Dr. Hans Sijbesma is sinds 2009 algemeen directeur van AstraZeneca Nederland. AstraZeneca is een wereldwijd opererend en toonaangevend innovatief biofarmaceutisch bedrijf dat zich ten doel stelt medicijnen te ontwikkelen met baanbrekende wetenschap als uitgangspunt. Sinds 2013 is hij bestuursvoorzitter van Nefarma, de Nederlandse brancheorganisatie van farmaceutische bedrijven die zich richten op onderzoek en ontwikkeling van nieuwe en vernieuwende geneesmiddelen.
per lijn, praktijk of zorggroep waarbij het vooral draait om productie, tarief en volume. Om de zorg optimaal te laten aansluiten op de behoefte van patiënten, om een betere substitutie van de tweede naar de eerste lijn en om doelmatigheid binnen de zorgketen te realiseren, is het zaak om juist de diverse geledingen met elkaar te verbinden en via innovatieve contractvormen te komen tot ontschotting van de zorgbudgetten.
Bekostiging
Recent is een aantal initiatieven gestart waarbij zowel eerste- als tweedelijnszorgverleners, zorgverzekeraars en farmaceutische bedrijven zijn betrokken. Per indicatiegebied wordt een integraal meerjarig contract afgesloten met een vast bedrag per verzekerde en zo wordt doelmatigheid, efficiëntie en optimale substitutie tussen de lijnen gestimuleerd. Sijbesma is positief over deze nieuwe vormen van bekostiging aangezien deze de zorgverleners motiveren en belonen voor het realiseren van goede patiëntuitkomsten en duurzame gezondheidswinst. Bovendien wordt samenwerking gestimuleerd. In deze rol zijn farmaceutische bedrijven vaak katalysator van zorgvernieuwing maar ook op andere wijzen dragen ze bij aan een duurzame zorg. Zo zijn er niet-productgerelateerde initiatieven op het gebied van therapietrouw, patiënteducatie, (thuis)zorgprojecten, zelfmanagement en
beslissingsondersteunende programma’s om de doelmatige inzet van geneesmiddelen te bevorderen.
Doelmatigheid
Sijbesma merkt op dat het streven naar doelmatigheid niet door iedereen op dezelfde wijze wordt geïnterpreteerd. ‘We zien het soms misgaan in de eerstelijnszorg wanneer er door verzekeraars uitsluitend wordt gestuurd op korte termijn besparingen. Er bestaan contractvormen waarin bepaalde geneesmiddelen worden uitgesloten, terwijl patiënten daar wel aanspraak op hebben en die ook in de richtlijnen zijn opgenomen. Dat gaat écht te ver en kan zelfs leiden tot therapeutische substitutie, zeker wanneer er financiële consequenties worden verbonden aan het niet of juist wel behalen van bepaalde benchmarks binnen een therapeutische klasse van geneesmiddelen.’ Dergelijke sturing zet volgens Sijbesma de professionele autonomie van de huisarts onder druk en kan afbreuk doen aan de behandelrelatie tussen arts en patiënt. ‘Natuurlijk moeten artsen zo doelmatig mogelijk voorschrijven, maar een arts moet bovenal kunnen voorschrijven wat hij of zij voor de patiënt het beste acht zonder daarbij te worden beloond of gestraft. Ook hier is het dus van belang dat in de contracten tussen zorgverzekeraars en zorgverleners gezondere prikkels worden ingebouwd. Dus op naar doelmatig-
heid, optimale uitkomsten en duurzame gezondheidswinst voor iedere individuele patiënt. Op termijn komt dit echt ten goede aan de beheersing van de gezondheidszorgkosten.’ Tot slot benadrukt Sijbesma dat het belangrijk is naar de economische baten van geneesmiddelen te kijken. In opdracht van Nefarma bracht gezondheidseconoom Marc Pomp de arbeidsbaten en uitgespaarde zorgkosten door de inzet van innovatieve geneesmiddelen in kaart voor zes verschillende aandoeningen1. Deze casestudies betroffen onder meer diabetes, reuma en migraine en hadden betrekking op 1,2 miljoen patiënten. ‘De analyse van Pomp laat zien dat de totale jaarlijkse baten, opgeteld over de zes casestudies, circa 0,6 tot 1,6 miljard euro bedroegen. Een belangrijk deel van deze baten wordt verklaard door extra arbeidsparticipatie en minder arbeidsverzuim, en valt daarmee buiten de scope van de zorgverzekeraars en het ministerie van VWS. Alleen met een verdere ontschotting van de overheidsbudgetten zal het mogelijk zijn om deze aanzienlijke publieke baten goed te kunnen waarderen.’ • Marc Pomp. Arbeidsbaten en uitgespaarde zorgkosten door innovatieve geneesmiddelen. www.nefarma.nl/stream/eindrapportmarc-pomp-pdf
1
41