leven van iemand met Parkinson is omstreden. Dit komt omdat er geen wetenschappelijk bewijs is dat massage werkt, hoewel een aantal onderzoeken wel in die richting wijst en individuele patiënten aangeven baat te hebben bij massage (zie verderop in dit magazine).

Massage wordt in de richtlijn voor de behandeling van Parkinson dan ook niet aangeraden. ●

Bronnen: 1. Kolk, M. van der, et al. (2019). ‘Effectiveness of home-based and remotely supervised aerobic exercise in Parkinson’s disease: a double-blind, randomised controlled trial’, in: The Lancet Neurology.

November.

2. Johansson, M., et al. (2022). ‘Aerobic Exercise Alters Brain Function and Structure in Parkinson’s Disease: A Randomized Controlled Trial’, in: Annals of Neurology. Februari.

www.allesovermassage.nl

Naast Parkinson bestaan Parkinsonismen. Dit zijn verschillende aandoeningen die lijken op de ziekte van Parkinson. Parkinsonismen geven vergelijkbare klachten, maar verlopen anders dan Parkinson en hebben dan ook andere behandelingen nodig. Bij sommige vormen werkt bijvoorbeeld dopaminetoediening niet. Dit komt omdat in die gevallen niet een tekort aan dopamine het probleem is, maar zenuwcellen die niet of nauwelijks reageren op dopamine.

PARKINSON

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR MASSAGE BIJ PARKINSON Door Tessa de Wekker Beeld Wickie Gialamatzist

Hoewel massage wereldwijd, naast medicatie, een van de meest gebruikte vormen van aanvullende therapie bij de zieke van Parkinson is, is naar de effecten van massage nog maar weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan. De studies die er wel zijn, lijken te duiden op een positief effect. In dit artikel bespreken we een aantal recente onderzoeken.

www.allesovermassage.nl

2020 Het meest recent is een onderzoek van neurologen en andere wetenschappers van de Universiteit van Athene.1 In 2020 deden zij een systematisch literatuuronderzoek naar studies die gedaan zijn tussen 2002 en 2018. In totaal analyseerden zij twaalf onderzoeken. De meeste studies vonden bewijs voor een vermindering van stress bij de patiënten. Patiënten voelden zich niet alleen relaxter, dat werd ook bewezen aan de hand van metingen van stresshormonen in hun urine. Daarnaast gaven de meeste patiënten in de onderzoeken een verbetering van hun kwaliteit van leven aan.

De onderzoekers zagen verder in de verschillende onderzoeken dat slapeloosheid, pijn, vermoeidheid, angst en symptomen van depressie werden verminderd door verschillende massagetechnieken,

zoals klassieke massage, traditionele Japanse massage, Thaise massage en triggerpointmassage. Motorische symptomen, zoals tremoren, krampen en stijfheid, lijken met deze vormen van massage ook te verbeteren, zagen de onderzoekers. De Chinese Tui Na-massage gecombineerd met acupunctuur lijkt de motorische symptomen echter te verergeren.

De Griekse onderzoekers geven aan dat de onderzoeksmethoden van de onderzochte studies beperkingen kennen. Specifiek noemen ze de heterogeniteit in de onderzochte patiëntenpopulatie (leeftijd, geslacht, hoelang de ziekte al speelt, de ernst van de ziekte) en de kleine onderzoekspopulaties. Ook geven ze aan dat in de studies een groot aantal verschillende massagetechnieken is gebruikt en ze bovendien ook erg verschilden wat betreft

50

de duur van de behandelingen. Sommige studies maten de uitkomsten alleen op een subjectieve manier, zoals met vragenlijsten aan patiënten. Slechts een aantal gebruikten objectieve meetinstrumenten. Bovendien was er zelden sprake van een controlegroep. Dat laatste is een bekend probleem bij onderzoek naar de effecten van massage. Een dubbelblind gerandomiseerd onderzoek is simpelweg niet mogelijk, omdat zowel behandelaar als behandelde weet welke behandeling wordt gegeven.

Desondanks concluderen de onderzoekers dat er verschillende veilige massagetechnieken zijn die een positief effect laten zien op zowel motorische als non-motorische symptomen van de ziekte van Parkinson. Ze raden daarom een persoonlijke aanpak aan waarin massage

2006

wordt gecombineerd met reguliere behandelingen zoals medicatie en fysiotherapie.

Voor een uitgebreide bespreking van deze studie, scan de QR-code of zie Allesovermassage.nl.

2018 Onderzoekers van de Chulalongkorn University in Bangkok, Thailand, en de Juntendo University in Tokio, Japan, hebben de effecten van Thaise massage op de spierkracht in de bovenste extremiteiten bij zestig patiënten met de ziekte van

Parkinson onderzocht.2 Alle zestig hadden verzwakte spieren door de ziekte. Dertig van hen kregen gedurende drie weken zes behandelingen Thaise massage bovenop hun normale behandeling, de andere dertig vervolgden alleen hun reguliere behandeling. Ten opzichte van metingen voor de start van de behandeling was bij de eerste groep zowel de peak flexion torque als de peak extension torque in de elleboog na drie weken significant hoger.

Bovendien ervaarden de patiënten in de eerste groep minder pijn in de weken na de behandelingen. Niemand gaf aan negatieve bijwerkingen te ervaren.

De onderzoekers concluderen dat triggerpointmassage motorische functionaliteit en sommige non-motorische symptomen (tijdelijk) kan verbeteren. ●

Bronnen: 1. Angelopoulou, E., et al. (2020). ‘Massage therapy as a complementary treatment for Parkinson’s disease: A Systematic Literature Review’, in: Complementary Therapies in Medicine. 49 (2020).

2. Miyahara, Y., et al. (2018). ‘Can therapeutic Thai massage improve upper limb muscle strength in Parkinson’s disease? An objective randomized-controlled trial’, in: Journal of Traditional and Complementary Medicine. 8.

3. Craig, L., et al. (2006). ‘Controlled pilot study of the effects of neuromuscular therapy in patients with Parkinson’s disease’, in: Movement Disorders. vol 21-12, dec.

51

www.allesovermassage.nl

Een dubbelblind gerandomiseerd onderzoek is simpelweg niet mogelijk, omdat zowel behandelaar als behandelde weet welke behandeling wordt gegeven

Onderzoekers van de afdeling neurologie van de Emory University School of Medicine in Atlanta, Verenigde Staten, hebben de effecten van triggerpointmassage onderzocht bij 36 patiënten met Parkinson.3 De ene groep kreeg vier weken lang twee keer per week een triggerpointbehandeling, de controlegroep muziektherapie, beide als aanvulling op hun reguliere behandeling. Beide groepen werden drie keer getest, voorafgaand aan de behandeling, na de laatste behandeling en acht dagen na de laatste behandeling.

De groep die de triggerpointbehandelingen had ondergaan, liet een significante verbetering zien in motorische klachten, vooral tremoren werden verminderd.

Ook de zogenaamde Finger Tapping Test (FTT), een neuropsychologische test voor motorische functionaliteit en snelheid, deden patiënten die de massage hadden ondergaan significant sneller. Bij de controlegroep verminderden de tremoren een klein beetje, maar verder was er geen verschil in motorische functionaliteit.

Beide groepen noteerden een verbeterde kwaliteit van leven direct na de laatste behandeling. Bij muziektherapie was dit effect ook na acht dagen zichtbaar, bij triggerpointmassage niet.

PARKINSON Masseur Inez Freij masseert haar man Fons elke week

“JE MOET HET BLIJVEN ONDERHOUDEN, ANDERS KEREN DE TRIGGERPOINTS EN STIJFHEID METEEN TERUG” Door Tessa de Wekker

www.allesovermassage.nl

Zeven jaar geleden merkte Fons Pieters (nu 70) tijdens het spelen op het orgel in de Sint-Gerlachuskerk in Houthem dat zijn rechterpink en -ringvinger aan de toetsen bleven ‘plakken’. In eerste instantie dachten hij en zijn vrouw Inez Freij aan een frozen shoulder, ook omdat zijn schouder pijnlijk was. Na twee jaar zoeken en steeds meer pijnlijke en stijve spieren, kwam de diagnose: Parkinson. Sindsdien masseert Inez Fons elke week. “Ik zit daardoor beter in mijn vel.”

Inez (65) werkt als ICT-docent in het onderwijs. Toen haar man zo tobde met zijn vingers en schouder, besloot ze zich te verdiepen in de ontspanningsmassage. Baat het niet, dan schaadt het niet, zo dacht ze. Toen de diagnose Parkinson kwam, besloot ze de opleiding tot sportmasseur te gaan volgen en inmiddels is ze ook triggerpointtherapeut. Ze heeft sinds een

paar jaar een eigen praktijk en behandelt naast Fons vooral hardlopers, met name van atletiekvereniging Unitas in Sittard, waar beide lid van zijn.

Triggerpoints Met Fons gaat het redelijk goed. De medicijnen slaan aan bij hem, al wordt de dosering elke vijftien maanden verhoogd.

52

“Er zit progressie in de ziekte, maar het gaat redelijk langzaam.” Samen met Inez loopt hij drie keer per week hard en in het dagelijks leven redt hij zich prima. “Ik heb alleen pijn. Mijn spieren worden heel snel stijf en gaan hun eigen weg. Ze willen niet wat ik wil. Bij elke beweging moet ik nadenken, niets gaat meer automatisch.”

De massages van zijn vrouw zorgen ervoor

Fons Pieters

“De ziekte zal niet overgaan, maar door de massages voel ik me wel beter”

Bewijs Dat merkten beide twee jaar geleden.

Nederland zat net in de eerste coronalockdown toen Inez tijdens het hardlopen struikelde en haar hand kneusde.

Acht weken kon ze niet masseren. Fons: “Ik werd steeds stijver, bewegen ging moeilijker.” Inez: “Toen ik hem weer kon masseren, waren zijn spieren zó hard, dat ik ze niet eens kon behandelen. Ze waren helemaal verkrampt, met name zijn beenspieren. Het duurde vier, vijf weken met heel zachte behandelingen voor de krampen eruit waren en het weer wat beter ging. Pas toen kon ik ook weer zijn triggerpoints behandelen.”

De acht weken gedwongen pauze en de verslechtering die Fons merkte, waren voor het Limburgse echtpaar het bewijs dat massage Fons helpt om in zijn dage-

Inez Freij

“Als massage bij patiënten de kwaliteit van leven ten goede komt, is dat toch winst?”

53

Best practices Ze baalt van het gebrek aan interesse bij zowel de fysiotherapeut als de neuroloog van Fons. “In de medische wereld moeten behandelingen evidence based zijn. Dat is massage niet. In de ICT werken we daarentegen met best practices. Dat zou in dit geval eigenlijk ook moeten vind ik, zeker omdat massage een veilige non-invasieve behandeling is. Mits je weet wat je doet, kun je er geen kwaad mee doen. Als massage bij patiënten, al is het een deel van de patiënten, de kwaliteit van leven ten goede komt en als men zich er lekker bij voelt, is dat toch winst? De fysio zegt: ‘Als het werkt, dan werkt het maar kort.’ Maar dat geldt voor de oefeningen van de fysio ook. Die moet je ook blijven doen willen ze effectief zijn. Dat is bij massage net zo. Het is zo jammer dat massage niet serieuzer wordt genomen. Ik zie de effecten bij Fons.

Ik zou zo graag meer mensen met Parkinson willen helpen.” ●

www.allesovermassage.nl

dat zijn spieren minder stijf zijn. Bewegen gaat daardoor makkelijker. De twee zijn erachter gekomen dat massage het best werkt na fysiotherapietraining. Fons: “Ik heb dan veel last van een tremor in mijn handen. Dat is bijvoorbeeld best lastig met eten. Massage na de fysio, doet de tremor verdwijnen. Bewegingen gaan dan ook veel soepeler.”

Elke week ligt Fons op de massagetafel van Inez. Naast diepe sportmassage behandelt ze de triggerpoints in Fons’ lichaam. “Vooral in zijn schouder had hij heel veel triggerpoints. Die zijn nu bijna allemaal weg. Maar je moet het blijven onderhouden, want als je stopt, keren ze terug. Datzelfde geldt voor de stijfheid in zijn spieren. De massages helpen, maar het effect is tijdelijk.”

lijks leven beter met zijn ziekte om te gaan.

Het frustreert beide daarom dat ze bij zowel de behandelend fysiotherapeut als de neuroloog tegen een dichte deur aanlopen als het gaat om de voordelen van massage bij patiënten met de ziekte van Parkinson. Fons: “Beide zeggen: ‘Er is geen bewijs dat het werkt, dus je kunt het beter niet doen.’ Maar voor mij werkt het wel. Ik blijf afhankelijk van medicijnen. De ziekte zal niet overgaan. Maar door de massages voel ik me wel beter.” De massages helpen hem ook om te blijven bewegen. Zonder zou hij niet weten of hij nog zou kunnen hardlopen. Inez: “En juist bewegen is bewezen effectief bij Parkinson.”

PARKINSON Bert Staarman wordt elke week gemasseerd

“DAARDOOR HEB IK ANDERHALVE DAG PER WEEK EEN ADEMPAUZE” Door Tessa de Wekker

www.allesovermassage.nl

Anderhalve dag. Zo lang heeft Bert Staarman profijt van de massage van sportmasseur Carla Kramer. Daarna keert de stijfheid in zijn spieren weer terug. “Maar die anderhalve dag is zo fijn. Het geeft even adempauze. Ik kan het dagelijks leven daardoor makkelijker aan.”

62 jaar is Bert. Jong nog voor iemand met Parkinson. Maar hij is al lang geen uitzondering meer. Patiënten met Parkinson worden steeds jonger. Vijf jaar geleden kreeg hij de diagnose. Hij had een eigen akkerbouwbedrijf, maar daar heeft Bert mee moeten stoppen. Het werd lichamelijk te zwaar. “Nu heb ik een exportfirma in uien. Daar ben ik druk mee en dat is goed.

Daardoor blijf ik bezig en voel ik me beter.”

Hij heeft met name last van zijn kuiten en hamstrings. Continu verstijven de spieren en ze worden steeds pijnlijker. “Als ik bij Carla ben geweest, blijven ze anderhalve dag soepel. Daarna begint het weer. Mijn vrouw masseert mijn benen voor ik naar bed ga. Dan slaap ik wat beter. Maar zij is geen professional zoals Carla. Dat maakt echt een enorm verschil.”

Leidend Carla herinnert zich nog goed dat Bert een aantal jaar geleden bij haar in de praktijk kwam. “Ik tennis met zijn vrouw en hoorde zo zijn verhaal. Toen ze vertelde over zijn

54

verstijfde spieren vroeg ik me af of ik iets voor Bert zou kunnen betekenen. We zijn het gewoon gaan proberen. Zijn lijf is daarbij leidend voor mij. Bert heeft Parkinson, maar ik behandel hem niet als zieke.

Zijn spieren vertellen mij wat ik moet weten. Ik voel wat ik wel en niet kan doen.

En natuurlijk overleg ik veel met hem.”

Carla masseert Bert minder hard dan de wielrenners die ze ook op haar bank heeft liggen. “Bij hem gaat het meer om de ontspanning. Hij is mijn enige cliënt die wel eens in slaap valt. Ook pas ik bindweefselmassage toe. Als hij na een behandeling zegt dat hij er weer een paar dagen tegen kan, voel ik me zo goed”, zegt ze.

Naast de massages sport Bert twee keer in de week met een bewegingstherapeut die gespecialiseerd is in de ziekte van Parkinson. Bewegen is bewezen effectief tegen de ziekte en met haar doet Bert oefeningen op de loopband en de fiets. “Het zijn lichte oefeningen, bedoeld om mijn spieren zo soepel mogelijk te houden. Ik merk dat de oefeningen beter gaan als ik

Bert Staarman

“Door de massages van Carla ga ik makkelijker door het leven”

Toekomst Ook zijn neuroloog en fysiotherapeut zijn positief over de massagebehandelingen.

Toch is massage geen officiële behandeling bij Parkinson. Bert: “Dat komt omdat er geen blijvend effect is. Telkens keren de stijfheid en pijn terug. Maar de massages zorgen er wel voor dat ik in elk geval anderhalve dag zo normaal mogelijk kan leven. Die anderhalve dag zijn voor mij zoveel waard.”

Bert gaat eens in de week en soms eens in de twee weken naar Carla. Het liefst zou hij vaker gaan. Maar omdat zijn verzekering de behandelingen niet vergoedt, zou dat te kostbaar zijn. Toch vindt hij dat hij geluk heeft. “Er zijn mensen die zich helemaal geen massages kunnen veroorloven.”

Dankzij de behandelingen van Carla kan Bert zijn oefeningen beter doen. Ook kan hij nog werken in zijn eigen bedrijf.

Voorlopig gaat het redelijk goed met hem, op de pijn en stijve spieren 5,5 dag in de week na. Aan de toekomst wil hij liever niet denken. “Ik ben wel eens naar zo’n Parkinsoncafé geweest, waar allemaal andere mensen met de ziekte waren. Dat was erg confronterend, alsof ik een spiegel keek naar de toekomst. Liever leef ik met de dag. Ik ga mijn eigen gang en probeer er zo weinig mogelijk aan te denken. Door de massages van Carla ga ik makkelijker door het leven.” ●

Carla Kramer

“Als hij na een behandeling zegt dat hij er weer een paar dagen tegen kan, voel ik me zo goed” 55

www.allesovermassage.nl

regelmatig gemasseerd word. Dat merkt mijn therapeut ook. Daarom vindt ze de massages een goede zaak.”

HET NGS IS ER VOOR JOU

LIVE WEBINAR: SCAR-MANAGEMENT Datum en tijd: maandag 16 mei 2022, 19.00-20.00 uur NGS-licentiepunt: 1 Investering: 19,50 euro voor NGS-leden (niet-leden 24,50 euro) Aanmelden: via het NGS-portaal (voor NGS-leden) of via Allesovermassage.nl (voor niet-leden)

FOTO: SHUTTERSTOCK

trainer geweest. Sport blijft belangrijk. Daarom behaalde Loes in 1997 haar diploma sportmasseur bij het Nederlands Genootschap voor Sportmassage (NGS). In de loop der jaren verdiepte Loes haar kennis door het volgen van cursussen op het gebied van blessurepreventie, voetreflex- en intuïtieve massage. Hoofdpijnmassage, manuele lymfedrainage en het toepassen van kinesiotape (volgens het Medical Taping Concept) behoren ook tot haar vaardigheden.

Sinds 2008 is zij gediplomeerd triggerpointcoach en volgde zij bij TouchPro de opleiding voor stoelmasseur. Uiteindelijk blijken deze activiteiten niets anders dan een opstapje naar Loes’ ‘ware roeping’: de fysiotherapie.

Let op: na aanmelding in het NGS-portaal ontvang je een e-mail met daarin een kortingscode en link. Deze kortingscode heb je nodig om je te registreren voor het webinar. Je ontvangt dus op de dag van het webinar niet meer een link om deel te nemen.

In dit webinar krijg je zo veel mogelijk praktische handvatten voor toepassing in je eigen praktijk.

Littekens kunnen bewust of onbewust verstorend zijn voor je functioneren als mens als geheel, niet alleen fysiek:

www.allesovermassage.nl

• vers of van heel lang geleden, dus nauwelijks nog merkbaar, schijnbaar; • groot en invasief of klein, van een kijkoperatie; • niet alleen storend op de plek zelf, maar via fasciale verbindingen op heel andere locaties heel andere klachten veroorzaken en in stand houden.

Meer webinars volgen?

Kijk op https://allesovermassage.webinargeek.com voor een overzicht van webinars die je live volgt of kunt terugkijken wanneer jij dat wilt.

Spreker: Loes van Schaijk Loes van Schaijk studeerde biologie in Wageningen. Al vanaf die tijd is sport voor haar belangrijk: zij deed diverse kwart-triatlons, liep tweemaal een halve marathon, was actief op de atletiekbaan en ook in het wedstrijdschaatsen. In beide takken van sport is zij

56

CONTACT MET HET NGS Bezoek Professor Bronkhorstlaan 26 3723 MB Bilthoven 088 – 730 85 00

Nieuwsbrief Als lid ontvang je de NGS-nieuwsbrief per mail. Ander e-mailadres? Geef het door via het Ledenportaal.

Chat Wil je met ons chatten? Dat kan via de blauwe knop rechtsonder op de site ngsmassage.nl.

E-mail info@ngsmassage.nl Website Ngsmassage.nl/ledenvoordeel Op onze website vind je in één overzicht alle handige links en je voordelen.

Twitter Volg het NGS op Twitter via @ngs_nl. Hierop plaatsen we regelmatig nieuwe vacatures, nieuws en interessante links.

Facebook Bezoek onze Facebookpagina www.facebook.com/ NederlandsGenootschapvoorSportmassage.

LinkedIn Word lid van de besloten NGS-groep op LinkedIn en leg contact met ruim duizend collega’s.

Zoek op: Nederlands Genootschap voor Sportmassage.

Uitgever Marleen Kessel marleen.kessel@sportsmedia.nl Hoofdredacteur Tessa de Wekker Opmaak pageturner.design Coverfoto Wickie Gialamatzist Drukker PreVision, Eindhoven Lidmaatschap NGS Voor 1 december uitsluitend op te zeggen via ngsmassage.nl. Bij opzegging van het lidmaatschap stopt het abonnement automatisch.

Opzeggingen van losse abonnementen (49,95 euro per jaar en 15,00 euro per editie) – uitsluitend schriftelijk – dienen uiterlijk zes weken voor afloop van de abonnementsperiode in het bezit te zijn van Arko Sports Media BV.

Redactieadres Arko Sports Media Wiersedreef 7, 3433 ZX Nieuwegein T. 030 – 707 30 00 E. info@sportsmedia.nl W. www.sportsmedia.nl

Adreswijzigingen Leden van het NGS kunnen het adres zelf wijzigen in het Ledenportaal. Geen lid: stuur dan een e-mail naar info@sportsmedia.nl.

Auteursrecht ©2022 NGS. Behoudens de door wet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden overgenomen, vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

Verantwoording Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Door het opnemen van advertenties doet het NGS, c.q. de uitgever, geen aanbeveling van de daarin vermelde diensten of producten.

57

Onze partners

www.allesovermassage.nl

COLOFON jaargang 67, nummer 1

COLOFON

Machtsmisbruik

www.allesovermassage.nl

De afgelopen tijd werd het nieuws voor de verandering niet gedomineerd door omikron, maar door iets net zo ziekmakends: de talloze verklaringen van oud-kandidaten en medewerkers van The Voice of Holland, over seksueel overschrijdend gedrag door bandleider Jeroen R. en de coaches Marco en Ali B. (geen broers overigens). De inhoud van het door ruim 7 miljoen mensen bekeken YouTube-programma BOOS dendert nog voelbaar na.

Na misstanden in de turnwereld, de #metoo-situaties in Hollywood en de angstcultuur bij de Nederlandse hockeysters is het duidelijk dat er ook bij The Voice sprake was van machtsmisbruik.

Ik kan het ook omdraaien: overal waar machtsverhoudingen tussen mensen bestaan, ligt misbruik ervan op de loer.

Tientallen jaren geleden werd de Nederlandse zorgsector opgeschrikt door een ernstig vergrijp. Een Nijmeegse gynaecoloog verdoofde patiënten om vervolgens seks met ze te hebben. Als reactie hierop kwam het Ministerie van VWS met een groen boekje voor alle zorgverleners met daarin de straffen en sancties bij seksueel misbruik in de zorg.

Destijds had ik een patiënte met een enkelblessure in behandeling. Een achttienjarige die graag in discussie ging. Ook over machtsmisbruik door mannen in zijn algemeenheid had ze een duidelijke mening. “Daar ben je nog altijd zélf bij” en “Het zal mij nóóit gebeuren!” waren haar opmerkingen. Ik liet die sessie het onderwerp voor wat het was. Een week daarna vroeg ik haar de schoenen en sokken uit te

doen en op het aangedane been te gaan staan. “Probeer nu zo stabiel mogelijk te blijven staan”, ging ik verder. “Steek nu je beide wijsvingers naar het plafond en draai er rondjes mee. Heel goed, en breng nu alle vingers naar je duimen, en open je handen weer. Herhaal dit steeds. Let op dat je stabiel blijft staan!”

Ik liet haar zo een half minuutje staan, totdat ik aan haar vroeg of ze dit niet een rare oefening vond. Terwijl ze een soort éénbenige vogeltjesdans deed, vroeg ze “Hoezo raar?” En ineens klonk er een vloek direct gevolgd door een schaterlach. Maar ze begreep ook mijn punt: als je een goed verhaal hebt, dan kun je iemand van alles laten doen.

Dat is ook meteen wat me weleens beangstigt. Dat patiënten zich soms zo afhankelijk opstellen ten opzichte van hun zorgverlener. Als ik de lijst van medicijnen zie die mensen in de loop van de tijd ooit voorgeschreven hebben gekregen en nog steeds slikken, dan denk ik weleens: Heb je ooit gevraagd of deze pil nog wel werkt?

Ik leg altijd uitgebreid uit waarom ik een bepaalde behandeling geef. In mijn vorige column heb ik het over het placebo-effect ervan gehad. Maar ik vind het ook prettig als patiënten me vragen wáárom ik juist die spier behandel of wáárom ik een bepaalde oefening geef. Het is een signaal dat er sprake is van een open communicatie. En een sfeer waarin mensen zélf betrokken zijn bij wat er gebeurt. Zonder te veel afstand van elkaar, zonder duidelijke machtsverhouding.

58

Overal waar machts­ verhoudingen tussen mensen bestaan, ligt misbruik ervan op de loer

Jeffrey Jansen

Jeffrey is sportfysiotherapeut en geeft scholingen voor het NGS. Als fysiotherapeut behandelt en begeleidt hij al jaren nationale en internationale topsporters.

Hij houdt van sport en in zijn vrije tijd speelt hij basgitaar.

MELD JE NU AAN VOOR DE DAGOPLEIDING

AROMATOUCH TECHNIEK!

De AromaTouch® trainingsdag is ideaal voor therapeuten en masseurs. Je leert deze bijzondere techniek binnen twee dagdelen te beheersen en te kunnen toepassen op iedereen, zowel jong als oud, voor gebruik binnen huiselijke kring en ter aanvulling voor professionele gebruikers. Leren, ervaren en doen staan centraal tijdens de trainingsdag. Deelnemers ontvangen na het volgen van deze training hun NGSlicentiepunten en een officiële doTERRA-certificering voor het toepassen van de AromaTouch® Techniek.

Les in twee dagdelen, zowel theorie als praktijk.

AromaTouch Techniek-handleiding.

AromaTouch Kit (acht gecertificeerde essentiële oliën, ter waarde van 120 euro).

Demonstratie van de techniek en zelf de techniek ervaren en uitvoeren.

Goede professionele begeleiding door deskundige en ervaren trainers.

Korting op een vervolgtraining ‘Masseren volgens de fysiotherapeut met essentiële oliën’.

• Gratis groothandelsaccount voor het nabestellen van de therapeutische oliën.

• Officiële certificering van doTERRA. • • • • • •

De training wordt op verschillende locaties in Nederland gegeven. De totale kosten van de trainingsdag bedragen 150 euro.

Ga voor aanmelden en informatie over de training naar https://olieverdieping.nl/aromatouch.

Nog plaatsen beschikbaar in april, mei en juni!

­

Al 35 jaar een vertrouwd adres Telefonisch bestellen mogelijk Gratis afhalen in showroom Veilig online bestellen en betalen Exclusief voor leden van het NGS FRAMO ’t Holland 5, 6921 GX Duiven 026 - 311 42 93 www.framo.nl