Dentz 1 - 2019

DENTZ nummer 1 - jaargang 11 - 2019

M A G A Z I N E U I T G AV E VA N A N T- TA N DA RT S E N

ZIVVER CEO RICK GOUD OVER

ANT-ZIVVER •

DOSSIER VGZ:

zonder rectificatie geen gesprek

•

MONDZORGKOSTEN.NL DUIDELIJKER WORDT HET NIET

Hightech innovaties binnen handbereik.

DĂ t is dental bauer.

Wij presenteren u de splinternieuwe Primescan op onze stand tijdens de IDS 2019

12 t/m 16 maart 2019 Hal 11.3 - Stand A008

KAMAGURKA

Stel je eens voor. Het Capaciteitsorgaan, de instantie die het aantal benodigde studenten becijfert om een beroepsgroep van een gezonde opvolging te voorzien heeft jaren geleden twee adviezen gegeven, die hetzelfde stellen: het aantal opleidingsplaatsen tandheelkunde moet drastisch worden verhoogd. De jaren verstrijken. Het aantal opleidingsplaatsen blijft nagenoeg gelijk, de beroepsgroep krijgt te maken met een veranderende samenstelling, een grotere maatschappelijke vraag naar tandheelkunde – en de noodzaak om de aanwas te vergroten, groeit. Er wordt een nieuw onderzoek gedaan en zoals verwacht is de urgentie om op te schalen gegroeid en daarmee het benodigde aantal opleidingsplaatsen.

Stel je dan het volgende voor. Jij bent de verantwoordelijke bewindsman in Den Haag. De kranten vertellen dat er onvoldoende mondzorg geleverd kan worden aan onze ouderen. Dat er kinderen in de binnensteden zijn die geen tandarts te zien krijgen. Het

gaat om zoveel mensen, dat die zorg nooit door bestaande prakijken kan worden geleverd. Je ambtenaren hebben een geweldig plan, gebaseerd op stokoude inzichten – dat moet dus wel goed zijn: “We verschuiven gewoon een deel van de taken van de tandarts naar de mondhygiënist buiten de tandartspraktijk!” Op papier is het zelfs een bezuiniging. Als dat papier een servetje is, tenminste. Een echte doorberekening die rekening houdt met alle facetten van dit plan vertelt een ander verhaal, maar daar moet je wel oren naar hebben.

Wat doe je vervolgens?

A. Je onderneemt stappen om het aantal opleidingsplaatsen tandheelkunde te vergroten.

B. Je ziet het geheel als een stresstest voor de mondzorg en wacht rustig af.

C. Je vraagt om een nieuw advies aan het Capaciteitsorgaan.

DENTZ 3

Implant Direct

Advanced Implantologie Cursus 10 – 11 mei, Madrid Implant Direct Benelux organiseert op 10 en 11 mei een 2-daagse implantologie cursus in Madrid. Cursusleider is de beroemde tandarts-implantoloog Dr. Pedro Peña. Deze advanced cursus is bedoeld voor ervaren implantologen. De opleiding wordt gegeven in de mooie kliniek van Dr. Peña, waar met max. 12 cursisten zowel theorie, praktijk als live surgery gegeven zal worden.

Onderwerpen zullen o.a. zijn: - peri-implantitis prevention and treatment - Platelet Rich Plasma dental applications - provisionals for implant treatment - postextraction socket management - edentulous maxilla treatment with and without grafts

Voor meer informatie bezoek www.implantdirectbenelux.nl Cursusleiders: g ekkortin Vroegbo lantaten imp 2 gratis elding a bij a nm ruari feb vóór 28

Cursus wordt gegeven in het Engels.

Dr. Pedro Peña Tandarts-implantoloog

Drs. Jan Willem Vaartjes Tandarts-implantoloog

Het Hybride Implantaat

Plaatst u ruwe implantaten bij risico patiënten?

Wetenschappelijke doorbraak:

De oplossing voor uw risico patiënten

NO DISEASE PROGRESSION *no bone loss > 0.5mm na peri-implantitis behandeling

3 years

82% JUNIO

Combineer het beste van twee werelden

49% *

Implant with non-modified surface (smooth) 2018

Voorspelbare oplossing bij peri-implantitis

Implant with modified surface (medium-rough)

Studie *Surgical treatment of peri-implantitis. 3-year results from a randomized controlled clinical trial.

Olivier Carcuac, Jan Derks, Ingemar Abrahamsson, Jan L. Wennström, Max Petzold & Tord Berglundh doi: 10.1111/jcpe.12813

Implant Direct BeNeLux • NL: +31 (0) 30 25 998 25 • BeLu: +32 492 39 80 48 • info@implantdirect.nu • www.implantdirect.nu

REDACTIONEEL

PAARSE KROKODILLEN DOOR: RAVIN RAKTOE, HOOFDREDACTEUR

I

k vind Twitter een geweldig medium.

Ik weet niet of het nog steeds de plek is om je te uiten, maar nieuws lees je er altijd het eerst. Ruw en ongefilterd, nog voor het door een persbureau tot een voor de maatschappij behapbaar stukje tekst is gevormd. Natuurlijk moet je tijdens je nieuwsgaring wel door flink wat gal en retoriek ploegen, maar dat is inherent aan sociale media. Neem je die moeite, weet je waar je moet kijken en ben je niet al te bang aangelegd, dan kun je van kiem tot persbericht het nieuws zien ontstaan en er soms zelfs een steentje aan bijdragen.

Een mooi voorbeeld is de paarse krokodil, de inmiddels spreekwoordelijke uiting van absurde bureaucratie. Ooit nota bene door een zorgverzekeraar bedacht voor een reclamespotje, wordt het beestje begin dit jaar nieuw leven ingeblazen door een huisarts uit Zwolle. Alle brieven die onnodige

bureaucratie belichamen, bestempelt hij met een paars krokodilletje. Als hij op Twitter zijn actie deelt, zijn alle krokostempeltjes in het land binnen een paar dagen uitverkocht. Het roer moest vorig jaar om, maar kennelijk heeft niet iedereen die memo gehad.

Ook in de tandheelkunde werd de administratielast vergroot. Zo zijn we machtigingsaanvragen gaan indienen voor orthopantomogrammen bij de jeugd. Toe­geven, ik maak ze zelf zelden tot nooit bij jeugdigen, en wellicht is het voor u ook niet zo’n issue. Maar het blijft een vreemde gedachtegang, dat men het aantal onterecht te maken opnames door middel van een aanvraag bij de verzekeraar denkt te kunnen reduceren. En dan is het ook nog de vraag of de maatregel wel terecht is. Tijdens het Chirurgiecongres waar u in deze uitgave over leest, wordt gepleit voor een standaard OPT-screening rond de zeventien

jaar. Toegepaste wetenschap in aanvaring met beredeneerde doelmatigheid. Maar wat blijkt overigens het effect van al die ingediende aanvragen? Zorgverzekeraars zien nu alweer dat het aantal OPT’s niet is afgenomen. De doelmatigheid van de tijdsbesteding van zo’n aanvraag mag dus aan de kaak gesteld gaan worden.

Over extra werk gesproken, onderzoekers van het Capaciteitsorgaan hebben minister Bruins opnieuw geadviseerd het aantal opleidingsplaatsen Tandheelkunde te vergroten. Dit, omdat er in bepaalde delen van ons land geen tandartsen meer te vinden zijn, de grote pensioengolf straks begint en misschien ook wel omdat het gewoon een beetje gek is dat ons land over een paar jaar voor de helft afhankelijk is van niet in Nederland opgeleide tandartsen. Ik ben benieuwd of deze aanbevelingsbrief ook is bestempeld met een paarse krokodil.

DENTZ 5

Bluephase G4 ®

De uithardingslamp

Polyvision INSIDE

Met intelligente detectie voor optimale lichtuitharding Met persoonlijke en automatische bewegingsdetectie voor een optimale lichtuithardingsprocedure en betrouwbare uithardingsresultaten.

Efficiënte Esthetiek Isoleren

Bonding

Restaureren Polymeriseren

www.ivoclarvivadent.com Manufacturer, Sales & Distribution: Ivoclar Vivadent AG Bendererstr. 2 | 9494 Schaan | Liechtenstein | Tel. +423 235 35 35 | Fax +423 235 33 60

www.ivoclarvivadent.nl Representative Office Benelux: Ivoclar Vivadent B.V. De Fruittuinen 32 | 2132 NZ Hoofddorp | The Netherlands | Tel. +31 23 529 37 91 | Fax +31 23 555 45 04

®

INHOUD

INHOUD 03 KAMAGURKA

13

05 REDACTIONEEL: RAVIN RAKTOE 10 COLOFON 10 VOORZITTER AAN HET WOORD: JAN WILLEM VAARTJES 13 DENTAAL NIEUWS 16: INTERVIEW: RICK GOUD OVER ANT-ZIVVER 22 ANT-CONGRES 24 ANT LANCEERT MONDZORGKOSTEN.NL 28 RICHTLIJN PARODONTOLOGIE 32 ANT YOUNG PROFESSIONALS KICKSTART 360 34 DOSSIER CONTRACTERING IMPLANTOLOGIE VGZ 36 CONGRES CHIRURGIE 40 PRODUCTNIEUWS 44 INZET BEHANDELMICROSCOOP 48 VINCENT BECX IN ITALIË 53 KLACHT 54 RUBRIEK: RECHTEN EN PLICHTEN 58 EEN KIJKJE IN DE PRAKTIJK VAN… 62 HOBBY: HIFI 66 BUITENLANDSTAGE IN CHINA 69 STUDENTENCOLUMN 70 ANT-STUDENTENRAAD 73 NIEUWE ANT-VISITATIES 74 COLUMN: WILFRED KNIESE 77 ANT ALGEMEEN

36 53 58 40

73

DENTZ 7

Heeft uw patiënt forse gebitsslijtage en erosie?

U kunt dit nu eenvoudig NIE UW! bij 4De restaureren! ntal Tandte chniek

Frezen nano-composieten blank d.m.v. CAD/CAM techniek

CAD/CAM vervaardige up-onlays op model

Het nieuwste nano-composiet is uitstekend CAD/CAM te verwerken.

Daarom is dit materiaal dé oplossing voor patiënten met gebitsslijtage of erosie.

Wilt u een volledige kaak of een kwadrant in één keer restaureren? Dit kan volledig buiten de mond worden vervaardigd. Individueel opbouwen in de mond hoeft niet meer wat stoeltijd en kosten bespaart.

In principe hoeft u niet te prepareren. Het plaatsen van de restauratie is gebaseerd op de bondingtechniek met composiet. Het type restauratie is omkeerbaar en semi-definitief en is adhesief te cementeren.

De voordelen van nano-composiet up-onlays: • Beperkt invasieve manier van restaureren • Duurzaam en sterk door hoge buigsterkte • Geen chipping door monolithisch materiaal • Verschillende kleuren • Makkelijk af te werken/polijsten in de mond • Verkorte stoeltijd Wilt u meer weten? Neem contact op met onze tandtechnisch adviseur André van Waas via 06 54 96 88 83 of e-mail naar avwaas@4dental.nl.

Bezoek voor meer informatie onze website: www.4Dental.nl

Bright MY SMILE IS

#MYSMILEISPOWERFUL

Haleigh,

uit de Verenigde Staten is haarstylist, gamer en sporter en

glimlacht, omdat ze blij is dat ze zichzelf kan zijn. Voorgevulde Opalescence Go®-bleeklepels voor thuisbehandeling met 6% waterstofperoxide passen perfect in haar drukke schema. Ze zijn comfortabel en direct vanuit de verpakking te gebruiken. Voor veel patiënten is een lichtere, wittere glimlach het enige wat nodig is om te stralen. That’s the power of a smile.

Lees meer over cosmetische bleekbehandelingen op opalescence.com/nl.

Bezoek ons op de IDS 2019 in Keulen: Hall 11.3, Stand K010-L019 www.ultradent.com/nl © 2019 Ultradent Products, Inc. All rights reserved.

Colofon Dentz is een uitgave van APPR Hét Brancheburo, en leden‑ orgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT).

Redactie

Ravin Raktoe (hoofdredacteur), Martine Brouwer (ANT) en Reinier van de Vrie (eindredacteur) Aan dit nummer werkten mee

Kees Adolfsen, Brenda Bakker, Barbara Lagas, Stephan Tjiook, en Anya Vos Uitgever Dentz

APPR Hét Brancheburo, Postbus 5135, 1410 AC Naarden, 035 - 694 28 78, dentz@apprhbb.nl Advertenties

Herman Wessels, 035 - 694 28 78, herman@apprhbb.nl Vormgeving

APPR Hét Brancheburo Coverfoto

Marloes Bosch Druk

Bariet Ten Brink, Meppel De redactionele inhoud van Dentz verwoordt niet noodza‑ kelijk de standpunten van Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT), noch neemt ANT verantwoordelijkheid voor de inhoud van redactionele artikelen.

Copyright

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. ©2019 APPR Hét Brancheburo. ISSN 1877-3753.

10 DENTZ

DOOR: JAN WILLEM VAARTJES, VOORZITTER ANT

H

et jaar was nog maar net begonnen of RTL Nieuws kwam al met allerlei horrorverhalen over wortelkanaalbehandelingen. Ze waren overigens al maanden bezig met dit sensatieverhaal en iedere keer hadden wij geadviseerd dat het relatief gezien alleszins meeviel.

Gelukkig werd ik door BNR Nieuwsradio in de gelegenheid gesteld om de zaak wel in het juiste daglicht te plaatsen. Met een beroep op de declaratiedata over 2017 konden we makkelijk aantonen dat het slechts bij een heel klein percentage van de gevallen misging. U verwacht nu natuurlijk dat ik mijn dank uitspreek richting Famed voor het verstrekken van de statistische gegevens. In het verleden heeft Famed immers regelmatig de ANT en de tandartsen geholpen, zoals bij het Milliman onderzoek naar het (onterecht)

beëindigen van het experiment met de vrije tarieven. Helaas is het tij gekeerd en kwam de steun uit onverwachte hoek. Ditmaal waren het namelijk de zorgverzekeraars die ons hielpen inzicht te krijgen in wat er in declaratieland gebeurt en dus waar eventueel beleid op moet gaan worden gemaakt.

Famed is overgenomen door Infomedics en met deze marktcon‑ centratie lijkt er voorlopig een einde te zijn gekomen aan de steun van deze dienstverlener aan de tandart‑ sen, hun grootste klantengroep.

Jammer, dat met deze wat opportu‑ nistisch aandoende kortetermijnpoli‑ tiek een jarenlange vruchtbare samenwerking op het spel wordt gezet. Immers, als de NZa deze cruciale informatie wel mag opvragen en wij worden tegelijker‑ tijd niet meer gesteund door onze grootste leverancier dan worden wij

VOORZITTERAANHETWOORD

foto: Mark van den Brink

‘ONACCEPTABEL OM LUKRAAK PRIVACY­ GEVOELIGE GEGEVENS OP TE VRAGEN’ als veld op een grote informatieach‑ terstand gezet. Die boodschap mag wat ons betreft best wat luider en duidelijker onder de aandacht van Infomedics worden gebracht.

Minder positief nieuws over verzekeraars is er helaas ook. We hadden tot nu toe in beperkte mate te maken met restitutiekortingen. Als er geen contract is dan vergoedt de verzekeraar bijvoorbeeld nog maar 70 procent van het gemiddeld gecontracteerd tarief en dat laatste kan lager liggen dan het tarief van de NZa. Contracten kunnen handig zijn, omdat er dan bijvoorbeeld machtigingsvrij gewerkt kan worden of dat, in ruil voor een redelijke vergoeding, ook afspraken rond de garantie gemaakt kunnen worden.

Maar als VGZ-patiënten min of meer verplicht worden tientallen kilometers om te rijden om niet fors te hoeven bijbetalen voor een

niet-gecontracteerde implantoloog om de hoek, dan vragen wij ons wel serieus af wiens belang de zorgverze‑ keraars hiermee nog dienen. Uw belang en dat van uw patiënten kan het niet zijn.

We zijn daarom met ons ANT-team alle gecontracteerde zorgverleners gaan plotten op een kaart en we constateerden behoorlijke regionale hiaten, zeker voor de complexe bovenkaakbehandeling. We hebben, gewapend met deze kennis, de NZa gevraagd om de zaak grondig te gaan onderzoeken, zoals de NZa de mondzorg altijd zorgvuldig en gedetailleerd in kaart weet te brengen. En onze leden met vragen over deze zaak kunnen op onze juridische steun rekenen. Mogelijk dat bij het verschijnen van deze column er al meer duidelijkheid zal zijn over deze kwestie.

Ook ONVZ maakte het bij de start

van dit jaar een tikkeltje te bont.

De verzekeraar vroeg volkomen willekeurig technieknota’s bij tandartsen op, zonder daarvoor de toestemming van de patiënt te hebben gezocht en zonder een contractuele relatie tussen de tandarts en ONVZ. Onderzoek naar fraude is belangrijk, zolang er maar een begin van vermoeden is dat er iets niet klopt. Zo ondersteunt de ANT momenteel Zilveren Kruis om samen de reputatie van onze mondzorg hoog te houden. Maar om lukraak privacygevoelige data op te vragen vinden wij volkomen onacceptabel en dat hebben we laten weten ook.

De ANT is relevanter dan ooit. Op de achtergrond gebeurt veel, zie de zorgverzekeraars, het project van wijzigingen van het tariefstelsel bij de NZa en een stortvloed aan administratieve lastenverzwaring in de vorm van indicatoren die men via KIMO wil gaan afdwingen. In mijn laatste jaar als voorzitter ga ik mij daarom met verdubbelde ijver inzetten om ervoor te zorgen dat de kwalitatief hoogwaardige mondzorg in Nederland behouden en waar mogelijk nog verder verbeterd gaat worden.

DENTZ 11

Nieuw Wordt nu deels vergoed

De eerste tandpasta op recept voor extra fluoride door dagelijks tandenpoetsen • Voorkomt meerdere vormen van cariës (kroon- en/of wortelcariës) • Klinisch bewezen significant effectievere remineralisatie van primaire wortelcariëslaesies*1 • Voor patiënten met verhoogd risico op cariës** • Gebruik 3x per dag tot het volgende bezoek of advies van de tandarts – in plaats van reguliere tandpasta

Uitsluitend op recept verkrijgbaar Voor patiënten ≥ 16 jaar * Na 3 tot 6 maanden, vergeleken met 1100 ppm fluoride tandpasta ** Voor patiënten ≥ 16 jaar 1 Baysan et al. Caries Research 2001;35:41-46 Verkorte productinformatie Duraphat 5000 ppm. Voor de volledige en meest recente productinformatie verwijzen wij naar de goedgekeurde SPC op www.cbg-meb.nl. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: Duraphat 5000 ppm tandpasta. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: 1 g tandpasta bevat 5 mg fluoride (als natriumfluoride), overeenkomend met 5000 ppm fluoride. FARMACEUTISCHE VORM: Tandpasta.

THERAPEUTISCHE INDICATIES: Ter voorkoming van dentale cariës (tandbederf) bij jongeren en volwassenen, met name bij patiënten met een risico op meerdere vormen van cariës (coronale en/of wortelcariës).

CONTRA-INDICATIES: Dit geneesmiddel mag niet worden gebruikt in geval van overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor één van de in de rubriek lijst van hulpstoffen vermelde hulpstoffen. BIJZONDERE WAARSCHUWINGEN EN VOORZORGEN BIJ GEBRUIK: Duraphat 5000 ppm tandpasta mag niet worden gebruikt bij jongeren en kinderen jonger dan 16 jaar. Deze tandpasta bevat een hoog fluoridegehalte. Daarom moet het advies van een tandheelkundig specialist worden gevraagd voordat het product wordt gebruikt. Een verhoogd aantal potentiële fluoridebronnen kan leiden tot fluorosis. Voordat fluoride–bevattende geneesmiddelen zoals Duraphat gebruikt worden, moet een beoordeling worden gedaan van de totale fluoride-inname (dat wil zeggen drinkwater, gefluorideerd zout, andere fluoride-bevattende geneesmiddelen zoals tabletten, druppels, kauwgom of tandpasta). Fluoride tabletten, druppels, kauwgom, gels of vernissen en gefluorideerd water of zout dienen tijdens het gebruik van dit middel te worden vermeden. Wanneer algemene berekeningen worden uitgevoerd van de aanbevolen inname van het fluoride ion, welke 0,05 mg/kg per dag is uit alle bronnen en 1 mg per dag niet mag overschrijden, moet er rekening worden gehouden met eventuele inname van de tandpasta (elke tube Duraphat 5000 ppm tandpasta bevat 255 mg fluoride ionen). Dit product bevat natriumbenzoaat. Natriumbenzoaat is licht irriterend voor de huid, ogen en slijmvliezen. BIJWERKINGEN: Maagdarmstelselaandoeningen: Frequentie niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald): brandende orale sensatie. Immuunsysteemaandoeningen: Zelden (≥1/10.000 tot <1/1.000): Overgevoeligheidsreacties.

HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: CP GABA GmbH, Beim Strohhause 17, 20097 Hamburg, Duitsland. VOOR INLICHTINGEN EN CORRESPONDENTIE: Colgate-Palmolive Nederland B.V. Leeuwenveldseweg 3F 1382 LV Weesp Nederland. NUMMER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: RVG 120994. AFLEVERSTATUS: UR (Uitsluitend recept). VERGOEDING: Wordt deels vergoed. DATUM VERGUNNING: 25.01.2018. DATUM SPC: 13/11/2018

DENTAALNIEUWS

ANT weer hoofdsponsor Dental Runners Dit jaar is de ANT voor de derde keer hoofdsponsor van de Dental Runners, een hardloopteam van tandartsen, kaakchirurgen, orthodontisten en studen­ ten tandheelkunde. Jaarlijks doet het team mee aan de Roparun, een estafetteloop in het pinksterweekend (van 8 t/m 10 juni) van meer dan 500 kilometer van Parijs en Hamburg naar Rotterdam. Met hun deelname bren­ gen de lopers geld bijeen voor de strijd tegen kanker. Dental Runners is altijd op zoek naar donateurs. Mogen wij ook op uw steun rekenen? Ga naar www. roparun.nl/doneren en kies daarbij voor team 200 – Dental Runners Tanden.

ANT DENTAL START LEERZAAM Startende tandartsen zitten vol met theoretische kennis. Omgaan met regelgeving, omzetdruk en de communicatie met patiënten en collega’s is echter vaak onbekend terrein. De ANT heeft daarom samen met Michiel Lieshout (onder andere van Dental Summer School) de handen ineengeslagen om voor ANT-leden een ondersteunend en leerzaam programma op te zetten: ANT Dental Start. In het program­ ma wordt uitgebreid ingegaan op persoonlijk aangedragen casussen en vragen van de cursisten op het gebied van wet- en regelgeving, communicatie en tandheelkunde.

De eerste editie is inmiddels achter de rug en de cursisten spraken lovend over de individuele begeleiding en de online coaching die ANT Dental Start biedt.

De drie speciaal gemaakte webinars zijn voor iedereen te bekijken via www.ant-tandartsen. nl/ondersteu­ ning/antdental-start/ ant-dentalstart/-we­ binars.

‘De mond niet vergeten’

Op 11 januari is de stichting ‘De mond niet vergeten’ opgericht. Aan voorzitter Lea Bouwmeester de eer om de oprichtingstaart aan te snijden.

Twee jaar geleden ging ‘De mond niet vergeten!’ als project van start.

De ANT is een van de oprichtende partijen, naast de KNMT en beroepsver­ enigingen van verpleegkundigen en verzorgenden (V&VN) en mondzorg­ verleners (ONT en NVM). Doel van het project, met de slogan ‘100.000 monden gezonder’, is om de mondgezondheid van thuiswonende kwets­ bare ouderen te verbeteren. Bij deze ouderen verdwijnt langzaam en onopgemerkt het vermogen om de mond goed te verzorgen en wordt vaker het tandartsbezoek overgeslagen. Daarom is nauwe samenwerking tussen de verschillende partijen waarmee kwetsbare ouderen te maken hebben; mondzorgverleners, thuiszorgorganisaties en huisartsen, van groot belang.

De zorg voor de mond moet in dagelijkse zorgactiviteiten geïntegreerd worden. De nieuwe stichting is een vervolg op het gelijknamige programma, dat een initiatief was van onder andere SBT, ACTA en de VU, en heeft als doel de komende 18 maanden de mondzorg van 100.000 kwetsbare ouderen thuis te verbeteren.

DENTZ 13

Pijnloze anesthesie, die altijd zit QuickSleeper

intraossale anesthesie nooit meer een mandibulair blok mislukt niet, werkt onmiddellijk pijnloos, geeft geen verdoofd gevoel geen post-operatieve neveneffecten

Vraag een vrijblijvende demo aan

020 22 99 0 99

info@straightdental.com

Extraheren zonder stress Physics Forceps

atraumatisch extractiesysteem eenvoudig te gebruiken voorspelbaar, werkt altijd geen afgebroken wortels geen beschadigd bot

Bezoek onze stand op het ANT Congres

www.quicksleeper.nl

www.straightdental.com

www.physicsforceps.nl

INTERVIEW

Samenwerking van ANT met ZIVVER

VEILIGE EN GEBRUIKS­ VRIENDELIJKE COMMUNICATIE Privacygevoelige informatie moet niet in verkeerde handen vallen.

Maar we willen ook snel dataverkeer zonder al te veel inspanning.

Met ZIVVER ontwikkelde Rick Goud een veilig en gebruiksvriendelijk systeem met oog voor de menselijke kant.

Dankzij de samenwerking met de ANT wordt het nu breed geimplementeerd in de mondzorg.

Door: Reinier van de Vrie Foto’s: Marloes Bosch

Al langere tijd was de ANT op zoek naar een prettig en veilig systeem om informatie over te dragen via e-mail, WeTransfer, Dropbox,WhatsApp en andere nieuwe kanalen. Na goede bestudering van de problematiek, inventarisering van de wensen van tandartsen, een pilot met een ander pakket en uitgebreid onderzoek naar pakketten en partijen in de markt kwam ZIVVER er voor de ANT als beste uit.

ZIVVER is de naam en het merk van het bedrijf dat door directeur Rick Goud met enkele partners enkele jaren geleden is ontwikkeld. Met de nieuwe privacywetgeving als de AVG, die ze zagen aankomen, zouden de eisen van veilig mailen alleen maar verscherpen. Zeker zorgverleners willen immers niet dat gevoelige informatie in verkeerde handen valt. Bij de ontwikkeling van hun product legden ze de nadruk op de menselijke kant. Goud: â&#x20AC;&#x153;Men denkt dat hacking en phishing de belangrijkste oorzaken zijn van datalekken, maar bijna altijd is de menselijke fout de bron. Het gedrag van je mensen of medewerkers is het grootste risico voor een organisatie. Dat wilden we met ZIVVER oplossen.â&#x20AC;?

Voor zijn bedrijf is de ANT interessant omdat die een grote groep tandartsen vertegenwoordigt, die hij individueel niet gemakkelijk kan bereiken. Hij constateert dat de beroepsvereniging innovatief is en weet wat haar leden willen en nieuwe opties goed kan overzien.

INTEGRATIE OUTLOOK

ZIVVER is een communicatieplatform met specifieke toepassingen voor veilige e-mail, bestandsuitwisseling en messaging. Daar zit heel veel complexe techniek achter, waar gebruikers zo weinig mogelijk van moeten merken. Een van de bijzondere en sterke kenmerken is dat dit systeem een volledige integratie met Outlook heeft. Voor gebruikers lijkt het alsof het gewoon e-mail

BEDRIJF EN MERKNAAM ZIVVER ZIVVER is tegelijk de naam van het bedrijf en het merk. Het bedrijf startte in april vier jaar geleden in de zorg, omdat dat een zeer privacygevoelige sector is en Goud veel ervaring in die sector had. Het bedrijf groeide snel en bestaat inmiddels uit 80 mensen. In februari 2017 werd er eerst een pilot met het product ZIVVER gedaan in ggz-instellingen en ziekenhuizen. Nu werken volgens Goud 1.500 organisaties met het product, waarvan een kwart van alle ziekenhuizen en een vijfde van alle gemeenten. In de tandheelkunde is ACTA een grote gebruiker. Ook advocaten, accountants en notarissen werken er mee. Dat kan, omdat 99

18 DENTZ

procent van de techniek van het platform sector overstijgend is.

De overige 1 procent is specifiek voor een sector.

De oprichters hadden een aantal criteria voor de naam ZIVVER. Vanwege internationale ambities moesten alle mogelijke domeinnamen beschikbaar zijn. Het moest ook een soort techwoord als twitter worden, dat populair is te gebruiken en dat vervoegd kan worden als werkwoord: zivveren. En verder staat het voor Zorgeloos Informatie Versturen en Verzamelen Eenvoudig onder Regie.

INTERVIEW

is. Ze kunnen dus blijven mailen met hun bestaande werk- en privé-accounts. Het enige is dat ze af en toe een extra klik moeten geven ter bevestiging van hun actie. Goud hoopt dat – lichte – ongemak te compenseren door op termijn functionaliteiten aan het systeem toe te gaan voegen. “Een veiligheidsproduct wordt snel een soort brandverzekering. Pas als je brand hebt gehad, ben je blij dat je een verzekering had. Tot die tijd kost het alleen maar geld. We willen het product zo ontwikkelen dat men er een positief gevoel bij krijgt.”

“JUISTE INFORMATIE, JUISTE VEILIGHEID, JUISTE ONTVANGER”

GEBRUIKSVRIENDELIJK

Bij ZIVVER realiseerden ze zich heel goed dat de meeste zorgverleners dit soort communicatie er vooral bij moeten doen. Die willen wel veilig communiceren maar willen er het liefst niet te veel extra’s voor doen. Het systeem richt zich vooral op het voorkomen van menselijke fouten. Er zijn allerlei veiligheidstrucjes ingebouwd die met gewoon e-mail niet kunnen. Het systeem detecteert real time wat mensen doen in Outlook. Het signaleert bijvoorbeeld of berichten, bijlagen of Excel-tabbladen persoonlijke data, BSN-nummers, creditcardnummers of medische en juridische taal bevatten. Op basis daarvan vraagt het systeem de gebruiker of het echt de bedoeling is om deze – gevoelige – informatie te versturen. Daarnaast is er een check op de ontvanger. Krijgt die vaker dergelijke informatie of is het een nieuw of vreemd contact? In dat laatste geval volgt er weer de vraag of dat de bedoeling is. De informatie wordt vervolgens verstuurd door beveiliging met 2 factor authenticatie, een extra sms of een token. Door versleuteling heeft niemand anders dan verzender en ontvanger toegang tot de informatie. ZIVVER helpt dus met de juiste informatie, de juiste veiligheid en de juiste ontvanger. Verder kan de verzender bij het ontdekken van een fout zien of een bericht en bijlages al gelezen zijn door één of meerdere ontvangers en het bericht desgewenst terugtrekken. Als de informatie nog niet is gelezen, is er geen datalek en hoeft daarvan geen melding te worden gedaan.

ANT en ZIVVER stellen de wensen en eisen van de gebruiker centraal. Dat maakt het een sterk product ten opzichte van de concurrentie. “We kijken naar de markt wat er moet gebeuren.

De andere pakketten doen wat ons betreft maar één of twee van de twaalf tot vijftien dingen die je zou moeten willen. Wij pro-

RICK GOUD

Rick Goud studeerde medische informatiekunde aan de Universiteit van Amsterdam in het AMC. Tijdens zijn studie had hij een bijbaantje als programmeur en software-ontwerper. Hij promoveerde op beslissingsondersteunende systemen in de zorg. Hij volgde ook een master zorgmanagement aan de Erasmus Universiteit. Na zijn studies werd hij strategieconsultant tot hij in 2015 met twee compagnons ZIVVER begon.

beren een integrale veiligheidsoplossing neer te zetten waarmee je bestanden tot 5.000 gigabyte kunt versturen, de awareness kunt vergroten, fouten van medewerkers kunt voorkomen et cetera. Ons sterke punt is het minimaliseren van de menselijke fout.Voor veel partijen komen wij met de beste oplossing”, aldus Goud.

TANDHEELKUNDIGE SOFTWARE

Na een zorgvuldig voortraject ging de ANT in gesprek met ZIVVER om het systeem specifiek voor de tandheelkunde geschikt te maken. Voor Goud was dat een aantrekkelijke samenwerking.

Een belangrijke voorwaarde voor de ANT was dat een dergelijk product gekoppeld kon worden aan de bestaande tandheelkundige softwarepakketten.

Daarvoor ging het gesprekken aan met de diverse leveranciers, van wie de grootste partijen overtuigd werden van het belang om hun softwarepakket te koppelen aan ZIVVER. Zo doen nu mee: Exquise van Vertimart, Simplex van GSN, VST van Oase, Complan van Novadent en binnenkort SOE van Henry Schein.

Goud was blij met de proactieve houding van de ANT hierin. Binnen een week hadden drie van de grootste leveranciers al gebeld voor een afspraak met hem. Dat maakt hij ook wel anders mee.

GARANTIE OP VEILIGHEID

Het is natuurlijk mooi zo’n systeem, maar welke garantie biedt ZIVVER zelf op veiligheid? Goud zegt dat zijn bedrijf de volledige verantwoordelijkheid draagt voor technische fouten en dat het aansprakelijkheidsafspraken heeft tot ettelijke miljoenen. Voorwaarde is dat het systeem fouten wel moet kunnen herkennen. Bij woorden met heel veel spelfouten kan dat lastig worden.

Hij erkent dat zijn bedrijf met het systeem toegang heeft tot zeer gevoelige

DENTZ 19

INTERVIEW

“MINIMALISEREN VAN MENSELIJKE FOUTEN”

informatie, maar dat geldt ook voor een virusscanner en Firewall. “Je moet ons inderdaad vertrouwen, maar we stellen ons zo toetsbaar en controleerbaar mogelijk op door ons door onafhankelijke partijen te laten toetsen. Per half haar laten we ons, inclusief broncode, beoordelen. Dat is de zwaarst mogelijke controle door Deloitte. Juridisch laten we ons daarnaast toetsen volgens de principes security by design, privacy by design, privacy by default en security by default. En als bedrijf zijn we ook volledig ISO7001 en NEN7510 gecertificeerd.”

Voor de klant neemt ZIVVER de vitale infrastructuur van de communicatie over. In die zin is de gebruiker afhankelijk, maar de AVG verplicht elk bedrijf klanten de gelegenheid te geven om op elk moment te kunnen stoppen en data te kunnen exporteren op zo’n manier dat deze herbruikbaar zijn in andere systemen.

NIEUWE FUNCTIONALITEITEN

Een andere redenen dat de ANT voor ZIVVER heeft gekozen, is dat het bedrijf nieuwe producten en diensten wil ontwikkelen naast veilig dataverkeer. Bijvoorbeeld op het gebied van de gehele workflow (administratie, dossiervorming, verwerking nota’s en registratie van behandelingen), e-health, digitale vragenlijsten en digitaal ondertekenen. Alles om het werk van de tandarts leuker, efficiënter, gemakkelijker, goedkoper en beter te maken. Functionaliteiten kunnen op het communicatieplatform worden toegevoegd.

Als voorbeeld noemt Goud een feature teledermatologie, waarbij een huisarts een foto van een raar plekje op de arm van een patiënt tijdens het consult voor advies kan sturen naar een dermatoloog, die in principe direct via het informatiesysteem antwoord kan geven. Alle informatie wordt dan ook direct opgeslagen in het medisch patiëntendossier. Naar zijn idee kunnen tandartsen het platform in de toekomst ook gaan gebruiken voor interactievere vormen van communicatie met patiënten.

Bijvoorbeeld door informatie toe te sturen van de behandeling en door feedback te vragen aan patiënten. Zijn bedrijf richt zich nu in eerste instantie met de nieuwe privacywetgeving eerst op de veilige en gebruiksvriendelijke mens-menscommunicatie, maar over 3-5 jaar wil men meer bekend staan als communicatieplatform dat met nieuwe functionaliteiten waarde toevoegt.

20 DENTZ

AMBITIEUS

Goud is zeer te spreken over de samenwerking met de ANT. Hij merkt dat de ANT creatief en ambitieus is en graag nieuwe producten en diensten wil ontwikkelen. Voor hem is het een goede samenwerkingspartner omdat het beroepsvereniging is die de leden vertegenwoordigt en goed kan wikken en wegen waar die behoefte aan hebben. Dit is dus nog maar het begin van de samenwerking.

De ambities van ZIVVER reiken verder dan Nederland. Het bedrijf is reeds actief in Duitsland en België, waar het inmiddels vijf grote ziekenhuizen als klant heeft. Door gebrek aan – internationale – concurrentie denkt men een flinke voorsprong te hebben en voorlopig te kunnen houden.

Nog even terug naar de basis. Kan de tandarts die een collega ontmoet makkelijk een patiëntencasus voorleggen met een foto van een patiënt op de telefoon? Volgens Goud is het geen probleem om een foto op je telefoon laten zien als de getoonde informatie niet herleidbaar is tot personen. Er mag dus geen naam bijstaan. Belangrijk is wel dat je voor overleg met collega’s toestemming hebt gevraagd aan de patiënt. Dat kun je bij de intake vragen of bij iedere casus opnieuw. Goud: “Hoe je communiceert, is afhankelijk van het doel waarvoor je de informatie wilt gebruiken.”

Gratis abonnement VOOR ANT-LEDEN

ANT-leden kunnen een gratis abonnement krijgen op ANT-ZIVVER, terwijl niet-leden het abonnementstarief betalen. Leden kunnen via de ANT-website een code krijgen om een ANT-ZIVVER account aan te maken. Ze worden vervolgens geïnformeerd over het installeren van de benodigde software voor Outlook en de koppeling met het gewenste tandheelkundige softwarepakket.

INFORMATIE: www.ant-tandartsen.nl www.zivver.eu/nl

ANTCONGRES

ANT-congres 2019

INNOVATIE, CREATIVITEIT EN INSPIRATIE! Op 12 april 2019 vindt het jaarlijkse ANT-congres plaats, met traditiegetrouw het ACTA-gebouw in Amsterdam als locatie. Onder leiding van radiopresentator, voormalig huisarts en tophockeyer Tom van ’t Hek. De ANT staat voor de tandarts.Tijdens het jaarcongres wordt u bijgepraat over actualiteiten op het gebied van beleid en praktijkvoe­ ring en krijgt u de modernste technieken te zien. Er is een gevari­ eerd programma, met niet alleen aandacht voor klinische onder­­ werpen als directe composietrestauraties en endodontie, maar ook voor tariefonderhandelingen, pensioen en stralingshygiëne.

Onze internationale topspreker Rhodri Thomas geeft een show van zijn kunnen, neemt het publiek stap voor stap mee in zijn werkwijze en advieert over materialen en instrumenten.Tijdens breakout ses­ sies is er een parallelprogramma naar keuze. De Simodont Dental Trainers, de virtuele fantoomhoofden, wordt daarbij ingezet.

RHODRI THOMAS

Overduidelijk toegewijd aan zijn carrière gelooft cosmetisch tand­ arts Rhodri Thomas dat het mede zijn achtergrond als kunstenaar is die zijn liefde voor esthetische tandheelkunde heeft gestimuleerd.

Als landschapsschilder neemt hij zijn oog voor kleur en compositie mee van het canvas naar zijn tandheelkundige werk en reconstrueert hij - intiuïtief - de natuurlijke landschappen van de mond.

Thomas is ambitieus. Hij studeerde cum laude af aan Cardiff Uni­ versity en studeerde aan het wereldberoemde Eastman Institute. Hij ontving tweemaal de titel BestYoung Dentist tijdens de Private Den­ tistry Awards en werd uitgeroepen tot rijzende ster van de cosmeti­ sche tandheelkunde door de British Academy of Cosmetic Dentis­ try.Vorig jaar koos het tijdschrift Dentistry hem als Leader of the Future.

Rhodri geeft internationaal lezingen op het gebied van esthetiek en hij publiceert artikelen in toonaangevende tandheelkundige tijd­ schriften als het Journal of Esthetic Dentistry. In samenwerking met Cosmedent en Thrive Bioaesthetics is Thomas de Rebel Masterclassinstructeur voor een wereldwijde online composietcursus. Hij is

ook mede-oprichter van Art2aesthetics, een nieuwe reeks unieke trainingsprogramma’s en esthetische trainingen voor tandartsen. Hij gelooft dat elke clinicus een natuurlijk creatief vermogen in zich heeft en niets liever doet dan helpen het te ontsteken.

Thomas treedt als keynote speaker op tijdens het ANT-congres. Zijn lezing duikt in de wereld van de esthetiek. Schoonheid herstellen door de natuur te re-creëren. Wat betekent dat? We zullen kijken naar hoe hyperrealistische volledig synthetische prothesen kunnen worden gemaakt, hoe je hars kunt gebruiken om na te bootsen wat er verloren is gegaan en hoe je biomimetische keramische restaura­ ties kunt toepassen.

Thomas verheugt zich op zijn komst naar Nederland: “Dentistry, technology and artistic techniques are ever changing and I hope this talk could help inspire those who wish to gain a little more creativity in their work and add that little spark of nature.”

PROGRAMMA OP MAAT

Zoveel mensen, zoveel wensen. Met als doel voor ogen zoveel mo­ gelijk relevante onderwerpen aan te bieden, zijn de diverse breakout-sessies tot stand gekomen. Meepraten over tariefonderhande­ lingen? Uw kennis over stralingshygiëne op peil brengen? Een kijkje achter de schermen van het nieuwste onderwijs bij ACTA? Of toch meer weten over verschillende aspecten van de endodontische be­ handeling? Het kan allemaal! De keuze is aan u!

Natuurlijk sluiten wij het congres graag samen met u af en zorgen we voor een ultieme mix van theater, cabaret en voordracht. Gega­ randeerd een hoop innovatie, creativiteit en inspiratie!

MEER INFO www.antcongres.nl

DENTZ 23

ANT lanceert Mondzorgkosten.nl

&

TRANSPARANTIE INFORMATIE

OVER BEHANDELINGEN

24 DENTZ

MONDZORGKOSTEN.NL In december 2018 lanceerde de ANT de bètaversie van www.mondzorgkosten.nl.

Een website die patiënten gemakkelijk en snel inzicht geeft over tandartsbehandelingen.

Het ontwikkelen van de website heeft bijna twee jaar geduurd en gaat nu de laatste fase in. ANT-voorzitter Jan Willem Vaartjes licht de nieuwe site toe: “Patiënten komen vaak met de vraag wat een code precies inhoudt, of wat er wel of niet inbegrepen is bij een bepaalde behandeling.

Onze nieuwe site geeft hen de mogelijkheid per code in begrijpelijke taal te lezen wat er precies bedoeld wordt.” Het doel is het aantal vragen van patiënten – en de tijd die daarmee gemoeid is – te verminderen en bovendien het makkelijk te maken voor de tandarts om transparant te zijn over de factuur. Aan het begin van het tweede kwartaal 2019 moet de site volledig functioneel zijn.

VOORBEELD­ PATIËNTEN

formeerd kunnen worden. Sommigen hebben genoeg aan de lijst met uitgewerkte codes om een factuur uit te kunnen pluizen, anderen zien het liefst een voorbeeldnota om zo te begrijpen hoe een factuur is opgebouwd voor een bepaalde behandeling”, vertelt Vaartjes.

“En daarnaast is het mogelijk om met behulp van de begrippenlijst woorden en begrippen, die op een factuur of in een behandelplan van de tandarts voorkomen, op te zoeken en in woord en beeld uitgelegd te krijgen.”

INFORMATIE-ASYMMETRIE

Het beter informeren van patiënten ziet Vaartjes als een voordeel in het gesprek met de patiënt: “Mensen die zich online hebben voorbereid, komen met betere vragen en zijn in een behandeltraject prettiger te begeleiden. Dan is het bovendien fijn als de informatie die ze hebben ingewonnen van een goede site komt en niet van iemands Facebook.” Diverse behandelingen worden beschreven en met YouTube-filmpjes ook in beeld uitgelegd.

“De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) spreekt vaker van een ‘informatie-asymmetrie’ tussen tandarts en patiënt. Zolang dit niveauverschil in kennis tussen beiden te groot blijft, wil de NZa niet verder praten over het vergroten van vrijheden voor tandartsen. Met deze site heeft de patiënt alle tools in handen om uit te zoeken hoe het zit en dan is het alleen nog aan de persoon om het ook te willen.”

De NZa heeft transparantie van de beroepsgroep gevraagd en die heeft ze nu gekregen. De ANT op haar beurt is erg benieuwd naar de transparantie die tandartsen hiervoor terug gaan krijgen. Zo is het onduidelijk hoeveel meldingen er bij de zorgautoriteit binnen komen met ‘vragen over de rekening’ en hoe die zijn geformuleerd. Ligt het wel bij de tandarts of gaat de vraag eigenlijk over een verminderde vergoeding ten opzichte van het vorige jaar en is het de zorgverzekeraar die meer duidelijke uitleg moet gaan geven over de samenstelling en de jaarlijkse wijzigingen van de tandartspolis?

“DEZE SITE MOET DE TANDARTS TIJD GAAN BESPAREN”

Naast begrijpelijke uitleg over alle tandheelkundigecodes zijn er ook patiëntprofielen uitgewerkt; voor een aantal patiënten met verschillende kenmerken en behandelbehoeften zijn er gemiddeld te verwachten rekeningen opgesteld. Mensen die zich in zo’n voor­ beeld­­­patiënt herkennen, kunnen zo een beeld vormen van de jaarlijks te verwachten tandartskosten in hun situatie.

“Het is de bedoeling om het aantal patiënt­ profielen nog verder uit te werken. We hebben gemerkt dat verschillende mensen op verschillende manieren het best geïn-

OVERBODIGE CODES

Vaartjes en zijn ontwikkelteam hebben bij het samenstellen van de

DENTZ 25

R E G I ST E R

NOW

INTERNATIONAL

OSTEOLOGY SYMPOSIUM BARCELONA

25 – 27 APRIL 2019 WWW.OSTEOLOGY-BARCELONA.ORG

THE NEXT REGENERATION MEETS IN BARCELONA. BE PART OF IT! Programme Highlights Latest developments of techniques and technologies in regenerative therapies Young experts focusing on oral regeneration in a nutshell Hands-on Workshops Research Forum Case Session for practitioners Joint Sessions with DGI and SEPA

Scientific Programme Committee Maurício Araújo, Brazil (Chairman) Christoph Hämmerle, Switzerland (Chairman) Pamela K. McClain, USA Mariano Sanz, Spain Istvan Urban, Hungary

#NEXTREGENERATION #NEXTREGENERATION

MONDZORGKOSTEN.NL

codebeschrijvingen regelmatig de hulp ingewonnen van wetenschappelijke verenigingen en het expertteam van de NZa. “Zelfs voor mij was het niet altijd duidelijk wat er nu allemaal wel en niet inclusief is bij een bepaalde code. Het is een enorme klus gebleken om dat allemaal uit te zoeken. Dat heeft wel veel inzicht gegeven in codes die wellicht samengevoegd kunnen worden of misschien zelfs al verwijderd zouden mogen worden. Daarmee bedoel ik niet dat er op grote schaal geclusterd of samengevoegd kan worden zoals dat in 2012 tijdens de vrije tarieven gebeurde. In een systeem met maximumtarieven, waarin je geen individuele afspraken kunt maken met een patiënt, is een uitgebreide codelijst juist noodzakelijk. Je moet dan in detail kunnen verantwoorden wat je hebt gedaan en gefactureerd. Dat we nu aan patiëntvriendelijke omschrijvingen hebben gewerkt, zorgt ervoor dat die details voor de leek ook begrijpelijk worden.”

Codes die behandelmethoden beschrijven die vrijwel niet meer worden toegepast kunnen volgens Vaartjes best worden ge-

schrapt. “Dan heb je het over een stuk of dertig tot veertig codes die vrijwel niet meer worden gehanteerd. Laat het wel duidelijk zijn dat daarmee niet wordt bedoeld dat codes die voor de patiënt niet goed te begrijpen zijn zoals bepaalde toeslagen, hier niet onder vallen. Daar is de informatie op deze site juist voor.”

STANDAARD NASLAGWERK

Toekomstige ontwikkelingen zullen het mogelijk maken voor de tandarts om op digitale facturen de codes klikbaar te maken en te leiden naar www.mondzorgkosten.nl, waar de patiënt dan rechtstreeks informatie kan inwinnen over zijn factuur.

Daarnaast is er het plan om tandartsen de optie te bieden voorbeeldbegrotingen van www.mondzorgkosten.nl in te voegen op de eigen praktijksite. Deze worden dan actueel gehouden, zodat jaarlijkse tarief- of codewijzigingen automatisch aangepast worden en de tandarts hier geen

omkijken naar heeft.

“Op www.mondzorgkosten.nl is de meest uitgebreide uitleg over behandelingen van de tandarts te vinden. Het zou me niets verbazen als de site het standaard naslagwerk wordt voor mensen die meer willen weten over de behandeling die hun tandarts heeft voorgesteld of gefactureerd. En dan is het goed om als beroepsvereniging deze informatie te bieden. In de mondzorg krijgt de patiënt, anders dan in bijna alle andere vormen van zorg, de rekening te zien. Daarom is het ook logisch dat daar meer vragen over zijn en dat wij als tandarts daar meer informatie over moeten verschaffen”, aldus Vaartjes.

“ HET MOET EEN NASLAGWERK WORDEN VOOR BEHANDE­LINGEN EN FACTUREN” DENTZ 27

Nieuwe richtlijn parodontologie

De nieuwe richtlijn voor parodontologie van de NVvP, die nu aan het veld voorligt ter becommen­tariëring biedt de profes­sionals veel meer ruimte om tussenstappen

VAN KOOKBOEK NAAR VELDNORM

te nemen in het behandel­plan. Ook wordt veel meer rekening gehouden met wensen van de patiënt.

Was het nodig dat er een nieuwe richtlijn kwam voor parodontologie? Nou en of, stellen zowel de ANT als de KNMT. Jan Willem Vaartjes, tandarts-implantoloog en als voorzitter van de ANT in de richtlijncommissie, is duidelijk: “Het protocol was een strak keurslijf dat je verplichtte om bij een pocket per definitie een status te maken en een behandeling te starten.

Een uitgangspunt dat simpelweg niet meer past in de huidige tijd, waarin de tandarts zijn behandelbeslissing in overleg met de patiënt en op basis van het zorgplan neemt.

En daar kan dan bij afbouw van een dentitie naar een verkorte tandboog of bij iemand van achttien een heel andere behandelkeuze uitkomen dan bij iemand van 75.

In het bestaande paro-protocol bestond daar geen ruimte voor.” Theo Goedendorp, algemeen tandarts en lid van de

28 DENTZ

richtlijncommissie namens de KNMT, is het met hem eens en zegt over dat protocol. “Op basis van de kennis van toen is dat tot stand gekomen. Het was goed dat het er kwam, maar er zaten wel nadelen aan.

Het was een screeningssysteem dat echter ook werd gebruikt voor diagnostiek. Dat leidde tot een overdaad aan parodontologische behandelingen.”

GROTERE VRIJHEID

Vaartjes ziet grote meerwaarde van de nieuwe richtlijn voor zijn beroepsgroep.

“De richtlijn dwingt je als behandelaar om meer na te denken over het behandelplan voor de patiënt en daarover ook met de patiënt tot afstemming te komen”, zegt hij. “Je kunt hierin bijvoorbeeld ook tussenfasen inlassen: afspreken dat je eerst het probleem van het tandsteen oplost en dan een half jaar of een jaar later de volgende stap zetten in de behandeling. Je hebt kortom een grotere vrijheid. Het is niet meer de kookboekgeneeskunde die het paro-protocol wel voorschreef en dat beslist niet zonder problemen was. De nieuwe richtlijn past daardoor beter bij het academische niveau van de tandarts.We hebben wel tucht-

zaken gezien van patiënten die werden gewonnen puur op basis van het paro-protocol, terwijl het logisch was dat de tandarts daar het traject niet was opgestart. Op basis van de uitgangspunten van de nieuwe richtlijn is het niet meer vanzelfsprekend dat een intensieve behandeling wordt gestart.”

De nieuwe richtlijn biedt meer dan het paro-protocol de ruimte om af te wijken en de tijd te nemen voor begeleiding van de patiënt bij zelfzorg of ter voorbereiding op een uitgebreider parodontologietraject. Goedendorp waarschuwt wel voor de verantwoordelijkheid die dit met zich meebrengt: “Tref je als tandarts een patiënt met diepe pockets en weet je van jezelf dat je dit goed kan behandelen, dan raad ik je zeker aan om die ruimte ook te nemen.

Maar je moet er wel goed van doordrongen zijn dat niet goed behandelen of te laat verwijzen ertoe kan leiden dat tanden of kiezen verloren gaan die behouden hadden kunnen worden.”

DISCUSSIE OVER MILLIMETERS

Vaartjes zegt dat veel discussie is gevoerd over het aantal millimeters van de pocketstatus waartoe de bevoegdheid van de pre-

RICHTLIJNPARODONTOLOGIE

ventieassistent om diagnostiek te verrichten beperkt dient te worden. “Discussie over millimeters dus. Eigenlijk een verspilling van tijd van de commissie. Deze richtlijn is een veldnorm en daarin kan de huidige praktijk beschreven worden.”

Over de rol van de paro-preventieassistent is ook de nodige discussie geweest. Vaartjes daarover: “De paro-preventieassistent is allang niet meer weg te denken uit het mondzorgteam. Dat NVM-mondhygiënisten een domeindiscussie introduceerde bij de ontwikkeling van deze richtlijn staat haaks op haar publieke uitingen rondom taakherschikking met de tandarts”, stelt hij. Goedendorp vindt dat de paro-pre-

“DIT PROTOCOL BIEDT DE TANDARTS MEER VRIJHEID” ventieassistente bij een enkele pocket van vijf millimeter best een goede rol kan rol spelen in voorlichting en motivatie.

UITGESPROKEN POSITIEF

Hoe luidt het voorlopige oordeel van de ANT en KNMT over de tekst van de conceptrichtlijn? Vaartjes stelt dat het handig is dat de richtlijn geen deel uitmaakt van KIMO. “Als advertentie

we de EBRO-regels hadden moeten volgen, was het veel lastiger geweest om in de tekst sterke aanbevelingen te doen. Op dit moment liggen er veel andere richtlijnen bij KIMO te wachten op voltooiing”, zegt hij.

“Het mooie van de paro-richtlijn is nu juist dat het feitelijk een veldnorm is, opgesteld met medeneming van de kennis van de professionals die er in de praktijk mee moeten gaan werken.”

Goedendorp is tevreden met de tekst zoals die nu luidt. Vaartjes is het meest uitgesproken positief: “Ik kan eigenlijk niet wachten totdat de richtlijn zoals die er nu uitziet van kracht wordt en we ook de tariefbeschikking kunnen laten aanpassen.”

FLOS S

ss

Design is how it works

Circum

®

. DENTAL .COM -

MMM

• Financieringen en • hypotheken Financieringen en • Financiële hypothekenplanning •• Financieel Financiële advies planning •• Verzekeringen Financieel advies •• Pensioenen Verzekeringen •• Praktijkvestiging Pensioenen •• Praktijkadvies en Praktijkvestiging • -bemiddeling Praktijkadvies en • Onderhandelingen bij -bemiddeling of overnames • associatie Onderhandelingen bij • Berekening van goodwill associatie of overnames overnamesommen • en Berekening van goodwill • Beoordeling van en overnamesommen praktijkkosten • Beoordeling van • Financiële analyse van praktijkkosten een nieuwe praktijkvan • Financiële analyse • Begeleiding bij het maken een nieuwe praktijk een ondernemingsplan • van Begeleiding bij het maken en vrije vestiging van een ondernemingsplan • Uitleg diverse en vrijeover vestiging samenwerkingsvormen • Uitleg over diverse • Contracten / samenwerkingsvormen • Contractbeoordeling Contracten / Contractbeoordeling

Postbus 2594, 3800 GC Amersfoort Spaceshuttle 38 (derde 3824 ML Postbus 2594, 3800verdieping), GC Amersfoort Amersfoort Tel. 033-7410111, 06-46211417 Spaceshuttle 38 (derde verdieping), 3824 ML Amersfoort info@karssenfinancieel.nl Tel. 033-7410111, info@karssenfinancieel.nl Partner van de

Het steuntje in de rug voor de ondernemende tandarts Het steuntje in de rug voor de ondernemende tandarts

‘Mix It Up’

ANT YOUNG PROFESSIONALS

KICKSTART Het moet veel leuker zijn dan een standaard congres. Vernieuwend en innovatief. Alles even opschudden. De derde editie van ANT Young Professionals’

360

Kickstart 360, belooft een spetterend evenement te worden.

Vanuit het idee dat traditionele congressen zeker voor de jongere generatie over het algemeen vrij stoffig zijn, organiseerde De Startende Tandarts in 2017 voor de eerste keer het inspiratie-event Kickstart 360 in het EYE Filmmuseum in Amsterdam, met veel spektakel volgens het principe te land, ter zee en in de lucht. Vorig jaar was het thema ‘The Next Step’ in het gigantische Theater Amsterdam. En op zaterdag 15 juni vindt de derde jubileumeditie plaats volgens het thema ‘Mix It Up’, waarbij de deelnemers in nautische sferen de luxe OceanDiva Original zullen betreden.

INSPIRATIE

Het is de ambitie van Stephan Tjiook, inspirator van De Startende Tandarts en de drijvende kracht achter ANT Young Pro-

32 DENTZ

fessionals Kickstart 360, om op de OceanDiva de voorgaande edities ruimschoots te overtreffen. Als organisatie wil hij constant blijven innoveren. Stilstand is achteruitgang. Bewezen succesvolle elementen zullen worden gecombineerd met nieuwe ideeën. Voor de ‘Mix It Up’-editie ging de organisatie weer terug naar de tekentafel.

“ANT Young Professionals Kickstart 360 2019 moet vele malen inspirerender worden dan het gemiddelde congres in tandheelkundig Nederland”, zegt Tjiook. Een

evenement moet qua inhoud en sociaal programma aansluiten bij de belevingswereld van de deelnemers.

Dit jaar komt Style Italiano langs in de personen van Jordi Manauta en Anna Salat, autoriteiten op het gebied van esthetische tandheelkunde. Het is een unicum dat zij Nederland aandoen, daar ze eigenlijk gebonden zijn aan strikte contracten met Style Italiano.

Ook onderdelen als de Silent 360 Talks (TED Talks met hoofdtelefoon op), een

YOUNGPROFESSIONALS

PRAKTISCHE INFORMATIE

rondvaart, ’The Roast of Bruno Bruins’ (minister voor Medische Zorg en Sport) en ‘Singing with the Stripes’ (karaoke met de sprekers) zullen tijdens Kickstart 360 plaatsvinden. De avond op de OceanDiva zal worden afgesloten met een Silent Disco lasershow met drie kanalen, waarna voor de echte diehards de Amsterdamse Supperclub nog ter beschikking zal staan voor de afterparty.

Dit jaar geldt voor Kickstart 360

Op de OceanDiva is ruimte voor 450 deelnemers. Er wordt ingezet op de generatie voor de toekomst (studenten en young professionals). Evenals vorig jaar worden ook Belgische deelnemers uitgenodigd. Er is geen strikte leeftijdsgrens. Iedereen die jong denkt, is welkom. Het belooft zo vlak voor het grote afstudeermoment in de zomer (letterlijk) een spetterend evenement te worden.

PLAATS EN TIJD: zaterdag 15 juni, OceanDiva Original, Amsterdam TICKETS: Tandartsen € 350,congress only, € 425,congress + social program; studenten € 50,congress only, € 75,congress + social program (incl. vroegboekkorting)

bovendien een heuse dress­code: deelnemers wordt gevraagd in nautique white de OceanDiva te betreden, terwijl de organisatie te herkennen zal zijn in het maritiem donkerblauw, voorzien van het Kickstart Compass logo.

Ook wordt dit jaar met een nieuwe event-app gewerkt, waarmee deelnemers punten kunnen verzamelen en daarbij uiteindelijk een auto kunnen winnen als ze een hole-in-one slaan op de golfsimulator.

OUT OF THE BOX

Tjiook juicht het toe dat de ANT exclusief hoofdsponsor is van Kickstart 360. Hij ervaart de ANT als een fijne en persoonlijke beroepsvereniging die out of the box denkt en precies in het plaatje past dat De Startende Tandarts voor ogen heeft. Hij vindt het prettig samenwerken met de ANT, die open, laagdrempelig en initiatiefrijk is. Wanneer hij op kantoor komt, voelt het een beetje als thuiskomen. Met het bestuur, de directeur en het communicatieteam kan hij makkelijk en snel schakelen en ze denken goed mee. Ze beamen dat de toekomst om een nieuwe, verfrissende visie vraagt.

ANT Young Professionals richt zich op de behoeften van masterstudenten en starters. De samenwerking met Kickstart 360 is daar de beste uiting van.

ANT-voorzitter Jan Willem Vaartjes is blij met de samenwerking met De Startende Tandarts. “We zien Stephan Tjiook als partner met goede en inspirerende ideeën. Hij doet vaak net weer wat anders. Dat past goed bij de ANT. We hebben een prettige en snelle samenwerking.”

DENTZ 33

Dossier contractering implantologie VGZ

VGZ

OVERSCHRIJDT GRENS

De ANT heeft met verbazing kennis genomen van het bericht over het inkoopbeleid van VGZ met betrekking tot tandheelkundige implantaten in De Telegraaf van donderdag 7 februari. Hier leggen we uit waarom.

In januari heeft de ANT het beleid van de zorgverzekeraar regelmatig aan de kaak gesteld, waarop reactie van VGZ uitbleef. Door enkel te sturen op de laagste prijs gaat VGZ op de stoel van de zorgverlener zitten. Hierbij schuift zij de verantwoordelijkheid volledig af op tandartsen om vervolgens een financiële besparing te claimen die VGZ grotendeels in eigen zak steekt. De ANT ziet in het Telegraaf-artikel een uiterste poging van VGZ om de aandacht af te leiden van de gevolgen van haar mondzorg breed scherp bekritiseerde inkoopbeleid, dat de toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg aantast en gebaseerd is op desinformatie.

ONJUISTE INFORMATIE

Gecontracteerde zorgverleners zijn verkeerd voorgelicht over de deelnemende implantaatfabrikanten.

VGZ heeft aangegeven contracten te hebben met twaalf fabrikanten, van wie de belangrijkste, Straumann en Camlog, beide betwisten een overeenkomst te hebben met VGZ. Zorgverleners die dachten met deze merken te kunnen blijven werken, zijn daarmee op het verkeerde been gezet. VGZ manipu-

34 DENTZ

leert zo met haar beleid de tandarts-implantoloog in de keuze van materialen en wordt de professionele autonomie en integriteit ondermijnd. De lijst van implantaatmerken is kort en lijkt enkel op basis van prijs te zijn samengesteld. Duurdere en daarmee veelal kwalitatief betere producten worden hiermee bij voorbaat uitgesloten. Tandartsen worden zo gedwongen te werken met systemen waarmee ze onvoldoende vertrouwd zijn en dat zal directe invloed hebben op de kwaliteit van de behandeling.

VGZ eist in haar contract met de zorgverlener bovendien dat deze tien jaar volledige garantie biedt op de door VGZ gekozen en ingekochte implantaten, terwijl sommige van de leveranciers uit de lijst nog geen vier jaar op de markt actief zijn. De in De Telegraaf geclaimde ‘besparing’ is dus in de praktijk het afwentelen van de eigen verantwoordelijkheid op tandarts én patiënt. Hier kan een vergelijking worden gemaakt met het beleid voor bepaalde medicijnen, zoals thans speelt bij Valsartan, dat door VGZ als preferent is aangewezen. De ANT wil voorkomen dat er in de toekomst problemen ontstaan omdat de zorgverzekeraar op basis van de laagste prijs en niet op basis van kwaliteit heeft ingekocht.

DOSSIERVGZ

PATIËNTEN DE DUPE

De ANT heeft een handhavingsverzoek ingediend bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) omdat VGZ voornemens is haar verzekerden een te lage vergoeding te betalen voor de verzekerde zorg. De vergoeding is gebaseerd op het gemiddeld gecontracteerde tarief.

Dit mag worden toegepast op het moment dat de zorgverzekeraar voldoende heeft gecontracteerd. De ANT is van mening dat VGZ regionaal onvoldoende heeft gecontracteerd en heeft de zorgverzekeraar meermalen er op gewezen dat hij hiermee én niet aan zijn zorgplicht voldoet, én een verzekerde die noodgedwongen kiest voor een ongecontracteerde zorgaanbieder, te weinig vergoedt. Met name oudere patiënten lijken de dupe te gaan worden van het huidige beleid van VGZ. Zij zijn een belangrijke patiëntgroep die bij de tandarts terecht komen voor implantaten en/of een klikgebit.

Klanten van VGZ is beloofd dat ze als gevolg van het beleid beter af zijn. De meeste patiënten hebben meer dan één implantaat nodig, denk aan het klikgebit. Hiermee overschrijden zij de grens van hun maximaal te be-

talen eigen risico, en gaat de besparing op inkoop volledig terug naar de zorgverzekeraar. Ondertussen moet er gedwongen een grotere afstand worden afgelegd naar een tandarts die bovendien niet de mogelijkheid heeft de beste implantaten te kunnen gebruiken. Het is de vraag of klanten zich dit hebben gerealiseerd op het moment dat zij de keuze maakten voor een polis van VGZ. ONACCEPTABEL

De NZa heeft bij het bepalen van het tarief voor een implantaat gekozen voor de gemiddelde kosten. Hiermee behoudt de zorgaanbieder de mogelijkheid om ook duurdere implantaten te gebruiken. Het beleid van VGZ sluit het gebruik van deze kwalitatief betere implantaten, die wetenschappelijk veel beter onderzocht zijn, nu volledig uit. De ANT vindt de aantijging in De Telegraaf dat tandartsen altijd goedkopere implantaten gebruiken en het verschil in eigen zak steken verwerpelijk. Het toont aan hoe de zorgverzekeraar tegen zorgverleners aankijkt en is vooral dubieus omdat juist VGZ gaat profiteren van dit beleid. Verder is het onacceptabel dat de zorgverlener niet langer de mogelijkheid heeft om de belangen van de patiënt voorop te stellen. VGZ neemt daarmee plaats op de stoel van de zorgverlener.

Dat is de laatste plaats waar je als patiënt je verzekeraar graag ziet zitten.

“ INKOOPBELEID TAST TOEGANKELIJKHEID EN KWALITEIT AAN”

Dit artikel schetst de achtergrond en feiten zoals bekend op 12 februari.

Middels de wekelijkse nieuwsbrief houden we u op de hoogte over de actuele ontwikkelingen in dit dossier.

DENTZ 35

Verslag Congres Chirurgie

OVERZIE WAT JE GAAT DOEN Doe je zelf (lichte) chirurgische ingrepen in de praktijk of laat je dat liever aan de specialisten over? In beide gevallen moet je weten waar je de grens legt. Over dit thema had Bureau Kalker vrijdag 9 november een congres in de RAI Amsterdam georganiseerd.

Door: Reinier van de Vrie

Kleinere chirurgie in de tandartspraktijk wordt steeds belangrijker omdat de bevolking ouder wordt, ziektes meer voorkomen, mensen langer hun eigen dentitie houden en het medicijngebruik toeneemt. Daardoor groeit ook het aantal incisieve ingrepen, zei prof. dr. Gerry Raghoebar uit Groningen, die de inleidende lezing hield op deze congresdag. Centrale vraag bij dit congres, waar zo’n 450 deelnemers op af waren gekomen, is of je ‘kleine’ chirurgie zelf doet of laat doen. In beide gevallen is het van belang met kennis van zaken te handelen, zo gaf hij aan.

In de eerste plaats is dan een goede diagnostiek en medische anamnese nodig. Het is van belang een medische anamnese niet alleen af te nemen, maar ook te checken op actualiteit. Als eerste vraagt Raghoebar zelf altijd of iemand gezond is.Vervolgens vraagt hij specifieker naar onder meer medische behandelingen en medicijngebruik (met name naar gebruik van bloedverdunners). Bij de beslissing of een ingreep noodzakelijk is, moet je je afvragen of chirurgie mogelijk is, of er voorzorgsmaatregelen nodig zijn, of er kans op succes is en of er complicaties zijn te verwachten. Tot slot is de vraag of u de chirurgische ingreep zelf doet of dat u beter kunt verwijzen.Twijfel daar-

36 DENTZ

over? Dan niet aan beginnen. Overleg zo nodig met collega’s, de huisarts of met de mka-chirurg in het ziekenhuis.

Dat kan natuurlijk ook gedurende de ingreep. Raghoebar constateert dat dat nog veel te weinig gebeurt.

GOED PLANNEN

Wie chirurgische ingrepen doet, moet zijn praktijk daarop hebben ingericht. De standaard bij deze ingrepen is niet schoon, maar steriel werken, aldus Raghoebar. Hoewel het Nederlandse Huisartsen Genootschap een maximum duur van drie uur aanhoudt, opteert hij zelf niet langer dan één uur te behandelen en bij een eventuele vervolgingreep minimaal een week te wachten. Giles de Quincey, een van de andere sprekers, gaf aan een uur wel erg krap te vinden. In die tijd redt hij het vaak niet.

Een ander advies van Raghoebar is een wond altijd te hechten, ook bij kleinere incisies. Dat geeft minder complicaties en je bouwt er routine mee op.

Plan een ‘moeilijke’ ingreep bij voorkeur op (maandag) ochtend als iedereen goed bereikbaar is voor het geval er iets misgaat.Want problemen of complicaties kunnen zich altijd voordoen. Wees daarop voorbereid en zorg dat u weet wat te moeten doen. De patiënt kan bijvoorbeeld een element inslikken.Via de natuurlijke weg komt dat er wel weer uit. Een ingeslikt (scherp) instrument moet operatief worden verwijderd. In een noodsituatie moet je de patiënt controleren op bewustzijn, 112 bellen of zo nodig reanimatie toepassen.

Stel bij een nabloeding de patiënt gerust.Verder heeft u als opties een gaascompressie, tamponneren, hechten, en Hemostatica (INR) of spoelen (tranexaminezuur 5%).

UITVOERIG UITLEGGEN

Raghoebar adviseert na de ingreep uitvoerig uit te leggen wat de nabezwaren kunnen zijn. Dat bespaart je later veel

CONGRESCHIRURGIE

tijd. Geef ook voorlichtingsmateriaal mee, evenals een recept voor analgetica. Verder moet u of een vervanger bereikbaar zijn en moet er eventueel een controleafspraak worden gemaakt.Verder ging Raghoebar nog uitgebreider in om diverse specifieke problemen. Zo komen er steeds meer mensen bij de tandarts die behandeld zijn in het hoofd-halsgebied, meestal voor kanker. Bij radiotherapie is er – in tegenstelling tot bij chemotherapie – sprake van een blijvend effect, bijvoorbeeld met bloedstollingstoornissen als gevolg. Overleg vooraf met de behandelend artsen over antistollingsmiddelen of antibiotica is hier zeker van belang.

Beter bloedverdunners blijven slikken en een nabloeding

“ EEN PATIËNT WIL GEEN PIJN EN VOORAL MOOI ZIJN”

dan een herseninfarct of een hartaanval, zegt Raghoebar.

Inmiddels zijn er in Nederland al 1,2 miljoen mensen met diabetes mellitus II die een verhoogde bloedsuikerspiegel hebben. Check of die mensen daarvoor goed zijn ingesteld. En laat ze vooral ook goed ontbijten. Want vaak laten ze dat na vanwege spanning voor de ingreep.

Verder wees hij nog op de ACTA-richtlijn ‘Beleid bij

DENTZ 37

tandheelkundige ingrepen tijdens antitrombotische behandeling’ en op te nemen maatregelen bij stollingsafwijkingen, met daarbij als algemene tip een patiënt pas te laten weggaan als de bloeding is gestelpt.

En tot slot nog een paar tips over medicamenteuze therapie. Raghoebar adviseert direct pijnstillers te laten innemen, ook al treedt pijn vaak pas na twee tot drie uur op.

Wees voorzichtig met nieuwe pijnstillers die de laatste jaren op de markt zijn gekomen. En houd er rekening mee dat in Europa inmiddels 33.000 mensen resistent zijn voor antibiotica.

DE ACHTEN

De overige sprekers op het congres gingen in op specifieke onderwerpen. Dr. Hossein Ghaeminia van het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem legde het probleem voor of en wanneer verstandskiezen moeten worden verwijderd. Op dit onderwerp is hij gepromoveerd en heeft hij de commissie voorgezeten die namens de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (NVMKA) daarover een richtlijn in oktober vorig jaar heeft opgeleverd. Het ligt in de bedoeling die richtlijn na een commentaarronde onder te brengen bij KIMO. De richtlijn moet behulpzaam zijn bij de moeilijke afweging wanneer een verstandskies eruit moet. Dat is een kosten-baten afweging.

Wat is de kans op complicaties bij verwijdering van de verstandskies, versus welke problemen zijn er op latere leeftijd te verwachten als de verstandskies blijft zitten en er later toch uit moet?

Ghaeminia opteert voor een OPT-screening, de gouden standaard voor het beoordelen van de derde molaar, bij jongeren rond de zeventien jaar, omdat de verstandskiezen dan voldoende zijn afgevormd, en die eventueel met zo min mogelijk complicaties verwijderd kunnen worden.

Op dit moment is echter de vergoeding een probleem omdat zorgverzekeraars waarschijnlijk niet willen uitkeren als er geen directe aanleiding is voor een OPT. Verder ging hij met beeldmateriaal in op hoe verstandskiezen verwijderd moeten worden, met daarbij als alge-

38 DENTZ

mene tip niet te veel bot weg te halen. “Die kies is van jou, maar het bot is van de patiënt”, is inmiddels een gevleugelde uitspraak.

ENDODONTISCHE CHIRURGIE

De Spaanse NVvE-erkende endodontoloog Carlos Aznar Portoles, die werkzaam is in Haarlem, vertelde over de apexresectie. De afgelopen tien jaar hebben we dankzij de microscoop en de CBCT veel beter licht en zicht gekregen, waardoor we veel beter en voorspelbaarder kunnen werken van diagnose tot aan hechten.

Bij chirurgische ingrepen moet een team heel goed op elkaar ingespeeld zijn. Hij werkt altijd met twee assistentes. Zijn team blijft maandelijks trainen op dummy’s om bijna blindelings – scherp instrumentarium – aan te kunnen reiken.

Verder wees hij erop om vooraf te checken of de doelen van patiënt en behandelaar goed op elkaar zijn afgestemd.

De behandelaar wil een ontsteking weghalen en zorgen dat een element zo lang mogelijk behouden blijft. De patiënt wil mooi zijn, geen pijn hebben en zo weinig mogelijk kosten maken. Dat is een andere manier van bekijken.

Dat moet wel met elkaar matchen.

KROONVERLENING EN RECESSIE

Giles de Quincy, die een verwijspraktijk voor parodontologie en implantologie in Den Bosch heeft en Assistant Clinical Professor in de EFP-erkende Post-graduate opleiding Parodontologie, Universiteit van Bern is, hield twee presentaties. Die over kroonverlening had hij overgenomen van de zieke Haakon Kuit. Bij kroonverlening gaat het in eerste instantie om de vraag of er voldoende ferrule is om de kroon op het element vast te zetten.

Een kroonverlening gebeurt vooral uit esthetische overwegingen. Neem esthetische vragen van patiënten serieus, was zijn boodschap, want als je dat niet doet gaan patiënten shoppen en gaan ze mogelijk naar – commerciële – klinieken die niet altijd even zorgvuldig werken.

Een smile analyse dient volgens hem een vast onderdeel te

CONGRESCHIRURGIE

“UITLEG ACHTERAF KLINKT ALS EXCUUS” zijn bij deze behandeling. Maak daarom altijd een mockup als referentie voor de behandelaar en voor de patiënt om inzicht te krijgen op het eindresultaat. Laat een lachfilm zien en fotografeer en film patiënten daarbij. Bij een schaterlach komen tanden pas echt goed bloot.

Wat hij verder opvallend vindt, is dat mensen na een esthetische behandeling vaak vanzelf een betere mond­ hygiëne krijgen. Iets wat mooi is, wil men mooi houden.

Een nieuwe auto wordt ook vaker gepoetst. Wat mooi is, is de moeite waard.

Evenals in zijn lezing over kroonverlening liet De Quincey ook in zijn presentatie over recessies vele casussen de revue passeren. Recessie is volgens hem een biologisch probleem, omdat we in 12.000 jaar zijn getransformeerd van jagers in boeren.We zijn meer kaas en pap gaan eten en hoeven met onze tanden geen vlees meer af te scheuren. We hebben dus minder tanden nodig en de kaken zijn geslonken. Maar daarnaast zijn er moderne gewoontes die een recessie kunnen veroorzaken, zoals het dragen van tong- en wangpiercings.

bonden aan de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie van het ACTA/VU Medisch Centrum en Tendens Tandartsen te Amsterdam. De mooiste optie op dit moment is het om direct en in één keer na de extractie een implantaat te plaatsen met tijdelijke kroon. Een aantal maanden later volgt dan de definitieve kroon. Maar als je niet weet wat je aan het doen bent, weet je niet waar je terechtkomt. Er wordt te veel ‘verkloot’, constateert Goené tot zijn verdriet. Er is een ragfijn spel nodig tussen chirurgie en prothetiek om tot een mooi resultaat te komen. Ook dat begint met een goede analyse en diagnose. Het botniveau bij de buurelementen is daarbij de beperkende factor. Bij een slecht resultaat is er bijvoorbeeld een black angle. Doe de metingen als tandarts, maar laat de implantoloog bepalen of immediate plaatsen een optie is en laat die ook de extractie doen. Die moet minimaal traumatisch gebeuren om zo weinig mogelijk bloedvaten te verstoren en de kans op herstel zo groot mogelijk te maken. Maak na extractie goed schoon, breng botsubstituut aan en plaats het implantaat vervolgens wat meer palatinaal voor betere botvorming.

Ook Goené pleit voor uitvoerige voorlichting vooraf.

Uitleg achteraf wordt altijd als een soort excuus beschouwd en dan zit je als behandelaar in de verdediging.

De Dental Dance noemt hij dat.

EXTRACTIE VOORTAND

Ronnie Goené stelde zich de vraag wat er na extractie van een voortand kan gebeuren. Sinds 2004 is hij ver-

AUTOTRANSPLANTATIE

Het staartje van de dag was tot slot voor parodontoloog en implantoloog Dick Barendregt uit Rotterdam met autotransplantatie als thema. Kleine chirurgie met grote resultaten, noemde hij dat. En inderdaad, het gebit van de jongen die met boerengolf drie van zijn voortanden was kwijtgeraakt, kon dankzij autotransplantatie en orthodontie weer redelijk hersteld worden. Bij autotransplantatie kan het parodontaal ligament van het element weer meegroeien. Barendregt kan in dit verband wel wat met de verstandskiezen die Ghaeminia eruit wil hebben. Verstandskiezen zijn namelijk mooie reserveonderdelen.

Vooral agnesiepatiënten kunnen baat hebben bij autotransplantatie, zeker als ze op tijd verwezen worden. Op 10-11-jarige leeftijd lijkt ideaal.

Een leerzaam en gevarieerd programma dat goed werd gewaardeerd door de deelnemers.

DENTZ 39

KATANA™ ZIRCONIA BLOCK

Met het innovatieve multi-layered

KATANA™ Zirconia Block kan in 45

minuten een esthetische volzirko­ niumrestauratie worden gemaakt met de CEREC. Volgens leverancier Kura-

ray Noritake is dit een ultieme combinatie van geavanceerde materialen

en technologieën. Er is een hoge translucentie, een natuurlijk kleurver-

Nieuwe sluiting G-Premio BOND

loop en een hoge buigsterkte.

Meer info: kuraraynoritake.eu/nl/ katana-block

Voor een beter gebruikerscomfort heeft het universele hechtmiddel G-Premio BOND van GC een nieuwe sluiting op de verpakking gekregen, waarmee het openen en sluiten van de flacon met één hand kan. De flacon kan zo zonder assistentie direct worden afgesloten, waardoor verdamping van de oplosmiddelen wordt voorkomen en er tot de laatste druppel een hoge stabiliteit is.

PenGuinRFA voor implantaatstabiliteit ICX IMPLANTS BV VERKOOPT SINDS KORT HET ZWEEDSE PENGUINRFA MEETINSTRUMENT, WAARMEE BINNEN ÉÉN SECONDE DE OSSEOINTEGRATIE EN BELASTBAARHEID VAN DE GEPLAATSTE IMPLANTATEN KUNNEN WORDEN GEMETEN. EEN VOORDEEL VAN DIT SYSTEEM ZIJN DE HERBRUIKBARE EN STERILISEERBARE MULTIPEGS™.

VOOR MEER INFORMATIE: INFO@PENGUINRFA.NL

40 DENTZ

PRODUCTNIEUWS

Intelligente lichtuitharding Lichtuitharding speelt een essentiële rol in de levensduur van een restau­ratie. De nieuwe Bluephase G4 uithardingslamp van Ivoclar Vivadent geeft een trilling als het handstuk wordt verplaatst tijdens de belich­tingsprocedure. Bij te veel beweging van het handstuk schakelt de poly­ merisatielamp automatisch uit en volgt een waarschuwing.

Kortom een lamp die com­­municeert met de gebruiker.

Meer info: www.ivoclarvivadent.nl.

Extraheren met Physics Forceps De Physics Forceps wordt in de markt gezet als een atraumatisch extractiesysteem waarmee tanden op een eenvoudige, voorspelbare en onconventionele manier probleemloos kunnen worden geëxtraheerd.

De instrumenten werken meer als een hevel dan als een extractietang, waarbij gebruik wordt gemaakt van hefboommechanica. Dit Amerikaanse systeem is volgens de fabrikant effectief bij onder meer (af)gebroken elementen en lange tandwortels.

Meer informatie: www.physicsforceps.nl of www.straightdental.com.

Uitbreiding PlanMill-assortiment

NIEUW WERVINGS- EN SELECTIEBUREAU

Met DentalMatch in Almere is Alida van Baarlen een nieuw wervings- en selectiebureau voor tandheelkundige professionals gestart. Volgens haar is er sprake van een veranderende tandheelkundige markt, waarin de vraag naar tandheelkundig personeel groeit. DentalMatch richt zich onder meer op tandartsen, mondhygiënisten, tandtechnici en ondersteunend personeel.

Meer informatie: www.dental-match.nl.

De Tetric CAD-composietblokken en de IPS e.max ZirCAD zirkoniumoxide-materialen zijn nu ook beschikbaar voor gebruik met de PlanMill-freesmachines (Planmeca).

Dit biedt meer mogelijkheden om hoogwaardige restauraties te vervaardigen aan de stoel. Ook zijn er drie nieuwe kleuren toegevoegd aan het bereik van Telio CAD-gecrosslinkte PMMA-blokken.

Meer info: www.ivoclarvivadent.nl

DENTZ 41

®

January 2019

Professionele bleekbehandelingen voor een succesvolle tandartspraktijk. Een interview met Clarissa Jänig Bleekbehandelingen zijn tegenwoordig niet meer weg te denken uit een moderne tandartspraktijk. Een stralende glimlach kan ervoor zorgen dat iemand zich aantrekkelijker voelt, meer plezier in het leven heeft en zelfbewuster is. Tandarts Clarissa Jänig uit Keulen biedt al jarenlang en met veel succes bleekbehandelingen aan.

Hoe weten uw patiënten dat u ook bleekbehandelingen doet?

Wij hebben posters opgehangen en patiëntenfolders in de wachtkamer gelegd. Tijdens het consult geven wij proactief informatie en vertellen uitgebreid over de mogelijkheden en resultaten van een bleekbehandeling. Om de drempel voor de eerste keer zo laag mogelijk te maken, hebben wij vaak tijdelijke aanbiedingen.

Waar moet een tandarts op letten voor hij een bleekbehandeling uitvoert?

Uitgebreide voorlichting aan de patiënt is heel belangrijk. Wij maken eerst het hele gebit schoon en onderzoeken het uitgebreid.

De harde gebitsweefsels en de glazuurlaag moeten goed zijn. De incisale randen moeten dik genoeg zijn om te voorkomen dat ze grijzig gaan lijken door het doorschemeren van de mondholte. Zichtbare vullingen in het front kunnen na een bleekbehandeling ineens opvallen en moeten daarom vaak worden vervangen.

Kunt u een actuele casus beschrijven waarbij u iemand snel en effectief heeft kunnen helpen?

Onlangs had ik in mijn praktijk een mooi voorbeeld van hoe een gebit binnen heel korte tijd meer dan een kleurtint lichter kon worden gemaakt. Een patiënt van 32 jaar was ontevreden met de gele A3-kleur van zijn gebit (afb. 1). Na een adviesgesprek en het bepalen van de gewenste kleurtint van het gebit besloten wij om een behandeling te doen met Opalescence® PF van Ultradent Products.

Wat heeft u precies gedaan bij deze patiënt?

Wij hebben hem natuurlijk eerst uitgebreid voorgelicht. Daarna hebben wij de lepels gemaakt (afb. 2). Met de eerste behandeling in de praktijk werd een bleekresultaat van ongeveer een halve kleurtint behaald. Wij lieten de patiënt zien hoe de bleekgel in de lepels wordt gedaan (afb. 3) en gaven hem drie spuiten Opalescence PF 16% mee voor de verdere behandelingen thuis. Na vier behandelingen was A3 al A2 geworden (afb. 4). Na nog eens vier behandelingen thuis was het eindresultaat een duidelijke nuance lichter dan A2 (afb. 5).

Bij welke indicaties komt een bleekbehandeling in aanmerking?

Wij gebruiken Opalescence® PF al jaren voor bleekbehandelingen in de praktijk en thuis, aangezien het veilig en gemakkelijk te gebruiken is. De formule met kaliumnitraat en fluoride (PF) is heel mild en effectief. Wij gebruiken het product ook graag voor een mooi eindresultaat na orthodontische behandelingen. Als iemand zichtbare protheses heeft die lichter van kleur zijn dan het gebit, kunnen de buurelementen zonder problemen worden gebleekt. Composietrestauraties moeten pas 7 à 10 dagen na de bleekbehandeling worden aangebracht. Bij nieuwe protheses worden eerst de buurelementen gebleekt. Daarna pas wordt de prothese geplaatst.

Hoe kunnen patiënten zo lang mogelijk profiteren van de bleekresultaten?

Voor we gaan bleken moeten we de patiënt goed informeren over de beperkingen van het bleekeffect door sommige

Ultradent Products GmbH Am Westhover Berg 30  D-51149 Keulen Tel. +49(0)2203-35 92 15  E-mail: infoEU@ultradent.com Contactpersoon pers: Anna Natascha Hantke  anna.hantke@ultradent.com

1

Retractie

3M™ Astringent Retraction Paste

Een perfect aansluitende restauratie mag geen toeval zijn.

Bij het maken van een afdruk hoeft u niet te kiezen tussen nauwkeurigheid en gebruiksgemak. De afdrukprocedure van 3M biedt het allemaal! De procedure integreert producten die eenvoudig werken, zodat u controle heeft over iedere stap. Astringent Retraction Paste zorgt voor een schone, droge sulcus en een langdurige robuuste hemostase, waarna u moeiteloos een nauwkeurige afdruk kunt maken. Daarnaast is het Polyether materiaal ontworpen om uw succes te vergroten tijdens dagelijkse procedures én bij uitdagendere cases. Het is simpelweg een betere manier om afdrukken te maken.

3M.nl/Impregum 3M.be/Impregum

2

Mengen

Pentamix™ 3 Mengapparaat

3

Afdrukken

Impregum™ Polyether Afdrukmateriaal

De behandelmicroscoop

VOOR HELDERHEID EN COMFORT 44 DENTZ

MICROSCOOP De behandelmicroscoop vond ruim twintig jaar geleden breder ingang in de Nederlandse tandheelkunde. We kennen de microscoop als hét hulpinstrument voor de endodontologie. Of kan het inmiddels veel méér zijn?

Door: Kees Adolfsen

In naar schatting een kwart van de tandartspraktijken staat een behandelmicroscoop, maar niet altijd intensief gebruikt.

De behandelmicroscoop vergroot en verlicht het werkgebied van de tandarts. Resultaat: gedetailleerder zicht op wat je handen en je instrumenten doen. Omdat de verlichting meegaat met je kijkrichting door de lens (co-axiaal), wordt het zicht bovendien niet belemmerd door hinderlijke schaduw.

Toch is de microscoop nog geen standaard in de praktijkinrichting. Je vindt hem niet op iedere dental-depotwebsite. “Te specialistisch”, leert navraag. Een van de firma’s die zich op dat specialisme hebben toegelegd is het Rotterdamse ExamVision. Het levert een groot deel van de microscopen in ons land. Een bezoek aan het bedrijf illustreert al snel de waarde van een weloverwogen keuze: er zijn vele opties en de fabrikanten denken duidelijk mee met de ontwikkelingen in de medische wereld.

EIGEN VOORKEURSPOSITIE

Technische ontwikkelingen dienen de mens, als het goed is. Bij de microscoop is daar geen twijfel over. De huidige microscoop heeft een kantelbaar oculair (zwenktubus): de vaste kijkrichting van 45° kan naar ergonomisch believen worden aangepast. De oculairs kunnen worden verlengd en dus steeds meer naar de eigen voorkeurspositie worden aangepast. Bovendien is het objectief, de ‘benedenlens’, variabel: het kan met één duimbeweging worden scherp gesteld binnen een werkafstand met een range van 20 tot 40 cm. De vergrotingsknop tussen de beide lenzen biedt ten minste vijf vergrotingsstanden.

Het beeld is bovendien gemakkelijk met de assistent, en met de patiënt, te delen. Het kan worden geprojecteerd op een wand- of plafondscherm (HD). Daarbij hebben moderne microscopen handige aansluitingen voor camera’s en smartphones. Assistentes zitten veel minder passief op instructies van de tandarts te wachten, maar kijken actief mee. (ook stereo kijken met een extra oculair is een optie). Patiënten kunnen voortdurend meekijken en – wellicht nog interessanter – veel directer worden betrokken bij diagnoses en indicatiestellingen: de beelden zijn voor de leek veel directer te ‘lezen’ dan bijvoorbeeld röntgenfoto’s. Steeds meer praktijken vermelden het gebruik van de microscoop expliciet op hun website, om de behandel- en communicatievoordelen bij hun patiënten in beeld te brengen.

“PATIËNTEN KUNNEN DIRECT BIJ DE DIAGNOSE WORDEN BETROKKEN”

RUIME TOEPASSINGS­ MOGELIJKHEDEN

Tandarts Kasper Veenstra ontdekte ruim twintig jaar geleden de voordelen van de behandelmicroscoop. Samen met collega wijlen Hidde Doornbusch gaf hij 800 tot 900 tandartsen cursus over het gebruik ervan in de tandheelkunde. Veenstra was ook een sturende kracht achter de enige tot nu toe geldende declaratiecode voor het gebruik: E86 Gebruik operatiemicroscoop bij wortelkanaalbehandeling 77,37 euro.

Dat de microscoop inmiddels niet meer weg te denken is binnen de endodontologie is helder. Maar volgens Veenstra blijven andere toepassingsmogelijkheden binnen de tandheelkunde vaak nog onbenut: • Cariësdiagnostiek: bij het periodiek mondonderzoek met een werkvergroting van 3x; of gedetailleerde inspectie, waarbij je met een vergroting van 7 of 11 x elke aantasting duidelijk in beeld krijgt.

DENTZ 45

PERSOONLIJKE AANDACHT EN MEER Compact en slagvaardig Met gepaste trots stellen wij ons voor; wij zijn een compact administratie­ belastingkantoor gelegen in het mooie Wassenaar.

Wij richten ons op het MKB, waaronder zich steeds meer zelfstandige tandartspraktijken bevinden. Naast het verzorgen van de reguliere werkzaamheden waaronder het verzorgen van de financiële administratie, de loonadministratie, het opmaken van de jaarrekening en het verzorgen van de aangiften inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting doen wij meer.

Pro-actief Wij adviseren pro-actief. Wij weten wat er in de markt en op fiscaal vlak speelt en daar spelen wij op in. Dat houdt in dat wij onze cliënten pro-actief benaderen over fiscale en financiële vraagstukken.

Waar wij goed in zijn U heeft zich vast wel eens afgevraagd; betaal ik niet te veel belasting? Deze vraag stellen wij ons zelf ook. En als wij van mening zijn dat u slimmer kunt ondernemen dan schromen wij niet vrijblijvend contact met u op te nemen om onze visie voor te leggen. En dat onder­ scheidt ons als adviseur!

Wilt u ook pro­actief geadviseerd worden? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. Wij nodigen u graag uit voor een gesprek.

Van Zuylen van Nijeveltstraat 298a 2242 LM Wassenaar

Telefoon (070) 205 46 57 E-mail vanderwaals@cafl.nl

MICROSCOOP

WAT KOOP JE?

EN WAT

KOST

DAT? • Cariës excaveren: in plaats van op de tast excaveren, met direct zicht waarnemen waar het carieuze dentine weggeprepareerd moet worden.

• Etsen en bonding aanbrengen: met vergroot zicht veel voorspelbaarder, waarmee napijn na een composietrestauratie voorkomen kan worden; betere eindproducten zorgen bovendien voor extra werkplezier.

• Afwerken composiet: de eventueel aangebrachte overmaat is duidelijk te onderscheiden van het natuurlijke element.

• Kroonpreparatie: de outline kan met veel precisie worden geprepareerd.

• Plaatsen kroon: controle van de aansluiting.

• Diagnostiek van cracks en fracturen (cracked tooth syndroom).

Recente technische ontwikkelingen kunnen hierbij nog extra behulpzaam zijn: • Een (optioneel) cariësfilter brengt met een kleur cariës zeer gedetailleerd in beeld (statement firma Zeiss: “Wat je niet ziet, kun je ook niet behandelen”).

• Een composietfilter versterkt het contrast tussen het aangebrachte composiet en het natuurlijke weefsel.

• Voor de esthetische tandheelkunde is er het ‘polaroidfilter’ dat de soms hinderlijke lichtweerkaatsing op elementen dimt, zodat bijvoorbeeld kleurreproductie, transparantie en natuurlijke lichtval makkelijker bepaald kunnen worden.

Veel opties in en aan de microscoop kunnen later worden toegevoegd, of ‘digitaal aangezet’. Het is dus mogelijk om eerst met een basisproduct te verkennen hoe en hoe vaak je met de microscoop wilt gaan werken.

VERHOOGT COMFORT

De piek in de aanschaf van de microscoop lag, volgens de gegevens van ExamVision, tussen 2006 en 2012 (met een jaarlijkse groei van circa 50 procent).

Schmid vermoedt dat er in Nederlandse praktijken zo’n 1.500 te vinden zijn (ruim boven de 25 procent). Ook op de universiteiten wordt de microscoop veelvuldig gebruikt.

Bij het CTM-UMC Groningen deed een aantal verrijdbare microscopen dienst (alleen aan te bevelen voor praktijkruimtes waar de afstand tussen behandelstoel en wanden of plafond te groot is). Mede op Veenstra’s initiatief worden nu dertien extra microscopen aangeschaft, voor in een vaste opstelling. In Nijmegen is microscoopgebruik bij praktisch en-

WAT KOOP JE? EN WAT KOST DAT? Volgens Marcel Schmid, mede-eigenaar van ExamVision Benelux, is er een groot aanbod aan microscopen. Schmid noemt als solide merken (waarvan de eerste drie bij hem in de showroom te vinden zijn): Zeiss, Leica, Zumax, Kaps, Labomed en Endozoom.

Ze kosten gemiddeld 12.000 tot 18.000 euro (incl. btw).

Een veel verkocht model is de Zeiss Opmi Pico.

Momenteel zeer gewild is de Zumax.

Aanvulling met een foto-filmcamera kost gemiddeld 3.000 – 4.000 euro.

De meerkosten van een extra oculair: 6.000 – 8.000 euro.

De genoemde filters zijn alleen beschikbaar bij een nieuw model van Zeiss, de Extaro (2.400 euro per filter).

Een goede loepbril (volledig op maat, ergonomisch aangepast) kost circa.

1800 – 2100 euro (ex btw en zonder verlichting). Voor een hogere vergroting of de verwisselbare vergroting loopt de prijs op naar 2.500 tot resp. 4.000 euro (Kepler advanced: 4 verwisselbare vergrotingen).

“ MEER COMFORT EN KWALITEIT DOOR VERGROTING” do-onderwijs verplicht. Ook bij ACTA zijn zes vaste en zes verrijdbare microscopen voorhanden: niet voor alle behandelingen, wel voor het onderwijs.

Naast de microscoop kan ook de loepbril worden gebruikt ter vergroting van het werkveld. Volgens Schmid heeft zeker de helft van de Nederlandse tandartsen inmiddels zo’n bril. Die vergroot tussen 2,5x en 3,5x, waar de microscoop begint bij 4x. In september 2018 is echter een loepbril op de markt gebracht die van 3,5x tot 6,4x vergroot. Op die bril kan ook verlichting én een camera (voor foto of film).

Het gebruik van vergroting zal het comfort van de tandarts en de kwaliteit van zijn werk blijven verhogen. Welk apparaat daarvoor het meest geschikt blijkt, zal de toekomst uitwijzen.

DENTZ 47

Tandarts

VICTOR

BECX

IN ITALIË Afgestudeerd en geen werk als tandarts in Nederland. Nu ondenkbaar, maar eind jaren tachtig was dat niet vreemd. Zoals veel anderen vertrok Victor Becx naar het buitenland. Italië in zijn geval. Hij is blij over hoe hij daar kan werken.

Door: Reinier van de Vrie

Tijdens zijn studie tandheelkunde in Nijmegen werd al duidelijk dat Victor Becx (55) in Nederland geen werk zou gaan vinden als tandarts. In 1987, het jaar van zijn afstuderen, kon je niet zomaar aan de bak als medewerker.

En een eigen praktijk kon je alleen als ‘wilde vestiging’ starten. Daarmee maakte je je dan niet geliefd bij collega’s in de omgeving. Er ontstond daarom een enorme uitloop naar met name Duitsland, maar ook

48 DENTZ

naar Italië. De toenmalige Nijmeegse hoofddocent Pasquale Battistuzzi was bevriend met hoogleraar Giampietro Cordioli uit Padua, die in Italië een groot aantal praktijk opzette waar ‘gevluchte’ Nederlandse tandartsen konden gaan werken. De Nijmegenaren kwamen vooral terecht in de buurt van Venetië en Padua, anderen zaten in het zuiden bij Lecce.

VLIEGENDE START

Becx maakte naar eigen zeggen een vliegende start in het stadje Caorle VE op het

platteland, ongeveer 40-50 km van Venetië. Doordat hij vrij geïsoleerd zat door de week was hij wel gedwongen het Italiaans snel onder de knie te krijgen. Daarbij kreeg hij ook hulp van een Italiaans-Duitse assistente die voor hem kon vertalen.

Na een paar jaar had Cordioli het helemaal gehad met al die veel­eisende Nederlanders en deed hij zijn praktijken voor een appel en een ei over aan wie er al werkten. Becx bouwde zijn praktijk snel uit. Ook opende hij een tweede praktijk voor zijn toenmalige vrouw, die ook in Nijmegen had ge-

INITALIË

houden, omdat er weinig van zijn en ze gemakkelijk naar een andere praktijk overstappen als ze daar meer kunnen verdienen, aldus Becx.

Zakelijk gezien kreeg hij een terugslag met de economische crisis in 2008-2009, die in Italië redelijk hard aankwam. Patiënten wachtten toen nog meer dan anders af om de tandarts te bezoeken. Maar inmiddels is dat voorbij en is er weer voldoende klandizie. Italië wordt door Nederlanders vaak gezien als een arm land, maar dat geldt zeker niet voor het gebied rond Treviso waar Becx woont, dat een van de welvarendste van Europa is. Geld voor een mooi gebit is er dus ook wel. Dat past hem goed, omdat hij een voorliefde heeft voor esthetische tandheelkunde. Hij heeft daar ook de benodigde apparatuur voor in de praktijk en heeft een samenwerking met een zeer goede Italiaanse tandtechnieker.

Hij behandelt ook veel toeristen omdat die aan de Italiaanse oostkust, een van de grootste toeristische trekpleisters van Europa, verblijven.Voor twee grote campings is hij al twintig jaar de huistandarts.

ECHT ONDERNEMER

studeerd en een paar jaar na hem naar Italië kwam. Na hun scheiding in 1996 werkte hij met medewerkers in zijn twee algemene praktijken.

Becx doet bijna alles zelf, ook lastige extracties, parobehandelingen en endo’s.

Omdat hij het leuk vindt, maar ook omdat er bijna geen specialisten of verwijspraktijken in een straal van vijftig kilometer zijn. Hoewel hij ongeveer zesduizend patiënten in de kaartenbak heeft, is het moeilijk om te zeggen hoeveel patiënten de praktijk heeft, omdat een Italiaanse prak-

tijk eigenlijk niet veel vaste patiënten kent.

Mensen komen vaak eenmalig en er is continu een nieuwe instroom. Daar komt nog bij dat hij in een toeristisch gebied werkt, waar hij veel vakantiegangers behandelt.

Aanvankelijk dacht Becx zijn patiënten met preventie tot ander tandheelkundig gedrag aan te kunnen zetten. Maar zeker op het platteland kwam je daar niet veel verder mee, moest hij al snel constateren.

Zelf werkt hij met een assistente en sinds kort ook weer met een mondhygiënist.

Maar die zijn moeilijk in de praktijk te

Maar er blijft natuurlijk ook veel regulier werk. Hoe is om in een land te werken waar veel mensen pas naar de tandarts toegaan als ze pijn of problemen hebben? “Dat is juist leuk, omdat je veel meer problemen moet oplossen. Wat mij betreft is het werk technisch ook veel uitdagender.” Met name voor parodontologie en endodontologie heeft hij veel cursussen gevolgd, meestal in Amerika. Hij heeft ook in moeilijke behandelingen inmiddels veel routine opgebouwd. Een endo heeft hij nog nooit door hoeven sturen. Aan zijn behandelingen kan hij ook een goed prijskaartje hangen, dat hoger ligt dan in Nederland. Maar dat is alleen weggelegd voor mensen die het willen en kunnen betalen.

“Nederlandse praktijken hebben vaak veel

DENTZ 49

INITALIË

personeel en maken hoge kosten”, oordeelt Becx. “De prijzen liggen vast en de verzekeraars bepalen wat wel en niet kan en verzekerd is. In Italië praat ik over de mogelijkheden en het financiële plaatje met de klanten. Er kan onderhandeld worden over de prijs, het tempo van de behandelingen, de manier van betalen, over betalingstermijnen et cetera. Ik kan ook familiekortingen geven en er rekening mee houden of iemand krap bij kas zit.

Hier ben je dus echt een ondernemer.”

DYNA IMPLANTATEN

Min of meer bij toeval is Becx ook zakelijk actief geworden. Sinds 1995 werkt hij met Dyna-implantaten en heeft hij een goed contact met directeur Guido Houg uit Halsteren. Die was op zoek naar een goede Italiaanse importeur. Omdat Becx Dyna Dental een innovatief bedrijf vindt, importeert hij sinds een jaar of twee met een Italiaanse vennoot deze Nederlandse implantaten in Italië waar er een groeimarkt voor is. Becx verzorgt vooral cursussen om nieuwe klanten de trucjes van dit implantaatsysteem bij te brengen. Inmiddels zijn er zo’n zeventig Italiaanse praktijken die met het systeem werken.

Daarnaast heeft hij nog een bedrijfstak voor gebitsontwikkeling van kinderen.

Het gaat om systemen die helpen bij een goede ontwikkeling van gewoontes. Bij-

voorbeeld slikgewoontes en een goede liphouding. Maar over deze producten wil hij uit concurrentieoverwegingen op dit moment verder niet veel zeggen.

TEVREDEN

Terugkijkend is Becx tevreden dat hij indertijd vertrokken is naar Italië. “Het blijft wel een land met meer onzekerheden. In Nederland kun je het met drieduizend patiënten wel redden tot aan je pensioen. In Italië is het meer dynamisch en kun je niet achteroverleunen.”

Hij heeft weleens overwogen verder de wereld in te trekken, maar vindt Italië uiteindelijk toch te leuk en in zijn streek gaat het economisch gezien nog steeds goed.

Naar Nederland zou hij als tandarts beslist niet terug willen, vanwege “het administratieve gedoe, het verzekeringssysteem

“ IN ITALIË BEN JE ALS TANDARTS ECHT ONDER­ NEMER”

waarbij anderen de prijs voor jou bepalen.

Ik vind dat vrije prijzen normaal zijn voor een ondernemer. In Nederland kun je alleen maar op kosten sturen.”

Vindt hij zelf dat zijn vertrek succesvol is geweest? Zeker, maar naar eigen zeggen had hij veel grotere of meer praktijken kunnen hebben. Hij heeft echter ook altijd tijd willen houden voor zijn – nogal hectische – privéleven, met inmiddels een tweede scheiding en drie kinderen uit twee huwelijken die op diverse plekken in Europa wonen. Een goede balans tussen werk en privé vindt hij ook belangrijk.

Becx is nog wel van plan de komende vijftien jaar door te gaan, daarvoor vindt hij zijn werk veel te leuk. Graag wil hij zelf kunnen bepalen wanneer hij stopt. Hij volgt volop de nieuwe digitale ontwikkelingen, onder meer door cursussen en toepassing ervan in de praktijk. Ook verwacht hij dat het importeurschap hem de komende tijd meer werk zal gaan bezorgen.

Hij zoekt bewust nieuwe uitdagingen op.

Op het gebied van botaugmentatie zou hij bijvoorbeeld ook nog wel stappen willen maken.

Was hij al kosmopoliet of is hij dat door de situatie zo geworden? Becx houdt het op het eerste, waardoor hij ook makkelijker de stap heeft kunnen maken om in Italië zijn weg te vinden.

DENTZ 51

Airrotor reparatie voor 135 euro 6 maanden garantie op uitgevoerde reparatie Alle rotoren zijn voorzien van keramische lagers!

Onze rotoren worden geproduceerd in de E.U. 24 uurs-service Wij repareren bijna alle modellen airrotors

www.airrotorshop.eu

KLACHTENCOMMISSIE

$#*%!

TANDARTS HEEFT NIET GECONSTATEERD DAT DE HOEKTAND NIET WAS DOORGEBROKEN

Een klacht Een patiënt verwijt haar tandarts dat hij niet heeft geconstateerd dat de hoektand niet was doorgebroken.

Hierdoor heeft zij kosten moeten maken voor een medisch noodzakelijke behandeling.

KLACHT PATIËNT

Klaagster bezocht halfjaarlijks de mondhygiënist die haar tot 2014 doorstuurde voor een (controle-)afspraak bij de tandarts. Klaagster wisselde eind 2016 van tandartspraktijk. Haar nieuwe tandarts constateerde een volledig scheef doorgegroeide volwassen hoektand.

Kaakchirurgie en een beugel waren onvermijdelijk. Klaagster vindt dat de eerdere tandarts had moeten constateren dat de hoektand niet was doorgebroken en een röntgenfoto had moeten maken.

Dan had ze minder ingrijpende noodzakelijke tandheelkundige zorg eerder kunnen ondergaan. De kosten hadden vanwege klaagsters minderjarigheid in aanmerking kunnen komen voor vergoeding op grond van een aanvullende verzekering.

Klaagster vordert nu de door haar gemaakte kosten (2.048,82euro).

VERWEER TANDARTS

De tandarts zegt dat de mondhygiënist

met klaagster gesproken heeft over verwijdering van de meldhoektand, maar dat die dat niet wilde. Dit is niet vastgelegd in het patiëntendossier. De tandarts heeft klaagster twee keer gezien in verband met cariëscontrole. Hem is toen niets opgevallen.

De tandarts stelt de vraag of iedere geretineerde (nog niet doorgekomen) hoektand naar voren moet worden gehaald. Klaagsters melkhoektand stond op de goede plek. Het risico bestond dat zij deze zou verliezen bij het naar voren halen van een geretineerde hoektand, terwijl het goed mogelijk is om als volwassene goed te functioneren met een melkhoektand. Hij wist niet dat er een blijvende cuspidaat aanwezig was.

een patiënt van twaalf jaar of ouder kan constateren dat er sprake is van een geretineerde rechterbovenhoektand en persisterende melktand, en desgewenst een röntgenfoto maakt, zodat er beoordeeld kan worden of orthodontie nodig is.

Dat de mondhygiënist met klaagster hierover heeft gesproken, kan niet worden onderbouwd. De SGIM vindt het verweer onvoldoende onderbouwd en dat tandarts niet naar verwachting heeft gehandeld.

Met haar nieuwe tandarts koos klaagster voor de noodzakelijke behandelingen.

Het is daarom aannemelijk dat ze dat ook gedaan zou hebben als dit eerder ontdekt was. Het is aannemelijk dat een eerdere behandeling minder ingrijpend zou zijn geweest en de kosten door de aanvullende verzekering zouden zijn gedekt.

De SGIM oordeelt dat klaagsters schade in redelijkheid geheel aan de tandarts kan worden toegerekend. De klacht is gegrond en de gevorderde schadevergoeding wordt toegewezen.

UITSPRAAK

De SGIM stelt dat van een redelijk bekwaam en handelend tandarts mag worden verwacht dat hij tijdens het uitvoeren van de periodieke controle bij

Zowel de klacht als het verweer is letterlijk overgenomen. Deze uitspraak is integraal te lezen op https://www.geschilleninstantiemondzorg.nl/uitspraken/

DENTZ 53

ADVOCATEN | ZORG­ MAKELAARS | JURISTEN | ADVISEURS IN ZORG | WWW. ELDERMANS-GEERTS.NL

Door: Daniël Post en Karik van Berloo

FG: vaker verplicht dan gedacht DE

CASUS

U heeft al jaren een goedlopende tandartsenpraktijk. Behalve u werken er sinds enkele jaren naast u in de praktijk meerdere tandartsen, een aantal mondhygiënisten en tandartsassistentes.

De patiënten worden sinds jaar en dag ontvangen door de praktijk-manager. De praktijk zit op een mooie locatie, midden in het dorp, en beschikt over een vast patiëntenbestand van circa 7.500 patiënten. De patiënten komen overwegend uit het dorp en het patiëntenbestand wisselt nauwelijks. Met dit aantal patiënten draait de praktijk een prima omzet. En, niet onbelangrijk, de praktijk blijft onder de door de privacyautoriteit gestelde grens van 10.000 patiënten, waardoor de praktijk geen functionaris gegevensbescherming hoeft aan te stellen. Of toch wel?

54 DENTZ

Z

orgorganisaties die op grote schaal persoonsgegevens verwerken, zijn verplicht een functionaris gegevensbescherming (FG) aan te stellen. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) maakte recent bekend dat tandartspraktijken op grote schaal persoonsgegevens verwerken als: • een praktijk meer dan 10.000 patiënten heeft ingeschreven óf als die gemiddeld meer dan 10.000 patiënten per jaar behandelt én • de gegevens van deze patiënten in één informatiesysteem staan.

Het verwerken van de persoonsgegevens van 10.000 patiënten in één informatiesysteem klinkt als iets waar kleinere praktijken niet snel mee te maken zullen hebben. Toch klopt die aanname niet.

Want het gaat niet om 10.000 actief behandelde patiënten, het gaat om het aantal patiënten waarvan de gegevens in

één informatiesysteem verwerkt worden.

Dat zijn dus ook de oude of voormalige patiënten die nog in het systeem staan, patiënten die in het weekend een noodbehandeling hebben gekregen of die behandeld zijn in het kader van de weekenddienst. Denk ook aan patiënten van een verwijspraktijk die maar één of twee keer door die praktijk gezien worden. Dat loopt dus al snel op, zeker aangezien patiëntengegevens op grond van de wettelijke bewaarplicht vijftien jaren bewaard moeten blijven.

Daarmee wordt die grens van 10.000 patiënten voor veel praktijken toch opeens een minder ver-van-het-bed-show.

Stel dat de voorbeeldpraktijk in het kader, naast de 7.500 actieve patiënten, nog 2.200 patiënten heeft die vertrokken zijn, maar van wie er nog wel een dossier in het systeem staat en nog van 400 patiënten een dossier in het systeem staat, die eerder een behandeling hebben gehad

RECHTEN&PLICHTEN

in het kader van een weekenddienst. Dan is de grens van 10.000 patiënten gehaald: voor deze praktijk is een FG vereist.

WIE MAG?

Wie mag FG mag worden? Theoretisch gezien kan iedereen FG worden, maar niet iedereen past goed in die rol. Sterker nog, niet iedereen mag FG worden. Een FG moet onafhankelijk zijn en met een frisse blik naar keuzes en beleid kunnen kijken. Daarom mag de eigenaar van een organisatie dat niet zijn. De FG moet buiten het dagelijks bestuur staan, maar indien nodig, daar wel bij betrokken worden voor de privacyaspecten. Een FG moet niet alleen onafhankelijk zijn, maar ook capabel genoeg. Hij of zij moet daarbij een bepaald denkniveau hebben en de organisatie goed kunnen overzien. Dit kan ook prima een pientere assistente zijn.Los daarvan moet een FG de nodige kennis over wetgeving en ICT in huis heb-

“NIET IEDEREEN MAG FG WORDEN”

ben. Die kennis hoeft niet gelijk aanwezig te zijn en hoeft ook niet volledig te zijn. Van belang is met name dat de FG problemen signaleert en dan de juiste hulp inschakelt.

De praktijk moet zorgen dat de FG zijn of haar werk goed kan uitvoeren. Denk daarbij aan de volgende zaken: • Een FG heeft ontslagbescherming, ongeveer gelijk als die van een OR-lid.

Houd daar rekening mee bij de keuze van de persoon binnen uw organisatie.

• De FG moet voldoende tijd krijgen om de werkzaamheden als FG goed te kunnen uitvoeren.

• De FG moet in staat gesteld worden eigen conclusies te trekken, onafhankelijk van de praktijk(eigenaar).

• Als zich een incident of datalek voordoet, moet de FG ingelicht

worden. Die weet namelijk wat er moet gebeuren.

TE REGELEN

Veel van de softwareprogramma’s die in de mondzorg worden gebruikt, bevatten een functionaliteit waarmee het aantal patiënten redelijk eenvoudig inzichtelijk kan worden gemaakt. Het is dus verstandig daar goed naar te kijken. Gaat uw praktijk over de grens van 10.000 patiënten heen, dan zorgt u dat u de juiste FG aanstelt om aan de wettelijke verplichting te voldoen.

Een FG voor een tandartsenpraktijk kan gelukkig snel aan het werk. Met één opleidingsdag en een externe helpdesk kan iemand FG worden. De ANT biedt hierbij passende ondersteuning. Mocht u interesse of vragen hebben, neem dan contact op met de ANT.

DENTZ 55

VERTROUWEN TEVREDENHEID REPUTATIE Septanest N

Septanest SP

SEPTANEST

Als wereldleider in lokale anesthetica ontwikkelt Septodont oplossingen voor tandheelkundige specialisten om optimaal pijnbeheer te garande­ ren, waaronder:

Septanest N Articaine 4% – Adrenaline 1/200.000 Septanest SP Articaine 4% – Adrenaline 1/100.000

EFFICIENTIE IN UW PRAKTIJK

SeptaneSt n - 40 mg/ml + 5 µg/ml, oplossing voor injectie.

SeptaneSt Sp - 40 mg/ml + 10 µg/ml, oplossing voor injectie.

NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: SeptaneSt n 40 mg/ml + 5 µg/ml, oplossing voor injectie – SeptaneSt Sp 40 mg/ml + 10 µg/ml, oplossing voor injectie KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: elke patroon bevat 1 of 1,8 ml steriele oplossing voor injectie.

SeptaneSt n: 1 ml oplossing bevat 40 mg articaïnehydrochloride en 5 µg adrenaline als adrenalinetartraat. 1,8 ml oplossing bevat 72 mg articaïnehydrochloride en 9 µg adrenaline als adrenalinetartraat.

SeptaneSt Sp: 1 ml oplossing bevat 40 mg articaïnehydrochloride en 10 µg adrenaline als adrenalinetartraat. 1,8 ml oplossing bevat 72 mg articaïnehydrochloride en 18 µg adrenaline als adrenalinetartraat. Hulpstoffen met bekend effect: Dit geneesmiddel bevat 0,50 mg/ml natriummetabisulfiet (e223), 1,60 mg/ml natriumchloride, 0,25 mg/ml natriumedetaat en natriumhydroxide (voor aanpassing van de pH).

FARMACEUTISCHE VORM: Oplossing voor injectie.

THERAPEUTISCHE INDICATIES: SeptaneSt n en SeptaneSt Sp zijn bestemd voor geleidings- of infiltratieanesthesie bij tandheelkundige ingrepen.

CONTRA-INDICATIES: Dit product MaG nOOIt voorgeschreven worden in de volgende gevallen: - Overgevoeligheid voor articaïnehydrochloride, adrenaline of voor één van de hulpstoffen.

- Overgevoeligheid voor lokale anesthetica van het amidetype.

- Het gebruik van adrenaline dient voorts te worden vermeden bij patiënten met hypertensie, cardiovasculaire aandoeningen, diabetes mellitus of hyperthyreoïdie en patiënten met overgevoeligheid voor sulfiet in de anamnese: vooral astmapatiënten kunnen hierop reageren met bronchospasmen en anafylactische shock.

- articaïne mag niet worden gebruikt bij patiënten bekend met een deficiëntie in plasma cholinesterase activiteit.

- patiënten onder de 4 jaar.

BIJZONDERE WAARSCHUWINGEN EN VOORZORGEN BIJ HET GEBRUIK: Het wordt aanbevolen om de patiënt te bevragen naar zijn/haar fysieke conditie, de geneesmiddelen die momenteel gebruikt worden en allergische voorgeschiedenis alvorens articaine/adrenaline toe te dienen. accidentele intravasculaire injectie dient zoveel mogelijk te worden vermeden, bijvoorbeeld door te verifiëren of er geen bloed kan worden opgezogen via de injectie alvorens door te spuiten. als gevolg van accidentele injectie kunnen convulsies, onderdrukking van het centrale zenuwstelsel of hart-/ademhaling en coma, en uiteindelijk ademhalingsstilstand voorkomen. Daarom is het absoluut noodzakelijk om er zeker van te zijn dat de naald die gebruikt wordt voor de injectie niet in een bloedvat dringt.

SeptaneSt n en SeptaneSt Sp bevatten sulfiet waardoor reacties van allergische aard bij daarvoor gevoelige individuen kunnen worden veroorzaakt. Deze reacties kunnen variëren van lichte astmatische aanvallen tot soms anafylactische shock.

De producten dienen met voorzichtigheid te worden toegepast bij patiënten met een voorgeschiedenis van epilepsie. Wanneer adrenaline direct in de bloedbaan komt, kan het een sterk effect hebben op het hart en op de bloedvaten, vooral die van nieren en hersenen. Dit dient derhalve te worden voorkomen, en wel door vóór, en af en toe tijdens het injecteren even te aspireren om er zich van te vergewissen dat geen intravasculaire injectie plaatsvindt.

Behalve overgevoeligheidsreacties als gevolg van de toediening van articaïne moet men ook bedacht zijn op kruisovergevoeligheid met andere lokale anesthetica van het amidetype. Ook is er voorzichtigheid geboden bij patiënten met ernstige leverfunctiestoornissen. een enkele keer wordt een neiging tot flauwvallen waargenomen bij het toedienen van de injectie. een psychische component is hierbij niet uitgesloten. Het is een snel voorbijgaand verschijnsel en het beste te bestrijden door het hoofd van de patiënt(e) omlaag te brengen.

Het product dient met voorzichtigheid te worden toegediend bij patiënten met verminderde cardiovasculaire functies aangezien zij minder in staat zijn te compenseren voor functionele veranderingen geassocieerd met de verlenging van de aV-geleiding welke veroorzaakt wordt door locale anesthetica.

De effecten van lokale anesthetica kunnen verminderd zijn indien de injectie plaats vindt in een ontstoken gebied. aanbevolen wordt het gebied te vermijden indien mogelijk. er is een kans op een positieve uitslag bij dopingcontroles uitgevoerd bij sporters.

Het wordt aanbevolen dat de patiënt geen vast voedsel neemt totdat zijn/haar gevoel in de mond is teruggekeerd.

BIJWERKINGEN: Bijwerkingen na de toediening van articaïne/adrenaline zijn gelijk van aard aan bijwerkingen die worden waargenomen met andere lokale anesthetica van het amide type/vasoconstrictoren.

Deze bijwerkingen zijn, in het algemeen, dosis-gerelateerd en kunnen voortvloeien uit hoge plasmaspiegels veroorzaakt door overdosering, snelle absorptie of onopzettelijke intravasculaire injectie. Ze kunnen ook voortvloeien uit overgevoeligheid, idiosyncrasie, of verminderde tolerantie van de specifieke patiënt. ernstige bijwerkingen zijn in het algemeen systemisch van aard. De aanwezigheid van adrenaline verbetert het veiligheidsprofiel van het product door zijn sympathomimetische effecten. Bijwerkingen, louter te wijten aan het lokaal anestheticum, komen voor bij minder dan 1% van de patiënten die lokale anesthetica toegediend krijgen. Fysiologische effecten van zenuwblokkering kunnen echter wel vaak voorkomen, maar deze kunnen sterk variëren, afhankelijk van welk type blokkade is aangebracht. Men dient bedacht te zijn op overdosering aangezien de gevolgen hiervan ernstig kunnen zijn. Frequenties van bijwerkingen worden gedefinieerd als: Vaak (≥1/100 tot <1/10), Soms (≥1/1.000 tot <1/100), Zelden (≥1/10.000 tot <1/1.000), Zeer zelden (<1/10.000), niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald). Bijwerkingen van articaïne/adrenaline: Immuunsysteemaandoeningen: Vaak: angio-oedeem (oedeem van het gezicht, de tong, de lippen, de keel/larynx7, gezicht, peri-orbitaal, enz.); Zelden: - allergische, anafylactische / anafylactoïde reacties - Bronchoconstrictie /

astma8 - Urticaria. psychische stoornissen: Vaak: Zenuwachtigheid / angst4; niet bekend: euforische stemming Zenuwstelselaandoeningen: Vaak : - pre-syncope, syncope - paresthesie1 (brandend, prikkelend, jeukend, tintelend, lokaal gevoel van warmte of koude, zonder ogenschijnlijk lichamelijke oorzaak) van orale en periorale structuren - Hypoesthesie / gevoelloosheid (oraal en perioraal)1 - Dysesthesie (oraal en perioraal), met inbegrip van Dysgeusie (bvb metaalsmaak, verstoorde smaak)1, ageusie1, allodynie1, Hyperesthesie, thermohyperesthesie1 - neuropathie2, met inbegrip van neuropathische pijn2, neuralgie2 - Rusteloosheid / agitatie4 - Verwarring, desoriëntatie - Duizeligheid (ijlhoofdigheid, vertigo, onevenwicht) - tremor – Hoofdpijn. Zelden : - Diepe CZS depressie: bewustzijnsverlies, coma - toevallen3 (waaronder tonisch clonische aanvallen) - Gezichtszenuwverlamming (verlamming en parese)* - Spraakstoornis (bvb. dysarthrie, onduidelijke spraak, logorroe (spraakzucht)) - Slaperigheid – Metaalsmaak. Zeer zelden: - aanhoudende anesthesie (oraal en perioraal)1 Oogaandoeningen10: Zelden: - Diplopie (verlamming van de oculo-motorische spieren) - Klaarblijkelijke enophthalmos - Mydriasis - Horner’s syndroom: palpebrale ptosis, pseudoenophthalmos (klaarblijkelijke exophthalmus), miosis - ptosis - Miosis – nystagmus. niet bekend: - Zichtstoornissen, (o.a. tijdelijke blindheid) troebel zicht, aanpassingsstoornissen evenwichtsorgaan– en ooraandoeningen: Zelden: tinnitis, hyperacusis Hartaandoeningen: Vaak: - Myocardiale depressie, bradycardie, bradyaritmie - tachycardie. Zelden: - Hartstilstand - angina pectoris5 - tachyaritmie (met inbegrip van ventriculaire extrasystolen en ventriculaire fibrillatie)6 – Hartkloppingen. niet bekend: Geleidingsstoornissen (atrioventriculaire blok) Bloedvataandoeningen: Vaak: - Hypotensie (met mogelijke circulatoire collaps). Soms: - Hypertensie. Zelden: - Opvliegers. niet bekend: - Hyperemie (lokaal, regionaal) - Vasodilatatie - Vasoconstrictie - Bleekheid (lokaal, regionaal, algemeen) ademhalingsstelsel-, borstkas en mediastinumaandoeningen: Zelden: - Geeuwen. niet bekend: ademhalingsdepressie, bradypneu, apneu (ademhalingsstilstand) - Dyspneu8 – tachypneu - Heesheid7 Hypoxie3 - Hypercapnie3 Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: - Gingivitis. Soms: - Stomatitis, glossitis - Misselijkheid, braken, diarree. Zelden: Gingivale / mond vervelling / ulceratie / necrose9. niet bekend: - Dysphagie7 - Zwelling van de tong, lip, tandvlees11 - Speekselvloed Huid- en onderhuidaandoeningen: Soms: - pruritus – Uitslag. niet bekend: - erytheem Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen: Soms: - nekpijn.

Zelden: Spiertrekkingen, rillingen. niet bekend: Verergering van de neuromusculaire manifestaties in het Kearns-Sayre syndroom algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Soms: - pijn / brandend gevoel op de injectieplaats. Zelden: Vervelling / ulceratie / necrose van de injectieplaats - Warmtegevoel. niet bekend: - Zwelling (gezicht, submandibulair, lokaal nOS) - Vermoeidheid, asthenie, zwakte - Hyperhidrosis - Koudegevoel.

1 aanhoudende paresthesie (vaak inclusief de terminologie hypoesthesie, dysesthesie, hyperesthesie) van de lippen, tong, en orale weefsels, met traag, onvolledig, of geen herstel. Deze gegevens kwamen voort uit post-marketing meldingen, meestal na zenuwblokkering in de onderkaak, waarbij diverse takken van de trigeminus zenuw betrokken waren. een langdurige verstoring van de zenuwgeleiding kan dus optreden na toediening van articaïne en de sensorische symptomen verdwijnen gewoonlijk binnen acht weken.

2 neurale pathologieën die zich kunnen uiten met de diverse symptomen van abnormale gewaarwordingen die hierboven apart zijn opgesomd (paresthesie, hypoesthesie, dysesthesie, hyperesthesie, enz.).

3 Hypoxie en hypercapnie zijn secundair aan respiratoire depressie en/of aan toevallen en aanhoudende spierinspanning; 4 neuraal-gemedieerde stimulerende effecten van het centraal zenuwstelsel; 5 Bij gepredisponeede patiënten of bij patiënten met risicofactoren voor een ischemische hartaandoening; 6 Meestal bij patiënten met onderliggende hartaandoening of patiënten die bepaalde geneesmiddelen krijgen; 7 Laryngo-faryngeaal oedeem kan zich kenmerkend manifesteren met heesheid en/of dysphagie; 8 Bronchoconstrictie kan zich kenmerkend manifesteren met dyspneu; 9 Door een te groot lokaal effect van de vaatvernauwer; 10 neuraal gemedieerde effecten door de aanwezigheid van te hoge concentraties lokaal anestheticum / vaatvernauwer, regionaal of in de systemische circulatie 11 Door per ongeluk bijten of kauwen op de lippen of tong terwijl de verdoving nog aanhoudt * Het optreden van gezichtsverlamming twee weken na toediening van articaïne/adrenaline is beschreven, deze aandoening was 6 maanden later onveranderd.

Melding van vermoedelijke bijwerkingen Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via het nationale meldsysteem : nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb – Website: www.lareb.nl FARMACOTHERAPEUTISCHE CATEGORIE: lokale anesthetica, atC code: n01B B58. articaïne is een lokaal anestheticum van het amidetype.

WERKINGSMECHANISME: adrenaline is een lichaamseigene stof. Door toevoeging van adrenaline aan de oplossing voor injectie treedt lokale vasoconstrictie op waardoor langduriger werking van de articaïne wordt verkregen, noodzakelijk om ook langer durende tandheelkundige ingrepen onder adequate lokale anesthesie te kunnen verrichten. Gewenst is dus dat de vasoconstrictie snel optreedt en voldoende lang blijft aanhouden. De verhouding tussen de concentraties van de twee werkzame bestanddelen, articaïne en adrenaline, is dusdanig afgesteld dat de behandelende tandarts, afhankelijk van de situatie, een keuze kan maken van die injectievloeistof die hij of zij in de actuële situatie het meest adequaat acht. Bij een gelijke concentratie van articaïnehydrochloride in de oplossing voor injectie is de concentratie van adrenaline (als base uitgedrukt) resp. 1:200.000 in SepaneSt n en 1:100.000 in SepaneSt Sp. De werking treedt snel in, 1-3 minuten min. na de injectie, en houdt ongeveer 15-30 minuten aan bij SepaneSt n en 30-45 minuten bij SepaneSt Sp. Voor kortdurende tandheelkundige ingrepen kan men daarom met SepaneSt n volstaan; voor langer durende en pijnlijker behandelingen zal de keuze eerder op SepaneSt Sp vallen.

HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN HANDEL BRENGEN: Septodont nV-Sa, Grondwetlaan 87, B-1083 Brussel, België AFLEVERINGSWIJZE: UR DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST: 18/12/2014 Septanest is een niet-terugbetaald geneesmiddel.

DATUM VAN WIJZIGING ADVERTENTIE: februari 2019

Bescherming Buffer Funktiebehoud

Bruxisme strest. LuxaCam beschermt.

De uitdaging: bruxisme. Het antwoord: occlusale veneers gemaakt van LuxaCam-composiet. De mechanische veerkracht van het CAD / CAM-materiaal is nagenoeg gelijk aan natuurlijk glazuur. Spanningen in het materiaal, verhoogde abrasie aan de tegenoverliggende kaak en beschadigingen aan de antagonisten kunnen op deze manier worden vermeden. Bescherming voor de tand, ontspanning voor uw patiënten en zekerheid voor u.

Het nieuwe LuxaCam-composiet. Van DMG. www.dmg-dental.com

Bezoek ons op de IDS beurs Hal 10.1 standNr H40/J49 SEPTANEST_ad_A4.indd 2

AZ_LuxaCamBruixismus_Nl_185x130_2018-04.indd 1

6/02/19 15:59

21.08.18 16:41

DE PRAKTIJK VAN...

Een kijkje in de praktijk van

praktijk tandarts

HOUTEN I

n de maatschap die tandarts Sandra Veen had met een oudere collega kon ze haar inzichten en idealen rondom tandheelkundige zorg niet meer kwijt. Tijd om voor zichzelf te beginnen! Knelpunt: haar interesse voor organisatorische en financiële zaken was (en is) gering. Oplossing: haar man Patrick ging het praktijkmanagement doen, met één dag in de week op de praktijk. Op die basis vonden ze de locatie waar Veen ruim een jaar geleden van start ging, op de Molenzoom in Houten. Uitstekend bereikbaar met de fiets, zoals alles in Fietsstad Houten.

VEEL PLEZIERIGER

Voor de verbouwing en inrichting van deze voormalige kantooretage op de begane grond lieten ze zich adviseren door Utrecht Dental en aannemer Axcance. Zij luisterden goed naar Veens wensen. Die gaan bondig gezegd over drie dingen: ruimte, tijd en aandacht. “Ze

58 DENTZ

zagen mogelijkheden voor drie behandelkamers, met het oog op mogelijke groei.

Ik heb gekozen voor twee ruime behandelkamers, dat werkt gewoon veel plezieriger.” Bovendien staat uitbreiding niet op het verlanglijstje – wél een bestand met klanten die, eenmaal binnen, niet meer weg gaan bij de praktijk.

TIJD EN AANDACHT

Hoe bouw je zo’n bestand op? Tijd en aandacht zijn daarvoor de beslissende factoren, in de visie van dit echtpaar. Voor iedere controle wordt bijvoorbeeld niet minder dan vijftien minuten ingeruimd.

Economisch gezien niet het hoogst haalbare, maar veel beter voor de tandarts die van rustig en zorgvuldig werken houdt. En patiënten – ze heten hier nadrukkelijk klanten, om elke indruk te vermijden dat ze zijn overgeleverd aan ‘witte jassen’ – spreken vaak hun waardering uit over die ontbrekende tijdsdruk. Gezellige meubels in de

wachtruimte versterken het huiselijke, niet-bedrijfsmatige karakter. Zeker nieuwe klanten wordt steevast persoonlijk naar hun beleving en mening gevraagd.

De twee behandelkamers, met elk één kleurrijke printwand, zijn verbonden door een smetteloze sterilisatiegang achter een volledig glazen pui. “Heerlijk licht”, aldus Veen, “maar we hebben toch zonwerende folie aangebracht. Het werd hier soms een broeikas.” Aan de behandelstoelen zijn monitorschermen gemonteerd. Daarop krijgen de klanten röntgen-

“ GEZELLIGE MEUBELS IN DE WACHTRUIMTE”

WIE Sandra Veen, tandarts/praktijkeigenaar WAT Tandartspraktijk WAAR Houten WANNEER Sinds 1 oktober 2017 WEBSITE www.tandartshouten.nl

foto’s, maar ook foto’s of bewegende beelden van hun mond te zien. “Op die manier kan ik veel beter uitleggen wat ik ga doen en waarom. Je moet je niet overgeleverd voelen in de behandelstoel.”

KOKHALSREFLEX

Veel aandacht is er voor mensen met angst voor de tandarts. Veen schrikt soms van de verhalen over wat mensen is aangedaan om ze maar in die stoel te krijgen of te houden: “Dat levert echt trauma’s op! Inspirerend om hen met een kalme benadering een beetje te laten ontspannen.” Ze heeft ook een opleiding tot acupuncturist gevolgd. In een enkel geval krijgen mensen met een zware kokhalsreflex een paar naaldjes gezet. Dat dat werkt, verdient volgens Patrick nog een vermelding op de website…

KINDERRIJK

In de praktijk werken drie (vrouwelijke) tandartsen parttime. Veen zelf heeft een

wachttijd van zo’n zes weken. Veel patiënten kennen haar of willen speciaal bij haar. Nu ook de twee anderen vertrouwder worden, neemt de druk op haar agenda iets af. Naast het psychosociale aspect boeien haar vooral de esthetische tandheelkunde en het uiterst precieze en minutieuze werken bij een wortelkanaalbehandeling.

Voor alle reguliere tandheelkunde weet het kinderrijke Houten de weg naar deze praktijk uitstekend te vinden. En dat zeker ook digitaal – geen wonder als je je praktijk TandartsHouten noemt.

ONDER NARCOSE BEHANDELEN IN UW EIGEN PRAKTIJK?

Anesthesia & Intensive Care Services B.V.: AIC is gespecialiseerd in het verzorgen van hoogwaardige medische zorg binnen de anesthesiologie en intensive care geneeskunde.

Met ons VOLWAARDIG MOBIEL ANESTHESIETEAM inclusief apparatuur, monitoring, medicatie, gasvoorziening, disposables en al het nodige personeel kunnen wij op een voor u wenselijke locatie op 4 behandelkamers tegelijk algehele anesthesie toedienen aan uw cliĂŤnten, zonder dat u ook maar iets hoeft aan te passen aan de inrichting van uw kliniek.

Tandheelkundige klinieken die behandelingen onder algehele anesthesie willen aanbieden: Als u aan uw cliĂŤnten behandelingen onder algehele anesthesie wilt aanbieden zonder dat u dure investeringen hoeft te doen in uw kliniek, dan bent u bij ons aan het juiste adres. Wij kunnen met ons MOBIEL ANESTHESIETEAM in elke kliniek op 4 behandelkamers tegelijk volledig de anesthesie verzorgen zonder dat u daar naar hoeft om te kijken. Wij zijn volledig selfsupporting.

Wij kunnen in elke tandartspraktijk de anesthesie verzorgen.

Uw praktijk hoeft dus niet aan speciale voorwaarden te voldoen!!

Bel voor een gratis en vrijblijvende offerte: Schroom niet om te bellen of te emailen voor een gratis en vrijblijvende offerte. Zonder enige verplichting komen wij graag bij u langs om de situatie in uw kliniek te beoordelen en de wensen en mogelijkheden met elkaar te bespreken.

Weena 1197 3013 AL Rotterdam Tel: + 316 247 257 37 www.aicservices.nl info@aicservices.nl

Botregeneratie zonder korrels met OSSIXTM BONE

Botopbouwen wordt een stuk eenvoudiger met OSSIXTM BONE. OSSIXTM BONE is een spons waarmee aarmee bot kan worden opgebouwd, zonder het gebruik van korrels. Het materiaal bestaat uit de puurste vorm m van collageen welke met behulp van natuurlijke suikers wordt gecrosslinked. Deze technologie, genaamd GLYMATRIX YMATRIXTM, zorgt ervoor dat het lichaam het OSSIXTM collageen actief omvormt tot patiënteigen bot.

OSSIX TM B

ON

Introduc tieE aanbiedin g 4+1 gratis

*

Indicaties zijn crestale sinus lift (m.b.v. osteotomes) of socket preservation, waarbij geen membraan of primaire sluiting van de gingiva noodzakelijk is.

OSSIX TM BONE in een crestale sinus lift procedure middels osteotomes:

* Combinaties van verschillende formaten zijn mogelijk: het voordeligste membraan is gratis. Actie geldig t/m 31 maart 2019.

Pre-extractie

Ten tijde van implantaatplaatsing

5.5 maanden - implantaat is volledig geïntegreerd

OSSIXTM BONE is verkrijgbaar in drie formaten: 5x5x5mm (0,125cc), 5x5x10mm (0,25cc) en 5x10x10mm (0,5cc).

Casus en fotografie: Dr. Yuval Zubery, DMD, Periodontist, Ramat Hasharon, Israel

MEMODENT B.V | T +31 (0) 53 430 66 63 | E info@memodent.nl | W www.memodent.nl

19195 Adv_Ossix Bone 187x130mm V3.indd 1

21-02-19 08:46

Weg van Rollecate 17 8325 CP Vollenhove Tel: 0527-241782 / 06-53214620 www.zeelte.nl Info@zeelte.nl

KAPS-Variflex-100 voor een nog betere ergonomie!

Karl Kaps K900 Led microscoop met Variflex-100 Wij willen u graag de mogelijkheden van de Karl Kaps microscoop laten ontdekken.

Onze proefplaatsingen zijn altijd gratis. U bent van harte welkom in onze showroom in Vollenhove. Bel ons gerust voor demonstratie en advies.

HAAL DE DRAAITAFEL WEER

VAN ZOLDER! OP Zâ&#x20AC;&#x2122;N TIENDE BOUWDE ENDODONTOLOOG FELIX DE SCHWARTZ ZIJN EERSTE RADIOOTJE. DE FASCINATIE VOOR HIFI BLEEF. TOCH IS HIJ GEEN OBSESSIEVE GELUIDSFREAK. HET GAAT HEM ZEKER OOK OM DE MUZIEK. 62 DENTZ

TANDARTS&HOBBY

EEN RADIO BOUWEN OP JE 10E

“Ja, ik had een antenne gespannen van mijn slaapkamer naar een boom en een kristalontvanger gebouwd, de allereenvoudigste versie van een radio. Neem daar een transistor op batterijtjes bij, en je hebt radio. Ik was volledig gegrepen door het mysterie van de techniek: je ontvangt geluid van overal ter wereld. Twee jaar later had ik de onderdelen voor mijn eerste eigen versterker bij elkaar gespaard.”

HAD JE TOEN OOK AL DE DRANG OM TANDARTS TE WORDEN?

“Absoluut niet! Daar was ik helemaal niet mee bezig. School was sowieso bijzaak. In plaats van huiswerk maken werkte ik graag met m’n handen. Ik bouwde bijvoorbeeld zenders voor lokale radiopiraten. Na de middelbare school heb ik één jaar HTS Elektrotechniek gedaan. Dat werd een fiasco, vooral omdat wiskunde absoluut niet mijn ding is. Uit een beroepskeuzetest bleek toen dat tandheelkunde best iets voor mij zou kunnen zijn. Dat was een schot in de roos.”

GA JE NA EEN DAG BEROEPSMATIGE HANDENARBEID ’S AVONDS WEER VERDER?

“Nee, na een dag intensief werken is mijn knutselbehoefte wel bevredigd en ben ik eigenlijk ook wel moe. Vroeger was ik er dagelijks mee bezig, nu heb ik één à twee bouw- of restauratieprojecten per maand.

Ik focus daarbij op elektra, dus op versterkers, een DA-convertor, een draaitafel. Ik bouw zelf geen speakers – dat zagen en schuren ligt me niet. Wel heb ik in mijn woonkamer twee grote luidsprekers staan en geen tv. Ze hebben een zeer lage W.A.F, oftewel Wife Acceptance Factor.”

AUDIOFIELEN ZIJN ER IN TWEE SOORTEN. WAARTOE HOOR JIJ?

Je hebt inderdaad van die geluidsfreaks die alleen maar naar experimentele

plingplongmuziek luisteren. Daar word ik heel verdrietig van. Mijn smaak is heel breed. Ik luister veel naar Klara, de Belgische klassieke-muziekzender. Barok, Bach, Mozart, ik heb er járen over gedaan om in die muziek goed thuis te raken.

Maar ook pop en house kunnen mij boeien. En ik heb een enorm muzikaal zwak voor Jacqueline Govaerts.

IS TANDARTS WEL EEN GOED BEROEP VOOR IEMAND MET ZULKE GEVOELIGE OREN?

“Dat is een belangrijk punt. Voor het irritante geluid van de boor en de spuit sluit je je waarschijnlijk af als je geconcentreerd bezig bent. Maar intussen wordt je gehoor behoorlijk aangetast. Tegenwoordig gebruiken steeds meer tandartsen gehoorbescherming: earplugs die je op maat kunt laten maken en die dat hoge boorgeluid eruit filteren. Dat zou ik iedereen adviseren. Zelf zet ik in de behandelkamer de muziek graag wat harder.”

WAT VOOR APPARATUUR ZOU JE COLLEGA’S AANBEVELEN?

“Die surroundsets van de Mediamarkt, daar moet je echt niet aan beginnen. Maar ik volg de ontwikkelingen niet op de voet; ik koop zelf goede oude spullen op, zodat ze na revisie weer prachtig klinken.

Mijn belangrijkste tip: haal die platenspeler weer van zolder! Er is auditief zo veel meer te genieten van analoge opnamen dan van wat er digitaal tegenwoordig vaak grof op wordt geramd. Luister eens naar The kick inside van Kate Bush of naar de drumsolo op het album Life in Japan van Deep Purple. Je hoort zoveel meer detail dan via mp3 of Spotify! Geef een keer tweeduizend euro aan apparatuur en speakers uit, en luisteren wordt weer echt genieten.”

Ook een interessante hobby?

Mail naar: dentz@apprhbb.nl

DENTZ 63

Een stralende glimlach, van tandarts tot patiënt Wij geloven in de kracht, het enthousiasme en het positieve gevoel van een lach. Met dit enthousiasme, gecombineerd met meer dan 80 jaar expertise in de tandheelkunde, helpen wij u om het maximale uit uw praktijk te halen. Wij doen dit door met u mee te denken en persoonlijk advies te geven op het gebied van apparatuur en praktijkinrichting. Op deze manier bieden wij solide oplossingen die bijdragen aan de verhoging van de efficiëntie en kwaliteit en vermindering van de complexiteit en kosten. Zo kunt u zich volledig focussen op uw patiënten. Begin de dag met een lach en u zult zien dat alles mogelijk is.

Arseus Dental Nederland Cartografenweg 18, 5141 MT Waalwijk T +31 (0)416 67 50 00 www.arseus-dental.nl

Bezoek ons op de IDS beurs hal 10.1 stand D040/E042

Met de ANT van Nouhuysbeurs op buitenlandstage

SIMODENT TESTEN IN CHINA CHENGDU IN CHINA LEEK DE ACTA-STUDENTEN NYNKE VAN DEN BERG (LINKS OP FOTO P. 67 RECHTSONDER) EN PLEUNIE TER BRUGGE (R) VANWEGE HET ONBEKENDE EN UITDAGENDE EEN GOEDE PLEK VOOR HUN WETENSCHAPPELIJKE STAGE EN HET KLINISCH PROFIEL. ZE WAREN ER VAN MEI TOT EN MET AUGUSTUS VORIG JAAR.

BUITENLANDSTAGE

WAAR KWAMEN JULLIE TERECHT?

“Chengdu, een stad met veertien miljoen inwoners, ligt in de provincie Sichuan.

Het is de thuisbasis van de reuzenpanda’s en staat bekend om de zeer pittige keuken. De eerste dagen kregen we een niet al te fleurig beeld van de stad. Op straat spreekt praktisch niemand Engels, zelfs geen enkel woord. Simpele zaken als inschrijven bij de universiteit of het politiebureau bleken dagvullende activiteiten. Maar langzaam vonden we met een paar woorden Chinees allerlei manieren om te communiceren. Via Chinezen en expats leerden we de stad beter kennen.”

WAT HIELD HET ONDERZOEK IN?

“We liepen stage op de tandheelkunde faculteit van de Sichuan University, ook wel West China College of Stomatology genoemd. In de eerste week presenteer­ den we ons onderzoeksvoorstel aan de afdeling Bacheloronderwijs. We onder­ zochten of de Simodont, een haptische simulator, bruikbaar is in het bacheloron­ derwijs. We gaven studenten les. De Simodont droeg bij aan de ontwikkeling van hun self assessment skills, het vertrou­ wen om een kroonpreparatie uit te voeren. Ook het niveau van hun prepara­ ties ging omhoog.”

“WE ATEN ORGAANVLEES, VARKENS­HERSENEN EN KIPPENVOETEN” tandheelkunde en chirurgie van het enorme Dental Hospital van de universiteit.We kregen een goede indruk van de Chinese tandheelkunde.Verreweg de meeste Chinezen gaan alleen naar de tandarts als ze ergens last van hebben en worden dan ook alleen voor dat probleem behandeld. Er zijn veel patiënten met een carieus gebit of ernstige parodontitis. Verder hielpen we PhD-studenten met Engels publicaties en woonden we de internationale summer­ school bij. Met onze internationale status waren we ook regelmatig aanwezig bij een bezoek van een hoge decaan of minister. Vaak een hele happening.”

HOE WAS HET LEVEN ER?

“Bijna iedereen eet en drinkt in Chengdu buiten de deur. En ’s avonds dansen de mensen er op pleintjes. Tijdens traditio­ nele hot pot etentjes aten we de meest gekke dingen als orgaanvlees, varkens­ hersenen en kippenvoeten. Chinezen blijken erg behulpzaam, gezellig en geïnteresseerd in je te zijn. Ze wilden ook steeds foto’s van ons maken.”

China heeft ook een weldadige natuur.

Letterlijk het hoogtepunt was de trekking aan de voet van de Meili Snow Mountain in Tibet, met prachtige routes langs heilige watervallen en een gletsjermeer.”

WAT BEHELSDE DE KLINISCHE STAGE?

“Tijdens de stage liepen we mee bij de klinieken endodontologie, algemene

DENTZ 67

10 jaar minilu.nl In 2019 viert minilu.nl haar tiende verjaardag – met geweldige acties en jubileumaanbiedingen.

Vier dit feest samen met ons en laat je verrassen.

Met he fantastisc jubileum! prijsvraag

190116_VDV_minilu.0667.Anzeige_Dentz_NL_190x135.indd 1

16.01.19 14:51

® Distributed by ICX Implants B.V.

Het FAIRE Premium Implantaat P

MAXIMALE KWALITEIT, FAIRE PRIJZEN, TRANSPARANTIE!

®

lants BV ICX Imp g in de ezi w n a a al is s Medic Medenti op de stand 9!

IDS 201 Ha l 3 9 020 E-02 Stand C-

WIJ OVERTUIGEN AL 15 JAAR MET STABIELE PRIJZEN VOOR EEN PREMIUM DUITS/ZWITSERS IMPLANTAATSYSTEEM! Boodtlaan 10 · 1796 BE De Koog · Tel.: 0222 - 76 90 11 E-mail: info@icx-implants.nl · Web: www.icx-implants.nl

A LIFE CHANGING EXPERIENCE Doe mee en schrijf je in: opgevenisgeenoptie.nl

STUDENTCOLUMN Instrumenten slIjpen

Iets

uIt

Is

het

verleden

» » »

OndOeltreffend tIjdrOvend kans Op letsels

laat het slIjpende stenen tIjdperk achter je

Stap nu over naar de unieke XP® technologie voor een langer vlijmscherpe snijrand zonder nood te hebben aan slijpen

www.am-eagle.eu I +32 477 87 90 18

STUDENTEN

ESTAFETTE

W

aar ik vroeger als topsportster zes keer in de week, soms meerdere keren op een dag, op het ijs stond om te kunstschaatsen, heb ik nu nog maar tijd voor twee tot drie keer per week sporten. Door de relatief zware studie, een bijbaantje en mijn sociaal leven is het best lastig om tijd vrij te kunnen maken voor voldoende lichaamsbeweging. Als ik niet sport krijg ik sneller last van mijn nek en rug tijdens patiëntenbehandelingen en voel ik me gewoon minder fit en energiek.

Doordat ik bijna tien jaar topsport heb bedreven met kunstschaatsen vond ik het moeilijk om de overstap te maken naar sporten op recreatief niveau. Sinds een paar maanden doe ik aan langebaanschaatsen, omdat ik het ijs niet kon missen, maar ook iets nieuws wilde proberen. Ik merkte al gauw dat ik hier meer uit kon halen en snel progressie zou kunnen maken. De sportster in mij zegt dat ik dan meer moet gaan trainen, bijvoorbeeld om mee te doen aan wedstrijden.

Dan moet ik mezelf op de rem zetten, omdat voor mij de studie vóór alles gaat. Dat was immers de belangrijkste reden dat ik gestopt ben met het kunstschaatsen. Nu probeer ik dus een goede tussenweg te vinden in het beste uit mijn studie halen, maar ook genoeg tijd vrij te maken voor leuke dingen. Lichaamsbeweging is heel belangrijk in ons vak, aangezien ons werkveld zó klein is en we niet altijd een ergonomisch verantwoorde houding aan kunnen nemen.

Daarom raad ik iedereen beweging aan, al pak je maar wat vaker de fiets naar de uni of je praktijk!

Het stokje wordt in Dentz 2 overgenomen door Inás Alsalem uit Groningen.

Door: Barbara Lagas, Masterstudent Tandheelkunde ACTA

DENTZ 69

ANT STUDENTENRAAD VAN START Het stond reeds lang op het wensenlijstje van de ANT, en afgelopen december was het dan zo ver. De ANT-Studentenraad was gevormd en hield haar eerste bijeenkomst.

Leden van de ANT-Studentenraad adviseren en onder­steunen de ANT in de communicatie met studenten tandheelkunde.

Dertien studenten, alle even begaan met ons mooie beroep en de studie tandheelkunde, hebben zitting in de Studentenraad. Samen vertegenwoordigen ze de drie Nederlandse faculteiten. Drie keer per jaar komen zij bijeen om ons studentenbeleid vorm te geven en te evalueren.

DOEL

De Studentenraad is ontstaan vanuit de wens van de ANT om de prettige betrekkingen die we hebben met studenten meer invulling te geven. Het behartigen van de belangen van de beroepsgroep is pas compleet als de studenten ook hun plek hebben binnen de beroepsvereniging. Het enthousiasme dat we ervaren in het contact met studenten tijdens de diverse ANT-events zoals onder andere de Dental

70 DENTZ

Games en ons Studentencongres heeft op organische wijze ertoe geleid dat we nu de input en feedback die we van studenten krijgen, structureel kunnen gaan gebruiken om onze dienstverlening nog beter te maken en de focus op onze aanstaande beroepsgenoten scherp te houden.

De agenda voor de eerste bijeenkomst was ruim gevuld. Van ideeën over intercollegiale contacten tot nascholing voor starters, het invullen van de specifieke belangenbehartiging en de wensen op het gebied van media-uitingen; er is weinig dat niet is besproken. Over het feit dat Kickstart dit jaar een echt ANT-evenement wordt, waren de meesten erg enthousiast. Prettige bijkomstigheid van de Raad was de mogelijkheid om kennis te maken met studenten van de andere faculteiten. Vol nieuwe inzichten en ideeën werd de avond afgesloten.

WIL JE MEEDENKEN MET DE RAADSLEDEN?

De leden van de Studentenraad vervullen bovendien een rol als ambassadeur van de ANT voor de studenten tandheelkunde. Studeer je tandheelkunde en heb je een suggestie voor de ANT of ideeën waarbij je de hulp van de ANT kunt gebruiken, schroom dan niet om je medestudenten uit de Raad aan te spreken of stuur een mail naar communicatie@ant-tandartsen.nl.

Femke Kleisman, tweedejaars tandheelkundestudent te Nijmegen: “Hallo allemaal! Sinds korte tijd zit ik bij de Studentenraad van de ANT en tot nu toe

STUDENTENRAAD

V.l.n.r.: Isabelle (Nijmegen), Melanie (Nijmegen), Rik (Nijmegen), Emma (Nijmegen), Scarlette (Amsterdam), Barbara (Amsterdam), Sarah (Amsterdam), Claire (Amsterdam), Lisa (Amsterdam), Femke (Nijmegen), Hadiel (Amsterdam) en Hila (Groningen).

Niet op de foto: Jonathan (Groningen).

vind ik het superleuk! Bij de eerste studentenraadvergadering heb ik tandheelkundestudenten uit andere steden leren kennen, en samen met hen gebrainstormd over allerlei leuke ideeën die de ANT zou kunnen uitvoeren. Ik hoop dat ik een waardevolle toevoeging in het team kan zijn, en een belangrijke schakel in de communicatie tussen de ANT en tandheelkundestudenten.”

Hadiel Aldarij, derdejaars tandheelkundestudent te Amsterdam: “Ik ben lid geworden van de ANT-Studentenraad omdat ik het een mooi initiatief vind van de ANT om rekening te houden met de

mening van studenten. Ik hoop middels de Studentenraad bij te dragen aan het verkleinen van de afstand tussen beroepsvereniging en toekomstige tandarts. Verder is het een goede manier om een beeld te krijgen van hoe de studie tandheelkunde eraan toegaat op andere faculteiten.

Het is ook een leuke manier om in contact te komen met nieuwe mensen.”

Hila Melma, eerstejaars tandheelkundestudent Groningen: “Ik zit in de Studentenraad om mijn stem te laten horen binnen de tandheelkunde als student en mooie activiteiten neer te zetten voor en door studenten!”

DENTZ 71

Trauma...

Oh nee!

Wat nu?

NVvE Voorjaarscongres datum: zaterdag 30 maart locatie: Hotel Okura Amsterdam sprekers Kathelijn Voet en Bart van den Heuvel Michiel de Cleen Athina Mavridou

Els Duijst Rian Buursen Moderator: Walter van Driel

Een trefzekere diagnose garandeert de best mogelijke behandelstrategie

6 krt punten

Mis het niet en schrijf u in op www.nvve.com Nederlandse Vereniging voor Endodontologie is de wetenschappelijke vereniging voor tandartsen ter bevordering van de kennis van de endodontologie www.nvve.com

www.facebook.com/endodontologie nl.linkedin.com/company/nvve

VISITATIE

5

Nieuwe ANT-visitaties

LAAGDREMPELIG, grote INSPIREREND voordelen EN PRAKTISCH Per 1 januari 2019 biedt de ANT drie nieuwe visitatievarianten aan, zodat het voor elke tandarts nu mogelijk is om zich te laten visiteren.

Naast de praktijkvisitatie is er nu ook de individuele visitatie voor de algemeen practicus en de module ‘Onderlinge visitatie’. Het doel van visitatie is het verhogen van de kwaliteit van de zorg op een laagdrempelige, inspirerende en praktische manier. Met een visitatie tilt u uw praktijkvoering en uw werkwijze naar een hoger niveau. De visitaties van de ANT zijn erkend door het KRT; elke visitatie wordt met twaalf punten als individuele algemene activiteit geregistreerd.

INDIVIDUELE VISITATIE VOOR DE ALGEMEEN PRACTICUS

De individuele visitatie is geschikt voor zowel tandartsen die in loondienst zijn als voor tandartsen die op zzp-basis werken. Tijdens deze visitatie worden patiëntenzorg, zorgprocessen en pro­ fessionaliteit onder de loep genomen.

Daarnaast is er een praktijkscan waarbij u wordt uitgedaagd kritisch te kijken naar en te oordelen over de praktijk(-en) waar u werkt.

PRAKTIJKVISITATIE

De praktijkvisitatie is geschikt voor elke praktijk: van solopraktijk tot praktijk met meerdere vestigingen. Het individuele gedeelte van deze visitatie is gebaseerd op de individuele visitatie voor de algemeen practicus. Daarnaast is er het praktijkdeel

dat inzoomt op hygiëne, KEW-dossier, onderhoud apparatuur, veiligheid, beleid en praktijkorganisatie, en personeel.

U kunt u voorbereiden Bereid u gratis en geheel vrijblijvend op een visitatie voor met het self-assessment via https:// www.ant-visitatie.nl/ selfassessment/

MODULE ‘ONDERLINGE VISITATIE’

De module ‘Onderlinge visitatie’ kan afgenomen worden door een groep tandartsen (3-6 tandartsen), bijvoorbeeld een IQdent groep of een groep zzp-tandartsen. In de startbijeenkomst voor de deelnemers geeft de ANT-visiteur uitleg over de visitatie en krijgen de deelnemers een stoomcursus visiteren.

Bij de onderlinge visitatie visiteert de groep elkaar, maar mogen de visiteurs niet verbonden zijn aan dezelfde praktijk als de gevisiteerde. Na afloop van de visitatie stellen de visiteurs per tandarts een eindrapport op. De eindrapporten worden gecontroleerd door de ANT-visiteur.

Tips voor verbetering zorgverlening ANT-visiteurs geven praktische en direct bruikbare tips, en handvatten om de kwaliteit en zorgverlening verder de verbeteren.

Rapport met alle observaties Na afloop van de visitatie ontvangt u een rapport met alle aanbevelingen en verbeteradviezen.

VOORBEREIDING

Bent u geïnteresseerd in een visitatie en/ of wilt u alvast weten wat er gaat komen en wilt u een goed beeld krijgen van de door u geleverde patiëntenzorg, zorgprocessen en professionaliteit? Doe dan het self-assessment. Deze eerste check spoort u aan en helpt u kritisch na te denken over uw zorgverlening. Eventuele verbeteringen kunt u dan al doorvoeren. De visitatie krijgt daarmee nog meer diepgang.

Voor tandartsen, door tandartsen De visitatie wordt uitgevoerd door twee collega-tandartsen. Tijdens deze vorm van intercollegiaal overleg kunt u met de visiteurs ingaan op vakinhoudelijke issues.

Meer informatie: www.ant-tandartsen. nl/ondersteuning/ visitatie/visitatie

Begeleiding bij verbetertraject Wanneer u behoefte heeft aan begeleiding kunnen wij helpen bij het implementeren van de verbeterpunten.

DENTZ 73

Een perfecte oliebeurt in slechts 10 seconden De nieuwe Assistina Twin onderhoudt uw instrumenten sneller en grondiger dan ooit tevoren. Dankzij de innovatieve technologie van olieverneveling kan de unit tot 360 instrumenten per uur verwerken. De ideale, practische oplossing voor elke praktijk.

W&H Benelux, Reepkenslei 44, B-2550 Kontich, t +32 (0)475 51 63 63, office.benelux@wh.com, wh.com

WILFRED KNIESE, VICE-VOORZITTER/PENNINGMEESTER ANT

Het vermaledijde Capaciteitsorgaan is met een uiterst doorwrochte en volledig betrouwbare aanbeveling gekomen voor het wenselijke aantal opleidingsplaatsen tandheelkunde in Nederland. Die is uitgekomen op 311 en daarmee volledig in lijn met de 315 plaatsen die de ANT in juni vorig jaar al had berekend en aanbevolen.

Sinds tandartsenheugenis beveelt het Capaciteitsorgaan een verhoging van het aantal opleidingsplaatsen aan. In 2010 was die nog om te verhogen van 240 naar 374 plaatsen.

De laatste aanbeveling uit 2013 was een verhoging van 240 naar van 287 plaatsen. En al jaren worden al deze aanbevelingen, tot grote frustratie van datzelfde orgaan, royaal genegeerd. Zelfs hun subsidie werd door VWS stopgezet om maar van het gezeur af te zijn.

Totdat in juni vorig jaar VWS zich met hangende pootjes weer present meldde met de smeekbede het werk van Panteia nog eens dunnetjes over te doen. Want die hadden niet

foto: Geek Zwetsloot

NIEUW

COLUMN

Smeren in recordtijd

COLUMNWILFRED

begrepen dat, gezien de subsidie van VWS, de wenselijke uitkomst 240 is en moet blijven en niet een getal zoals 390 waarvan zelfs het Capaciteitsorgaan nooit heeft durven dromen. En dan klinken de aanbevelingen van het Capaciteitsorgaan weer als muziek in de oren. Hier de politieke analyse van het probleem: 287 was kennelijk te laag om serieus genomen te worden. Taakherschikking zou het verschil immers makkelijk gaan overbruggen. Maar met de aanbeveling van Panteia om te verhogen naar 390 sloegen meteen alle politieke stoppen door, want daarmee werd taakherschikking in één klap totaal overbodig. En als 289 te laag is en 390 te hoog, waar moet je dan uitkomen wil de aanbeveling het risico lopen voor een keer wel serieus te worden genomen. Daar toont zich de geniale eenvoud van de ANT-methode. Je telt 240 en 390 op en deelt de uitkomst door twee. Bingo: 315. In één minuut op de achterkant van een enveloppe en zonder aanvraag voor subsidie. Over doelmatigheid gesproken. De methode van de ANT is dan ook gebaseerd op gezond verstand – in toenemende mate

“HOEVEEL STUDENTEN TANDHEELKUNDE ZIJN ER NODIG?” een schaars goed in de zorg.

Het Capaciteitsorgaan beschikt overigens over uiterst sophisticated modellen die tot drie cijfers achter de komma het benodigd aantal opleidingsplaatsen kunnen berekenen. Studenten tandheelkunde zijn echter niet deelbaar en daarom moet er noodgedwongen worden afgerond op hele getallen, wat dan weer iets van de betrouwbaarheid van de uitkomst wegneemt. Die afronding kan zowel naar boven als naar beneden worden uitgevoerd, afhankelijk van de politieke grillen van het moment. We gaan er dus vanuit dat naar beneden is afgerond. De werkelijke uitkomst ligt iets dichter bij onze berekening. Bovendien is er een kleine fout geslopen bij het invoeren van de harde parameters. Het rendement voor de tandartsenopleiding is abusievelijk door

het Capaciteitsorgaan op 85 procent gezet, dat moet 82,9 procent zijn en dan kom je precies op 315. We gaan de minister hier niet op attent maken. Voor we het weten ligt er een verzoek voor weer een nieuw rapport.

Er zijn dus zeven maanden verstreken tussen Panteia in juni en het Capaciteitsorgaan eind januari. En inmiddels zijn na Limburg ook Overijssel, Flevoland en Zeeland tot aankomend tandheelkundig rampgebied verklaard. Het heeft hoe dan ook geen zin om dit jaar nog de capaciteit te verhogen, want waar haal je de studenten zo snel vandaan. Dus dat wordt op zijn vroegst 2020 en met ruim zes jaar opleiding zien we de eerste effecten begin 2027. Voor elke maand dat het rapport van het Capaciteitsorgaan genomen heeft, is er een jaar uitstel, een bijzonder fraai rendement voor de paar ton subsidie die deze vertragingstactiek heeft gekost.

Gelukkig dat de effecten van taakherschikking wel direct merkbaar zullen zijn.

Oplettende lezers zullen hebben opgemerkt dat deze column exact 311 plus 311 woorden telt, exclusief streamer, zonder afronding.

DENTZ 75

by DHM-dental

UHR

Ultra Hoge Reflectie

Extra Protectie Coating noSPOT technology

ultiem helder zicht

noSPOT technologie

User Centered Design

Airflow Optie

airflow mirror system kaakondersteuning met afzuiging Steriliseerbaar Past op grote afzuiger en op speekselzuiger Snel te plaatsen Links en rechts verwisselbaar

IDS 2019

Hal 5.2 stand B95

www.dhm-dental.com

Agenda

4 april 12 april 9 mei 23 mei 6 juni 15 juni 20 juni

| | | | | | |

ANT kwaliteitsavond en actuele ontwikkelingen, Van der Valk Hotel, Drachten ANT-congres, ACTA Amsterdam Workshop ‘Hoe bouw ik een goed pensioen op als tandarts?’, ANT, Amsterdam Workshop ‘Declaratiemethode en ethiek’, ANT, Amsterdam Workshop ‘Praktijkverkoop (speciaal voor starters)’, kantoor Van Lanschot, Amsterdam ANT Yong Professionals Kickstart 360, OceanDiva, Amsterdam ANT kwaliteitsavond en actuele ontwikkelingen, Heerlen Meer informatie en aanmelden: www.ant-tandartsen.nl/actueel/activiteiten

Bij deze Dentz hoort een kennistoets.

Met deze kennistoets kan 1 KRT-punt geregistreerd worden.

Maak de toets via: toets.ant-tandartsen.nl

12 april

ANT ALGEMEEN DE ANT BIEDT EEN COMPLEET DIENSTVERLENINGSPAKKET: Ledenservice – vakinhoudelijke, juridische,

ANT-congres ACTA Amsterdam

ANT LIDMAATSCHAPPEN EN CONTRIBUTIE 2019

bedrijfsmatige ondersteuning

Statutair is vastgelegd dat uitsluitend tandartsen en studenten Tandheelkunde lid kunnen worden van de ANT. De vereniging kent een aantal verschillende typen lidmaatschappen met bijbehorende contributie.

de Wkkgz

CONTRIBUTIE PER KALENDERJAAR PER 1 JANUARI 2019:

Klachten- en geschillenregeling conform Helpdesk met adviserend tandartsen Stevige, uitgesproken en betrokken belangenbehartiging

Wekelijkse (video)nieuwsbrief Gunstige verzekeringspakketten Flinke besparingen op praktijkkosten

Lidmaatschap* Partnerlidmaatschap* Groepslidmaatschap* Starterlidmaatschap*

met onze ledenvoordelen

voor alle tandartsen

Gereduceerd lidmaatschap 65+ lidmaatschap* Pensioenlidmaatschap Lidmaatschap op grond van inkomen*

workshops, online kennistoetsen

Studentlidmaatschap

EXTRA’S:

 IQdent  Ruim

studieclubs – intercollegiaal overleg

nascholingsaanbod: ANT Congres,

 ANT-visitatie

STUDENTEN EN STARTERS: ANT Van Nouhuysbeurs voor buitenlandstages Stappenplan voor de afstuderende tandarts ANT-Studentencongres Gunstige verzekeringspakketten ANT Dental Games ANT-Studentenraad ANT is een beroepsorganisatie voor tandartsen, opgericht in 1995.

Op 5 juli 2002 heeft de minister van VWS de

ANT aangewezen als ‘representatieve organisa-

tie’ voor tandartsen en tandartsspecialisten.

€ 990,00 Praktiserende tandartsen 495,00 Voor partnertandartsen van leden 773,50 Vanaf vier tandartsen werkzaam op één adres of onder één naam 0,00 In jaar van afstuderen 49,00 1e jaar 249,00 2e jaar 459,00 3e jaar 749,00 4e jaar 369,00 Niet-praktiserend, <65 jaar 495,00 Praktiserend 94,00 Niet meer praktiserend 346,50 <35% van het rekeninkomen 693,00 35 tot 65 procent van rekeninkomen 0,00

* inclusief aansluiting bij klachtenregeling conformWkkgz.

Instellingsklachtenregeling; eerste stoel gratis, daarna € 40,- per stoel.

LID WORDEN OF UW LIDMAATSCHAP WIJZIGEN?

Mail naar ant@ant-tandartsen.nl of bel 020 - 23 74 740.

BESTUUR

BUREAU

Dhr. P. Vlaandere

Haaksbergweg 75

Algemeen directeur Voorzitter Dhr. J.W. Vaartjes

Vicevoorzitter/Penningmeester

Margriettoren

1101 BR Amsterdam

Dhr. W.F. Kniese

Telefoon: 020 - 23 74 740

Lid Dhr. R.H.C. Suy

E-mail: ant@ant-tandartsen.nl

Secretaris Dhr. R.J. Raktoe Lid Vacature

Website: www.ant-tandartsen.nl

DENTZ 77

Hét adres voor geaccrediteerde nascholing binnen de tandheelkunde!

Wij bieden een uitgebreid programma voor het gehele tandheelkundige team. Ons programma bevat leergangen, cursusdagen, workshops en symposia.

We bespreken graag de mogelijkheden voor nascholing bij u in de praktijk of op een locatie naar keuze.

In ons aanbod: 29 maart en 10 mei 2019

Motivational interviewing

6 juni 2019

Wat is angst; algemene principes en basis strategieën

7 juni 2019

Cracks ... deep ... deeper ... deepest understanding

28 juni 2019

Dento-alveolaire chirurgie in de algemene praktijk

19 en 20 september 2019

De volledige gebitsprothese, een update

Heeft u vragen over ons aanbod of een specifieke cursus, neem dan contact op met een van onze cursuscoördinatoren.

Kijk op onze website: www.acta-de.nl voor meer informatie over onze producten en diensten.

Gustav Mahlerlaan 3004, 1081 LA Amsterdam, T 020 - 5980 308, ade@acta.nl

WAAR REN JIJ MEE? Schrijf je in voor het team en ontvang je startbewijs, een trainingsprogramma en ondersteuning tijdens elke stap die je zet om geld op te halen voor kankeronderzoek.

GA NAAR RENTEGENKANKER.NL

Ben geeft zijn patiĂŤnten direct duidelijkheid over de eigen bijdrage van een behandeling.

Vraag nu op www.zorgsom.nl een gratis proeflicentie aan.

Whole You™ Respire - MRA • Voor iedere patiënt een oplossing • Maar liefst zes varianten • Voorspelbare beetregistratie met het Airway Metrics systeem Geïnteresseerd in dit unieke, efficiënte en betaalbare concept? Bezoek onze website www.elysee-dental.nl of neem contact op met onze afdeling Sales Support, bereikbaar op telefoonnummer: 0172-653300.

Leer alles over de Whole You™ Respire via de volgende kanalen:

Campusavonden 28 feb.

14 mrt.

2 april

-

Amersfoort Breda Alphen a/d Rijn

Webinars Online te volgen op: 7 mei

Schrijf je nu in via www.elysee-dental.nl/events